Sektor węgla kamiennego i lignitu
Transkrypt
Sektor węgla kamiennego i lignitu
Sektor węgla kamiennego i lignitu 2014-06-05 13:01:08 2 W latach 2000-2013 w kopalniach związku wydobyto łącznie 23 miliony 838 tysięcy 789 ton węgla kamiennego. Najwięcej surowca pozyskano w 2001 roku i były to 2 miliony 259 tysięcy 227 ton. Od 2004 roku odnotowuje się systematyczny spadek wydobycia węgla w Turcji. Charakterystyka sektora, produkcja krajowa, zatrudnienie Związek Węgla Kamiennego Republiki Turcji - TTK (Turkish Hard Coal Enterprises) podał, iż wydobycie węgla w 2012 r. było najniższe w ciągu ostatnich 13. lat. W tureckich kopalniach zrzeszonych w związku TTK wydobyto wówczas jedynie 1 milion 457 tysięcy 97 ton tego surowca. Związek tworzy pięć kopalni: Armutçuk, Karadon, Kozlu, Amasra i Üzülmez. W latach 2000-2013 w kopalniach związku wydobyto łącznie 23 miliony 838 tysięcy 789 ton węgla kamiennego. Najwięcej surowca pozyskano w 2001 roku i były to 2 miliony 259 tysięcy 227 ton. Od 2004 roku odnotowuje się systematyczny spadek wydobycia węgla w Turcji. W 2011 roku w kopalniach zrzeszonych w TTK wydobyto 1 milion 592 tysiące 515 ton węgla kamiennego, zatem spadek wydobycia w 2012 r. wyniósł blisko 136 tysięcy ton. W 2012 r. miesiącem o najniższym poziomie wydobycia surowca był wrzesień, kiedy to pozyskano jedynie 106 tysiące 445 ton. Przewodniczący Związku Zawodowego Górników Węgla Kamiennego, Eyüp Alabaş, wyjaśnił, iż główną przyczyną tak niskiego wydobycia węgla w 2012 r. były powtarzające się awarie urządzeń służących do opłukiwania węgla po wydobyciu na powierzchnię ziemi. Dodatkowo w kopalni Karadon, której wydobycie stanowi połowę całości produkcji przedsiębiorstw zrzeszonych w TTK, zdatne do użycia urządzenia służące do opłukiwania węgla mają – obok dużej awaryjności – także niewystarczającą pojemność, co powodowało, iż pozyskany surowiec nie mógł być przez dłuższy czas wydobyty na powierzchnię ziemi. Ważnym powodem spadku produkcji węgla kamiennego była także zbyt niska liczba zatrudnionych pracowników. Zgodnie z tureckimi normami w kopalniach TTK mogłoby być zatrudnionych 14 tysięcy osób. Działania związku zmierzały do zatrudnienia do końca 2013 r. 2800 nowych pracowników wobec faktu przejścia na emeryturę w omawianym czasie 965 górników, spośród których zdecydowana większość (921 osób) pracowała pod ziemią, a jedynie 44 osoby w obsłudze urządzeń naziemnych. Roczne możliwości wydobycia węgla w kopalniach zrzeszonych w TTK szacowane są na 5 milionów ton. Osiągnięcie takiego poziomu rocznego wydobycia jest obecnie jednak niemożliwe głównie z powodu braku społecznego zainteresowania zawodem górnika oraz niskiej liczby osób zatrudnionych w tureckim górnictwie. Import Turcja mimo posiadania własnych zasobów węgla kamiennego jest importerem tego surowca. Każdego roku na zakup węgla z zagranicy rząd Republiki Turcji przeznacza ok. 5 miliardów dolarów. Turcja rokrocznie zużywa ok. 25 milionów ton węgla kamiennego i zużycie to systematycznie wzrasta. Import węgla w latach 2012 – I kw. 2014 r. Country Unit Import quantity Import Dollar 3 2012 27011100 Anthracite, whether