Bibliograficzne bazy danych innych bibliotek polskich dostępnych

Bibliograficzne bazy danych innych bibliotek polskich dostępnych

1
Bibliograficzne bazy danych innych bibliotek polskich dostępnych online:
zawartość, sposoby przeszukiwania, możliwości wykorzystania
(Bazy Biblioteki Narodowej: Główny katalog komputerowy Biblioteki
Narodowej, „Artykuły z czasopism polskich MARC 21, 2005-), baza
„Edukacja” Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej we Wrocławiu
Scenariusz warsztatów doskonalących
Czas trwania: 2 godz.
Uczestnicy: studenci I roku kierunku: pedagogika opiekuńczoresocjalizacyjna KN w Bielsku - Białej
Cele ogólne:
- zapoznanie uczestników z zawartością bibliograficznych baz danych
wybranych bibliotek
- zapoznanie uczestników z możliwościami i strategiami wyszukiwania
informacji w bazach komputerowych bibliotek w zakresie pedagogiki
resocjalizacyjnej
Cele operacyjne:
Student zna:
- bibliograficzną bazę danych BN: „Artykuły z czasopism polskich
(MARC 21, 2005-)”, Główny katalog komputerowy Biblioteki Narodowej
i bazę „Edukacja” Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej
we Wrocławiu
- strategie wyszukiwania informacji prostą i złożoną
Student potrafi:
- samodzielnie wyszukać dane bibliograficzne potrzebnej
literatury poprzez wyszukiwanie proste lub złożone
- sporządzić bibliografię załącznikową niezbędną przy pisaniu
pracy semestralnej, referatu, pracy licencjackiej, pracy
magisterskiej
Metody pracy: pokaz, instruktaż, ćwiczenia
Formy pracy: praca indywidualna studenta
Środki dydaktyczne: bazy danych BN: „Artykuły z czasopism polskich
(MARC 21, 2005-)”, Główny katalog komputerowy
Biblioteki Narodowej; baza „Edukacja” DBP
zestaw ćwiczeń;
przykładowe zestawienie bibliograficzne
2
Przebieg zajęć:
1. Wstęp
1.1. Powitanie uczestników kursu.
Przedstawienie tematu zasadniczego zajęć i omówienie korzyści płynących z
umiejętności samodzielnego wyszukiwania informacji w bazach danych różnych
bibliotek.
1.2.
Baza „Główny katalog komputerowy Biblioteki Narodowej” –
zawartość chronologiczna, treściowa, strategie wyszukiwania
informacji.
Główny katalog komputerowy Biblioteki Narodowej funkcjonuje w systemie
INNOPAC/MILLENNIUM od 1997 r.
Katalog gromadzi opisy bibliograficzne: nowych nabytków od 1994 r.,
książek ogłoszonych w "Przewodniku Bibliograficznym" w latach 19652008, dokumentów życia społecznego, dokumentów muzycznych,
dokumentów dźwiękowych i audiowizualnych, dokumentów
elektronicznych, dokumentów kartograficznych, dokumentów
ikonograficznych: grafik, rysunków, fotografii, kart pocztowych,
ekslibrisów, albumów, starych druków (opisy wprowadzane od 2009 r.)
Wyszukiwanie proste.
W bazie możemy wyszukiwać w sposób prosty informacje według
następujących warunków:
Autor
Tytuł
Hasło przedmiotowe
Sygnatura
Słowo z opisu
ISDN
Autor/Tytuł
Wyszukiwanie zaawansowane.
W strategii zaawansowanej istnieje możliwość łączenia różnych warunków
wyszukiwawczych.
Łączenie kilku wyrazów - gdy do okna wyszukiwania wpiszemy kilka słów,
system domyślnie wstawia między nie operator "AND". System szuka rekordy
zawierające wszystkie podane słowa w dowolnej kolejności.
Frazy - aby wyszukać całą frazę należy ująć ją w cudzysłów. System wyszuka
rekordy zawierające wszystkie podane słowa ustawione przy sobie dokładnie w
podanej kolejności.
3
Zastępowanie znaków - części słów mogą być zastępowane znakiem *. Jedna
gwiazdka zastępuje od 1 do 5 znaków. Dwie gwiazdki ** zastępują dowolną
ilość znaków. Znak zapytania ("?") zastępuje pojedynczy znak.
Operatory - należy użyć „and” lub „or” by wyszukać kilka słów w danym polu,
występujących w dowolnej kolejności. Użyj „and not” by wyłączyć dane słowa.
Nawiasami można grupować słowa, by precyzyjniej użyć operatorów Boole`a.
