PROTOKÓŁ NR 7/11 z posiedzenia Komisji Zdrowia

BRM.0012.5.7.2011.AB
PROTOKÓŁ NR 7/11
z posiedzenia Komisji Zdrowia, Rodziny i Opieki Społecznej RM
w dniu 30-05-2011
w gmachu Urzędu Miejskiego, sala 307, II p.
(godz. 15.15 – 17.00)
Ad. 1
Przewodniczący komisji D. Miklasiński
przywitał wszystkich przybyłych i na
podstawie listy obecności stwierdził prawomocność posiedzenia. W posiedzeniu
udział wzięło 11 radnych z Komisji Zdrowia, Rodziny i Opieki Społecznej RM. Listy
obecności radnych, zaproszonych gości i obserwatorów stanowią załączniki do
protokołu.
Ad. 2
Przew. D. Miklasiński zapoznał obecnych z proponowanym porządkiem obrad i
poddał go pod głosowanie.
W wyniku głosowania, w którym wzięło udział 9 radnych z Komisji Zdrowia, Rodziny i
Opieki Społecznej RM :
za
przeciw
wstrzymało się
9,
0,
0,
porządek został zatwierdzony i przedstawiał się następująco:
1.
2.
3.
4.
Stwierdzenie prawomocności obrad.
Zatwierdzenie porządku dziennego obrad.
Zatwierdzenie protokołu z poprzedniego posiedzenia komisji.
Ocena planowanych zmian w zakresie struktury i organizacji wewnętrznej SP
Szpitala Miejskiego w aspekcie potrzeb zdrowotnych mieszkańców oraz
sytuacji finansowej szpitala.
5. Sprawy bieżące.
Ad. 3
Zatwierdzenie protokołu z poprzedniego posiedzenia komisji.
W wyniku głosowania, w którym wzięło udział 10 radnych :
za
10,
przeciw
0,
wstrzymało się 0,
radni zatwierdzili protokół nr 6/11 z posiedzenia komisji w dniu 19 maja 2011 roku.
1
Ad. 4
Ocena planowanych zmian w zakresie struktury i organizacji wewnętrznej SP
Szpitala Miejskiego w aspekcie potrzeb zdrowotnych mieszkańców oraz
sytuacji finansowej szpitala.
Radny T. Bańbuła powiedział, że rok 2010 jest bardzo często omawiany, widnieje tu
wiele uściśleń, jednakże poza skrótowym przeanalizowaniem roku 2010 dobrze
byłoby skupić się przede wszystkim na roku 2011 i 2012.
Przew. D. Miklasiński zgodził się z tą wypowiedzią. Powiedział, że spotkanie odbyło
się z powodu zaniepokojeniem radnych, że działania, które zostały zapoczątkowane
4-5 lat temu nie przyniosły oczekiwanych skutków. Poprosił dyrektora szpitala o
omówienie sytuacji w roku 2011 oraz latach kolejnych, ponieważ sytuacja z roku
ubiegłego jest już znana. Cała restrukturyzacja i modernizacja szpitala, która
zaplanowana była przez Radę Miasta, miała trwać krócej, niż się to dzieje obecnie.
Podkreślił, że znane trudności finansowe nie pozwalają na tak szybką modernizację
szpitala. Restrukturyzacja, została przeprowadzona praktycznie w całości, tzn.
zostały połączone niektóre oddziały, przeniesiono je, oraz połączono sam szpital, a
miało to miejsce na samym początku rozpoczęcia restrukturyzacji. Poprosił
dyrektora szpitala, aby powiedział również o jego dalszych planach wiążących się z
dalszą restrukturyzacja szpitala. Powiedział, że na pewno zostaną przedłużone
działania w zakresie modernizacji, czyli dostosowania szpitala, budynków
szpitalnych, oddziałów itd. i nie wiadomo, czy będzie możliwe to do spełnienia w tej
kadencji. Powiedział, że szpital otrzymuje z miasta pieniądze na przeprowadzenie
modernizacji, natomiast kontrakt który posiada służyć ma do finansowania bieżącej
działalności. Są większe oczekiwania personelu. Zapytał, kiedy można spodziewać
się na koniec roku wyniku takiego, aby straty nie narastały, a szpital nie zadłużał się.
Po wejściu w życie ustawy, to gmina będzie musiała pokrywać straty szpitala.
Zaproponował, aby dyrektor szpitala przekazał radnym, to co jest najważniejsze wraz
z wnioskami na przyszłość.
Dyrektor SP Szpitala Miejskiego Z.Swoboda powiedział, że materiały zakładają w
najśmielszym wariancie, iż restrukturyzacja zakończy się w roku 2016. Występują tu
dwie ważne okoliczności, pierwsza z nich dotyczy wejścia w życie ustawy o
działalności publicznej zwanej kolokwialnie ustawą przekształceniową oraz druga
okoliczność równie ważna dotycząca przyjętego harmonogramu restrukturyzacji,
którego na dzień dzisiejszy jeszcze nikt nie odwołał. Widnieje również zatwierdzona
uchwała Rady Miasta Sosnowca dotycząca Wieloletniej Prognozy Finansowej, w
której to nakłady na rzecz szpitala w roku 2012 oscylują wokół 4 mln złotych.
Oznacza to, że koncepcja restrukturyzacji i prognoza wieloletnia zupełnie do siebie
nie przystają, w związku z czym jest to ważny powód, aby rozstrzygnąć kwestię tego,
czy szpital jest zobowiązany ograniczyć działanie restrukturyzacyjne i
modernizacyjne oraz opóźnić pewne procesy, dopasowując je do prognozy
wieloletniej, chyba, że zostanie rozważony jeszcze raz poziom finansowania
restrukturyzacji szpitala w roku 2012. Kolejnym powodem, dla którego spotkanie to
ma miejsce, jest wyrażona przez przewodniczącego opinia mówiąca o
niezadawalających postępach restrukturyzacyjnych.
2
Omówił ten problem za pomocą slajdów. Informacja stanowi załącznik do protokołu.
Powiedział m.in. że w roku 2010 wynik finansowy wyniósł - 8 mln 200 tys. złotych, w
roku poprzednim - 11 mln 300 tys. złotych, a zaplanowany na rok 2012 jest w
wysokości - 5 mln 200 tys. złotych. Podkreślił, że poziom wynagrodzeń pracowników
to trwałe obniżenie kosztów wynagrodzeń, jako kosztów funkcjonowania zakładu. W
2009 roku wynagrodzenia pochłaniały 82% kontraktu z NFZ, w roku 2010 tylko 75%.
Gdyby udało się ustabilizować wynagrodzenia na poziomie 65-70% kontraktu,
wówczas byłoby dobrze. W związku z tym mówione jest od ponad dwóch lat , że
kontraktem z NFZ ograniczone zostały możliwości zarządzania finansowego po
stronie szpitala. Przedstawił zestawienie wartości makroekonomicznych na
podstawie sosnowieckich szpitali. Podkreślił, że przychody Szpitala Miejskiego w
Sosnowcu wyniosły 58 mln złotych, Szpitala Wojewódzkiego 122 mln złotych,
natomiast Centrum Pediatrii 23 mln złotych. Liczba łóżek Szpitala Miejskiego wynosi
684 w dwóch budynkach oddzielonych od siebie o 7 km., Szpital Wojewódzki
posiada 708 łóżek. Przypomniał, że Szpital Miejski posiadał jeszcze, przed
przeprowadzeniem modernizacji oddziału ginekologiczno-położniczego, 716 łóżek.
Przew. D. Miklasiński podkreślił, że Centrum Pediatrii nie ma 193 łóżek, że na dzień
dzisiejszy jest ich około 145-150. Zgłosił podobne uwagi do wysokości kontraktu.
Dyr. Z.Swoboda przedstawił wyniki finansowe Szpitala Miejskiego i Wojewódzkiego.
Przychody Szpitala Miejskiego to 62 mln złotych , natomiast koszty to 70 mln złotych.
Szpital św. Barbary przychody 131 mln złotych, koszty 143 mln złotych. Liczba
pracowników Szpitala Miejskiego wynosi 1000, a Szpitala św. Barbary 1400.
Przychód z NFZ w ciągu roku na jednego pracownika to 56 tys. złotych w Szpitalu
Miejskim, a w Szpitalu Wojewódzkim 85 tys. złotych, natomiast Centrum Pediatrii 107
tys. złotych. Ilość leczonych w Szpitalu Miejskim to 22 tys., w Szpitalu św. Barbary
niecałe 20 tys. pacjentów rocznie. Przypomniał również, że kontrakt Szpitala
Miejskiego wynosi 58 tys. złotych, a Szpitala Wojewódzkiego 120 tys. złotych.
Przychód z NFZ na jednego leczonego pacjenta w Szpitalu Miejskim średnio wynosi
2 tys. 600 zł, a w Szpitalu św. Barbary 6 tys. 200 zł. Przyznał, że w Szpitalu
Wojewódzkim jest najlepszy OJOM na całe województwie, jest także neurochirurgia,
najlepsza w południowej Polsce, jednakże poziom oddziałów wewnętrznych,
neurologicznych, ortopedycznych, urologicznych w Szpitalu Miejskim jest co najmniej
porównywalny, jak nie wyższy w niektórych zakresach. Na pacjenta leczonego
wydaje się 3 tys. 200 zł., Szpital Wojewódzki wydaje 7 tys. 200 zł. Gdyby przychód z
NFZ wyniósł 3-3,5 tys. złotych na leczonego to prawdopodobnie doprowadziłoby to
do zbilansowania. Szpital funkcjonuje jako jedyny Szpital Miejski w Sosnowcu.
Przedstawił wartość kontraktów w umowach zawartych z NFZ. Powiedział, że gdyby
między latami 2009-2011 był liczony wzrost kosztów tylko o wskaźnik inflacji, to
wówczas skumulowany wzrost wyniósłby ok. 8 punktów procentowych. Wskaźnik
inflacji może obrazować niezawiniony wzrost kosztów (np. benzyna, żywność, leki
itd.). W czasie tym wzrosła również już dwukrotnie pensja minimalna pracowników.
Umowa zawarta na 52 mln złotych stanowi prawie 4,5 mln mniej środków
przekazanych w roku ubiegłym. Stwierdził, że nie dzieje się nic dramatycznego w
szpitalu, co wynika z porównania wykonanego wobec planu roku 2010-2011.
Przyznał, że gdyby NFZ płacił taką samą kwotę, jak w roku ubiegłym, nie byłoby
żadnego problemu.
3
Pokazał wszystko za pomocą wykresów.
Powiedział, że w roku bieżącym planowane jest porozumienie dotyczące wzrostu
wynagrodzeń dla pielęgniarek, jednakże nie wiadomo, czy to do końca roku utrzyma
się. Ogółem zobowiązanie wynosi 39 mln złotych, wymagane 5 mln 700 tys. złotych,
w tym 17 mln złotych to pożyczki gminy Sosnowiec. Wspomniał o propozycjach
dalszych działań naprawczych. Przyznał, że wiele działań zostało już wykonanych, o
których wspominał wcześniej przewodniczący. Połączono większość jednoimiennych
oddziałów, za wyjątkiem jeszcze interny. Powiedział, że ta restrukturyzacja nie była
szczególnie finezyjna, były to raczej proste działania przynoszące konkretne,
wymierne efekty ekonomiczne. Wytłumaczył to na przykładzie trzech oddzielnych
niegdyś oddziałów ginekologicznych, które połączono w jeden. Wyraził
przypuszczenie, że w roku 2012 szpital otrzyma od NFZ o kolejny milion mniej
kontraktu. Przyznał, że można byłoby obniżyć koszty poprzez likwidację części
działalności, albo poprzez połączenie, tym razem niekoniecznie oddziałów
jednoimiennych. W ramach restrukturyzacji zaplanowano na rok bieżący konsolidację
czterech oddziałów w dwa podmioty, proponuje się włączenie laryngologii do chirurgii
oraz dermatologii do oddziałów wewnętrznych. Byłby to zabieg, który na celu miałby
obniżenie kosztów. Poszukuje się również możliwości zwiększenia przychodów, a
jest to możliwe w następujących przypadkach: otrzymanie nowego kontraktu na
geriatrię lub zwiększenie przychodów w ramach prowadzonej działalności, co
miałoby sens tylko wtedy, gdyby nie zostały zwiększone koszty działalności. Oznacza
to, że dany oddział, korzystający z dawnej sali geriatrycznej, będzie wypracowywał
większy kontrakt. Widnieje możliwość oszczędnościowa w konsolidacji z obniżeniem
kosztów nadzoru lekarskiego, pielęgniarskiego nad realizowanymi kontraktami.
Niezbędnym zabiegiem byłoby przeniesienie do głównego budynku na Zagórzu
dermatologii. Natomiast w zakresie zwiększenia przychodów również istnieją
możliwości, np. w zakresie opieki długoterminowej, psychiatrii i psychosomatyki.
Wspomniał o sytuacjach, jakie występują na oddziale psychiatrii, odnośnie braku
łóżek dla zgłaszających się pacjentów. Powiedział, że do zakończenia
restrukturyzacji brakuje przeniesienia z Zegadłowicza do Zagórza psychiatrii i
psychosomatyki. Przedstawił sytuację laryngologii. Przyznał, iż zgadza się ze
stanowiskiem wyrażonym przez związki zawodowe, a w szczególności przez Polski
Związek Zawodowy Lekarzy, że przyczyną problemów np. laryngologii, jak również
chirurgii ogólnej, jest całkowicie wadliwa wycena kosztów przez NFZ. Konsolidacja
laryngologii z chirurgią nie jest likwidacją działalności, ale oddziału jako
samodzielnego bytu. Zostały wyliczone efekty tej restrukturyzacji. Przedstawił je na
slajdach. Przypomniał, że priorytetem w roku ubiegłym było opuszczenie obiektu
przy ul. 3-go Maja. Natomiast na obecna chwilę przeprowadzane modernizacje
oddziałów odbywają się w czasie prawie normalnej ich działalności, ponieważ szpital
nie chce utracić kontraktu. W tej samej konwencji są zamiary prowadzenia dalszych
działań modernizacyjnych. Na dzień dzisiejszy wyznaczone są cele
zagospodarowania pierwszego piętra w Zagórzu pod potrzeby oddziału neurologii,
dawny obszar bloku operacyjnego w Zagórzu planowany jest pod dermatologię,
natomiast dawny obszar porodówki w Zagórzu planowany jest pod geriatrię.
Przyznał, że na Zegadłowicza sytuacja przedstawia się nieco dramatyczniej,
ponieważ zakładano, że w roku 2011 będzie tam funkcjonował nowy blok operacyjny.
Planowano, że w nowym bloku na parterze znajdować się miały wszystkie poradnie,
natomiast sam blok operacyjny usytuowany na pierwszym piętrze nowego obiektu,
4
miał w konsekwencji zwolnić powierzchnie na trzecim piętrze, które chciano
wykorzystać pod potrzeby apteki szpitalnej i części administracji. Blok operacyjny na
dzień dzisiejszy funkcjonuje w dotychczasowej lokalizacji i będzie tam funkcjonował
najprawdopodobniej przez najbliższe 2,5-3 lata. W związku z czym wszystkie
przygotowane plany modernizacyjne muszą zostać skorygowane, ponieważ na
Zegadłowicza zarówno poradnia, jak i apteka i laboratorium znajdują się tam, gdzie
były zlokalizowane. Środkowa część drugiego piętra to laboratorium, pośrodku
trzeciego piętra znajduje się apteka i aby proces restrukturyzacji skutecznie
odblokować, przydałoby się wyeliminować z Zegadłowicza przynajmniej jeden
oddział. Planuje się przeniesienie psychiatrii albo psychosomatyki albo laryngologii.