or not pulverised, nonagglomerated France KG 800 928 Germany KG 111.08 59.15 Italy KG 30.6 25.504 United Kingdom KG 79.2 56.154 Ukraine KG 800.535.090 126.334.886 Russia KG 53.329.709 9.048.936 USA KG 9.525 4.373 South Korea KG 7.5 11.788 854.103.504 135.541.719 Total 27011210 Coking coal, whether or not pulverised, nonagglomerated Ukraine KG 36.749.353 4.761.266 Mozambique KG 76.372.927 16.268.242 USA KG 2.441.982.688 487.805.460 Canada KG 492.763.213 132.380.713 Mexico KG 107.765.386 19.847.768 Hong Kong KG 68.554.774 12.141.274 Australia KG 1.376.148.006 318.000.896 4 Total 27011290 Bituminous coal, whether or not pulverised, nonagglomerated (excl. coking) 27011900 991.205.619 Latvia KG 70.632.800 0 Poland KG 146.777.000 0 Ukraine KG 278.896.167 0 Russia KG 9.731.519.420 0 Georgia KG 199.912.354 0 Morocco KG 4.482.500 0 Mozambique KG 637.728.026 0 Rep. of South Africa KG 3.322.910.011 0 USA KG 1.890.745.685 0 Colombia KG 7.259.770.943 0 Iran KG 148.821.432 0 India KG 48.587.825 0 23.740.784.163 0 0 0 Total Coal, whether or not pulverised, non-agglomerated (excl. anthracite and bituminous coal) 4.600.336.347 Austria KG 5 Ukraine KG 7.000.360 922.927 Russia KG 57.179.674 6.880.579 Georgia KG 0 0 USA KG 0 0 Colombia KG 100.04 35.714 Syria KG 0 0 Iraq KG 0 0 Iran KG 115.28 11.528 64.395.354 7.850.748 29.259.619.368 1.134.598.086 Total Total: 2013 27011100 Anthracite, whether or not pulverised, nonagglomerated Netherlands KG 414.446 459.335 Germany KG 1.918.935 1.594.502 United Kingdom KG 2.097.179 1.189.017 Ukraine KG 645.871.371 83.441.304 Russia KG 14.869.900 1.834.991 USA KG 61.154 30.155 6 China KG Total 27011210 Coking coal, whether or not pulverised, nonagglomerated 27011290 1.751 665.243.602 88.551.055 Ukraine KG 71.503.417 11.228.173 Russia KG 3.000.000 423 Mozambique KG 87.071.932 12.771.550 USA KG 3.541.291.810 544.736.964 Canada KG 338.707.360 62.687.964 Indonesia KG 147.047.293 21.779.042 Australia KG 905.362.588 157.451.364 5.093.984.400 811.078.057 Total Bituminous coal, whether or not pulverised, nonagglomerated (excl. coking) 10.617 Germany KG 4 0 Norway KG 146.385.302 0 Poland KG 213.687.000 0 Ukraine KG 456.311.203 0 Russia KG 8.571.922.691 0 Georgia KG 133.545.316 0 7 Uganda KG 18.000.000 0 Mozambique KG 123.321.735 0 Zimbabwe KG 51.624.217 0 Rep. of South Africa KG 3.347.276.183 0 USA KG 488.301.377 0 Colombia KG 7.157.729.401 0 Iran KG 149.159.764 0 Afghanistan KG 0 0 India KG 500 0 China KG 16.248.541 0 20.873.513.234 0 593.617 33.863 593.617 33.863 Total 27011900 Coal, whether or not pulverised, non-agglomerated (excl. anthracite and bituminous coal) Iran KG Total 27012000 Briquettes, ovoids and similar solid fuels manufactured from coal Iraq KG 25.54 1.056 China KG 60 289 8 Total Total: 2014 27011100 Anthracite, whether or not pulverised, nonagglomerated 27011210 27011290 Bituminous coal, whether or not pulverised, nonagglomerated (excl. coking) 1.345 26.633.360.453 899.664.320 Germany KG 768.075 802.052 United Kingdom KG 187.527 82.038 Ukraine KG 189.517.160 24.424.945 190.472.762 25.309.035 Total Coking coal, whether or not pulverised, nonagglomerated 