gminy i miasta krajenka - bip.krajenka.p

Transkrypt

PLAN
GOSPODARKI ODPADAMI
DLA
GMINY I MIASTA
KRAJENKA
URZĄD GMINY I MIASTA W KRAJENCE
Krajenka, czerwiec 2004
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY I MIASTA KRAJENKA
Strona
Opracowano
w Referacie Gospodarki Komunalnej, Planowania Przestrzennego
i Działalności Gospodarczej Urzędu Gminy i Miasta Krajenka.
AUTOR:
mgr inż. Anna Biela
KOORDYNATOR:
Burmistrz Gminy i Miasta Krajenka – Janusz Szczerbiak
Z-ca Burmistrza Gminy i Miasta Krajenka – Grażyna Urbanek
Sekretarz Gminy i Miasta Krajenka – Tomasz Ciechanowski
Skarbnik Gminy i Miasta Krajenka – Mirosław Machejek
Kierownik Referatu Gospodarki Komunalnej, Planowania
Przestrzennego i Działalności Gospodarczej - Marek Buczkowski
Dyrektor Komunalnego Zakładu Użyteczności Publicznej
w Krajence – Elżbieta Sieg
Referat ds. Rolnych, Ochrony Środowiska i Gospodarki
Gruntami – Dariusz Baran
Strażnik Miejski – Jerzy Baran
Przewodnicząca Komisji Gospodarczej Rady Miejskiej w Krajence Barbara Kartuszyńska
Zastępca Dyrektora Gimnazjum w Krajence - Romuald Banaś
1
Strona
2
SPIS TREŚCI
ROZDZIAŁ I. WSTĘP ................................ ................................ ................................ .................... 5
1.1. Przedmiot i zakres opracowania ................................ ................................ ........................... 6
1.2. Potrzeba i cel opracowania................................ ................................ ................................ .... 6
1.3. Podstawa prawna opracowania................................ ................................ ............................. 6
1.4. Słownik................................ ................................ ................................ ................................ ... 8
1.5. Obowiązki gminy ................................ ................................ ................................ ................. 11
1.6. Obowiązki właścicieli nieruchomości ................................ ................................ .................. 12
ROZDZIAŁ II. ANALIZA STANU OBECNEGO................................ ................................ ........ 14
2.1. Stan aktualny ................................ ................................ ................................ ....................... 15
2.1.1. Ogólna charakterystyka gminy ................................ ................................ .................... 15
2.1.2. Położenie geograficzne ................................ ................................ ................................ .. 15
2.1.3. Warunki klimatyczne................................ ................................ ................................ .... 16
2.2. Ilość powstających odpadów ................................ ................................ ............................... 16
2.2.1.Odpady komunalne................................ ................................ ................................ ........ 16
2.2.2. Skład morfologiczny odpadów komunalnych ................................ .............................. 17
2.2.3. Pozostałe odpady komunalne................................ ................................ ........................ 20
2.2.4. Sektor handlowo-usługowy................................ ................................ ........................... 21
2.2.5. Odpady medyczne i weterynaryjne ................................ ................................ .............. 21
2.2.7. Odpady budowlane ................................ ................................ ................................ ....... 22
2.2.8. Wraki samochodowe ................................ ................................ ................................ ..... 22
2.2.9. Odpady ściekowe................................ ................................ ................................ ........... 22
2.2.10. Odpady ciepłownicze ................................ ................................ ................................ .. 23
2.2.11. Odpady niebezpieczne................................ ................................ ................................ . 23
2.2.13. Całkowita szacowana ilość powstających odpadów ................................ ................... 25
2.3.1. Opłaty................................ ................................ ................................ ............................ 28
2.4. Instalacje do segregacji, odzysku i unieszkodliwiania odpadów ................................ ........ 28
2.4.1. Składowisko odpadów komunalnych ................................ ................................ ................ 28
2.5. Podsumowanie ................................ ................................ ................................ ..................... 29
ROZDZIAŁ III. PROGNOZA ZMIAN ILOŚCI I SKŁADU ODPADÓW ................................ . 31
ROZDZIAŁ IV. POLITYKA, CELE I ZADANIA ................................ ................................ ....... 37
4.1. Polityka zawarta w Wojewódzkim i Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami ............ 38
4.1.1.Odpady komunalne................................ ................................ ................................ ........ 38
4.1.2. Recykling i unieszkodliwianie odpadów ................................ ................................ ....... 43
4.1.3. Osady ściekowe ................................ ................................ ................................ ............. 44
4.1.4. Odpady z sektora gospodarczego ................................ ................................ ................. 45
4.1.5. Odpady niebezpieczne ................................ ................................ ................................ .. 45
4.2. Cele i zadania gospodarki odpadami dla Gminy i Miasta Krajenka ................................ . 46
4.2.1. Cele i zadania ................................ ................................ ................................ ................ 46
4.2.2. Warianty realizacji celów i zadań................................ ................................ ................. 48
4.3. Harmonogram realizacji zadań................................ ................................ ........................... 50
ROZDZIAŁ V. ZAŁOŻENIA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI................................ ... 53
5.2. System selektywnego gromadzenia odpadów................................ ................................ ...... 54
5.2.1. Zmieszane odpady balastowe................................ ................................ ........................ 54
5.2.2. Odpady opakowaniowe i surowcowe ................................ ................................ ............ 57
5.2.3. Zbiórka odpadów biodegradowalnych ................................ ................................ ......... 60
5.2.4. Odpady wielkogabarytowe ................................ ................................ ........................... 62
5.2.5. Odpady niebezpieczne ................................ ................................ ................................ .. 63
5.2.6. Zbiórka i transport odpadów komunalnych ................................ ................................ 67
5.3. System odzysku i unieszkodliwiania odpadów................................ ................................ .... 69
5.3.1. Zakład Recyklingu ................................ ................................ ................................ ........ 69
5.3.2. Kompostownia ................................ ................................ ................................ .............. 71
5.3.3. Punkt Demontażu Odpadów Wielkogabarytowych ................................ ..................... 73
5.3.4. Punkt Gromadzenia Odpadów Niebezpiecznych ................................ ......................... 73
Strona
3
5.3.5. Składowisko odpadów komunalnych ................................ ................................ ........... 74
5.4. Możliwości zagospodarowania odpadów ................................ ................................ ............ 74
5.5. Podsumowanie ................................ ................................ ................................ ..................... 76
ROZDZIAŁ VI. NAKŁADY FINANSOWE ................................ ................................ ................. 78
6.2. System zbiórki i transportu odpadów ................................ ................................ ................. 79
6.3. Odzysk odpadów................................ ................................ ................................ .................. 79
6.3.1. Punkt Gromadzenia Odpadów Problemowych................................ ............................ 79
6.4. Szacunkowe koszty funkcjonowania systemu ................................ ................................ ..... 80
ROZDZIAŁ VII. ZAŁOŻENIA SYSTEMU FINANSOWANIA ................................ ................. 81
7.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ................................ ...... 83
7.2. Ekofundusz ................................ ................................ ................................ .......................... 84
7.3. Banki ................................ ................................ ................................ ................................ .... 85
ROZDZIAŁ VIII. ZARZĄDZANIE ORAZ MONITORING ................................ ...................... 89
8.1.1. Instrumenty prawne ................................ ................................ ................................ ..... 90
8.1.2. Instrumenty finansowe ................................ ................................ ................................ . 91
8.1.3. Instrumenty społeczne ................................ ................................ ................................ .. 91
8.1.4. Instrumenty strukturalne ................................ ................................ ............................. 92
8.2. Monitoring Planu Gospodarki Odpadami ................................ ................................ .......... 92
8.2.1. Zasady monitoringu ................................ ................................ ................................ ...... 92
8.2.2. Monitoring efektów ekologicznych ................................ ................................ ............... 93
ROZDZIAŁ IX. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA PLANU NA ŚRODOWISKO........................ 94
ROZDZIAŁ X. STRESZCZENIE ................................ ................................ ................................ . 97
LITERATURA ................................ ................................ ................................ ............................. 100
Strona
4
SPIS TABEL
Tabela 1. Skład morfologiczny odpadów komunalnych powstających na terenie Gminy i Miasta Krajenka...... 18
Tabela 2: Liczba mieszkańców gminy Krajenka w poszczególnych rejonach zamieszkania .............................. 18
Tabela 3: Ilość odpadów komunalnych powstających na terenie Gminy i Miasta Krajenka w roku 2003........... 19
Tabela 4: Zestawienie ilości powstających osadów ściekowych w latach 2000-2003 ................................ ........ 23
Tabela 5: Zestawienie ilości odpadów powstających na terenie gminy Krajenka................................ ............... 25
Tabela 6: Wykaz pojemników przeznaczonych do selektywnej zbiórki odpadów na terenie wsi w gminie
Krajenka ................................ ................................ ................................ ................................ ................ 27
Tabela 7: Zmiany ilości odpadów komunalnych z gospodarstw domowych na terenie Gminy i Miasta Krajenka
w prognozowanym okresie czasu. ................................ ................................ ................................ ........... 33
Tabela 8: Zmiany ilości odpadów opakowaniowych powstających na terenie Gminy i Miasta Krajenka w
prognozowanym okresie czasu................................. ................................ ................................ ............... 33
Tabela 9: Zmiany ilości odpadów budowlanych powstających na terenie Gminy i Miasta Krajenka w
prognozowanym okresie czasu................................ ................................ ................................ ................ 34
Tabela 10: Zmiany ilości odpadów niebezpiecznych powstających na terenie Gminy i Miasta Krajenka w
prognozowanym okresie czasu................................. ................................ ................................ ............... 34
Tabela 11: Zestawienie wymaganych ilości odpadów przeznaczonych do odzysku i recyklingu powstałych na
terenie Gminy i Miasta Krajenka w prognozowanym okresie czasu w %. ................................ ................ 42
Tabela 12: Szacunkowa ilość odpadów opakowaniowych przeznaczonych do odzysku i recyklingu powstałych
na terenie Gminy i Miasta Krajenka w prognozowanym okresie czasu w Mg................................. .......... 42
Tabela 13: Szacunkowa ilości odpadów budowlanych zebranych selektywnie powstających na terenie Gminy i
Miasta Krajenka w prognozowanym okresie czasu w Mg................................. ................................ ....... 43
Tabela 14: Szacunkowa ilość odpadów niebezpiecznych zebranych selektywnie powstających na terenie Gminy i
Miasta Krajenka w prognozowanym okresie czasu w Mg................................. ................................ ....... 43
Tabela 15: Harmonogram realizacji zdań................................. ................................ ................................ ........ 50
Tabela 16: Zestawienie liczby pojemników niezbędnych do funkcjonowania systemu zbiórki odpadów
zmieszanych w Gminie i Mieście Krajenka. ................................ ................................ ............................ 56
Tabela 17: Zestawienie wskaźników monitorowania planu. ................................ ................................ ............. 93
SPIS RYSUNKÓW
Rysunek 1: Skład morfologiczny odpadów komunalnych powstających na terenie Gminy i Miasta Krajenka ... 18
Rysunek 2: Ilość odpadów komunalnych powstających na terenie Gminy i Miasta Krajenka w roku 2003........ 19
Rysunek 3: Szacowana całkowita ilość odpadów powstających na terenie gminy Krajenka .............................. 26
SPIS ZDJĘĆ
Zdjęcie 1: Pojemniki do zbiórki odpadów stosowane na terenie gminy Krajenka................................. ............. 57
Zdjęcie 2: Sortownia na terenie Firmy Altvater Piła Sp. z o.o................................. ................................ .......... 70
ROZDZIAŁ I
WSTĘP
Strona
5
Strona
6
1.1. Przedmiot i zakres opracowania
Przedmiotem opracowania jest Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy i Miasta Krajenka położonej w powiecie złotowskim, w województwie wielkopolskim na lata
2004-2007 z perspektywą do roku 2011.
Niniejsze opracowanie przedstawia obszernie rozumiany problem gospodarki odpadami na terenie gminy i miasta obejmujący powstawanie, selektywne gromadzenie, odzysk
i unieszkodliwianie powstających odpadów.
1.2. Potrzeba i cel opracowania
Ochrona przyrody jest jedną z głównych, choć nie jedyną z dróg prowadzących do
osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. Zrównoważony rozwój można osiągnąć w pełni po
osiągnięciu czterech ładów:
•
ekologicznego,
•
społecznego,
•
ekonomicznego (gospodarczego),
•
przestrzennego.
Podstawowym i niezbędnym narzędziem osiągnięcia ładu ekologicznego jest ochrona i
kształtowanie środowiska przyrodniczego. Ład społeczny można osiągnąć np. poprzez akceptację mieszkańców dla proponowanych i podejmowanych działań. Ład gospodarczy osiąga się poprzez kształtowanie odpowiedniej struktury gospodarki i ograniczanie bezrobocia.
Ład przestrzenny wiąże się np. z odpowiednią lokalizacją terenów przemysłowych, mieszkaniowych, komunikacyjnych i innych.
Celem Planu Gospodarki Odpadami jest przedstawienie wytycznych do reorganizacji
systemu gospodarki odpadami na terenie miasta i gminy. Zawarte w nim rozwiązania organizacyjne oraz logistyczno - techniczne przyczynią się do właściwego, zgodnego z wymogami
ochrony środowiska, zagospodarowania powstających odpadów.
1.3. Podstawa prawna opracowania
Podstawę prawną niniejszego Planu stanowią między innymi następujące akty prawne:
Ustawy
•
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 ze zmianami);
•
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.
U. Nr 132, poz. 622 ze zmianami);
•
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 16, poz. 95
Strona
7
ze zmianami);
•
Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. Nr 9/97, poz. 43
ze zmianami);
•
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627
ze zmianami);
•
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska,
ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085 ze
zmianami);
•
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami);
Rozporządzenia
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620);
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz. U.
Nr 220, poz. 1858),
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. Nr 61 poz. 549);
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz. U. Nr 134, poz. 1140),
•
Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 15 października 2002 r. w sprawie wysokości stawek za korzystanie ze środowiska na rok 2003, M.P. 02.49.715;
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie rocznych
poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U.
Nr 104, poz. 982);
Dyrektywy Rady Europejskiej
•
Dyrektywa 75/442/EEC z 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów ze zmianami
91/156/EEC z 18 marca 1991 r.,
•
Dyrektywa 99/31/EEC z 26 kwietnia 1999 r. w sprawie ziemnych składowisk odpadów.
W opracowaniu niniejszego Planu wykorzystano również niezbędne materiały źródłowe:
•
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Rada Ministrów, Warszawa, październik 2002;
•
Program Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego, Poznań, 2003;
Strona
8
•
Plan Gospodarki Odpadami w Województwie Wielkopolskim, Poznań 2003;
•
Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Złotowskiego, Złotów 2003;
•
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotowskiego, Złotów 2003;
•
Siedem Projektów Ochrony Środowiska, Pula II, Wersja wstępna, DANCEE, listopad
2002;
•
Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na
lata 2007-2010, Rada Ministrów, Warszawa, grudzień 2002;
•
Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski, Rada Ministrów, Warszawa, maj 2002;
•
Poradnik powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami, Warszawa 2002;
•
Wskaźniki nagromadzenia i składu odpadów komunalnych w latach 1985-2000 oraz
metody ich badań, PZITS Warszawa 1985-1986;
•
Zbiór zaleceń do programowania, projektowania i eksploatacji wysypisk komunalnych, H. Piotrowska i in., OBREM-Łódź 1993;
•
Gmina wobec obowiązku ochrony środowiska przed odpadami komunalnymi, Helena
Przybyła, Fundacja Ekologiczna SILESIA, Katowice 1993;
Przy opracowaniu Planu wykorzystano również materiały oraz informacje uzyskane z
Urzędu Gminy i Miasta w Krajence, ze Starostwa Powiatowego w Złotowie oraz informacje
z jednostek organizacyjnych działających na omawianym terenie.
1.4. Słownik
Realizacja Planu Gospodarki Odpadami wymaga stosowania jednakowej terminologii
dotyczącej całokształtu gospodarki odpadami. Poniżej na podstawie ustawy o odpadach ( Dz.
U. Nr 66, poz. 620 ze zmianami) przedstawiono znaczenia zwrotów u żytych w opracowaniu.
gospodarowanie odpadami - rozumie się przez to zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów,
komunalne osady ściekowe - rozumie się przez to pochodzący z oczyszczalni ścieków osad z
komór fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do oczyszczania ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych,
magazynowanie odpadów - rozumie się przez to czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie
odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem,
odpady komunalne - rozumie się przez to odpady powstające w gospodarstwach domowych,
a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców
Strona
9
odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych,
odpady medyczne - rozumie się przez to odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny,
odpady obojętne - rozumie się przez to odpady, które nie ulegają istotnym przemianom fizycznym, chemicznym lub biologicznym; są nierozpuszczalne, nie wchodzą w reakcje fizyczne ani chemiczne, nie powodują zanieczyszczenia środowiska lub zagrożenia dla zdrowia
ludzi, nie ulegają biodegradacji i nie wpływają niekorzystnie na materię, z którą się kontaktują; ogólna zawartość zanieczyszczeń w tych odpadach oraz zdolność do ich wymywania, a
także negatywne oddziaływanie na środowisko odcieku muszą być nieznaczne, a w szczególności nie powinny stanowić zagrożenia dla jakości wód powierzchniowych, wód podziemnych, gleby i ziemi,
odpady ulegające biodegradacji - rozumie się przez to odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów,
odpady weterynaryjne - rozumie się przez to odpady powstające w związku z badaniem, leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług weterynaryjnych, a także w związku z prowadzeniem badań naukowych i doświadczeń na zwierzętach,
odzysk - rozumie się przez to wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części,
lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania, określone w załączniku nr 5 do ustawy,
odzysk energii - rozumie się przez to termiczne przekształcanie odpadów w celu odzyskania
energii,
oleje odpadowe - rozumie się przez to wszelkie oleje smarowe lub przemysłowe, które nie
nadają się już do zastosowania, do którego były pierwotnie przeznaczone, a w szczególności
zużyte oleje z silników spalinowych i oleje przekładniowe, a także oleje smarowe, oleje do
turbin i oleje hydrauliczne
PCB - rozumie się przez to polichlorowane difenyle, polichlorowane trifenyle,
monometylotetrachlorodifenylometan,monometylodichlorodifenylometan,
monometylodi-
bromodifenylometan oraz mieszaniny zawierające jakąkolwiek z tych substancji w ilości powyżej 0,005% wagowo łącznie,
posiadacz odpadów - rozumie się przez to każdego, kto faktycznie włada odpadami (wytwórcę odpadów, inną osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną); domniemywa
Strona
10
się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości,
recykling - rozumie się przez to taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania
substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też
recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii,
recykling organiczny - rozumie się przez to obróbkę tlenową, w tym kompostowanie, lub
beztlenową odpadów, które ulegają rozkładowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach
przy wykorzystaniu mikroorganizmów, w wyniku której powstaje materia organiczna lub
metan; składowanie na składowisku odpadów nie jest traktowane jako recykling organiczny,
składowisko odpadów - rozumie się przez to obiekt budowlany przeznaczony do składowania
odpadów,
spalarnia odpadów - rozumie się przez to instalację, w której zachodzi termiczne przekształcanie odpadów w celu ich unieszkodliwienia,
stosowanie komunalnych osadów ściekowych - rozumie się przez to rozprowadzanie na powierzchni ziemi lub wprowadzanie komunalnych osadów ściekowych do gleby w celu ich
wykorzystywania.
termiczne przekształcanie odpadów - rozumie się przez to procesy utleniania odpadów, w
tym spalania, zgazowywania, lub rozkładu odpadów, w tym rozkładu pirolitycznego, prowadzone w przeznaczonych do tego instalacjach lub urządzeniach na zasadach określonych w
przepisach szczegółowych; recykling organiczny nie jest traktowany jako termiczne przekształcanie odpadów,
unieszkodliwianie odpadów - rozumie się przez to poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych określonym w załączniku nr 6 do ustawy w
celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub
dla środowiska,
wytwórcy odpadów - rozumie się przez to każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów, oraz każdego, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów; wytwórcą
odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu
obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest
podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej,
Strona
11
zbieranie odpadów - rozumie się przez to każde działanie, w szczególności umieszczanie w
pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów, które ma na celu przygotowanie ich
do transportu do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania.
1.5. Obowiązki gminy
Obowiązki nałożone na gminę w zakresie utrzymania czystości i porządku określone zostały
w ustawie z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Obowiązki te należą do zadań własnych gminy, jest to:
o zapewnienie czystości i porządku na swoim terenie lub zapewnienie wykonania tych
prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych;
o zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji, własnych lub z innymi gminami: instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych oraz stacji zlewnych, instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok
zwierzęcych lub ich części;
o organizowanie selektywnej zbiórki, segregacji oraz magazynowania odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych, przydatnych do odzysku oraz współdziałanie z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w zakresie gospodarowania tego
typu odpadami;
o zapobieganie zanieczyszczeniu ulic, placów i terenów otwartych, w szczególno ści
przez: zbieranie i pozbywanie się błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń
uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości oraz odpadów zgromadzonych w przeznaczonych do tego celu urządzeniach ustawionych na chodniku;
o prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości
ich opróżniania i opracowywania planu sieci kanalizacyjnej;
o prowadzenie ewidencji przydomowych oczyszczalni ścieków w celu kontrolowania
częstości i sposobów usuwania komunalnych osadów ściekowych oraz w celu opracowywania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej;
o zapewnienie zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok bezdomnych zwierząt lub
ich części oraz współdziałają z przedsiębiorstwami podejmującymi działalność w tym
zakresie.
Rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego terenowego inspektora sanitarnego, w drodze uchwały ustala szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy
dotyczące m. in. (art. 4 w/w ustawy):
o Prowadzenia we wskazanym zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych.
Strona
12
o Rodzaju urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, a także wymagań dotyczących ich rozmieszczenia oraz utrzymywania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i
technicznym.
o Częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego.
Rada gminy może ustalić - w drodze uchwały - górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości (art. 6.2 cytowanej ustawy). Ustalając stawki powyższych opłat, rada gminy może stosować stawki niższe,
jeżeli odpady komunalne są zbierane i transportowane w sposób selektywny (art. 6.4).
1.6. Obowiązki właścicieli nieruchomości
Zgodnie z art. 5.1. właściciele nieruchomości zapewnić muszą utrzymanie czystości i porządku poprzez:
v Wyposażenie nieruchomości w urządzenia służące do zbierania odpadów oraz ich
utrzymanie w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym.
v Zbieranie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych zgodnie z
wymaganiami określonymi w uchwale rady gminy oraz pozbywanie się tych odpadów
w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi.
