Konflikty na obszarze byłego ZSRR i państw

Konflikty na obszarze byłego ZSRR i państw komunistycznych
Konflikty na obszarze byłego ZSRR i państw komunistycznych
Zanim przedmiotowo zajmę się omówieniem przykładów konfliktów na obszarze byłego ZSRR trzeba by
się zastanowić nad jednym, kluczowym zagadnieniem. Chodzi tu mianowicie o wspólne podłoże, wspólne
przyczyny występowania niesnasek. Na wstępie warto zauważyć, iż w Związku Socjalistycznego
tłamszony był problem konfliktów nacji. Komunizm zakładał bowiem odrzucenie kryterium podziału
według narodowości zakładając solidarność klasy robotniczej z całego świata. Co więcej, zwaśnione nacje
nie miały możliwości rozwiązania swych problemów, choćby w drodze walki zbrojnej. W ten sposób
podziały rosły i wybuchły z wielką siłą po roku 1991. Problemom sprzyjał również kryzys gospodarczy w
nowych krajach, które borykając się z problemem transformacji ustroju gospodarczego, marginalizowały
problemy mniejszości etnicznych etc. Sama Rosja, aby zapewnić sobie pozycję hegemona w regionie
również sprzyjała podziałom.
Konflikty w Górnym Karabachu
Po odzyskaniu suwerenności przez Azerbejdżan i Armenię odżył konflikt o Górny Karabach. Była to
ormiańska enklawa na terenie Azerbejdżanu. Warto wspomnieć, że dwie nacje od lat pozostawały ze
sobą we wrogich stosunkach. Można w tym miejscu wspomnieć o niechlubnych wydarzeniach z lat 19151916, kiedy to Azarowie wraz z armią turecką dokonali masowych mordów na wrogiej nacji. Dane
sugerują, że śmierć poniosło wówczas do 1,5 mln ludzi. Po interwencji Armii Czerwonej w 1990 r.
chwilowo ustały ruchy separatystyczne Ormian na tym terenie. Jednakże jeszcze w tym samym roku
Armenia dokonując niespodziewanej ofensywy zajęła region. W 1994 r. doszło do podpisania układu, w
wyniku, którego Górny Karabach pozostał autonomią i jest rządzony przez lokalnych Ormian. Stacjonują
tam jednak siły ONZ zapewniając bezpieczeństwo miejscowej ludności. Dziś Górny Karabach ma status
nieuznawanego, demokratycznego państwa.
Konflikty w Gruzji
Gruzja to kraj leżący na Kaukazie Południowym. Składa się z trzech okręgów: Adżarii, Abchazji i Osetii
Południowej. Po 1992 r. krajem tym rządził żelazną ręką Edward Szwardnadze. W wyniku tzw. różanej
rewolucji stracił on władzę w 2003 r., a jego urząd przejął Michaił. Saakashvili. Ponadto ten biedny kraj
borykał się z problemami regionalnymi. W latach 1991-1992 doszło do walk na terenie Osetii Płn., która
stanowiąc część terytorium Rosji, pragnęła połączyć się z Osetią Płd. W Abrudży, która zamieszkana jest
przez ponad 100 tys. muzułmanów, pełna władza Gruzji została przywrócona dopiero w 2004 r. Do dziś
okręg ten cieszy się szeroką autonomią. Abchazja stanowi od 1994 r. strefę buforową pomiędzy Gruzją,
a Rosją i stacjonują w niej liczne jednostki spadkobierczyni ZSRR. Ponadto w listopadzie 2007 r.
światem wstrząsnęła wiadomość o wprowadzeniu przez prezydenta stanu wyjątkowego w Gruzji. Miało to
związek z licznymi strajkami, których uczestnicy oskarżali Saakashviliego o zapędy autorytarne. Pod
naciskiem rodaków rozpisał on nowe wybory, które odbyły się w styczniu 2008 r. Prezydentem powtórnie
został wybrany Saakashvili. W sierpniu 2008 r. wybuchła wojna gruzińsko - rosyjska w związku z
nasileniem tendencji separatystycznych wyżej wymienionych regionów. Rosja szybo rozbiła siły
gruzińskie i przeszła do okupacji części terytorium. Ruch ten został powszechnie skrytykowany na arenie
międzynarodowej.
