KARTA KURSU

Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr…………..
KARTA KURSU
Nazwa
Mikroorganizmy środowisk wodnych
Nazwa w j. ang.
Microorganisms of the aquatic environments
Kod
Punktacja ECTS*
Dr Grzegorz Migdałek
Koordynator
2
Zespół dydaktyczny
Dr Grzegorz Migdałek
Opis kursu (cele kształcenia)
Kurs ma na celu zapoznanie studentów ze środowiskami wodnymi mikroorganizmów, w
tym typami środowisk występowania mikroorganizmów słodkowodnych i morskich, z
abiotycznymi czynnikami kształtującymi ich zbiorowiska, oraz z metodami oceny
bioróżnorodności mikroorganizmów wodnych. Pomaga im także zrozumieć znaczenie
autotroficznych i heterotroficznych mikroorganizmów w obiegu materii i przepływie energii
w ekosystemach wodnych, przemiany zachodzące w ekosystemach wodnych, w
szczególności eutrofizację i samooczyszczanie, zmiany sezonowe i przemiany
antropogeniczne.
Warunki wstępne
Wiedza
Umiejętności
Kursy
Znajomość i rozumienie podstawowych pojęć z dziedziny mikrobiologii i
ekologii mikroorganizmów, w tym różnych sposobów odżywiania się i
uzyskiwania energii przez bakterie i eukarionty, roli różnych grup
mikroorganizmów w krążeniu materii, a także ekologiczne i ewolucyjne
znaczenie mikroorganizmów. Znajomość podstawowych pojęć z dziedziny
hydrobiologii, botaniki i zoologii bezkręgowców.
Wykonywanie doświadczeń laboratoryjnych z materiałem mikrobiologicznym
z zachowaniem należytych zasad bezpieczeństwa, wykonywanie
przyżyciowych preparatów mikroskopowych.
Mikrobiologia, Ekologia mikroorganizmów
1
Efekty kształcenia
Efekt kształcenia dla kursu
Odniesienie do efektów kierunkowych
W01. Zna abiotyczne i biotyczne czynniki wpływające na rozwój i skład
gatunkowy mikroorganizmów wodnych.
K_W02, K_W17, K_W19
W02. Zna typy środowisk występowania mikroorganizmów
słodkowodnych oraz różnice między typami środowisk słodkowodnych i
morskich.
K_W06, K_W17, K_W19,
W03. Rozumie znaczenie autotroficznych i heterotroficznych
mikroorganizmów w obiegu materii i przepływie energii w ekosystemach
wodnych.
K_W02, K_W13, K_W16, K_W17
K_W13, K_W16, K_W27
Wiedza
W04. Zna podstawowe grupy systematyczne wodnych prokariontów i
eukariontów oraz ich rozmieszczenie w wybranych środowiskach
wodnych.
K_W14, K_W15, K_W16
W05. Wie, jakie choroby przenoszone są przez mikroorganizmy wodne,
rozumie ich znaczenie dla człowieka i ekosystemu oraz zna główne
grupy mikroorganizmów chorobotwórczych.
W06. Rozumie przemiany zachodzące w ekosystemach wodnych, w
szczególności eutrofizację i samooczyszczanie, zmiany sezonowe i
przemiany antropogeniczne.
K_W01, K_W08, K_W09, K_W17
W07. Wie jakie czynniki brane są pod uwagę przy ocenie troficzności
oraz saprobowości zbiorników wodnych.
K_W01, K_W05, K_W18, K_W23
W08. Zna podstawowe organizmy wskaźnikowe zanieczyszczenia wód i
metody ich wykrywania, oraz rozumie metody biologicznego
oczyszczania wód antropogenicznie zanieczyszczonych.
Efekt kształcenia dla kursu
Umiejętności
K_W05, K_W16, K_W18,
K_W23, K_W30
Odniesienie do efektów
kierunkowych
U01, Wykonuje przyżyciowe preparaty mikroskopowe z materiału
bakteryjnego i eukariotycznego.
K_U05, K_U12, K_U18
U02. Umie posługiwać się sprzętem do pomiarów fizykochemicznych
wody, w szczególności pH-metrem, konduktometrem i tlenomierzem.
K_U02, K_U05, K_U18, K_U24
U03. Potrafi rozpoznać pod mikroskopem wybrane gatunki
mikroorganizmów z głównych grup systematycznych, w szczególności
gatunki wskaźnikowe do oceny stanu zbiornika wodnego.
K_U05, K_U11, K_U13, K_U18
U04. Korzysta z techniki imersji przy obserwacji mikroskopowej
preparatów.
K_U18
U05. Potrafi wykonać pomiar zawartości chlorofilu w wodzie metodą
spektrofotometryczną.
K_U02, K_U05, K_U18
U06. Umie na podstawie wykonanych pomiarów i obserwacji dokonać
klasyfikacji troficznej i saprobowej zbiornika, oraz wyciągnąć wnioski na
temat produktywności fitoplanktonu.
K_U03, K_U13, K_U24
U07. Potrafi analizować dane o charakterze interdyscyplinarnym z
dziedziny hydrologii, hydrobiologii i mikrobiologii i wysnuwać z nich
prawidłowe wnioski.
