Compton najbardziej poszukiwanych

Fizyka cza stek i oddziaływań
fundamentalnych
A.F.Żarnecki, 04-01-2002
K.Doroba, 22-11-2002
Plan seminarium
Cza stki i oddziaływania
Model Standardowy
Pytania i probelmy
Nowe propozycje
Cele i metody doświadczalne
Eksperymenty fizyki wysokich energii
z udziałem polskich fizyków
Podsumowanie
Cza stki ”fundamentalne”
”Cegiełki” budowy materii
Jako najbardziej elementarne (“fundamentalne”) cza stki
materii uważamy obecnie leptony i kwarki:
Już pierwasza “generacja” wystarcza, żeby zbudować nasz
”codzienny” świat (protony, neutrony, a także wiele dodatkowych cza stek:
, ,
, , ...)
,
!
Cza stki ”fundamentalne”
Rozpie tości mas w świecie cza stek sa ogromne:
Masa w dużym stopniu determinuje “zachowanie” cza stek
Kwarki i leptony kolejnych generacji maja identyczne właściwości, z wyja tkiem
(szybko rosna cej) masy.
Oddziaływania ”fundamentalne”
Oddziaływania Wszystkie znane procesy zachodza ce w przyrodzie potrafimy
opisać jako przejawy czterech oddziaływań:
elektromagnetycznego
słabego
silnego (ja drowego)
grawitacyjnego - w fizyce cza stek na ogół pomijamy
Oddziaływania ”fundamentalne”
Nośniki oddziaływań
dla oddz. silnych
i
,
bozony pośrednicza ce
dla oddz. słabych
Charakter oddziaływań w znacznym stopniu zależy od masy nośników
gluon
foton (kwant ) dla oddz. elektromagnetycznych
Teorie kwantowe opisuja oddziaływania pomie dzy cza stkami poprzez wymiane
kwantów pola. Powinniśmy wie c uzupełnić nasza tablice cza stek o cza stkinośniki:
Model Standardowy
Wymienione cza stki oraz oddziaływania (+ opisuja ce je teorie)
Wszystkie obecnie doste pne dane
zgodne sa z Modelem Standardowym.
Sa jednak powody aby uważać go jedynie za bardzo dobre przybliżenie prawdziwej (zazwyczaj dużo bogatszej) teorii.
Pytania
Dlaczego materia fermiony, a odziaływania bozony?
Dlaczego 3 pokolenia kwarków i leptonów ?
Dlaczgo tak ogromne różnice mas ?
Gdzie jest cza stka Higgsa ?
Jesli jej nie ma
ska d cza stki maja mase ?
Model Standardowy
Problemy
dużo wolnych parametrów,
które trzeba “re cznie” dopasowywać...
brak spójnego opisu grawitacji
ogromna skala ewentualnej unifikacji dla pozostałych oddziaływań
GeV
rozbieżności w rachunkach
Nowe teorie
Istnieje wiele propozycji na rozwiazanie problemów MS:
Supersymetria
Pełna symetria mie dzy fermionami i bozonami.
sleptony (s=0)
skwarki (s=0)
gluina
(s= )
...
GeV
leptony (s= )
kwarki (s= )
gluony (s=1)
...
oczekiwane masy nowych cza sek
Wszystkim znanym cza stkom odpowiadaja supersymetryczni partnerzy:
poszukiwane w obecnych i przyszłych eksperymentach
Nowe teorie
Dodatkowe wymiary
Oprócz 4 “standardowych” wymiarów istnieja dodatkowe
wymiary, w które moga “uciekać” grawitony lub inne bozony
Jesli promienie dodatkowych wymiarów małe
na odległościach makroskopowych.
