Śląska Biblioteka Cyfrowa - Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy

Śląska Biblioteka Cyfrowa
Internetowa kolekcja
kulturowego, naukowego i edukacyjnego
dorobku regionu śląskiego
Automatyzacja bibliotek publicznych, Warszawa, 22-24 listopada 2006 r.
jak to się zaczęło?
Porozumienie o utworzeniu ŚBC
20 lipca 2006 r.
Biblioteka Śląska
naukowa, publiczna i wojewódzka
samorządowa instytucja kultury
zbiory - Narodowy Zasób Biblioteczny
Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego
jedna z największych bibliotek akademickich regionu, m.in. inicjator
i koordynator Górnośląskiego Konsorcjum Bibliotek Akademickich
w programach unijnych Phare oraz Tempus
Automatyzacja bibliotek publicznych, Warszawa, 22-24 listopada 2006 r.
cel i środki
Zapewnienie powszechnego i swobodnego dostępu
do zgromadzonego na Śląsku piśmiennictwa,
istotnego z punktu widzenia kultury, nauki i edukacji
przez
rozwój cyfrowych kolekcji oraz ich prezentację
w Internecie
Automatyzacja bibliotek publicznych, Warszawa, 22-24 listopada 2006 r.
jak?
Zgodnie z „ekologią” sieci internetowej
brak centralnej kontroli komunikacji Internetu (rozproszenie)
nowa sieciowa ekonomia - platformy elektroniczne, rozproszenie
kosztów wytwarzania
współtworzenie zasobów przez wiele kreatywnych jednostek
różnorodność wytwarzanych treści kulturowych - z różnych motywów
informacyjna ekonomia daru - „wnoszę cząstkę, mogąc korzystać z
całości”
kultura hacker’ska (nie mylić z cracker’ską) - satysfakcja z „uwalniania”
informacji
merytokracja (Request for Comments)
Automatyzacja bibliotek publicznych, Warszawa, 22-24 listopada 2006 r.
jak?
Atencjonalizm
najważniejsza dla węzła sieci - uwaga użytkowników - legitymuje i
wartościuje jego istnienie
tworzenie „zagęszczenia” informacyjnego, sieciowego klastra
serwowanie atrakcyjnego zasobu (lub jego zestawienia) i usług
różnorodność informacji dla szerokiego spektrum użytkowników i
włączanie ich w projekt
wysoki PageRank™, dzięki dużej ilości „cytowań”
„układanie” (się) współuczestników węzła w rozmaite konfiguracje
ciągła promocja przedsięwzięcia w realu i wirtualu
Automatyzacja bibliotek publicznych, Warszawa, 22-24 listopada 2006 r.
biblioteka cyfrowa jako węzeł sieci
„uwalnianie” kultury (zgodne z prawem autorskim) - skaner najlepszym
przyjacielem bibliotekarza
biblioteki posiadają unikalny zasób, własne publikacje, publikacje
czytelników (naukowcy, darczyńcy)
BC - elektroniczna platforma współtworzenia zasobu - koordynowany i
nieskoordynowany wysiłek - niemożliwy wcześniej sposób prezentacji
zasobu (kolekcje zamierzone i „przypadkowe”, scalanie ciągów)
rozproszenie autonomicznych współtwórców przynosi różnorodny zasób
promocja własnego zasobu w sąsiedztwie bardziej atrakcyjnych
publikacji
przetworzenie do postaci cyfrowej - przeszukiwanie pełnotekstowe (po
OCR), kopiuj-wklej, wklejanie, filtrowanie, powielanie, ...
Automatyzacja bibliotek publicznych, Warszawa, 22-24 listopada 2006 r.