Przy wykonywaniu powyższego obowiązku, właściciele nieruchomości obowiązani są do
udokumentowania korzystania z usług wykonywanych przez zakład będący gminną jednostką
organizacyjną lub przedsiębiorcę posiadającego odpowiednie zezwolenie (art. 6.1). W przypadku, gdy właściciele nieruchomości nie udokumentują korzystania z powyższych usług,
obowiązki określone w art. 5.1. przejmuje w trybie wykonania zastępczego gmina (art. 6.3).
Kto nie wykonuje obowiązków wyszczególnionych w pkt. 1 i 2 podlega karze grzywny
(art. 10.2).
Na podstawie akceptacji mieszkańców wyrażonej w referendum, rada gminy może przejąć od
właścicieli nieruchomości powyższe obowiązki (art. 6a.1). Przejmując je, rada gminy ustala
opłatę ponoszoną przez właścicieli nieruchomości (art. 6a.2). Opłata ustalana jest w sposób
zryczałtowany za okresowe pozbywanie się określonej ilości wskazanego rodzaju odpadów.
Jej wysokość uzależniona jest od faktycznych kosztów ponoszonych przez gminę z tytułu
zorganizowania i funkcjonowania systemu zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania
odpadów komunalnych (art. 6a.3).
Strona
13
Rada gminy określa terminy uiszczania opłat. Opłaty nieuiszczone w wyznaczonym terminie
podlegają przymusowemu ściągnięciu w trybie określonym w przepisach o postępowaniu w
egzekucyjnym w administracji (art. 6.b).
ROZDZIAŁ II
ANALIZA STANU
OBECNEGO
Strona
14
Strona
15
2.1. Stan aktualny
2.1.1. Ogólna charakterystyka gminy
Gmina i Miasto Krajenka, jednostka samorządu terytorialnego o statucie miejsko-wiejskim,
położona jest administracyjnie w północnej części województwa wielkopolskiego, w powiecie złotowskim.
Od północy i północnego-wschodu gmina graniczy z Gminą Złotów, od południowegowschodu z Miastem i Gminą Wysoka, od południa z Gminą Kaczory i Miastem Piła, od zachodu z
Gminą Szydłowo, natomiast od północnego-zachodu z Gminą Tarnówka.
Całkowity obszar gminy wynosi 19 179 ha i zamieszkuje go łącznie 7 466 mieszkańców.
Pod względem administracyjnym gminę tworzy 16 miejscowości stanowiących jednocześnie
sołectwa. Głównym centrum gminy i siedzibą jej samorządu jest miasto Krajenka położone w centralnej części gminy, 8 kilometrów od Miasta Złotów (siedziby powiatu) oraz 23 kilometry od miasta
Piła, dawnej siedziby władz wojewódzkich a obecnie siedziby sąsiedniego powiatu. W stosunku do
województwa wielkopolskiego gmina obejmuje 0,22% ludności ogółem, natomiast w stosunku do
powiatu złotowskiego 10,6% jego ludności.
Łącznie omawiany obszar zamieszkuje 7 466 mieszkańców, z czego 51%, tj. 3 804 osoby
mieszkają w granicach administracyjnych miasta Krajenka. Średnie zagęszczenie ludności w gminie
wynosi 38,9 mieszkańca/km2.
Układ komunikacyjny gminy jest dobrze rozwinięty, dla którego szkieletem są drogi wojewódzkie i
powiatowe. Na terenie gminy znajdują się dwie drogi wojewódzkie: nr 188 oraz 190. Droga numer
188 – Człuchów – Piła stanowi odcinek 20,710 km na terenie gminy, w czym 2,148 km jako droga
miejska oraz 18,562 km jako odcinek zamiejski. Droga numer 190 Kajenka - Gniezno o całkowitej
długości 8,792 km gdzie 0,828 km stanowi odcinek miejski.
2.1.2. Położenie geograficzne
Podział geograficzny przeprowadzony przez Jerzego Kondrackiego w 1998 roku („Geografia
fizyczna Polski” PWN, Warszawa 1998r) gmina Krajenka leży we wschodniej części makroregionu
Pojezierza Południowo-Pomorskiego, na terenach mezoregionu Pojezierze Krajeńskie. Pojezierze
Krajeńskie położone jest na południe od Doliny Charzykowskiej i Borów Tucholskich. Całkowity
obszar tego mezoregionu wynosi około 4 380 km2 .
Pojezierze Krajeńskie znajduje się pomiędzy dolinami Gwdy, Brdy i środkowej Noteci. Wysoczyznowy obszar pojezierza charakteryzuje urozmaicony krajobraz (do 208 m n.p.m.) z kilkoma
zespołami wałów morenowych, przecięty rynnami z licznymi, ale niewielkimi jeziorami. Region pojezierza ma charakter rolniczy, większe miejscowości: Chojnice, Złotów, a także Krajenka.
Pod względem hydrogeograficznym obszar gminy należy do zlewni rzeki Głomi – w całości
przynależy do dorzecza Gwdy. Rozległą, centralną cześć gminy odwadnia rzeka Głomia wraz ze swoimi dopływami Kocunią i Strużnicą. Północno zachodnie obszary omawianego terenu odwadniane są
Strona
16
przez Pankawę, natomiast południowo-zachodnie znajdują się w zasięgu tzw. dopływu jeziora Czarne.
Wszystkie omawiane dopływy uchodzą lewostronnie do Gwdy.
2.1.3. Warunki klimatyczne
Klimat gminy uwarunkowany jest ogólnym położeniem fizycznogeograficznym Polski.
Opracowanie pomocnicze do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy Krajenka „Ograniczenia i uwarunkowania-Środowisko Przyrodnicze” podaje, że klimat obszaru
należy do strefy klimatu umiarkowanego, w obszarze wzajemnego przenikania się wpływów morskich
i kontynentalnych. Przejściowość ta uwidacznia się głównie zmiennymi stanami pogody, które
uwarunkowane są rodzajem napływających mas powietrza. Najczęściej notuje się tu obecność
powietrza polarnomorskiego. Przychodzi ono znad północnej części Oceanu Atlantyckiego i odznacza
się stosunkowo dużą zawartością pary wodnej. W lecie napływa jako masa powietrza chłodnego, z
którym związane jest znaczne zachmurzenie nieba, częste opady atmosferyczne. W zimie powietrze to
przynosi ocieplenie i zwiększenie zachmurzenia nieba. Ponadto przyczynia się do występowania
okresowych odwilży. Najczęściej powietrze to zalega latem i jesienią. Rzadziej napływa tu powietrze
polarnokontynentalne znad Europy Wschodniej, bądź – zwłaszcza zimą znad Azji. Odznacza się ono
małą wilgotnością i przynosi zmniejszenie zachmurzenia ogólnego nieba. Obecność tego powietrza
obserwuje się najczęściej zimą i wiosną. Oddziaływanie tych dwóch, często wymieniających się mas
powietrza w zasadniczy sposób wyznacza cechy klimatu charakteryzowanego obszaru. Wg Romera
teren ten należy do typu klimatycznego pojeziernego, na przejęciu dzielnic Pomorskiej i Bydgoskiej.
Klimat ma charakter przejściowy, pomiędzy chłodnym i wilgotnym terenem dzielnicy Pomorskiej a
cieplejszymi i suchszymi dzielnicami środkowopolskimi.
Według danych Państwowego Instytutu Geologicznego notuje się tutaj 30-35 dni mroźnych,
około 107 dni z przymrozkami i 38 – 50 dni z pokrywą śnieżną. Opad średnioroczny kształtuje się na
poziomie 550 mm a długość okresu wegetacyjnego wyznaczono na 210 – 215 dni. Orografia sprawia,
że w dzielnicy tej wieje dość dużo silnych wiatrów z sektora zachodniego. Średnia roczna temperatura
powietrza 7,7oC.
2.2. Ilość powstających odpadów
2.2.1.Odpady komunalne
Szacowania ilości powstających odpadów na terenie gminy Krajenka w sektorze komunalnym
dokonano na podstawie danych uzyskanych z Firmy Altvater – Piła Sp. z o. o., z siedzibą przy ul.
Łącznej zajmującej się gospodarką odpadową w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych.
Z uzyskanych danych określono ilość powstających odpadów komunalnych na terenie gminy i miasta
Krajenka na 1300 Mg rocznie.
Strona
17
Ilość powstających odpadów usuniętych na składowisko odpadów została określona na podstawie
wagi umieszczonej na składowisku odpadów.
W masie usuniętych odpadów znajdują się:
v odpady komunalne z gospodarstw domowych;
v odpady z obiektów użyteczności publicznej i obsługi ludności;
v odpady komunalne od podmiotów gospodarczych;
v odpady uliczne i z utrzymania zieleni;
v odpady z handlu i rzemiosła.
Objętość zebranych odpadów komunalnych została zdeponowana na składowisku odpadów w
miejscowości Kłoda gmina Szydłowo w powiecie pilskim oraz na składowisku odpadów w mieście
Krajenka.
Na terenie gminy i miasta prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych i surowcowych w systemie „donoszenia”. W jej ramach w roku 2003 zebrano łącznie 8869 kg odpadów opakowaniowych i surowcowych z czego:
•
4249 kg szkła
•
1140 kg papieru
•
3480 kg tworzyw sztucznych.
Uwzględniając fakt objęcia umowami na odbiór odpadów 90,25% mieszkańców gminy dokonano
obliczenia średniego wskaźnika nagromadzenia odpadów na jednego mieszkańca w ciągu roku. Z
wyliczenia wynika, że wskaźnik ten wynosi ok. 194,3 kg/Mr. Obliczony wskaźnik przyjęto dla analizy składu morfologicznego oraz ilości powstających odpadów komunalnych na terenie Gminy i Miasta Krajenka.
Biorąc pod uwagę niepełną ewidencję odpadów uznanych za komunalne, konieczne jest dokonanie
analizy masy odpadów komunalnych powstających zarówno w gospodarstwach domowych jak i pochodzących z innych źródeł.
2.2.2. Skład morfologiczny odpadów komunalnych
W celu określenia składu morfologicznego odpadów komunalnych dowożonych na składowisko odpadów w Kłodzie przeprowadzono stosowne badania.
Dokonano analizy składu morfologicznego odpadów komunalnych powstających na terenie gminy
Krajenka. Wyniki przeprowadzonej analizy przedstawiono w poniższej tabeli
Strona
18
Tabela 1. Skład morfologiczny odpadów komunalnych powstających na terenie Gminy i Miasta
Krajenka
FRAKCJA ODPADÓW
UDZIAŁ
WSKAŹNIK NAGROMADZENIA
[%]
[kg/Mr]*
Odpady organiczne
20
38,86
Papier i tektura
11
21,37
Szkło
9
17,49
Tworzywa sztuczne
7
13,6
Tekstylia
2
3,89
Złom metali
1
1,94
Pozostałość nieorganiczna
50
97,15
100
194,3
R A Z E M:
Analiza wykonana przez Firmę Altvater Piła Sp. z z.o.
Rysunek 1: Skład morfologiczny odpadów komunalnych powstających na terenie
Gminy i Miasta Krajenka
20
11
50
9
1
Odpady organiczne
Tworzywa sztuczne
2
7
Papier i tektura
Tekstylia
Szkło
Złom metali
Tabela 2: Liczba mieszkańców gminy Krajenka w poszczególnych rejonach zamieszkania
ILOŚĆ MIESZKAŃCÓW
W rejonach miejskich
W rejonach wiejskich
Razem
3 804
3 662
7 466
Strona
19
Na podstawie ilości mieszkańców zasiedlających tereny Gminy i Miasta Krajenka obliczono
ilość odpadów powstających na terenie gminy Krajenka w gospodarstwach domowych.
Tabela 3: Ilość odpadów komunalnych powstających na terenie Gminy i Miasta Krajenka w
roku 2003
FRAKCJA ODPADÓW
MASA POWSTAJĄCYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH [Mg]
Odpady organiczne
290,1
Papier i tektura
159,5
Szkło
130,6
Tworzywa sztuczne
101,5
Tekstylia
29,0
Złom metali
14,5
725,3
R A Z E M:
1450,5
Dan e UG i M K r ajen k a
Rysunek 2: Ilość odpadów komunalnych powstających na terenie Gminy i Miasta Krajenka w
roku 2003
290,1
725,3
159,5
130,6
14,5
Odpady organiczne
Tworzywa sztuczne
Papier i tektura
Tekstylia
29
101,5
Szkło
Złom metali
Porównując masę odpadów komunalnych powstających w gospodarstwach domowych oraz
masę odpadów uznanych za komunalne usuniętych z terenu gminy wynika, że występują pomiędzy
nimi różnice. Różnica ta wynikać może z faktu
•
Strona
20
objęcia zorganizowanym systemem zbiórki odpadów nie całkowitej liczby ludności, na co
wskazywać może ilość eksploatowanych pojemników do gromadzenia odpadów;
•
usuwania powstających odpadów komunalnych na składowiska odpadów zlokalizowane poza
terenem gminy;
•
niekontrolowanego usuwania odpadów komunalnych na tzw. „dzikie wysypiska” lub miejsca
ustronne przez mieszkańców nie objętych systemem zbiórki albo niekontrolowanego zagospodarowywania odpadów (np. spalanie).
Do dalszych analiz przyjęto wielkość szacunkową obliczoną w opracowaniu na podstawie da-
nych uzyskanych z gmin i przyjętych wskaźników.
2.2.3. Pozostałe odpady komunalne
Oprócz odpadów powstających w gospodarstwach domowych zalicza się również odpady
komunalne powstające na terenie Miasta i Gminy.
Obowiązek utrzymania czystości i porządku w gminach wiąże się z koniecznością sprzątania
placów i ulic, utrzymania terenów zielonych, cmentarzy i targowisk. Na terenie gminy Krajenka tereny zielone (parki, skwery) zajmują łącznie powierzchnię ok. 60 ha. Prowadzone badania nad ilością
powstających w wyniku pielęgnacji terenów zielonych odpadów wykazały, że na 1 ha parków i zieleńców powstaje ok. 3 - 5 Mg odpadów ulegających biodegradacji. Uwzględniając powierzchnię terenów zielonych podlegających pielęgnacji oraz wskaźnik powstawania odpadów szacuje się, że powstaje tam ok. 240,0 Mg odpadów ulegających biodegradacji. Powstające odpady deponowane są
na składowisku odpadów wraz z odpadami komunalnymi lub pozostawiane są w miejscu ich powstawania (skoszona trawa).
Funkcjonujące na terenie gminy targowisko jest źródłem powstawania odpadów z przewagą
frakcji organicznych i opakowaniowych. Odpady z targowisk gromadzone są nieselektywnie. Ich
unieszkodliwianie polega na zdeponowaniu na składowisku odpadów komunalnych. Z uwagi na brak
odrębnej ewidencji tej grupy odpadów zachodzić będzie konieczność dokonania szacunku ich masy.
Szacuje się, że na 1 m2 targowiska powstaje w ciągu roku ok. 100-200 kg odpadów. Przyjmując wielkość targowiska (ok. 900 m2) oraz wskaźnik „produkcyjności” odpadów na poziomie 100 kg/m2/r
szacuje się, że powstaje tu ok. 90,0 Mg odpadów na rok.
Źródłem odpadów komunalnych są także obiekty użyteczności publicznej i obsługi ludności (urzędy,
szkoły i przedszkola).
Na terenie gminy funkcjonuje jedna szkoła średnia, 2 gimnazja oraz 6 szkół podstawowych i 4 przedszkola. Ogólna liczba uczniów w szkołach to 1847, a w przedszkolach 190 wychowanków. Uwzględniając współczynnik powstawania odpadów komunalnych na jednego ucznia (40 kg/u/r) oraz na jednego wychowanka przedszkola (85 kg/o/r) szacuje się, że w placówkach oświatowych na terenie gminy powstaje ok. 90,03 Mg odpadów komunalnych.
Strona
21
Urząd Gminy i Miasta zatrudnia ogółem 24 pracowników. Badania wskazują, że każdy z pracowników urzędów wytwarza średnio 75 kg odpadów komunalnych rocznie. Uwzględniając powyższe
wielkości szacuje się, że w urzędach działających na terenie gminy powstaje ok. 1,8 Mg odpadów
komunalnych.
2.2.4. Sektor handlowo-usługowy
Odpady z sektora handlowo-usługowego podobne są do odpadów komunalnych występujących w
gospodarstwach domowych, jednakże różnią się składem morfologicznym. W skład takich odpadów
wchodzą w przeważającej części odpady opakowaniowe, tj. papier, tektura tworzywa sztuczne. Ilość
poszczególnych odpadów zależy od rodzaju prowadzonej działalności. Z danych statystycznych wynika, że na terenie Gminy i Miasta Krajenka w roku 2003 funkcjonowało 107 podmiotów gospodarczych o charakterze handlowo-usługowym. Funkcjonujące na tym terenie podmioty należą do grupy
podmiotów małych i średnich niekwalifikujących się do uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów, stąd nie jest prowadzona odrębna ewidencja powstających tam odpadów. Brak takiej ewidencji
wymusza dokonanie szacunku masy tej grupy odpadów W zakresie usług dominują usługi zaliczane
do usług innych (fryzjerskie, szewskie fotograficzne) Szacuje się, że w sektorze usługowo-hanlowym
zatrudnionych jest około 430 osób. Na podstawie przyjętego wskaźnika nagromadzenia odpadów
przypadającego na jednego pracownika jako 400 kg/pracownika/rok szacowana ilość odpadów powstająca w tym sektorze wynosi 172,0 Mg odpadów rocznie.
2.2.5. Odpady medyczne i weterynaryjne
Odpady medyczne to odpady pochodzące z zakładów opieki zdrowotnej, ośrodków zdrowia
oraz przychodni specjalistycznych. Odpady z zakładów opieki zdrowotnej składają się z odpadów
komunalnych i niebezpiecznych odpadów medycznych (igły, części ciał i organów ludzkich, odpady
zakaźne, zużyte substancje chemiczne i leki). Jednostki służby zdrowia na terenie Gminy i Miasta
Krajenka nie posiadają pozwolenia na wytwarzanie odpadów medycznych. Na terenie miasta znajduje się ośrodek zdrowia, w którym usługi świadczy trzech lekarzy rodzinnych. Znajdują się również
trzy gabinety stomatologiczne. Dla potrzeb określenia ilości powstających odpadów z tej dziedziny
określono, iż w przychodni udziela się średnio 65 porad dziennie, natomiast dla gabinetów lekarskich
założono średnio 5 porad na dobę. Zakłada się średni wskaźnik nagromadzenia odpadów medycznych
na 0,005 kg/poradę. Po dokonaniu szacunkowych obliczeń uzyskano wartość odpadów medycznych
powstających w funkcjonujących jednostkach medycznych wynoszącą 0,104 Mg/rok.
Strona
22
2.2.6.Odpady przemysłowe
Odpady przemysłowe stanowią odpady składające się w części z odpadów komunalnych jak
również z odpadów produkcyjnych, tzw. odpadów technologicznych. W zależności od prowadzonej
produkcji powstające odpady wykazują zróżnicowane właściwości.
Według Urzędu Gminy i Miasta w Krajence na terenie gminy w 2003 roku funkcjonowało
łącznie 12 podmiotów gospodarczych o charakterze przemysłowym. Przedsiębiorstwa działające na
terenie miasta i gminy posiadają łącznie zezwolenia na wytwarzanie 2246,15 Mg odpadów innych niż
niebezpieczne.
2.2.7. Odpady budowlane
Na odpady z sektora budowlanego składają się głównie odpady obojętne powstałe podczas
rozbiórek obiektów, jak np. gruz ceglany, materiały ceramiczne, beton, panele i inne elementy gipsowe. W tej grupie występować może także drewno, stal, odpady opakowaniowe itp.
Charakterystyczną cechą tej gałęzi jest zmienność powstających odpadów, choć najczęściej są to w
większości znaczne ilości pod względem masowym i objętościowym.
Na terenie Gminy i Miasta Krajenka działa 11 podmiotów gospodarczych o charakterze budowlanym. Pozwolenia na wytwarzanie tego typu odpadów posiada firma „BEKKER” w ilości 25,0
Mg/rok.
Szacując na podstawie krajowych wskaźników nagromadzenia odpadów budowlanych jako 40
kg/M/r określono szacunkową wartość odpadów z tego sektora na poziomie 298,6 Mg/rok.
Ze względu na brak informacji dotyczących sposobu postępowania z tego typu odpadami
wnioskujemy, że są one wykorzystywane na składowisku odpadów lub są usuwane w sposób niekontrolowany. Zakładać można również, że część powstałych odpadów budowlanych wykorzystywana
jest na utwardzanie dróg, jednakże poziom ich wykorzystania trudny jest do określenia.
2.2.8. Wraki samochodowe
Na przełomie ostatnich kilku lat wraki samochodowe, a także maszyny rolnicze na terenach
wiejskich stały się coraz bardziej znaczną grupą odpadów. W związku ze złożonością swej konstrukcji
składają się z wielu elementów i zawierają różnego rodzaju substancje, z których część to odpady
niebezpieczne (oleje, płyny hamulcowe, akumulatory itp.). Jednak zdecydowaną większość stanowią
metale i tworzywa sztuczne nadające się do recyklingu. W roku 2003 z terenu Gminy i Miasta Krajenka wycofano z eksploatacji łącznie 6 pojazdów samochodowych. Pojazdy te poddane zostały demontażowi w punktach demontażu.
2.2.9. Odpady ściekowe
Do głównych odpadów powstających podczas eksploatacji oczyszczalni ścieków są osady
ściekowe, skratki oraz piasek.
Strona
23
W gminie funkcjonuje biologiczna oczyszczalnia ścieków o przepustowości 600 m3/dobę.
Ilość skratek powstających w wyniku działalności oczyszczalni to około 6,5 Mg/rok. Średnioroczna
ilość piasku z piaskownika wynosi 139 Mg. Osady ściekowe ze względu na swoje właściwości są
wykorzystywane rolniczo. Ilość osadów ściekowych wynosi 2057,0 Mg.
Ilość powstających osadów ściekowych na przełomie lat 2000-2003 zestawiono w tabeli poniżej:
Tabela 4: Zestawienie ilości powstających osadów ściekowych w latach 2000-2003
Rok
2000
2001
2002
2003
sucha masa [Mg]
20
16
20
21
Dane KZUP w Krajence
2.2.10. Odpady ciepłownicze
Na terenie gminy funkcjonują dwie kotłownie zbiorcze opalane paliwem stałym, zlokalizowane przy ulicy Wł. Jagiełły i T. Kościuszki. Jakość powstałych odpadów z tej jednostki stanowi żużel w
ilości 5 ton/rok.
2.2.11. Odpady niebezpieczne
Przyjmuje się, że ilość powstających odpadów niebezpiecznych stanowi 0,2-0,3% odpadów komunalnych. Na podstawie ogólnej ilości powstałych odpadów wielkość tą oszacowano jako 2,6 –
3,9Mg.