Podał przykład oddziału psychiatrii, który według ustawy o ochronie zdrowia
powinien znajdować się na parterze, pomieszczenia muszą być okratowane,
monitorowane, część pomieszczeń musi posiadać specjalne drzwi, okna itd.
Podsumował, że bezcelowe byłoby przenoszenie psychiatrii do tymczasowej
lokalizacji, ale trzeba przenieść ją do docelowej lokalizacji do pawilonu w Zagórzu.
Zostały
przedstawione dwa warianty z których jeden zakłada finansowanie
restrukturyzacji optymistyczne, natomiast drugi zakłada finansowanie zgodnie z
prognozą wieloletnią w zakresie roku 2012. Niestety w zakresie lat kolejnych nie ma
nic sensownego do powiedzenia. W ten oto sposób przedstawiony został program
aktualizacji restrukturyzacji szpitala w zakresie jego modernizacji na kwotę 77 mln
złotych w ciągu najbliższych 5 lat. Jest to koszt całkowity, bez bloku operacyjnego,
który został wyceniony na 30 mln złotych, a dokładnie na 29 mln złotych w
kosztorysie, który jest co najmniej od 1,5 roku podważany przez różne podmioty, w
związku z czym na dzień dzisiejszy nie ma sensu twierdzić, że koszt bloku
operacyjnego wyniesie 29 mln złotych. Szpital, od co najmniej września ubiegłego
roku, nie wraca do tematu związanego z blokiem operacyjnym, ponieważ podczas
narady z ordynatorami oddziałów zrozumiano, że jest to poważne zagrożenie dla
modernizacji szpitala. Rozpoczęcie inwestycji bloku operacyjnego mogłoby
spowodować zatrzymanie dalszej restrukturyzacji szpitala na kolejne 2-3 lata. Wobec
tego we wrześniu ubiegłego roku została podjęta kolegialnie z gronem ordynatorów
decyzja, że priorytetem jest stopniowe i konsekwentne modernizowanie szpitala w
wielu obszarach. Został przygotowany plan restrukturyzacji, w rozumieniu
modernizacji, na kolejne 5 lat i wspomnianą kwotę 77 mln złotych. W zakresie roku
najbliższego w drugim wariancie występuje plan zgodny z prognozą wieloletnią.
Powinno wystarczyć pieniędzy na neurologię, która będzie kosztowała ok. 3 mln
złotych, a za pozostałą kwotę będzie można dokończyć modernizacje pomieszczeń
pod dermatologię i geriatrię oraz zakupić w drodze przetargu plan przebudowy
pawilonu na rzecz Centrum Psychiatrii. Opowiedział o tych planach
modernistycznych zaplanowanych na najbliższe dwa lata. Wypowiedzi towarzyszyły
diagramy.
Powiedział, że ustawa nakazuje zbilansowanie finansów szpitala i dopuszcza taką
„furtkę”, że to zbilansowanie może odbyć się drogą pokrycia ujemnego wyniku
finansowego przez organ tworzący, czyli przez gminę. W alternatywnym przypadku
szpital trzeba byłoby przekształcić w spółkę kapitałową. Ustawa o przekształceniu w
spółkę mówi o tym, że pierwszym rokiem podlegającym analizie będzie rok 2012, w
związku z czym przekształcenia w myśl tej ustawy są na dzień dzisiejszy całkowicie
niemożliwe, ponieważ nie ma przypisów wykonawczych. Dlatego też przekształcenie
na mocy tej ustawy możliwe będzie między czerwcem, a wrześniem 2013 roku. Po
zapoznaniu się z wynikiem SP ZOZ-u za 2012 rok organ założycielski podejmie
decyzję w tym zakresie. Może okazać się, że przekształcenie nic nie zmieni w
5
sytuacji szpitala, a gdy różnica pomiędzy kontraktem z NFZ a kosztami będzie się
utrzymywała na tym poziomie co teraz, to po przekształceniu w ciągu paru miesięcy
będzie trzeba zlikwidować szpital. Kosztów funkcjonowania szpitala nie da się dalej
obniżać, chyba że dojdzie do likwidacji kolejnych oddziałów, ale przepisy określają,
co oddział musi posiadać, aby funkcjonować.
Przew. D. Miklasiński powiedział, że z wystąpienia dyrektora wynika, że w obecnej
chwili powinno się od nowa opracować cały proces do zakończenia restrukturyzacji i
modernizacji. Chodzi tutaj przede wszystkim o finanse i czas. Plany, które założono
2-3 lata temu, są obecnie nieaktualne i wszystko to trzeba będzie zweryfikować.
Przewodniczący przyznał, że wobec tego przydałoby się coś zadecydować i
dostosować plany, co do dalszej restrukturyzacji oraz przemyśleć, na jakie koszty w
tej sprawie miasto stać. Wydatkowanie rokrocznie 3-4 mln złotych spowoduje
wydłużenie restrukturyzacji. Przypomniał o planach restrukturyzacji i modernizacji,
które podjęte zostały 4 lata temu. Należy, do końca tej kadencji na klubach radnych,
określić priorytet, bo niedługo rozpoczną się prace nad przyszłorocznym budżetem.
Efekty przekształceń widać po powstałym Centrum Pediatrii. Podkreślił, że trzeba
zastanowić się nad tym, jakie pieniądze będą co roku ujęte w wieloletniej prognozie i
że trzeba zastanowić się nad priorytetem w mieście. Wyraził opinię, że nie widzi ich
teraz obecnie.
Radny W. Zych przyznał, że wypowiedź dyrektora na temat restrukturyzacji i
modernizacji była bardzo realistyczna. Przyznał, że na dzień dzisiejszy nie widać dla
Szpitala Miejskiego prognoz, aby zaczął się bilansować. Zastanawiał się nad tym,
ile minimum trzeba byłoby rocznie łożyć na modernizację, mając na uwadze
maksymalne oszczędności, aby szpital mógł się bilansować. Zauważył również, że
niepokojąca jest duża różnica między Szpitalem Wojewódzki, a Szpitalem Miejskim w
sensie finansowania tych samych zabiegów przez NFZ. Przekształcenia w spółkę
według radnego nie są żadnym rozwiązaniem w zderzeniem z charakterem tego typu
jednostki, bo szpital nie powinien „splajtować”, a przy stosowania przepisów prawa
handlowego jest to możliwe.
Przew. D. Miklasiński poprosi, aby rozróżnić dwie rzeczy, a mianowicie finansowanie
działalności bieżącej z kontraktu oraz finansowanie modernizacji szpitala z
restrukturyzacją, gdzie pieniądze powinny zostać przeznaczone z miasta.
Radny T. Bańbuła stwierdził, że najpierw należałoby zastanowić się, co z nową
ustawą i nad tym, czy weźmie się całkowitą odpowiedzialność za wszystko, co
będzie miało miejsce w szpitalu w 2011 roku i dalej, a być może kierunek
przekształceń pójdzie w stronę spółki prawa handlowego, czyli komercjalizacji.
Stwierdził, że w momencie udzielenia odpowiedzi na powyższe pytania, będzie
można zastanowić się, co uczynić dalej, jeżeli chodzi o restrukturyzację szpitala.
Wyraził swój pogląd na temat prognozy finansowej i przygotowywania się do
przygotowania budżetu na rok 2012. Przypomniał o zaproponowanej kwocie 77 mln
złotych na zakończenie restrukturyzacji szpitala. Trzeba będzie w drugiej połowie
roku odpowiedzieć sobie na pytanie, czy są możliwe do realizacji określone w
pakiecie zadania. Stanowczo zaznaczył, że nie będzie można zamknąć szpitala,
nawet na okres krótkoterminowy. Nawiązał również do całkowitej modernizacji izby
przyjęć w roku 2013, które to prace były już wykonywane i zapytał, co tam jest
6
jeszcze do poprawienia. Ponadto zapytał, czy radni wezmą pełną odpowiedzialność
za to, co się dzieje w służbie zdrowia. Poza tym przyznał, że nadszedł czas bardzo
mocnego zaangażowania się finansowego samorządu, aby spółka się bilansowała.
Trzeba będzie zmierzyć się z tym problemem, zarówno przy przygotowaniu budżetu
na kolejny rok, jak i prognozując w wieloletniej prognozie.
Radny M. Ornowski powiedział, że na dzień dzisiejszy cała ta inwestycja stoi w
miejscu. Uchwała Rady Miejskiej mówi o zakończeniu restrukturyzacji około roku
2014 i obecnie uchwała ta obowiązuje. Przypomniał, że w niedługim czasie w życie
wejdzie ustawa o zadłużaniu się samorządów i będzie ograniczenie oraz niemoc w
dalszej restrukturyzacji szpitala. Wyraził przypuszczenie, że jak najszybsza
restrukturyzacja szpitala przyniosłaby zauważalne zyski. W ramach przykładu
omówił inwestycję dotyczącą Centrum Pediatrii. Według niego jest bardzo zasadna
inicjatywa dyrektora o przejęciu geriatrii i próbie innego poszerzenia przychodów,
jednakże z drugiej strony przyznał, że jeśli restrukturyzacja miałaby potrwać do 20172018 roku, to nic z przyjętych planów nie wyjdzie. Według niego wystarczyłoby
wyemitować około 60 mln złotych obligacji z przeznaczeniem na zakończenie
restrukturyzacji szpitala do roku 2014. Twierdził, iż byłby to zabieg bardzo opłacalny,
ponieważ w momencie wykonania prawidłowej restrukturyzacji, wynikną z niej
znacznie wyższe przychody, standard usług się poprawi i zakończy się dopłacanie do
działalności bieżącej. Obecnie do działalności bieżącej dołożono już 17 mln złotych i
prawdopodobnie na tym dopłacanie się nie zakończy. Im szybsza będzie
przeprowadzona restrukturyzacja, tym mniej będzie dopłacane do działalności
bieżącej. Ponownie zaproponował zakończenie restrukturyzacji z pozyskaniem na
nią środków zewnętrznych, bo to będzie się wszystkim opłacało.
Przew. D. Miklasiński poprosił aby Prezydent przedstawił w omawianej kwestii
priorytety, bo teraz wszędzie się „łata”.
W kwestii wypowiedzi pana M.Ornowskiego uznał, że nie zawsze wzrost poziomu
technologicznego, modernizacyjnego szpitali zmniejsza koszty. Stwierdził, że może
być wręcz odwrotnie.
Skarbnik Miasta J.Kaczor wspomniał o Komisji Zdrowia, Rodziny i Opieki Społecznej
sprzed dwóch lat, na której posiedzeniu był poruszony program restrukturyzacji.
Wtedy wypowiadał się, iż jest to realne przy przyjęciu dwóch priorytetów :
pierwszego dotyczącego dofinansowania rozbudowy szpitala oraz drugiego, że będą
wydawane środki tylko na zadania związane z dofinansowaniem środkami
zewnętrznymi (unijnymi). Przypomniał, że na posiedzeniach innych komisji okazało
się jednak, że występują również inne ważne priorytety i wobec tego budżet nie może
koncentrować się tylko na restrukturyzacji szpitala, ale musi brać pod uwagę inne
istotne zadania, które trzeba wykonać. Stąd pojawiło się dofinansowanie w
zaproponowanej wielkości, ale nie było ono małe (20 mln złotych w ubiegłym i tym
roku).
Zaznaczył, że tworzona jest, zgodnie z ustawą, prognoza finansowa na lata 20122014, poprzez szacowanie w sposób wyważony dochodów i określonych wydatków.
Podkreślił, że w roku 2012 w prognozie założono obniżenie wydatków, zwłaszcza
wydatków bieżących, aby spełnić podstawowy warunek, który został narzucony przez
nową ustawę o finansach publicznych. Zmieniają się bowiem zasady możliwości
zadłużenia samorządu z tych obecnie obowiązujących na określenie indywidualnego
7
limitu dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego. Ten warunek
określenia indywidualnego limitu obowiązuje począwszy od roku 2014. W roku
bieżącym wskaźnik ten jeszcze nie jest obowiązujący, ale należy wiedzieć, że
wyliczenia tego wskaźnika robione są w oparciu o wykonanie trzech lat poprzednich.
Chcąc osiągnąć właściwy wskaźnik w 2014 roku wystąpiła konieczność ograniczenia
wydatków, w tym ograniczenia wydatków majątkowych. To spowodowało, że na rok
2012 kwotę wydatków majątkowych ustalono w granicach 51 mln zł, w roku 2013 na
prawie 35 mln zł, a w 2014 roku 37 mln zł. Są to kwoty które nie ulegną zmianie,
jeżeli nie zwiększą się dochody lub nie zmniejszą się wydatki bieżące. Doszło
ponadto do tego, o czym wspominał radny M.Ornowski, że Minister Finansów chce
zaostrzenia limitów zadłużania się samorządów. Na chwilę obecną nie wiadomo, jak
to będzie wyglądało. Trudno powiedzieć czy plan inwestycyjny, który opracowano,
będzie w tej sytuacji realny do spełnienia, czy też trzeba będzie go zmienić i obniżyć
założone w nim kwoty. W ramach programu na 2012 rok założono dla szpitala kwotę
4 mln zł, a w 2013 roku około 5 mln zł. Zaznaczył, że istnieje możliwość
zwiększenia tych środków, ale nie poprzez dołożenie środków zewnętrznych, ale
przyjrzenie się posiadanemu programu, który został już obecnie opracowany i
zmianę poprzez określenie priorytetu służby zdrowia. Powiedział o swoich uwagach
dotyczących wprowadzenia zmian do istniejącego planu (np. w zakresie modernizacji
tramwajów) i koniecznej do przeprowadzenia w tym zakresie analizy w gronie
Kolegium Kierownictwa.
Stwierdził, że niepokojąca jest sytuacja dotycząca
niebilansowania się budżetu szpitala w zakresie kosztów i przychodów i że nadal
trzeba pożyczać mu pieniądze na cele bieżące. Powiedział, że środki te można
byłoby przeznaczyć poprzez dotacje na wydatki majątkowe. Stąd potrzebna jest
gwarancja, że inwestując zwiększone środki w latach kolejnych szpital będzie
funkcjonował w normalnym zakresie i nie będzie wymagał ciągłego wspierania przez
gminę.
Przew. D. Miklasiński powiedział, że znaczącą rolę mają pracownicy szpitala, gdyż
w pewnym momencie nie można eskalować żądań płacowych, jeśli chce się
zachować miejsca pracy.
Dyr. Z.Swoboda przyznał, że jest uchwała dotycząca restrukturyzacji szpitala do roku
2014. Materiały przygotowane przez szpital ukazują zastrzeżenie mówiące o tym, że
restrukturyzacja będzie wykonywana w ramach możliwości finansowych gminy i
będzie adekwatna do uchwalanych co roku planów finansowych, czyli budżetu
gminy. Jest propozycja wydania 77 mln złotych w ciągu pięciu lat i gmina będzie w
tym zakresie liderem na Śląsku. Powiedział o tym, co należałoby zrobić, aby
zainwestowane pieniądze odzyskać. Otóż wymyślono temat geriatrii, remont pustych
pomieszczeń po ginekologii na Zagórzu oszacowano na około 500 tys. zł, przy czym
liczy również na kontrakt z NFZ na ten cel w wysokości 1 mln zł jeszcze w roku
bieżącym, z gwarancja, że w roku następnym wyniósłby 2 mln zł. W tym momencie
zwrot finansowy wyniósłby 3 mln zł, jednakże nie ma tych pieniędzy na
zainwestowanie w geriatrię, ponieważ plan finansowy na rok obecny zaplanowany
był w październiku. W związku z tym proponuje się w pierwszej kolejności inwestycje,
które się zwrócą. Wspomniał o połączonych trzech oddziałach ginekologicznych, że
ich restrukturyzacja została całkowicie ukończona i dlatego centrum matki i
noworodka zostanie zbilansowane.