K_U11, K_U12, K_U20
2
Odniesienie do efektów
kierunkowych
Efekt kształcenia dla kursu
Kompetencje
społeczne
K01. Efektywnie współpracuje w grupie podczas wykonywania
powierzonych zadań.
K_K04
K02. Ma świadomość konieczności zachowywania zasad
higieny w życiu codziennym oraz dbałości o stopień czystości
środowiska naturalnego.
K_K01, K_K03
Organizacja
Forma zajęć
Liczba godzin
Ćwiczenia w grupach
Wykład
(W)
10
A
K
L
S
P
E
15
Opis metod prowadzenia zajęć
Podczas wykładów omawiane są realizowane treści, przedstawiane są schematy, zdjęcia,
rysunki oraz prezentacje multimedialne.
Podczas ćwiczeń studenci zapoznają się w praktyce z technikami stosowanymi w analizie
mikroorganizmów wodnych, wykonują pomiary parametrów fizykochemicznych (pH,
konduktometria, zawartość tlenu), pomiary produktywności fitoplanktonu metodą tlenową,
oraz pomiar troficzności zbiornika metodą zawartości chlorofilu. Wykonują także projekt
grupowy poprzez analizę danych o charakterze interdyscyplinarnym i wyciąganie
wniosków odnośnie wodnych środowisk skrajnie przekształconych przez człowieka.
3
Uwagi
Inne
Egzamin
pisemny
Egzamin ustny
Praca pisemna
(esej)
Referat
Udział w
dyskusji
Projekt
grupowy
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
W01
W02
W03
W04
W05
W06
W07
W08
U01
U02
U03
U04
U05
U06
U07
K01
K02
Kryteria oceny
Projekt
indywidualny
Praca
laboratoryjna
Zajęcia
terenowe
Ćwiczenia w
szkole
Gry
dydaktyczne
E – learning
Formy sprawdzania efektów kształcenia
X
X
X
Zaliczenie w formie pisemnej obejmujące treści realizowane na wykładach i
ćwiczeniach
Kurs prowadzony w języku polskim. Podczas ćwiczeń laboratoryjnych studenci
mają kontakt z żywym materiałem bakteryjnym – niechorobotwórczym.
Studentów obowiązuje noszenie białych fartuchów oraz przestrzeganie zasad
bezpieczeństwa przy pracy z materiałem bakteryjnym. Zasady te są omawiane
przez prowadzących na pierwszych zajęciach.
Treści merytoryczne (wykaz tematów)
Wykłady:
1. Abiotyczne czynniki determinujące rozwój mikroorganizmów.
2. Wzajemne relacje między mikroorganizmami wodnymi.
3. Wody śródlądowe jako środowisko życia mikroorganizmów.
4. Zawartość węgla i materii organicznej w wodach śródlądowych, pętla mikrobiologiczna.
5. Morza i oceany jako środowisko życia mikroorganizmów.
4
6. Rodzaje i charakterystyka środowisk w oceanach, różnice dotyczące abiotycznych i
biotycznych czynników.
7. Przegląd ważniejszych grup mikroorganizmów wodnych.
8. Mikroorganizmy wskaźnikowe zanieczyszczeń wód, metody biologicznego oczyszczania
wody.
Ćwiczenia
1. Metody pomiarów parametrów fizykochemicznych wody, produktywność fitoplanktonu,
pomiar troficzności zbiornika, indeks Carlsona.
2. Saprobowość zbiorników wodnych, gatunki charakterystyczne dla stref saprobowych.
3. Środowiska skrajne, warunki bytowania mikroorganizmów w środowiskach skrajnych,
przykład Jeziora Aralskiego i Jeziora Salton.
Wykaz literatury podstawowej
Błaszczyk M. K., Mikrobiologia środowisk. PWN Warszawa 2010.
Libudzisz Z., Kowal K., Żakowska Z. Mikrobiologia techniczna tom 1, Mikroorganizmy i środowiska
ich występowania. PWN Warszawa 2007.
Wykaz literatury uzupełniającej
Błaszczyk M. K. Mikroorganizmy w ochronie środowiska. PWN Warszawa 2009.
Kołwzan B., Adamiak W., Grabas K., Pawełczyk A. Podstawy mikrobiologii w ochronie środowiska.
OWPW Wrocław 2005.
Panek P. Wskaźniki biotyczne stosowane w monitoringu wód od czasu implementacji w Polsce
ramowej dyrektywy wodnej. Przegląd Przyrodniczy. 2011. 22(3):111-123
Buraczewski G. Biotechnologia osadu czynnego. PWN Warszawa 1994.
Bielecki R. Jezioro Aralskie – największa katastrofa ekologiczna minionego stulecia. Annales
Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica I. 2010.
Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta)
Ilość godzin w kontakcie z
prowadzącymi
Ilość godzin pracy studenta
bez kontaktu z
prowadzącymi
Wykład
10
Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.)
15
Pozostałe godziny kontaktu studenta z prowadzącym
2
Lektura w ramach przygotowania do zajęć
3
Przygotowanie krótkiej pracy pisemnej lub referatu po
zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu
5
Przygotowanie projektu lub prezentacji na podany temat
(praca w grupie)
5
Przygotowanie do egzaminu
0
Ogółem bilans czasu pracy
40
Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika
2
5