Załącznik 2 - Gmina Mrocza

Transkrypt

Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami dla miasta
i gminy Mrocza na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Strona
nr 1
Część Tytuł
A
Program Ochrony Środowiska dla gminy Mrocza. Aktualizacja na lata 2008 - 2011 z perspektywą
na lata 2012-2015
B
Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Mrocza. Aktualizacja na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata
2012-2015
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : POŚ Mrocza ver3.doc
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami dla miasta i gminy
Mrocza na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Strona
nr 2
SPIS TREŚCI
1 PODSTAWA OPRACOWANIA.........................................................................................................................................3
2 CHARAKTERYSTYKA GMINY MROCZA...................................................................................................................4
2.1 INFORMACJE OGÓLNE ............................................................................................................................................................4
2.2 DANE GOSPODARCZE............................................................................................................................................................5
2.3 DANE STATYSTYCZNE...........................................................................................................................................................5
2.4 SOŁECTWA GMINY MROCZA.................................................................................................................................................6
3 STAN ŚRODOWISKA GMINY MROCZA......................................................................................................................7
3.1 GEOMORFOLOGIA I MORFOLOGIA............................................................................................................................................7
3.2 GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA...........................................................................................................................................8
3.2.1 Wody powierzchniowe..........................................................................................................................8
3.2.2 Wody podziemne..................................................................................................................................9
3.2.3 Zużycie wody......................................................................................................................................15
3.2.4 Gospodarka ściekowa........................................................................................................................15
3.2.5 Gospodarowanie i użytkowanie wód powierzchniowych....................................................................16
3.3 PRZYRODA I KRAJOBRAZ GMINY MROCZA..............................................................................................................................16
3.4 WARUNKI KLIMATYCZNE I JAKOŚĆ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO............................................................................................21
3.5 HAŁAS.............................................................................................................................................................................21
3.6 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE..............................................................................................................................................22
3.7 ZIEMIA , GLEBA I ZASOBY KOPALIN........................................................................................................................................22
3.8 POWAŻNE AWARIE PRZEMYSŁOWE.........................................................................................................................................22
4 KIERUNKI OCHRONY ŚRODOWISKA.......................................................................................................................23
4.1 KIERUNKI DZIAŁAŃ O CHARAKTERZE SYSTEMOWYM.................................................................................................................23
4.1.1 Edukacja ekologiczna.........................................................................................................................23
4.1.2 Planowanie przestrzenne....................................................................................................................23
4.1.3 Zarządzanie środowiskowe................................................................................................................23
4.2 KIERUNKI OCHRONY I RACJONALNEGO UŻYTKOWANIA ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH.......................................................................24
4.2.1 Ochrona przyrody i krajobrazu..........................................................................................................24
4.2.2 Ochrona i zrównoważony rozwój lasów.............................................................................................24
4.2.3 Ochrona powierzchni ziemi i gleb......................................................................................................24
4.2.4 Ochrona zasobów kopalin..................................................................................................................24
4.3 ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE SUROWCÓW, MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII...........................................................................24
4.3.1 Materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność i odpadowość..............................................24
4.3.2 Kształtowanie zasobów wodnych oraz ochrona przed powodzią i skutkami suszy.............................24
4.3.3 Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych..................................................................................25
4.4 KIERUNKI DALSZEJ POPRAWY JAKOŚCI ŚRODOWISKA.................................................................................................................25
4.4.1 Poprawa jakości wód.........................................................................................................................25
4.4.2 Poprawa jakości powietrza atmosferycznego.....................................................................................26
4.4.3 Poprawa klimatu akustycznego..........................................................................................................27
4.4.4 Ochrona przed polami elektromagnetycznymi...................................................................................27
4.4.5 Ochrona przed poważnymi awariami.................................................................................................27
5 HARMONOGRAM I SPOSÓB FINANSOWANIA REALIZACJI ZADAŃ DO ROKU 2010 Z PERSPEKTYWĄ
2011-2014................................................................................................................................................................................28
6 NAKŁADY FINANSOWE................................................................................................................................................28
7 ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA.................................................................................29
ZAŁĄCZNIK NR 1..............................................................................................................................................................32
Strona
nr 3
1 Podstawa opracowania
Opracowanie niniejsze wykonano na podstawie umowy z 15 maja 2008 roku pomiędzy gminą Mrocza, a Zakładem
Sozotechniki Sp. z o.o. (zlecenie nr 08038).
Zgodnie z art. 17 i 18 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku prawo ochrony środowiska (Tekst jednolity Dz. U. z 2008 roku
nr 25 poz. 150) organ wykonawczy gminy w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, sporządza gminny program
ochrony środowiska. Projekt programu ochrony środowiska podlega zaopiniowaniu przez zarząd województwa, zarząd
powiatu oraz regionalny zarząd gospodarki wodnej. Program ten uchwala rada gminy. Program ochrony środowiska,
podobnie jak polityka ekologiczna państwa podlega aktualizacji co 4 lata.
Zgodnie z art. 14 ustawy – Prawo ochrony środowiska program ochrony środowiska określa w szczególności:
- cele ekologiczne,
- priorytety ekologiczne,
- poziomy celów długoterminowych,
- rodzaj i harmonogram działań proekologicznych,
- środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe.
Program został skorelowany z Programem Ochrony Środowiska Województwa Kujawsko-Pomorskiego (aktualizacja na lata
2007-2010 z perspektywą na lata 2011-2014), programem ochrony środowiska dla powiatu nakielskiego (aktualizacja na
lata 2004-2008 z perspektywą na lata 2009-2013) oraz wykorzystuje cele i działania ujęte w „Polityce ekologicznej państwa
na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014”.
Przy sporządzaniu programu uwzględniono wszystkie wymagania obowiązujących przepisów prawnych (ustaw
i przepisów wykonawczych), które obowiązywały na dzień sporządzania programu i dotyczą zagadnień ochrony środowiska
i racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych.
Ponadto wzięto pod uwagę różne programy rządowe, do których należą m.in. dokumenty takie jak:
- Długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju – „Polska 2025”,
- Polityka ekologiczna państwa (Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata
2011-2014),
- Założenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku,
- Strategia rozwoju energetyki odnawialnej,
- Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski przyjęty przez Radę
Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 14 maja 2002 r. ,
- Krajowy Program Zwiększania Lesistości. Aktualizacja maj 2003 r. Ministerstwo Środowiska.
Przy opracowywaniu programów ochrony środowiska zwrócono uwagę na konieczność integrowania pomiędzy regionami,
powiatami i gminami planów dotyczących ochrony różnorodności przyrodniczej. Jest to niezbędne w celu zachowania
spójności korytarzy ekologicznych, a także przy realizacji programu NATURA 2000 oraz programu ochrony obiektów
przyrodniczych, leżących na granicy obszaru obejmowanego programem i w części terenu położonego poza nim.
Program ochrony środowiska został opracowany ponadto w oparciu o informacje zawarte w dostępnych opublikowanych
dokumentach (np. Raporty o stanie środowiska, Roczniki GUS i Roczniki US w Bydgoszczy) oraz na stronach
internetowych, w bazie danych WIOŚ w Bydgoszczy.
Strona
nr 4
2 Charakterystyka gminy Mrocza
2.1 Informacje ogólne
Gmina Mrocza leży na południowo-wschodnim krańcu Pojezierza Południowopomorskiego, na Pojezierzu Krajeńskim,
w zachodniej części województwa kujawsko-pomorskiego, w powiecie nakielskim. Zachodnia granica gminy jest
jednocześnie granicą województwa kujawsko-pomorskiego i wielkopolskiego.
Gmina Mrocza graniczy z następującymi gminami:
- Więcbork – powiat sępoleński,
- Sośno – powiat sępoleński,
- Nakło nad Notecią ,
- Sadki – powiat nakielski,
- Sicienko – powiat bydgoski,
- Łobżenica – powiat pilski, woj. wielkopolskie.
W skład gminy Mrocza wchodzi 15 sołectw:
- Białowieża,
- Drążno,
- Drzewianowo,
- Izabela,
- Jeziorki Zabartowskie,
- Kaźmierzewo,
- Kosowo,
- Krukówko,
- Matyldzin,
- Ostrowo,
- Rościmin,
- Samsieczynek,
- Wiele,
- Witosław,
- Wyrza.
Teren gminy stanowi około 15 071 ha ziemi z czego grunty orne stanowią prawie 66%, lasy i tereny leśne około 14,5%.
Region ten ze względu na położenie w sąsiedztwie Bydgoszczy jest atrakcyjny pod względem turystycznym
i gospodarczym. Do jego głównych atutów należą wzgórza i jeziora oraz duże kompleksy leśne.
Charakter krajobrazu został ukształtowany podczas recesji lądolodu okresie subfazy krajeńskiej, około 16500 lat temu.
Teren gminy położony jest przeciętnie na wysokościach 100- 110 m npm. Maksymalna wysokość występuje na zachód od
Wiela i dochodzi do 134 m npm, najniżej położony jest teren w dolinie rzeki Orli (97 m npm). Deniwelacje osiągają więc
37 metrów.
Rzeźba terenu ukształtowana została głównie w wyniku procesów akumulacji glacjalnej, w mniejszym stopniu
fluwioglacjalnej i akumulacji biogennej. Do form akumulacyjnych należy zaliczyć zespół moren czołowych występujących
przede wszystkim w północnej części gminy (na północ i wschód od Mroczy). Zaznaczają się one wyraźnie w otoczeniu.