Najprościej również będzie zbilansować
neurologię, ponieważ została przeniesiona z Zegadłowicza do Zagórza. Połączono
8
dwa oddziały, znajduje się tam udar, wystarczy jedynie przenieść rehabilitację z
pawilonu do głównego budynku, objąć to jednym systemem nadzoru (tzn. dyżurów
lekarzy, pielęgniarek) i wówczas neurologia w całości się zbilansuje. Omówił slajdy.
Otóż po restrukturyzacji ginekologii i położnictwa w roku 2011 przestaną być
dokładane środki do tego oddziału. Do zbilansowania neurologii na dzień dzisiejszy
brakuje 400 tys. zł. Opowiedział, jak to zrobić. Powiedział, że w roku bieżącym do
zbilansowania potrzeba 5 mln zł, natomiast w kolejnych latach postępująco coraz
mniej od 4 do 2,5 mln zł, przy założeniu, że koszty nie wzrosną. Wspomniał o
podnoszeniu płac w szpitalach, w związku ze wzrostem pensji minimalnej, jak
również wypowiedział swój pogląd na temat modernizacji izby przyjęć, co wyjaśnił za
pomocą slajdów.
Radny M. Ornowski podkreślił, że dyrektor potwierdził jego wcześniejszą wypowiedź
w kwestii doprowadzenia do jak najszybszego zakończenia restrukturyzacji szpitala,
żeby przestać dopłacać do jego bieżącej działalności. Stwierdził, że aby zrobić
przychód, trzeba przede wszystkim przyciągnąć pacjentów, bo wówczas NFZ nie
będzie miało żadnego wyjścia, żeby go kontraktować. W roku ubiegłym zapłacono
za 70% nadwykonań. Wyraził opinię, że w roku bieżącym należałoby dołożyć
przynajmniej te 500 tys. złotych do restrukturyzacji, aby można było zagospodarować
pod geriatrię pawilon w obiekcie przy ul. Szpitalnej. Natomiast w roku przyszłym
dołożenie 4 mln złotych z groszami spowodowałoby zatrzymanie restrukturyzacji.
Ustawa o zadłużaniu samorządów paraliżuje restrukturyzację. Zaapelował, aby w tej
kwestii zmobilizować się i uczynić szpital miejski na miarę XXI wieku.
Przew. D. Miklasiński
planu restrukturyzacji
obecnych możliwości
polityce inwestycyjnej
sierpnia br.
przedstawił swój wniosek do Prezydenta o zweryfikowanie
i modernizacji z poprzednich lat z dostosowaniem go do
finansowych miasta z uznaniem priorytetu tych działań w
miasta, z zastrzeżeniem uzyskania odpowiedzi do końca
Rozmowa poza mikrofonem.
Radny T. Bańbuła zgodził się, że w chwili obecnej przyjęty plan restrukturyzacji nie
przystaje do rzeczywistości i trzeba będzie go zweryfikować. Uważa, że dobrze było
zapoznać się ze stanem faktycznym, jak również z tym wszystkim co się działo i
dzieje w szpitalu. Stwierdził, że porównał wypowiedzi, zarówno Skarbnika Miasta, jak
i dyrektora szpitala, na temat poglądów wobec dalszej restrukturyzacji szpitala.
Przyjął z zadowoleniem informację, że w przygotowanych propozycjach budżetowych
znalazło się zwiększenie dochodów bieżących, jakkolwiek dochody z podatku
dochodowego mogą być mniejsze, z uwagi na 14% stopę bezrobocia w Sosnowcu.
Powinny ulec zmniejszeniu wydatki bieżące. Zadaniem dyrektora i jego pracowników
jest doprowadzenie do zbilansowania szpitala.
Pani I.Borchulska wyraziła zrozumienie apelu skierowanego do pracowników
szpitala. Powiedziała, że jeśli naciska się na dyrektora w kwestii ruchów w stronę
personelu pielęgniarek i położnych, to są to „wyjścia” na bazie analiz. Zwróciła
również uwagę, że ze Szpitala Miejskiego od momentu restrukturyzacji odeszło 47
pielęgniarek i położnych, a jest to ponad 10% personelu, natomiast ilość pracy nie
9
zmniejszyła się. Poruszyła problem uchwalonej ustawy o rzeczniku i prawach
pacjenta oraz o odszkodowaniach za zdarzenia medyczne (którymi są także
odleżyny).
Doktor J.Kościółek powiedział, że dyrektor kilkakrotnie podkreślał, że w zeszłym
roku, jeżeli chodzi o wydatki na pensje, spadek ich wyniósł o ponad 2 mln złotych.
Nie można sprowadzić tego do zwalniania, bo jest potrzebna pewna ilość osób
potrzebna do w miarę bezpiecznego wykonywania kontraktu.
Wspomniał również o oddziale chirurgicznym połączonym z laryngologią, co jest
niemożliwe bez przeniesienia psychosomatyki, z uwagi na ilość zakontraktowanych
łóżek.
Dodał, że nie da się odłączyć spraw inwestycji od spraw bieżących, co zwiększa
koszty. Podał przykład chirurgii ogólnej, która była już przenoszona trzykrotnie i za
każdym razem trzeba było przystosować dla niej pomieszczeń oraz stanowiło to
utrudnienie dla pacjentów i z wykonaniem kontraktu.
Przew. D. Miklasiński ponownie zaproponował
wniosek komisji mówiący o
zweryfikowanie planu restrukturyzacji i modernizacji z poprzednich lat i dostosowanie
go do obecnych możliwości finansowych miasta z uznaniem priorytetu tych działań w
polityce inwestycyjnej miasta, z podkreśleniem priorytetu tych działań. Podkreślił, że
będą oczekiwali odpowiedzi do końca sierpnia bieżącego roku.
Rozmowa poza mikrofonem.
W wyniku głosowania, w którym wzięło udział 11 radnych z Komisji Zdrowia, Rodziny
i Opieki Społecznej RM :
za
11,
przeciw
0,
wstrzymało się
0,
wniosek został przyjęty i stanowi załącznik do protokołu.
Ad. 5
Sprawy bieżące.
Przew. D. Miklasiński zapoznał radnych z pismem związków zawodowych w sprawie
planów restrukturyzacji szpitala, które stanowi załącznik do protokołu.
Powiedział, że ma nadzieje, że Prezydent Miasta, Skarbnik Miasta przy pomocy
radnych znajdą większe środki finansowe na szybszą modernizację szpitala.
Wobec braku dalszych spraw bieżących Przew. D.Miklasiński o godz.17.00
zakończył posiedzenie komisji.
Przewodniczący Komisji
Daniel Miklasiński
Na podstawie nagrania magnetofonowego
protokół sporządziła Agata Bartosik
Sosnowiec, 2011-06-17
10
11
Sprawozdanie z realizacji celów zarządczych
Szpitala Miejskiego w roku 2010
w zakresie działań naprawczych – rozdział I
oraz celów strategicznych – rozdział II
Rozdział I
I. Naczelnym celem zarządczym w Szpitalu Miejskim w Sosnowcu w roku 2010 było
obniżenie kosztów działalności.
I.1. Restrukturyzacja zatrudnienia
Podstawowym elementem restrukturyzacji zatrudnienia jest optymalizacja wielkości
zatrudnienia.
W roku 2010 zatrudnienie w Szpitalu Miejskim w
Sosnowcu spadło o 3%. Na dzień 31.12.2010 zatrudnionych było o 31 osób mniej (29,85
etatów) względem roku poprzedniego, co przedstawia tabela 1.
Tabela 1. Struktura zatrudnienia w Szpitali Miejskim na koniec roku 2009 i 2010.
RAZEM
Szpital Miejski
LEKARZE
PIELĘGNIARKI
i POŁOŻNE
POZOSTALI
DZIAŁALNOŚĆ
PODSTAWOWA
OBSŁUGA
ADMINISTRACJA
Dane na dzień:
os.
et.
os.
et.
os.
et.
os.
et.
os.
et.
os.
et.
31-12-2009
1038
1013,8
153
141,6
432
426
158
154,3
202
201,75
93
90,15
31-12-2010
1007
983,95
157
143,45
417
412
157
155,3
196
195,25
80
77,95
-31
-29,85
4
1,85
-15
-14
-1
1
-6
-6,5
-13
-12,2
Różnica
Spadek zatrudnienia odnotowano w 4 grupach zawodowych: pielęgniarki i położne, pozostały
personel działalności podstawowej, administracja oraz obsługa. W przeliczeniu na osoby
największe zmniejszenie dotyczyło grupy zawodowej pielęgniarek i położnych - 15 osób.
Największy procentowy spadek odnotowano w grupie administracja - 13,98%. Wzrost
zatrudnia nastąpił jedynie w grupie lekarze - rzędu 0,4% - 4 osoby i odpowiednik 1,85 etatu.
12
Rysunek 1. Porównanie wielkości zatrudnienia w osobach na koniec roku 2009 i 2010.
1200
1038
1007
1000
800
600
432
417
400
202
200
153
157
158
196
157
93
80
0
Szpital Miejski
LEKARZE
PIELĘGNIARKI
POŁOŻNE
31-12-2009
i
POZOSTALI
DZIAŁALNOŚĆ
PODSTAWOWA
OBSŁUGA
ADMINISTRACJA
31-12-2010
Celem optymalizacji zatrudnienia jest ustalenie go na poziomie akceptowalnych kosztów a
także zapewniającym prawidłową realizację zadań organizacji.
Wynagrodzenia pracowników w roku 2010 kosztowały o 2 628 528 zł mniej niż w roku 2009.
Jednocześnie utrzymano uzgodnienia z organizacjami związkowymi i w roku 2010 dokonany
został pełny odpis na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych.
Ograniczenie poziomu zatrudnienia i zmiana jego struktury dostosowane było do wymagań
organizacji
i pozwoliło na prawidłową realizację zadań.
Potwierdzeniem powyższego jest poprawa relacji przychody z działalności – koszty
zatrudniania, co szczegółowo przedstawiono na rysunku 2.
W roku 2010 planowane jest uzyskanie efektu w postaci restrukturyzacji zatrudnienia w
wyniku dyslokacji Sosnowieckiego Centrum Opieki nad Matka i Noworodkiem do nowych
pomieszczeń przy ul. Zegadłowicza 3. W wyniku dyslokacji Oddziału PołożniczoGinekologicznego zmniejszono liczbę łóżek w tym oddziale z 92 do liczby optymalnej 79.
13
Rysunek 2. Poziom przychodów z NFZ oraz kosztów wynagrodzeń od drugiego półrocza
2008 do końca 2010r.
przychody z NFZ z ugodami i wynagrodzenia (średniomiesięcznie)
6 500 000
6 303 567
6 000 000
5 500 000
5 223 607
5 128 563
5 040 639
5 000 000
4 500 000
4 343 991
4 349 152
4 347 462
4 309 856
4 169 021
4 019 129
4 000 000
3 836 945
3 782 201
3 684 887
3 496 610
3 500 000
3 543 205
3 496 610
3 511 797
3 513 571 3 511 034
3 373 499
3 000 000
III kwa 2008
IV kwa 2008
przychody z NFZ
I kwa 2009
II kwa 2009
III kwa 2009
koszty wynagrodzeń
IV kwa 2009
I kwa 2010
Liniowy (koszty wynagrodzeń )
II kwa 2010
III kwa 2010
Liniowy (przychody z NFZ)
Rysunek 3. Procentowy udział kosztów wynagrodzeń pracowników w przychodzie z
NFZ
Procentowy udział kosztów wynagrodzeń pracowników w przychodzie z NFZ
83%
84%
82%
80%
78%
74%
76%
74%
72%
70%
rok 2009
rok 2010
udział kosztów wynagrodzeń pracowników w przychodzie z NFZ
14
IV kwa 2010
I.2. Optymalizacja organizacji działalności podstawowej w zakresie czasu hospitalizacji
Istotny element efektywnego leczenia stanowi czas hospitalizacji, jest on istotny szczególnie
w oddziałach opieki krótkoterminowej.
W szpitalu miejskim ustalono optymalizację czasu hospitalizacji jako cel zarządczy. Dotyczy
to
w szczególności jego skrócenia do poziomu przeciętnego czasu pobytu w
poszczególnych oddziałach
w innych szpitalach w województwie śląskim.
W roku 2010 średni czas hospitalizacji w Szpitalu Miejskim dla oddziałów opieki
krótkoterminowej wyniósł 6,23, a globalnie (łącznie z Oddziałami Psychiatrii, Rehabilitacji
Neurologicznej,
Zakładem
Opieki
Długoterminowej
i
Oddziałem
Noworodków
i
Wcześniaków) ukształtował się na poziomie 7,5 dnia.
Na szesnaście analizowanych ośrodków, w dziewięciu udało się w roku 2010 obniżyć średni
czas hospitalizacji, z czego sześć oddziałów osiągnęło wynik niższy o ponad jeden dzień. W
siedmiu oddziałach czas hospitalizacji w roku 2010 wydłużył się. Największy wzrost
wskaźnika 1,08 uzyskał Oddział Chorób Wewnętrznych II, przy czym w roku 2010 liczba
leczonych na tym oddziale była o 18% większa niż w roku ubiegłym. Oddział Rehabilitacji
Neurologicznej odnotował dłuższy czas hospitalizacji o 0,8 dnia przy czym na tym oddziale
przyjęto pacjentów w roku 2010 o 3,6% mniej niż w roku 2009.
W pozostałych 5 oddziałach nastąpił wzrost wskaźnika nie przekraczający wartości 0,3 dnia.
Tabela 2. Poziom średniego czasu hospitalizacji w oddziałach w roku 2009 i roku 2010.
ROK
Lp.
Oddział
2009
średni czas
hospitalizacji
2010
Liczba
leczonych
średni czas
hospitalizacji
Liczba
leczonych
Przeciętny czas
pobytu w szpitalach
w województwie
śląskim
1 Chorób Wewnętrznych I
9,7
1 641,00
8,1
1 750,00
7,50
2 Chorób Wewnętrznych II
7,3
1 606,00
8,3
1 904,00
7,50
3 Chorób Wewnętrznych III
5,1
1 937,00
4,8
1 500,00
7,50
10,9
477,00
8,0
704,00
10,50
5 Neurologii I
8,7
1 360,00
9,0
1 534,00
8,50
6 Neurologii II
9,9
1 190,00
10,0
1 206,00
8,50
7 Położniczo - Ginekologiczny
3,6
6 402,00
3,6
5 798,00
4,40
8 Chirurgii Ogólnej
9,0
1 742,00
7,9
1 567,00
6,20
9 Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej
6,3
1 552,00
6,3
1 466,00
7,50
10 Otolaryngologii
4,3
758,00
4,5
653,00
4,30
11 Urologii
4,7
864,00
4,7
781,00
3,60
20,2
330,00
21,0
318,00
22,20
4 Skórno-Wenerologiczny
12 Rehabilitacji Neurologicznej
15
14 Psychiatrii
27,0
387,00
25,4
411,00
26,30
15 Psychiatryczny dla Chorych Somatycznie
22,6
574,00
21,0
647,00
26,30
3,9
1 865,00
3,8
1 636,00
-
275,2
40,00
203,9
54,00
-
7,5
22 725,00
7,5
21 929,00
-
16 Noworodków i Wcześniaków
17 Zakład Opiekuńczo - Leczniczy
RAZEM
Średni czas hospitalizacji w Szpitalu w odniesieniu do przeciętnego czasu pobytu chorego
w województwie śląskim w 7 analizowanych ośrodkach jest krótszy, a w pięciu nawet o
ponad 1 dzień. Dotyczy to:
1.