grawitacja pozostaje 4-wymiarowa
W oddziaływaniach wysokoenergetycznych (małe odległości) dodatkowe wymiary prowadza do wielu nowych zjawisk:
“silne” oddziaływania grawitacyjne
produkcja grawitonów
Cele eksperymentów w HEP
Poszukiwania ”nowej fizyki”
poszukiwania bozonu Higgsa
cza stek supersymetrycznych
podstruktury kwarków i/lub leptonów
nowych oddziaływań
naruszenia zasad zachowania
Pomiar parametrów i weryfikacja MS
kanałów rozpadów
sprzeżeń
, ,
,
np.
mas
badanie wlasnosci cza stek
...
kolejnych generacji ”standardowych” cza stek
Cele eksperymentów w HEP
pomiar mieszania kwarków i leptonów (neutrin)
pomiar łamania symetrii CP
pomiar partonowej (kwarkowo-gluonowej) struktury
cza stek
protonu, neutronu, fotonu...
pomiar spinowej struktury cza stek
Metody eksperymentalne
Podstawowa metoda fizyki cza stek elementarnych jest
badanie procesów zachodzacych w zderzeniach cza stek.
Zderzenia wia zek przeciwbieżnych
elektron-pozyton
e
e
Z
γ
f
f
Badanie oddziaływań elektrosłabych.
Poszukiwanie nowych cza stek.
elektron-proton
e
e
p
γ ,Z
q
Badanie struktury protonu.
Poszukiwanie nowych oddziaływań.
Metody eksperymentalne
proton-(anty)proton
q
p
p
g
q
Badanie oddziaływań silnych.
Supersymetria.
Metody eksperymentalne
Zderzenia wia zek z tarczami
wia zki neutrinowe
Badanie oddziaływań słabych.
Badanie struktury nukleonów.
Oscylacje neutrin.
wia zki leptonowe ( , )
Badanie (także spinowej) struktury nukleonów.
wia zki hadronowe i ja drowe
Badanie własności cza stek.
Badanie oddziaływań silnych.
Poszukiwanie plazmy kwarkowo-gluonowej
Metody eksperymentalne
Eksperymenty nieakceleratorowe
Badania promieniowania kosmicznego
Badania neutrin
Oscylacje neutrin - pomiar mas i ka tów mieszania.
Pomiar czasu życia protonu
Astronomia Cza stek Elemetarnych
Warszawska grupa HEP
Warszawska grupa HEP – około 50 fizyków uczestnicza cych w eksperymentach
fizyki wysokich energii z dwóch bardzo ściśle współpracuja cych instytucji:
IFD Zakład Cza stek i Oddziaływań Fundamentalnych
IPJ im. A.Sołtana - Zakład VI
W skład zespołu wchodza także inżynierowie i technicy.
Dodatkowo prowadzona jest bliska współpraca z
Politechnika Warszawska (elektronicy)
Zespołami z innych ośrodków (głównie Krakowa)
Fizykami teoretykami z IFT i IPJ
Warszawska grupa HEP
Udział w dużych mie dzynarodowych ekspermentach to
stałe robocze kontakty z fizykami na całym świecie
współpraca z ośrodkami mie dzynarodowymi
CERN, DESY, KEK ...
liczne konferencje, sympozja i spotkania robocze
szansa dla młodych fizyków
zebranie eksperymentu duża konferencja mie dzynarodowa
Eksperymenty HEP
Wzrost doste pnych energii wia zek
wie ksze i bardziej złożone układy pomiarowe,
liczniejsze grupy fizyków, cze sto kilkusetosobowe
dłuższy czas przygotowywania eksperymentu,
wie cej danych i wyników fizycznych.
Kolejne etapy eksperymentu
Pomysł, projekt wste pny
Symulacja możliwych do zmierzenia procesów fizycznych
Propozycja odpowiednich technik pomiarowych
Optymalizacja w oparciu o symulacje działania detektora
Eksperymenty HEP
Testy prototypów
Pełna symulacja eksperymentu (proces fizyczny + detektora)
Projekt ostateczny
Budowa detektora
Przygotowanie oprogramowania do kontroli eksperymentu,
zbierania i rekonstrukcji danych.