Wysokości w tym rejonie osiągają 115-120 m npm, a większość obszaru jest zalesiona. Wyraźnie ukształtował się również
zespół form martwego lodu - kemów, moren martwego lodu, występujących w okolicy Mroczy i w otoczeniu jeziora
Wieleckiego. Są to najwyższe wzniesienia w gminie. Największą powierzchnię zajmuje morena denna, zarówno płaska, jak
Strona
nr 5
i falista. Deniwelacje nie przekraczają 6-8 m, a formy mają charakter wielopromienny. W południowej części gminy, wzdłuż
doliny Rokitki, ciągnie się strefa płytkiego sandru, o niewielkiej akumulacji materiału piaszczystego.
2.2 Dane gospodarcze
W gminie dominują dwie funkcje: funkcja rolnicza i funkcja turystyczno –wypoczynkowa.
Gmina Mrocza to region dobrze rozwiniętego rolnictwa, z dużym areałem po byłych PGR. W sołectwach należących
do gminy zarejestrowanych jest 366 gospodarstw rolnych. 65,8 % użytkowanych rolniczo gruntów przypada na rolników
indywidualnych. Pozostałe grunty są w gestii spółdzielni, spółek i innych podmiotów prawnych. Użytkowanie gruntów
w gminie charakteryzuje się bardzo dużą koncentracją władania, ponad 38 % gruntów użytkowanych jest przez 3 rolnicze
spółdzielnie produkcyjne, 5 spółek i 11 rolników indywidualnych. Liczebnie największą jest grupa gospodarstw
o powierzchni od 1 do 15 hektarów. W uprawach polowych dominują zboża, ziemniaki i buraki cukrowe. Stosunkowo słabo
jest rozwinięty skup i przetwórstwo płodów rolnych.
Gmina posiada dużo walorów turystyczno - rekreacyjnych. Wody powierzchniowe zajmują w gminie Mrocza 501 ha,
co stanowi 3,3 % powierzchni. Występuje tu 21 jezior o powierzchni ponad 1 ha. Ich ogólna powierzchnia wynosi 374,1 ha.
Zbiorników o powierzchni poniżej 1 ha stwierdzono ponad 150, a zajęta przez nie powierzchnia wynosi około 35 hektarów.
Łącznie wody stojące zajmują więc około 409 ha. Przez teren gminy przepływają cieki: Orla, Rokita i Krówka oraz Kanał
Orla łączący Orlę i Rokitkę. Północno - wschodnia część gminy położona jest w zlewni rzeki Wisły (I rzędu), w której
wyróżniamy - zlewnię III rzędu rzeki Krówki. Pozostała część gminy położona jest w zlewni rzeki Odry (I rzędu), w której
wyróżniamy zlewnię IV rzędu rzeki Rokitki oraz zlewnię V rzędu rzeki Orli z Kanałem Orla.
W wyniku działań proekologicznych wodom wszystkich jezior gminy przywrócono jakość umożliwiającą kąpiel. Unikalne
w skali regionu jest Jezioro Wieleckie, które jest ostoją 140 gatunków ptactwa. Poza tym na terenie gminy Mrocza znajduje
się 94 pomników przyrody i 42 użytki ekologiczne oraz 13 parków wiejskich. W niejednym parku znaleźć można rzadkie
okazy drzew zaliczanych do pomników przyrody. Szczególnie bogaty pod tym względem jest park w Witosławiu.
2.3 Dane statystyczne
Powierzchnia gminy wraz z miastem Mrocza – 150,71 km2, w tym teren miejski – 4,32 km2,a teren wiejski – 146,39 km2.
Gmina podzielona jest na 15 sołectw. Charakterystykę sołectw przedstawiono w Tabeli nr 2.3-1
Tabela nr 2.3-1
Sołectwo
Miejscowość
Pow.
w ha
829,24
Liczba
mieszkańców
296
1. BIAŁOWIEŻA
Białowieża
Orlinek
Jadwigowo
2.DRĄŻNO
Drążno
Drążonek
818,62
312
3. DRZEWIANOWO
Drzewianowo
890,55
293
4. IZABELA
Izabela, Podgórz,
Zdrogowo
788,31
196
Jeziorki
Zabartowskie
Rajgród
482,65
212
5. JEZIORKI
ZABARTOWSKIE
6. KAŹMIERZEWO
Kaźmierzewo
Strona
nr 6
Tabela nr 2.3-1
Sołectwo
Orzelski Młyn
Pow.
w ha
604,46
Liczba
mieszkańców
187
Kosowo
Kozia Góra
Modrakowo
880,79
447
8. KRUKÓWKO
Krukówko
650,33
199
9. MATYLDZIN
Matyldzin
496,64
281
10. OSTROWO
Ostrowo
Chwałka
Słupówko
1235,36
11. ROŚCIMIN
Rościmin
1039,13
280
12. SAMSIECZYNEK
Samsieczynek
382,37
212
13. WIELE
Wiele
Konstantowo
Dąbrowice
2743,75
14. WITOSŁAW
Witosław
Orle
1648,44
865
15. WYRZA
Wyrza
1085,48
354
7. KOSOWO
Miejscowość
350
549
Miasto i gminę Mrocza zamieszkuje ogółem 9 298 mieszkańców (stan na dzień 31.12.2006r.).
W tym :
- wieś – 5 030 mieszkańców
- miasto – 4 268 mieszkańców.
2.4 Sołectwa Gminy Mrocza
-
Białowieża - W skład sołectwa wchodzą miejscowości: Białowieża, Jadwigowo, Orlinek. Przez wieś Białowieża
przebiega międzynarodowa ścieżka rowerowa EUROROUTER-1, prowadząca znad kanału La Manche we Francji
do Moskwy.
-
Drążno- w skład sołectwa wchodzą miejscowości Drążno i Drążonek. Na terenie sołectwa znajdują się: boisko
sportowe, ośrodek jordanowski. Do zasobów przyrodniczych sołectwa zalicza się jeziora Drążońskie (Duże i Małe),
rzeka Rokita. Do zasobów kulturowo-historycznych zalicza się pomnik Powstańca Józefa Balcerzaka, figurę Matki
Boskiej.
-
Drzewianowo – na terenie sołectwa znajdują się największy i najlepiej zagospodarowany zespół działek rekreacyjnych
(nad Jeziorem Drzewianowskim).
Strona
nr 7
-
Izabela – na terenie sołectwa znajdują się miejscowości: Izabela, Zdrogowo i Podgórz . We wsi Izabela znajduje się
założenie parkowo-dworskie. Przez miejscowość przebiega międzynarodowa ścieżka rowerowa.
-
Jeziorki Zabartowskie- na terenie sołectwa znajdują się miejscowości Jeziorki Zabartowskie i Rajgród. W Rajgrodzie
znajduje się założenie parkowo-dworskie.
-
Kaźmierzewo – na terenie sołectwa znajdują się miejscowości Kaźmierzewo i Orzelski Młyn.
-
Kosowo – na terenie sołectwa znajdują się miejscowości Kosowo z parkiem wiejskim oraz Kozia Góra i Modrakowo
z parkiem dworskim.
-
Krukówko – na terenie sołectwa znajduje się miejscowość Krukówko. We wsi znajduje się założenie parkowodworskie.
-
Matyldzin – na terenie sołectwa znajduje się miejscowość Matyldzin, a w miejscowości park dworski.
-
Ostrowo – na terenie sołectwa znajdują się miejscowości Ostrowo (z założeniem parkowo – dworskim), Chwałka
i Słupówko.
-
Rościmin – sołectwo położone na terenie Krajeńskiego Parku Krajobrazowego. Do zasobów kulturowo –
historycznych należą: tradycyjne zagrody wiejskie, poewangelicki kościółek z pocz. XX wieku, stare obory ze słomianą
strzechą z początku XX wieku i stary poniemiecki cmentarz. Do imprez promujących walory krajobrazowo-turystyczne
sołectwa należy „Rościminiada” , która odbywa się corocznie w sezonie letnim. Na terenie sołectwa znajdują się jeziora
Rościmińskie Duże i Rościmińskie Małe (z kąpieliskiem) oraz rzeka Orla.
-
Samsieczynek – na terenie sołectwa znajduje się miejscowość Samsieczynek, na terenie którego znajduje się zespół
działek rekreacyjnych( nad Jeziorem Dębe).
-
Wiele – na terenie sołectwa znajdują się miejscowości Wiele, Konstantowo i Dąbrowice.
-
Witosław – na terenie sołectwa znajdują się miejscowości Witosław i Orle. Witosław jest położony bezpośrednio nad
Jeziorem Witosławskim. Wieś ma ciekawy układ przestrzenny; domy usytuowane są wśród drzew, z których
większość to pomniki przyrody. Dookoła jeziora ciągnie się szlak turystyczny im. St. Łabędzkiego. Na terenie sołectwa
przebiega międzynarodowa trasa rowerowa R -1. Zasoby kulturowo-historyczne sołectwa : zabudowa mieszkalna z XIX
i początku XX wieku, figura Jezusa z pocz. XX w., kapliczka z poł. XIX w. , kościół parafialny z poł. XV w., figura św.
Jana Nepomucena z 1740 r. , figura Matki Boskiej z 1938 r. stojąca w Parku Dworskim, fragmenty fundamentów
spichlerza dworskiego, fragmenty ruin zamku, część zabudowań folwarku Orle (1820, 1870), stara prochownia
(kostnica) w Witosławiu.
-
Wyrza – na terenie sołectwa znajduje się miejscowość Wyrza z parkiem wiejskim.
3 Stan środowiska Gminy Mrocza
3.1 Geomorfologia i morfologia
Obszar gminy Mrocza cechuje się względnie dużym zróżnicowaniem cech środowiska. Wynika to przede wszystkim
z genezy krajobrazu czyli procesów, które zdecydowały o jego charakterze:
1)
2)
3)
4)
akumulacji glacjalnej,
erozji i akumulacji fluwioglacjalnej,
akumulacji eolicznej,
akumulacji biogennej.
Strona
nr 8
W wyniku procesów akumulacji glacjalnej ukształtowana została północna część gminy. Jest to obszar wysoczyzny
morenowej o wysokościach bezwzględnych 100 – 110 m npm, czyli krajobrazu glacjalnego falistego.
Wysoczyzna morenowa zbudowana jest z osadów czwartorzędowych o dużej miąższości (80 – 140 m). Występuje w nich
kilka (3-5) serii gliny morenowej. Często glina morenowa występuje od powierzchni w warstwach 30-50 metrowych.
Rozdzielają je piaski, żwiry, czasami mułki lub iły. Trzeciorzęd stwierdzono na tym obszarze na głębokości 80 – 130 m,
skały jurajskie na głębokości 120-150 m. W obniżeniach różnej genezy występują niewielkiej miąższości osady organicznomineralne, przeważnie namułki, rzadziej torfy przewarstwione namułkami. W części północnej wysoczyzny spotykamy
piaski gliniaste luźne, czasami żwiry i głazy akumulacji lodowcowej. Występują również formy martwego lodu zbudowane
z piasków i mułków, „przykrywające” najczęściej glinę morenową.
Wody podziemne występują przeciętnie 0,3 – 0,5 m p.p.t, a wody powierzchniowe tworzą prawie wyłącznie rowy
melioracyjne, stawy rybackie. Geneza i zróżnicowanie krajobrazu pozwala wydzielić w obrębie gminy następujące jednostki
regionalne nawiązujące do podziału J. Kondrackiego (1988,1994):
314.69 Pojezierze Krajeńskie
Podział na jednostki regionalne pozwala kompleksowo ocenić właściwości środowiska, zasoby przyrodnicze, charakter
użytkowania przez człowieka i zagrożenia antropogenne.
Pod względem morfologicznym teren gminy położony jest głównie w obrębie makroregionu Pradolina Toruńsko –
Eberswaldzka w jednostce Kotlina Toruńska i Dolina Środkowej Noteci (Geografia Regionalna Polski PWN W-wa 2002 ).
3.2 Gospodarka wodno-ściekowa
3.2.1 Wody powierzchniowe
Wody powierzchniowe zajmują w gminie Mrocza 501 ha. Stanowi to 3,3 % powierzchni. Występuje tu 21 jezior
o powierzchni ponad 1 ha. Ich ogólna powierzchnia wynosi 374,1 ha, ale dominujące znaczenie ma 6 jezior zajmujących
łącznie 324 ha (Witosławskie, Wieleckie, Rościmińskie Duże, Rościmińskie Małe, Miętus, Ostrowo). Stwierdzono również
ponad 150 zbiorników o powierzchni poniżej 1 ha. Zajęta przez te zbiorniki powierzchnia wynosi około 35 hektarów. Łącznie
wody stojące zajmują około 409 ha.
Charakterystyka i stan czystości jezior oraz cieków znajdujących się na terenie gminy opracowano na podstawie „Raportu
o stanie środowiska woj. kujawsko-pomorskiego w 2006 roku”.
1. Jezioro Witosławskie – pow.: 148,1 ha, głębokość maksymalna: 9,2 m , jezioro rynnowe o urozmaiconej linii
brzegowej, sumaryczna ocena jakości wód Jeziora Witosławskiego wg Systemu Oceny Jakości Jezior (SOJJ)
wskazuje III klasę czystości, stan sanitarny jeziora odpowiadał klasie czystości.
2. Jezioro Wieleckie – pow.: 52,9 ha, głębokość maksymalna:1,1 m, płytki, zarastający zbiornik o charakterze stawu
naturalnego, jakość wód w oparciu o SOJJ wskazuje III klasę czystości, warunki sanitarne dobre, odpowiadały
I klasie czystości.
3. Jezioro Rościmińskie Duże – pow.: 47,3 ha, głębokość maksymalna : 23,6 m, jezioro typu rynnowego, misa jeziora
charakteryzuje się stromo nachylonymi stokami oraz występowaniem jednego, rozległego głęboczka, ocena wód
wg SOJJ pozwala na zaliczenie ich do III klasy czystości, stan bakteriologiczny wód jeziora odpowiadał II klasie.
4. Jezioro Rościmińskie Małe – pow.: 24,4 ha, głębokość maksymalna: 6,8 m, położone w rynnie polodowcowej, linia
brzegowa mało urozmaicona, sumaryczna ocena jakości wód jeziora wg wskaźników fizykochemicznych
i hydrobiologicznych odpowiadała III klasie czystości.
Przez teren gminy przepływają cieki: Orla, Rokita i Krówka oraz Kanał Orla łączący Orlę i Rokitkę.
1. Rokitka jest prawobocznym dopływem Noteci i uchodzi do niej w 171,5 km jej biegu. Wody Rokitki ze względu na
zanieczyszczenia obszarowe zalicza się do części wód zagrożonych nie osiągnięciem dobrego stanu
Strona
nr 9
ekologicznego. Punktowym źródłem zanieczyszczeń wód w zlewni Rokitki jest mechaniczno-biologiczna
oczyszczalnia ścieków w Mroczy. Ze względu na rolniczy charakter zlewni, główną przyczyną zanieczyszczeń wód
cieku pozostają jednak spływy powierzchniowe
2. Orla jest lewobocznym dopływem Łobzonki. Jej wody ze względu na zanieczyszczenia obszarowe zaliczono do
części wód zagrożonych nie osiągnięciem dobrego stanu ekologicznego. Rzeka na całej swej długości jest
odbiornikiem zanieczyszczeń pochodzenia rolniczego. Na jakość wód rzeki poprzez Jezioro Wieleckie wpływają
również ścieki z fermy hodowlanej w Konstantowie.
Długość rzek w gminie wynosi 31,3 km, z tego uregulowanych zostało 10,4 km ( Rokitka).
Długość rowów melioracyjnych wynosi 129 km, z czego zdecydowana większość występuje w rejonie jeziora Wieleckiego,
Ostrowa i doliny Rokitki.
3.2.2 Wody podziemne
Na terenie gminy Mrocza w podłożu geologicznym występuje jedno piętro wodonośne o charakterze użytkowym. Wody
ujmowane do eksploatacji zalegają w obrębie utworu czwartorzędowego.
Na terenie gminy w 2006 roku wykonano badanie jakości zwykłych wód podziemnych w otworze obserwacyjnym nr 12
(Drążno). Są to wody wgłębne, czwartorzędowe. Wody te zakwalifikowano do IV klasy czystości. Wskaźnikiem nie
spełniającym wymagań był mangan. O niskiej jakości wody zadecydowało również stężenie żelaza.