Oddziału chorób Wewnętrznych III,
2.
Oddziału Skórno-Wenerologicznego,
3.
Oddziału Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej,
4.
Oddziału Rehabilitacji Neurologicznej,
5.
Oddziału Psychiatrii,
6.
Oddziału Psychiatrycznego dla Chorych Somatycznie.
W siedmiu ośrodkach przeciętny czas pobytu pacjenta w Szpitalu Miejskim w Sosnowcu jest
dłuższy od średniego czasu hospitalizacji w szpitalach województwa śląskiego, tj.:
1. Oddział Chorób Wewnętrznych I - średni czas hospitalizacji dłuższy o 0,57 dnia;
2. Oddział Chorób Wewnętrznych II - średni czas hospitalizacji dłuższy o 0,83 dnia;
3. Oddział Neurologii I - średni czas hospitalizacji dłuższy o 0,46 dnia;
4. Oddział Neurologii II - średni czas hospitalizacji dłuższy o 1,46 dnia;
5. Oddział Chirurgii Ogólnej - średni czas hospitalizacji dłuższy o 1,74 dnia;
6. Oddział Otolaryngologii - średni czas hospitalizacji dłuższy o 0,19 dnia;
7. Oddział Urologii - średni czas hospitalizacji dłuższy o 1,13 dnia.
Dłuższy niż przeciętny czas hospitalizacji obserwowany jest w Oddziałach Neurologicznych
i Oddziałach Wewnętrznych posadowionych w obiekcie przy ul. Szpitalnej. Dokonano
analizy przyczyn takiego stanu rzeczy. Okazało się, że oddziały te realizują świadczenia
zdrowotne chorym, którzy kwalifikują się do leczenia również w ramach geriatrii.
Są to pacjenci hospitalizowani często w trybie nagłym, w czasie trwania dyżuru nocnego, czy
świątecznego, którzy poza chorobą z powodu której byli hospitalizowani, posiadają szereg
innych schorzeń towarzyszących.
Analizując strukturę pacjentów oddziałów wewnętrznych i neurologicznych w roku 2010 w
budynku przy ul. Szpitalnej, sytuacja przedstawia się następująco:
16
1) Oddział Chorób Wewnętrznych I – 97% procedur mogło być realizowanych w ramach
oddziału geriatrycznego,
2) Oddział Chorób Wewnętrznych II – 98% procedur mogło być realizowanych w
ramach oddziału geriatrycznego,
3) Oddział Neurologii I pomijając Pododdział Udarowy – 73% procedur mogło być
realizowanych w ramach oddziału geriatrycznego,
4) Oddział Neurologii II – 55% procedur mogło być realizowanych w ramach oddziału
geriatrycznego.
Tymczasem planuje się, że liczba osób w wieku 65 lat i więcej będzie rosła w najbliższych
latach. Jak wynika z rysunku 1, w województwie śląskim wzrost liczby mieszkańców po 65
roku życia będzie zdecydowany. W roku 2010 województwo w tej kategorii plasowało się na
6 pozycji w kraju, a w roku 2015 zyska 4 pozycję i będzie to wartość powyżej średniej
krajowej. W 2004r. w województwie śląskim ludzi po 65 roku życia było mniej niż
statystycznie w kraju, co dawało mu 10 pozycję wśród innych województw. Stąd inicjatywa
utworzenia w Szpitalu Miejskim geriatrii.
I.3. Optymalizacja działalności poprzez limitowanie niektórych kosztów zmiennych
W związku z doskonaleniem procesów zarządzania poszczególnymi składnikami kosztów na
poziomie komórek organizacyjnych w marcu 2010 roku zostały wprowadzone miesięczne
limity wybranych kosztów zmiennych. W grupie wydatków monitorowanych znalazły się:
leki, odczynniki, transport, tlen medyczny, usługi zewnętrzne. Kierownicy komórek
działalności podstawowej zostali zobligowani do wywiązywania się z nałożonych limitów,
co monitorowane było w układzie kwartalnym.
Wykorzystanie przez oddziały limitów na niektóre składniki kosztów zmiennych w drugim
półroczu 2010r. było wyższe od zaplanowanego średniomiesięcznie o 26 420 zł.
W marcu 2010r. przekroczenie limitów wyniosło 54 171 zł, a w kwietniu 47 746 zł. Wynika z
tego, że zarządzanie kosztami przez kierowników i ordynatorów oddziałów przyniosło
średniomiesięcznie efekt ok. 25 tys. zł.
Należy dodać, że największe przekroczenia limitów dotyczyły oddziałów gdzie miały miejsce
największe przekroczenia kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia na realizację
świadczeń zdrowotnych. W świetle podpisanych ugód z Narodowym Funduszem Zdrowia
wykorzystanie limitów przez kierowników tych oddziałów prezentuje się znacznie
korzystniej.
17
Największe wartościowe przekroczenie w II półroczu 2010r odnotowano w obszarach:
badania zewnętrzne i transport. Limity dotyczące leków i tlenu medycznego nie zostały
przekroczone.
II. Drugi cel zarządczy w Szpitalu Miejskim w Sosnowcu w roku 2010 to zwiększenie
przychodów.
II.1. Zwiększenie kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Szpital Miejski w Sosnowcu w roku 2010 uzyskał z Narodowego Funduszu Zdrowia
przychód
w wysokości 56 493 142 zł, podczas gdy w roku 2009 przychód ten
opiewał na kwotę 54 441 002 zł. Jest to zatem zwiększenie o 2 052 140 zł.
Zwiększenie kontraktu Szpital zawdzięcza w znacznym zawartym ugodom z NFZ z tytułu
świadczeń wykonanych ponad kontrakt w roku 2010. Zatem nadwykonania z jednej strony
pozwalają na zabezpieczenie faktycznych potrzeb zdrowotnych mieszkańców. W wielu
przypadkach są to świadczenia ratujące i Szpital nie może odmówić ich realizacji.
II.2. Udostępnienie zbędnych dla działalności Szpitala powierzchni na działalność
usługową niemedyczną, realizującą zidentyfikowane potrzeby pacjentów i odwiedzających
(bankomaty, kiermasze, itp.), lub świadczenie tych usług w ramach struktury szpitala (bary,
sklepiki).
Przychody uzyskane z tytułu czynszów/dzierżaw w roku 2010 spadły w porównaniu z rokiem
2009
o 87 481,17 zł i osiągnęły wartość 315 265,01 zł.
Natomiast przychód wygenerowany w roku 2010 przez funkcjonujące na terenie Szpitala bary
przekroczył poziom przychodu z roku 2009 blisko czterokrotnie. Wzrost uzyskany został
dzięki nowo powstałemu punktowi gastronomicznemu przy ulicy Szpitalnej, którego usługi
cieszą się dużym zainteresowaniem zarówno wśród pacjentów jak i pracowników Szpitala.
18
Rysunek 4. Przychód Szpitala Miejskiego z tytułu prowadzenia barów i sklepików
600 000
494 362
500 000
400 000
300 000
200 000
109 387
100 000
0
2009 rok
2010 rok
przychód z tytułu działalności barów i sklepików
Szpital Miejski w Sosnowcu udostępnił w roku 2010 następujące powierzchnie na następującą działalność
usługową niemedyczną:
podmiot dzierżawiący powierzchnie
Kiosk Anna Staczewska
Kwiaciarnia "Róża" Jacek Wieczorek
Polska Telefonia Komórkowa Centertel
Kiosk Andrzej Ozga
Polskie Towarzystwo Dietetyczne
Coca-Cola
Aromado Serwis
RAZEM
powierzchnia
14,5 m2
24 m2
15 m2 (powierzchnia dachu)
6,5 m2 (współpraca od 15.08.2010r)
24 m2
2 m2 (współpraca do 31.05.2010r)
2 m2 (współpraca do 31.05.2010r)
73 m2 + 15 m2 dachu
19
Szpital współpracuje również z dwoma firmami instalującymi i udostępniającymi telewizory
na salach chorych - Pol-TV sp. z o.o. i Pol - TV Klejnot.
II.3. Udzielanie większej ilości świadczeń medycznych poza Narodowym Funduszem
Zdrowia
Przychody Szpitala Miejskiego z tytułu sprzedaży usług medycznych w ramach kontraktu z
NFZ wzrosły w roku 2010 o 4,15% w porównaniu z rokiem 2009 i osiągnęły poziom 56 493
141,7 zł. Przychody uzyskiwane z tytułu udzielania świadczeń zdrowotnych poza
Narodowym Funduszem Zdrowia ukształtowały się na poziomie 1 066 495,77 zł. W roku
2010 osiągnięto wzrost tych przychodów o 230 009,27 zł, co stanowi aż 27,5 % wartości z
roku 2009.
Rysunek 5. Przychód Szpitala Miejskiego ze sprzedaży świadczeń zdrowotnych poza
kontraktem z NFZ
1 200 000
1 066 496
1 000 000
836 487
800 000
600 000
400 000
200 000
0
2009 rok
2010 rok
przychód ze sprzedaży usług zdrowotnych poza kontraktem z NFZ
Rozdział II
Realizacja celów strategicznych
Priorytet I. Zadanie 3
Zgodnie z Harmonogramem restrukturyzacji zaplanowano do wykonania:
20
Część Etapu 5, w tym:
Prace budowlane w zakresie zadania inwestycyjnego – utworzenie Sosnowieckiego
Centrum Opieki nad Matką i Noworodkiem - zadanie zrealizowano w całości;
Opracowanie projektu 1 piętra budynku głównego Obiektu I przy ul. Szpitalnej 1 na
potrzeby Apteki i rozpoczęcie prac budowlanych. Zadanie nie zostało zrealizowane z
powodu braku środków,
Opracowanie projektu parteru budynku głównego w Obiekcie I przy ul. Szpitalnej 1
na potrzeby Izby Przyjęć, Zakładu Diagnostyki Obrazowej, cateringu, magazynu
bielizny, szatni, administracji (w budynku pralni) i baru wraz z nowym łącznikiem (w
wentylatorowni) oraz rozpoczęcie robót budowlanych. Wykonano koncepcję dla
opisanego zakresu.
Opracowanie projektu 3 i 5 piętra na potrzeby Oddziałów Wewnętrznych i Oddziału
Skórno-Wenerologicznego wraz z przynależnymi poradniami i pracowniami. Zadanie
nie zostało zrealizowane z powodu braku środków.
Opracowanie projektu 3 piętra budynku przy ul. Zegadłowicza 3 na potrzeby Oddziału
Wewnętrznego, Laboratorium, Apteki z pomieszczeniem do przygotowywania
cytostatyków. Zadanie nie zostało zrealizowane z powodu braku środków.
Części Etapu 6, w tym:
Utworzenie Sosnowieckiego Centrum Opieki nad Matką i Noworodkiem - Zadanie
zostało zrealizowane w całości.
Dyslokacja Oddziału Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej do części docelowej
lokalizacji
w Obiekcie II przy ul. Zegadłowicza 3. Zadanie zostało
przesunięte do realizacji w roku 2011.
Rozpoczęcie robót budowlanych w budynku głównym przy ul. Szpitalnej 1 na
potrzeby Oddziałów Wewnętrznych, Oddziału Skórno-Wenerologicznego wraz z
przynależnymi poradniami i pracowniami. Zadanie nie zostało zrealizowane, co jest
konsekwencją braku realizacji zadania z Etapu 5 pkt 4.
Opracowanie projektu pawilonu w budynku przy ul. Szpitalnej 1 na potrzeby Oddziału
Psychiatrycznego i Psychiatrycznego dla Chorych Somatycznie. Zadanie nie zostało
zrealizowane z powodu braku środków.
Opracowanie projektu 2 piętra budynku głównego przy ul. Szpitalnej 1 na potrzeby
Oddziału Neurologii i Laboratorium. Zadanie nie zostało zrealizowane z powodu
braku środków.
Z uwagi na brak środków finansowych zrezygnowano z rozpoczynania w roku 2010 realizacji
21
etapu 7 oraz części etapu 6.
Wobec znacznego odchylenia realizacji harmonogramu restrukturyzacji w stosunku do planu
zdecydowano o zmianie harmonogramu po uwzględnieniu możliwości finansowania w roku
2011 oraz dokonaniu odpowiednich uzgodnień z Organem Założycielskim.
Priorytet II. Zadanie 1
Utrzymywanie wysoko wykwalifikowanej, zmotywowanej kadry medycznej i pracowników
działalności pozostałej poprzez:
1) wspomaganie rozwoju zawodowego poprzez stwarzanie możliwości uzyskania stopnia
naukowego, specjalizacji, certyfikatów i kursów doskonalących,
2) planowanie i realizację szkoleń pracowników Szpitala obejmujących szkolenia
doskonalące
i interpersonalne oraz utrzymywanie i realizację planów
szkoleń oraz budżetu na szkolenia.
W
celu
wykonania
obowiązku
ułatwiania pracownikom
podnoszenia kwalifikacji
zawodowych (art. 17 kodeksu pracy), zarządzeniem dyrektora nr 0220-88-1/2010 z dnia
24.06.2010r.
uregulowano
zasady
udziału
pracowników
w
kongresach,
zjazdach,
konferencjach, sympozjach, stażach, kursach oraz szkoleniach:
w
formie
czynnej,
polegającej
na
wygłoszeniu
wykładu,
prezentacji
pracy,
przeprowadzeniu sesji itp.,
w formie biernej.
Każdemu pracownikowi przysługuje prawo do płatnej usprawiedliwionej nieobecności w
pracy – po wykorzystaniu zaległego urlopu wypoczynkowego – w wymiarze nie
przekraczającym 5 dni roboczych w każdym roku kalendarzowym z tytułu czynnego oraz 5
dni roboczych z tytułu biernego udziału
w kongresach, zjazdach, konferencjach i
sympozjach, szkoleniach.
Tabela 3. Udział poszczególnych grup zawodowych w szkoleniach.
ilość dni udziału w szkoleniach
ilość
szkoleń
ilość szkoleń w zakresie
nowych metod
diagnostyki i terapii
udział czynny
udział bierny
Lekarze
91
32
5
185
pielęgniarki i położne
31
-
-
61
pozostały personel
działalności
podstawowej
19
-
-
31
grupa zawodowa
22
administracja
1
-
-
1
Niezależnie od powyższego realizowane są szkolenia i kursy dokształcające na które
pracownicy kierowani są przez pracodawcę, nieobjęte postanowieniami zarządzenia dyrektora
nr 0220-88-1/2010 z dnia 24.06.2010r.
Tabela 4. Liczba osób objętych szkoleniami zewnętrznymi.
liczba osób objętych szkoleniem
ilość dni szkolenia
Lekarze
29
169
pielęgniarki i położne
26
155
pozostały personel
działalności podstawowej
8
31
administracja
14
19
Zestawienie nie obejmuje szkoleń specjalizacyjnych prowadzonych w trybie rozporządzenia
Ministra Zdrowia z dnia 20.10.2005r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów
(Dz.U. nr 213, poz. 1779 ze zm.).