25.6 Germany KG 0 0 Russia KG 41.489.577 5.822.797 USA KG 1.033.846.598 153.621.745 Canada KG 164.997.009 28.055.579 Colombia KG 47.404.473 6.418.948 1.287.737.657 193.919.069 0 0 Greece KG 9 Ukraine KG 291.841.884 0 Russia KG 2.018.975.302 0 Georgia KG 11.824.564 0 Mozambique KG 49.820.388 0 Rep. of South Africa KG 645.667.796 0 USA KG 30.038.104 0 Colombia KG 2.402.234.103 0 Iran KG 46.401.528 0 5.496.803.669 0 Total 27011900 Coal, whether or not pulverised, non-agglomerated (excl. anthracite and bituminous coal) Azerbaijan KG 0 0 Iran KG 68.674 3.521 68.674 3.521 6.975.082.762 219.231.625 Total Total: Wydobycie węgla kamiennego przez poszczególne kopalnie związku TTK w 2013 roku 10 KOPALNIE ARMUTÇUK AMASRA ÜZÜLMEZ KARADON KOZLU TTK - ŁĄCZNIE KATEGORIA WYDOBYCIA TON TON TON TON TON TON HAZIR - zrealizowane 1.668.154 317.755 494.248 2.193.621 2.618.799 7.292.577 GÖRÜNÜR - widoczne 7.271.106 169.661.017 135.321.185 132.506.129 65.418.518 510.177.955 MUHTEMEL prawdopodobne 15.859.636 115.052.000 94.342.000 159.162.000 40.539.000 424.954.636 MÜMKÜN - możliwe 7.883.164 121.535.000 74.020.000 117.034.000 47.975.000 368.447.164 Ogółem 32.682.060 406.565.772 304.177.433 410.895.750 156.551.317 1.310.872.332 Turcja posiada niewielkie złoża węgla kamiennego (antracytu i węgla bitumicznego) szacowane na ok. 700 Mmt. Zlokalizowane one są w jedynym eksploatowanym w Turcji zagłębiu Zonguldak położonym pomiędzy miastami Eregli i Amasra w północno-zachodniej Turcji. Inne duże pokłady węgla kamiennego w Turcji znajdują się najprawdopodobniej u podnóża Gór Taurus oraz w Diyarbakir. Łączne zasoby tureckiego węgla kamiennego oceniane są na ok. 1.310 mln ton. W 2013 r. wydobycie węgla kamiennego wyniosło 7,3 mln ton. Ocenia się, że ok. 80% tureckich zasobów węgla kamiennego nadaje się do koksowania. Państwowa firma Turkish Hard Coal Enterprises (TTK), która – jak wspomniano powyżej – eksploatuje 5 kopalni podziemnych w zagłębiu Zonguldak posiada de facto monopol na rynku tureckim na wydobycie, przetwarzanie i dystrybucję węgla kamiennego, chociaż nie ma żadnych restrykcji prawnych ograniczających udział sektora prywatnego. Ocenia się, że w rejonie Zonguldak znajdują się inne duże i dotąd nieeksploatowane pokłady węgla kamiennego. Znaczący udział w jego wydobyciu mogą w przyszłości uzyskać inwestorzy prywatni, na podstawie licencji udzielanych przez TTK. Według analityków zatrudnienie w tureckim sektorze węgla kamiennego będzie ulegało stałej redukcji. W latach 1990-2000 liczba zatrudnionych w górnictwie węgla kamiennego w Turcji spadła z 63993 do 35665 osób. Obecnie w 120-tys. mieście Zonguldak pracuje ok. 20 tys. górników: 15 tys. górników zatrudnia TTK, a kolejne ok. 5 tys. osób zatrudniają prywatne przedsiębiorstwa górnicze. Oprócz węgla kamiennego Turcja posiada zasobne złoża lignitu. Szacuje się, że 40% rozpoznanych złóż lignitu, których eksploatacja jest ekonomicznie uzasadniona znajduje się w zagłębiu Afsin-Elbistan w południowo-centralnej części Turcji, ale kaloryczność tego surowca oceniana jest na raczej niską. Zlokalizowane w tym zagłębiu złoża węgla w pobliżu miasta Maras ocenia się na 3 mln ton. Największą koncentracją kopalni węgla brunatnego charakteryzuje się północno-zachodni region kraju wokół miast: Soma, Seyitomer i Can, gdzie znajdują się drugie pod względem wielkości złoża lignitu w Turcji. Inne ważne zasoby węgla brunatnego położone są w okolicach miast Bursa i Mugla. Ok. 90% ogółu tureckiej produkcji węgla brunatnego pochodzi z kopalni odkrywkowych. 