Wody czwartorzędowe stanowią główne źródło wody pitno-gospodarczej dla ujęć komunalnych, wodociągów
ogólnowiejskich i zakładowych.
Najbardziej zasobne w wodę obszary Polski zostały wydzielone jako Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP).Na
terenie gminy znajduje się część zbiornika wód czwartorzędowych oznaczonego nr 132 (wg A.Kleczkowskiego-1990)
Obejmuje on wschodnią część gminy i jest nazwany „Zbiornikiem międzymorenowym Byszewo”. Jest on związany z formą
jezior rynnowych.
Średnia głębokość ujęć wody na obszarach występowania zbiorników wód chronionych wynosi 50 metrów, a wydajności
pojedynczych studni głębinowych przekraczają 100 m3/ h.
Powierzchnia obszarów z wysokim poziomem wód podziemnych w obrębie użytków rolnych wynosi 1152 ha, z tego 990 ha
przypada na trwałe użytki zielone, pozostała powierzchnia to w większości obniżenia na wysoczyźnie morenowej. Zalesione
tereny z wysokim poziomem wód podziemnych zajmują około 480 ha i występują głównie w dolinie Orli oraz w strefach
przybrzeżnych jezior: Witosławskiego, Rościmińskiego (Małego i Dużego), Miętusa, Mroteckiego, a także na południe od
Izabeli.
Na terenie gminy znajduje się gminne składowisko odpadów komunalnych w Ostrowie.
Na podstawie dokumentacji „Monitoring składowiska odpadów komunalnych w Ostrowie, Gm. Mrocza” opracowanej przez
Zakład Inżynierii Środowiska „Eko-Projekt” wynika, że prowadzony monitoring jest elementem monitoringu lokalnego,
którego głównym zadaniem jest rozpoznanie i śledzenie wpływu stwierdzonych lub potencjalnych ognisk zanieczyszczeń na
jakość wód podziemnych i powierzchniowych w celu przeciwdziałania ujemnym skutkom ich zanieczyszczenia.
System sieci monitoringowej wód podziemnych na składowisku odpadów komunalnych w Ostrowie, gm. Mrocza składa się
z 3 piezometrów: P-1, P-2 i P-3 monitorujących I poziom wodonośny oraz piezometrów P-A i P-B zafiltrowanych w II
warstwie wodonośnej:
P-1 – kontroluje wody I poziomu odpływające spod składowiska
P-2 – podobnie jak P1 jest zafiltrowany w strefie odpływu wód I poziomu
P-3 – monitoruje wody I poziomu dopływające do składowiska
P-A – kontroluje wody II poziomu odpływające spod składowiska
P-B – został zafiltrowany w strefie dopływu wód II poziomu do składowiska.
Jakość wody z piezometrów określono na podstawie wytycznych zawartych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia
11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu
prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. 2004, Nr 32, poz. 284).
Strona
nr 10
Powyższe rozporządzenie straciło moc z dniem 1 stycznia 2005 r., w związku z czym podana poniżej klasyfikacja ma
charakter pomocniczy. Na dzień dzisiejszy nie istnieją obowiązujące akty prawne pozwalające na porównanie otrzymanych
wyników badań z wartościami dopuszczalnymi dla poszczególnych wskaźników jakości wody podziemnej.
Zestawienie wyników badań piezometrów w 2007 roku przedstawia tabela nr 3.2.2-1
Strona
nr 11
Strona
nr 12
Kierunek spływu wód podziemnych I pietra wodonośnego (wody przypowierzchniowe) może następować w kierunkach NW,
SE lub N. Układ sieci hydrograficznej oraz przebieg doliny rzeki Rokitki nie pozwolił na jednoznaczne określenie kierunku
przepływu wód. W ramach prowadzonego monitoringu dokonano analizy warunków hydrogeologicznych w oparciu o rzędne
zainstalowanych piezometrów oraz pomiary zwierciadła wody w poszczególnych otworach monitoringowych w 2007r.
Wartości głębokości zwierciadła wód podziemnych oraz ich wahania przedstawiono w tabeli nr 3.2.2-2
Strona
nr 13
Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska odpadów komunalnych w Ostrowie, gm. Mrocza w 2007 roku
monitorowane były za pomocą piezometrów: P-1, P-2, P-3, a także piezometrów P-A i P-B. Analizy laboratoryjne pobranych
próbek wody obejmowały podstawowy zakres wskaźników (Dz. U. 2002, Nr 220, poz.1558). Podczas poboru prób
w ostatniej serii pomiarowej stwierdzono niedrożność piezometru P-3 (piezometr zasypany kamieniami do 4 m), w wyniki
czego niemożliwe było dokonanie poboru prób wody oraz poddanie jej analizie laboratoryjnej. Wody podziemne I poziomu
wodonośnego wypływające z terenu składowiska (piezometry P-1 i P-2) nie wykazują przekształcenia w stosunku do wód
naturalnych, stanowiących lokalne tło hydrogeochemiczne (piezometr P-3). We wszystkich piezometrach tego poziomu
wodonośnego zaobserwowano podwyższone wartości przewodności elektrolitycznej właściwej na poziomie wód II klasy
jakości, z wyjątkiem trzeciej serii pomiarowej w piezometrze P-3 (w strefie dopływu wód do składowiska), w którym
ukształtowały się w granicach V klasy jakości. W okresie objętym obserwacjami stwierdzono również podwyższone stężenia
ogólnego węgla organicznego, zarówno w strefie dopływu, jak i odpływu wód ze składowiska. Dodatkowo w piezometrze
P-3 odnotowano jednorazowy spadek wartości odczynu do lekko kwaśnego. Na podstawie uzyskanych wyników można
stwierdzić, ze składowisko nie wpływa negatywnie na środowisko gruntowo – wodne. Natomiast wody podziemne
II poziomu wodonośnego wypływające z terenu składowiska (P-A) nie wykazują przekształceń w stosunku do lokalnego tła
hydrogeologicznego (P-B). W obu piezometrach zaobserwowano podwyższone wartości przewodności elektrolitycznej
właściwej oraz ogólnego węgla organicznego, które utrzymywały się na poziomie wód II klasy jakości. Pozostałe badane
parametry zostały posiadały wartości charakterystyczne dla wód bardzo dobrej jakości, czyli I klasy jakości wód
podziemnych. W stosunku do wyników badań monitoringowych z lat 2005 - 2006 nie obserwuje się istotnych zmian
w stężeniach badanych wskaźników zanieczyszczeń, na ogół utrzymują się one na dość zbliżonym co do rzędu wartości
poziomie.
Strona
nr 14
Zestawienie ujęć wody na terenie gminy stanowi Tabela nr 3.2.2-3
Tabela nr 3.2.2-3
Lp
Lokalizacja
Ilość studni
1
2
3
4
Rościmin
Wiele
Izabela
Witosław
3
2
1
3
5
Orle
3
6
Mrocza
3
7
8
Drzewianowo
Modrakowo
1
2
9
Drążno
2
10
11
12
Modrakowo
Kosowo
Wyrza
1
1
2
13
14
15
Ostrowo
Chwałka
Rajgród
1
1
2
16
17
18
19
20
21
22
Izabela
Orlinek
Matyldzin
Orlinek
Białowieża
Białowieża
Drzewianowo
1
1
1
1
1
1
1
Zasoby eksploatacyjne z utworów
Czwartorzędowe trzeciorzędowe
Q [m3/h]
Q [m3/h]
4,5;17;35
70; 63
14
45,5
56,0
36,0
34,0
41,0
20,0
49,0
82,0
85,0
30,0
Czynny
Czynny
70,0
70,0
29,0
16,0
20,8
22,0
33,0
6,0
16,6
30,0
45,0
10,8
16,0
Nieznana
Nieznana
43,0
24,0
Fragment gminy Mrocza leży w strefie ochrony ujęcia wód pitnych „Czyżkówko” ustanowionej mocą decyzji Wojewody
Bydgoskiego. Ustanowiona strefa ochronna pośrednia zewnętrzna ujęcia wody „Czyżkówko” obejmuje obszar zlewni rzeki
Brdy na odcinku od zapory w Mylofie do ujęcia wody „Czyżkówko” w Bydgoszczy. W zasięgu strefy znalazły się tereny
całych gmin lub ich części na obszarze określonym granicami opisanymi w powyższej decyzji. Zakazy i nakazy wymagane
dla strefy obejmują następujące gminy: Chojnice, Czersk, Tuchola, Cekcyn, Kamień Krajeński, Sępólno Krajeńskie,
Kęsowo, Gostycyn, Lubiewo, Świekatowo, Bukowiec, Koronowo, Sośno, Mrocza, Sicienko, Pruszcz, Dobrcz, Osielsko
i Bydgoszcz (19 jednostek).
Organ, który wydał decyzję, dokonał możliwych do przyjęcia złagodzeń w odniesieniu do niektórych nakazów
oraz wprowadził odpowiednie rozstrzygnięcia ze względu na zgłoszone uwagi przez przedstawicieli gmin na spotkaniu
uzgadniającym w dniu 11 grudnia 1998 r. Dotyczą one umożliwienia ograniczonej hodowli fermowej, gromadzenia ścieków
i odpadów z odpowiednimi zabezpieczeniami, dopuszczenia budowy gazociągów dla potrzeb ludności oraz wznoszenia
urządzeń i innych czynności mających wpływ na jakość wody z wyłączeniem zaliczonych do inwestycji szczególnie
szkodliwych i mających wpływ na stan środowiska.
Strona
nr 15
3.2.3 Zużycie wody
Na terenie gminy Mrocza ilość dostarczonej wody w 2006 roku wyniosła:
- komunalnej – 320 000 m3/rok
- uzdatnionej - 60 000 m3/rok
Liczba gospodarstw domowych objętych siecią komunalną wyniosła 1480 (pozostała - 320).
3.2.4 Gospodarka ściekowa
Na terenie gminy Mrocza wszystkie miejscowości są zwodociągowanie.
Na terenie gminy zlokalizowana jest jedna oczyszczalnia ścieków (mechaniczno – biologiczno – chemiczna) w południowo–
wschodniej części miasta Mrocza, przy ul. Akacjowej. Według danych za 2006 roku Głównego Urzędu Statystycznego:
- przepustowość oczyszczalni wynosi 1620 m³/dobę,
- ilość ścieków oczyszczonych odprowadzonych z oczyszczalni – 137,5 dam3/rok,
- ilość ścieków oczyszczanych łącznie z wodami infiltracyjnymi i ściekami dowożonymi – 124 dam3/rok,
- ścieki są oczyszczane z podwyższonym usuwaniem biogenów,
- ilość osób obsługiwanych przez oczyszczalnię – 7 095 osób,
- ładunki zanieczyszczeń w ściekach po oczyszczeniu wynoszą: BZT5 – 1534 kg/rok, ChZT – 10 479 kg/rok, zawiesina –
156 kg/rok, azot ogólny – 2813 kg/rok, fosfor ogólny 98 kg/rok,
Oczyszczone ścieki odprowadzane są do rzeki Rokitka, która dopływa do jeziora Hetmańskiego. Na oczyszczalnię dopływa
średnio 124 tys m3/ r ścieków (stan na 31.12.2006 r.)
Długość sieci kanalizacyjnej w gminie wynosi 59,95 km.
Strona
nr 16
3.2.5 Gospodarowanie i użytkowanie wód powierzchniowych
W wyniku działań proekologicznych wodom wszystkich jezior gminy przywrócono jakość umożliwiającą kąpiel w nich.
Unikalne w skali regionu jest Jezioro Wieleckie, które jest ostoją 140 gatunków ptactwa.
Sposób wykorzystywania rekreacyjnego jezior o powierzchni powyżej 10 ha w gminie Mrocza przedstawia tabela nr 3.2.5-1
Tabela nr 3.2.5-1
Średnia
głębokość
(m)
Powierzchnia
(ha)
Witosławskie
6,9
148
plaża i kąpielisko, wędkarstwo
Rościmińskie Małe
3,2
24,4
Rościmińskie Duże
-
47,3
4,4
23,3
plaża i kąpielisko z pomostem,
zagospodarowane pole namiotowe
Wieleckie
-
52,9
wędkarstwo
Mrocza
-
11
Wielkie
6,4
8,2
nadjeziorny zespół rekreacyjny ogródków
działkowych
18,5
Jezioro
Mintarz (Miętus)
Sposób wykorzystania rekreacyjnego
(w gminie znajduje się część jeziora )
Ostrowo Małe
Rodzaje kąpielisk
- plaża nad jeziorem Rościmińskim Małym - kąpielisko zorganizowane , niestrzeżone
- pozostałe jeziora wymienione w tabeli nr 3.2.5-1 – miejsca zwyczajowo wykorzystywane do kąpieli, niestrzeżone
Warunki dla żeglugi i turystyki indywidualnej
Warunki do żeglugi występują na jeziorach: Witosławskim i Rościmińskim Małym, gdzie spotkać można żeglujących
turystów. Natomiast na wszystkich jeziorach istnieją warunki dla wędkarzy, sporadycznie spotyka się na nich łódki rybaków.
3.3 Przyroda i krajobraz gminy Mrocza
Charakter krajobrazu ukształtowany został podczas recesji lądolodu, około 16500 lat temu. Teren położony jest przeciętnie
na wys. 100 - 110 m n.p.m. Maksymalna wysokość dochodząca do 134 m n.p.m. występuje na zachód od Wiela, natomiast
minimalna wynosi około 97 m n.p.m. i znajduje się w dolinie rzeki Orli.
Gmina w porównaniu do województwa, charakteryzuje się niskim zalesieniem wynoszącym prawie 16% powierzchni terenu.
Jednak z uwagi na dość niskie zaludnienie, na jednego mieszkańca przypada 0,47 ha lasu, co z kolei przekracza średnią
województwa. Przeciętny wiek drzewostanów wynosi 64 lata, a ich zasobność 258 m3/ha. Dominują lasy stanowiące
własność Skarbu Państwa (91,8%).
Strona
nr 17
Lasy gminy kształtują się na siedliskach żyznych i wyróżniają się stosunkowo wysokim wiekiem. Zajmują powierzchnię
2.289 ha.
Największy kompleks leśny położony jest w jej północno - wschodniej części. Pozostałe związane są głównie z dolinami
rzecznymi i zajmują mniejsze powierzchnie. Charakter i wygląd lasów gminy Mrocza określają panujące w warstwie drzew:
brzoza brodawkowata (Betula pendula), jesion wyniosły (Fraxinus excelsior), dąb szypułkowy (Quercus robur), olsza czarna
(Alnus glutinosa), sosna zwyczajna (Pinus sylvestris ).
Pod względem fitosocjologicznym lasy te należą do pięciu najczęściej spotykanych zespołów roślinnych: Grąd
środkowoeuropejski (Galio silvatici - carpinetum), Subborealny bór mieszany (Pino - Quercetum), Łęgi jesionowo - wiązowe
(Ficario - Ulmetum camestri), Łęgi olszowe i jesionowo - olszowe (Ciraeo - Alnetum), Ols środkowoeuropejski (Carici
elongatae - Alnetum).
Cechą wyróżniającą lasy gminy Mrocza jest przewaga układów o znacznym udziale drzew liściastych, choć łęgi i olsy
zajmują stosunkowo niewielkie powierzchnie.
Na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2006 rok na terenie gminy Mrocza:
Obszary prawnie chronione obejmują:
- Rezerwaty przyrody – 102,8 ha,
- Parki krajobrazowe – 4 881 ha,
- Obszary chronionego krajobrazu – 200 ha,
- Użytki ekologiczne – 63 ha,
- Ilość pomników przyrody – 94 sztuk.
Użytki ekologiczne są to głównie bagna i trzęsawiska na terenach leśnych.
Pomniki przyrody znajdują swoje miejsce w 11 podworskich parkach będących dziedzictwem kultury, oraz innych terenach