Realizacja planu szkoleń pielęgniarek i położnych, pod nadzorem naczelnej pielęgniarki
skutkowała ukończeniem kursów:
- wykonywanie i interpretacja zapisu EKG (kurs specjalistyczny),
- resuscytacja krążeniowo-oddechowa (kurs specjalistyczny),
- opieka paliatywna (kurs specjalistyczny),
- organizacja i zarządzanie (kurs kwalifikacyjny),
- pielęgniarstwo epidemiologiczne (kurs kwalifikacyjny),
- opieka długoterminowa (kurs kwalifikacyjny),
- przetaczanie krwi i środków krwiopochodnych (kurs dokształcający),
- kursy języka angielskiego „Bliżej pacjenta”.
Ponadto na terenie Szpitala odbyły się 3 kursy kwalifikacyjne dla pielęgniarek kończące się
egzaminem:
- pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki (2 edycje po 3 miesiące),
- pielęgniarstwo operacyjne (1 edycja 3-miesięczna).
23
Kursy organizowane były przy współpracy Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w
Katowicach oraz Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii w Zabrzu.
Samodzielny Publiczny Szpital Miejski w Sosnowcu pozostaje jednostką wpisaną na listę
podmiotów uprawnionych do szkolenia w zakresie uzyskiwania umiejętności z zakresu
węższych dziedzin medycyny lub udzielania określonych świadczeń zdrowotnych
(prowadzenia specjalizacji).
Lekarze specjalizujący się w roku 2010 pozostawali w zatrudnieniu w 14 komórkach
organizacyjnych:
Oddziale
Rehabilitacji
Neurologicznej,
Oddziale
Psychiatrycznym,
Oddziale Neurologii II, Oddziale Psychiatrycznym dla Chorych Somatycznie, Oddziale
Urazowo-Ortopedycznym,
Oddziale
Chorób
Wewnętrznych
I,
Oddziale
Chorób
Wewnętrznych II, Oddziale Chorób Wewnętrznych III, Oddziale GinekologicznoPołożniczym, Oddziale Urologii, Oddziale Chirurgii Ogólnej, Oddziale Otolaryngologii,
Oddziale Skórno-Wenerologicznym oraz w Miejskim Centrum Diagnostyki Obrazowej.
Tabela 5. Liczba lekarzy zatrudnionych w Szpitalu, realizujących program specjalizacji w
styczeń
luty
marzec
kwiecień
maj
czerwiec
lipiec
sierpień
wrzesień
październik
listopad
grudzień
roku 2010.
tryb rezydencki
8
9
9
9
9
10
10
11
12
12
12
12
tryb
pozarezydencki
20
21
21
21
20
20
20
20
20
20
22
20
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 31 marca 2009 r. (sygn. akt K 28/08) orzekł o
niezgodności art. 103 Kodeksu pracy z art. 92 ust. 1 Konstytucji (publ. Dz. U. z 2009 r. Nr 58,
poz., OTK Z.U. z 2009 r. Nr 3A, poz. 28.
Art. 103 kodeksu pracy brzmiał następująco: „W zakresie i na warunkach ustalonych, w
drodze rozporządzenia, przez Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej pracodawca ułatwia pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych.
Zakwestionowany utracił moc obowiązującą z upływem 12 miesięcy od dnia ogłoszenia
wyroku w Dzienniku Ustaw. Ostatnim dniem jego obowiązywania był dzień 10.04.2010 roku.
Do dnia wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 20.05.2010r. (to jest to dnia 16.07.2010r),
brak było obowiązujących ogólnych regulacji prawnych w tym zakresie. Wejście w życie
postanowień ww. ustawy pozwoliło na zawarcie z pracownikami starającymi się o udzielenie
24
urlopu szkoleniowego w celu podniesienia kwalifikacji zawodowych, umów o których mowa
w art. 1034 Kodeksu pracy – regulujących wzajemne obowiązki pracownika i pracodawcy, w
tym zobowiązujące pracowników do pozostania w zatrudnieniu po podniesieniu kwalifikacji.
W roku 2010 tą formą szkolenia objęto dwóch psychologów udzielających świadczeń w
Oddziale Psychiatrycznym oraz Oddziale Psychiatrycznym dla Chorych Somatycznie.
Priorytet II. Zadanie 2
Utrzymanie właściwej jakości i wystarczającej ilości aparatury i sprzętu medycznego, a także
leków, materiałów i innych wyrobów medycznych poprzez:
wyposażenie Sosnowieckiego Centrum Opieki nad Matką i Noworodkiem.
Dokonano zakupów sprzętu i aparatury medycznej w ilości 438 urządzeń medycznych za
kwotę
2 547 983,55 zł. Zakupiono sprzęt wysokiej jakości spełniający wymogi
nowoczesnych oddziałów szpitalnych.
utrzymanie niezawodności sprzętu i aparatury medycznej.
Przyjęto 389 pisemnych zgłoszeń niesprawności sprzętu medycznego z oddziałów
szpitalnych,
z czego 187 napraw zostało wykonanych przez pracowników Szpitala,
137 zgłoszeń napraw wymagało zakupu części i wykonania naprawy, 65 napraw oraz
przeglądów wymagało zlecenia firmom zewnętrznym.
Ponadto wykonywane były bieżące przeglądy techniczne sprzętu w oddziałach szpitalnych.
unifikację używanych w szpitalu wyrobów medycznych, sprzętu i materiałów.
Realizacja tego celu następowała z uwzględnieniem konieczności dopełnienia procedur
wynikających
z przepisów Prawa zamówień publicznych.
Priorytet II. Zadanie 3.
Realizacja wdrażania i utrzymywania systemów zarządzania jakością poprzez:
1. Wdrożenie systemu, zgodnego ze standardami akredytacyjnymi w zakresie zarządzania
ogólnego.
2. Wdrożenie systemu, zgodnego ze standardami akredytacyjnymi w zakresie kontroli
zakażeń szpitalnych, w tym:
kontrola ryzyka zakażeń jest realizowana poprzez funkcjonowanie Komitetu Kontroli
Zakażeń Szpitalnych oraz Zespołów Kontroli Zakażeń Szpitalnych powołanych we
wszystkich
obiektach
Szpitala
(efektywne
działanie
systematyczne szkolenia i okresowa weryfikacja działalności);
25
systemu
zapewniają
Zespół
dokonuje
okresowej
oceny
wdrożonych
procedur,
stosowanej
antybiotykoterapii, ocenia wiarygodność monitorowania zakażeń,
zgodnie z
rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie zakresu,
sposobu i częstotliwości prowadzenia kontroli wewnętrznej w obszarze realizacji
działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych";
przygotowano do wdrożenia „Raport z kontroli wewnętrznych w obszarze realizacji
działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych”, który nakłada
obowiązek przeprowadzania kontroli wewnętrznej w następujących obszarach:
1 - ocena ryzyka występowania zakażeń związanych z udzielaniem świadczeń
zdrowotnych
2 - monitorowanie czynników alarmowych i zakażeń związanych z udzielaniem
świadczeń
zdrowotnych
3 - procedury zapobiegania zakażeniom i chorobom zakaźnym związanym z
udzielaniem
świadczeń zdrowotnych w tym procedur dekontaminacji
4 - stosowanie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej
5 - wykonywanie badań laboratoryjnych
6 - analiza lokalnej sytuacji epidemiologicznej
7 - profilaktyka i terapia antybiotykowej;
rozpoczęto prace na dopracowaniem kompleksowego Programu nadzoru nad
zakażeniami
w Szpitalu Miejskim w Sosnowcu, w oparciu o dotychczasowe
wyniki nadzoru nad zakażeniami. Dotychczas wyniki nadzoru nad zakażeniami
zawierane są komentarzach do Raportów rocznych o zakażeniach zakładowych i
drobnoustrojach alarmowych;
spotkania Zespołu odbywają się regularnie, nie rzadziej niż raz na miesiąc;
spotkania Komitetu odbywają się nie rzadziej niż raz na pół roku;
wyniki pracy Zespołu są znane personelowi medycznemu Szpitala. W przypadku
nieprawidłowości wyznaczana była data rekontroli i sporządzany protokół. Program
pracy zespołu ds. kontroli zakażeń jest aktualizowany corocznie przy udziale osób
świadczących opiekę z różnych grup zawodowych;
opracowano i wdrożono procedury higieniczne, dokonywana jest ocena wdrożonych
procedur
i ich aktualizacja dokumentowana kartach aktualizacji i przeglądu.
Wprowadzone procedury dotyczą:
- mycia i dezynfekcji rąk.
26
Prowadzano wybiórczą kontrolę mikrobiologiczną czystości rąk nie stwierdzając
nieprawidłowości, prowadzono obserwację bezpośrednią wykonywania procedury,
w przypadkach niewłaściwego postępowania prowadzono indywidualny instruktaż
stanowiskowy, okresowo przeprowadzano szkolenia z zakresu higieny rąk w
wybranych obszarach organizacyjnych szpitala, szkolenia dokumentowano.
Raz na pół roku prowadzona jest ocena zużycia środków dezynfekcyjnych do rąk,
wyniki kontroli zamieszczane są w Komentarzach do raportów półrocznych o
zakażeniach zakładowych
i drobnoustrojach alarmowych i przedstawiane
Dyrektorowi Szpitala. W przypadku stwierdzenia braku środków do mycia i
dezynfekcji rąk informacja jest przekazywana Dyrektorowi Szpitala;
- sprzątania i dekontaminacji pomieszczeń szpitalnych.
Powołano Dział odpowiedzialny za utrzymanie czystości, którego praca nadzorowana
jest przez Koordynatorów Higieny.
Opracowano procedury sprzątania i dekontaminacji pomieszczeń z uwzględnieniem
podziału na klasy czystości i rodzaj zagrożenia, wprowadzono karty dezynfekcji
pomieszczeń pacjentów poddanych izolacji dostosowanej do rodzaju zagrożenia;
zaplanowano wprowadzenie kart potwierdzających wykonanie czynności z zakresu
utrzymania czystości we wszystkich
pomieszczeniach poszczególnych stref
czystości.
Opracowano „Wykaz środków dezynfekcyjnych dostępnych w Szpitalu Miejskim
w Sosnowcu” z uwzględnieniem obszarów zastosowań, stężeń środków w zależności
od zagrożenia. Wprowadzono do użycia profesjonalne środki utrzymania czystości o
charakterze superkoncentratu,
centralny system dozowania środków utrzymania
czystości i dezynfekcji oraz system pracy przy użyciu profesjonalnych wózków do
sprzątania.
Prowadzone są bieżące, dokumentowane kontrole sposobu przeprowadzania procesów
sprzątania. Personel sprzątający został przeszkolony z zakresu procedur utrzymania
czystości, metod sprzątania, a szkolenia są udokumentowane certyfikatami.
- mycia i dekontaminacji sprzętu użytkowego.
Procesy dekontaminacji przeprowadza się preparatami ujętymi w „Wykazie środków
dezynfekcyjnych dostępnych w Szpitalu Miejskim w Sosnowcu” z uwzględnieniem
obszarów zastosowań, stężeń środków w zależności od zagrożenia. Procedury
dekontaminacji są nadzorowane przez Koordynatora Działu Higieny.
- mycia, dezynfekcji i sterylizacji sprzętu medycznego wielorazowego użycia.
27
Procedury uwzględniają typ mycia, dezynfekcji dla poszczególnych kategorii
drobnego sprzętu medycznego w przypadku braku możliwości przekazania sprzętu do
opracowania w Centralnej sterylizacji. Drobny sprzęt, który nie może być przekazany
do Centralnej sterylizacji poddaje się dezynfekcji w atestowanych wannach lub
myjniachprawidłowe
dezynfektorach.
Kierownik
przeprowadzanie
Centralnej
procesów
mycia,
sterylizacji
odpowiada
dezynfekcji,
za
sterylizacji
dokonywanych w tym obszarze. Prowadzone są bieżące kontrole przeprowadzanych
procesów mycia, dezynfekcji, sposobu przechowywania sprzętu po dezynfekcji/
sterylizacji.
w zakresie sposobu postępowania z bielizną czystą i brudną;
Wydzielono magazyny bielizny czystej i brudnej. Bielizna jest przekazywana do prania
u podwykonawcy. Transport bielizny w szpitalu jest zgodny z obowiązującymi
przepisami
w tym zakresie, w magazynie bielizny pracuje wydzielony personel;
środki ochrony osobistej są dostępne i stosowane;
W Szpitalu mają zastosowanie środki ochrony w postaci masek, fartuchów ochronnych
jednorazowych, okularów ochronnych,
rękawic ochronnych jednorazowych
lateksowych, winylowych, nitrylowych, dostosowanych do rodzaju procedur,
zagrożenia, wymogów producentów środków dezynfekcyjnych ujętych w Kartach
charakterystyki preparatu niebezpiecznego. Środki ochrony osobistej są dostępne w
wydzielonych punktach. Za zaopatrzenie w środki ochrony osobistej podległego
personelu odpowiadają kierownicy komórek organizacyjnych;
udokumentowano szczepienie p/WZW co najmniej 80% personelu medycznego.
Pracownicy zatrudnieni w szpitalu są zaszczepieni p/WZW, nadzór w tym zakresie
prowadzi Lekarz Medycyny Pracy. Ponadto organizowana jest akcja szczepień
p/grypie dla osób deklarujących chęć zaszczepienia;
wdrożono procedurę postępowania po ekspozycji zawodowej i jest ona znana
personelowi Pracownicy po ekspozycji konsultowani są w Szpitalu Zakaźnym w
Chorzowie, na podstawie umowy pomiędzy placówkami. Procedura jest dostępna dla
pracowników. Pracownik po ekspozycji zawodowej ma obowiązek zgłoszenia się do
Izby Przyjęć, gdzie zakłada się dokumentację, która ostatecznie trafia do Lekarza
Medycyny Pracy w celu kontynuowania nadzoru;
wdrożono procedury dotyczące izolacji chorych zakażonych oraz pacjentów o
podwyższonym ryzyku zakażenia w zakresie izolacji chorych zakażonych oraz
pacjentów o podwyższonym ryzyku zakażenia. W szpitalu obowiązują procedury
28
postępowania i izolacji chorych stanowiących zagrożenie epidemiologiczne (izolacja
kontaktowa,
powietrzno-kropelkowa,
powietrzno-pyłowa)
oraz
chorych
o
podwyższonym ryzyku zakażenia z powodu obniżonej odporności; obecnie procedury
są
aktualizowane
z
uwzględnieniem
warunków
możliwych
do
spełnienia,
gwarantujących zminimalizowanie ryzyka rozprzestrzenienia się zakażeń i chorób
zakaźnych w środowisku szpitalnym;
wdrożono
procedurę
potwierdzenia,
szybkiej
określenia
identyfikacji
rezerwuaru
i
ogniska
dróg
epidemicznego,
przenoszenia
jego
drobnoustroju
epidemicznego, zwierającą wszystkie elementy postępowania określone w Rozp. Min.
Zdrowia z 11.03.2005 r. w sprawie rejestrów zakażeń zakładowych oraz raportów o
występowaniu tych zakażeń, z uwzględnieniem
raportu wstępnego o podejrzeniu
ogniska epidemicznego w zakładzie opieki zdrowotnej, którego wzór określa
załącznik nr 4 do rozporządzenia oraz raportu końcowego z czynności
podejmowanych w celu wygaszenia ogniska epidemicznego w zakładzie opieki
zdrowotnej, którego wzór określa załącznik nr 5 do rozporządzenia.