Szczególne rodzaje odpadów niebezpiecznych
Ø Odpady zawierające PCB
PCB w przepisach prawnych zdefiniowane jest jako:
§
Polichlorowane trifenyle,
§
monometylotetrachlorodifenylometan,
§
monometylodichlorodifenylometan,
§
monometylodibromodifenylometan oraz mieszaniny zawierające jakąkolwiek z tych
substancji w ilości powyżej 0,005% wagowo łącznie.
Związki te zaliczane są do szczególnie szkodliwych dla zdrowia organizmów żywych oraz dla środowiska naturalnego. Fakt ten spowodował zaprzestanie produkcji PCB oraz konieczność wycofania z
eksploatacji. Wprowadzono także obowiązek unieszkodliwienia lub dekontaminacji urządzeń zawierających te związki.
PCB wykorzystywane było głównie w zamkniętych urządzeniach takich jak kondensatory, transformatory oraz inne urządzenia elektroenergetyczne. Według obowiązujących przepisów całkowite usunięcie urządzeń zawierających PCB ma nastąpić do roku 2010.
Z danych uzyskanych w Urzędzie Gminy i Miasta Krajenka wynika, że na terenie gminy nie występują urządzenia zawierające PCB. Jednak w najbliższym czasie (do końca 2004 roku) należałoby przeprowadzić ankietyzację zakładów).
Strona
24
Ø Oleje odpadowe
Głównym źródłem powstawania olejów odpadowych są motoryzacja i przemysł. Oleje odpadowe z
motoryzacji to przede wszystkim zużyte oleje silnikowe i oleje przekładniowe, natomiast te pochodzące z przemysłu to: zanieczyszczone oleje hydrauliczne, przekładniowe, maszynowe, turbinowe, sprężarkowe, transformatorowe oraz grzewcze. Poza olejami odpadowymi w sektorze gospodarczym występują również odpady zanieczyszczone olejami tj. zaolejone szlamy z separatorów olejowych oraz
odstojników, szlamy z obróbki metali zawierające oleje, zużyte filtry olejowe, zużyte zaolejone sorbenty, trociny, czyściwo oraz opakowania po olejach. W odpadach tych najczęściej występują zanieczyszczenia w postaci dodatków uszlachetniających oleje i produkty ich rozkładu, produkty polimeryzacji węglowodorów, domieszki paliw, woda, detergenty itp.
Na terenie gminy aktualnie brak jest informacji dotyczących ilości i rodzaju powstających olejów odpadowych.
Ø Baterie i akumulatory
Akumulatory elektryczne i baterie galwaniczne są produktami, które po zużyciu stają się odpadami o
charakterze niebezpiecznym dla środowiska i zdrowia ludzi. Często zużyte baterie i akumulatory,
szczególnie te małogabarytowe, przenikają do strumienia odpadów komunalnych i w rezultacie są
deponowane na składowiskach komunalnych.
Efektem takiego postępowania jest przedostawanie się wielu substancji niebezpiecznych poprzez wody opadowe, filtrujące masę nagromadzonych odpadów oraz przechodzenie zanieczyszczeń wraz z
odciekami do gleby, wód powierzchniowych i podziemnych, powodując niebezpieczne skażenie. Odpadowe baterie i akumulatory mają wartość surowcową, ponieważ poddane odzyskowi stanowią
znaczne zasoby ochraniające naturalne złoża surowcowe.
Aktualnie na rynku polskim można wyróżnić trzy grupy chemicznych źródeł prądu:
§
akumulatory ołowiowe,
§
akumulatory niklowo-kadmowe wielko- i małogabarytowe,
§
baterie pierwotne i pozostałe baterie wtórne.
Aktualnie prowadzi się zbiórkę akumulatorów na terenie gminy zgodnie z wymogami prawa, tzn. zużyte akumulatory są odbierane przez sprzedawców. Punkty sprzedaży przekazują zużyte akumulatory
firmom posiadającym stosowne zezwolenia na transport, odzysk lub unieszkodliwianie tego typu odpadów. Na terenie gminy zbiórka baterii działa jeszcze bardzo słabo, aktualnie jest na etapie wdrażania. Zbiórkę prowadzi się najczęściej w szkołach.
Ø
Odpady zawierające azbest
Azbest znalazł bardzo szerokie zastosowanie w budownictwie i przemyśle. Na terenie gminy nie podjęto działań zmierzających do ustalenia faktycznej ilości wyrobów posiadających azbest. Do wyrobów
tych zaliczamy płyty azbestowo-cementowe służące do ocieplenia budynków oraz stosowane jako
dachówki, a także rury azbestowocementowe.
Strona
25
2.2.12. Import odpadów
Na terenie miasta Krajenka do roku 2003 funkcjonowała instalacja do unieszkodliwiania odpadów o zasięgu lokalnym (składowisko odpadów). Instalacja ta (składowisko odpadów) przeznaczona została do zamknięcia i rekultywacji. Na terenie tym nie ma obiektu przeznaczonego do unieszkodliwiania odpadów o zasięgu ponadgminnym. Dlatego też na tej podstawie stwierdzić można, że na
teren miasta i gminy nie są importowane odpady niewytwarzane na tym terenie.
2.2.13. Całkowita szacowana ilość powstających odpadów
Na podstawie przeprowadzonej powyżej analizy ilości odpadów powstających w różnych sektorach oszacowano całkowitą ilość powstałych odpadów. Oszacowana wielkość będzie podstawą dalszej pracy w celu przeprowadzenia prognozy ilości zmian w kolejnych latach.
Tabela 5: Zestawienie ilości odpadów powstających na terenie gminy Krajenka
Źródło pochodzenia odpadów
Ilość [Mg]
Komunalne
1450,5
Inne odpady komunalne
421,8
Z sektora handlowego i usługowego
172,0
Medyczne i weterynaryjne
0,104
Z przemysłu
2246,15
Z sektora budowlanego
298,6
Wraki samochodowe
6,0
Z oczyszczalni ścieków
2202,5
Odpady niebezpieczne
3,25
Odpady paleniskowe
5,0
Razem
Obliczenia własne
6.805,6
Strona
26
Rysunek 3: Szacowana całkowita ilość odpadów powstających na terenie gminy Krajenka
5
3,25
1450,5
2202,5
421,8
16,8
298,6
Komunalne
Z sektora handlowego i usługowego
Z przemysłu
Wraki samochodowe
172
424,7
0,5
Inne odpady komunalne
Medyczne i weterynaryjne
Z sektora budowlanego
Z oczyszczalni ścieków
Odpady paleniskowe
2.3. System zbiórki odpadów
Za system organizacyjny gospodarki odpadami na terenie gminy odpowiedzialny jest Urząd
Gminy i Miasta w Krajence. Usuwaniem odpadów z terenu gminy zajmuje się firma ALTVATER Piła
Sp z o.o.
Z danych Urzędu Gminy i Miasta wynika, że zorganizowanym systemem zbiórki odpadów objętych
jest ok. 90,25% ogólnej liczby mieszkańców. Do zbiórki zmieszanych odpadów komunalnych firmy
wykorzystują:
•
1083 pojemników 120 litrowych;
•
37 pojemników 240 litrowych;
•
43 pojemników 1100 litrowych.
W roku 2003 z terenu gminy i miasta usunięto łącznie 1300 Mg odpadów komunalnych. Cała masa
zebranych odpadów unieszkodliwiona została na składowisku odpadów w Kłodzie oraz na funkcjonującym jeszcze składowisku odpadów komunalnych w Krajence.
Teren miasta oraz niektóre miejscowości na terenie gminy wyposażone zostały w pojemniki
do selektywnej zbiórki odpadów.
Na obszarze miasta ustawiono 12 kompletów pojemników czyli:
•
pojemnik na szkło,
•
PET (tworzywa sztuczne)
•
makulaturę.
Pojemniki te ustawiono przy 12 ulicach w Krajence: Wł. Jagiełły, Rynek, Winiary, Sosnowa,
Bydgoska, 30-Stycznia, Ks. Domańskiego, Witosa, Wojska Polskiego, Złotowska, Złotowska 2A oraz
Strona
27
Floriańska. Dodatkowo przy ulicy Złotowskiej i Floriańskiej znajdują się pojemniki na Al (aluminium).
Na terenie wsi również rozstawiono pojemniki przeznaczone do selektywnej zbiórki odpadów.
Szczegółowe zestawienie przedstawiono w tabeli 6.
Tabela 6: Wykaz pojemników przeznaczonych do selektywnej zbiórki odpadów na terenie wsi w
gminie Krajenka
Rodzaj pojemnika
Miejscowość
Płońsk
Czajcze – Leśnik
Podróżna
Śmiardowo Krajeńskie
Augustowo
Głubczyn
Dolnik
Paruszka
Żeleźnica
Skórka
tworzywa
sztuczne
Augustowi
Augustowi
Augustowi
X
Augustowi
Augustowi
Augustowi
X
X
X
szkło
Ilość pojemników
(zestawów)
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
X-zawiera pojemnik
Miejscowości, które nie są segregowanych zmniejszyła objętość ogólną wytwarzanych odpadów komunalnych.objęte segregacją odpadów to: Wąsoszki, Barankowo, Tarnówczyn, Pogórze, Maryniec i Krajenka Wybudowanie.
Wprowadzona zbiórka odpadów
Istnieją na terenie miasta dwa punkty odbioru zużytych akumulatorów, prowadzi je Kazimierz
Stanisławiszyn przy ul. Złotowskiej oraz Jan Klappa przy ul. Domańskiego w ramach prowadzonych
działalności gospodarczych. Pojemniki na baterie znajdują się na terenie miasta Krajenka przy ulicy
Floriańskiej i Złotowskiej.
Selektywna zbiórka odpadów surowcowych prowadzona jest w oparciu o pojemniki iglo o
pojemności 1500 l na szkło oraz o pojemniki do zbiórki tworzyw sztucznych i papieru o pojemności 1100 l typu MGB. W wyniku prowadzonej na terenie gminy i miasta selektywnej
zbiórki odpadów zebrano:
•
4249 kg szkła
•
1140 kg papieru
•
3480 kg tworzyw sztucznych
Prowadzony systematyczny monitoring na terenie gminy nie wykazuje występowania dzikich
wysypisk. Miejsca występowania takiego składowania odpadów są zgłaszane i usuwane na bieżąco.
Występujące osady ściekowe powstałe podczas eksploatacji w ilości 2057,0 Mg wykorzystywane są
do celów rolniczych, natomiast piasek wywożony jest na składowisko w Krajence zaś uzyskane skratki na wysypisko w Kłodzie.
Strona
28
2.3.1. Opłaty
Za przyjęcie odpadów komunalnych na składowisko odpadów pobierana jest opłata netto w
wysokości 8,66 zł/m3(44,50 zł/Mg) netto. Za usuwanie odpadów komunalnych z posesji pobierana jest
opłata w wysokości 13,22 zł/m3 netto (zarówno od osób fizycznych jak i podmiotów prawnych).
2.4. Instalacje do segregacji, odzysku i unieszkodliwiania odpadów
2.4.1. Składowisko odpadów komunalnych
Miejskie składowisko odpadów komunalnych zlokalizowane jest w miejscowości Kłoda gmina
Szydłowo w odległości 11 km od miasta Piły.
Składowisko położone jest w granicach działki nr 236/1 o powierzchni 19,92 ha otoczone z trzech stron
lasem iglastym, a od wschodu gruntami ornymi. Najbliższe zabudowania znajdują się w odległości 1,3 km.
Teren o nieregularnym wydłużonym kształcie i zróżnicowanej konfiguracji po eksploatacji byłej żwirowni.
Jako składowisko odpadów eksploatowane jest od 1978 r. W latach 1979-1997 wypełniono odpadami
około 1.048 tys. m kubatury o miąższości odpadów 6-8 m..
W 1998 r opracowano projekt modernizacji składowiska polegający głównie na zwiększeniu chłonności umożliwiającej dalszą eksploatację przez okres ok. 40 lat.
Powiększenie chłonności ma nastąpić poprzez podniesienie wysokości składowania
•
stan pierwotny
79-82 m n.p.m.
•
stan 1998 rok
88-95 m n.p.m.
•
Stan docelowy
104-107 m. n.p.m.
W rozbiciu na
•
Kwatera nr I powierzchnia 5,30 ha, pojemność 669,0 tys. m3
•
Kwatera nr II powierzchnia 2,13 ha, pojemność 158,8 tys. m3
•
Kwatera nr III powierzchnia 2,40 ha, pojemność 211,8 tys. m3
Łączna pojemność po procesie modernizacji
1039,6 tys. m3
Całość złoża odpadów jest otoczona obwałowaniem zewnętrznym o szerokości korony 3,0
m i nachyleniu skarp zewnętrznych 1:2. Do budowy obwałowań przewiduje się częściowe wykorzystanie odpowiednio zagęszczonych odpadów natomiast strona zewnętrzna z gruntu mineralnego.
Do składowiska prowadzi droga asfaltowa odchodząca od drogi Piła-Szydłowo. Wjazd na teren znajduje się od strony północnej bramą wjazdową i wyjazdową, za którą są zlokalizowane obiekty kubaturowe oraz obiekty inżynierskie. Nawierzchnia w obrębie zaplecza utwardzona jest kostką
brukową. Dalej w kierunku południowym prowadzi droga dojazdowa do kwater składowiska - aktualnie
eksploatowana jest kwatera I. Kwaterę wypełnianą odpadami oddziela od pobliskich stawów obwałowanie zewnętrzne. Ciąg czterech stawów w granicach południowej części składowiska bez żadnego ogrodzenia graniczy bezpośrednio z lasem sosnowym. Z pozostałych stron teren jest ogrodzony. Od
Strona
29
strony wschodniej do składowiska przylegają grunty rolne od kilku lat wyłączone z upraw prowadzonych niegdyś przez zlikwidowany PGR Skrobek.
Obiekty występujące na terenie składowiska:
•
budynek administracyjny z kotłownią;
•
kontener socjalny;
•
garaż kompaktowy;
•
garaż spychacza i ładowarki;
•
budynek elektrowni biogazowej;
•
trafostacja;
•
waga samochodowa firmy Schenk typ DJPT-E2 o nośności 50 Mg;
•
myjnia płytowa;
•
brodzik dezynfekcyjny;
•
kwatera składowania I;
•
kwatera składowania II;
•
kwatera składowania III;
•
staw I, staw II, staw III;
•
teren rezerwowy dla pozyskiwania mas ziemnych i następnego stawu IV;
•
piezometry P-l do P 10/11;
•
składowisko odpadów przemysłowych Philipsa – zamknięte i zabezpieczone.
Właścicielem terenu działki nr 236/1 jest Gmina Szydłowo, zarządzającym składowiskiem w imieniu
Urzędu Miejskiego w Pile jest Miejski Zakład Oczyszczania - Wysypisko z siedzibą w Pile. Eksploatację składowiska powierzono firmie ALTVATER-PIŁA Sp. z o.o.. Eksploatację ujęć biogazu i malej
elektrowni biogazowej prowadzi firma „EBC-EKO" Piła.
2.5. Podsumowanie
Oceniając obecny stan gospodarki odpadami na terenie Gminy i Miasta Krajenka należy
zwrócić uwagę na kilka aspektów:
•
Zadania z zakresu gospodarki odpadami realizowane są przez gminę i miasto we własnym
zakresie. Gminny system gospodarki odpadami ogranicza się do zbiórki zmieszanych odpadów balastowych kierowanych na składowisko odpadów oraz do selektywnej zbiórki odpadów surowcowych.
•
System zbiórki odpadów w gminie i mieście obejmuje mieszkańców oraz podmioty gospodarcze, stąd brak jest odrębnej ewidencji odpadów usuwanych z gospodarstw domowych
oraz z innych źródeł. W ramach zorganizowanego systemu zbiórki odpadów firmy wywozowe usunęły łącznie ok. 1300 Mg odpadów w roku 2003 uznanych za komunalne z gospodarstw domowych, obiektów użyteczności publicznej i podmiotów gospodarczych.
•
Strona
30
W ramach prowadzonej na terenie gminy i miasta selektywnej zbiórki odpadów zebrano
łącznie 8,86 Mg odpadów opakowaniowych i surowcowych przekazanych recyklerom.
•
Zbiórką odpadów komunalnych zajmuje się firma wywozowa Altvater
Piła Sp. z o.o.. Zbiórka odpadów komunalnych w głównej mierze oparta jest na pojemni-
kach 110 litrowych, 1100 litrowych oraz kontenerach zamkniętych. Żadna z firm z terenu gminy
nie posiada zezwolenia na transport odpadów niebezpiecznych. Należy zatem wnosić, że usługi
w tym zakresie wykonywane są przez podmioty spoza terenu gminy lub z pominięciem obowiązujących zasad.
•
Na terenie Gminy i Miasta Krajenka znajduje się 1 składowisko odpadów w miejscowości
Krajenka. Składowisko to przeznaczone jest do zamknięcia i rekultywacji w 2005 r.
•
Miejsca nielegalnego zrzutu odpadów usuwane są na bieżąco.
•
Podmioty funkcjonujące na terenie miasta i gminy posiadają zezwolenia na wytwarzanie
łącznie 2246,15 Mg odpadów innych niż niebezpieczne.
Strona
ROZDZIAŁ III
PROGNOZA ZMIAN
ILOŚCI I SKŁADU
ODPADÓW
31
Strona
32
3.1. Prognoza zmian
Głównymi czynnikami wpływającymi na zmiany ilości i składu odpadów komunalnych są:
•
zmiany liczby mieszkańców,
•
poziom zamożności i stylu życia mieszkańców,
•
rozwój ekonomiczny kraju (regionu),
•
wydajność produkcji.
Za stan wyjściowy przyjęto rok 2003, a za granicę prognozy rok 2011. Zmiany składu i ilości
morfologicznego odpadów uzależnione są przede wszystkim od zmian liczby mieszkańców oraz od
zmian w modelu konsumpcji związanych ze wzrostem lub spadkiem zamożności mieszkańców. Przeprowadzona prognoza oparta została zatem o wskaźnik wzrostu liczby mieszkańców oraz wskaźnik
wzrostu Produktu Krajowego Brutto.
Oba wskaźniki mają istotne znaczenie dla szacunku wzrostu ilości odpadów zarówno komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych jak i w innych sektorach życia publicznego
(handel, usługi, produkcja).
Do procesu prognozowania przyjęto następujące założenia:
•
Przez cały czas prognozy liczba ludności będzie stała. Spowodowane jest to przede wszystkim
zjawiskiem migracji ludności z terenów wiejskich oraz migracji do większych miast jak również ogólną tendencją spadkową wzrostu ludności w kraju.
•
Założono tendencję wzrostową rozwoju turystyki na terenie gminy i miasta.
•
Wzrost PKB według rządowych prognoz przewidziany jest w najbliższych latach na poziomie
ok. 5% rocznie (np. w roku obecnym ok. 6%).
•
Ilość odpadów będzie zależała także od takich czynników jak:
o
struktura zamieszkania – zgodnie z ogólnokrajowymi zmianami część ludności w
najbliższych latach zmieni miejsce zamieszkania migrując z terenów wiejskich do miast.
Zmianie ulec może struktura zamieszkania.
o
struktura zaopatrzenia w ciepło – w wyniku dążenia do zwiększenia wykorzystywania
małoodpadowych źródeł energii część mieszkańców zmieni sposób ogrzewania własnych posesji, przechodząc na ogrzewanie inne niż węglowe. Zmiany te w dużej mierze uzależnione
będą od atrakcyjności finansowej poszczególnych rodzajów ogrzewania.
Prognozowanie masy odpadów komunalnych oraz jednostkowych wskaźników wytwarzania
odpadów związane jest ściśle z prognozą zmian rozwojowych. Przyjmuje się w prognozowaniu
trzy scenariusze:
•
scenariusz stagnacji (0% wzrostu dochodów realnych);
•
scenariusz średniego wzrostu gospodarczego (2,5% wzrost dochodów realnych);
•
scenariusz wysokiego wzrostu gospodarczego (5% wzrost dochodów realnych).
Strona
33
Zgodnie z założonymi wariantami jednostkowy wskaźnik nagromadzenia odpadów komunalnych będzie niezmienny (194,3 kg/Mr) lub wzrastać będzie proporcjonalnie do zakładanego stopnia
wzrostu gospodarczego. W niniejszym opracowaniu przyjęto prognozy oparte na scenariuszu średniego wzrostu gospodarczego. W związku z powyższym przyjęto stały wzrost powstających odpadów w
prognozowanym czasie wynoszący 2,5% rocznie. Prognozę zmian ilości odpadów przedstawiono w
tabeli.
Tabela 7: Zmiany ilości odpadów komunalnych z gospodarstw domowych na terenie Gminy i
Miasta Krajenka w prognozowanym okresie czasu.
Lata
Liczba mieszkańców
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
7466
7466
7466
7466
7466
7466
7466
7466
Wskaźnik nagromadzenia odpadów z
gospodarstw domowych [kg/Mr]
Ilość odpadów komunalnych z gospodarstw
domowych [Mg]
Łączny wskaźnik
nagromadzenia odpadów komunalnych
[kg/Mr]
199,1
204,0
209,1
214,3
219,6
225,1
230,7
236,5
1486,5
1523,1
1561,1
1599,9
1639,5
1680,6
1722,4
1765,7
256,9
263,3
269,9
276,6
283,5
290,6
297.9
305,3
Łączna ilość odpadów
komunalnych [Mg]
1918,0
1965,8
2015,1
2065,1
2116,6
2169,6
2224,1
2277,1
Łączna ilość odpadów komunalnych w latach 2003-2011 [Mg]
16751,4
Obliczenia własne
Określenie ilości odpadów opakowaniowych i innych powstałych na terenie gminy w okresie
2003 – 2011 zamieszczono w tabeli.
Tabela 8: Zmiany ilości odpadów opakowaniowych powstających na terenie Gminy i Miasta
Krajenka w prognozowanym okresie czasu .
Rodzaj odpadów
opakowaniowych
Lata
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
7466
7466
7466
7466
7466
7466
7466
7466
163,5
167,6
171,8
176,1
180,5
185,0
189,6
194,3
133,8
137,1
140,5
144,0
147,6
150,9
154,7
158,6
Tworzywa sztuczne
104,0
106.6
109,3
112,0
114,8
117,7
120,6
123,6
Aluminiowe i stalowe
14,9
15,3
15,7
16,1
16,5
16,9
17,3
17,7
459,4
470.5
482,2
494,2
Papier i tektura
Szkło
Łączna ilość
odpadów opakowaniowych w
[Mg]
Obliczenia własne
416,2
426,6
437,3
448,2
Jak większość grup odpadów zwiększeniu nastąpić może ilość odpadów budowlanych. Zakładana ilość odpadów w latach projektowanego planu kształtować się może następująco:
Strona
34
Tabela 9: Zmiany ilości odpadów budowlanych powstających na terenie Gminy i Miasta Krajenka w prognozowanym okresie czasu
Lata
Rodzaj odpadów
2004
Odpady budowlane
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
7466
7466
7466
7466
7466
7466
7466
7466
306,5
314,2
322,0
330,1
338,4
346,9
355,6
364,5
Łączna ilość odpadów budowlanych w latach
2004-2011 [Mg]
2678,2 Mg
Obliczenia własne
Tabela 10: Zmiany ilości odpadów niebezpiecznych powstających na terenie Gminy i Miasta
Krajenka w prognozowanym okresie czasu .