Konflikty w Czeczenii
Czeczenia to rosyjskie określenie obszaru położonego na Północnym Kaukazie. Sami mieszkańcy tej
autonomii nazywają siebie Iczkerami. Jest to ludność niemal w całości wyznania islamskiego. Po drugiej
wojnie światowej, za współpracę z hitlerowskimi Niemcami wielu przedstawicieli tej nacji zostało
zesłanych na Syberię. Przez cały okres po 1945 r. kraina egzystowała pod nazwą Czeczeńsko-Inguska
Republika Autonomiczna w ramach ZSRR. Niezmiennie żywe były w niej tendencje separatystyczne. W
latach 80 XX wieku nastąpiło ożywienie tradycji i kultury narodowej. Po rozpadzie Związku w 1991 r.
władzę w Czeczenii przejął prezydent Dżohar Dudajew. W związku z odmową podpisania nowej umowy
federacyjnej w grudniu 1994 r. wybuchła tzw. I wojna czeczeńska. Kiedy w 1995 r. wojska rosyjskie
zdobyły stolicę państwa - Grozne, siły Iczkerów przeszły do działań partyzanckich. W 1995 r. dokonały
m.in. głośnego ataku na szpital w Budiondwsku. W związku z niepopularnością i kosztownością wojny,
Borys Jelcyn szukając elektoratów wśród przeciwników wojny doprowadził do zawarcia porozumienia w
Chasawjurcie (1996 r.), które zakładało ustalenie statusu republiki po 5 latach. W tym czasie nowym
prezydentem kraju został Asłan Maschadow. Nie zatrzymało to jednak ruchów narodowowyzwoleńczych.
http://www.wos.net.pl
Kreator PDF
Utworzono 7 March, 2017, 10:48
Na terenie kraju zaczęła działać organizacja terrorystyczna prowadzona przez Szamila Basajewa. W
związku z agresją jego grup w Dagestanie doszło do kolejnej interwencji armii rosyjskiej. W ten sposób
rozpoczęła się II wojna czeczeńska, która oficjalnie trwała do 2004 r. Do dziś jednak aktywne pozostają
siły terrorystów, które dokonują aktów dywersyjnych. Do bardziej głośnych należą: atak na Metro w
Moskwie (40 ofiar śmiertelnych), atak na Teatr w Moskwie w 2002 r. (170 zmarłych) oraz bulwersujący
atak na szkołę w Biesłanie we wrześniu 2004 r. (350 ofiar - w większości dzieci). Szamil Salmanowicz
Basajew został zabity przez wojska rosyjskie w lipcu 2006 r.
Konflikty w Republice Naddniestrzańskiej
Republika Naddniestrzańska to nazwa nieuznawanego na arenie międzynarodowej państwa powstałego z
oderwania się części Mołdawii, usytuowane pomiędzy Dniestrem a Prutem. Samodzielny status
utrzymuje ona od 1990 r., a jego niezmienność gwarantuje obecność armii rosyjskiej, kraju, który jako
jeden z nielicznych uznaje ten twór polityczny. Obecnie prezydentem kraju jest Igor Smirnow.
Konflikty na Krymie
Krym to historyczna kraina zamieszkała przez Tatarów w Średniowieczu, a w XVIII wieku włączona do
terytorium Carskiej Rosji. Na znak przyjaźni pomiędzy narodami w 1954 r. teren ten został oficjalnie
włączony do Ukraińskiej Republiki Sowieckiej. Kiedy Ukraina odzyskała niepodległość na Krymie
rozkwitły tendencje separatystyczne rosyjsko - języcznej mniejszości. W 1997 r. doszło do porozumienia
pomiędzy Ukrainą, a Rosją zakładając utrzymanie statusu quo w kwestii przynależności Krymu, ale
rozciągniecie nań szerokiej autonomii. Mieszkańcy Krymu odegrali dużą rolę po tzw. pomarańczowej
rewolucji na Ukrainie wspierając pro- rosyjskiego Wiktora Janukowycza.
Konflikty w Tadżykistanie
Tuż po odzyskaniu niepodległości wskutek powszechnego niezadowolenia społecznego z funkcji
prezydenta zrezygnował Rachmon Nabijew. Jego następca Emomali Rachmonow rozpoczął wojnę
domową z młodymi organizacjami islamskimi chcącymi przejąć władzę w kraju. Wyszedł z tego obronną
ręką dzięki wsparciu Wspólnoty Niepodległych Państw. Balansując pomiędzy popieraniem Rosji (kazus
budowy baz), a USA (sprzymierzeniec w wojnie z Afganistanem) Tadżykistan wyszedł z kredytowego
dołka, a jego sytuacja polityczno-społeczna pozostaje stabilna.
Konflikty w Czechosłowacji
Po burzliwych dokonaniach związanych z odzyskaniem niepodległości w nacji Słowaków obudziły się
tendencje separatystyczne. Liderem ugrupowań zmierzających do odłączenia Słowacji był Vladimir
Meciar. Z czasem otrzymał on poparcie premiera (a od 2002 r. prezydenta) Vaclava Klausa. 1 stycznia
1993 r. powstały dwa suwerenne państwa: Republika Czeska i Republika Słowacka. Wydarzenie to
zważywszy na brak rozruchów i bezkrwawy kompromis przeszło do historii pod nazwą aksamitnego
rozwodu. Prezydentem nowego państwa słowackiego został Michal Kovacs.