Śląska Biblioteka Cyfrowa
Cyfrowa platforma sieciowa (dLibra), umożliwiająca
gromadzenie, opracowanie i prezentację elektronicznych
publikacji, przygotowanych przez redaktorów Uczestników
(dziś 34 - biblioteki i wydawnictwo)
oraz
nieodpłatne udostępnianie tych publikacji w Internecie
Węzeł w sieci rozproszonych bibliotek cyfrowych, udostępniający
zawartość 10 cyfrowych sąsiadów i z nich dostępny
(dopiero sieć to biblioteka)
Opisy konkretnych publikacji z ŚBC dostępne z wyszukiwarek
(Google także jest naszym przyjacielem)
Automatyzacja bibliotek publicznych, Warszawa, 22-24 listopada 2006 r.
zasady ŚBC
otwartość - łatwo zostać Uczestnikiem ŚBC, łatwo można
zrezygnować
dla Uczestnika - ŚBC jest nieodpłatną usługą biblioteki cyfrowej
łatwa identyfikacja z przedsięwzięciem - adresy: www.sbc.org.pl,
www.digitalsilesia.eu - pracując dla swoich użytkowników Uczestnik
tworzy wspólny zasób
identyfikacja własnego zasobu (logo, exlibris przy publikacji)
rozproszenie i wielość uczestników - szybki przyrost zasobu i jego
różnorodność
brak centralnej kontroli publikowania (filtrowanie rozproszone)
Automatyzacja bibliotek publicznych, Warszawa, 22-24 listopada 2006 r.
zasady publikowania w ŚBC
wszyscy publikują na tych samych zasadach
każdy sam rozwiązuje kwestię praw autorskich (stwierdzenie
wygaśnięcia lub umowa z autorem)
wszyscy zachowują prawa do opublikowanego zasobu cyfrowego
wybór dzieł do publikacji, sposób skanowania, jego tempo jest
autonomiczną decyzją każdego uczestnika,
publikacje wprowadzone do ŚBC są dostępne w Internecie,
nieodpłatnie dla zastosowań niekomercyjnych
Automatyzacja bibliotek publicznych, Warszawa, 22-24 listopada 2006 r.
doświadczenia i problemy
doświadczenia zespołowe BŚ, BUŚ oraz dalsze - sieci łączą
wielodostęp do zasobów, globalna biblioteka ma globalnych czytelników
„zderzenia” w sieci - biblioteki tradycyjne mają zasób z innych regionów,
jego publikacja w sieci narusza realne „terytorium” innych bibliotek,
opory środowiskowe przed digitalizacją i publikowaniem - („kradzież”
zasobu, widmo „pustych czytelń”, „nic nie będziemy z tego mieli”)
(„jeśli ty nie zdigitalizujesz i nie opublikujesz - zrobią to za ciebie inni”)
rosnący zasób cyfrowy - konieczne depozytoria cyfrowe dla RDMF
Automatyzacja bibliotek publicznych, Warszawa, 22-24 listopada 2006 r.
biblioteki cyfrowe
misja bibliotekarzy cyfrowych - redaktorzy (twórcy) cyfrowych kolekcji o
zasięgu globalnym - „hakerzy” kultury - ważni aktorzy promocji regionu
utworzenie nowej formy obiegu komunikacyjnego - rozproszonego
systemu bibliotecznego on-line
remediacja i rewitalizacja zasobów bibliotek - ponowne włączenie do
obiegu komunikacyjnego „dziwnych”, zapomnianych lub wcześniej
niedostępnych zbiorów
praca na rzecz ciągłości kulturowej względem rosnących cyberpokoleń
wzrost znaczenia realnych instytucji jako wytwórców cyfrowych
zasobów - ułatwia negocjacje na innych polach
tworzenie grupy wpływu na rzecz wspólnych inicjatyw
Automatyzacja bibliotek publicznych, Warszawa, 22-24 listopada 2006 r.
do zobaczenia w sieci
Dziękuję za uwagę
Remigiusz Lis
Śląska Biblioteka Cyfrowa - Biblioteka Śląska
www.sbc.org.pl
www.digitalsilesia.eu
[email protected]
Automatyzacja bibliotek publicznych, Warszawa, 22-24 listopada 2006 r.