Lata
Rodzaj odpadów
2004
Łączna ilość odpadów niebezpiecznych w latach 20042011 [Mg]
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
7466
7466
7466
7466
7466
7466
7466
7466
2,7
2,8
2,9
3,0
3,1
3,2
3,3
3,4
24,4 Mg
Obliczenia własne
Przedstawienie prognozy ilości odpadów innych niż niebezpieczne i niebezpiecznych pochodzących z procesów produkcji jest bardzo trudne. Zależeć będzie od rozwoju gospodarczego kraju.
Przewiduje się, że wraz z rozwojem gospodarczym regionu wzrastać będzie produkcja przemysłowa.
Wpłynie to na zwiększenie masy odpadów innych niż komunalne. Jednocześnie zakłada się przechodzenie podmiotów wytwórczych na technologie małoodpadowe. Przewiduje się zatem zmniejszanie
ilości odpadów pochodzących z produkcji w związku ze zmianą technologii oraz budową własnych
instalacji służących odzyskowi oraz unieszkodliwianiu przez ich wytwórców. Realizacja nakreślonych
w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami i Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego zadań powinna przynieść znaczne zmniejszenie ilości odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia. Przyczynić się do tego winny przedsięwzięcia zmierzające do zwiększenia stopnia odzysku odpadów powstających w procesach produkcji. Dodatkowym efektem będzie ujawnianie przez
określone jednostki kontrolujące odpadów produkowanych przez zakłady powyżej przedsiębiorstwa
nieposiadające odpowiednich zezwoleń. Według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami ilość odpadów powstających w tych sektorach to 5-8% całości obecnego strumienia odpadów w Polsce.
Zmiana systemu rolnictwa, jego restrukturyzacja spowoduję likwidację małych małoproduktywnych
gospodarstw, przekształcając je na grunty przeznaczane pod zalesienie. Przewidywane jest zmniejszenie zatrudnienia w rolnictwie oraz wzrost powierzchni gospodarstw rolnych, a co za tym idzie intensyfikacje rolnictwa, która spowoduje wzrost ilości opakowań po pestycydach.
Strona
35
Omówione powyżej przedsięwzięcia wpłynąć powinny na zmniejszenie masy powstających
odpadów innych niż niebezpieczne i niebezpieczne oraz na zmniejszenie masy grupy odpadów, które
unieszkodliwiane są na składowiskach odpadów.
Określenie zmian składu morfologicznego odpadów jest znacznie trudniejsze od szacowania
zmian ich ilości. Pośrednio działać tu będą wszystkie wymienione powyżej czynniki. Decydujący
wpływ będzie miał poziom zamożności społeczeństwa i związany z tym model konsumpcyjny. Istotne
będzie też kształtowanie się poziomu świadomości ekologicznej społeczeństwa. Dzięki niemu mogą
występować na szerszą skalę pewne zjawiska wpływające na skład morfologiczny odpadów, np. świadome wybieranie opakowań szklanych przy jednoczesnej rezygnacji z opakowań z tworzyw sztucznych. Istotne tu też mogą być „mody” na pewne zachowania.
W jaki sposób owe czynniki wpływać będą na zmianę składu morfologicznego nie sposób
ocenić skali i zakresu ich działania. Generalnie przypuszczać należy, że może nastąpić wzrost ilości
odpadów cechujący się następującymi zmianami w składzie morfologicznym:
•
w okresie objętym Planem zakłada się wzrost ilości odpadów żywnościowych związany z zakładanym wzrostem zamożności mieszkańców.
•
przewiduje się również znaczny wzrost odpadów makulatury, tworzyw sztucznych i szkła. Związane to będzie ze zmianami w systemie zbytu i wykorzystania towarów oraz zwiększeniem ilości
materiałów opakowaniowych przy jednoczesnym zmniejszeniu wskaźnika miejscowego zagospodarowania odpadów wynikającego ze zmian w systemie ogrzewania mieszkań;
•
zmniejszeniu nastąpić winna ilość drobnej frakcji nieorganicznej (popiołu i żużla) związane ze
zmianami sposobu ogrzewania mieszkań,
•
nastąpi wzrost frakcji organicznej (odpady ogrodowe) – zmiana użytkowania na posesjach jednorodzinnych (zmniejszenie powierzchni przydomowych ogródków uprawnych na rzecz zwiększenia powierzchni trawiastych);
•
z racji wzrostu zamożności społeczeństwa nastąpi wzrost ilości odpadów tekstyliów zawartych w
odpadach komunalnych.
Zmiany składu morfologicznego nie powinny wpłynąć na sposób prowadzonej gospodarki
odpadami bowiem podstawowym elementem, na który projektowany będzie system jest ilość
odpadów.
W ocenie perspektyw wytwarzania odpadów związanych z gospodarką należy uwzględnić
przede wszystkim zamierzenia krajowe w zakresie rozwoju jak również plany restrukturyzacji gospodarki narodowej. Podstawowym zamierzeniem władz samorządowych jest rozwój miasta i gminy
oparty na rozwoju turystyki oraz na rozwoju przemysłu i usług. Zakłada się zatem, że na terenie miasta i gminy mogą nie powstawać nowe zakłady przemysłowe. Modernizacja istniejących zakładów,
zmiany technologiczne jak również wprowadzenie limitów materiałochłonności, zmiany w systemach
energetycznych (wykorzystywanie energii odnawialnej) powinny przyczynić się do ograniczenia powstawania odpadów z tego sektora.
Strona
36
Biorąc pod uwagę powyższe założenia planistyczne przyjąć należy, że ilość odpadów
powstających w wyniku funkcjonowania podmiotów wytwórczych powinna systematycznie maleć.
Rozwój turystyki na terenie miasta i gminy może spowodować rozwój usług związanych ze
zwiększającą się liczbą gości i turystów oraz zwiększenie ruchu turystycznego. Wpłynąć to może na
zwiększenie ilości odpadów z podmiotów usługowych, hoteli i ośrodków wypoczynkowych. Ponieważ
wielkości te trudne są do zdefiniowania, również wzrost tej grupy odpadów nie jest możliwy do
oszacowania.
Zakłada się, że nastąpią istotne zmiany w składzie odpadów wytwarzanych przez podmioty gospodarcze. Przewiduje się wzrost ilości odpadów opakowaniowych (makulatura, odpady włókiennicze, tworzywa sztuczne), które winny być poddawane recyklingowi wraz z jednoczesnym zmniejszeniem masy odpadów technologicznych związanym z wprowadzaniem technologii małoodpadowych.
ROZDZIAŁ IV
POLITYKA, CELE
I ZADANIA
Strona
37
Strona
38
4.1. Polityka zawarta w Wojewódzkim i Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami
Podstawą planowania gospodarki odpadami na terenie Gminy i Miasta Krajenka są założenia
zawarte w dokumentach poszczególnych szczebli tzn. Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, Planu
Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego oraz Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Złotowskiego.
Zgodnie z określonymi w ustawie wytycznymi, programy te zawierają wytyczne dla jednostek
niższego szczebla.
Cele i zadania gospodarki odpadami dla Gminy i Miasta Krajenka określone zostały na podstawie założeń zawartych w dokumentach wyższego szczebla tj. Planu Krajowego, Wojewódzkiego i
Powiatowego.
Przyjęte w/w planach zasady stanowią wytyczne do tworzenia gminnego planu gospodarki
odpadami i winny być realizowane przez podmioty odpowiedzialne za gospodarkę odpadami.
Wyznaczone dla samorządów gminnych zadania mogą być realizowane:
•
wyłącznie przez Gminę i Miasto Krajenka;
•
w formie porozumienia z innymi gminami;
•
przez związek gmin przejmujący do realizacji zadania gmin,
•
we współpracy z innymi jednostkami publicznymi i prywatnymi.
4.1.1.Odpady komunalne
Zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminie gospodarowanie odpadami
należy do obowiązków gmin. Dlatego tez w formie uchwały Rady Miejskiej określone zostały zasady i
warunki gospodarowania i zarządzania gospodarką odpadową.
Dla Gminy i Miasta Krajenka za konieczne określono:
•
objęcie wszystkich mieszkańców Gminy i Miasta Krajenka zorganizowanym systemem odbioru
odpadów komunalnych oraz dostosowanie systemu rejestracji wytwarzanych odpadów i odbieranych przez specjalistyczne firmy do jednolitego systemu stworzonego dla województwa wielkopolskiego;
•
określenie zasad tworzenia i rozwoju systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji;
•
określenie zasad tworzenia i rozwoju systemu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i
surowcowych;
•
określenie zasad tworzenia i rozwoju systemu selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych;
•
stworzenie niezbędnej infrastruktury do odzysku i unieszkodliwiania odpadów poprzez budowanie
instalacji do recyklingu odpadów opakowaniowych i surowcowych oraz instalacji do kompostowania lub fermentacji odpadów ulegających biodegradacji.
Określone działania powinny dążyć do uzyskania celów przyjętych w WPGO.
Strona
39
Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami zakłada dla sektora komunalnego cel ogólny długookresowy
do roku 2011 jako zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów w sektorze komunalnym oraz
wdrożenie nowoczesnych systemów ich odzysku i unieszkodliwiania.
Wyznaczono również cele i zadania krótko oraz średniookresowe dla sektora komunalnego i gospodarczego.
Cele krótkoterminowe wyznaczone do roku 2006 to:
o
Objecie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców województwa.
o
Skierowanie w roku 2006 na składowiska do 83% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995).
o
Osiągnięcie w roku 2006 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:
• opakowania z papieru i tektury: 45% recyklingu,
• opakowania ze szkła: 35% recyklingu,
• opakowania z tworzyw sztucznych: 22% recyklingu,
• opakowania metalowe: 35% recyklingu,
• opakowania wielomateriałowe: 20% recyklingu,
• odpady wielkogabarytowe: 26% zebranych selektywnie,
• odpady budowlane: 20% zebranych selektywnie,
• odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 22% zebranych selektywnie.
o
Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 76% wytworzonych odpadów komunalnych.
Cele średniookresowe na lata 2007 – 2011 to:
o
Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 51% wszystkich odpadów komunalnych.
o
Skierowanie w roku 2010 na składowiska nie więcej niż 75% (wagowo) całkowitej ilości od-
padów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995).
o
Osiągnięcie w roku 2010 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:
• opakowania metalowe: 45% recyklingu,
Założone cele i kierunki działań zawarte w WPGO, stały się podstawą określenia celów w
PPGO a co za tym idzie w GPGO.
Strona
40
Powiatowy plan gospodarki odpadami w zakresie odpadów komunalnych nakłada następujące
kierunki działań:
Ø Podnoszenie świadomości społecznej mieszkańców, w szczególności w zakresie minimalizacji
wytwarzania odpadów,
Ø Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie ponadlokalnym,
Ø Dostosowanie gospodarki odpadami do wymogów ochrony środowiska w tym przepisów Unii
Europejskiej,
Ø Utrzymanie przez gminy kontroli nad MSO, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki odpadami,
Ø Wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
Ø Podniesienie skuteczności i rozszerzenie selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym
uwzględnieniem rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
Ø Wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych,
Ø Redukcja w odpadach kierowanych na składowiska zawartości składników ulegających
biodegradacji,
Ø Rekultywacja zamkniętych i zamykanych składowisk,
Ø Modernizacja istniejących składowisk,
Ø Utworzenie programu postępowania z odpadami zawierającymi azbest,
Ø Budowa Punktu Czasowego Gromadzenia Odpadów zawierających azbest w ramach Międzygminnego Składowiska Odpadów w Międzybłociu.
Cele krótkoterminowe wyznaczone na lata 2004 – 2007 dla powiatu złotowskiego to:
o Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców powiatu.
o Skierowanie w roku 2007 na składowiska do 82% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995).
o Osiągnięcie w roku 2007 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:
• opakowania stalowe: 20% i aluminiowe 40% recyklingu,
o
Strona
41
Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 71% wytworzonych odpadów komunalnych.
Cele średniookresowe na lata 2008 – 2011:
1. Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 62% wszystkich odpadów komunalnych.
2. Skierowanie w roku 2011 na składowiska nie więcej niż 70% (wagowo) całkowitej ilości
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995).
3. Osiągnięcie w roku 2011 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:
•
opakowania z papieru i tektury: 48% recyklingu,
•
opakowania ze szkła: 40% recyklingu,
•
opakowania z tworzyw sztucznych: 25% recyklingu,
•
opakowania stalowe: 20% i aluminiowe 40% recyklingu,
•
opakowania wielomateriałowe: 25% recyklingu,
•
odpady wielkogabarytowe: 55% zebranych selektywnie,
•
odpady budowlane: 45% zebranych selektywnie,
•
odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 59% zebranych selektywnie.
Przedstawione powyżej cele i kierunki zadań wyznaczają kierunek dla realizacji zadań w GPGO. Należy zatem uwzględnić kierunki działań oraz cele nakreślone w powyższych dokumentach.
Porównując założenia określone w WPGO oraz PPGO możemy stwierdzić że ilość wskazana do skierowania w roku 2007 na składowiska wyznaczona w PPGO na 82% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995) jest mniejsza od przyjętej
wartości w WPGO (83%). Założono jednakże większe wartości % ilości odpadów przeznaczonych do
recyklingu: odpady opakowaniowe z papieru i tektury na 48% recyklingu (WPGO-45% w 2006 roku),
opakowania ze szkła: 40% recyklingu (WPGO-35% w 2006 roku), opakowania z tworzyw sztucznych:
25% recyklingu (WPGO-22% w 2006 roku), opakowania wielomateriałowe: 25% recyklingu (WPGO20% w 2006 roku), odpadów wielkogabarytowych: 32% zebranych selektywnie (WPGO-26% w 2006
roku), odpadów budowlanych: 25% zebranych selektywnie (WPGO-22% w 2006 roku), odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 29% zebranych
selektywnie (WPGO-22% w 2006
roku).
Według Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2003 roku (Dz.U. Nr 104, poz. 982) w
sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych poziom odbieranych odpadów opakowaniowych z papieru i tektury powinien osiągnąć 39% w roku
2004, 42% w 2005, 45% w roku 2006 oraz 48% w roku 2007. Zgodnie z cytowanym wyżej Rozporządzeniem poziom recyklingu odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych powinien osiągnąć
poziom 14% w roku 2004, 18% w roku 2005, 22% w roku 2006 zaś 25% w roku 2007. Ilość odpadów
opakowaniowych z aluminium powinien osiągnąć 25% poziom recyklingu w 2004 roku, 30% w 2005,
35% w roku 2006 zaś 40% w roku 2007.
Strona
42
Dla realizacji powyższych założeń w planie przyjęto założenia przyjęte w Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami Zestawienie przyjętych założeń w Gminnym Planie Gospodarki Odpadami dotyczących wymaganych progów ilości grup odpadów przeznaczonych do odzysku i unieszkodliwienia (w
procentach) zestawiono w poniższych tabelach:
Tabela 11: Zestawienie wymaganych ilości odpadów przeznaczonych do odzysku i recyklingu
powstałych na terenie Gminy i Miasta Krajenka w prognozowanym okresie czasu w %.
Rodzaj odpadów opakowaniowych
Lata
2004
7466
2005
7466
2006
7466
2007
7466
2008
2009
2010
2011
7466
7466
7466
7466
Papier i tektura
39
42
45
48
48
48
48
48
Szkło
22
29
35
40
40
40
40
40
Tworzywa sztuczne
14
18
22
25
25
25
25
25
Aluminiowe
25
30
35
40
40
40
40
40
Stalowe
11
14
18
20
20
20
20
20
Budowlane
22
23
24
25
30
35
40
45
Niebezpieczne
23
25
27
29
35
43
50
59
Obliczenia własne
Na podstawie założonych szacowanych ilości odpadów przeznaczonych do recyklingu i odzysku wykonano analizę ilości poszczególnych grup odpadów opakowaniowych, budowlanych i niebezpiecznych przeznaczonych do recyklingu z terenu Gminy i Miasta Krajenka na okres obowiązywania
planu. Ilości odpadów przedstawiono w tabelach:
Tabela 12: Szacunkowa ilość odpadów opakowaniowych przeznaczonych do odzysku i rec yklingu powstałych na terenie Gminy i Miasta Krajenka w prognozowanym okresie czasu w Mg .
Rodzaj odpadów opakowaniowych
Lata
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
7466
7466
7466
7466
7466
7466
7466
7466
Papier i tektura
63,9
70,4
77,3
84,5
86,6
88,8
91,1
93,3
Szkło
29,4
39,7
49,2
57,6,0
59,0
60,4
61,9
63,4
Tworzywa sztuczne
14,6
19.2
24,1
28,0
28,7
29,4
30,1
30,9
Aluminiowe
3,7
4,59
5,5
6,4
6,6
6,7
6,9
7,1
Stalowe
1,6
2,1
2,8
3,2
3,3
3,4
3,5
3,5
Obliczenia własne
Strona
43
Tabela 13: Szacunkowa ilości odpadów budowlanych zebranych selektywnie powstających
na terenie Gminy i Miasta Krajenka w prognozowanym okresie czasu w Mg.
Rodzaj odpadów
2004
Liczba
ców
mieszkań-
Odpady budowlane
2005
2006
2007
Lata
2008
2009
2010
2011
7466
7466
7466
7466
7466
7466
7466
7466
67,43
72,3
77,3
82,5
118,4
1214,9
142,2
164,0
Obliczenia własne
Tabela 14: Szacunkowa ilość odpadów niebezpiecznych zebranych selektywnie powstających
na terenie Gminy i Miasta Krajenka w prognozowanym okresie czasu w Mg.
Lata
Rodzaj odpadów
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
7466
7466
7466
7466
7466
7466
7466
7466
0,62
0,7
0,8
0,87
1,1
1,4
1,6
2,0
Obliczenia własne
Dla realizacji powyższych celów konieczne będzie stworzenie odpowiedniego do potrzeb i
możliwości Gminy i Miasta
v zorganizowanego systemu zbiórki odpadów komunalnych obejmującego wszystkich mieszkańców miasta pozwalającego na prowadzenie jednolitego systemu ewidencji odpadów wytwarzanych i odbieranych przez firmy specjalistyczne;
v zorganizowanie systemu zbiórki odpadów ulegających biodegradacji;
v zorganizowanie systemu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i surowcowych;
v zorganizowanie systemu odbioru odpadów wielkogabarytowych i niebezpiecznych.
Zakłada się jak to ma miejsce obecnie zorganizowanie jednolitego systemu na terenie Gminy i
Miasta, co umożliwi jego współdziałanie z wybranymi instalacjami do odzysku i unieszkodliwiania
odpadów lub podobnymi systemami w sąsiednich powiatach albo związkach gmin.
System gospodarki odpadami komunalnymi ma być otwarty dla odpadów komunalnych pochodzących z innych źródeł (odpady od podmiotów gospodarczych). Warunkiem przyjęcia tej grupy
odpadów jest ich selektywne gromadzenie. Odpady z utrzymania zieleni miejskiej, targowisk, cmentarzy, od podmiotów gospodarczych usługowych i handlowych powinny być gromadzone w sposób
selektywny umożliwiający ich kierowanie do odpowiedniego ogniwa infrastruktury technicznej.
4.1.2. Recykling i unieszkodliwianie odpadów
Selektywnie zbierane odpady poddawane winny być recyklingowi lub unieszkodliwieniu. Zakłada się:
•
recykling organiczny odpadów ulegających biodegradacji poprzez poddawanie ich procesom
kompostowania lub fermentacji beztlenowej;
•
recykling odpadów opakowaniowych i surowcowych;
•
unieszkodliwianie odpadów, z których wyłączono odpady przeznaczone do odzysku i recyklingu
poprzez ich składowanie po przetworzeniu biologicznym na składowiskach odpadów.
Strona
44
Obecna sytuacja gospodarowania odpadami na terenie Gminy i Miasta Krajenka, która prowadzona jest przez firmę Altvater Sp. z oo. z Piły określa zasady funkcjonowania na tym terenie. Firma
ta zajmuje się zbiórką odpadów z selektywnego gromadzenia i przekazywaniem do recyklingu. Na
terenie zakładu znajduje się sortownia przeznaczona do odbioru surowców wtórnych pochodzących z
selektywnej zbiórki w trójpojemnikowych zestawach na szkło, tworzywa, makulaturę.
Zakłada się, że odpady biodegradowalne przekazywane mogą być na kompostownię znajdującą się na
terenie oczyszczalni ścieków w Pile Spółka Wodno-Ściekowa GWDA.
4.1.3. Osady ściekowe
Zgodnie z planowaną modernizacją i rozbudową istniejącej na terenie miasta Krajenka
oczyszczalni ścieków planowane jest zagospodarowywanie osadu nadmiernego po jego wcześniejszym odwodnieniu na prasie filtracyjnej i higienizacji przez wykorzystanie go na cele przemysłowe.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia
11 sierpnia 1999 roku dopuszcza się wykorzystanie osadów ściekowych po odwodnieniu mechanicznym między innymi na:
- wprowadzeniu na grunty do rekultywacji na potrzeby rolnicze i nie rolnicze,
- wprowadzenie wraz z nasionami roślin na powierzchnie narażone na erozję, a w szczególności na
skarpy składowisk odpadów, wykopów i nasypów ziemnych oraz składowisk odpadów o właściwościach pylących, do roślinnego utrwalenia powierzchni gruntów,
- stosowanie osadu do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu.
Obecnie osady ściekowe uzyskiwane w ilościach 2057,0 Mg są stosowane do nawożenia gruntów na działce nr 714/1 we wsi Pogórze.
Zgodnie z założeniami KPGO w roku 2014 winno nastąpić zmniejszenie ilości osadów ściekowych
unieszkodliwianych na składowiskach odpadów o 50% przy jednoczesnym zwiększeniu wykorzystania kompostowanych osadów ściekowych na cele rolnicze do 20%. Przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach pozwalają na rolnicze wykorzystywanie ustabilizowanych osadów ściekowych lub osadów przetworzonych biologicznie. Biorąc pod uwagę powyższe założenia oraz zwiększone ilości osadów ściekowych wynikające z rozbudowy sieci kanalizacyjnych konieczne będzie:
•
stworzenie możliwości przetwarzania biologicznego osadów ściekowych na produkt o wysokich
walorach nawozowych i higienicznych (kompost I klasy czystości) możliwy do wykorzystania w
rolnictwie;
•
prowadzenie kampanii edukacyjnej wskazującej na korzyści wynikające ze stosowania przetworzonych osadów ściekowych.