leśnych. Do pomników tych zaliczane są: dęby szypułkowe, rzadziej bezszypułkowe; lipy drobnolistne, buki zwyczajne oraz
okazy jego czerwonolistnej odmiany; a także cisy pospolite, jesiony wyniosłe, jodły białe, i wiązy szypułkowe.
Do najokazalszych należą: dęby bezszypułkowe rosnące w parku podworskim w Witosławiu, lipa drobnolistna i dęby
szypułkowe w leśnictwie Witosław, dąb bezszypułkowy rosnący na poboczu drogi gruntowej z Rościmina do Czarmunia.
Tabela 3.3-1 Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Mrocza
Lp.
1.
Nr rej. Pow.
51/M
Pomnik przyrody
Dęby
bezszypułkowe- 5
sztuk
Klon polny
Lokalizacja
Białowieża dz. nr 132
opis
dęby o obwodach:325,302,
301, 300 i 285 cm oraz
klon o obwodzie 310 cm,
rosnące na poboczu drogi
polnej w miejscowości
Białowieża ( Matyldzin)
Nr rej. Woj.
1065
2.
52/M
Buki zwyczajne- 6
szt.,
Jesion wyniosły,
Dęby
bezszypułkowe-3
szt.
Izabela dz. nr 27
buki o obwodach: 340,
260, 250,240,210,210 cm,
jesion o obwodzie 280 cm
oraz dęby o obwodach:
300, 300, 280, rosnące
w parku dworskim
w miejscowości Izabela
1066
3.
53/M
Dąb szypułkowy
Matyldzin dz. nr 65/2
o obwodzie 345 cm,
rosnący przy drodze
gruntowej w miejscowości
Matyldzin
1256
Strona
nr 18
4.
54/M
Dęby szypułkowe4 szt.,
Dąb czerwony,
Buki zwyczajne
odmiany
czerwonej-2 szt.,
wiąz pospolity,
Jodła biała
Modrakowo dz. nr
21/2
dęby szypułkowe o
obwodach : 280, 280, 270
i 260, dąb czerwony
o obwodzie 260 cm, buki
o obwodach: 220i 220 cm,
wiąz o obwodzie 300cm
oraz jodła o obwodzie 125
cm, rosnące w parku w
miejscowości Modrakowo
-
5.
55/M
Wiąz szypułkowy
Mrocza dz. nr 370
1067
6.
56/M
Dąb
bezszypułkowy
Mrocza dz.nr 416/1
o obwodzie 300 cm,
rosnący w parku dworskim
w Mroczy
o obwodzie 310 cm,
rosnący na boisku
szkolnym w miejscowości
Mrocza
7.
57/M
Dęby
bezszypułkowe-3
szt., buk
zwyczajny, Grab
zwyczajny
Orle dz.nr 31
dęby o obwodach: 315,
300 i 295 cm., buk
o obwodzie 300 cm oraz
grab o obwodzie 295 cm,
rosnące w miejscowości
Orle
1370
8.
58/M
Dąb szypułkowy
Rościmin dz. nr 117/2
o obwodzie 425 cm,
rosnący na poboczu drogi
gruntowej z Rościmina do
Czarmunia w miejscowości
Rościmin
1185
9.
59/M
Dęby
bezszypułkowe- 5
szt., Sosny
wejmutki-4 szt.,
Jesion wyniosły,
Buk zwyczajny,
Platan klonolistny
Witosław dz. nr 18/2
dęby o obwodach: 450,
420, 415, 320 i 280 cm,
sosny oobwodach: 240,
230, 220 i 219 cm, jesion
o obwodzie 390 cm, buk
o obwodzie 400 cm oraz
platan o obwodzie 380 cm,
rosnące w zabytkowym
parku dworskim nr rej.
zabytków A/224/1-6
427, 1257
425
Strona
nr 19
10.
60/M
Dęby szypułkowe13 szt., Dąb
szypułkowy
dwuwierzchołkowy
Witosław dz. nr 45/2
dęby szypułkowe
o obwodach od 465 do 290
cm oraz dąb szypułkowy
dwuwierzchołkowy
o obwodach 280/290 cm,
rosnące na łąkach w
miejscowości Witosław
426
11.
61/M
Dąb szypułkowy
Wyrza dz. nr 98
o obwodzie 347 cm,
rosnący w ogrodzie przy
szkole w miejscowości
Wyrza
432
12.
62/M
Dąb
bezszypułkowy
Wiele dz. nr 208/1 LP
o obwodzie 340 cm,
rosnący przy drodze na
skraju bagienka w pobliżu
miejscowości Dąbrowice
829
13.
63/M
Daglezja zielona
Wiele dz. nr 219 LP
o obwodzie 262 cm,
rosnąca w pobliżu
830
14.
64/M
Cis pospolity, Lipy
drobnolistne-2 szt.
Wiele dz. nr 220 LP
831
15.
65/M
Dąb szypułkowy
Witosław dz. nr 301
LP
cis o obwodzie 120 cm
oraz lipy, w tym pierwsza
o nazwie „ Józef Piłsudski”
o obwodach 380 i 176,
rosnące na skraju lasu
za leśniczówką w pobliżu
o obwodzie 335 cm,
rosnący w miejscowości
Witosław
16.
66/M
Lipa drobnolistna,
Dęby szypułkowe
– 2 szt., Jesiony
wyniosłe-3 szt.
Witosław dz. nr 301
LP
lipa o obwodzie440 cm,
dęby o obwodach 405
i 390 cm oraz jesiony
o obwodach: 375, 320
i 310 cm, rosnące
w zabytkowym parku
dworskim ( nr rej.
Zabytków A/224/1-6)
w miejscowości Witosław
429,431
17.
67/M
Dąb szypułkowy
Wyrza dz. nr 304 LP
o obwodzie 390cm,
rosnący w pobliżu
miejscowości
Kaźmierzewo
430
428
18.
68/M
Dęby szypułkowe4 szt., Dąb
czerwony, Buki
zwyczajne
odmiany
czerwonej- 2 szt.,
Wiąz pospolity,
Jodła biała
Modrakowo dz.
nr 21/2
dęby szypułkowe
o obwodach : 280, 280,
270 i 260, dąb czerwony
o obwodzie 260 cm, buki
o obwodach: 220 i 220 cm,
wiąz o obwodzie 300 cm
oraz jodła o obwodzie 125
cm, rosnące w parku
Modrakowo
1438
19.
160/M
Dąb szypułkowy
Kaźmierzewo dz.
nr 76
o obwodzie 360 cm,
rosnący w miejscowości
Kaźmierzewo
-
20.
161/M
Dęby
bezszypułkowe- 7
szt., Dąb
dwupienny
dz. nr 223
dęby bezszypułkowe
o obwodach 280, 290, 300,
320, 350 cm i dąb
dwupienny o obwodach
245 i 250 cm, rosnące nad
brzegiem Jeziora
Mroteckiego ( Hetmańskie)
Strona
nr 20
Parki, zwane podworskimi, są dziedzictwem kultury i spuścizną poprzednich pokoleń. Rośnie w nich wiele drzew
spełniających kryteria pomnika przyrody. Na terenie gminy Mrocza znajdują się parki wiejskie w następujących
miejscowościach:
• Drążno ( powierzchnia 0,45ha ),
• Drążonek (powierzchnia 0,35 ha),
• Izabela (powierzchnia 9,02 ha w tym 0,54 ha wód ),
• Jadwigowo (powierzchnia 1,16 ha),
• Kosowo (powierzchnia 0,77 ha ),
• Krukówko (powierzchnia 1,01 ha w tym 0,07 ha wód ),
• Modrakowo (powierzchnia 1,68 ha ),
• Mrocza (powierzchnia 1,90 ha w tym 0,15 ha wód),
• Orle (powierzchnia 0,85 ha )
• Rajgród (powierzchnia 1,50 ha )
• Samsieczynek (powierzchnia 0,43 ha ),
• Witosław (powierzchnia 19,2 ha ),
• Wyrza (powierzchnia 3,19 ha w tym 0,82 ha wód).
We wrześniu 1998 roku zostało podpisane rozporządzenie powołujące Krajeński Park Krajobrazowy, w granicach którego
znalazła się północna część gminy Mrocza (tj. część sołectw Rościmin, Witosław, Białowieża i Wiele), o powierzchni 3.286
ha, co stanowi ponad 22% ogólnej powierzchni gminy. W granicach zabudowy, wyłączone z niego zostały: Rościmin,
Witosław i Wiele o łącznej powierzchni 130 ha. Krajeński Park Krajobrazowy jest obszarem szczególnie cennym ze względu
na niepodważalne walory przyrodnicze i estetyczne krajobrazu, ale także z uwagi na znaczące wartości historyczne
i kulturowe. Zajmuje łącznie 54.395 ha i obejmuje większość terenów uprawianych rolniczo. Tereny leśne parku
przedstawiają duże zróżnicowanie roślinności, co jest związane z bogactwem form rzeźby terenu. W runie leśnym,
na bagnach i torfowiskach napotkać można liczne stanowiska roślin chronionych i rzadkich. Licznie występuje zwierzyna
łowna: jelenie, sarny, daniele, dziki, lisy, kuropatwy i bażanty. Z gatunków chronionych do najciekawszych należą: bocian
czarny, żuraw, czapla, łabędź, rybołów bielik i cietrzewie, a spośród ssaków: wydry, bobry oraz rzadziej spotykane łosie.
Z gadów i płazów spotkać można: jaszczurki, zaskrońce, padalce, żmije i żaby.
Strona
nr 21
Gmina Mrocza posiada także wiele walorów turystyczno - rekreacyjnych. Szczególnie atrakcyjna jest pod tym względem
północna jej część, gdzie przepięknie położone jeziora w otoczeniu lasów, nadają temu terenowi swoistego piękna i uroku.
W wyniku działań proekologicznych wodom wszystkich jezior przywrócono jakość umożliwiającą w nich kąpiel. Unikalne
pod względem naturalnej turystyki jest jezioro Wieleckie, będące ostoją 140 gatunków ptactwa. W 2005 r. zostało wydane
Rozporządzenie Wojewody Kujawsko-Pomorskiego Nr 21/2005 z dnia 12 września 2005r. w sprawie Krajeńskiego Parku
Krajobrazowego i poszerzono granice Krajeńskiego Parku Krajobrazowego na terenie gm. Mrocza do powierzchni 4 881 ha.
3.4 Warunki klimatyczne i jakość powietrza atmosferycznego
Klimat gminy Mrocza jest charakterystyczny dla dzielnicy bydgoskiej (Kondracki, 1980). Klimat znajdujący się w strefie
umiarkowanej cechuje się zmiennością i przejściowością pomiędzy chłodną i dość wilgotną dzielnicą pomorską a cieplejszą
i suchą dzielnicą środkową. Opady roczne kształtują się średnio na poziomie 500 - 550 mm, a średnioroczna temperatura
wynosi ok. 7,6°C. Okres wegetacji trwa 210 - 215 dni.
Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń na terenie gminy Mrocza to procesy technologiczne i energetyczne (lokalne
kotłownie, gospodarstwa domowe – domy jednorodzinne) oraz transport drogowy.
Najbardziej problemowym obszarem ze względu na duży wpływ emisji komunikacyjnej na stężenie zanieczyszczeń
powietrza jest teren wzdłuż drogi 241: Więcbork – Mrocza- Nakło n/Notecią.
Na terenie gminy z rolnictwa utrzymuje się duża część mieszkańców. Można wyróżnić tu następujące źródła
zanieczyszczeń powietrza pochodzących z tej części gospodarki:
zapylenie wynikające z:
- wykonywania zabiegów agrotechnicznych przy niskiej wilgotności gleby,
- nieodpowiedniego zabezpieczania nawozów stałych przy ich transporcie,
- rozsiewania nawozów pylistych przy wietrznej pogodzie i stosunkowo małej wilgotności powietrza,
- koszenia traw i wypasu bydła przy niskiej wilgotności gleb,
- szybkiego pozbywania się pokrywy roślinnej z powierzchni gleby;
zadymienie , którego przyczyną jest
- spalanie odpadów, które przy spalaniu wytwarzają substancje toksyczne,
- spalanie odpadów, które mogą być wykorzystane do kompostowania,
- wypalanie traw.
Lokalnie rolnictwo może stanowić zagrożenie dla środowiska, zwłaszcza hodowla bydła i zabiegi agrotechniczne,
które mają duży udział w zanieczyszczeniu powietrza amoniakiem, podtlenkiem azotu i metanem.
3.5 Hałas
Na terenie miasta i gminy Mrocza nie zostały realizowane pomiary hałasu w ramach tzw. monitoringu szczególnych
uciążliwości akustycznych wzdłuż dróg krajowych.
O wielkości emisji poziomu dźwięku od tras komunikacyjnych decyduje głównie natężenie ruchu pojazdów i udział w nim
transportu ciężkiego.
Do najbardziej uciążliwych źródeł hałasu w środowisku należy komunikacja drogowa.
Prognozowany przybliżony poziom hałasu komunikacyjnego dla drogi 241: Więcbork – Mrocza w porze dziennej 6:00
do 22:00 i w porze nocnej od 22:00 do 6:00 przedstawia tabela nr 3.5-1
Tabela nr 3.5-1
Rok
2008
Dzień - dB 42,3
2009
42,8
2010
43,3
2011
43,8
2012
44,2
2013
44,6
Noc - dB
44,4
44,8
45,3
45,7
46,1
Strona
nr 22
46,4
3.6 Pola elektromagnetyczne
Do istotnych z punktu widzenia prawa ochrony środowiska źródeł emisji pól elektroenergetycznych zalicza się stacje i linie
elektroenergetyczne o napięciu znamionowym 110 kV lub wyższym oraz instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne
i radiolokacyjne.
Jak wynika z dotychczasowych badań Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, na terenie gminy Mrocza nie
ma obszarów ograniczonego przebywania ludzi wokół obiektów będących źródłami pól elektromagnetycznych
w odniesieniu do norm.
Na terenie gminy znajduje się pięć masztów antenowy telefonii komórkowej.
3.7 Ziemia, gleba i zasoby kopalin
Charakter krajobrazu gminy Mrocza został ukształtowany podczas recesji lądolodu w okresie subfazy krajeńskiej, około
16500 lat temu. Teren gminy położony jest przeciętnie na wysokościach 100- 110 m n.p.m. Maksymalna wysokość
występuje na zachód od Wiela i dochodzi do 134 m n.p.m., najniżej położony jest teren w dolinie rzeki Orli (97 m n.p.m.).
Deniwelacje osiągają więc 37 metrów.
Rzeźba terenu ukształtowana została głównie w wyniku procesów akumulacji glacjalnej, w mniejszym stopniu
fluwioglacjalnej i akumulacji biogennej. Do form akumulacyjnych należy zaliczyć zespół moren czołowych występujących
przede wszystkim w północnej części gminy (na północ i wschód od Mroczy). Zaznaczają się one wyraźnie w otoczeniu.
Wysokości w tym rejonie osiągają 115-120 m n.p.m., a większość obszaru jest zalesiona. Wyraźnie ukształtował się
również zespół form martwego lodu - kemów, moren martwego lodu, występujących w okolicy Mroczy i w otoczeniu jeziora
Wieleckiego. Są to najwyższe wzniesienia w gminie. Największą powierzchnię zajmuje morena denna, zarówno płaska, jak
i falista. Deniwelacje nie przekraczają 6-8 m, a formy mają charakter wielopromienny. W południowej części gminy, wzdłuż
doliny Rokitki, ciągnie się strefa płytkiego sandru, o niewielkiej akumulacji materiału piaszczystego.
Gleby utworzone z utworów kształtowanych przez lądolód w okresie zlodowacenia środkowo-polskiego składają się głównie
z piasków i glin zwałowych. Na terenie gminy dominują gleby brunatne wyługowane (60%) oraz gleby rdzawe (23%). Trwałe
użytki zielone usytuowane są na glebach murszowo-mineralnych (7%), mułowo-torfowych (4%) oraz w niewielkim stopniu
na glebach torfowych murszowo-torfowych. Gmina Mrocza posiada najbardziej zakwaszoną glebę w powiecie nakielskim,
gdzie 21% użytków rolnych charakteryzuje się odczynem kwaśnym lub bardzo kwaśnym.
Prawie 80 % gruntów gminy jest użytkowanych rolniczo. W tym ponad 90 % użytków rolnych zajętych jest przez grunty
rolne, użytki zielone stanowią 8,7 %, a sady 0,9 % ich powierzchni. Łącznie w gminie uprawą objęte jest 11.052 ha, z czego
2.944 ha znajduje się w klasie III, a 5.575 ha należy do IV klasy bonitacyjnej. Przy 423 gospodarstwach daje to bardzo
wysoką średnią powierzchnię gospodarstwa – 22,4 ha przy średniej krajowej ok. 8 ha.