Zbieranie danych
Analiza danych prowadza ca do uzyskania wyników fizycznych
Cia głe udoskonalanie programów i aparatury...
Duże bogactw i różnorodność problemów na każdym etapie przygotowywania i
prowadzenia eksperymentu
Główne eksperymenty z udziałem fizyków z Warszawy:
LEP
LEP II
DELPHI
HERA
HERA II
ZEUS
LHC
CMS, LHC-B
TESLA
NA35
NA49
Compass
Super
Kamiokande
K2K
Icarus
Projekt
1980
Budowa
Zbieranie i analiza danych
2000
Analiza danych
2020
Zderzenia elektron-pozyton
Akcelerator LEP
(CERN)
Akcelerator wia zek przeciwbieżnych
Najwie kszy akcelerator na świecie: obwód ok. 27 km (!).
Uzyskiwane energie wia zek:
od 45 GeV w latach 1989-1994 LEP I
do 104 GeV w latach 1995-2000 LEP II
Najważniejsze wyniki:
LEP I
Pomiar masy i szerokosci
Liczba pokoleń cza stek (przy założeniu lekkich )
Pomiar stałych sprzeżenia kwarków
Testy spójnosci Modelu Standardowego
Zderzenia elektron-pozyton
LEP II
Pomiar masy
Badanie sprzeżenia trójbozonowego ZWW
Poszukiwania bozonu Higgsa
Poszukiwania cza stek supersymetrycznych
Cztery eksperymenty przy akceleratorze LEP:
ALEPH, DELPHI, L3 i OPAL.
Zderzenia elektron-pozyton
Eksperyment DELPHI
10 osób z Warszawy (IFD+IPJ).
Wkład w budowe detektora: konstrukcja, we współpracy z innymi ośrodkami,
kalorymetru elekromagnetycznego HPC.
σhad [nb]
LEP I
σ
0
40
ALEPH
DELPHI
L3
OPAL
30
ΓZ
20
measurements, error bars
increased by factor 10
10
σ from fit
QED unfolded
MZ
86
88
90
92
94
Ecm [GeV]
Zderzenia elektron-pozyton
Masa bozonu
GeV
Liczba pokoleń cza stek (przy założeniu lekkich ):
Zderzenia elektron-pozyton
LEP II
produkcja rzeczywistych par
DELPHI 183 GeV PRELIMINARY
events / 2 GeV/c2
Wzrost energii
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95 100
W mass (GeV/c2)
.
Zderzenia elektron-pozyton
08/07/2001
LEP
Preliminary
σWW [pb]
20
15
10
RacoonWW / YFSWW 1.14
no ZWW vertex (Gentle 2.1)
only νe exchange (Gentle 2.1)
5
0
160
170
180
190
200
210
Ecm [GeV]
GeV
Zderzenia elektron-pozyton
LEP II
Rozpad
Tamaty fizyczne nad którymi obecnie pracuja polscy fizycy:
Niestandardowe poszukiwania Higgsa
Korelacje pomiedzy hadronami
e+
e+
γ∗
π+
f2
γ∗
π−
e−
e−
Oddziaływania gamma-gamma
zderzenia wysokoenergetycznych kwantów gamma,
emitowanych przez przeciwbieżne wia zki.
Liczba przypadkow/50 MeV
Zderzenia elektron-pozyton
Masa niezmiennicza π+π- [GeV]
badamy kwarkowo-gluonowa
W oddziaływaniach
strukture fotonu.
Zderzenia elektron-pozyton
Projekt TESLA
Planowane uruchomienie
2010.
10 osób (IFD + IFT !)