Należy również rozważyć możliwość budowy wspólnej instalacji do przetwarzania osadów
ściekowych skojarzonej z instalacją do recyklingu organicznego innych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji.
Nakreślone powyżej zadania mogą być realizowane przez oczyszczalnię ścieków w ramach własnych.
Strona
45
4.1.4. Odpady z sektora gospodarczego
KPGO w latach 2003 - 2014 zakłada dwukrotne zwiększenie odzysku odpadów innych niż
niebezpieczne (poprodukcyjne) w porównaniu z rokiem 1990. Cel ten powinien być osiągnięty poprzez wprowadzony monitoring gospodarki odpadami powstającymi w sektorze gospodarczym w
dużych jak i średnich i małych przedsiębiorstwach. Tworzone i realizowane programy gospodarki
odpadami przez wytwórców odpadów winny zawierać metody odzysku i unieszkodliwiania powstających tam odpadów. Stworzony winien być również system zbiórki, magazynowania i transportu odpadów powstających w średnich i małych przedsiębiorstwach.
Dla sektora gospodarczego w WPGO określono cele i zadania:
Cele na lata 2003 – 2014:
• Zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów;
• Zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów;
• Ograniczenie negatywnego wpływu składowisk odpadów przemysłowych na środowisko;
• Bezpieczne dla środowiska unieszkodliwienie odpadów azbestowych oraz odpadów i urządzeń zawierających PCB;
• Eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego.
Istotnego znaczenia dla gospodarki odpadami innymi niż niebezpieczne wytwarzanymi przez
podmioty gospodarcze nabiera realizacja przedsięwzięć zmierzających do zmniejszania ilości odpadów. Należy zatem podejmować działania zmierzające do zmian technologicznych umożliwiających
prowadzenie małoodpadowego procesu produkcji.
Część odpadów wytwarzanych w sektorze gospodarczym jest możliwa do zagospodarowania
w ramach systemu gospodarki odpadami. Uwzględniając zasadę „bliskości” określone odpady z funkcjonowania podmiotów gospodarczych winny trafiać do systemu gospodarki odpadami (gminnego lub
związkowego), gdzie poddawane będą procesowi recyklingu i odzysku. Warunkiem odbioru odpadów
jest selektywne ich gromadzenie. Za przyjęcie odpadów pobierane winny być opłaty zgodnie z zasadą
„zanieczyszczający płaci”.
Odpady niebezpieczne stanowią ogromny problem we właściwym zagospodarowywaniu
pozostałych odpadów komunalnych. Wytwarzane są one w sposób rozproszony, stąd istnieje potrzeba
stworzenia możliwości ich odbioru z gospodarstw domowych oraz małych i średnich przedsiębiorstw.
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami zakłada wydzielenie ze strumienia odpadów komunalnych w 2005 roku 15% odpadów niebezpiecznych, w 2010 roku - 50%, a w 2014 roku - 80%. Dla
uzyskania określonych limitów konieczne jest stworzenie systemu selektywnej zbiórki tej grupy odpadów, budowa gminnych punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych i rejonowych stacji przeładunkowych odpadów niebezpiecznych.
Strona
46
W Krajowym Planie Gospodarki Odpadami założono zapewnienie odzysku i recyklingu olejów odpadowych, zużytych urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych, pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz urządzeń elektronicznych. Zakłada się usunięcie i złożenie na wyznaczonych składowiskach wyrobów zawierających azbest.
Założenia KPGO wskazują na konieczność unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych poza
składowaniem. Dominującą formą winien być recykling (np. przepracowanych olejów) oraz termiczne
unieszkodliwianie. Nie przewiduje się budowy instalacji do unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych. Zbierane na terenie Miasta i Gminy odpady niebezpieczne winny być unieszkodliwiane w istniejących instalacjach do termicznego unieszkodliwiania odpadów na terenie województwa wielkopolskiego i województw ościennych oraz w zakładach specjalistycznych. Zakłada się, że zebrane w ramach akcji usuwania odpadów azbestu i wyrobów zawierających azbest odpady składowane będą na
funkcjonujących składowiskach odpadów azbestu (np. w Chróściku k/Gorzowa Wlkp., Trzemesznie
woj. wielkopolskie).
Systemem odbioru odpadów niebezpiecznych winny być objęte również odpady nie zakwalifikowane do grupy odpadów niebezpiecznych, których właściwości wpływać mogą na przebieg procesów biologicznego przetwarzania odpadów (np. przeterminowane leki, środki ochrony roślin). Zawartość tej grupy odpadów w odpadach przeznaczonych do biologicznego przetworzenia (np. kompostowanie) wpływa negatywnie na rozwój drobnoustrojów odpowiedzialnych za rozkład biomasy, a tym
samym na spowalnianie lub zahamowanie procesu rozkładu.
Do odpadów niebezpiecznych zaliczana jest również część odpadów z placówek opieki zdrowotnej i punktów weterynaryjnych. Z mocy prawa odpady te winny być unieszkodliwiane termicznie.
Brak jest pieca do termicznego unieszkodliwiania odpadów medycznych powstających w placówkach
służby zdrowia a odpady tej grupy kierowane są do unieszkodliwienia w instalacjach zlokalizowanych
poza terem powiatu i województwa.
4.2. Cele i zadania gospodarki odpadami dla Gminy i Miasta Krajenka
4.2.1. Cele i zadania
Podstawowym w chwili obecnej sposobem postępowania z odpadami na terenie Gminy i Miasta Krajenka jest ich unieszkodliwianie na składowisku odpadów oraz zbiórka i recykling odpadów
surowcowych. Powoduje to szybkie zapełnianie składowiska, wzrost jego oddziaływania na środowisko oraz wysokie koszty składowania.
Według założeń Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, które uwzględniają instytucjonalne,
ekonomiczne, społeczne i środowiskowe aspekty gospodarki odpadami funkcjonujący system na terenie miasta i gminy winien ulec przebudowie.
W tym celu konieczne jest ustalenie głównych zasad polityki odpadowej w odniesieniu do poszczególnych jej elementów. Wymaga to wyznaczenia:
•
Strona
47
celów strategicznych – cel, po zrealizowaniu którego powinna nastąpić poprawa w zakresie zagospodarowania odpadów i zmniejszenie ich negatywnego oddziaływania na środowisko i tym samym stanowiący ostateczny efekt podejmowanych działań;
•
kierunków działań – kierunki służące do osiągnięcia wyznaczonych celów ekologicznych;
•
zadań realizacyjnych – konkretne przedsięwzięcia prowadzące do realizacji wyznaczonych kierunków a tym samym celów ekologicznych.
Działania te są działaniami długookresowymi i powinny być realizowane do osiągnięcia zało-
żonego celu. Z uwagi na długi okres dążenia do wyznaczonego celu, w zaproponowanych zadaniach
należy wyszczególnić zadania priorytetowe do realizacji jako najpilniejsze.
Biorąc pod uwagę powyższe oraz wykazane w analizie główne problemy określono cele strategiczne gospodarki odpadami dla Gminy i Miasta Krajenka:
1. Minimalizacja ilości odpadów kierowanych do unieszkodliwienia na składowiskach.
Cel ten realizowany winien być poprzez:
• uświadomienie społeczeństwu zasad funkcjonowania systemu gospodarki odpadami poprzez
zorganizowany system edukacji;
• upowszechniania technologii małoodpadowych w przemyśle;
• zmniejszenie składowania odpadów;
2. Maksymalizacja odzysku odpadów.
Cel ten winien być realizowany poprzez:
•
zorganizowanie całkowitego systemu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i
surowcowych;
•
zorganizowanie systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji;
•
zorganizowanie systemu selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych i wielkogabarytowych;
3. Minimalizacja negatywnego wpływu odpadów na środowisko.
Dla realizacji celu konieczne jest:
•
zmniejszenie ilości składowanych odpadów niebezpiecznych oraz ulegających biodegradacji;
•
przetwarzanie odpadów przed składowaniem;
4. Promowanie i upowszechnianie zgodnego z zasadami zrównoważonego rozwoju modelu życia
mieszkańców.
Powyższy cel winien być realizowany poprzez:
•
prowadzenie akcji edukacyjnych.
Wyznaczone cele oraz kierunki działań wymagają podjęcia konkretnych zadań realizacyjnych
prowadzących do ich osiągnięcia. Zgodnie z przyjętymi w Polityce Ekologicznej Państwa założeniami
Strona
48
zadania realizowane będą przez Gminę i Miasto Krajenka. W przypadku podjęcia działań w wyniku
działań związku gmin większość zadań realizowana będzie przez ten związek.
4.2.2. Warianty realizacji celów i zadań
Zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
oraz założeniami Krajowego, Wojewódzkiego i Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami zadania z
zakresu gospodarki odpadami winny być realizowane przez gminy samodzielnie lub wspólnie z innymi gminami. Preferowaną przez Plany Gospodarki Odpadami wyższego szczebla formą organizacyjną
systemów gospodarki odpadami jest forma związku gmin lub stowarzyszenia.
Zgodnie z art. 6a ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Rada gminy może w drodze uchwały, na podstawie akceptacji mieszkańców wyrażonej w przeprowadzonym uprzednio referendum gminnym, przejąć od właścicieli nieruchomości wszystkie lub
wskazane obowiązki. Przejęcie przez gminy obowiązku usuwania odpadów wywołuje następujące
skutki prawno-organizacyjne:
•
obowiązek usuwania odpadów przejmowany jest od wszystkich mieszkańców gminy, w związku z
czym systemem odbierania odpadów objęci są wszyscy mieszkańcy na zasadach określonych
przez gminę (obowiązek odbioru odpadów według ustalonego harmonogramu, obowiązek uiszczania opłaty za usuwanie odpadów, itd.);
•
gmina staje się posiadaczem odpadów decydującym o sposobie usuwania odpadów (wybrany wariant selektywnej zbiórki odpadów), ich przeznaczeniu (np. kierowanie odpadów do ZGO lub w
wyznaczone miejsca) oraz o wyborze firmy odpowiedzialnej za realizację zadań (spółki gmin jako
jednostki organizacyjne gmin lub wyłonione w ramach przetargu firmy komercyjne);
•
ustalona przez radę gminy wysokość opłat za usuwanie odpadów uwzględniać może warunki
powstawania odpadów (zróżnicowanie w zależności od miejsca powstawania), częstotliwość
odbioru oraz sposób ich zagospodarowania (koszty funkcjonowania systemu gospodarki
odpadami) stosując jednakowe stawki dla wszystkich mieszkańców gminy;
•
będąc posiadaczem odpadów gmina posiada większe możliwości kontroli realizacji zadań przez
firmy realizujące zadania (możliwość rozwiązania umowy z firmą nie przestrzegającą zasad gospodarki odpadami w gminie);
•
ustalone stawki opłat wpłacane są do kasy gminy stanowiąc fundusz gospodarki odpadami w całości przeznaczony na realizację zadań (fundusz nie może stanowić źródła dochodów gminy);
•
rozliczenie kosztów usuwania odpadów poniesionych przez przedsiębiorcę dokonywane jest przez
gminę;
•
opłaty za usuwanie odpadów podlegają egzekucji administracyjnej;
Przejęcie obowiązku usuwania odpadów komunalnych przez gminy nie skutkuje unieważnie-
niem wydanego przedsiębiorcom zezwolenia. Na podstawie uchwalonego nowego regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie oraz wydanego już zezwolenia przedsiębiorca może realizować
Strona
49
zadania z zakresu usuwania odpadów na zlecenie gminy. Zawarta umowa pomiędzy gminą a przedsiębiorcą może mieć charakter zachowawczy (dotyczyć może usuwania odpadów od mieszkańców, z
którymi przedsiębiorca zawarł wcześniej umowy) lub poszerzać zakres świadczonych usług (np. selektywna zbiórka odpadów na terenie całej gminy).
Do głównych zasad zalecanych przy ustalaniu opłat za usuwanie odpadów zaliczyć należy:
•
zasada „zanieczyszczający płaci”;
•
pełne pokrycie kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpadami;
•
przejrzystość i równość opłat;
•
prostota administracji;
•
społeczna akceptacja opłat.
Alternatywnym rozwiązaniem organizacyjnym systemu gospodarki odpadami w gminie jest
ścisłe powiązanie funkcjonujących na terenie gminy podmiotów gospodarczych odpowiedzialnych za
zbieranie i transport odpadów z systemem odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Zgodnie z art. 9 ust.
1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w zezwoleniu na
prowadzenie działalności w zakresie zbierania i transportu odpadów wójt, burmistrz lub prezydent
miasta określa wymagania w zakresie jakości usług objętych zezwoleniem... (pkt. 4) oraz ...miejsca
odzysku lub unieszkodliwienia odpadów komunalnych (ust. 1a). Przepis powyższego artykułu zakazuje
wydania zezwolenia, jeżeli zamierzony przez podmiot sposób gospodarowania odpadami jest niezgodny z gminnym planem gospodarki odpadami (ust. 1c).
Uwzględniając powyższe regulacje prawne istnieje możliwość organizacji systemu zbierania i
transportu odpadów komunalnych opartego na gminnych jednostkach organizacyjnych i podmiotach
gospodarczych funkcjonujących aktualnie na poniższych zasadach:
•
na podstawie stworzonych gminnych planów gospodarki odpadami powinny być opracowane
zasady funkcjonowania systemu zbiórki odpadów komunalnych uwzględniające podział gminy na
obszary funkcjonalne, sposoby zbierania odpadów (selektywna zbiórka określonych odpadów według określonego sposobu), częstotliwość zbiórki odpadów, wskazanie miejsc odzysku i unieszkodliwiania odpadów (w przypadku np. funkcjonowania związkowego lub gminnego Zakładu Gospodarki Odpadami);
•
po wygaśnięciu terminu ważności obecnie obowiązujących zezwoleń powinien zostać ogłoszony
przetarg na świadczenie usług w zakresie zbierania odpadów komunalnych w wyznaczonym rejonie funkcjonalnym według zasad określonych przez gminę;
•
podmioty gospodarcze ubiegające się o zezwolenie na świadczenie usług w zakresie zbierania
odpadów nie uzyskają takiego zezwolenia w przypadku oferowania usług niezgodnych z przyjętym przez gminę modelem.
Przedstawiony schemat organizacyjny ma za zadanie ścisłe powiązanie systemu zbierania od-
padów komunalnych z funkcjonującym na terenie gminy lub związku gmin systemem odzysku i
unieszkodliwiania odpadów. Pozwala on również na ścisłą kontrolę realizacji zadań przez przedsię-
Strona
50
biorców z możliwością cofnięcia zezwolenia przedsiębiorcy niewypełniającego warunków zezwolenia
(art.9 ust. 2).
Zadania z zakresu zbierania odpadów komunalnych mogą być również realizowane przez
podmioty prawa handlowego tworzone w ramach tzw. Przedsięwzięć Publiczno-Prywatnych (PPP).
PPP jest spółką gminy (lub związku gmin) z prywatnym podmiotem gospodarczym powołaną do realizacji określonych zadań. Przeważające udziały gminy (lub związku gmin) decydują o uznawaniu
spółki PPP jako gminnej (związkowej) jednostki organizacyjnej zwolnionej z obowiązku posiadania
zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych. Tak utworzony podmiot podlega ścisłej kontroli
gminy (związku gmin) w zakresie świadczonych usług.
Zauważyć należy że problemowość gospodarki odpadami na terenie gmin stawia na pierwszym planie konieczność stworzenia ścisłej współpracy międzygminnej. Stworzenie odpowiedniej
struktury organizacyjnej pozwoli na szybkie przejęcie zadań od gmin oraz stworzenie warunków do
ubiegania się o środki z funduszy celowych i pomocowych.
Podjęcie decyzji co do ostatecznej formy organizacyjnej winno być poprzedzone wnikliwą
analizą ekonomiczną i społeczną.
4.3. Harmonogram realizacji zadań
Harmonogram realizacji zadań niezbędnych do osiągnięcia celów oraz związane z nimi koszty
przedstawiono w tabeli
Tabela 15: Harmonogram realizacji zdań.
Zadanie
Jednostka nadzorująca
Odpowiedzialni
i szacunkowe
koszty
1
2
3
Rok 2004
1. Przekazanie informacji o zasadach funkcjonowania syste- Urząd Gminy i
mu gospodarki odpadami i oczekiwanych efektach jego funk- Miasta w Krajencjonowania. Druk ulotek informujących o zasadach selektyw- ce
nej zbiórki
Koszty ponosi
firma świadcząca
usługi na terenie
gminy
2. Ustalenie zasad odzysku odpadów na terenie Gminy i Mia- Burmistrz
sta Krajenka – opracowanie koncepcji
Według
potrzeb
3. Rozbudowa systemu zbiórki odpadów balastowych – zakup pojemników
Burmistrz
Koszty ponosi
firma świadcząca
usługi na terenie
gminy
4. Budowa systemu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i surowcowych w rejonach zabudowy wielorodzinnej – zakup pojemników
Burmistrz
Według
potrzeb
5. Opracowanie programu usuwania azbestu
Burmistrz
2.000 zł
Strona
51
Rok 2005
1. Rozbudowa systemu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i surowcowych – rejony zabudowy jednorodzinnej
Burmistrz
Koszty ponosi
firma świadcząca
usługi na terenie
gminy
2. Budowa systemu zbiórki odpadów zielonych z pielęgnacji
terenów zielonych oraz z rejonów zabudowy jednorodzinnej
Miasta
Burmistrz
Koszty ponosi
firma świadcząca
usługi na terenie
gminy
3. Wyznaczenie lokalizacji punktów zbiórki odpadów niebez- Burmistrz
piecznych
1.000 zł
4. Budowa systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych – zakup pojemników..
Burmistrz
Firmy mające
zezwolenie na
świadczenie
usług w tym
zakresie
5. Wyznaczenie lokalizacji i budowa punktów odbioru odpadów nietypowych – rozpoczęcie zbiórki
Burmistrz
5.000
6. Rozpoczęcie akcji usuwania azbestu
Burmistrz
Trudne do oszacowania – w
zależności od
zakresu akcji
Rok 2006
1. Opracowanie zasad pomocy podmiotom wprowadzającym technologie małoodpadowe
Burmistrz
2.000 zł-
2. Opracowanie katalogu ulg dla podmiotów prowadzących działania proekologiczne
Rada Miejska
3. Budowa systemu zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji z gospodarstw domowych w rejonach zabudowy wielorodzinnej – zakup pojemników
Burmistrz
Koszty ponosi
firma świadcząca usługi
na terenie
gminy
1. Rozbudowa systemu uzupełniającego selektywnej
zbiórki odpadów opakowaniowych i surowcowych
Burmistrz
Koszty ponosi
na terenie
gminy
2. Analiza systemu gospodarki odpadami
Burmistrz
2.000 zł
1. Przekazywanie informacji o zasadach funkcjonowania
systemu gospodarki odpadami
Burmistrz
500 zł
2.Kontrola przepływu strumieni odpadów zgodnie z
przyjętym systemem gospodarki odpadami
Burmistrz
500 zł
Rok 2007
Lata 2008 – 2011
Strona
52
3. Wprowadzenie rozdzielnego gromadzenia szkła białego i kolorowego
Burmistrz
Koszty ponosi
na terenie
gminy
4. Objęcie zbiórką makulatury całego obszaru Miasta
Burmistrz
Koszty ponosi
na terenie
gminy
5. Budowa systemu zbiórki odpadów tekstylnych – zakup Burmistrz
pojemników i worów foliowych
Koszty ponosi
na terenie
gminy
6. Monitoring przepływu odpadów w systemie gospodar- Burmistrz
ki odpadami
WIOŚ
1.000 zł
10. Prowadzenie akcji likwidacji odpadów azbestu i wyrobów zawierających azbest
Burmistrz
5.000 zł
11. Opracowanie i wdrożenie zasad ograniczania opakowań
Burmistrz
3.000 zł
12. Analiza funkcjonowania systemu gospodarki odpadami
Burmistrz
2.500 zł
Określone zadania zmierzające do osiągnięcia nakreślonych celów realizowane będą przez
Gminę i Miasto zgodnie z postanowieniami art. 6 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu
czystości i porządku w gminach we współpracy ze Starostą.
Strona
53
ROZDZIAŁ V
ZAŁOŻENIA SYSTEMU
GOSPODARKI ODPADAMI
Strona
54
5.1. Zakres
Określone cele powinny być realizowane przez sprawnie funkcjonujący na terenie Gminy i
Miasta system gospodarki odpadami.
Wykonana analiza ilości i składu morfologicznego odpadów powstających na terenie Gminy i Miasta
Krajenka wskazuje na potrzebę budowy systemu gospodarki odpadami obejmującego:
•
gromadzenie zmieszanych odpadów balastowych przeznaczonych do unieszkodliwienia na składowisku odpadów;
•
selektywne gromadzenie odpadów opakowaniowych i surowcowych oraz odpadów niebezpiecznych i wielkogabarytowych przeznaczonych do recyklingu;
•
zbieranie odpadów balastowych i surowcowych zapewniające żądany przepływ poszczególnych
strumieni odpadów;
•
recykling organiczny odpadów ulegających biodegradacji;
•
unieszkodliwianie odpadów balastowych na składowisku odpadów.
5.2. System selektywnego gromadzenia odpadów
Podstawowym celem systemu zbiórki odpadów powinno być usuwanie wszystkich odpadów
komunalnych powstających na terenie gminy umożliwiające ich rozdział na strumienie dla uzyskania
warunków do odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów zgodnie z zakładanymi limitami.
Według powyższych założeń na terenie gminy powinny funkcjonować systemy zbierania:
•
zmieszanych odpadów balastowych;
•
odpadów opakowaniowych i surowcowych;
•
odpadów ulegających biodegradacji;
•
odpadów niebezpiecznych;
•
odpadów wielkogabarytowych (w tym budowlanych).
5.2.1. Zmieszane odpady balastowe
Celem funkcjonowania systemu zbiórki zmieszanych odpadów balastowych jest zorganizowane usuwanie wszystkich odpadów komunalnych powstających na terenie Gminy i Miasta Krajenka.
Niezbędne jest zatem stworzenie systemu „przyjaznego”, umożliwiającego swobodne pozbywanie się
tych odpadów.
W zależności od rodzaju zabudowy zmieszane odpady balastowe winny być zbierane według
istniejącego od 2003 roku modelu zbiórki odpadów:
Model
•
w systemie „odbioru bezpośredniego” w rejonach zabudowy jednorodzinnej w oparciu o pojemniki 120 litrowe,
•
Strona
55
w systemie „donoszenia” w rejonach zabudowy wielorodzinnej w oparciu o pojemniki 1100 litrowe.
W celu stworzenia odpowiedniej sieci miejsc gromadzenia odpadów założono że:
•
pojemniki 120 litrowe stanowić będą indywidualne wyposażenie każdej posesji jednorodzinnej
na terenie gminy i miasta. Zakłada się, że każda posesja zamieszkała jest średnio przez 3 osoby.