Jeśli chodzi o obecność kopalin, to najważniejsze dla gminy są zasoby surowców okruchowych – piasków i żwirów. Są one
przydatne do celów ogólnobudowlanych.
3.8 Poważne awarie przemysłowe
Poważne awarie obejmują skutki dla środowiska powstałe w wyniku awarii przemysłowych i transportowych z udziałem
niebezpiecznych substancji chemicznych. Zapobieganie poważnym awariom w odniesieniu do przemysłu wykorzystującego
niebezpieczne substancje chemiczne ma ogromne znaczenie ekonomiczne i decyduje o jego wizerunku i akceptacji
w społeczeństwie.
Na terenie gminy Mrocza nie zarejestrowano żadnych wypadków i awarii przemysłowych.
Strona
nr 23
4 Kierunki ochrony środowiska
Założenia wyjściowe do opracowania programu ochrony środowiska opierają się na uwarunkowaniach zewnętrznych
(dokumentach strategicznych: Polityka Ekologiczna Polski, Program ochrony środowiska dla województwa kujawskopomorskiego, Program ochrony środowiska dla powiatu nakielskiego) oraz uwarunkowaniach wewnętrznych, wynikających
z zamierzeń rozwojowych gminy, determinujących przyszły kształt rozwoju gospodarczego, społecznego a także
środowiskowo-przestrzennego gminy Mrocza.
Formułowanie celów długookresowych i krótkookresowych opracowano w układzie analogicznym do wojewódzkiego
i powiatowego programu ochrony środowiska (dla województwa kujawsko-pomorskiego, dla powiatu nakielskiego).
Odniesiono się do tych problemów, które dotyczą gminy i są priorytetowe dla realizacji polityki ekologicznej gminy.
4.1 Kierunki działań o charakterze systemowym
4.1.1 Edukacja ekologiczna
Edukacja ekologiczna ukazuje zależności człowieka od przyrody, uczy odpowiedzialności za zmiany dokonywane
w środowisku naturalnym, dlatego powinna stać się nieodłącznym elementem całego procesu edukacyjnego. Zadaniem jej
jest wykształcenie społeczeństwa stosującego zasady zrównoważonego rozwoju. Wdrażanie zagadnień ekologicznych
odbywa się między innymi poprzez dydaktykę, promocję działań na rzecz racjonalnej gospodarki oraz wyrabianie poczucia
odpowiedzialności za środowisko, w którym żyjemy. Ciągły proces edukacyjny ma w konsekwencji doprowadzić do poprawy
stanu środowiska, co będzie miało istotny wpływ na zmianę jakości naszego życia oraz pozwoli zachować naturalne
bogactwo środowiska przyrodniczego przyszłym pokoleniom. Kształtowanie świadomości ekologicznej powinno dotyczyć
zarówno młodego pokolenia, jak i ludzi dorosłych i rozwijać się na różnych płaszczyznach życia gospodarczego
i politycznego regionu.
4.1.2 Planowanie przestrzenne
Polityka ekologiczna opiera się na konstytucyjnej zasadzie zrównoważonego rozwoju, dlatego jej zalecenia muszą być
uwzględniane we wszystkich dokumentach, których realizacja może mieć wpływ na stan środowiska, w tym regionalnego
programu ochrony środowiska. Mimo wzrostu w ostatnich latach roli planowania przestrzennego jako instrumentu ochrony
środowiska, istnieje nadal konieczność pełniejszego uwzględniania w procesach planistycznych zagadnień ochrony
środowiska. Znaczna część gminy nie jest jeszcze objęta przepisami miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego. W tej sytuacji podejmowane decyzje lokalizacyjne i gospodarcze są często w konflikcie z potrzebą
zachowania korzystnych warunków środowiska.
4.1.3 Zarządzanie środowiskowe
Reorganizacja systemu zarządzania środowiskiem wymaga dalszych działań w zakresie porządkowania mechanizmów
prawnych, finansowych i ekonomicznych w zakresie ochrony środowiska.
Strona
nr 24
4.2 Kierunki ochrony i racjonalnego użytkowania zasobów przyrodniczych
4.2.1 Ochrona przyrody i krajobrazu
Kierunki działań w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu obejmują zminimalizowanie zmniejszenia różnorodności
biologicznej na poziomie wewnątrzgatunkowym (genetycznym), gatunkowym i ponadgatunkowym (ekosystemowym
i krajobrazowym). Podstawą wszelkich działań w tym zakresie powinna być kompleksowa inwentaryzacja przyrodnicza,
której wynikiem powinno być obejmowanie ochroną prawną wszystkich terenów i tworów przyrody cennych przyrodniczo
wymagających ochrony.
4.2.2 Ochrona i zrównoważony rozwój lasów
Zgodnie z polityką leśną państwa i krajowym planem zwiększania lesistości uznaje się konieczność zwiększania roli lasów
i leśnictwa w rozwoju regionalnym. Jako bardzo ważne uznaje się kształtowanie wielofunkcyjnego leśnictwa, w którym
obok funkcji gospodarczych wyraźnie eksponowane są funkcje: ekologiczna i społeczna.
4.2.3 Ochrona powierzchni ziemi i gleb
Rozwój społeczno-gospodarczy w bardzo dużym stopniu odbywa się kosztem tzw. rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
Zmiany zagospodarowania przestrzennego wymagają wyłączania z użytkowania rolniczego zasobów glebowych. Działania
ochronne powinny być prowadzone przede wszystkim na obszarach o zaawansowanej degradacji jak również
zapobiegawczo na obszarze całej gminy. W pierwszej kolejności należy ograniczać, poprzez odpowiednie zadania, źródła
przekształcania i degradacji ziemi (i jednocześnie zasobów glebowych), którymi są: rolnictwo, budownictwo, eksploatacja
kopalin, transport samochodowy oraz gospodarka odpadami.
4.2.4 Ochrona zasobów kopalin
Złoża kopalin stanowią cenne bogactwa naturalne. Zagrożenia dla tych złóż wynikają z takiego gospodarowania
powierzchnią ziemi, w szczególności jej zabudową, które w przyszłości może utrudnić dostęp do rozpoznanych
i zinwentaryzowanych zasobów kopalin. Dodatkowym zagrożeniem jest też nielegalna eksploatacja zasobów surowców
mineralnych. Najważniejszymi instrumentami ochrony zasobów jest wymóg uzyskania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia po przeprowadzeniu postępowania w sprawie oceny oddziaływania
na środowisko, a także system udzielanych koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie oraz wydobywanie złóż kopalin.
4.3 Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii
4.3.1 Materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność i odpadowość
W zawiązku z rozwojem gospodarczym zachwianiu ulega równowaga pomiędzy zaspokojeniem potrzeb przemysłu
i energetyki a dostępnością surowców naturalnych i wody. Duże znaczenie mają aspekty efektywności użytkowania energii
oraz zmniejszenia odpadowości produkcji.
4.3.2 Kształtowanie zasobów wodnych oraz ochrona przed powodzią i skutkami suszy
Jedną z podstawowych zasad gospodarowania wodami jest zachowanie racjonalnego i całościowego traktowania zasobów
wód powierzchniowych i podziemnych, z uwzględnieniem ich ilości i jakości.
Strona
nr 25
4.3.3 Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych
Jednym z priorytetów polityki energetycznej jest rozwój energetyki opartej na wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii
(OZE). Gmina charakteryzuje się korzystnymi warunkami do rozwoju OZE na bazie większości źródeł tj. dla
energetycznego wykorzystania wiatru, biomasy, biogazu, wody, czy słońca. Mimo znaczącego potencjału energia
słoneczna z powodu niskiej efektywności ekonomicznej w porównaniu z produkcją energii elektrycznej będzie mieć
znaczenie lokalne do produkcji ciepła na potrzeby indywidualnych użytkowników.
4.4 Kierunki dalszej poprawy jakości środowiska
4.4.1 Poprawa jakości wód
Zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną, „woda nie jest produktem handlowym takim jak każdy inny, ale raczej dziedzicznym
dobrem, które musi być chronione, bronione i traktowane jako takie”. Podstawowym celem w zakresie gospodarki wodnej
jest: zapewnienie obecnym i przyszłym pokoleniom dostępu do wody dobrej jakości oraz umożliwienie korzystania z niej
przez przemysł i rolnictwo, przy jednoczesnej ochronie środowiska naturalnego.
Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi polega na takim ich wykorzystaniu, aby zabezpieczyć bieżące i przyszłe
potrzeby w zakresie ich ilości i jakości. Zasady i kierunki ochrony wód podziemnych wyznacza „Strategia gospodarki
wodnej”, której celem jest osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód, zgodnie z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej,
a w szczególności ekosystemów wodnych oraz zależnych od wody.
Na terenie gminy Mrocza ludność zaopatrywana jest w wodę z ujęć komunalnych oraz częściowo z ujęć zakładowych
i indywidualnych. Na obszarach wiejskich w zaopatrzeniu wsi w wodę znaczny udział mają małe wodociągi lokalne
bazujące na rozdrobnionych ujęciach wód podziemnych. Dostosowanie parametrów jakości wody do spożycia
do obowiązujących norm unijnych wymaga przeprowadzenia zmian w procesie uzdatniania wody wodociągowej.
Ze względu na stawiane wymogi co do jakości wody podawanej odbiorcom oraz rosnące koszty eksploatacji wielu ujęć,
powinny być tworzone duże systemy wodociągów grupowych.
Położenie gminy Mrocza wymaga zwrócenia szczególnej uwagi na zagadnienia ochrony środowiska. Głównym problemem
są obszary zabudowy rekreacyjnej. Duża liczba ośrodków i działek rekreacyjnych na terenach przybrzeżnych stwarza ciągle
realne zagrożenie dla stanu środowiska naturalnego. Taki stan wynika z nasilenia ruchu osób w okresach letnich
i nieodpowiedniego stanu urządzeń ochrony środowiska. W szczególności dotyczy to urządzeń gospodarki ściekowej. Tylko
nieliczne obiekty są podłączone do kolektorów odprowadzających ścieki do oczyszczalni. Większość urządzeń to szamba,
których stan jest często trudny do ustalenia. Stan tych zbiorników jest często niezadowalający ze względu na brak
szczelności. Odpady płynne powinny być gromadzone w szczelnych zbiornikach (szambach) uniemożliwiających infiltrację
zanieczyszczeń do gruntu, a następnie wywożone na punkty zlewne oczyszczalni ścieków. Na terenie gminy istnieją strefy,
zarówno na terenie wiejskim, jak w mieście, gdzie sieć wodociągowa wymaga uzupełnienia i rozbudowy. Konieczne jest
wykonanie nowych rurociągów z nowoczesnych materiałów.
Istniejący system sieci wodociągowych na terenie Gminy nie zapewnia skutecznej i ciągłej dostawy wody dla dużych
odbiorców. Konieczne jest połączenie niektórych sieci magistralnych.
Ujęcia wody wymagają modernizacji poprzez wykonanie dwustopniowego pompowania wody i zapewnienia dostępu
do przynajmniej dwóch sprawnych odwiertów.
Także stosowana technologia uzdatniania wody nie jest w większości przypadków nowoczesna. Stan techniczny urządzeń
stacji uzdatniania wody, ujęć głębinowych oraz sieci wodociągowej nie jest zadowalający pod względem sprawności
i niezawodności.
Ważna do przeprowadzenia jest inwentaryzacja studni kopanych na terenach wiejskich, pod względem ich zabezpieczenia
przed zanieczyszczeniem. Studnie nieeksploatowane powinny być właściwie zabezpieczone lub zasypane.
Najistotniejsze problemy w zakresie ochrony wód na terenie gminy Mrocza:
• nie do końca uporządkowana gospodarka ściekowa na terenach wiejskich w gospodarstwach rolnych, obiektach
turystycznych i innych,
• średni stopień skanalizowania gminy,
• migracja zanieczyszczeń do wód podziemnych,
•
•
Strona
nr 26
zanieczyszczenia obszarowe,
eutrofizacja wód.
Cele średniookresowe do 2015 roku:
1. Zwiększenie stopnia skanalizowania, w szczególności terenów wiejskich.
2. Zapewnienie mieszkańcom odpowiedniej jakości wody do picia.
3. Ochrona jakości wód powierzchniowych i podziemnych.
4. Ochrona jakości wód płynących.
Kierunki działań do 2011 roku na terenie gminy Mrocza związane z poprawą jakości wód:
- budowa, rozbudowa i systematyczna modernizacja sieci kanalizacyjnej,
- budowa systemu oczyszczania ścieków deszczowych,
- budowa nowych oczyszczalni i modernizacja istniejącej,
- zagospodarowanie osadów ściekowych,
- budowa oczyszczalni przydomowych w miejscach wskazanych w koncepcji gospodarki wodnościekowej,
- likwidacja nieszczelnych zbiorników bezodpływowych stanowiących potencjalne źródło zanieczyszczeń wód
podziemnych,
- ochrona zasobów wód podziemnych,
- ochrona wód w zlewniach jezior,
- inwestycje w dziedzinie utylizacji ścieków na obszarach wiejskich nie posiadających oczyszczalni ścieków,
- rozwiązanie gospodarki wodno-ściekowej terenów rekreacyjnych wzdłuż jezior,
- podejmowanie działań ograniczających wpływ zanieczyszczeń obszarowych na zasoby wodne,
- ograniczanie wpływu zanieczyszczeń z rolnictwa na jakość wód,
- ochrona wód przed eutrofizacją.
4.4.2 Poprawa jakości powietrza atmosferycznego
Obecnie jednym z najistotniejszych aspektów w zakresie planowania działań poprawiających jakość powietrza jest
spełnienie wymagań ustawowych w zakresie stężeń przekraczających wartości graniczne (dopuszczalne) oraz utrzymanie
korzystnych tendencji dla substancji, których wartości graniczne nie są przekraczane. Polityka ekologiczna państwa
podkreśla konieczność spełnienia wymagań prawnych oraz zachowania norm emisyjnych w zakresie jakości powietrza,
konieczność spełnienia zobowiązań przyjętych przez Polskę w Traktacie Akcesyjnym. Wynegocjowano okresy przejściowe