Warszawska Grupa Tesla
Główne kierunki badań:
cza stki supersymetryczne
leptokwarki
struktura fotonu
cza stka Higgsa (SM i nie tylko)
fizyka
w ośrodku DESY
energie wia zek 250–400 GeV
km
Długość
Projekt budowy liniowego akceleratora
Zderzenia elektron-pozyton
Prace prowadzone w Warszawie
rachunki teoretyczne
modelowanie wia zek fotonowych (Photon Collider)
symulacja procesów fizycznych
symulacja działania detektora
analiza wyników symulacji
optymalizacja pomiaru
Zderzenia elektron-pozyton
Photon Collider TESLA
Rozpraszaja c silna wia zke laserowa (
) na wia zce elektronów (
100400 GeV) możemy uzyskać przeciwbieżne wia zki fotonów o energiach do 350
GeV !
Zderzenia elektron-pozyton
#events
CompAZ - parametryzacja rozkładu świetlności
przygotowana w Warszawie
1/2
see
= 500 GeV
6000
simulation (V.T.)
Compton formula
CompAZ
4000
2000
0
0
200
400
Wγγ [GeV]
Zderzenia elektron-pozyton
Pomiar sprzeżenia
, poprzez pomiar przekroju czynnego na produkcje:
Warszawa
− −
Number of events/2GeV
e e beams with √see = 210 GeV
Higgs signal
NLO Background:
−
bb(g) Jz=0
−
bb(g) Jz=2
−
cc(g) Jz=0
−
cc(g) Jz=2
mh=120 GeV
-1
Lγγ(Wγγ>80GeV)= 84 fb
2500
2000
.
NZK
1500
1000
500
0
80
90
100
110
120
140
150
Wcorr (GeV)
1-2 %
Dokładność pomiaru
130
Zderzenia elektron-proton
Akcelerator HERA
Zbudowany i uruchomiony w roku 1992 w ośrodku DESY w Hamburgu. Obwód
pierścienia akceleratora ok. 6.3 km.
Uzyskiwane energie wia zek:
27.5 GeV dla wia zki elektronów lub pozytonów
Doste pna energia w układzie środka masy
badanie struktury protonu z rozdzielczościa
920 GeV (do 1997 roku 820 GeV) dla wia zki protonów
300 GeV
W roku 2001 przeprowadzono modernizacje akceleratora
kilkukrotny wzrost świetlności ( cze stości zderzeń)
promień protonu
Zderzenia elektron-proton
Do roku 2006 oczekujemy
wiecej danych.
Eksperyment ZEUS
12 osób z Warszawy (IFD+IPJ).
Wkład w przygotowanie eksperymentu - projekt i budowa dwóch dużych cze ści
składowych detektora: tzw. kalorymetru
uzupełniaja cego BAC i tzw. ściany VETO.
Zderzenia elektron-proton
Eksperyment ZEUS
Glówne zadania eksperymentów przy HERA:
Testowanie Modelu Standardowego
Badanie struktury protonu, pomiar
(EW i QCD)
Badanie procesów tzw. fotoprodukcji
i pomiar kwarkowo-gluonowej struktury fotonu
Poszukiwanie “nowej fizyki” (leptokwarki, wzbudzone fermiony, supersymetria, nowe oddziaływania...)
Zderzenia elektron-proton
Tematy fizyczne nad którymi pracujemy w Warszawie:
,
Produkcja mezonów wektorowych ,
Procesy dyfrakcyjne
Głe boko-nieelastyczne rozpraszanie
z wymiana pra dów naładowanych (
)
Poszukiwanie leptokwarków
Poszukiwanie nowych oddziaływań
Selekcja przypadków mionowych w kalorymetrze BAC
Rekonstrukcja energii stanu hadronowego
Zderzenia elektron-proton
J/Ψ → µ+ µ-
N
NJ/Ψ= 349±21
150
NΨ,= 8.5±4.9
100
50
Ψ, → µ+ µ0
2.5
3
3.5
4
M(µ+µ-) [GeV]
Zderzenia elektron-proton
ZEUS Quark Radius Limit
1.2
N/NCTEQ5D
10
1994-2000 prelim.