Użycie operatorów:
▪ bibliografia and dziecko
▪ Alaska or Kanada
▪ (Alaska or Kanada) and (przygoda and not wakacje)
Słowa w pobliżu - należy użyć „near” by wyszukać słowa znajdujące się w
pobliżu (do 10 wyrazów), w dowolnej kolejności.
Limitowanie pól - przy pomocy formularza można wybrać w jakim polu ma się
pojawić dane słowo. Można określić, że słowo ma być wyszukane w indeksach:
autorskim, tytułowym, haśle przedmiotowym, uwagach.
Strategie wyszukiwania informacji w bazie „Artykuły z czasopism
polskich MARC 21, 2005-)”.
Nauczyciel bibliotekarz omawia zawartość treściową i chronologiczną bazy
bibliograficznej BN „Artykuły z czasopism polskich MARC 21, 2005-)”.
Zawiera opisy bibliograficzne (w formacie MARC 21) artykułów wybranych z
około 1.800 czasopism. Baza pracuje w systemie komputerowym MAK.
Wyszukiwanie proste w bazie sprowadza się do zastosowania jednego kryterium
wyszukiwawczego.
Bazę można przeszukiwać według następujących indeksów:
- autora
- tytułu
- słowa w tytule
- cyklu
- tematu/określnika
- hasła przedmiotowego
- recenzji
- tytułu czasopisma
- rok/miesiąca wydania
1.3.
4
Wyszukiwanie proste – przykład.
1. Poszukujemy książek autora Urban Bronisław. W tym celu:
- wbiegamy warunek wyszukiwania Osoba
- wpisujemy nazwisko w pole wyszukiwawcze,
- w indeksie nazwisk klikamy właściwe nazwisko,
- baza wyświetla listę odpowiedzi, którą należy rozwinąć klikając przycisk
„Rozwiń”.
2. W wyniku przeszukania bazy powstała lista rekordów bibliograficznych
3 artykułów kryteria czasopism:
Kulturowe kryteria definiowania zachowań dewiacyjnych / Bronisław
Urban. // Pedagogika Społeczna. - 2006, nr 3, s. 59-68
Kultura - socjologia
Patologia społeczna
Kryteria, mechanizmy i konsekwencje odrzucenia dziecka przez grupę
rówieśniczą / Bronisław Urban. - Streszcz. w jęz. ang. // Zeszyty Naukowe
Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Pedagogiczne. - Z. 28 (2001), s. 9-22
Dziecko - psychologia
Grupy rówieśnicze
Osobowość - socjologia
Stosunki interpersonalne
Wykluczenie społeczne
Wzmacnianie procesu destygmatyzacji ex-dewianta jako warunek
readaptacji społecznej / Bronisław Urban. - Streszcz. w jęz. ang. // Rocznik
Komisji Nauk Pedagogicznych. - T. 57 (2004), s. 145-155
Pedagogika resocjalizacyjna
Wyszukiwanie zaawansowane w bazie „Artykuły z czasopism polskich
MARC 21, 2005-”.
W wyszukiwaniu złożonym istnieje możliwość łączenia poszczególnych
warunków wyszukiwawczych. Przystępując do wyszukiwania należy kliknąć
przycisk „Szukanie zaawansowane”. Pojawiają się poniższe opcje:
Szukanie wg wielu indeksów – należy wpisać całe szukane hasło (dokładnie w
takiej postaci, w jakiej występuje w indeksie). Naciśnięcie klawisza "?" rozwija
wskazany indeks, potem kliknięcie na wybranej wartości automatycznie ją
przenosi podane teksty są połączone spójnikiem: i, lub.
Szukanie wg hasła w indeksie i dodatkowych warunków – należy wybrać
5
indeks i podać początek hasła, ewentualnie gwiazdkę na końcu
np. kowal dla wyszukania Kowala Adama, Kowala Andrzeja itd., albo kowal*
dla wyszukania Kowala, Kowalczyka i Kowalskiego,
należy wpisać samą gwiazdkę dla szukania sekwencyjnego; należy podać teksty
zawarte w szukanym dokumencie, oddzielić przecinkiem, pominąć akcenty
obcych liter,
np. pan tadeusz, czytelnik; w tekstach może być gwiazdka zastępująca dowolny
ciąg znaków. Tekst postaci #rrmmdd (rr - rok, mm - miesiąc, dd - dzień)
oznacza "dokument wprowadzony po podanej dacie" (a nie tekst zawarty w
dokumencie);
Warunki wyszukiwania są połączone spójnikiem: i, lub.