(dla emisji dwutlenku siarki, tlenków azotu i pyłów) związane z realizacją dyrektywy 2001/80/WE w sprawie ograniczania
emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania. Szczególne znaczenie będzie
mieć wdrażanie programów ochrony powietrza sporządzanych dla stref klasy C zgodnie z wynikami rocznej oceny jakości
powietrza ze względu na ochronę zdrowia. Rok 2010 jest terminem pełnego wdrożenia dyrektywy 96/61/WE z dnia
24 września 1996 roku w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń (Dyrektywa IPPC) oraz
osiągnięcia wyznaczonych pułapów emisyjnych dwutlenku siarki i tlenków azotu ze wszystkich obiektów energetycznego
spalania. Niektóre z wymagań w/w dyrektywy mogą być trudne do osiągnięcia. Sytuację może w pewnym stopniu poprawić
wprowadzenie handlu emisją SO2 i NOX, a także sporządzenie i wdrażanie krajowego planu redukcji emisji dla istniejących
źródeł. Tak jak dotychczas działania będą skupiać się przede wszystkim na zarządzaniu ochroną powietrza, redukcji emisji
zanieczyszczeń z transportu i komunikacji oraz przemysłu, energetyki i sektora mieszkaniowego (tzw. niska emisja).
Źródłami mającymi największy udział w ilości zanieczyszczeń emitowanych na terenie gminy Mrocza są:
• Zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł „ niskiej emisji”,
• Zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł komunikacyjnych,
• Zanieczyszczenia pochodzące z rolnictwa.
Cele średniookresowe do 2015 roku:
- Systematyczna poprawa jakości powietrza na obszarze miejskim gminy.
- Utrzymanie jakości powietrza na obecnym poziomie na terenach niezurbanizowanych.
Strona
nr 27
Zakres działań, które powinny zapewnić poprawę jakości powietrza i doprowadzić do obniżenia stanu zanieczyszczenia
powietrza, powinien obejmować:
- w kierunku likwidacji „niskiej emisji”, jako najbardziej uciążliwej dla środowiska:
- modernizację systemów grzewczych i termomodernizację budynków będących w gestii gminy dla obniżenia
energochłonności i obniżenia emisji zanieczyszczeń,
- promowanie działań w kierunku termomodernizacji budynków indywidualnych,
- wprowadzanie ekologicznych nośników energii, w tym wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
- prowadzenie edukacji ekologicznej z uwzględnieniem wskazania korzyści z przeprowadzenia termomodernizacji
budynków i modernizacji systemów ogrzewania,
- w zakresie ograniczenia emisji ze środków transportu:
- modernizację nawierzchni dróg i układu komunikacyjnego,
- minimalizację ruchu tranzytowego w centrum Mroczy,
- budowa infrastruktury rowerowej,
- modernizacja taboru komunikacji autobusowej
- w zakresie ograniczenia emisji zanieczyszczeń pochodzących z rolnictwa:
- prowadzenie edukacji dotyczącej poprawnego wykonywania zabiegów agrotechnicznych,
- pełny i konsekwentny zakaz wypalania traw i spalania odpadów;
- dbałość o stan terenów zielonych w gminie jako elementu poprawiającego warunki aerosanitarne oraz pełniących
funkcje izolacyjne dla tras drogowych.
4.4.3 Poprawa klimatu akustycznego
Głównym czynnikiem związanym z klimatem akustycznym wpływającym negatywnie na stan środowiska w gminie Mrocza
jest hałas drogowy. Działania służące jego zmniejszeniu sprowadzają się do utrzymania dróg w należytym stanie.
Działania związane z modernizacją dróg krajowych będą realizowane przez Główną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad.
Rolą gminy jest wspieranie tych działań oraz ujęcie ich w planowaniu przestrzennym.
Cel średniookresowy do 2015 roku:
- zmniejszenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego ze szczególnym uwzględnieniem obszarów zurbanizowanych.
4.4.4 Ochrona przed polami elektromagnetycznymi
W chwili obecnej brak jest istotnych zagrożeń związanych z polem elektromagnetycznym.
Nowe źródła pola elektromagnetycznego (na przykład stacje bazowe telefonii komórkowej ) nie będą stanowiły zagrożenia,
jeśli zostaną zbudowane zgodnie z obowiązującymi przepisami.
- kontrola źródeł emisji promieniowania elektromagnetycznego.
4.4.5 Ochrona przed poważnymi awariami
Cele w ramach ochrony przed poważnymi awariami:
- ograniczenie skutków poważnych awarii w odniesieniu do ludzi oraz środowiska,
- zmniejszanie ryzyka wystąpienia poważnych awarii przemysłowych poprzez nadzór nad wszystkimi instalacjami
będącymi potencjalnymi źródłami takich awarii,
- dążenie do zminimalizowania ryzyka wystąpienia poważnej awarii w tym awarii będącej następstwem transportu
substancji niebezpiecznych
Strona
nr 28
Kierunki działań do 2011 r.:
- intensyfikacja inspekcji i kontroli wszystkich zakładów mogących być potencjalnymi źródłami poważnych awarii,
- skuteczna egzekucja ustawy Prawo ochrony środowiska w zakresie identyfikacji zakładów o dużym ryzyku i zakładów
o podwyższonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii oraz obowiązków sporządzania wymaganych dokumentacji,
- wyznaczenie bezpiecznych miejsc parkingowych dla pojazdów przewożących niebezpieczne substancje,
- doposażenie Jednostek Ratowniczych w sprzęt do ratownictwa techniczno-chemicznego,
- edukacja społeczeństwa na wypadek wystąpienia poważnych awarii.
5 Harmonogram i sposób finansowania realizacji zadań do roku 2010
z perspektywą 2011-2014
Na podstawie analizy celów polityki ekologicznej państwa i zadań wojewódzkiego programu ochrony środowiska stwierdza
się, że w realizacji tych celów i zadań znaczny udział ma Rada Powiatu i Starosta Nakielski oraz gmina. Na podstawie
oceny zadań, które obejmą obszar gminy Mrocza dokonano oszacowania kosztów w sposób uśredniający wartości
nakładów globalnych w województwie z uwzględnieniem kierunków inwestowania ważniejszych zadań, które będą
realizowane poza lub na obszarze gminy. Ustalone w ten sposób nakłady dla poszczególnych dziedzin ochrony środowiska
jest traktowana jako górna granica nakładów na cele.
Cele określone w wojewódzkim i powiatowym programie ochrony środowiska średniookresowe i zadania krótkoterminowe
zostały przyjęte jako dane wyjściowe do sporządzania listy projektów zadań krótkoterminowych na lata 2008-2011 i celów
średniookresowych na lata 2011-2015.
Harmonogram i sposób finansowania wg hierarchii potrzeb i strategii programu stanowi załącznik nr 1.
6 Nakłady finansowe
Źródłami finansowania niniejszego Programu będą zarówno środki krajowe, jak i zagraniczne. Należy stwierdzić,
że podstawowymi źródłami finansowania ochrony środowiska w nadchodzących latach będą zarówno środki własne
inwestorów – przedsiębiorstw, podmiotów komunalnych i samorządów lokalnych oraz fundusze Unii Europejskiej
pochodzące z krajowych i regionalnych programów. Warto jednak zauważyć, że to na samorządach lokalnych
i przedsiębiorstwach spoczywa obowiązek wdrożenia wymagań wspólnotowych m.in. w zakresie gospodarki wodnościekowej oraz odpadowej. Obowiązki te znacznie niekiedy przewyższają możliwości budżetu danej jednostki. Będą się one
musiały zatem wykazać aktywnością w pozyskiwaniu środków zewnętrznych. Działania często będą musiały być wspierane
kredytami i pożyczkami bankowymi.
Istotnym wsparciem dla inwestorów będzie dofinansowanie działań proekologicznych z celowych funduszy ekologicznych –
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Toruniu, Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Gminnego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
W wyniku akcesji do Unii Europejskiej rozszerzyły się możliwości wykorzystania funduszy zagranicznych, które w latach
2007-2015 będą pełniły ważną rolę w finansowaniu ochrony środowiska, zwłaszcza w kierunku mobilizowania środków
krajowych i funduszy własnych podmiotów realizujących inwestycje w celu uzupełniania montażu finansowego. Tym
niemniej skuteczne wykorzystanie środków UE wymagać będzie spełnienia kilku warunków. Pierwszeństwo
w finansowaniu będą miały przedsięwzięcia niezbędne dla realizacji środowiskowych zobowiązań Traktatu Akcesyjnego
a więc dotyczące przede wszystkim realizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
Kolejnym istotnym funduszem jest Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, który finansować
będzie przedsięwzięcia ujęte w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 (PROW). Szacuje się, że na
Oś II PROW ujmującą m. in. współfinansowanie (80%) programów rolnośrodowiskowych, płatności dla obszarów Natura
2000 i związane z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz zalesianie przeznacza się w skali kraju ok. 5,5 mld euro.
Strona
nr 29
Innym funduszem jest Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Istnieje też możliwość skorzystania ze środków
finansowych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego - Oś priorytetowa
II Zachowanie i racjonalne użytkowanie środowiska.
Specyfiką systemu finansowania ochrony środowiska jest to, że większą część wydatków ponoszą przedsiębiorstwa,
fundusze ekologiczne i samorządy terytorialne, natomiast udział środków budżetu jest mały, na poziomie kilku procent.
Podobnie oszacowano niski udział tych środków w finansowaniu niniejszego Programu.
7 Zarządzanie programem ochrony środowiska
Proces zarządzania środowiskiem spoczywa na władzach lokalnych. Mając na uwadze spójność koordynacji działań
pomiędzy poszczególnymi szczeblami władz samorządowych i rządowych a także współpracę z pozostałymi podmiotami
uczestniczącymi w zarządzaniu środowiskiem na terenie gminy, zarządzanie środowiskiem gminy Mrocza przy pomocy
Programu Ochrony Środowiska wymagać będzie ustalenia roli i zakresu działania poszczególnych podmiotów
zaangażowanych w jego realizację, struktury organizacji Programu oraz systemu monitoringu.
Partnerzy – podmioty realizujące Program nie stanowią grupy jednorodnej. Należą do nich m.in. struktury administracyjne
władz samorządowych obszaru. Do nich należy bezpośrednie zarządzanie Programem. Władze gminy pełnią
w odniesieniu do Programu kilka funkcji. Jedną z ważniejszych jest funkcja regulacyjna, na którą składają się akty
prawa lokalnego – uchwały oraz decyzje administracyjne związane odpowiednio z określonymi obszarami
zagadnień środowiskowych. Władze pełnią również funkcje wykonawcze (zadania wynikające z ustaw) i kontrolne.
Pożądane jest, aby władze Powiatu pełniły również funkcje wspierające dla podmiotów zaangażowanych w rozwój
gmin oraz funkcje kreujące działania ukierunkowane na poprawę środowiska.
Inną grupa są partnerzy wykonujący zadania Programu, a jeszcze inną społeczność lokalna będąca również beneficjentem
jego rezultatów.
Zarządzanie środowiskiem realizowane zgodnie z zasadami Zrównoważonego Rozwoju posługuje się określonymi
instrumentami o charakterze prawnym, finansowym i społecznym. Instrumenty te mają charakter uniwersalny a ich
zastosowanie ma miejsce na poszczególnych szczeblach administracyjnych.
INSTRUMENTY POLITYKI OCHRONY ŚRODOWISKA
-
INSTRUMENTY PRAWNE
Do podstawowych instrumentów prawnych odnoszących się do zagadnień ochrony środowiska należą: standardy i normy
środowiskowe, pozwolenia i odpowiedzialność administracyjna, karna i cywilna.
-
INSTRUMENTY FINANSOWE
Głównymi instrumentami finansowymi są opłaty ekologiczne, kary, fundusze celowe, ulgi podatkowe.
-
INSTRUMENTY SPOŁECZNE
Wśród instrumentów o charakterze społecznym wyróżniamy dostęp do informacji, komunikacje społeczną, edukację
i promocję ekologiczną.
Ustawa Prawo Ochrony Środowiska nakłada na instytucje rządowe i samorządowe obowiązek wzajemnego informowania
się i uzgadniania. Obowiązek ten dotyczy w pierwszej kolejności wymiany informacji między przedstawicielami różnych
szczebli samorządu i rządowych organizacji ochrony środowiska.
Strona
nr 30
Ustawa - Prawo ochrony środowiska nie przewiduje żadnych ograniczeń w korzystaniu z prawa dostępu do informacji
o środowisku i jego ochronie, a dostęp do informacji nie jest uzależniony od uczestnictwa w żadnym konkretnym
postępowaniu i posiadania jakiegokolwiek interesu w sprawie.
-
INSTRUMENTY STRUKTURALNE
Instrumenty strukturalne rozumiane są jako narzędzia dla formułowania, integrowania i wdrażania polityk środowiskowych.
Są to przede wszystkim strategie i programy wdrożeniowe oraz systemy zarządzania środowiskowego.
ORGANIZACJA ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM
Podmioty gospodarcze korzystające ze środowiska kierują się głównie efektami ekonomicznymi i zasadami konkurencji
rynkowej, a od niedawna liczą się także z głosami opinii społecznej. Na tym szczeblu zarządzanie środowiskiem odbywa się
przez:
- dotrzymywanie wymagań stawianych przez przepisy prawa,
- porządkowanie technologii i reżimów obsługi urządzeń,
- modernizację technologii,
- eliminowanie technologii uciążliwych dla środowiska,
- instalowanie urządzeń ochrony środowiska,
- stałą kontrolę emisji zanieczyszczeń.
Instytucje działające w ramach administracji odpowiedzialnych za wykonywanie i egzekwowanie prawa mają głównie