Rq=0.73 ⋅10-16cm
1
10
3
10
4
0.8
1
10
3
10
4
Q2 [GeV2]
Preliminary 95% CL limit from combined 1994-2000 e±p data
Rq < 0.73 ⋅10-16 cm
Zderzenia elektron-proton
10
10
10
10
10
-2
H1 prel.
ZEUS prel.
2
Charged Current
2
10
-1
−
e p:
dσNC /dQ / pb GeV
dσCC/dQ / pb GeV
-2
1
-2
1
10
10
-3
Standard Model
10
−
e p:
H1 prel.
ZEUS prel.
-1
-2
-3
Standard Model
-4
-5
-6
10
+
e p:
H1 94-00 prel.
ZEUS 94-97
10
10
√s=320 GeV
-4
-5
-6
(corrected for CMS energy)
10
Neutral Current
3
H1 94-00 prel.
ZEUS 94-97
(corrected for CMS energy)
-7
10
e+p:
10
10
4
10
2
2
Q / GeV
√s=320 GeV
-7
3
10
4
2
2
Q / GeV
Zderzenia proton-proton
Akcelerator LHC
Przeciwbieżne wia zki pp, 7 TeV +7 TeV =14 TeV
Eksperymenty ATLAS i CMS:
ogromne i bardzo skomplikowane detektory
bardzo różnorodny program badawczy
główny nacisk na poszukiwanie “nowej fizyki”
procesy zachodza ce z bardzo dużymi przekazami energii
Procesy zachodza ce z niewielkimi przekazami energii nie beda mierzone ze
wzgle du na olbrzymie tlo.
Detektor CMS:
efektywny system wyzwalania
bardzo dobra identyfikacja wysokoenergetycznych mionów
najlepszy z możliwych kalorymetr elektromagnetyczny
Zderzenia proton-proton
σ
barn
34
√s=14TeV
LHC
σ inelastic
mb
rate
-2 -1
L=10 cm s
GHz
L1 input
–
bb
MHz
max HLT input
µb
kHz
W
Z
W→lν
max HLT output
+-
Z→l l
nb
–
tt
~~
gg→HSM
~~
Hz
~~
SUSY qq+qg+gg
tanβ=2, µ=mg~=mq~
–
tanβ=2, µ=mg~=mq~/2
–
qq→qqHSM
pb
HSM→γγ
h→γγ
+-
ZARL→l l
tanβ=2-50
fb
mHz
( )
HSM→ZZ * →4l
ZSM→3γ
50
100
200
scalar LQ
500
1000
+-
Zη→l l
2000
µHz
5000
particle mass (GeV)
ev/year
10
17
10
16
10
15
10
14
10
13
10
12
10
11
10
10
10
9
10
8
10
7
10
6
10
5
10
4
10
3
10
2
10
1
March 98
HiggsZderzenia
to 4 leptons
(140 < MH< 700 GeV)
proton-proton
µ+
Z
p
Z
MHiggs = 150 GeV
H→ZZ*→ 4
40
60
80
µ-
Events / 2 GeV
µ+
H
20
p
µ-
In the MH range 130 - 700 GeV the most
promising channel is H0 → ZZ*→ 2,+ 2,–
or H0 → ZZ → 2,+ 2,– . The detection
relies on the excellent performance of the
muon chambers, the tracker and the
electromagnetic calorimeter.
For MH ≤ 170 GeV a mass resolution of
~1 GeV should be achieved with the
combination of the 4 Tesla magnetic field
and the high resolution of the crystal
calorimeter
120
140
M4
160
± (GeV)
180
±
the best possible electromagnetic calorimeter
a high quality central tracking
calorimeter
a hermetic hadronZderzenia
proton-proton
Zderzenia proton-proton
Warszawska grupa CMS ( 14 pracowników i doktorantów IFD i IPJ) odpowiedzialna
jest za projekt i wykonanie układu wyzwalania detektora przez szybkie miony
Eksperyment LHC-B
Dedykowany eksperyment do pomiaru produkcji i rozpadów mezonów
(zawieraja cych kwark ).