W przypadku obsługi większej liczby mieszkańców ilość pojemników może być zwiększona
lub mogą być zastosowane pojemniki o większej pojemności (np. 240 litrowe);
•
w zabudowie zwartej wielorodzinnej pojemnik 1100 litrowy winien być przeznaczony do obsługi ok. 50 mieszkańców.
•
stworzona sieć miejsc gromadzenia odpadów winna zapewnić odpowiednią częstotliwość
opróżniania pojemników. Zaleca się, aby pojemniki na balastowe odpady zmieszane opróżniane
były nie rzadziej jak 1 raz na tydzień w okresach zimowych i letnich na terenie miasta oraz raz
na dwa tygodnie na terenie wsi w okresie letnim i zimowym.
Tworzenie systemu gospodarki odpadami należy rozpocząć od uzupełnienia systemu groma-
dzenia zmieszanych odpadów balastowych poprzez stworzenie możliwości pozbywania się odpadów
przez wszystkich mieszkańców gminy w sposób zorganizowany. Proponuje się zatem zwiększenie
zakresu istniejącego systemu odbioru gromadzonych odpadów balastowych zapewniającego optymalne warunki gromadzenia i usuwania odpadów.
Zestawienie potrzeb (ilości poszczególnych typów pojemników jakie należy rozstawić na obszarze gminy w celu uzupełnienia systemu zbiórki odpadów balastowych) przedstawia tabela nr 9.
Zestawiono w niej ilość brakującej liczby pojemników w poszczególnych wsiach i mieście Krajenka.
Strona
56
Tabela 16: Zestawienie liczby pojemników niezb ędnych do funkcjonowania systemu zbiórki
odpadów zmieszanych w Gminie i Mieście Krajenka.
Augustowo
Ilość rodzin zaopatrzoIlość wspólnych
Ilość brakujących ponych we własny pojempojemników
jemników
nik
32
5
9
Barankowo
11
-
-
Czajcze
19
5
1
Dolnik
20
3
8
Głubczyn
64
4
7
Leśnik
4
2
3
Łońsko
18
-
7
Marynie
5
-
-
Paruszka
63
-
10
Podróżna
83
4
5
Pogórze
11
-
2
Rogownica
5
-
-
Skórka
114
3
14
Śmiardowo
92
3
5
Tarnówczyn
5
-
4
Wąsoski
11
1
4
Żeleźnica
19
-
3
Krajenka
576
26
82
Miejscowość
Przedstawione powyżej liczby pojemników należy traktować jako szacunkową ilość docelową. W taką liczbę pojemników powinni wyposażyć się mieszkańcy na terenie gminy dla stworzenia
100% zaopatrzenia w system zbiórki odpadów balastowych. Przykładowe pojemniki do zbiórki odpadów stosowane na terenie gminy przedstawia poniższa fotografia
Strona
57
Zdjęcie 1: Pojemniki do zbiórki odpadów stosowane na terenie gminy Krajenka.
Główną przyczyną hamującą szybkie wprowadzenie pojemników są koszty, które muszą ponieść mieszkańcy gminy i miasta. System zbiórki odpadów powinien być wprowadzany do osiągnięcia
zamierzonego celu, jakim jest zaopatrzenie mieszkańców w system zbiórki odpadów balastowych.
Niezależnie od rodzaju pojemników do zbiórki odpadów zmieszanych przewiduje się zbiórkę
odpadów według opracowanego harmonogramu z częstotliwością raz na tydzień (co 7 dni) na terenie
miasta oraz dwa razy w miesiącu (co 14 dni) na terenie wsi.
Do obsługi pojemników na odpady zmieszane konieczny jest specjalistyczny środek transportu. Taki środek posiada firma Altvater Piła Sp. z o.o. obsługująca Gminę i Miasto Krajenka. Pozwala
to na zebranie za jednym kursem większej ilości odpadów.
5.2.2. Odpady opakowaniowe i surowcowe
Celem funkcjonowania systemu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i surowcowych
na terenie Gminy i Miasta Krajenka jest wyłączenie określonych mas odpadów opakowaniowych i
surowcowych dla poddania ich procesowi odzysku i recyklingu.
Według stworzonego modelu składu morfologicznego odpadów z gospodarstwach domowych na
terenie Gminy i Miasta Krajenka rocznie powstaje łącznie 8869 kg odpadów opakowaniowych i surowcowych, z czego:
•
4249 kg szkła,
•
1140 kg papieru,
•
3480 kg tworzyw sztucznych.
Określone powyżej wielkości to wartości „całkowite”. Prowadzenie selektywnej zbiórki su-
rowców wtórnych w systemie odbioru bezpośredniego pozwala na wyłączenie do 40% poszczegól-
Strona
58
nych frakcji. Pozostała część jest albo wyrzucana wraz z odpadami balastowymi albo unieszkodliwiana w niewłaściwy sposób (np. palenie tworzyw sztucznych w domowych piecach). W sytuacji istniejącego już systemu zbiórki surowców wtórnych w na terenie Gminy i Miasta Krajenka istotne będzie
zaopatrzenie wsi niewyposażonych w zestawy pojemników do selektywnej zbiórki. Wraz ze wzrostem
poziomu świadomości ekologicznej mieszkańców a także wzrostem kosztów wywozu odpadów zmieszanych poziom wyłączania surowców wtórnych będzie wzrastał.
Zbiórkę odpadów surowcowych, w zależności od rodzaju zabudowy, proponuje się prowadzić
w systemie „segregacji u źródła” w następujący sposób:
•
w systemie „donoszenia” w rejonach zabudowy wielorodzinnej w oparciu o pojemniki specjalistyczne 1100 i 1500 litrowe;
•
w systemie „donoszenia” w rejonach zabudowy jednorodzinnej w oparciu o pojemniki specjalistyczne 1100 i 1500 litrowe;
W celu stworzenia odpowiedniej sieci miejsc gromadzenia odpadów zakłada się, że:
•
w rejonach zabudowy jednorodzinnej odpady opakowaniowe i surowcowe gromadzone będą w
pojemniki o pojemności 1500 l na szkło oraz 1100 l na tworzywa sztuczne i makulaturę. Zakłada się objęcie zbiórką szkła i tworzyw sztucznych; w zabudowie jednorodzinnej wyposażonej w
ogrzewanie gazowe lub olejowe zbiórką może być również objęta makulatura;
•
w rejonach zabudowy rozproszonej zgromadzone odpady w punkcie wyznaczonym opakowaniowe i surowcowe w pojemnikach o pojemności 1500litrowe na szkło oraz 1100 litrowe na papier i tworzywa sztuczne będą odbierane przez firmę z wyznaczonych miejsc;
•
w zabudowie zwartej wielorodzinnej pojemnik specjalistyczny 1500 litrowy na szkło, makulaturę i tworzywa sztuczne winien być przeznaczony do obsługi ok. 100 mieszkańców;
•
stworzona sieć miejsc gromadzenia odpadów winna zapewnić odpowiednią częstotliwość
opróżniania pojemników. Zaleca się, aby pojemniki na szkło, makulaturę i tworzywa sztuczne
opróżniane były 1 raz w tygodniu;
•
wraz ze wzrostem świadomości ekologicznej mieszkańców i rozwojem systemu zbiórki wzrośnie częstotliwość opróżniania pojemników;
•
w rejonach zabudowy rozproszonej proponuje się stworzenie punktu gromadzenia odpadów,
stworzona sieć punktów gromadzenia odpadów winna zapewnić odpowiednią częstotliwość
opróżniania pojemników. Zaleca się, aby pojemniki na szkło i makulaturę opróżniane były 1 raz
w miesiącu, pojemniki na tworzywa sztuczne 1 raz w tygodniu.
Zakłada się ponadto stworzenie systemów uzupełniających:
•
metodą „donoszenia” w oparciu o pojemniki o pojemności 1500 l i 1100 l rozstawionych w
najbardziej uczęszczanych punktach miasta i gminy; zakłada się zbieranie szkła i tworzyw
sztucznych,
•
Strona
59
metodą „donoszenia” w placówkach oświatowych na terenie miasta i gminy w oparciu o pojemniki o pojemności 1500 i 1100 litrów; zakłada się zbieranie makulatury, szkła, tworzyw sztucznych i puszek aluminiowych.
Mimo dużych ilości możliwych do wyłączenia metali nie proponuje się włączenia selektywnej
zbiórki tej frakcji (poza zbiórką puszek aluminiowych w szkołach) ze względu na łatwy zbyt tego
surowca i niewielkie możliwości ich pozyskiwania w ramach systemu zbiórki. Wystawienie odpadów
metalowych przy punkcie zbiórki odpadów zmieszanych czy posesji skutkuje prawie natychmiastowym ich usunięciem przez osoby trudniące się ich zbiórką.
W chwili obecnej trudno określić dokładny czas zapełniania się pojemników poszczególnymi
rodzajami odpadów surowcowych. Proponuje się prowadzić zbiórkę według określonego harmonogramu raz na miesiąc i raz na tydzień w przypadku odbioru odpadów gromadzonych w pojemnikach.
Weryfikacja częstotliwości opróżnień nastąpić może po pewnym czasie, jeśli założony system wymagać będzie zwiększenia lub zmniejszenia potrzeb w celu prawidłowego funkcjonowania systemu
zbiórki. Przedstawiony powyżej zakres zbiórki poszczególnych frakcji w wyszczególnionych typach
zabudowy należy traktować jako podstawowy. W przyszłości może on ulec rozszerzeniu np. o zbiórkę
makulatury w zabudowie jednorodzinnej w okresie letnim (mniejsze jest jej spalanie w domowych
piecach w czasie lata) czy zbiórkę szkła z podziałem na kolory.
Poza wyznaczonymi ilościami pojemników i w poszczególnych rodzajach zabudowy zakłada
się rozstawienie na terenie miasta i gminy pojemników na szkło i tworzywa sztuczne jako systemu
uzupełniającego. Byłyby one rozstawione w najbardziej uczęszczanych punktach miasta i gminy (ciągi handlowe, targowiska, itp.),w miejscach zorganizowanych punktów zbiórki odpadów opakowaniowych i surowcowych. Zakłada się, że funkcję uzupełniającego systemu zbiórki surowców wtórnych
przejmie dotychczasowy system zbiórki tej grupy odpadów.
System uzupełniający powinien objąć także wszystkie szkoły na terenie gminy. Jego głównym
zadaniem byłoby wyrabianie nawyków segregacji u dzieci i młodzieży. Byłyby one uzupełnieniem
treści prowadzonej w szkołach edukacji ekologicznej. Na każdą z działających szkół na terenie gminy
powinien przypadać zestaw pojemników (na szkło, makulaturę i tworzywa sztuczne). Przyjmując, że
na terenie gminy funkcjonuje 12 placówek oświatowych różnego stopnia konieczne będzie ustawienie
12 zestawów pojemników.
W systemie uzupełniającym brak jest możliwości określenia czasu zapełnienia pojemników.
Zapełnianie się tych pojemników będzie cechowała duża zmienność w związku z czym powinny one
być opróżniane w systemie „na telefon” czyli po zgłoszeniu przez mieszkańców takiej potrzeby. Istnieje również możliwość opróżniania pojemników według określonego harmonogramu, przy czym
zachodzić może konieczność opróżniania pojemników zapełnionych częściowo lub nie opróżniania
pojemników zapełnionych.
Dla realizacji systemu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i surowcowych powinna zostać uruchomiona odpowiednia akcja informacyjno-edukacyjna wyjaśniająca celowość takiego
Strona
60
postępowania z odpadami. Powinna ona być kontynuowana także podczas działania systemu. Działania na rzecz propagowania prowadzonych przedsięwzięć powinny być koordynowane przez Centrum
Edukacji Ekologicznej powołane przez starostwo powiatowe lub gminę lub przez powołaną do tego
celu jednostkę samorządową.
Omówiony powyżej system selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i surowcowych
stanowi pierwszy etap budowy docelowego systemu zbiórki odpadów. Zakłada się, że docelowo:
•
nastąpi rozwój systemu selektywnego gromadzenia i zbiórki odpadów poprzez odrębne gromadzenie szkła kolorowego i białego;
•
wraz z rozwojem technik recyklingu różnych frakcji odpadów surowcowych nastąpi rozbudowa
systemu selektywnej zbiórki obejmująca frakcje możliwe do zagospodarowania (np. odpady wielomateriałowe).
5.2.3. Zbiórka odpadów biodegradowalnych
Celem prowadzenia systemu jest wyłączenie ze strumienia odpadów komunalnych frakcji ulegającej biodegradacji w celu poddania jej procesowi recyklingu organicznego w sposób zapewniający
osiągnięcie najlepszych efektów ekologicznych i ekonomicznych.
Zgodnie z bilansem odpadów sporządzonym w Rozdziale II na terenie gminy i miasta powstaje ok. 290,0 Mg/rok odpadów ulegających biodegradacji w masie odpadów komunalnych z gospodarstw domowych. W związku z tym przewiduje się że:
• zbieranie odpadów ulegających biodegradacji z gospodarstw domowych na terenie gminy w zabudowie wielorodzinnej prowadzone będzie metodą donoszenia. Będą one gromadzone w specjalistycznych pojemnikach o pojemności 1100 litrów, ustawionych w Punktach Gromadzenia Odpadów w sąsiedztwie pojemników na zmieszane odpady balastowe i odpady surowcowe. Zebrane
odpady organiczne będą trafiały do kompostowni lub instalacji fermentacji działającej w ramach
powołanego przez związek gmin Zakładu Gospodarki Odpadami lub innej instalacji zlokalizowanej na terenie gminy lub innych gmin. Jeden pojemnik przeznaczony będzie do obsługi 100
mieszkańców;
• zbieranie odpadów ulegających biodegradacji z gospodarstw domowych w rejonach zabudowy
jednorodzinnej miasta i wsi zwartych metodą donoszenia. System zbiórki wiązać się będzie
z organizacją punktów gromadzenia tej grupy odpadów zlokalizowanych w wyznaczonych miejscach (np. na ulicach) wyposażonych w pojemniki specjalistyczne o pojemności 1100 l. Jeden pojemnik winien być przeznaczony do obsługi ok. 50 mieszkańców;
• odpady zielone z pielęgnacji i utrzymania zieleni miejskiej (trawa, gałęzie, liście) będą dostarczane bezpośrednio do kompostowni;
• osady ściekowe z oczyszczalni ścieków po przeprowadzeniu procesów osuszania oraz posiadające
niezbędne badania fizyko-chemiczne będą przekazywane do kompostowni lub instalacji fermentacji.
Strona
61
Źródłem odpadów ulegających biodegradacji mogą być również zakłady przetwórstwa rolnospożywczego, restauracje, hotele, ośrodki wypoczynkowe, itp.. Powstające tam odpady ulegające biodegradacji dostarczane być mogą bezpośrednio do kompostowni lub instalacji fermentacji.
Składowanie w pojemniku dużych ilości łatwo rozkładalnej biomasy sprzyja zachodzeniu procesów zagniwania, które mogą być uciążliwe ze względu na emisję odorów i zagrożenia higienicznosanitarne. Ze względu na powyższe nakłada to na użytkownika systemu konieczność zwiększonej
częstotliwości wywozu tej grupy odpadów, co wpływa na koszty wywozu i komplikuje organizację
zbiórki.
Dla gromadzenia odpadów ulegających biodegradacji przewiduje się używanie specjalnych
pojemników na bioodpady – tzw. biotainerów o pojemności 240 i 140 litrów. Cechą wyróżniającą
pojemnik typu biotainer jest jego konstrukcja, stwarzająca odpadom optymalne warunki dla rozpoczęcia procesów kompostowania, wśród których wyróżnić należy:
• bardzo dobre przygotowanie materiału do dalszego kompostowania (upraszcza to dalsze procesy
rozkładu);
• redukcję masy spowodowaną głównie odparowaniem części wody zawartej w biomasie (zmniejsza się dzięki temu koszty i uciążliwość transportu);
• zmniejszenie ilości i poprawa jakości wód odciekowych.
Częstotliwość opróżniania pojemników nie powinna być rzadsza niż raz na 14 dni (w okresach
zimowych) i raz w tygodniu w okresach letnich niezależnie od stopnia ich zapełnienia.
Gromadzenie odpadów komunalnych z gospodarstw domowych ulegających biodegradacji
winno się rozpocząć od rejonów zabudowy zwartej wielorodzinnej z uwagi na brak możliwości zagospodarowania tej frakcji odpadów. Uwzględniając liczbę mieszkańców w zabudowie wielorodzinnej
na terenie gminy konieczne będzie rozstawienie ok. 47 pojemników typu biotainer o pojemności 240
litrów.
W miarę rozbudowy systemu możliwa będzie zbiórka odpadów ulegających biodegradacji
także z posesji jednorodzinnych, gdzie nie są wykorzystywane tego rodzaju odpady. W zabudowie
jednorodzinnej do zbiórki tej grupy odpadów proponuje się stosowanie pojemników typu biotainer o
pojemności 140 litrów. Pojemniki ustawione w miejscach ogólnie dostępnych (np. na ulicy) przeznaczone będą do obsługi kilku posesji. Niezbędna ilość pojemników wiązać się będzie z określeniem
rejonu zbiórki i potencjalnych użytkowników. Zakłada się promowanie i zwiększanie stosowania w
zabudowie jednorodzinnej we własnym zakresie. Do gromadzenia odpadów zielonych z ogródków
przydomowych (trawa, gałęzie, liście, itp.) wskazane jest stosowanie worków papierowych odbieranych podobnie jak odpady surowcowe według ustalonego wcześniej harmonogramu. Pozwoli to na
kierowanie bezpośrednio do procesu kompostowania całego worka bez konieczności jego opróżniania.
Celuloza zawarta w papierze ulega także biodegradacji w procesie kompostowania. Rozpoczęcie
zbiórki w tym przypadku powinno być poprzedzone ekonomiczną analizą opłacalności pozyskiwalności tej frakcji odpadów.
Strona
62
Nie przewiduje się odbioru odpadów komunalnych ulegających biodegradacji z rejonów zabudowy rozproszonej. Wysoki wskaźnik zagospodarowania tej frakcji odpadów a tym samym niewielkiej ich ilości nie uzasadniają aktualnie tworzenia systemu selektywnej ich zbiórki.
Do obsługi biotainerów konieczne będzie stosowanie specjalistycznego sprzętu transportowego z zagęszczaniem bębnowym (umożliwia wstępne rozdrobnienie i wymieszanie zebranych odpadów) lub z zagęszczaniem liniowym wyposażonego w urządzenie do mycia pojemników.
Odpady zielone z utrzymania zieleni (gałęzie, trawa, liście) są pożądanym materiałem do
kompostowania, jednak cechuje je duża okresowość. Są one głównie możliwe do pozyskania tylko w
okresie wegetacyjnym. Ponadto selektywną zbiórką odpadów ulegających biodegradacji winny być
objęte targowiska i cmentarze.
W wyniku prowadzonych procesów oczyszczania ścieków jako produkt uboczny powstają
osady ściekowe. Zawierają one znaczne ilości materii organicznej, co predysponuje je także do kompostowania. Warunkiem pozwalającym na ich włączenie do procesu kompostowania są pomyślne
rezultaty badań fizyko-chemicznych. Zawartość związków wskaźnikowych nie powinna przekraczać
wartości progowych określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r w
sprawie komunalnych osadów ściekowych. Do kompostowania mogą być skierowane tylko te partie
osadów, które spełniają wymagania cytowanego rozporządzenia.
Osady ściekowe spełniające wymogi (skład fizyko-chemiczny) powinny być okresowo przekazywane do kompostowni lub instalacji fermentacji. Częstotliwość przekazywania osadów będzie
zależała w głównej mierze od ilości powstających osadów i tym samym zebrania odpowiedniej ich
ilości na jednorazowy transport.
Do przewozu osadów ściekowych może być wykorzystywany transport samochodowy zapewniający bezpieczne i higieniczne przewożenie osadów (szczelność).
Przedstawione powyżej rozwiązania pozyskiwania odpadów ulegających biodegradacji z terenu gminy i miasta powinny zostać rozpoczęte bezpośrednio przed ustaleniem miejsca wywozu odpadów ulegających biodegradacji. Wcześniejsze rozpoczęcie ich zbiórki bez możliwości właściwego
zagospodarowania spowoduje poniesienie nakładów bez spodziewanego efektu (zmniejszenia ilości
odpadów trafiających na składowisko)
5.2.4. Odpady wielkogabarytowe
Celem funkcjonowania systemu jest wyłączenie ze strumienia odpadów komunalnych frakcji
wielkogabarytowej przeznaczonej do recyklingu i unieszkodliwienia.
Zgodnie z założeniami systemu gospodarki odpadami na obszarze gminy odpady wielkogabarytowe będą zbierane w czasie okresowych zbiórek np. raz na kwartał. Mieszkańcy wg podanego terminarza będą wystawiać sprzęt w wyznaczonym miejscu, skąd będzie on odbierany przez wyznaczone
firmy. Jako uzupełnienie systemu proponuje się system wymienny polegający na przekazaniu jeszcze
Strona
63
dobrego sprzętu, ale konstrukcyjnie przestarzałego w zamian za egzemplarz nowej generacji podczas
jego zakupu.
Proponuje się, aby okresowe zbiórki na terenie gminy były prowadzone kwartalnie według
przyjętego harmonogramu. Zbiórce podlegać będą te odpady, które ze względu na swoje rozmiary nie
mogą być zbierane w standardowe pojemniki. W czasie tych zbiórek odbierane będą odpady wielkogabarytowe tylko z gospodarstw domowych. W ulotkach informacyjnych rozdawanych mieszkańcom
poszczególnych rejonów miasta powinny być określone typy odbieranych odpadów oraz od kogo będą
odbierane.
W grupie usuwanych odpadów powinien się znaleźć przede wszystkim sprzęt AGD i RTV
(lodówki, kuchenki gazowe, telewizory) oraz wyposażenie mieszkań (meble, lampy, zlewy, umywalki
itp.).
Zbiórka odpadów wielkogabarytowych powinna być prowadzona przy użyciu samochodu
skrzyniowego wyposażonego w dźwig HDS (lub podobny). Jest on wskazany przy załadunku cięższych odpadów na samochód. W wyznaczony dzień mieszkańcy wystawialiby niepotrzebne im sprzęty
na granicach swych posesji (w zabudowie jednorodzinnej) lub przy punktach gromadzenia odpadów
(w zabudowie wielorodzinnej).
Proponuje się ponadto utworzenie Punktu Gromadzenia Odpadów Nietypowych (PGON).
Powinien on zostać zlokalizowany na terenie miasta np. na terenie firmy komunalnej, na składowisku
odpadów komunalnych, itp. Taka lokalizacja podyktowana jest faktem łatwiejszego znalezienia warunków do czasowego ich składowania. W miejscach tych zapewniony byłby także dozór (czasowy).