na celu zapobieganie zanieczyszczeniu środowiska przez:
- racjonalne planowanie przestrzenne,
- kontrolowanie gospodarczego korzystania ze środowiska,
- porządkowanie działalności związanej z gospodarczym korzystaniem ze środowiska.
Podstawowymi organami wykonawczymi w dziedzinie ochrony środowiska są wojewoda i starosta. Obowiązkiem
organów wszystkich szczebli jest wzajemne informowanie się i uzgadnianie.
Przepisy przewidują tworzenie na wszystkich szczeblach administracji rozbudowanego systemu dokumentów
planistycznych wytyczających generalne kierunki polityki rozwoju w kontekście ochrony środowiska i zagospodarowania
przestrzennego.
Zarządy województw, powiatów i gmin sporządzają programy ochrony środowiska w celu realizacji polityki
ekologicznej państwa. Dokumenty dotyczące zagospodarowania przestrzennego sporządza się na wszystkich
szczeblach, ale nie wszystkie mają jednakową moc prawną i rolę w całym systemie. Z punktu widzenia prawnego
najmocniejszą pozycję w omawianej strukturze ma gmina, gdyż tylko miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego,
uchwalane przez gminy, mają rangę obowiązującego powszechnie przepisu prawa miejscowego. Wszelkie programy, plany
i strategie formułowane na różnych szczeblach mają tylko wtedy szansę realizacji, jeśli znajdą odzwierciedlenie
w konkretnym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA
Wyróżnia się następujące grupy podmiotów uczestniczących w Programie:
- Podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu programem,
- Podmioty realizujące zadania programu, w tym instytucje finansujące,
- Podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu,
- Społeczność jako główny podmiot odbierający wyniki działań programu.
Strona
nr 31
Główna odpowiedzialność za realizację Programu spoczywa na Burmistrzu, który składa Radzie Gminy raporty
z wykonania Programu. Burmistrz winien współdziałać z organami administracji rządowej i samorządowej szczebla
wojewódzkiego i powiatowego.
MONITORING WDRAŻANIA PROGRAMU
Zakres monitoringu
Wdrażanie Programu Ochrony Środowiska będzie podlegało regularnej ocenie w zakresie:
- Określenia stopnia wykonania przedsięwzięć / działań,
- Określenia stopnia realizacji przyjętych celów,
- Oceny rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem,
- Analizy przyczyn tych rozbieżności.
Zarząd Gminy będzie oceniał co dwa lata stopień wdrożenia Programu, natomiast na bieżąco będzie kontrolowany
postęp w zakresie wykonania przedsięwzięć zdefiniowanych w programie.
W cyklach czteroletnich będzie oceniany stopień realizacji celów. Ocena ta będzie bazą do ewentualnej korekty celów
i strategii ich realizacji. Taka procedura pozwoli na spełnienie wymagań zapisanych w ustawie "Prawo ochrony środowiska",
a dotyczących okresu na jaki jest przyjmowany program ochrony środowiska i systemu raportowania o stanie realizacji
programu ochrony środowiska.
Zatem głównymi elementami monitoringu wdrażania Programu będą:
- Ocena postępów we wdrażaniu programu ochrony środowiska, w tym przygotowanie raportu (co dwa lata)
- Aktualizacja listy przedsięwzięć (co dwa lata)
- Aktualizacja polityki ochrony środowiska, tj. celów ekologicznych i kierunków działań (co cztery lata).
Załącznik nr 1
Lp
Cel
Kierunki działań
1
1.1
Kierunki działań o charakterze systemowym
Edukacja ekologiczna
Cel średniookresowy do 2015 r.:
Stałe
podnoszenie
świadomości
1. Promocja istniejących prawnie chronionych terenów
ekologicznej
społeczeństwa
charakteryzujących się różnorodnością biologiczną oraz
i zapewnienie jej szerokiego dostępu do
innych terenów o wysokich walorach przyrodniczych
informacji o środowisku i jego ochronie.
2. Promocja istniejących tras rowerowych oraz tras
turystycznych
3. Organizacja konkursów, olimpiad i przeglądów
o tematyce ekologicznej, opracowanie i wdrażanie
programów szkolnych z zakresu ochrony i kształtowania
środowiska przyrodniczego, uczestnictwo w konkursach
ekologicznych o charakterze ponadgminnym oraz
aktywne uczestnictwo w innych konkursach
przygotowywanych przez organizacje, stowarzyszenia,
związki proekologiczne na terenie województwa,
edukacja ekologiczna młodzieży
4. Szkolenie kadry nauczycielskiej oraz organizatorów
turystyki i wypoczynku w zakresie treści i metodyki
krzewienia wiedzy ekologicznej
5. Korzystanie z pomocy i oferty pobliskich ośrodków
edukacji ekologicznej
6. Wprowadzenie proekologicznego wydawnictwa (ulotki,
foldery, mapy itp.) oraz prowadzenie w rozszerzonej
formie strony internetowej Urzędu
7. Przygotowywanie i udostępnianie informacji o stanie
i zagrożeniach środowiska,
8. Prowadzenie edukacji ekologicznej na wszystkich
obszarach cennych przyrodniczo, w tym propagowanie
rzetelnych informacji o europejskiej sieci ekologicznej
Natura 2000,
Podmioty
realizujące
działania
Urząd Miasta
i Gminy,
Urząd
Wojewódzki,
Urząd
Marszałkowski,
Starostwo
Powiatowe,
Sąsiednie
gminy
Organizacje
ekologiczne,
ośrodki edukacji
ekologicznej,
szkolne
organizacje
ekologiczne,
organizacje
lokalne
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
20
Środki własne,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW,
fundusze
pomocowe UE,
30
Lp
Cel
Kierunki działań
-
1.2
2.
2.1
Planowanie przestrzenne
Zachowanie równowagi przyrodniczej
w procesie organizacji przestrzeni gminy
dla
potrzeb
społeczności
i prognozowania
rozwoju
gospodarczego.
- integracja problematyki środowiskowej
i planowania
przestrzennego
wraz
z konieczną
odbudową
struktur
instytucjonalnych
Podmioty
realizujące
działania
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
Wojewódzki
Konserwator
Przyrody, Park
Krajobrazowy,
Nadleśnictwa
200
240
Środki własne,
Urząd Miasta
i Gminy,
Starostwo
Powiatowe,
Urząd
Wojewódzki,
Wojewódzki
konserwator
przyrody, parki
krajobrazowe,
25
30
Środki własne,
NFOŚiGW
WFOiGWS,
Wojewoda,
państwo,
fundusze
pomocowe UE
Prowadzenie działalności wydawniczej i filmowej o tematyce
ekologicznej,
Propagowanie tematyki ekologicznej w różnego rodzaju
mediach,
Opracowywanie i realizacja programów z zakresu edukacji
ekologicznej,
Tworzenie programów edukacji dla zrównoważonego
rozwoju,
Rozwijanie współpracy pomiędzy ośrodkami edukacji
ekologicznej
− Uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego
wymagań ochrony środowiska oraz identyfikacji konfliktów
środowiskowych i przestrzennych,
− Wdrażanie wytycznych dotyczących wyznaczania korytarzy
ekologicznych dla potrzeb opracowań ekofizjograficznych i ich
zagospodarowanie zgodnie z wymogami ochrony różnorodności
biologicznej,
Kierunki ochrony i racjonalnego użytkowania zasobów przyrodniczych
Ochrona przyrody i krajobrazu
Zachowanie dla przyszłych pokoleń Priorytetowym zadaniem w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu
terenów o wyróżniających się w skali będzie
zachowanie
wysokich
walorów
przyrodniczoregionu
walorach
przyrodniczych, krajobrazowych oraz zachowanie różnorodności biologicznej,
krajobrazowych i kulturowych.
szczególnie poprzez:
Zahamowanie
strat
różnorodności - podnoszenie świadomości ekologicznej społeczności lokalnej
biologicznej
na
poziomie - spopularyzowanie
i
uatrakcyjnienie
przyrodniczo
wewnątrzgatunkowym (genetycznym),
i rekreacyjnie atrakcyjnych obszarów gminy
gatunkowym
i
ponadgatunkowym - denaturalizacja i poprawa stanu najcenniejszych
(ekosystemów i krajobrazu).
Lp
Cel
Kierunki działań
zniszczonych ekosystemów i siedlisk, szczególnie leśnych
i wodno-błotnych,
rozszerzenie i usprawnienie ochrony In situ i ex situ gatunków
roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem oraz starszych,
rozwój prac badawczych i inwentaryzacyjnych w zakresie
oceny stanu i rozpoznawania zagrożeń różnorodności
biologicznej,
utrzymanie
urozmaicenia
krajobrazu
rolniczego
z gospodarstwami średniej wielkości oraz zwiększenie
wsparcia i rozwój form rolnictwa stosujących metody
produkcji nienaruszających równowagi przyrodniczej,
realizacja form zieleni izolacyjno-osłonowej wzdłuż ciągów
komunikacyjnych
poprawa stanu zniszczonych cennych przyrodniczo
ekosystemów, zwłaszcza dolin rzecznych oraz siedlisk, w tym
wodno-błotnych i leśnych, bieżące prace pielęgnacyjne
i konserwujące pomniki przyrody,
rozszerzenie oferty rekreacyjno-turystycznej gminy poprzez
rozwój sieci ścieżek przyrodniczo-dydaktycznych
nadleśnictwa,
Organizacje
ekologiczne,
Państwowa
Służba Ochrony
Zabytków,
RZGW,
- zwiększanie lesistości w wyniku zalesienia gruntów porolnych
oraz nieprzydatnych rolniczo
- działania na rzecz dostosowania składu gatunkowego
drzewostanów do siedlisk poprzez ograniczenia nasadzeń
sosny na rzecz gatunków liściastych,
- lokalizacja zalesień i zadrzewień zgodnie z planami
zagospodarowania przestrzennego, w tym kształtowanie
granicy rolno-leśnej,
- racjonalne rekreacyjne udostępnianie lasów,
- tworzenie spójnych kompleksów leśnych szczególnie
w obszarze korytarzy ekologicznych i wododziałów,
Nadleśnictwa,
Urząd Miasta
i Gminy,
Starostwo
Powiatowe,
właściciele
gruntów.
Dyrekcja Lasów
Państwowych
-
-
-
-
2.2
Ochrona i zrównoważony rozwój lasów
Cele średniookresowe do 2015 r.:
− Kształtowanie właściwej struktury
przestrzennej, gatunkowej i wiekowej
lasów,
− Wykorzystanie gospodarcze zasobów
leśnych z zapewnieniem zachowania
trwałości lasów oraz ich potencjału
biologicznego,
produkcyjnego
i regeneracyjnego.
Podmioty
realizujące
działania
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
400
NFOŚiGW,
fundusze
pomocowe UE,
Fundusz leśny
500
Lp
Cel
Kierunki działań
-
-
2.3
Ochrona powierzchni ziemi i gleb
-Ochrona zasobów glebowych przed
degradacją
i
nieracjonalnym
użytkowaniem
-wzrost
powierzchni
terenów
zrekultywowanych
-prawidłowe zagospodarowanie terenów
osuwiskowych i zagrożonych ruchami
masowymi ziemi w ramach zarządzania
gospodarką przestrzenną. Rozpoznanie
terenów osuwiskowych i zagrożonych
ruchami
masowymi
ziemi
(inwentaryzacja)
Podmioty
realizujące
działania
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
40
Środki własne,
Środki z UE
WFOŚiGW
kontynuowanie przebudowy drzewostanów zniekształconych
lub uszkodzonych w wyniku działalności człowieka,
kontynuowanie i rozwijanie monitoringu środowiska leśnego
w celu rozpoznania stanu lasu, przeciwdziałania pożarom,
rozwojowi szkodników i chorób,
zmiana struktury wiekowej i składu gatunkowego
drzewostanów w celu dostosowania ich do charakteru
siedliska i zwiększenia różnorodności genetycznej
i biologicznej biocenoz leśnych,
ochrona przed patogenicznymi grzybami, zwierzyną płową,
występowaniem szkodliwych owadów,
kontynuacja działań prowadzonych przez Lasy Państwowe na
rzecz podnoszenia świadomości i wiedzy ekologicznej
społeczeństwa w zakresie leśnictwa (np. ścieżki dydaktyczne)
- promocja agroturystyki i rolnictwa ekologicznego, promocja
produkcji zdrowej żywności,
- opracowanie map glebowo-rolniczych,
- przeprowadzenie badań odczynu i zanieczyszczeń
glebowych,
- organizacja spotkań szkoleniowych i akcji informacyjnych dla
rolników,
- wspieranie procesów konsolidacji i scalania gospodarstw
rolnych,
- coroczna kontrola stosowanych środków ochrony roślin
i nawozów mineralnych,
rekultywacja terenów zdegradowanych, likwidacja
„zwyczajowych” miejsc składowania odpadów, terenów
poeksploatacyjnych oraz zagospodarowanie nieużytków
- przestrzeganie zasad dobrej praktyki rolniczej w zakresie
ochrony gleb użytkowanych rolniczo,
- prowadzenie
działań
prewencyjnych
w
zakresie
przeciwdziałania wyłączania z użytkowania rolniczego gleb
Urząd Miasta
i Gminy,
Ośrodek
Doradztwa
Rolniczego,
kluby
ekologiczne,
ODR,
IOR,
Stacja ChemRol.
45
Lp
Cel
Kierunki działań
2.4
3
3.1
Ochrona zasobów kopalin
Ochrona zasobów złóż poprzez ich
racjonalną
eksploatację
i minimalizowanie degradacji środowiska.
Podmioty
realizujące
działania
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
200
240
Środki własne
jednostki
wykonującej
zadanie
i właściciela
wyrobiska,
100
120
Środki własne
przedsiębiorstw,
NFOŚiGW
o wysokich walorach użytkowych,
ograniczanie procesów erozji wodnej i wietrznej,
- wspieranie działań w celu skuteczniejszej ochrony kopalin
i wód podziemnych,
- zabezpieczanie złóż udokumentowanych i perspektywicznych
przed zainwestowaniem uniemożliwiającym eksploatację,
- optymalizacja wykorzystania i zrównoważone użytkowanie
zasobów kopalin i wód podziemnych,
- poszukiwanie efektywnych substytutów kopalin,
- zwiększenie efektywności wykorzystania rozpoznanych
i eksploatowanych złóż,
- zwiększenie skuteczności ochrony zasobów kopalin
leczniczych i wód podziemnych przed ich ilościową
i jakościową degradacją na skutek nadmiernej eksploatacji
oraz przenikania do warstw wodonośnych zanieczyszczeń
z powierzchni ziemi,
- ograniczanie wykorzystywania wód podziemnych do celów
innych niż zaopatrzenie ludności w wodę do picia,
Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii
Materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność i odpadowość
Wzrost efektywności wykorzystania − Modernizacja procesów przemysłowych w kierunku osiągnięcia
zasobów wodnych i surowcowych na normatywów najlepszej dostępnej techniki,
cele
gospodarcze,
zwiększenie − Wspieranie i intensyfikacja stosowania zamkniętych obiegów
efektywności energetycznej gospodarki wody w przedsiębiorstwach,
(zaoszczędzenie 9% energii finalnej do − Wspieranie działań zmierzających do zmniejszenia zużycia wody
2017
roku),
zapobieganie
oraz i podniesienia efektywności wykorzystania energii w gospodarce
ograniczanie powstawania odpadów komunalnej,
u źródła ilości a także zmniejszenie ich − Zwiększenie sprawności wytwarzania energii i zmniejszenia strat
negatywnego
oddziaływania energii w przesyle.
na środowisko.
Wojewoda,
Starosta,
Burmistrz,
Samorząd
Gminy,
RZGW Gdańsk,
Właściciele
wyrobisk,
RZGW, Urząd
Wojewódzki,
Urząd Regulacji
Energetyki
Lp
Cel
3.2
Kształtowanie zasobów wodnych oraz ochrona przed powodzią i skutkami suszy
Trwały
i
zrównoważony
rozwój W najbliższych latach wiele zadań z zakresu kształtowania
w gospodarowaniu zasobami wodnymi zasobów wodnych będzie realizowanych na poziomie krajowym
i skuteczna ochrona przed powodzią w związku z obowiązkiem opracowania dokumentów wynikających
i suszą.
z realizacji dyrektyw unijnych tj.: ”Program wodno –środowiskowy
- zmiana systemu finansowania kraju” i „Plany gospodarowania wodami w obszarach dorzeczy”.
gospodarki wodnej (samofinansowanie − tworzenie warunków do szerokiego korzystania z wód
gospodarki wodnej)
(rekreacja, energetyka, żegluga) przy niepogarszaniu ich jakości,
- efektywna ochrona przed powodzią modernizacja i rozwój śródlądowych dróg wodnych,
i suszą,
− rozwój małej retencji,
− rozbudowa i utrzymanie istniejącej infrastruktury
przeciwpowodziowej,
− właściwe utrzymanie wód i urządzeń wodnych,
− utrzymanie koryt rzecznych,
− wyznaczenie obszarów zalewowych,
− wykonanie melioracji podstawowych i szczegółowych na terenie
podmokłym,
− budowa i modernizacja sieci wodociągowych (patrz 4.1)
− budowa i modernizacja ujęć wody (patrz 4.1)
- modernizacja istniejących stacji uzdatniania wody
-modernizacja zbiornika przeciwpożarowego w Wielu,
Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych
Zwiększenie
produkcji
energii − wspieranie budowy nowych instalacji OZE, zapewniających
pochodzącej z odnawialnych źródeł udział biokomponentów w rynku paliw ciekłych
energii (OZE) zgodnie z krajową polityką - prowadzenie działań edukacyjnych oraz popularyzacyjnych,
energetyczna kraju.
− wykorzystanie biomasy i biogazu, energii wiatrowej, wodnej,
Dalsze zwiększanie udziału biopaliw słonecznej, ciepła ziemi,
w odniesieniu do paliw używanych − wykorzystanie lokalnych zasobów dla zwiększenia ilości energii
w transporcie
uzyskiwanej ze źródeł odnawialnych.
3.3
4
4.1
Kierunki działań
Kierunki dalszej poprawy jakości środowiska
Poprawa jakości wody
Cele średniookresowe do 2015 r.:
Podmioty
realizujące
działania
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
Urząd Miasta
i Gminy,
RZGW, WIOŚ,
Urząd
Wojewódzki,
Zakład Robót
Publicznych
200
240
Środki własne,
RZGW, Urząd
Marszałkowski,
administratorzy
cieków
Organizacje
pozarządowe,
Przedsiębiorcy
5000
5000
Środki własne
przedsiębiorców,
Dotacje celowe,
Unijne fundusze
pomocowe
Urząd Miasta i
16000
20000
Środki
z
Unii
Lp
Cel
Kierunki działań
Do końca 2015 roku Polska powinna
zapewnić redukcję całkowitego ładunku
azotu i fosforu w ściekach komunalnych
oraz zakończyć program budowy,
modernizacji systemów kanalizacyjnych
i oczyszczalni ścieków w aglomeracjach
o RLM od 2000 do 15000. Celem jest
osiągnięcie dobrego stanu wód
powierzchniowych i podziemnych.
− realizacja inwestycji wskazanych w Krajowym Programie
Oczyszczania Ścieków Komunalnych – budowa, rozbudowa
i modernizacja oczyszczalni ścieków oraz systemów kanalizacji
zbiorczej
- kanalizacja sanitarna dla wsi Modrakowo, Kosowo, Kozia
Góra, Krukówko,
- Kanalizacja sanitarna dla wsi Ostrowo, Drzewianowo,
- Kanalizacja sanitarna dla wsi Samsieczynek,
- Kanalizacja sanitarna dla wsi Matyldzin
- Kanalizacja sanitarna dla osiedla ODJ Wiele
- Przebudowa stacji wodociągowej w Wielu,
- Przebudowa stacji wodociągowej w Modrakowie
- Remont sieci wodociągowych w:
- Rajgród -Rościmin,
- Chwałka - Ostrowo,
- Ostrowo- Drzewianowo,
- Ostrowo-Ostrowo PGR,
- Modrakowo-Wyrza
- Mrocza- Matyldzin,
- Matyldzin-Wyrza,
ponadto
- opracowanie
i
realizacja
planów
ochrony
przeciwpowodziowej,
- edukacja ekologiczna – propagowanie postaw i zachowań
motywujących ludność do oszczędzania wody i konieczności
oczyszczania ścieków
- Budowa oczyszczalni przydomowych -wspieranie budowy
indywidualnych
systemów
oczyszczania
ścieków,
w miejscach
gdzie
jest
niemożliwa
technicznie
lub ekonomicznie
nieuzasadniona
budowa
sieci
kanalizacyjnej,
- wspieranie budowy szczelnych zbiorników na gnojówkę
Podmioty
realizujące
działania
Gminy,
Zakład Robót
Publicznych,
zarządcy
kąpielisk,
Właściciele
nieruchomości,
zarządcy
nieruchomości,
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
europejskiej,
NFOŚiGW
WFOŚiGW
Lp
Cel
Kierunki działań
-
-
4.2
Podmioty
realizujące
działania
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
5000
Środki własne,
WFOŚiGW,
fundusze
pomocowe UE,
i gnojowicę, płyt obornikowych w gospodarstwach rolnych
prowadzących hodowlę i chów zwierząt,
wspieranie działań inwestycyjnych mających na celu
ograniczenie i eliminację ładunku zanieczyszczeń
odprowadzanych w ściekach do środowiska wodnego,
a w szczególności substancji szczególnie szkodliwych dla
środowiska wodnego,
wdrażanie Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej.
Poprawa jakości powietrza atmosferycznego
- Spełnienie wymagań prawnych - Prowadzenie edukacji ekologicznej w zakresie ochrony
i standardów emisyjnych w zakresie
powietrza,
jakości powietrza
- Dofinansowanie działań modernizacyjnych systemów
- spełnienie standardów emisyjnych
ogrzewania dla indywidualnych budynków mieszkalnych,
z instalacji
- Modernizacja systemu komunikacyjnego, poprawa stanu
− zapobiegania niszczeniu warstwy
technicznego dróg gminnych
ozonowej,
- budowa ulic i chodników na ulicach: Agatki, Drzewianowska,
− redukcji emisji gazów cieplarnianych
Zielona, Rzemieślnicza, Kościelna, Żabia, Ogrodowa, Wodna,
zgodnie z ustaleniami zewnętrznymi.
Śluzowa, Poprzeczna, Krótka, Kozia, Słowiańska, Celtycka,
Piastowska,
Łużycka, Plac 1 Maja, Plac Wolności.
Słoneczna, 25 lecia, zwycięstwa i Rzeczna o łącznej długości
7615 m
- rekultywacja dróg: Kosowo- Kosowo Wybudowanie,
Krukówko- Krukówko Wyb., Wyrza_ Orzelski Młyn, Ostrowo
Ferma- Ostrowo PGR, Wyrza-Broniwo, SamsieczynekBogacin,
Rościmin-Orle,
DrzewianowoŁukawiec,
Kaźmierzewo-Witosław,
Kaźmierzewo-Orle,
DrążnoDrążonek, Rościmin, Izabela-Podgórz-Kaźmierzewo
- budowa dróg utwardzonych: Wyrza- Kaźmierzewo, Mrocza-
Urząd Miasta
i Gminy,
zarządcy dróg,
gminy
sąsiadujące,
Pomorska
Spółka
Gazownicza,
Zespół
Elektrociepłown
i
Bydgoszcz
S.A.
5000
Lp
Cel
Kierunki działań
Podmioty
realizujące
działania
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
250
Środki własne,
NFOŚiGW
Krukówko, Mrocza- Wiele, Mrocza- Chwałka, Witosłw-Orle,
Jeziorki
Zabartowskie-Rajgród,
Kosowo_Modrakowo,
Kosowa-Kozia Góra, Wiele-Rościmin
-
4.3
Poprawa jakości klimatu akustycznego
Cel średniookresowy do 2015 r.
Zmniejszenie zagrożenia mieszkańców
gminy ponadnormatywnym hałasem,
zwłaszcza emitowanym przez środki
transportu.
opracowanie i realizacja programu wykorzystywania
odnawialnych źródeł energii
modernizacja systemowego źródła ciepła i rozszerzenie
obszarów objętych systemem ciepłowniczym,
wspieranie działań inwestycyjnych w zakresie ochrony
powietrza podejmowanych przez podmioty gospodarcze,
wyznaczenie stref ograniczonej dostępności komunikacyjnej
w połączeniu z właściwie prowadzoną polityką parkingową,
wycofywanie z obrotu i stosowania substancji niszczących
warstwę ozonową,
zwiększanie świadomości społeczeństwa, w tym w zakresie
oszczędności energii i stosowania odnawialnych źródeł
energii, promowanie wykorzystywania biopaliw, ochrony
warstwy ozonowej i klimatu,
− kontynuacja monitoringu hałasu w środowisku ze szczególnym
uwzględnieniem monitorowania odcinków dróg o bardzo wysokim
natężeniu ruchu pojazdów samochodowych (w przeliczeniu na
rok),
− opracowanie map akustycznych dla terenów wskazanych
przepisami odrębnymi,
− kontynuowanie działań umożliwiających wyprowadzanie z miast
i wsi uciążliwego tranzytowego ruchu pojazdów ciężkich,
− wspieranie realizacji inwestycji wpływających na zmniejszenie
uciążliwości hałasu komunikacyjnego (modernizacja struktury
nawierzchni dróg, modernizacja ciągów komunikacyjnych,
budowa ekranów akustycznych),
− wspieranie działań prowadzących do eliminacji bądź
ograniczenia emisji hałasu przemysłowego,
− wspieranie działań sektora gospodarczego realizującego
Urząd Miasta
i Gminy,
Starostwo
Powiatowe,
WIOŚ, Urząd
Wojewódzki,
zarządcy dróg
300
Lp
4.4
4.5
Cel
Kierunki działań
zadania redukujące emisję hałasu do środowiska,
− kontynuacja działań monitorujących używanie sprzętu
motorowodnego na wodach powierzchniowych,
− monitorowanie przestrzegania zasad strefowania terenów
w planowaniu przestrzennym w odniesieniu do nowo
zagospodarowywanych terenów.
Ochrona przed polami elektromagnetycznymi
Cele średniookresowe do 2014 r.
− ochrona mieszkańców gminy przed − prowadzenie monitoringu poziomów pól elektromagnetycznych
ponadnormatywnym oddziaływaniem
w środowisku wraz z rejestrem informacji o terenach, na których
pól elektromagnetycznych,
występują przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól
− dążenie do utrzymania poziomów pól elektromagnetycznych,
elektromagnetycznych środowisku dla
− monitorowanie przestrzegania zasad ochrony ludzi przed
terenów przeznaczonych pod zabudowę oddziaływaniem pól elektromagnetycznych w planowaniu
mieszkaniową i dla terenów dostępnych
przestrzennym w odniesieniu do terenów przeznaczonych pod
dla
ludności
poniżej
poziomów zabudowę mieszkaniową i miejsc dostępnych dla ludności.
dopuszczalnych.
Ochrona przed poważnymi awariami
Cele średniookresowe do 2015 r.
− ograniczenie skutków poważnych
awarii w odniesieniu do ludzi oraz
środowiska,
− zmniejszanie ryzyka wystąpienia
poważnych
awarii
przemysłowych
poprzez nadzór nad wszystkimi
instalacjami będącymi potencjalnymi
źródłami takich awarii,
− dążenie do zminimalizowania ryzyka
wystąpienia poważnej awarii w tym
awarii będącej następstwem transportu
substancji niebezpiecznych,
− dążenie do zminimalizowania ryzyka
wystąpienia
poważnej
awarii
− intensyfikacja inspekcji i kontroli wszystkich zakładów mogących
być potencjalnymi źródłami poważnych awarii,
− skuteczna egzekucja ustawy Prawo ochrony środowiska
w zakresie identyfikacji zakładów o dużym ryzyku i zakładów
o podwyższonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii oraz
obowiązków sporządzania wymaganych dokumentacji,
− wyznaczenie bezpiecznych miejsc parkingowych dla pojazdów
przewożących niebezpieczne substancje,
− doposażenie Jednostek Ratowniczych w sprzęt do ratownictwa
technicznochemicznego,
− edukacja społeczeństwa na wypadek wystąpienia poważnych
awarii.
Podmioty
realizujące
działania
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
WIOŚ,
Inspektor
Sanitarny,
Wojewoda,
Starosta,
Urząd Miasta
i Gminy,
15
18
PFOŚiGW,
WFOŚiGW,
fundusze
pomocowe UE
Komendant
Wojewódzkiej
Straży
pożarnej,
WIOŚ,
Starostwo
Powiatowe,
Urząd Miasta
i Gminy, Urząd
Wojewódzki
150
180
Środki własne
przedsiębiorców
Lp
Cel
Kierunki działań
Podmioty
realizujące
działania
przemysłowej
poprzez
pełną
identyfikację zakładów o dużym ryzyku
i zakładów o podwyższonym ryzyku
wystąpienia poważnej awarii.
WYKAZ skrótów
BAT
b.d.
GFOŚiGW
GUS
GZWP
NFOŚiGW
PFOŚiGW
RLM
RZGW
SAPARD
UE
UG
UM
UMiG
US
UTP
WFOŚiGW
WIOŚ
WSSE
-
Best Available Techniques (Najlepsze Dostępne Techniki)
brak danych
Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Główny Urząd Statystyczny
Główny Zbiornik Wód Podziemnych
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Równoważna liczba mieszkańców
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej
Fundusz pomocowy Unii Europejskiej dla rolników
Unia Europejska
Urząd Gminy
Urząd Miasta
Urząd Miasta i Gminy
Urząd Statystyczny
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania

Załącznik 2 - Gmina Mrocza

Transkrypt

Podobne dokumenty

Pobierz

Dział III – Mienie instytucji kultury: 1 2 3 4 5 6 Numer kolejny wpisu

Pobierz pełną treść informacji

za ś wiadczenie 69/03 - bip.mrocza.p

Ogłoszenie o przetargu - tablica ogłoszeń - UMiG

Pobierz

protokół nr 27/06

Sprawozdanie z realizacji Programu Profilaktyki

PROCEDURA REKRUTACJI PRACOWNIKÓW DO URZĘDU

protokół 22/08