System pozwala maskować prawostronnie wyrażenia, łączyć je przy użyciu
operatorów logicznych (boole'owskich), daje także możliwość ograniczania listy
odpowiedzi do roku wydania, języka dokumentu lub dowolnego wyrażenia
z opisu bibliograficznego, a także wybranego położenia w bibliotece.
1.4. Baza „Edukacja” Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej we Wrocławiu
Baza zawiera opisy bibliograficzne artykułów z czasopism. Funkcjonuje
w zintegrowanym systemie bibliotecznym ALEPH. W 2003 r. została
udostępniona w Internecie. Obecnie jest największą w Polsce bazą
bibliograficzną artykułów z czasopism z dziedziny edukacji. Liczy ok. 157 tys.
rekordów z czasopism pedagogicznych w tym metodycznych,
psychologicznych, socjologicznych, kulturalnych, filozoficznych, z zakresu
informacji naukowej i bibliotekoznawstwa oraz innych dziedzin wiedzy.
Zawiera także artykuły z wydawnictw ciągłych wyższych uczelni. DBP we
Wrocławiu tworzy własną kartotekę haseł wzorcowych wraz z formami
odsyłaczowymi. Wiąże ona ze sobą hasła przedmiotowe – hasła węższe, szersze,
odrzucone i kojarzone, np.:
Patologia społeczna
Rodzina – historia
Nauczyciele – awans zawodowy – dokumentacja
Nauczyciele – awans zawodowy – planowanie
Nauczyciele – awans zawodowy – prawo
W Bazie Edukacja funkcja Wyszukiwanie pozwala wyszukiwać dane za
pomocą następujących pól: wszystkie pola, autor artykułu + adnotacja, tytuł
czasopisma, rocznik, hasło przedmiotowe.
6
Wyszukiwanie proste w Bazie Edukacja – przykład.
Prowadzący podaje kilka wskazówek umożliwiających sprawne i adekwatne
wyszukiwanie informacji w bazie.
Małe i duże litery mają tę samą wartość.
W taki sam sposób system odczyta wyraz dziecko jak i Dziecko czy DZIECKO.
Domyślnym operatorem między słowami jest AND.
Wpisywane w odpowiednią rubrykę słowa lub wyrażenia można rozdzielić
operatorami AND, OR, NOT.
Na przykład anoreksja or bulimia wyszuka rekordy zawierające słowo
anoreksja oraz rekordy ze słowem bulimia.
Znak ? służy do maskowania części słów.
Na przykład pielęgniar? wyszuka pielęgniarka, pielęgniarki, pielęgniarstwo,
pielęgniarze, pielęgniarkom, itd..
?ekonomia wyszuka mikroekonomia, makroekonomia.
Można też używać znaku ? by zasłonić środek słowa.
Prowadzący omawia budowę rekordu bibliograficznego artykułu z czasopisma :
Nazwa autora
Tytuł
Adnotacja
Hasło
przedmiotowe
Hasło
przedmiotowe
Czasopismo
Karasowska, Aleksandra
Model pomocy realizowany w świetlicy / Aleksandra
Karasowska
Model pracy świetlicy środowiskowej o charakterze
opiekuńczo-wychowawczym : zagrożenia i nadzieje.
świetlice
Socjoterapia
Remedium . - 2009, nr 2, s. 6-7
Dokonuje analizy opisu bibliograficznego wskazując poszczególne pola
zawierające opis fizyczny i przedmiotowy dokumentu.
Wyszukiwanie zaawansowane w bazie „Edukacja”.
Jeżeli chcemy wyszukać literaturę na konkretny temat to pomocne będzie
połączenie kilku indeksów wyszukiwawczych, czyli stosujemy wyszukiwanie
zaawansowane. W bazie klikamy opcję „Zaawans.” dostępną na klawiszu
umieszczonym w oknie „Wyszukiwanie proste”. W opcji wyszukiwania
7
zaawansowanego w pola o nazwie „Wprowadź słowo lub wyrażenie”, należy
wpisać słowa, według których system będzie przeszukiwał indeksy. W każdym
„Polu do wyszukiwania” w 3 oknach możemy wyszukiwać według indeksów:
Wszystkie
Autor
Tytuł+adnotacja
Tytuł czasopisma
Rocznik
Hasło przedmiotowe
Hasło osobowe
Klikając liczbę w kolumnie „Liczba trafień” otrzymamy listę wygenerowanych
rekordów. Po kliknięciu numeru przy wyszukanym rekordzie otrzymamy pełny
opis bibliograficzny rekordu.
Przykład
Temat poszukiwań: Przemoc w szkole.
Pole do
wyszukiwania
Wprowadż słowo lub Słowa
wyrażenie
sąsiadują?
