PS - IV - 1

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA
Psychofizyczne możliwości człowieka
Zadanie 1. Próba „DREPTANIA”
Cel ćwiczenia:
Celem ćwiczenia, jest zapoznanie się ze sprawnością zmysłu równowagi człowieka za pomocą „próby dreptania".
Wstęp teoretyczny:
Próba dreptania – zwana inaczej próbą Unterberger’a-Fakudy, polega na chodzeniu w miejscu z zamkniętymi
oczami (z nałożoną dodatkową osłoną) i wyciągniętymi do przodu rękoma. Próba polega na wykonywaniu w ten
sposób 100 kroków w miejscu, a następne zmierzenie przez obserwatora odległości w jakiej znalazł się badany od
środków dwóch koncentrycznych okręgów, kąta obrotu ciała względem linii która na początku ćwiczenie wyznaczała
kierunek „patrzenia” oraz obrotu ciała badanej osoby względem osi pionowej. Te trzy wielkości pozwalają nam
zobrazować wpływ błędnika u badanej osoby na jej poczucie równowagi. U osób u których można zaobserwować
najmniejsze przemieszczenia kątowe
i odległościowe można stwierdzić, iż maja oni lepszą sprawność odruchów przedsionkowo – rdzeniowych. Próba
dreptania zwana także z angielskiego „The Stepping Test” przez lata była modyfikowana. Pierwszym który ją opisał
był Niemiec Unterberger [1939r], 2 lata później podobną próbę przedstawił Hisch, by w 1959 roku została ona
ponownie zmodyfikowana przez Fakude. Kolejne niewielkie modyfikacje powstały w 1963 roku, podjęli się tego
zadania Zilstorff – Pedersen i Peitersen. Wszystkie te próby w niewielkim stopniu się różniły, jednakże sens, rodzaj
pomiarów i wyciągane na ich podstawie wnioski były bardzo zbliżone.
Zmysł równowagi – w warunkach prawidłowych, narządy przedsionkowe, mieszczące się w obu błędnikach,
wysyłają na obwód impulsy o jednakowym nasileniu. Receptory układu równowagi, reagując na zmiany położenia
głowy i całego ciała, zmieniają intensywność tych impulsów, co, za pośrednictwem mięśni okoruchowych oraz mięśni
tułowia i kończyn, prowadzi do korekcji położenia gałek ocznych i całego ciała. Dzięki temu utrzymuje się stałe pole
widzenia, niezależnie od ruchów głowy oraz pionowe ustawienie ciała w różnych okolicznościach.
Błędnik to część ucha wewnętrznego, odpowiedzialna za zmysł słuchu i równowagi.
Ciekawostki związane ze zmysłem równowagi i bezwładnością ciała:
• Około 2-3° tyle wynosi minimalne odczuwalne odchylenie ciała człowieka od pionu,
• 0.15 m / s2 to minimalne odczuwalne przez człowieka przyśpieszenie liniowe,
• 0,4 sek wynosi czas reakcji człowieka na wprawienie ciała w ruch obrotowy,
• narząd równowagi ma tzw. okres bezwładności, jest on związany z nagłą zmianą przyśpieszenia działającego
na człowieka (np. po gwałtownym hamowaniu w samochodzie przez pewien czas trwa wrażenie ruchu) i
wynosi on od 5 do 30 sekund.
Pomoce: metr, kątomierz, osłona na oczy, kartki do zapisywania wyników.
Literatura: - Maria Wykowska – Ergonomia, - Maria Wykowska – Ćwiczenia laboratoryjne z ergonomii, http://www.medsport.pl/ms/ms109/109_01.htm
Przebieg ćwiczenia:
Każdą z prób należy wykonać w obuwiu.
Badany staje na przecięciu się dwóch prostopadłych linii narysowanych w środku dwóch koncentrycznych kół
narysowanych na podłodze.
• Oczy ma mieć zamknięte z nałożoną osłona.
• Kończyny górne powinny być wyciągnięte do przodu na wysokości barków.
• Należy wykonać 100 kroków w miejscu, zginając kolana pod kątem prostym.
• Po zakończeniu próby należy pozostać na miejscu. Osoba badająca ma wykonać następujące pomiary (wg
poniższego rysunku):
a. zmierzyć kąt obrotu wokół osi pionowej,
b. określić kąt przemieszczenia ciała w stosunku do punktu wyjścia,
c. odległość przemieszczenia.
• Zapisać wyniki przy czym „+" odpowiada kierunkowi obrotu w prawo i przemieszczeniu do
przodu „-" kierunkowi obrotu w lewo i przemieszczeniu w tył.
•
Umiejscowienie badanego w centrum kół
Tabela do sporządzania wyników
Lp badanego
Odległość od punktu
wyjścia [m]
Kąt obrotu wokół
własnej osi [°]
Kąt obrotu w
stosunku do punktu
wyjścia [°]
1
......
5. Uzupełnić tabelę znajdującą się poniżej, zaznaczając ‘+’ gdy osoba badana spełnia
kryteria postawione grupie osób badanych próbą dreptania:
- odległość przemieszczenia mieści się w granicach 1[m],
- kąty: obrotu wokół własnej osi i przemieszczenia ciała względem pozycji wyjściowej, są porównywalne,
Lp. Badanego
Przemieszczenie <1[m]
Kąty: obrotu wokół
własnej osi i
przemieszczenia ciała
Spełnienie dwóch
warunków jednocześnie
[TAK lub NIE]
względem pozycji
wyjściowej są
porównywalne
1
....
6. Badanie wykonać dla co najmniej czterech osób o zróżnicowanej kondycji fizycznej.
7. Sporządzić sprawozdanie, które winno zawierać:
o wstęp teoretyczny,
o wyniki przeprowadzonych badań,
o wnioski i własne sugestie,
o literaturę.