PGON byłby przeznaczony dla tych mieszkańców miasta i gminy, którzy indywidualnie
chcieliby pozbyć się odpadów wielkogabarytowych poza terminem wyznaczonych zbiórek.
Zebrane w trakcie prowadzenia zbiórki przedmioty nadające się do dalszego wykorzystania
(np. używane, ale jeszcze niezniszczone meble lub sprzęt), powinny zostać przetrzymane przez określony czas (np. miesiąc), gdyż mogą znaleźć się chętni do dalszego ich wykorzystania. Należy zatem
stworzyć zasady umożliwiające odbiór takich przedmiotów przez potrzebujących przy jednoczesnym
ogłoszeniu informacji o ich posiadaniu np. w siedzibie Urzędu Gminy i Miasta. Zebrane odpady powinny trafiać do punktu demontażu.
W zależności od możliwości lokalizacyjnych, należy rozważyć możliwość gromadzenia gruzu
budowlanego. Po rozdrobnieniu mógłby on być wykorzystywany jako przekładki izolacyjne lub drogi
technologiczne na składowisku odpadów lub, w przypadku większej ich ilości, do utwardzania lub
budowy dróg. W chwili obecnej jest on wywożony na składowisko odpadów komunalnych w Krajence.
Celem funkcjonowania systemu jest wyłączenie ze strumienia odpadów frakcji niebezpiecznych dla poddania ich procesowi odzysku lub unieszkodliwienia w sposób kontrolowany oraz dla
Strona
64
zmniejszenia negatywnego oddziaływania składowanych odpadów na zdrowie i życie mieszkańców
oraz na środowisko.
Technicznymi aspektami (okresową zbiórką, wywozem i unieszkodliwianiem) powinny zajmować się specjalistyczne firmy posiadające odpowiednie zezwolenia, z którymi zostaną podpisane
umowy na świadczenie tego typu usług na terenie gminy.
Odpady niebezpieczne mogą pochodzić z następujących źródeł:
z gospodarstwach domowych:
• farby, lakiery, kleje, lepiszcze, żywice i opakowania po nich,
• rozpuszczalniki, kwasy, alkalia i opakowania po nich,
• odczynniki chemiczne i fotograficzne i opakowania po nich,
• przeterminowane lekarstwa,
• pestycydy, herbicydy, insektycydy itp. oraz opakowania po nich,
• baterie jednorazowe, w tym alkaliczne,
• akumulatory samochodowe, zużyte smary i oleje przepracowane,
• lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć np. termometry,
• aerozole,
• zużyty sprzęt gospodarstwa domowego (lodówki, zamrażarki, odbiorniki RTV).
z placówek służby zdrowia i weterynaryjnych:
• narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki;
• tkanki i ich resztki wraz z pojemnikami i konserwantami służącymi do ich przechowywania;
• przeterminowane i wycofane ze stosowania chemikalia i leki;
• inne odpady, których zbieranie i składowanie podlega specjalnym przepisom ze względu na zapobieganie infekcji;
• lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć np. termometry;
• martwe zwierzęta;
z sektora rolniczego
• przeterminowane bądź wycofane środki ochrony roślin oraz opakowania po nich;
• niejadalne uboczne produkty uboju (krew, kości i tłuszcze techniczne, skóry surowce, jelita, przewody pokarmowe, pęcherze, kopyta, racice, rogi, szczecina, włosie końskie, a także sierść bydlęca i cielęca);
• odpady z masarni - skrawki i ścinki skór, wycinki uszu bydlęcych, zmiotki i skrawki wszelkiego
rodzaju tłuszczów, futrówka, szlamówki z obróbki jelit, krew tętnicza, skrawki mięsnotłuszczowe
z obróbki gruczołów wydzielania wewnętrznego;
• padłe zwierzęta.
Wszystkie odpady niebezpieczne (problemowe) winny być w sposób właściwy (bezpieczny)
zebrane i unieszkodliwione.
Strona
65
Zgodnie z obowiązującymi przepisami każdy podmiot gospodarczy (wytwórczy, usługowy),
który wytwarza odpady niebezpieczne, niezależnie od ilości, zobowiązany jest uzyskać odpowiednie
zezwolenie w odpowiednim do miejsca wytwarzania starostwie (art. 8 ustawy o odpadach). Kontrola
tego typu zakładu jest obowiązkiem WIOŚ i starostwa.
Odpady niebezpieczne pochodzące z gospodarstw domowych na terenie Gminy i Miasta Krajenka powinny być zbierane w trakcie okresowych zbiórek oraz w Punkcie Gromadzenia Odpadów
Niebezpiecznych zlokalizowanym na terenie miasta z racji możliwości zapewnienia tam właściwych
warunków do czasowego przetrzymania tego typu odpadów (spełnienie wymagań technicznych) oraz
całodobowego dozoru. Zgodnie z założeniami WPGO punkt gromadzenia odpadów niebezpiecznych
winien być zorganizowany na terenie każdej gminy. Biorąc pod uwagę wielkość gminy proponuje się
zorganizowanie jednego punktu umożliwiającego przekazywanie odpadów niebezpiecznych przez
mieszkańców.
Założenia funkcjonalne takiego punktu są następujące:
• przyjmowanie nieodpłatne odpadów niebezpiecznych (problemowych) powstających tylko w gospodarstwach domowych;
• przyjmowanie odpadów niebezpiecznych (problemowych) tylko od mieszkańców gminy (po
przedstawieniu dowodu zamieszkania), w ilościach zużywanych w gospodarstwach domowych,
np. do 2 litrów farby, do 5 sztuk świetlówek;
• przyjmowanie odpadów problemowych będzie bezpłatne;
• w Punkcie mogą być przyjmowane odpady niebezpieczne od małych i średnich podmiotów gospodarczych na zasadach odpłatności;
• wyposażenie Punktu stanowić będą odpowiednie pojemniki i zasieki na poszczególne rodzaje odpadów,
• godziny otwarcia Punktu powinny być szczegółowo określone, a informacja o sposobie i zakresie
przyjmowanych odpadów powinna docierać do wszystkich mieszkańców gminy,
• w Punkcie musi być prowadzona szczegółowa ewidencja przyjmowanych odpadów.
Prowadzenie punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych wymaga uzyskania zezwolenia Starosty
Powiatowego.
Proponuje się ponadto przeprowadzanie zbiórek odpadów niebezpiecznych raz na kwartał systemem „objazdowym”. O czasie prowadzenia zbiórki oraz możliwych do oddania odpadów mieszkańcy muszą zostać poinformowani z wyprzedzeniem w specjalnych ulotkach. Powinny one dotrzeć w
ramach akcji edukacyjno-informacyjnej do każdego gospodarstwa domowego.
Na terenie gminy powinny powstać również punkty gromadzenia odpadów niebezpiecznych
umożliwiające zbiórkę baterii, akumulatorów i przeterminowanych leków wyposażone w odpowiednie
pojemniki zlokalizowane w miejscach ich sprzedaży (sklepy elektrotechniczne, apteki, itp.). Rozstawione pojemniki powinny posiadać odpowiednią konstrukcję zapobiegającą ich opróżnianiu przez
osoby niepowołane. Obsługa tego typu punktów należeć będzie do operatora systemu.
Strona
66
Zadania odbioru i dalszego zagospodarowania odpadów niebezpiecznych z Punktów Gromadzenia Odpadów Niebezpiecznych jak i okresowej zbiórki powinna zostać powierzona specjalistycznym firmom. Muszą one posiadać niezbędne pozwolenia oraz sprzęt do bezpiecznego załadunku i
przewozu poszczególnych rodzajów odpadów. Podmioty te powinny jednocześnie posiadać ważne
porozumienia ze specjalistycznymi firmami prowadzącymi przerób i unieszkodliwianie poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych. Gmina lub związek powinien zachować pełną i stałą kontrolę nad funkcjonowaniem systemu.
Zgodnie z ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych „Użytkownik substancji chemicznych (…) jest zobowiązany zwrócić opakowanie po tych substancjach producentowi, sprzedawcy lub importerowi.” Oznacza to że obowiązek odbioru i unieszkodliwienia takich
opakowań spada na jednostki wprowadzające je do obrotu. Dotyczy to również opakowań po środkach
ochrony roślin. Zgodnie z cytowanym zapisem opakowania tego typu indywidualni rolnicy winni
zwracać do punktów, w których zostały zakupione. Za odmowę odbioru opakowań przez sprzedawców, importerów i producentów substancji chemicznych grozi kara grzywny. Tej samej karze podlega
użytkownik substancji niezwracający opakowania.
Na uwagę zasługuje również kwestia gospodarki odpadami zawierającymi azbest. Zagadnienia
dotyczące stopniowej likwidacji oddziaływania azbestu na środowisko i doprowadzenie do spełnienia
wymogów ochrony środowiska oraz stworzenie odpowiednich warunków do wdrożenia przepisów
prawnych i norm postępowania z wyrobami zawierającymi azbest stosowanych w Unii Europejskiej,
zostały zawarte w „Programie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na
terytorium Polski” przyjętym przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 14 maja 2002
roku.
Na terenie gminy i miasta istnieje szereg budynków wymagających wymiany pokryć dachowych. Do chwili obecnej Gmina nie dokonała analizy potrzeb w zakresie wymiany pokryć dachowych
zawierających azbest.
Do istotnych problemów wymagających rozwiązania należy odbiór odpadów zwierzęcych i
padłych zwierząt. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi materiały szczególnego, wysokiego i niskiego ryzyka winny być:
•
niezwłocznie zbierane, przewożone i znakowane;
•
spalane w zakładzie termicznego przekształcania albo
•
przetwarzane w zakładzie przetwarzającym przy użyciu jednej z metod przetwarzania lub metodą
wskazaną przez powiatowego lekarza weterynarii.
Przetworzony materiał zakopuje się na zatwierdzonym grzebowisku, spala w zakładzie ter-
micznego przekształcania lub współspalarni. Przetworzony materiał wysokiego i niskiego ryzyka może być również wykorzystywany w zakładzie wytwarzającym biogaz lub kompost.
Strona
67
Zadania z zakresu unieszkodliwiania niejadalnych produktów zwierzęcych oraz padłych zwierząt realizowane są przez koncesjonowane firmy. Do zadań gminy należeć zatem będzie podpisanie umowy
z firmą, która po zgłoszeniu telefonicznym dokonywać będzie odbioru tej grupy odpadów.
Burmistrz Gminy i Miasta Krajenka dnia 14 lutego 2004 roku podpisał umowę z Zakładami
Utylizacyjnymi STRUGA S.A. z siedzibą w Jezuickiej Strudze 3, gmina Rojewo w sprawie likwidacji
odpadów uznanych za odpady szczególnego i wysokiego ryzyka.
5.2.6. Zbiórka i transport odpadów komunalnych
5.2.6.1. Organizacja systemu zbiórki odpadów komunalnych
Dobrze zorganizowany system zbiórki odpadów powinien przyczynić się do realizacji nakreślonych celów. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i
porządku w gminach właściciel nieruchomości odpowiedzialny jest za zbieranie odpadów komunalnych powstałych na terenie nieruchomości oraz pozbywanie się tych odpadów w sposób zgodny z
przepisami ustawy i przepisami odrębnymi. Powyższy obowiązek wymaga powierzenia obowiązku
zakładowi będącemu gminną jednostką organizacyjną lub przedsiębiorcy posiadającemu odpowiednie
zezwolenie na świadczenie usług (art. 6 pkt.1). Rada gminy może w drodze uchwały, na podstawie
akceptacji mieszkańców wyrażonej w przeprowadzonym uprzednio referendum, przejąć od właścicieli
nieruchomości obowiązki związane z usuwaniem odpadów komunalnych (art. 6a ust.1).
Przejęcie przez gminy obowiązku usuwania odpadów wywołuje następujące skutki prawnoorganizacyjne:
•
obowiązek usuwania odpadów przejmowany jest od wszystkich mieszkańców gminy, w związku z
czym systemem odbierania odpadów objęci są wszyscy mieszkańcy na zasadach określonych
przez gminę (obowiązek odbioru odpadów według ustalonego harmonogramu, obowiązek uiszczania opłaty za usuwanie odpadów, itd.);
•
gmina staje się posiadaczem odpadów decydującym o sposobie usuwania odpadów (wybrany wariant selektywnej zbiórki odpadów), ich przeznaczeniu (np. kierowanie odpadów do ZGO lub w
wyznaczone miejsca) oraz o wyborze firmy odpowiedzialnej za realizację zadań (spółki gmin jako
jednostki organizacyjne gmin lub wyłonione w ramach przetargu firmy komercyjne);
•
ustalona przez radę gminy wysokość opłat za usuwanie odpadów uwzględniać może warunki powstawania odpadów (zróżnicowanie w zależności od miejsca powstawania), częstotliwość odbioru
oraz sposób ich zagospodarowania (koszty funkcjonowania systemu gospodarki odpadami) stosując jednakowe stawki dla wszystkich mieszkańców gminy;
•
będąc posiadaczem odpadów gmina posiada większe możliwości kontroli realizacji zadań przez
firmy realizujące zadania (możliwość ingerencji lub rozwiązania umowy z firmą nie przestrzegającą zasad gospodarki odpadami w gminie);
•
ustalone stawki opłat wpłacane są do kasy gminy stanowiąc fundusz gospodarki odpadami w całości przeznaczony na realizację zadań (fundusz nie może stanowić źródła dochodów gminy);
•
Strona
68
rozliczenie kosztów usuwania odpadów poniesionych przez przedsiębiorcę dokonywane jest przez
gminę;
•
opłaty za usuwanie odpadów podlegają egzekucji administracyjnej.
Przejęcie obowiązku usuwania odpadów komunalnych przez gminę nie skutkuje unieważnie-
niem wydanego przedsiębiorcom zezwolenia. Na podstawie uchwalonego nowego regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie oraz wydanego już zezwolenia przedsiębiorca może realizować
zadania z zakresu usuwania odpadów na zlecenie gminy. Zawarta umowa pomiędzy gminą a przedsiębiorcą może mieć charakter zachowawczy (dotyczyć może usuwania odpadów od mieszkańców, z
którymi przedsiębiorca zawarł wcześniej umowy) lub poszerzać zakres świadczonych usług (np. selektywna zbiórka odpadów na terenie całej gminy). Zadania z zakresu usuwania odpadów mogą być
również przekazane do realizacji związkowi gmin.
Za świadczone usługi gmina pobiera opłaty w wysokości uzależnionej od faktycznych kosztów organizacji i funkcjonowania systemu zbiórki, transportu odzysku i unieszkodliwiania odpadów
(art. 6a ust.3).
Uwzględniając postanowienia cytowanej ustawy system zbiórki odpadów obecnie jest realizowany w określony sposób:
v system organizowany jest przez gminę zgodnie z zasadami nakreślonymi dla systemu zbiórki.
Gmina określa sposób gromadzenia odpadów, częstotliwość opróżniania pojemników oraz
kierunki przepływu poszczególnych strumieni odpadów obowiązujące realizatorów systemu;
v system zbiórki odpadów na terenie gminy organizowany przez gminę został powierzony firmie Altvater Piła Sp. z o.o.. Firma ta zajmuje się zbiórką, wywozem, selektywną zbiórką jak
również przygotowaniem odpadów do procesu recyklingu i przekazaniem kompetentnym firmom.
System ten został wybrany i zatwierdzony przez Burmistrza.
5.2.6.2. Organizacja transportu odpadów komunalnych
Organizacja systemu selektywnej zbiórki odpadów polega na odrębnym gromadzeniu segregowanych „u źródła” określonych frakcji odpadów i ich transporcie do wyznaczonych miejsc odzysku
lub unieszkodliwiania.
Biorąc powyższe pod uwagę system transportu może być rozpatrywany w wariancie organizacyjnym:
o
zbiórka odpadów prowadzona może być przez działające firmy wywozowe. Zakres zadań
stojących przed firmami rozszerzony zostanie o zadania z zakresu zbiórki selektywnie
gromadzonych odpadów ulegających biodegradacji i odpadów wielkogabarytowych. Konieczne inwestycje finansowane będą przez firmę.
Rozszerzenie zakresu zbiórki odpadów wymagać będzie wyposażenia firmy w sprzęt transportowy do zbiórki odpadów ulegających biodegradacji. Warunkiem prowadzenia zbiórki tej grupy odpa-
Strona
69
dów jest konieczność okresowego mycia pojemników przeznaczonych do ich gromadzenia. Dla prowadzenia zbiórki odpadów ulegających biodegradacji konieczne jest zatem wykorzystywanie śmieciarki bezpylnej (z zagęszczaniem bębnowym lub liniowym) wyposażonej w urządzenie do mycia
pojemników.
Prowadzenie zbiórki odpadów wielkogabarytowych powinno być prowadzone w oparciu o
samochód skrzyniowy wyposażony w dźwig boczny (tzw. HDS). Z uwagi na okresowość prowadzenia
zbiórki tej grupy odpadów może być ona powierzona jednej z firm posiadających taki sprzęt.
Zbiórka odpadów niebezpiecznych winna być powierzona firmie specjalistycznej posiadającej
odpowiednie zezwolenie i wymagany sprzęt.
5.3. System odzysku i unieszkodliwiania odpadów
Elementem systemu gospodarki odpadami jest zorganizowany odzysk, recykling i unieszkodliwiania odpadów zebranych w systemie selektywnej zbiórki odpadami. Dla realizacji powyższych
zadań zakład zajmujący się tą dziedziną powinien dysponować możliwościami:
•
przetwarzania selektywnie zebranych odpadów surowcowych i opakowaniowych (sortowanie);
•
kompostowania lub fermentacji beztlenowej odpadów ulegających biodegradacji;
•
demontażu odpadów wielkogabarytowych;
•
czasowego przetrzymania selektywnie zebranych odpadów niebezpiecznych;
•
unieszkodliwiania odpadów nie nadających się do dalszego wykorzystania.
Stworzenie możliwości wymagać będzie stworzenia odpowiedniej infrastruktury technicznej
wyposażonej w niezbędne technologie i urządzenia techniczne zapewniające ich właściwe funkcjonowanie.
Przedstawiony model systemu odzysku i unieszkodliwienia odpadów realizowany być może
na potrzeby gminy lub związku gmin. Wariant organizacyjny systemu decydować będzie o wielkości
przedsięwzięcia, tzn. o doborze technologii, wydajności poszczególnych elementów systemu oraz
wydajności sprzętu i urządzeń. Nie przewiduje się budowy zakładu gospodarki odpadami. Firma Altvater Piła Sp. z o.o. posiada na terenie zakładu sortownię oraz myjnię samochodów.
5.3.1. Zakład Recyklingu
Zakład Recyklingu jest obiektem, służącym do rozdziału i przygotowania selektywnie zebranych surowców wtórnych do wykorzystania, wywozu i sprzedaży lub innego ich zagospodarowania.
Zadaniem zakładu jest usunięcie zanieczyszczeń i balastu, wynikających z jakości zbiórki i wymagań
odbiorcy, frakcjonowanie (sortowanie na różne gatunki w celu dostosowania do technologii przetwarzania, np. rozdział makulatury na twardą i gazetową, tworzyw sztucznych na poszczególne polimery)
oraz zmniejszenie rozmiarów na potrzeby wykorzystania środków transportu.
Biorąc pod uwagę powyższe zaleca się stosowanie wprowadzonego systemu polegającego na
przekazywaniu zebranych odpadów opakowaniowych i surowcowych do funkcjonującego zakładu
Strona
70
poza terenem gminy i zagospodarowanie tej grupy odpadów przez firmę wywozową Altvater Piła Sp.
z o.o.
Zdjęcie 2: Sortownia na terenie Firmy Altvater Piła Sp. z o.o.
Sortownia położona jest na terenie firmy ,,ALTVATER PIŁA" Sp. z o.o. z siedzibą w Pile przy ul.
Łącznej 4a. Główny obiekt sortowni - hala technologiczna wzbogaca istniejące zagospodarowanie
terenu bazy firmy jakim jest: budynek administracyjno-socjalny, budynek garażowy, myjnia samochodowa, wiata na surowce wtórne, plac magazynowy pojemników na odpady.
Hala technologiczna sortowni to obiekt konstrukcji stalowej w lekkiej obudowie z blach trapezowych.
Zewnętrzne wymiary 28,8 x 45 m a wysokość czynna 7,5 m. Wjazd do hali poprzez cztery bramy.
Wewnątrz hali zlokalizowane są, następujące linie technologiczne:
• linia załadunku makulatury i tworzyw sztucznych,
• linia załadunku szkła,
• linia sortowania ręcznego,
• linia prasowania i belowania surowców miękkich.
Sortowania przeznaczona jest do odbioru surowców wtórnych pochodzących z selektywnej zbiorki w
trójpojemnikowych zestawach na: szkło, tworzywa, makulaturę.
Proces sortowania realizowany jest ręcznie na taśmie sortowniczej o szerokości 1200 mm przesuwającej się z regulowaną płynnie szybkością w granicach 20-60 cm/s. Surowce handlowe wybierane są na
6 stanowiskach w kabinie sortowniczej. Sortownia ręczna na taśmie obejmują w/w trzy rodzaje surowców wprowadzanych oddzielnie na linie sortowniczą.
Tworzywa i makulatura posiadają jedną linię załadunku (przenośnik kanałowy i wznoszący).
Stłuczka szklana posiada oddzielną linię załadunku (rynna wstrząsowa i przenośnik wznoszący).
Dowożona makulatura gromadzona jest w boksie magazynowym hali skąd małą ładowarką przemieszczana jest na przenośnik kanałowy. W wyniku sortowania pozyskuje się:
v
tekturę mocną i falistą,
Strona
71
v tekturę gazetową białą i kolorową,
v książki i druki,
v makulaturę technologiczną-ścinki drukarskie, papier biurowy,
v makulaturę zmieszaną.
Dowożone tworzywa sztuczne gromadzone są przejściowo w boksie na zewnątrz hali a po zebraniu
odpowiedniej ilości przetransportowane do hali technologicznej i przemieszczane na ten sam przenośnik kanałowy, co makulatura. W wyniku sortowania można pozyskać:
- butelki PET wg kolorów,
- opakowania AGD z PVC i PS,
- folie giętkie z PE,
- folie sztywne z PP.
5.3.2. Kompostownia
Kompostowanie to proces przeróbki odpadów organicznych, przy zachowaniu odpowiednich
warunków powietrzno-wilgotnościowych i termicznych przez mikroorganizmy tlenowe w masę
próchniczą o wysokiej wartości nawozowej.
W zależności od możliwości lokalizacyjnych możliwe jest prowadzenie procesu kompostowania dwoma metodami:
•
pryzmową – polegającą na przebiegu procesu kompostowania bioodpadów w sposób naturalny w usypanych pryzmach;
•
zamkniętą – kompostowanie prowadzi się w zamkniętych bioblokach lub reaktorach.