Nie Tak
Nie Tak
Nie Tak
Kliknij na liczbie trafień by wyświetlić Liczba
wyniki.
trafień:
Liczba
trafień
01567
00532
00010
Baza wygenerowała listę 10 rekordów:
1
2
3
4
5
6
Janukowicz,
Maria
Niebezpieczne szkoły : pajęczyna Edukacja i
agresji i ośmieszania / Maria
Dialog
Janukowicz
Kiedrowska, Szkoła jako czynnik
Wychowanie
Małgorzata
nieprzystosowania społecznego
na co Dzień
uczniów / Małgorzata Kiedrowska
Michałowska, Uczniowie mają głos / Elżbieta
Głos
Elżbieta
Michałowska ; rozm. przepr. Piotr Nauczycielski
Skura
Ostaszewski, Polityka, pedagogika i profilaktyka Remedium
Krzysztof
przemocy w szkole / Krzysztof
Ostaszewski
Karasowska, Sprawcy i ofiary / Aleksandra
Remedium
Aleksandra
Karasowska
Prajsner, Mira "Zero tolerancji dla przemocy w
Remedium
szkole" / Mira Prajsner
200
9
200
9
200
8
200
7
200
7
200
7
8
7
9
Czarnecka,
Danuta
Bojarska,
Lucyna
Knap, Joanna
1
0
Czyżewska,
Monika
8
1.5.
"Zero tolerancji..." - od idei do
realizacji / Danuta Czarnecka
Sposób na bezpieczną szkołę /
Lucyna Bojarska
Szkoła bez przemocy / Joanna
Knap, Małgorzata Retko
Wyjątkowa pozycja : o
możliwościach nauczycieli na
przykładzie amerykańskim /
Monika Czyżewska
Remedium
Niebieska
Linia
Niebieska
Linia
Niebieska
Linia
200
7
200
6
200
6
200
6
Ćwiczenia
Słuchacze indywidualnie wykonują ćwiczenia związane z odszukaniem
artykułów w bazie (Zestawy ćwiczeń. Zał. nr 1). Wypisują rewersy na
odnalezione książki i artykuły z czasopism. Nauczyciel bibliotekarz sprawdza
poprawność wykonywanych zadań, koryguje błędy, służy pomocą w razie
zapytań.
2. Zakończenie zajęć
Słuchacze mogą samodzielnie przećwiczyć korzystanie z bazy komputerowej.
Konsultują ewentualne problemy z prowadzącym, zadają mu pytania, poszukują
informacji na interesujące ich tematy.
Ewaluacja zajęć:
Prowadzący prosi o uczestników warsztatów wypełnienie ankiet,
w których oceniają przydatność i poziom przeprowadzonych zajęć. Zgłaszają
ewentualne propozycje innych tematów szkoleń.
Na zakończenie nauczyciel bibliotekarz dziękuje studentom za udział w
warsztatach, żegna się z nimi i zaprasza do korzystania ze zbiorów PBW.
Opracowała:
Barbara Derewiecka
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka
w Bielsku-Białej
9
ZAŁĄCZNIK NR 1:
Ćwiczenia w stosowaniu strategii wyszukiwawczych w bazie EDUKACJA.
……………..……………………………………………………………………
I ZESTAW
1. W bazie danych proszę odszukać pozycje o bezrobociu kobiet.
2. Proszę wygenerować zestawienie bibliograficzne i przesłać na swój mail.
…………………………………………………………………………………
II ZESTAW
1. W bazie danych proszę odszukać artykuły dotyczące czasu wolnego
młodzieży.
2. Proszę wygenerować zestawienie bibliograficzne i przesłać na swój mail.
…………………………………………………………………………………….
III ZESTAW
1. Na podstawie bazy danych proszę wyszukać rekordy bibliograficzne
na temat lekcji wychowawczych o agresji.
2. Proszę przenieść bibliografię do pliku na pulpit.
…………………………………………………………………………………
IV ZESTAW
W bazie danych PROLIB proszę odszukać pozycje, które dotyczą
opieki społecznej nad ludźmi starymi.
2. Proszę wygenerować bibliografię i przesłać ją na swój mail.
……………………………………………………………………………………
1.
10
V ZESTAW
1. W bazie danych PROLIB i Bazie Edukacyjnej odszukaj pozycje na temat
wychowania młodzieży niedostosowanej społecznie.
2. Proszę wygenerować zestawienie bibliograficzne i przesłać na swój mail.
……………………………………………………………………………………
VI ZESTAW
1. W bazie danych PROLIB proszę odszukać książkę na temat patologii
młodzieży.
2. Proszę sporządzić zestawienie bibliograficzne i przesłać na swój mail.
……………………………………………………………………………………