11 W 2013 r. wydobycie węgla brunatnego wyniosło w Turcji 62 mln ton. Turkish Coal Enterprises (TKI) wydobywa ok. 40 mln t. lignitu rocznie z 30. kopalni odkrywkowych i 9 podziemnych. Właścicielem obu największych w Turcji pól wydobycia lignitu, tj. Afsin-Elbistan i Sivas-Kangal jest Electricity Generation Company (EUAS). Eksploatacja prowadzona jest przez firmy prywatne na podstawie kontraktów. Według opinii sektorowych analityków wydobycie lignitu – w związku z koniecznością zapewnienia efektywnej kosztowo bazy zaspokojenia długookresowego zapotrzebowania Turcji na energię elektryczną – będzie się sukcesywnie zwiększać. Według prognoz poziom wydobycia tego surowca do 2020 r. wzrośnie do 185 mln ton. Wzrost produkcji lignitu w połączeniu z modernizacją i dostosowaniem tureckich elektrowni do zgodności z międzynarodowymi standardami ochrony środowiska umożliwi osiągnięcie i utrzymanie przez węgiel brunatny wysokiego – sięgającego ok. 30% – udziału w tureckim rynku energetyki. Eksploatacją, przetwórstwem oraz dystrybucją węgla brunatnego zajmują się w Turcji zarówno państwowe, jak i prywatne spółki, jednakże państwowa TKI posiada większościowy udział w rynku. Tendencje światowe W ubiegłym roku wydobycie węgla kamiennego na świecie wyniosło około 7,2 mld ton, a to oznaczało wzrost o ok. 240 mln ton. Zdecydowana większość produkcji przypadła na węgiel energetyczny – około 6,26 mld ton, a reszta, czyli około 940 mln ton, na węgiel koksujący. Wzrost wydobycia dotyczył obydwu rodzajów węgla, ale przede wszystkim węgla energetycznego, którego udział we wzroście produkcji wyniósł blisko 90 proc. Główną siłą napędową sektora pozostają Chiny, na które w 2012 r. przypadała ponad połowa globalnej produkcji węgla, tj. ok. 3,66 mld ton. W minionym roku Chiny zwiększyły wydobycie węgla o ok. 200 mln ton, a jeśli do tego dołożyć większą produkcję także w Indiach, to widać, że wzrost produkcji węgla ma korzenie w Azji. Tam też, głównie za sprawą gospodarki chińskiej, koncentruje się popyt. Chiny są konsumentem ponad połowy światowego zużycia węgla. Eksperci podkreślają szczególną rolę Chin na rynku węgla. W 2009 r. Chiny stały się największym importerem węgla netto. W 2012 r. kraj ten kupił za granicą 235 mln ton, w tym 181 mln ton węgla energetycznego, a wyeksportował jedynie 10 mln ton. Istnieją jednak obawy, że za jakiś czas Chiny ograniczą import węgla nawet o 50 proc., co może zachwiać globalnym rynkiem tego surowca. Scenariusz ten jest możliwy w kontekście planów zamknięcia w Chinach elektrowni węglowych o mocy poniżej 100 MW (łącznie ponad 20 GW) i rosnących inwestycji w odnawialne źródła energii. Energetyka oparta na węglu Turcja posiada zaledwie 0,1% światowych zasobów