Rejestrowano podejrzenia i potwierdzano wystąpienie ognisk epidemicznych.
wdrożono system monitorowania zakażeń oparty o codzienną analizę wyników badań
mikrobiologicznych, analizę antybiotykoterapii oraz informacje zbierane podczas
audytów
w oddziałach szpitalnych. Monitoringiem objęte są wszystkie
oddziały szpitalne. Monitorowane są zakażenia szpitalne: miejsca operowanego
(ZMO), układu moczowego (ZUM), zakażenia łożyska naczyniowego (KREW),
zapalenia płuc (PNEU) oraz INNE (zakażenia skóry i tkanek miękkich, ucha, oka,
nosa itp.). Zakażenia rejestrowane są w Indywidualnych kartach zakażeń szpitalnych,
które zawierają dane określone w Ustawie z dn. 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz
zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz w Rozp. Min. Zdrowia z
11.03.2005 r.
w sprawie rejestrów zakażeń zakładowych oraz raportów o
występowaniu tych zakażeń
i w Raportach o zakażeniach zakładowych i
drobnoustrojach alarmowych.
w szpitalu prowadzona jest walidacja danych o zakażeniach. Dokonuje się
każdorazowo weryfikacji danych dotyczących zakażeń
Weryfikacja uwzględnia
antybiotykoterapię stosowaną u pacjentów, wyniki badań mikrobiologicznych,
retrospektywną analizę dokumentacji pacjenta oraz objawy kliniczne zakażenia.
29
Kompleksowa walidacja danych prowadzona jest co 6 m-cy w ramach oceny sytuacji
epidemiologicznej sprawozdawanej w Raportach o zakażeniach zakładowych i
drobnoustrojach alarmowych.
prowadzona jest analiza dotycząca szczepów wieloopornych.
Prowadzona jest analiza trendów zmian lekooporności na podstawie danych
rejestrowanych
w ramach programu monitorowania lekooporności Narodowego
Programu Ochrony Antybiotyków.
W zależności od wyników analizy dokonuje się zmian w Receptariuszu szpitalnym
Szczepy wielooporne są rejestrowane w Indywidualnych kartach rejestracji
drobnoustroju alarmowego
Prowadzone są rejestry zbiorcze drobnoustrojów wieloopornych wyhodowanych u
pacjentów
w oddziale (mapowanie). Dane gromadzone są w Raportach o
zakażeniach zakładowych
i drobnoustrojach alarmowych .i przekazywane
Kierownikowi zakładu a od 2011 r również kierownikom oddziałów szpitalnych. W
przypadku stwierdzenia drobnoustroju alarmowego pacjenta poddaje się izolacji
uzależnionej
od
dróg
przenoszenia
patogenu
w
celu
przerwania
drogi
rozprzestrzeniania w środowisku szpitalnym. Lekarz ma obowiązek umieszczać
informacje o kolonizacji szczepem wieloopornym w dokumentacji pacjenta;
kierownictwo i personel szpitala regularnie, przynajmniej raz na pół roku zapoznaje
się
z wynikami monitorowania zakażeń;
Wyniki monitorowania zakażeń są przedstawiane co 6 m-cy Kierownikowi zakładu w
Raportach o zakażeniach zakładowych i drobnoustrojach alarmowych wraz z
komentarzem;
większość personelu szpitala dwa razy w roku uczestniczy w szkoleniach na temat
zakażeń.
Prowadzone są szkolenia z zakresu epidemiologii i higieny jako element profilaktyki
zakażeń, dokumentacja potwierdzająca przeprowadzanie szkoleń do wglądu w Zespole
Kontroli Zakażeń Szpitalnych, Dziale Higieny i w dokumentacji pracownika w Dziale
Zarządzania Zasobami Ludzkimi;
wdrożono program racjonalnej antybiotykoterapii;
Wdrożono program racjonalnej antybiotykoterapii w ramach uczestnictwa w
Narodowym Programie Ochrony Antybiotyków. Członkowie Zespołów Kontroli
Zakażeń Szpitalnych zostali przeszkoleni z zasad racjonalnej antybiotykoterapii w
ramach Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków i współpracują z Komitetem
30
Terapeutycznym oraz Apteka szpitalną w zakresie monitorowania antybiotykoterapii
stosowanej w oddziałach;
Wdrożony program racjonalnej antybiotykoterapii obejmuje:
- zasady pobierania badań mikrobiologicznych,
- zalecenia dotyczące terapii empirycznej i celowanej najczęściej leczonych zakażeń,
- zalecenia dotyczące profilaktycznego stosowania antybiotyków,
- monitorowanie zmian lekooporności drobnoustrojów szpitalnych,
- szpitalną listę antybiotyków, tryb ich zamawiania i zasady stosowania,
- monitorowanie ilości i zasadności zlecanych antybiotyków,
- szkolenia personelu;
wdrożono antybiotykową profilaktykę około zabiegową;
Opracowano i wdrożono standardową procedurę postępowania dla prowadzenia
profilaktyki okołozabiegowej u pacjentów operowanych z uwzględnieniem rodzajów
zabiegów i kategorii pacjentów, u których powinna być stosowana profilaktyka;
sposobu monitorowania poprawności stosowania profilaktyki antybiotykowej (dawka,
czas podania, droga podania), sposobu dokumentowania;
3. Wdrożenie systemu, zgodnego ze standardami akredytacyjnymi w zakresie praw pacjenta:
okresowe kontrole potwierdzają dostępność do informacji związanych z prawami
pacjenta.
W każdej z Izb Przyjęć oraz Rejestracji Poradni znajduje się Karta Praw
Pacjenta. Informacja
o dostępie do tego dokumentu wywieszona jest w widocznych
miejscach w oddziałach szpitalnych i znajduje się na stronie www Szpitala w zakładce
„Dla pacjentów”. Dotychczas nie przeprowadzono badań poziomu satysfakcji z
pacjentów z przestrzegania praw pacjenta
w Szpitalu. Ankieta taka jest w
przygotowaniu;
każdy pacjent jest informowany o przysługujących mu prawach i obowiązkach.
Informacja o możliwości kontaktu telefonicznego, osobistego i przez stronę
internetową
z Rzecznikiem Praw Pacjenta również znajduje się w każdym
oddziale i rejestracji poradni. Rzecznik nie tylko przyjmuje i załatwia skargi, ale
również indywidualnie informuje pacjentów
o przysługujących im prawach i
obowiązkach, wynikających z Regulaminu Porządkowego Szpitala. Regulamin
Porządkowy dostępny jest również na stronie www Szpitala. Z obserwacji
bezpośredniej wynika, że każdy zainteresowany przysługującymi mu prawami pacjent
ma wystarczający dostęp do informacji;
osoby zatrudnione w szpitalu znają prawa pacjenta;
31
Wszyscy pracownicy szpitala zostali poinformowani o możliwości korzystania ze
strony internetowej, na której umieszczony jest między innymi Regulamin
Porządkowy Szpitala, określający prawa i obowiązki pacjenta.
Planowane jest poświęcenie jednego z cyklicznych spotkań kadry lekarskiej tematowi
praw pacjenta;
pacjenci otrzymują zrozumiałe informacje o stanie zdrowia
Regulamin Porządkowy w par. 22 nakłada na lekarzy obowiązek wyczerpującego
informowania pacjentów o stanie zdrowia. Nie prowadzono badań opinii pacjentów w
zakresie oceny dostępności do informacji stanie zdrowia, ale ze skarg wnoszonych do
Rzecznika Praw Pacjenta wynika, że dostęp do tych informacji jest wystarczający;
pacjenci mają prawo wglądu do własnej dokumentacji medycznej.
Pacjenci mają Regulaminem Porządkowym Szpitala zagwarantowany dostęp do kopii
pełnej
dokumentacji medycznej. Cena za jedną stronę kopii ustalana jest
zarządzeniem Dyrektora Szpitala zgodnie z obwieszczeniem Prezesa Głównego
Urzędu Statystycznego.
W tracie przyjmowania pacjenta do oddziału szpitalnego wypełniany jest dokument, w
którym pacjent upoważnia wybraną przez siebie osobę do uzyskiwania informacji o
swoim stanie zdrowia. W przypadku wydawania kopii dokumentacji medycznej
sprawdzane jest, czy osoba
o nią występująca jest upoważniona przez pacjenta.
Nie odnotowano skarg pacjentów dotyczących utrudnienia do dostępu do kopii
dokumentacji medycznej ani wydania jej nieupoważnionej osobie;
określono listę procedur wymagających dodatkowej zgody pacjenta; pacjenci
wyrażają świadomą zgodę na wykonywane procedury, pacjenci wyrażają świadomą
zgodę na przeprowadzenie znieczulenia.
Regulamin Porządkowy Szpitala w par. 23 – 28 określa zasady wyrażania zgody
pacjenta na badania i inne świadczenia zdrowotne z uwzględnieniem nadzwyczajnych
okoliczności.
Nie wpłynęły żadne skargi dotyczące wykonania jakichkolwiek czynności
medycznych bez zgody pacjenta.
W przypadku Oddziału Psychiatrycznego kontrole przeprowadzone z upoważnienia
Prezesa Sądu Okręgowego w Katowicach w zakresie przestrzegania praw osób z
zaburzeniami psychicznymi potwierdziły, że placówka funkcjonuje prawidłowo i nie
dochodzi
do
naruszeń
praw
pacjenta,
32
szczególnie
w
przypadku
osób
hospitalizowanych bez ich zgody, każdorazowo powiadamiany był Sąd Opiekuńczy,
który wszczynał właściwe postępowanie;
krewni lub osoby wskazane przez pacjenta mogą uczestniczyć w procesie opieki
Zgodnie z Regulaminem Porządkowym Szpitala par.34 pacjent ma prawo dodatkowej
opieki pielęgnacyjnej sprawowanej przez osobę bliską lub wskazaną przez rodzinę.
Sprawowanie takiej opieki może się odbywać za zgodą Ordynatora Oddziału;
pacjenci i odwiedzający mają zapewnioną możliwość identyfikowania personelu
szpitala
Zgodnie z Zarządzeniem Dyrektora 96/2008 z dnia 15.10.08 z późniejszymi
zmianami
pracownicy
Szpitala
zobowiązani
są
do
noszenia
imiennych
identyfikatorów. Z obserwacji bezpośredniej wynika, że zasada ta jest przestrzegana;
opieka nad pacjentami jest sprawowana z zachowaniem zasad prywatności.
Nie odnotowano skarg dotyczących złamania zasady zachowania prywatności pacjenta.
Stała modernizacja Szpitala prowadzi do ciągłej poprawy warunków hospitalizacji i
przyjmowania pacjentów poradniach;
pacjenci mają zapewnioną możliwość odwiedzin
Prawo do odwiedzin rodziny zagwarantowane jest w Regulaminie Porządkowym
Szpitala.
Odwiedziny odbywają się codziennie do godz. 19.00. Informacja taka znajduje się
przy wejściu do Szpitala. Wizyty rodziny w innych godzinach mogą odbywać się za
zgodą Ordynatora Oddziału;
przymus bezpośredni jest stosowany zgodnie z obowiązującymi przepisami.
W oddziałach prowadzone są rejestry i karty dokumentujące stosowanie przymusu
bezpośredniego, rejestrujące przyczynę, metodę i czas trwania zastosowania przymusu
bezpośredniego;
pacjentom zapewniono możliwość komunikacji z otoczeniem.
W budynkach szpitalnych zainstalowane są automatyczne aparaty telefoniczne
działające na karty;
pacjenci mają możliwość korzystania z opieki duszpasterskiej
W obu budynkach Szpitala działają kaplice katolickie, w których co środę odbywają
się msze św. Posługi duszpasterskie świadczone są również na życzenie chorego lub
jego rodziny. Komunia św. udzielana jest codziennie w godzinach 6.00 do 8.00.
Numer telefonu do kapłanów innych wyznań znajduje się w dyżurce pielęgniarki
oddziałowej;
33
opracowano i wdrożono procedurę zabezpieczenia własności pacjentów.
W Szpitalu działa depozyt rzeczy osobistych pacjenta, w którym można zostawić
odzież i buty. Depozyt funkcjonuje z zachowanie wszystkich zasad bezpieczeństwa
przechowywania powierzonego mienia, zgodnie z Regulaminem Porządkowym
Szpitala.
4. Wdrożenie systemu, zgodnego ze standardami akredytacyjnymi w obszarze gospodarki
lekami.
Szpital posiada receptariusz szpitalny
Szpital posiada aktualny receptariusz szpitalny w zakresie antybiotykoterapii, w
którym określono w jakich sytuacjach dany antybiotyk ma być stosowany, wymogi
jakie muszą zostać spełnione przed rozpoczęciem terapii i informacje którzy z lekarzy
są upoważnieni do stosowania terapii danym antybiotykiem (Zarządzenie Dyrektora nr
0220-33-1/2011 z dnia 9.02.2011r. w sprawie wprowadzenia instrukcji PM/20/2011
dotyczącej zasad leczenia antybiotykami i wykaz antybiotyków stosowanych w
Szpitalu).
Szpital posiada receptariusz szpitalny, który stanowi podstawę do prowadzenia
leczenia. Podjęto prace nad nowym receptariuszem opartym na klasyfikacji ATC.
Leki zawarte w tym receptariuszu podzielone zostały także na kategorie dotyczące ich
zlecania: LP – leki podstawowe (ogólnodostępne), LR – leki rezerwowe wydawane na
zlecenie ordynatora, LZ – leki zastrzeżone, wydawane na receptę indywidualną po
uzyskaniu akceptacji Dyrektora Szpitala lub Lekarza Naczelnego, LD – leki
pozyskiwane z darów;
opracowano tryb sprowadzania leków spoza receptariusza szpitalnego
Leki spoza receptariusza szpitalnego sprowadzane są na podstawie odpowiedniego
wniosku, który stanowi załącznik do receptariusza. We wniosku uwzględniono wyniki
badań potwierdzających rozpoznanie, wyniki badań uzasadniających stosowanie, a
wniosek opiniuje Komitet Terapeutyczny;
opracowano sposób pozyskiwania leków w trybie nagłym, w godzinach nocnych i
podczas świąt.
Zaopatrzenie oddziałów lub izb przyjęć w trybie nagłym, w godzinach nocnych lub
podczas świąt wymaga powiadomienia kierownika Apteki Centralnej lub jego
zastępców których telefony komórkowe są podane w izbach przyjęć. Przewidziano
przygotowanie odpowiedniej procedury;
zlecanie stosowania leków jest dokumentowane
34
Zasady zlecania stosowania leków u pacjentów przebywających w szpitalu dotyczą
określonych wpisów dokonywanych w dokumentacji medycznej. Każdy wpis zawiera:
datę zlecenia, nazwę, dawkę i postać leku, czas podania, drogę podania, nazwisko
zlecającego z odbitą pieczątką
i podpisem oraz podpisem pielęgniarki
obecnej przy wizycie;
określono zasady podawania leków bez pisemnego zlecenia lekarskiego
W sytuacjach nagłych, bezpośredniego zagrożenia życia, np. reanimacji pacjenta, leki
mogą być ordynowane na podstawie zlecenia ustnego. Niezwłocznie po podaniu leków
i ustaniu podejmowanych czynności, dokumentacja medyczna pacjenta jest
uzupełniana. Odpowiednia instrukcja w przygotowaniu;
w Szpitalu funkcjonują procedury dotyczące gospodarki produktami leczniczymi w
tym nadzoru nad ich stosowaniem, ewidencjonowaniem, wydawaniem i bezpiecznym
przechowywaniem.