łamanie symetrii CP
różnice w rozpadach
“nowej fizyki”
rzadkie rozpady mezonów
i
Testy Modelu Standardowego i poszukiwanie
Zderzenia proton-proton
Wkład grupy Warszawskiej w przygotowanie detektora (IPJ)
budowa komór słomkowych do detektorów śladowych
w Warszawie wykonanych zostanie ok. 200 segmentów, w sumie
ok. 25’000 “słomek”
produkcja rusza w roku 2003...
układ monitorowania położenia detektorów śladowych
wzgle dne położenie elementów detektora musi być
monitorowane z dokładnościa
pomiar z wykorzystaniem kamer CCD
system akwizycji danych
system monitorowania działania detektora
tzw. Slow Control
Zderzenia wia zek z tarczami
Akcelerator SPS w ośrodku CERN
wia zki ja der od wodoru (protony) do ołowiu,
wtórne wia zki
,
, ,...
Eksperyment NA49
Badanie wysokoenergetycznych zderzeń ja dro-ja dro:
- , - ,
- , dla porównania także - i - .
Energie wia zki ja drowej: 30, 40, 80 i 158 GeV na nukleon.
Zderzenia wia zek z tarczami
Główne cele eksperymentu NA49:
Badanie roli procesów kolektywnych w zderzeniach ja der
porównanie z modelem superpozycji nukleonów
np. powia zanie zderzeń
i –
Badanie procesów zachodza ce w ekstremalnych stanach materii
bardzo duże ge stości, wysokie “temperatury”
Poszukiwanie plazmy kwarkowo-gluonowej (QGP)
przy bardzo dużych ge stościach może dojść do zaniku nukleonowej
struktury ja dra
zmiany w rozkładach produkowanych cza stek,
zwłaszcza cza stek dziwnych (zawieraja cych kwarki )
Zderzenia wia zek z tarczami
Eksperyment NA49
W eksperymencie NA49 bierze udział 5 osób z Warszawy (IFD+IPJ).
Tematy fizyczne nad którymi obecnie pracuja polscy fizycy:
Badanie stosunków produkcji różnych cza stek
w zależności od parametrów zderzenia
Badanie fluktuacji dynamicznych
wynikaja cych z korelacji produkcji cza stek
Korelacja zmiennych kinematycznych w zderzeniach
– i –
Produkcja cza stek dziwnych
główny sygnał plazmy kwarkowo-gluonowej
Poszukiwanie innych sygnałów “przejścia fazowego”
nukleony QGP
Zderzenia wia zek z tarczami
Eksperyment COMPASS
(CERN)
Główne cele eksperymentu:
pomiar rozkładów spinowych kwarów
wyznaczenie tzw. spinowych funkcji struktury
Z Warszawy: 6 fizyków + 3 doktoranci
pomiar wkładu gluonów do spinu nukleonu
Zbieranie danych rozpocze te w 2001 roku.
=160
Badanie efektów spinowych w rozpraszaniu spolaryzowanych mionów (
GeV) na spolaryzowanych protonach lub deuteronach.
Zderzenia wia zek z tarczami
Wkład Grupy Warszawskiej:
projekt i budowa elektroniki do detektorow pozycyjnych (we współpracy
z PW)
przygotowanie programów symulacji eksperymentu oraz rekonstrukcji przypadków
analiza danych, wyznaczenie
trzy metody
trzy doktoraty
Badania Neutrin
Warszawska grupa neutrinowa: 7 osób (UW+IPJ)
Bliska współpraca z fizykami z Katowic, Krakowa i Wrocławia.