węgla kamiennego i 1,5% w odniesieniu do rezerw lignitu. Pod względem zasobów lignitu Turcja zajmuje 9. miejsce w świecie, 8. miejsce w wydobyciu/produkcji lignitu oraz 12. miejsce w konsumpcji węgla (kamiennego i lignitu). Krajowe wydobycie węgla kamiennego zaspakaja zaledwie 13% potrzeb tureckiego rynku, natomiast produkcja lignitu w całości pokrywa zużycie tego paliwa w Turcji. Do wytwarzania energii elektrycznej zużywa się 65% krajowej produkcji węgla kamiennego oraz 78% wydobywanego w Turcji lignitu. Węgiel kamienny i brunatny (lignit) odpowiadają łącznie za wytwarzanie ok. 25% energii elektrycznej w Turcji. W 2007 r. konsumpcja energii pierwotnej (PEC) wyniosła w Turcji 135,4 Mtce, z czego 41,2 Mtce pochodziło ze spalania węgla kamiennego i brunatnego. Obecnie tylko małe elektrownie w Turcji są opalane krajowym węglem kamiennym wydobywanym ze złóż położonych w rejonie Zonguldak (północnozachodnia Turcja), podczas gdy większa elektrownia w Iskenderun spala węgiel kamienny pochodzący z importu. Pozostałe elektrownie opalane węglem wykorzystują w tym celu lignit. Wszystkie tureckie elektrownie opalane paliwem stałym posiadają łączną moc prądotwórczą na poziomie 9 GW. W celu zmniejszenia uzależnienia Turcji od paliw importowanych rząd turecki nakazał, aby zwiększanie mocy elektrowni opalanych węglem oparte było o krajowe zasoby lignitu. TKI zapewnia ok. 60% krajowego wydobycia węgla brunatnego w Turcji, a państwowa spółka energetyczna TEAS dostarcza dalsze 32%. W 2004 r. wydobycie 12 lignitu przez firmy sektora prywatnego stanowiło zaledwie 8% pozyskiwanego lignitu. Duże firmy górnictwa węgla brunatnego powiązane są bezpośrednio z elektrowniami wykorzystującymi lignit w charakterze opału. W ramach rządowych planów prywatyzacji sektora energetycznego w Turcji kopalnie takie zostaną sprzedane w pakietach inwestycyjnych wraz z elektrowniami. W okresie ostatnich 20. lat zapotrzebowanie na energię elektryczną w Turcji zwiększyło się 3-krotnie (spadając nieco podczas kryzysu gospodarczego lat 2008-2009), ale bilans energetyczny nadal wykazuje brak dostatecznych zdolności prądotwórczych kraju. W 2006 r. 20,8% ogółu wytwarzanego w Turcji prądu (176,3 TWh) pochodziło ze spalania węgla kamiennego (7,5%) i lignitu (13,3%), 45,8% ze spalania gazu ziemnego, 25,1% z hydroelektrowni, 2,5% z elektrowni opalanych ropą, a pozostały 1% produkcji energii pochodził z elektrowni wiatrowych i innych źródeł odnawialnych. Warto zauważyć, że udział węgla kamiennego w produkcji prądu, sięgający np. w 1986 r. 50%, został już prawie w całości zastąpiony przez gaz ziemny. Zużycie energii elektrycznej w Turcji rośnie znacznie szybciej niż jej produkcja. Według prognoz obecna tendencja wzrostowa utrzyma się do 2020 r., a popyt na energię elektryczną będzie rósł w tempie średnim 8% rocznie. Odpowiedzialne za energetykę tureckie Ministerstwo Energii i Zasobów Naturalnych posiada całkowitą kontrolę nad kopalniami węgla, elektrowniami oraz sieciami przesyłu i zasilania poprzez swoje spółki i podmioty zależne: w zakresie produkcji węgla są to Turkish Coal Enterprises (TKI) i Turkish Hard Coal