Funkcjonują, stale aktualizowane, instrukcje dotyczące gospodarki lekami wprowadzone
Zarządzeniami Dyrektora Szpitala - w zakresie:
- zarządzania produktami leczniczymi i wyrobami medycznymi oraz ich zapasami.
- przechowywania, wydawania i przyjmowania środków odurzających, substancji
psychotropowych i prekursorów grupy I-R przez aptekę szpitalną i oddziały szpitalne
oraz sposobu prowadzenia książki kontroli tymi substancjami;
rozpoczęto opracowanie procedury dotyczącej zasad przygotowywania i podawania
leków z zachowaniem zasad bezpieczeństwa;
rozpoczęto opracowanie procedury systemu oznakowania przygotowanych leków;
opracowano procedurę stosowania preparatów krwiopochodnych;
wdrożono procedury postępowania w przypadku działań niepożądanych leków.
Funkcjonują, stale aktualizowane, instrukcje postępowania dotyczące bezpieczeństwa
stosowania produktów leczniczych i wyrobów medycznych, zasad postępowania w
przypadku wstrzymania, wycofania produktów leczniczych, podejrzenia, że produkt
leczniczy nie spełnia wymogów jakościowych;
wdrożono procedurę postępowania z produktami leczniczymi i wyrobami medycznymi,
którym upłynął termin ważności lub nie zostały zużyte lub uległy zniszczeniu w
wyniku przechowywania w nieodpowiednich warunkach.
Funkcjonują, wprowadzone zarządzeniami Dyrektora Szpitala, stale aktualizowane
instrukcje dotyczące postępowania z lekami, którym upłynął termin ważności lub nie
35
zostały zużyte lub uległy zniszczeniu w wyniku przechowywania w nieodpowiednich
warunkach;
w Szpitalu funkcjonują zespoły ds. farmakoterapii.
Zarządzeniem Dyrektora nr 0220-83-1/2010 powołano Komitet Terapeutyczny, w
którego składzie wchodzą przedstawiciele różnych specjalności lekarskich oraz
kierownik apteki szpitalnej. Głównym zadaniem Komitetu jest sprawowanie nadzoru
nad stosowaniem farmakoterapii
w Szpitalu. Obecnie Komitet Terapeutyczny
analizuje zasadność wprowadzenia nowych leków proponowanych do wpisania do
receptariusza szpitalnego i dokonuje ustaleń w zakresie ostatecznej jego wersji. W
ramach Komitetu Terapeutycznego działają: Zespół ds. antybiotykoterapii oraz Zespół
ds. profilaktyki zakrzepowo-zatorowej.
Zespół ds. antybiotykoterapii w którego składzie znajdują się przedstawiciele różnych
specjalności lekarskich, przedstawiciel zespołu kontroli zakażeń szpitalnych oraz
kierownik
apteki
szpitalnej
opracował
receptariusz
szpitalny
w
zakresie
antybiotkoterapii, w którym określono w jakich sytuacjach dany antybiotyk ma być
stosowany, jakie wymogi muszą zostać spełnione przed rozpoczęciem terapii i
informacje, którzy z lekarzy są upoważnieni do stosowania terapii danym
antybiotykiem.
Zespół ds. profilaktyki zakrzepowo-zatorowej opracowuje wytyczne terapeutyczne w
zakresie stosowania w Szpitalu profilaktyki zakrzepowo-zatorowej z uwzględnieniem
analizy kosztów.
Zarządzeniem Dyrektora nr 87/2009 powołano Zespół ds. żywienia pozajelitowego i
dojelitowego, w którego składzie znajdują się przedstawiciele różnych specjalności
lekarskich, z-cy kierownika apteki szpitalnej oraz dietetyk.
Zarządzeniem Dyrektora nr 0220-137-1/2010 powołano Zespół ds. opracowania
procedury
w zakresie przeprowadzania badań klinicznych. Do podstawowych
zadań Zespołu należy uaktualnianie opracowanej procedury postępowania w zakresie
prowadzenia badań klinicznych
w oparciu o obowiązujące przepisy prawne.
Priorytet III. Zadanie 1
Określenie dalszych kierunków rozwoju Szpitala w zakresie działalności podstawowej
poprzez rozwój obszaru neurologii i rozwój nowych obszarów działalności ambulatoryjnej, w
tym:
1)
utworzenie Pracowni EMG i Potencjałów Wywołanych,
36
2)
rozdzielenie Pracowni Miografii i Badań Dopplerowskich na dwie Pracownie:
Pracownię Badań Dopplerowskich i Pracownię Badań Przepływów Mózgowych
Metodą UDP,
3)
utworzenie Poradni Logopedycznej,
4)
utworzenie Oddziału Udarowego w drodze jego wyodrębnienia ze struktur Oddziału
Neurologii I z Pododdziałem Udarowym
Priorytet III. Zadanie 2
Utrzymanie wysoko wykwalifikowanej i zmotywowanej kadry medycznej.
Na przestrzeni roku zmieniona została struktura zatrudnienia pracowników w grupie
zawodowej lekarzy. Wzrosło zatrudnienia w grupie lekarzy bez specjalizacji, przy czym
jedynie 3 lekarzy z tej grupy nie rozpoczęło jeszcze szkolenia specjalizacyjnego. Pozwoli to
w perspektywie czasu na uzyskanie młodej, wysoko wykwalifikowanej kadry medycznej.
Strukturę zatrudnienia w tej grupie zawodowej przedstawia tabela poniżej.
styczeń 2010 r.
grudzień 2010 r.
lekarze z II st. (specjaliści)
114
112
w tym dr n.med.
25
26
w tym dr hab.n.med.
1
1
lekarze z I st.
13
12
lekarze bez specjalizacji
24
31
w tym w toku specjalizacji
24
28
Wzrasta liczba zatrudnionych w Szpitalu pracowników z grupy zawodowej pielęgniarek i
położnych posiadających wykształcenie wyższe. Dane przedstawiono w tabeli.
styczeń 2010 r.
grudzień 2010 r.
wyższe licencjackie
16
23
wyższe magisterskie
12
15
specjalizacja
7
7
Priorytet III. Zadanie 3
37
1. Zapewnienie odpowiedniej dostępności usług zdrowotnych poprzez zakontraktowanie
odpowiedniej ilości świadczeń zdrowotnych z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Początkowa wartość umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia na realizację świadczeń
zdrowotnych w ramach kontraktu opiewała na kwotę
2. Sprzedaż usług zdrowotnych poza kontraktem z NFZ w roku 2010 wyniosła 1 066 495,77
zł
i jest to wzrost w porównaniu z rokiem 2009 o kwotę o 230 009,27 zł, co
stanowi 27,5 %.
Świadczenia medyczne poza kontraktem z Narodowym Funduszem Zdrowia są realizowane
w przeważającej większości na rzecz innych podmiotów, z którymi Szpital zawiera umowy na
realizację usług. Zakres usług, które Szpital udostępnia w tym podmiotom w roku 2010
znacznie się poszerzył. Dokonano również aktualizacji cennika tych usług.
3. W 2010r. Szpital realizował programy zdrowotne ze środków:
- Narodowego Funduszu Zdrowia:
a)
Program profilaktyki i wczesnego wykrywania raka piersi;
- Gminy Sosnowiec:
a) Program
wczesnego
wykrywania
i
zapobiegania
rozwojowi
chorób
nowotworowych piersi - mammografia;
b) Program wczesnego wykrywania i zapobiegania rozwojowi rakowi gruczołu
krokowego;
c) Program zapobiegania wcześniactwu oraz zmniejszenia śmiertelności i powikłań
okołoporodowych u kobiet ciężarnych i noworodków Miasta Sosnowca realizacja od 2008 r. przy współudziale środków Szpitala w ramach kontraktu z
NFZ;
d) Program ograniczania schorzeń układu krążenia i ich skutków do 2016r. realizacja od 2009r. przy współudziale środków Szpitala w ramach kontraktu z
NFZ;
e) Program profilaktyki i zwalczania chorób i dolegliwości układu moczowego u
kobiet
i mężczyzn ze szczególnym uwzględnieniem łagodnego i
złośliwego przerostu prostaty, nietrzymania moczu oraz kamicy nerkowejrealizacja od 2009r. przy współudziale środków Szpitala w ramach kontraktu z
NFZ,
- Szpitala:
a) Program zdrowotny Zdrowa Matka - Zdrowy Noworodek w dniach 13.11.2010r.
oraz 18.11.2010r. - polegający na organizacji białej soboty w powiązaniu z
38
udzielaniem świadczeń zdrowotnych. W Programie wzięło udział 149 kobiet.
Łącznie wykonano 97 badań USG ciąży, 35 badań cytologicznych oraz 22 badań
mammograficznych.
Priorytet III. Zadanie 4
Zapewnienie ciągłości udzielania świadczeń zdrowotnych poprzez bieżące dostosowanie do
potrzeb (aktualizowanie) właściwej struktury organizacyjnej Zakładu.
1.
Nadzór nad działalnością medyczną we wszystkich budynkach Szpitala, tj. przy ul.
Szpitalnej 1, Zegadłowicza 3 oraz 3 Maja 33 jednemu Lekarzowi Naczelnemu.
2.
Kontynuowano procedurę utworzenia Poradni Medycyny Pracy. W 2009r. Uchwałą
Nr 612/XLV/09 Rady Miejskiej w Sosnowcu dokonano przekształcenia Szpitala poprzez
utworzenie Poradni Medycyny Pracy i zatwierdzenie zmian w statucie. Szpital
przygotował niezbędne pomieszczenia oraz uzyskał stosowaną opinię ŚPWIS w
Katowicach dopuszczającą uruchomienie Poradni, oraz decyzję Wojewody Śląskiego w
sprawie wpisu zmian w rejestrze zoz. Na chwilę obecną Szpital zaopatruje własnych
pracowników.
3.
Zmieniono strukturę organizacyjną Centrum Diagnostyki i Leczenia Schorzeń
Neurologicznych poprzez:
a)
utworzenie
Pracowni
neurologicznym.
EMG
i
Potencjałów
Wywołanych
w
obszarze
W 2009r. Szpital zakupił ze środków dotacji z budżetu
Miasta Sosnowca aparat EMG.- Uchwała RS Nr 12/2010 z dnia 8 czerwca 2010r.,
b)
rozdzielenie Pracowni Miografii i Badań Dopplerowskich na dwie Pracownie:
Pracownię Badań Dopplerowskich i Pracownię Badań Przepływów Mózgowych
Metodą UDP,
c)
rozszerzenie działalności podstawowej Szpitala w zakresie audiologii i foniatriiutworzenie Poradni Logopedycznej - Uchwała RS Nr 19/2010 z dnia
16.08.2010r., Nr 20/2010 z dnia 16.08.2010r., Uchwała RM Nr 853/LXIII/10 z
dnia 31.08.2010r.,
d)
utworzenie Poradni Logopedycznej pozwoliło na stworzenie kompleksowej
usługi
w zakresie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji schorzeń
neurologicznych,
39
e)
utworzenie Oddziału Udarowego w drodze jego wyodrębnienia ze struktur
Oddziału Neurologii I z Pododdziałem Udarowym - Uchwała RS Nr 22/2010 z
dnia 11.10.2010r.
4.
Wprowadzono Regulamin Organizacyjny Szpitala - Uchwała RS Nr 13/2010 z dnia
08.06.2011r.
5.
Zmieniono strukturę Miejskiego Centrum Diagnostyki i Leczenia Schorzeń
Internistycznych poprzez:
a)
utworzenie Pracowni Echokardiografii - Uchwała RS Nr 22/2010 z dnia
11.10.2010r.,
b)
przeniesienie Poradni Kardiologicznej z budynku przy ul. Zegadłowicza 3 do
budynku przy ul. Szpitalnej 1 - Uchwała RS Nr 27/2010 z dnia 26.11.2010r.
6.
Zmieniono strukturę Sosnowieckiego Centrum Opieki nad Matką i Noworodkiem
poprzez:
a)
zmniejszenie liczby łóżek w Oddziale Ginekologiczno - Położniczym z 92 do 79
oraz zwiększenie liczby inkubatorów w Oddziale Noworodków i Wcześniaków z
9 do 16 - Uchwała RS Nr 27/2010 z dnia 26.11.2010r.; zmian dokonano w
związku z planowanym przeniesieniem komórek tworzących SCOnMiN z
budynku przy ul. 3 Maja 33 do nowo wyremontowanych pomieszczeń w budynku
przy ul. Zegadłowicza 3,
b)
likwidację Bloku Operacyjnego III funkcjonującego przy ul. 3 Maja 33 w
związku
z planowanym przeniesieniem komórek tworzących
SCOnMiN do budynku przy
c)
ul. Zegadłowicza 3,
zmianę lokalizacji komórek tworzących SCOnMiN z budynku przy ul. 3 Maja 33
do budynku przy ul. Zegadłowicza 3.
Priorytet III. Zadanie 5
Zapewnienie właściwej komunikacji z klientami poprzez:
1. Zbudowanie atrakcyjnej strony internetowej Szpitala, zawierającej informacje dla
pacjentów, dostawców oraz wszystkich mieszkańców Sosnowca i okolic w zakresie
prowadzonej przez Szpital działalności podstawowej i podejmowanych inicjatyw. Rozwój
stron tematycznych związanych ze zdrowiem mieszkańców. Współpraca z Samorządem
Miasta Sosnowca:
a)
•
przebudowano stronę internetową Szpitala dodając pozycje:
misja i zamierzenia Szpitala,
40
•
Priorytety Rozwoju Szpitala,
•
zakres działalności poradni, oddziałów, pracowni oraz ich lokalizacja,
•
skargi, wnioski i opinie pacjentów,
•
ogłoszenia dotyczące postępowań w ramach zamówień publicznych i innych,
•
ogłoszenia o sprzedaży: usług zdrowotnych, sprzętu i aparatury medycznej oraz
innych składników majątku,
•
oferty pracy,
•
dane kontaktowe poszczególnych komórek organizacyjnych Szpitala,
•
informacje dla mieszkańców zawierające artykuły tematyczne związane ze
zdrowiem,
•
informacje o realizowanych programach zdrowotnych, w tym realizowanych we
współpracy z Miastem Sosnowiec,
•
informacje podsumowujące zrealizowane programy zdrowotne,
•
informacje o uczestnictwie Szpitala w projektach współfinansowywanych ze
środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego,
•
informacje związane z przynależnością Szpitala do Grupy Szpitali Przyjaznych
Kombatantom,
•
informacje o organizacjach wspierających Szpital,
•
zalecenia dietetyczne zawierające klasyfikację diet wraz z opisem,
•
informacje Polskiego Towarzystwa Dietetyki,
•
aktualności z życia Szpitala oraz informacje dot. podejmowanych przez Szpital
inicjatyw.
2. Rozpowszechnienie komunikacji elektronicznej z klientami zewnętrznymi i wewnętrznymi
dzięki informatyzacji Szpitala poprzez wdrożenie Intranetu jako podstawowej metody
komunikacji wewnętrznej.
W 2010r. wdrożono działania mające na celu udostępnienie Intranetu jako podstawowego
mechanizmu komunikacji wewnętrznej. Poszerzono wewnątrzszpitalną bazę odbiorców
informacji poprzez rozwój sieci informatycznej (poczta elektroniczna, strona internetowa
Szpitala).
3. Nawiązanie współpracy z lokalnymi wydawnictwami.
Szpital realizował
współpracę z lokalnymi wydawnictwami w zakresie publikacji
informacji dotyczących bieżącej działalności i wydarzeń związanych z prowadzoną
działalnością.