Rozpad Jugosławii i konflikty na terenie byłej Jugosławii
Jugosławia rządzona przez charyzmatycznego Titę posiadała status socjalistycznej republiki związkowej,
w której skład wchodziło 6 republik (Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Serbia i
Macedonia) oraz dwa obszary autonomiczne (Wojwodina i Kosowo). Od lat 80 na terenie państwa w
siłę zaczęły urastać spory na tle narodowościowym. Powszechnie znienawidzoną nacją byli Serbowie,
którzy stanowili trzon korpusu oficerskiego i politycznego. W 1987 r. nowym przewodniczącym państwa
został Slobodan Milosevic. W 1991 r. doszło do rozkładu Jugosławii i ogłoszenia niepodległości przez
kolejne kraje bałkańskie.
Konflikty w Chorwacji i Słowenii
Te dwa kraje już w 1990 r. wyraziły chęć wystąpienia z federacji. W wyniku przeprowadzonych
referendów ogłosiły niepodległość 25 czerwca 1991 r. Na wieść o tym Serbowie przeprowadzili nieudaną
ofensywę przeciwko Słowenii. Po rychłej klęsce siły skierowano przeciwko Chorwacji. W tym samym
czasie na terenie tego kraju doszło do secesji - Serbowie zamieszkujący w Chorwacji ogłosili
niepodległość istotnej części macierzystego państwa - Krainy. Siły młodego kraju musiały ulec podziałowi
i walczyć na dwóch frontach. Chorwacja jednak utrzymała niezależność i do 1995 r. odbiła wszystkie
swoje terytoria. W tym samym czasie niepodległość ogłosiła również Macedonia.
http://www.wos.net.pl
Kreator PDF
Utworzono 7 March, 2017, 10:48
Konflikty w Bośni i Hercegowinie
Bośnia i Hercegowina była niejednolitym etnicznie państwem, który jako kolejny ogłosił swą
niepodległość. Szybko powstały tam jednak trzy państwa: serbskie, chorwackie i muzułmańskie. Od
marca 1992 do 1995 r. nieprzerywalnie trwały krwawe walki, którym nie potrafiły zaradzić organizacje
międzynarodowe (Unia Europejska, KBWE etc.) Na terenie młodego kraju dochodziło do czystek
etnicznych, co uznawane jest za największą zbrodnię ludobójstwa w Europie po II wojnie światowej. W
1994 r. do wojny wmieszało się NATO. Bombardując serbskie cele wojskowe doprowadziło do zwolnienia
kursu przez ten kraj. W 1995 r. doszło do porozumienia w Dayton (potwierdzonego porozumieniem w
Paryżu), w którym Bośnia i Hercegowina została podzielona na cześć serbską i chorwacko-muzułmańską.
Na terenie tegoż kraju do dziś stacjonują siły porządkowe SFOR.
Konflikty w Kosowie
Kosowo jest historyczną krainą serbską. Wiąże się z nią m.in. bolesne doświadczenie utraty
niepodległości na rzecz Turcji w 1389 r. po tzw. bitwie na kosowym polu. Po zajęciu tegoż obszaru przez
Imperium Osmańskie, najeźdźcy zaczęli prowadzić tam politykę osadnictwa. W ten sposób obszar ten
szybko został zdominowany przez Albańczyków. W związku z tłamszeniem dążeń separatystycznych w
1996 r. powstała Wyzwoleńcza Armia Kosowa. Szybko wybuchła wojna, która przerodziła się w serię
masowych pogromów dokonywanych przez obie strony. Aby powstrzymać konflikt znów interweniowało
NATO dokonując nalotów powietrznych na wojskowe instalacje Serbii. W czerwcu 1999 r. do Kosowa
wkroczyły regularne siły KFOR. W związku z niespotykanym dotąd rozlewem krwi w 1993 r. powstał
Trybunał ds. byłej Jugosławii w Hadze zajmujący się osądzaniem zbrodniarzy wojennych. Popularną
sprawą stało się poszukiwanie chorwackiego generała, a zarazem bohatera narodowego Ante Gotoviny.
Od jego wydania (współpracy z Trybunałem) Unia Europejska uzależniła wstąpienie Chorwacji w jej
szeregi. Nieoczekiwanym wydarzeniem było ogłoszenie przez Kosowo niepodległości 17 lutego 2008 r.
Młode państwo jak do tej pory zostało uznane jedynie przez część podmiotów prawa
międzynarodowego. Ten śmiały ruch zaognił jednak sytuację w Serbii i spowodował falę protestów.
http://www.wos.net.pl
Kreator PDF
Utworzono 7 March, 2017, 10:48