Enterprises (TTK), a w zakresie dystrybucji energii elektrycznej firma TEDAS (Turkish Distrubution Electricity Company). Państwowa firma TEAS, która posiada zarówno urządzenia do przesyłu, jak i wytwarzania energii elektrycznej została podzielona na 3 również państwowe spółki: EUAS (Electricity Generation Company), TETAS (Turkish Electricity Trading Company) i TEIAS (Turkish Electricity Transmission Company). Ta ostatnia (TEIAS) jest właścicielem i operatorem krajowej sieci przesyłowej i nadal podlega reorganizacji w celu dostosowania do nowych warunków rynkowych. W 2001 r. weszła w życie długo zapowiadana ustawa o regulacji rynku elektryczności - Electricity Market Law stanowiąca ważny krok w procesie liberalizacji tureckiego rynku energii elektrycznej, który to proces nadal jest realizowany. Turcja podzielona jest obecnie na 17-20 rejonów dystrybucji energii elektrycznej. Z najnowszych raportów i badań wynika, że węgiel – obok hydroenergetyki, energii atomowej i energii z OZE – nadal będzie odgrywać istotną rolę w sektorze energetycznym Turcji dzięki zastosowaniu nowych, czystych ekologicznie technologii. Regulacje prawne dot. sektora wydobywczego w Turcji Tureckie Ministerstwo Energii i Zasobów Naturalnych odpowiada za opracowanie i wdrażanie polityki państwa w odniesieniu do górnictwa i energetyki, opracowanie i realizację planów i programów związanych z sektorem, koordynację pracy podmiotów i instytucji zależnych oraz podległych, a także za współpracę z podmiotami państwowymi i prywatnymi. Zgodnie z obowiązującymi przepisami całość podziemnych zasobów jest wyłączną własnością państwa, nie stanowiąc integralnej części gruntu, pod którym są zlokalizowane. Turecki skarb państwa odstępuje osobom fizycznym lub firmom swoje prawa do poszukiwań złóż i ich wykorzystania w drodze eksploatacji kopalń poprzez udzielenie licencji/koncesji w zamian za odprowadzane tantiemy. Podstawowym aktem prawnym regulującym te zagadnienia jest Tureckie Prawo Górnicze (Turkish Mining Law) przyjęte w 1985 r. i znowelizowane w 2004 r. w kierunku liberalizacji warunków inwestowania i podniesienia zaufania zarówno krajowych, jak i zagranicznych inwestorów. W celu redukcji utrudnień biurokratycznych w 13 procesie wydawania zezwoleń i licencji, większość kompetencji administracyjnych wcześniej obsługiwanych przez różne departamenty i ministerstwa skupiono i powierzono jednej upoważnionej instytucji – Generalnemu Dyrektoriatowi Spraw Górniczych Ministerstwa Energii i Zasobów Naturalnych (Mining Affairs General Directorate of the Ministry of Energy and Natural Resources). W procesie liberalizacji uproszczono procedurę licencjonowania i skrócono termin wydawania pozwoleń, a niektóre rodzaje działalności górniczej wyłączono spod obowiązującej procedury Oceny Wpływu na Środowisko (Environmental Impact Assessment). Jednocześnie dla operacji górniczych, których nadal dotyczy ww. procedura czas jej przeprowadzenia uległ zasadniczemu skróceniu. Obniżono także wysokość opłat wnoszonych przez posiadaczy licencji na wydobycie surowca oraz zniesiono szereg ograniczeń dotyczących prowadzenia prac górniczych na