41
4. Upowszechnianie wśród pracowników misji i wizji Szpitala. Misja Szpitala została
zaprezentowana na ulotce Szpitala wydrukowanej z okazji zakończenia zadania
termomodernizacji Szpitala ul. Szpitalnej oraz na ulotce promującej Białą Sobotę
organizowaną 13 i 18 listopada 2011r.
5. Wdrożono system komunikacji personel – pacjent oraz Szpital – pacjent zgodny ze
standardami akredytacyjnymi w zakresie praw pacjenta.
Priorytet III. Zadanie 4
Zapewnienie ciągłości udzielania świadczeń zdrowotnych poprzez utrzymanie niezawodności
sprzętu
i aparatury medycznej.
(patrz Priorytet II Zadanie 2)
Priorytet III. Zadanie 5
Zapewnienie właściwej komunikacji z klientami poprzez opracowanie standardów
komunikacji pacjent – personel medyczny.
Wdrożono system komunikacji zgodny ze standardami akredytacyjnymi w zakresie praw
pacjenta:
każdy pacjent jest informowany o przysługujących mu prawach i obowiązkach.
Informacja o możliwości kontaktu telefonicznego, osobistego i przez stronę
internetową
z Rzecznikiem Praw Pacjenta również znajduje się w każdym
oddziale i rejestracji poradni. Rzecznik nie tylko przyjmuje i załatwia skargi, ale
również indywidualnie informuje pacjentów
o przysługujących im prawach i
obowiązkach, wynikających z Regulaminu Porządkowego Szpitala. Regulamin
Porządkowy dostępny jest również na stronie www Szpitala. Z obserwacji
bezpośredniej wynika, że każdy zainteresowany przysługującymi mu prawami pacjent
ma wystarczający dostęp do informacji;
osoby zatrudnione w szpitalu znają prawa pacjenta;
Wszyscy pracownicy szpitala zostali poinformowani o możliwości korzystania ze
strony internetowej, na której umieszczony jest między innymi Regulamin
Porządkowy Szpitala, określający prawa i obowiązki pacjenta.
Planowane jest poświęcenie jednego z cyklicznych spotkań kadry lekarskiej tematowi
praw pacjenta;
pacjenci otrzymują zrozumiałe informacje o stanie zdrowia
42
Regulamin Porządkowy w par. 22 nakłada na lekarzy obowiązek wyczerpującego
informowania pacjentów o stanie zdrowia. Nie prowadzono badań opinii pacjentów w
zakresie oceny dostępności do informacji stanie zdrowia, ale ze skarg wnoszonych do
Rzecznika Praw Pacjenta wynika, że dostęp do tych informacji jest wystarczający;
pacjenci mają prawo wglądu do własnej dokumentacji medycznej.
Pacjenci mają Regulaminem Porządkowym Szpitala zagwarantowany dostęp do kopii
pełnej
dokumentacji medycznej. Cena za jedną stronę kopii ustalana jest
zarządzeniem Dyrektora Szpitala zgodnie z obwieszczeniem Prezesa Głównego
Urzędu Statystycznego.
W tracie przyjmowania pacjenta do oddziału szpitalnego wypełniany jest dokument, w
którym pacjent upoważnia wybraną przez siebie osobę do uzyskiwania informacji o
swoim stanie zdrowia. W przypadku wydawania kopii dokumentacji medycznej
sprawdzane jest, czy osoba
o nią występująca jest upoważniona przez pacjenta.
Nie odnotowano skarg pacjentów dotyczących utrudnienia do dostępu do kopii
dokumentacji medycznej ani wydania jej nieupoważnionej osobie;
określono listę procedur wymagających dodatkowej zgody pacjenta; pacjenci
wyrażają świadomą zgodę na wykonywane procedury, pacjenci wyrażają świadomą
zgodę na przeprowadzenie znieczulenia.
Regulamin Porządkowy Szpitala w par. 23 – 28 określa zasady wyrażania zgody
pacjenta na badania i inne świadczenia zdrowotne z uwzględnieniem nadzwyczajnych
okoliczności.
Nie wpłynęły żadne skargi dotyczące wykonania jakichkolwiek czynności
medycznych bez zgody pacjenta.
W przypadku Oddziału Psychiatrycznego kontrole przeprowadzone z upoważnienia
Prezesa Sądu Okręgowego w Katowicach w zakresie przestrzegania praw osób z
zaburzeniami psychicznymi potwierdziły, że placówka funkcjonuje prawidłowo i nie
dochodzi
do
naruszeń
praw
pacjenta,
szczególnie
w
przypadku
osób
hospitalizowanych bez ich zgody, każdorazowo powiadamiany był Sąd Opiekuńczy,
który wszczynał właściwe postępowanie;
krewni lub osoby wskazane przez pacjenta mogą uczestniczyć w procesie opieki
Zgodnie z Regulaminem Porządkowym Szpitala par.34 pacjent ma prawo dodatkowej
opieki pielęgnacyjnej sprawowanej przez osobę bliską lub wskazaną przez rodzinę.
Sprawowanie takiej opieki może się odbywać za zgodą Ordynatora Oddziału;
43
pacjenci i odwiedzający mają zapewnioną możliwość identyfikowania personelu
szpitala
Zgodnie z Zarządzeniem Dyrektora 96/2008 z dnia 15.10.08 z późniejszymi
zmianami
pracownicy
Szpitala
zobowiązani
są
do
noszenia
imiennych
identyfikatorów. Z obserwacji bezpośredniej wynika, że zasada ta jest przestrzegana;
pacjenci mają zapewnioną możliwość odwiedzin
Prawo do odwiedzin rodziny zagwarantowane jest w Regulaminie Porządkowym
Szpitala.
Odwiedziny odbywają się codziennie do godz. 19.00. Informacja taka znajduje się
przy wejściu do Szpitala. Wizyty rodziny w innych godzinach mogą odbywać się za
zgodą Ordynatora Oddziału;
przymus bezpośredni jest stosowany zgodnie z obowiązującymi przepisami.
W oddziałach prowadzone są rejestry i karty dokumentujące stosowanie przymusu
bezpośredniego, rejestrujące przyczynę, metodę i czas trwania zastosowania przymusu
bezpośredniego;
pacjentom zapewniono możliwość komunikacji z otoczeniem.
W budynkach szpitalnych zainstalowane są automatyczne aparaty telefoniczne
działające na karty.
Priorytet III. Zadanie 6
Utrzymanie właściwego standardu usług hotelowych poprzez:
1. Realizację planu inwestycyjnego w budynkach przy ul. Szpitalnej 1 i ul.
Zegadłowicza 3, zgodnie z harmonogramem restrukturyzacji, przyjętym jako
Zadanie 3 do realizacji w ramach Priorytetu I - Zadanie zrealizowane częściowo w
zakresie opisanym w punkcie Priorytet I Zadanie 3.
W roku 2010 realizowana zadania inwestycyjne lub etapy tych zadań przewidziane do
wykonania
w Planie inwestycyjnym Szpitala na 2010r. W przypadku dwóch zadań
związanych z modernizacją gospodarki cieplnej dla obiektu przy ul. Zegadłowicza 3 ich
zakończenie przewiduje się w 2011r. Dotyczy to termomodernizacji oraz przebudowy
kotłowni.
Wykonane zadania mają na celu podniesienie standardu świadczonych usług medycznych
oraz dostosowanie do obowiązujących przepisów. Wartość zrealizowanych zadań
inwestycyjnych w roku 2010 wyniosła 23 335 794,08 zł.
44
Finansowanie inwestycji było realizowane ze środków:
• Gminy Sosnowiec w ramach umów dotacji nr WZO.D.01/10 z dnia 29.01.2010r., nr
WZO.D.02/10
z dnia 12.02.2010r., nr WZO.D.08/10 z dnia 12.04.2010r. i nr
WZO.D.11/10 z dnia 07.06.2010r.;
• Mechanizmu
Finansowego
PL0131/E1/2.1.3/022/08
EOG
zawartej
w
ramach
13.05.2008r.
i
umowy
finansowej
nr
umowy
finansowej
nr
PL0321/E2/2.1.2/048/09 zawartej 23.09.2009r.,
• Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach w
ramach umowy dotacji nr 29/2010/71/OA/al./D/ z dnia 24.02.2010r. i umowy pożyczki
nr 17/2010/71/OA/oe/P z dnia 24.02.2010r.
W 2010 r. realizowano zadania inwestycyjne i remontowe pod nazwą:
• Szpital
przyjazny
środowisku
proekologicznych
-
nowoczesna
kotłownia
początkiem
zmian
w Szpitalu Miejskim, modernizacja gospodarki cieplnej
budynków Szpitala Miejskiego zlokalizowanego w Sosnowcu przy ul. Zegadłowicza 3,
• Szpital przyjazny środowisku - proekologiczne zmiany budowlane w budynku Szpitala
Miejskiego - termomodernizacja gospodarki cieplnej budynków Szpitala Miejskiego
zlokalizowanego
w Sosnowcu przy ul. Zegadłowicza 3,
• Ograniczenie zagrożeń ekologicznych - termomodernizacja, rozbudowa kotłowni,
odnawialne źródła energii.
• Budowa instalacji wewnętrznej gazów medycznych wraz z przynależną infrastrukturą
techniczną
i budowlaną dla budynków szpitalnych przy ul. Zegadłowicza 3 i ul.
Szpitalnej 1.
• Przebudowa pomieszczeń dla potrzeb oddziałów ginekologicznego, położniczego,
neonatologii
i położniczej izby przyjęć przy ul. Zegadłowicza 3.
• Projekty budowlane i przebudowa budynków szpitalnych w tym oddziałów szpitalnych
wraz
z przynależną infrastrukturą i wyposażeniem przy ul. Zegadłowicza 3 i ul.
Szpitalnej 1 - realizacja
w etapach.
• Dostosowanie budynków szpitalnych w zakresie ochrony przeciwpożarowej przy ul.
Szpitalnej 1.
• Przebudowa układu zasilania w energię elektryczną budynków szpitala przy ul. Szpitalnej
1.
• Budowa rezerwowego źródła zaopatrzenia w wodę dla obiektów szpitalnych ul.
Zegadłowicza 3.
45
• Dostosowanie budynków szpitalnych w zakresie ochrony przeciwpożarowej - ul.
Zegadłowicza 3.
• Modernizacja instalacji i centrali telefonicznej dla budynków przy ul. Zegadłowicza 3 i
Szpitalnej 1.
• Zakup i dostawa sprzętu medycznego
•
Zakup wyposażenia.
2. Realizacja bieżących remontów, zgodnie z potrzebami i wymaganiami wynikającymi
z obowiązujących przepisów prawa, nakazów SANEPID i PIP.
Wykonano:
•
remont instalacji wewnętrznej zimnej wody i kanalizacji - wykonanie równoległe z
zadaniem termomodernizacyjnym finansowanym z NMF (etap I, II) ul. Szpitalna 1,
•
remonty bieżące w obiektach szpitalnych przy ul. Zegadłowicza 3, Szpitalnej 1
wynikające
prac
budowlanych
z decyzji PIP, PIS oraz procesu restrukturyzacji i prowadzonych
związanych
z
przebudową
obiektów
szpitalnych
i
termomodernizacją,
•
remont rezonansu magnetycznego,
•
remont tomografu komputerowego.
Priorytet III. Zadanie 7
Tworzenie właściwej infrastruktury szpitala poprzez zagospodarowanie terenu wokół
budynków przy ul. Szpitalnej po zakończonej termomodernizacji.
wykonano parking dla samochodów osobowych przed wejściem gospodarczym do
budynku głównego,
uporządkowano klomb pomiędzy budynkiem głównym i budynkami administracji,
wykonano nasadzenia krzewów ozdobnych na klombach i wzdłuż drogi wiodącej do
pawilonu,
wyremontowano i pomalowano ławki przed wejściem do pawilonu,
usunięto uszkodzoną bramę wjazdową i w jej miejsce zainstalowano szlaban z
napędem elektrycznym,
wykonano analizę przedprojektową dot. zagospodarowania powierzchni parteru i
terenu przyległego do budynków obiektu przy ul. Szpitalnej. Dwu wariantowe
46
opracowanie zawiera propozycje zagospodarowania przestrzeni uwzględniające
potrzeby Szpitala zarówno pod kątem świadczenia usług medycznych, jak i
zaspokojenia potrzeb socjalnych pacjentów
i odwiedzających.
Priorytet IV. Zadanie 1
Utrzymanie odpowiedniego poziomu finansowania świadczeń zdrowotnych poprzez:
1) zawarcie kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia,
2) sprzedaż usług innym podmiotom poza kontraktem z NFZ.
(Patrz Priorytet III. Zadanie 3)
Priorytet V. Zadanie 2
Zwiększenie kontroli mieszkańców Sosnowca nad swoim zdrowiem poprzez:
- badania przesiewowe
Szpital w roku 2010 przystąpił do realizacji badań przesiewowych z zakresu wczesnego
wykrywania raka piersi (badania mammograficzne) i raka gruczołu krokowego
(oznaczenie poziomu PSA w surowicy krwi). Programy te objęły wybraną grupę
wiekową kobiet i mężczyzn, którzy w określonym okresie czasu nie mieli
wykonywanych tego rodzaju badań. Do udziału
w programie zostali zaproszeni
mieszkańcy Sosnowca.
Wykonano 130 badań mammograficznych u kobiet oraz 320 badań polegających na
oznaczeniu stężenia PSA w surowicy krwi mężczyzn.
- badania kontrolne
W ramach realizowanych programów zdrowotnych w zakresie badań przesiewowych pacjenci,
mieszkańcy
Sosnowca,
u
których
w
wyniku
pierwszego
mammograficznego lub badania oznaczenia PSA w surowicy krwi
badania
stwierdzono
nieprawidłowości zostali skierowani do dalszej diagnostyki.
Priorytet V. Zadanie 3
Zwiększenie poziomu wiedzy o sposobach zapobiegania chorobom.
Zrealizowany przez Szpital Program zdrowotny Zdrowa Matka - Zdrowy Noworodek w
dniach 13.11.2010r. oraz 18.11.2010r. - polegający na organizacji białej soboty w powiązaniu
z udzielaniem świadczeń zdrowotnych został objęty patronatem Prezydenta Miasta
Sosnowca..
47
W ramach Programu prowadzono działania promocyjne mające na celu zwiększenie
świadomości młodych kobiet i przyszłych matek odnośnie wpływu ich kondycji zdrowotnej
na zdrowie ich przyszłych dzieci.
Pierwszy etap pn. Biała Sobota był skierowany do kobiet ciężarnych, które mogły poddać się
badaniu USG i upewnić się, że ciąża przebiega w sposób prawidłowy. Jednocześnie
przyszłym matkom przekazywane były informacje na temat prawidłowej diety w czasie ciąży,
zalecanych form aktywności fizycznej, a także informacje odnośnie negatywnych skutków
niektórych zachowań jak palenie tytoniu, czy picie alkoholu.
Drugi etap pn. Białe Dni był skierowany do szerszego grona kobiet, które były
zainteresowane zwiększeniem dbałości o swoje zdrowie jako matki i przyszłej matki. W
uruchomionym obszarze Sosnowieckiego Centrum Opieki nad Matka i Noworodkiem
przeprowadzono badania przesiewowe w zakresie zmian chorobowych w obrębie szyjki
macicy, a także piersi. Drugim ważnym elementem było działanie edukacyjne w zakresie
samobadania piersi, a także inne indywidualne porady i informacje.
48