Udział w trzech eksperymentach:Super-Kamiokande, K2K, Icarus
Cele eksperymentów:
wyjaśnienie zjawiska oscylacji neutrin
pomiar parametrów: mas neutrin i ka tów mieszania
poszukiwanie rozpadu protonu
badanie neutrin słonecznych
neutrina z Supernowych
Działalność w Warszawie
analiza danych
udział w testach pierwszych modułów detektora Icarus (system
wyzwalania)
Badania Neutrin
Super-Kamiokande
Detektor w kopalni, 1 km pod ziemia , (góra Kamioka).
Komora o wysokości 40 m i średnicy 40 m, 50’000 t wody,
było 11000 fotopowielaczy, 50 cm średnicy każdy!.
17 grudnia pierwsza (po przerwie) wia zka neutrin z KEK
w 2005 rozpocznie sie instalacja 12000 fotopowielaczy, tak aby w 2006 przyja ć
wia zke z nowego akceleratora JHF
Wyniki 1998-2001
Wyraźna anizotropia w rozkładach neutrin atmosferycznych.
leca cych “do góry”
Deficyt
Rozkłady ka towe i energetyczne zgodne z hipoteza oscylacji neutrin:
.
Obecnie 6000 fotopowielaczy rejestruje promieniowanie Czerenkowa przechodza cych
cza stek.
Badania Neutrin
Wymaga to jednak, żeby neutrina miały mase
Weryfikacja hiptezy
eksperymenty K2K i Icarus
K2K: wia zka neutrin produkowana w ośrodku KEK kierowana do odległego o
250 km Super-Kamiokande
Icarus: wia zka neutrin produkowana w ośrodku CERN
kierowana do odległego o 730 km Gran Sasso
Eksperyment “π of the Sky”
Błyski gamma - krótkie (0.1-100s) impulsy prom. γ rejestrowane przez satelity
• najwi ksza zagadka współczesnej astronomii (>500 prac rocznie)
• wybuchy o niespotykanej skali (100 x supernowa)
• nieznany mechanizm “progenitora”
(zderzenia czarnych dziur? gwiazd neutronowych? gwiazdy kwarkowe? nowa fizyka?)
Potrzebne obserwacje w wietle widzialnym
• aparatura astronomiczna nieprzystosowana do krótkich błysków
(wielkie, wolno poruszaj ce si teleskopy, pokrywaj ce mały wycinek nieba)
• dotychczas zaobserwowano 1 błysk optyczny (na kilka tysi cy GRB)
• nie ma aparatury wykrywaj cej błyski optyczne samodzielnie
Projekt “π of the Sky”
eksperymentów fizyki cz stek
• monitorowanie całego (dost pnego - π radianów) nieba non-stop
• wykorzystanie do wiadcze
• 16 kamer CCD, 2000x2000 piksli ka da, 5s ekspozycje, szybki odczyt (1s)
• du y strumie
danych (128 MB / 6s) analizowany on-line, wielostopniowy tryger
Stan prac: gotowy prototyp CCD 768x512, rozpocz te prace nad algorytmami
Plany: 1-2.2002 - prototyp 2000x2000, wiosna 2003 - budowa 16 CCD, lato 2003 - start
Kontakt: G.Wrochna, IPJ p.108, [email protected], hep.fuw.edu.pl/~wrochna/pi/
Podsumowanie
Fizycy z ośrodka warszawskiego biora udział we wszystkich typach eksperymentów w dziedzinie fizyki cza stek.
Projektowanie, konstrukcja i testowanie detektorów
Projektowanie i testowanie elektroniki
Oprogramowanie systemu zbierania danych
Systemy monitorowania działania detektora
Wnosza bardzo różnorodny wkład do tych eksperymentów
Należa do wielu zespołów mie dzynarodowych prowadza cych lub przygotowuja cych
bardzo różnorodne eksperymenty.
Podsumowanie
Programy symulacji procesów fizycznych
Programy symulacji działania detektora
Programy rekonstrukcji przypadków
Analiza danych fizycznych (“morze” tematów)
Każdy znajdzie dla siebie coś ciekawego !...