określonych obszarach. W Turcji obowiązują 2 rodzaje licencji w sektorze wydobywczym: licencja na prowadzenie poszukiwań i licencja na eksploatację złóż/kopalni (operatora). Prawo pierwszeństwa w uzyskaniu licencji ustala się w oparciu o datę złożenia wniosku, a licencje uzyskują ważność wraz z datą wpisania ich do akt Górniczego Urzędu Rejestracji. Licencja na prowadzenie poszukiwania daje prawo do prowadzenia eksploracji na określonym terenie. Jej uzyskanie wymaga złożenia odpowiednich dokumentów, wniesienia opłaty początkowej oraz opłaty gwarancyjnej dla licencji w ciągu 15 dni od daty złożenia wniosku. Do końca 2-go roku poszukiwań, posiadacz licencji jest zobowiązany przedstawić raport z przeprowadzonych poszukiwań. Licencja operatora to pozwolenie na eksploatację kopalni. Licencjobiorca jest zobowiązany wystąpić o licencję operatora przed wygaśnięciem terminu licencji na prowadzenie poszukiwań. Pierwotny okres licencji operatora wynosi minimum 10 lat, a po tym okresie licencja podlega przedłużeniu. Do licencji wpisuje się obowiązkowo wszelkie cesje, przeniesienia udziałów, następstwa prawne, zastawy, hipoteki, ich wygaśnięcia itp. Rząd Turcji dążąc do przyciągnięcia większych inwestycji do sektora poszukiwania i wydobycia tureckich zasobów naturalnych dokonał marcu 2009 r. zmian regulacji w kodeksie górnictwa, wprowadzając szereg zachęt podatkowych dla zagranicznych inwestorów, w tym m.in. zwolnienie z VAT i opłat celnych, koncesje na wykorzystanie gruntów, dopłaty do odsetek od pożyczek zaciągniętych na realizację inwestycji, opłatę przez państwo składek na ubezpieczenia społeczne pracowników oraz podatków od wynagrodzeń. Przepisy te obowiązują do dnia dzisiejszego. Zmiany te zostały jednak ostro skrytykowane przez organizacje ekologiczne sprzeciwiające się drastycznej redukcji środków kontroli państwa wobec ich eksploatacji oraz przez krajowych inwestorów w górnictwie, niezadowolonych z szerokiego otwarcia sektora dla inwestycji zagranicznych. Jednakże zmiany ustawodawstwa dotyczące sektora górniczego i inwestycji zagranicznych w tym obszarze uważane są za niezbędne dla przybliżenia Turcji do członkostwa w UE. Możliwości zbytu i kooperacji Z uwagi na specyfikę górnictwa węglowego w Turcji, gdzie istotna część wydobycia surowca odbywa się metodą odkrywkową, turecki sektor górnictwa węglowego wydaje się w dużym stopniu samowystarczalny i opiera się na sprzęcie i materiałach (w tym chemikaliach) dostarczanych przez krajowy przemysł branży maszyn budowlanych i górniczych. Importowane są jedynie urządzenia specjalistyczne. W kontekście powyższego perspektywy współpracy Polski z turecką branżą węglową otwierają się przede wszystkim przed ośrodkami badawczo-rozwojowymi, które mogą zaoferować stronie tureckiej specjalistyczny sprzęt i nowoczesne technologie np.: do wykrywania i wychwytywania metanu w kopalniach i złożach, gazyfikacji i rafinacji węgla, nowych metod selektywnego pozyskiwania czystego węgla (o zredukowanym poziomie zanieczyszczeń), rekultywacji i usuwania szkód górniczych po zakończeniu eksploatacji itp. 14 Opracowanie WPHI w Ankarze Maj 2014 r. 15