Na potrzeby Gminy i Miasta Krajenka kompostownia odpadów ulegających biodegradacji
gromadzonych selektywnie winna umożliwiać poddanie procesowi:
•
ok. 290,1 Mg odpadów komunalnych z gospodarstw domowych:
•
ok. 240,0 Mg odpadów z pielęgnacji terenów zielonych;
•
90 Mg targowisko
•
ok. 2057 Mg osadów ściekowych;
•
ok. 300 Mg materiału strukturalnego niezbędnego do przebiegu procesu (słoma, zrębki drzewne,
trociny, itp.).
Poddawanie procesowi kompostowania odpadów ulegających biodegradacji pochodzących z
terenu gminy Krajenka wymaga budowy kompostowni o przepustowości docelowej ok. 2977,1
Mg/rok. Dla zabezpieczenia potrzeb w zakresie kompostowania odpadów ulegających biodegradacji
konieczna musi być budowa punktu przyjęcia odpadów kompostowalnych i przygotowania materiału
wsadowego Z uwagi na zmienność warunków pogodowych oraz konieczność instalacji sprzętu i urządzeń Punkt winien być zlokalizowany w hali o konstrukcji lekkiej. W hali zlokalizowana powinna być
rozdrabniarko-mieszarka materiału kompostowanego Wymagana powinna być budowa placu dojrzewania kompostu – w technologii pryzm otwartych zachodzi potrzeba budowy utwardzonego placu
Strona
72
dojrzewania kompostu, plac dojrzewania intensywnego, plac dojrzewania pośredniego i zapewnienie
powierzchni nieutwardzonej ok. 300 m2. Powierzchnia utwardzona przeznaczona jest do prowadzenia
fazy rozkładu masy kompostowej w pryzmach napowietrzanych mechanicznie przy pomocy przerzucarek. Nieutwardzona powierzchnia przeznaczona jest do dojrzewania kompostu w pryzmach bez ich
przerzucania; budowa punktu przygotowania kompostu do zbytu wiąże się z koniecznością zapewnienia powierzchni utwardzonej niezbędnej do lokalizacji sita oraz magazynowania kompostu przeznaczonego do zbytu. Z uwagi na konieczność funkcjonowania punktu w różnych warunkach pogodowych zalecane jest jego osłonięcie wiatą. Techniczne wyposażenie kompostowni stanowić powinno
rozdrabniarkę odpadów biologicznych przeznaczonych do kompostowania; ładowarkę kołową przeznaczoną do podawania odpadów do rozdrabniarki, układania pryzm kompostowych, podawania
kompostu na sito oraz na środki transportu; przerzucarkę pryzm kompostowych do układania i przerzucania pryzm kompostowych w fazie dojrzewania intensywnego i pośredniego; sito bębnowe lub
wibracyjne do odsiewania gotowego kompostu.
Oszacowana ilość odpadów ulegających biodegradacji kierowana do kompostowni pozwoliłaby na odpowiednie obciążenie funkcjonujących maszyn i urządzeń co nie wpływałoby na wzrost kosztów wytworzenia kompostu.
Biorąc pod uwagę powyższe oraz sytuację finansową gminy proponuje się przekazywanie tej
grupy odpadów do przetworzenia w istniejących kompostowniach. Na terenie sąsiedniej gminy znajduje się kompostownia Gwda. Zakłada się współpracę z w/w zakładem po wprowadzeniu do systemu
segregacji odpadów biodegradowalnych.
Technologia kompostowania GWDA objęta jest patentem nr 182962 z 1996 r. pt.
,,Sposób i układ do kompostowania osadów pościekowych odwodnionych".
Podstawowym produktem do kompostowania jest ustabilizowany i odwodniony (uwodnienie na poziomie 80%) osad pościekowy kod 190805 powstający na oczyszczalni ścieków w ilości ok. 10,0 tys.
Mg/rok. Proces kompostowania odbywa się na utwardzonym płytami betonowymi i izolowanym placu
kompostowym z odprowadzeniem odcieków o powierzchni 1,2 ha. Kompostowanie spełnia dwie podstawowe funkcje - unieszkodliwia odpad pod względem sanitarno-epidemiologicznym oraz wytwarza
wartościowy nawóz organiczny.
Aby proces kompostowania mógł być realizowany do osadów należy dodawać materiał strukturotwórczy w postaci: trocin, wiórów, słomy, papieru, ścinków drzew np. stosunek objętościowy osadu do
trocin 1:1,5. Materiał strukturalny poprawia stosunki wodno-powietrzne w pryzmie (uwodnienie spada
do 55-60%) oraz dostarcza węgiel organiczny regulując stosunek C:N 25-30/1. Proces kompostowania
przebiega w następujących fazach:
o
Samoistna fermentacja beztlenowa - ok. 3 tygodnie. Dobrze wymieszany osad pościekowy z
materiałem strukturalnym np. w betoniarce układa się w pryzmy obłożone materiałem izolacyjnym - korzystnie słoma lub tektura.
o
Strona
73
Wymuszona fermentacja tlenowa - ok. 2 tygodnie. Z tak przygotowanego materiału układa się
pryzmy wokół rusztu napowietrzającego o wysokości 2 m i podstawie 3 m. Ruszt składa się z
rur stalowych, perforowanych ułożonych wzdłuż pryzm i obłożonych słomą. Gazy z pryzm
odciąga się za pomocą wentylatora podciśnieniowego napędzanego silnikiem 15 kW. Wentylator jest wyposażony w układ automatyki uzależniający jego pracę od temperatury panującej
w pryzmie. Temperatura nie powinna być niższa od 55°C a pH od 6,5.
o
Dojrzewanie kompostu - ok. 2 tygodnie. Po fazie wymuszonego napowietrzania pryzmy są
rozbierane a surowy kompost układany jest w luźne pryzmy za pomocą roztrząsacza obornika.
Do wspólnego kompostowania przewiduje się dodawanie innych odpadów biodegradowalnych jak
bioodpady komunalne (spożywcze oraz biomasy - z terenów zieleni miejskiej i ogrodów przydomowych). Materiał strukturalny przed zmieszaniem musi być rozdrobniony. Cena kompostu wynosi ok.
50% ceny rynkowej obornika i ok. 40-80% ceny torfu.
5.3.3. Punkt Demontażu Odpadów Wielkogabarytowych
Punkt Demontażu Odpadów Wielkogabarytowych powinien być zlokalizowany przy Zakładzie Recyklingu. Jednakże z racji iż w/w zakład znajduje się na terenie sąsiedniej gminy zakłada się
zorganizowanie punktu zbiórki na terenie Komunalnego Zakładu Użyteczności Publicznej w Krajence.
Trafiające przedmioty nadające się do dalszego wykorzystania (np. używane, ale jeszcze niezniszczone meble) mogą być udostępniane zainteresowanym. Należy zatem stworzyć zasady umożliwiające odbiór takich przedmiotów przez potrzebujących (np. przetrzymanie takich przedmiotów
przez miesiąc przy jednoczesnym ogłoszeniu informacji o ich posiadaniu w siedzibie Urzędu Gminy i
Miasta Krajenka).
5.3.4. Punkt Gromadzenia Odpadów Niebezpiecznych
Na terenie gminy przewidziana powinna być lokalizacja Punktu Gromadzenia Odpadów Niebezpiecznych. Lokalizacja takiego punktu podyktowana jest przede wszystkim możliwością zapewnienia właściwych warunków do ich czasowego magazynowania do czasu przekazania do odzysku lub
unieszkodliwienia w odpowiednich instalacjach. Jednakże z braku w/w zakładu na terenie gminy
przewiduje się zorganizowanie punktu gromadzenia odpadów niebezpiecznych na terenie Komunalnego Zakładu Użyteczności Publicznej w Krajence.
Powinny tam trafiać odpady zaliczane do odpadów niebezpiecznych wyszczególnionych w załączniku
do ustawy „o odpadach”, odbierane od mieszkańców gminy.
Wyznaczony punkt musi spełniać wymogi bezpieczeństwa. Przewiduje się, że funkcję punktu
gromadzenia odpadów problemowych spełniać będzie budynek o konstrukcji lekkiej (obudowana
częściowo wiata). Powierzchnia w budynku winna być utwardzona i uszczelniona w taki sposób, aby
wyeliminować przenikanie ewentualnych wycieków do środowiska gruntowo-wodnego. Wewnątrz
budynku winny znajdować się pojemniki o różnej wielkości do przechowywania poszczególnych ro-
Strona
74
dzajów odpadów tj. odpadów farb i lakierów, lamp fluorescencyjnych i innych odpadów zawierających rtęć, rozpuszczalników organicznych, przepracowanych olejów i smarów, wyeksploatowanych
akumulatorów (łącznie z elektrolitem) i baterii, przeterminowanych leków.
Ponadto wymaga się aby utwardzona i uszczelniona powierzchnia każdego boksu była odpowiednio
wyprofilowana. W budynku znajdował się hydrant na potrzeby ppoż. i do zmywania podłoża a budynek był wyposażony w urządzenia i materiały gaśnicze. Powinny znajdować się zapasy sorbentów do
likwidacji ewentualnych wycieków czy rozlewów zgromadzonych odpadów ciekłych.
5.3.5. Składowisko odpadów komunalnych
Elementem systemu gospodarki odpadami jest składowisko odpadów przeznaczone do unieszkodliwiania odpadów balastowych. Na terenie gminy Krajenka znajduje się składowisko odpadów
przeznaczone do rekultywacji.
Obecnie zorganizowany system gospodarki odpadami zakłada, iż odpady balastowe z terenu
Gminy i Miasta Krajenka wywożone będą na składowisko odpadów w Kłodzie według obowiązującego systemu.
Wojewódzki oraz Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami nie zakłada budowy składowiska odpadów
balastowych na terenie gminy Krajenka.
5.4. Możliwości zagospodarowania odpadów
Zaproponowany dla gminy Krajenka system gospodarki odpadami ma na celu maksymalne
wyłączenie ze strumienia odpadów i ponowne wykorzystanie wszystkich frakcji nadających się do
odzysku. Zgodnie z powyższym zakłada się, że:
•
zbierane selektywnie odpady opakowaniowe przekazywane będą organizacjom odzysku odpowiedzialnym za realizację zadań wynikających z ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie
depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz. 639);
•
odpady nie będące opakowaniami a stanowiące źródło surowców wtórnych (zgodnie z obowiązującymi normami) przekazywane będą odpłatnie recyklerom, czyli podmiotom gospodarczym prowadzącym działalność w zakresie wykorzystania surowców wtórnych (makulatura gazetowa, tworzywa sztuczne nie będące opakowaniami, itd.);
•
selektywnie gromadzone odpady ulegające biodegradacji z gospodarstw domowych i podmiotów
gospodarczych kierowane będą do recyklingu organicznego (kompostowanie, fermentacja) prowadzonego w ramach systemu gospodarki odpadami;
•
odpady niebezpieczne gromadzone selektywnie przekazywane będą wyspecjalizowanym podmiotom gospodarczym funkcjonującym poza systemem gospodarki odpadami do specjalistycznego
unieszkodliwienia lub recyklingu.
Strona
75
Uwzględniając powyższe założenia poniżej wskazano organizacje odzysku zajmujące się odzyskiem i recyklingiem odpadów:
§
Firma „ Arko „ Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowo Usługowe Eksport – Import,
której właścicielem jest Kordelewski Arkadiusz prowadzący działalność w zakresie odzysku –recyklingu, zbierania i transportu odpadów,
§
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe ,,DAM - POL" Skórka ul. Nad rzeką 10, 77-430 Krajenka, działalność w zakresie odzysku, zbierania i transportu odpadów prowadzonego na terenie przedsiębiorstwa. Firma ta posiada pozwolenie na odpady tj.:
§
Odpady z tworzyw sztucznych (z wyłączeniem opakowań) - o kodzie 02 01 04 –w ilości 20
Mg/ rok
§
Mechanicznie wydzielone odrzuty z przeróbki makulatury i tektury - o kodzie 03 03 07 - w
ilości 20 Mg/rok
§
Odpady z sortowania papieru i tektury przeznaczone do recyklingu - o kodzie 03 03 08 - w
ilości 50 Mg/rok
§
Odpady materiałów złożonych (np. tkaniny impregnowane, elastomery, plastomery) - o kodzie 04 02 09 - w ilości 5 Mg/rok
§
Odpady z nieprzetworzonych włókien tekstylnych - o kodzie 04 02 21 - w ilości 5 Mg/rok
§
Odpady z przetworzonych włókien tekstylnych - o kodzie 04 02 22 - w ilości 5 Mg/rok
§
Inne niewymienione odpady - o kodzie 04 02 99 - w ilości 5 Mg/rok
§
Odpady z tworzyw sztucznych - o kodzie 07 02 13 - w ilości 5 Mg/rok
§
Odpady z dodatków inne niż wymienione w 07 02 14 - o kodzie 07 02 15 - w ilości 5
Mg/rok
§
§
Aparaty fotograficzne jednorazowego użytku bez baterii - o kodzie 09 01 10 -w ilości 1
Mg/rok
§
§
Odpady włókna szklanego i tkanin z włókna szklanego - o kodzie 10 11 03 - w ilości 3
Mg/rok
§
Odpady z tłoczenia i wygładzania tworzyw sztucznych - o kodzie 12 01 05 - w ilości 10
Mg/rok
§
Opakowania z papieru i tektury - o kodzie 15 01 01 - w ilości 100 Mg/rok
§
Opakowania z tworzyw sztucznych - o kodzie 15 01 02 - w ilości 200 Mg/rok
§
Odpady wielomateriałowe - o kodzie 15 01 05 - w ilości 100 Mg/rok
§
Zmieszane odpady opakowaniowe - o kodzie 15 01 06 - w ilości 80 Mg/rok
§
Opakowania z tekstyliów - o kodzie 15 01 09 - w ilości 20 Mg/rok
§
Tworzywa sztuczne - o kodzie 16 01 19 - w ilości 80 Mg/rok
§
Inne niewymienione elementy (pianka tapicerska) - o kodzie 16 01 22 - w ilości 10 Mg/rok
Strona
76
§
§
§
Materiały izolacyjne inne niż wymienione w 17 06 01 i 17 06 03 - o kodzie 17 06 04 - w ilości 5 Mg/rok
§
Papier i tektura - o kodzie 19 12 01 - w ilości 20 Mg/rok
§
Tworzywa sztuczne i guma - o kodzie 19 12 04 - w ilości 10 Mg/rok
§
Tekstylia - o kodzie 19 12 08 - w ilości 5 Mg/rok
§
Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 11 - o kodzie 19 12 12 - w ilości 10 Mg/rok
§
Papier i tektura - a kodzie 20 01 01 - w ilości 30 Mg/rok
§
Tekstylia - o kodzie 20 01 11 - w ilości 5 Mg/rok
§
§
Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne (papier i tektura) - o kodzie 20 03 01 - w
ilości 60 Mg/rok
§
Odpady z targowisk - o kodzie 20 03 02 - w ilości 80 Mg/rok
5.5. Podsumowanie
Funkcjonowanie systemu selektywnej zbiórki odpadów winno zapewniać realizację następujących
zasad:
Ø maksymalny odzysk i recykling odpadów zbieranych selektywnie w celu zmniejszenia ilości
odpadów trafiających na składowisko i wydłużenia czasu jego funkcjonowania;
Ø czystość zebranych odpadów surowcowych w celu zmniejszenia kosztów ich przetworzenia i
uzyskania możliwie wyższych zysków z ich sprzedaży.
Przedstawione powyżej rozwiązania dla gminy w zakresie zagospodarowania (unieszkodliwienia) poszczególnych grup odpadów należy traktować jako wytyczne.
Przed wprowadzeniem systemu selektywnej zbiórki odpadów konieczne jest przeprowadzenie akcji
informacyjno-edukacyjnej wyjaśniającej założenia systemu, sposoby selektywnego gromadzenia odpadów, korzyści ekonomiczne i społeczne.
Odpady opakowaniowe i surowcowe powstające w wyniku funkcjonowania podmiotów gospodarczych mogą być kierowane do systemu gospodarki odpadami pod warunkiem selektywnego ich gromadzenia. Odpady te mogą być odbierane przez firmy wywozowe (jak w systemie zbiórki odpadów
komunalnych) lub dostarczane indywidualnie przez poszczególne podmioty. W ramach systemu mogą
być również poddawane odzyskowi odpady ulegające biodegradacji (trociny, zrębki drzewne, odpady
zielone) na zasadach określonych dla odpadów surowcowych.
Budowa systemu gospodarki odpadami dla gminy wiązać się będzie z poniesieniem nakładów finansowych. Niewielka ilość odpadów z terenu gminy możliwych do odzysku wskazuje na nieopłacalność
budowy infrastruktury technicznej Zakładu Gospodarki Odpadami. Wskazane jest również przejęcie
Strona
77
przez gminę obowiązku usuwania odpadów, co umożliwi objęcie wszystkich mieszkańców gminy
zorganizowanym systemem zbiórki odpadów, zagospodarowanie zebranych selektywnie odpadów
opakowaniowych i surowcowych oraz odpadów ulegających biodegradacji na zasadach określonych w
niniejszym rozdziale.
Strona
ROZDZIAŁ VI
NAKŁADY FINANSOWE
78
Strona
79
6.1. Wprowadzenie
Wprowadzenie zaproponowanego i omówionego w poprzednich rozdziałach systemu gospodarki odpadami będzie wiązało się z poniesieniem określonych nakładów na jego budowę i funkcjonowanie. Do głównych nakładów inwestycyjnych należy zaliczyć nakłady na:
•
system gromadzenia odpadów – zakup pojemników i worków;
•
zagospodarowanie odpadów – wybudowanie punktu gromadzenia odpadów niebezpiecznych i
wielkogabarytowych;
•
akcję informacyjno–edukacyjną.
Przedstawione poniżej zestawienie nakładów inwestycyjnych nie obejmuje kosztów eksploata-
cyjnych związanych z funkcjonowaniem zaproponowanego systemu gospodarki odpadami. Koszty te
wynikać będą z wyboru metody zbiórki odpadów, technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów
oraz organizacji systemu gospodarki odpadami. Na koszty te wpływać będą między innymi:
•
koszty paliwa,
•
amortyzacji użytkowanego sprzętu,
•
koszty energii elektrycznej,
•
koszty zatrudnienia pracowników,
•
koszty lokalizacyjne (podatki gruntowe) itp.
6.2. System zbiórki i transportu odpadów
W zaproponowanym systemie gospodarki odpadami dla Gminy i Miasta Krajenka konieczne
jest zapewnienie właściwego odbioru odpadów. Wiąże się to z zabezpieczeniem właściwych samochodów (śmieciarek) do ich zbiórki. Samochody te powinny zapewniać opróżnianie i odbiór wszystkich typów pojemników zaproponowanych dla funkcjonowania systemu. Ceny tego typu pojazdów są
różne w zależności od producenta. Zakładając powierzenie obsługi systemu zbiórki odpadów podmiotowi nie będącemu jednostką organizacyjną gminy Krajenka ewentualne koszty zakupu niezbędnego
sprzętu transportowego ponosić będzie operator systemu.
6.3. Odzysk odpadów
Zgodnie z przyjętymi założeniami odzysk odpadów będzie prowadzony w ramach działającej
firmy.
6.3.1. Punkt Gromadzenia Odpadów Problemowych
Punkt ten w ramach założonego przeznaczenia zlokalizowany ma być na terenie KZUP w Krajence. Wymaga to wyposażenia terenu w odpowiednią wiatę. Koszt wiaty to szacunkowo 40-50 tys. zł.
Strona
80
6.4. Szacunkowe koszty funkcjonowania systemu
Na wysokość kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpadami ma wpływ wiele czynników, do których zaliczyć należy:
•
źródła środków finansowych przeznaczonych na inwestycje;
•
koszty operacyjne związane ze spłatą zadłużenia;
•
koszty amortyzacyjne;
•
koszty funkcjonowania instalacji (paliwo, energia elektryczna, woda, itd.);
•
koszty zbierania i transportu odpadów;
•
koszty osobowe;
•
przychody ze sprzedaży produktów odzysku i recyklingu odpadów;
•
przychody za świadczenie usług.
Z analizy bezpośrednich kosztów funkcjonowania zakładów gospodarki odpadami (paliwo,
energia elektryczna, koszty osobowe) o zakresie podobnym do proponowanego wynika, że:
•
koszt przetworzenia 1 Mg odpadów ulegających biodegradacji w kompostowni pryzmowej wynosić będą ok. 80 – 90 zł.
•
szacunkowy koszt składowania 1 Mg odpadów balastowych na składowisku odpadów (zgodnie z
art. 61 ustawy o odpadach) wynosić winien ok. 120 – 150 zł.
Uwzględniając zasadę pełnego pokrycia kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpa-
dami przez uczestników (mieszkańcy, podmioty gospodarcze) konieczne będzie uwzględnienie ewentualnych przychodów ze sprzedaży produktów uzyskiwanych w systemie odzysku i recyklingu. Dopłaty organizacji odzysku związane z recyklingiem odpadów opakowaniowych (oprócz stawek za surowiec wtórny) kształtują się na poziomie:
•
ok. 150 - 200 zł/Mg odpadów papieru i tektury;
•
ok. 60 – 70 zł/Mg odpadów szkła;
•
ok. 1.200 – 1.500 zł/Mg tworzyw sztucznych.
Produktem uzyskiwanym w procesie przetwarzania odpadów ulegających biodegradacji jest
kompost, którego ceny zbytu uzależnione są od jakości kompostu i rejonów jego stosowania. Przeciętne ceny zbytu kompostu I klasy czystości kształtują się na poziomie 70 – 120 zł/Mg.
Z uwagi na wieloskładnikowość szacunków kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpadami nie jest możliwe ich całkowite określenie na etapie wykonywania Planu.
Strona
ROZDZIAŁ VII
ZAŁOŻENIA SYSTEMU
FINANSOWANIA
81
Strona
82
Realizacja zadań wytyczonych w Planie Gospodarki Odpadami wiąże się z określonymi nakładami inwestycyjnymi. Większość instytucji, które udzielają dotacji lub korzystnie oprocentowanych kredytów na inwestycje w dziedzinie ochrony środowiska (gospodarki odpadami) wymaga osiągnięcia dzięki inwestycji odpowiednio dużego efektu ekologicznego i objęcia swym zasięgiem możliwie największej liczby mieszkańców aglomeracji, powiatu lub związku komunalnego. Regionalne
rozwiązania systemów gospodarki odpadami preferowane są w założeniach Polityki Ekologicznej
Państwa oraz w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, co predystynuje je do ubiegania się o fundusze pomocowe. W przypadku gminy miasta Krajenka należy dążyć do podejmowania działań o charakterze powiatowym lub nawet ponadpowiatowym (np. związkowy model gospodarki odpadami).
Wspólne działanie kilku gmin nie tylko ma wpływ na finansowanie inwestycji (obniży koszty,
które będzie musiała ponieść pojedyncza gmina), ale również obniży koszty eksploatacyjne. Oznacza
to, że przedsięwzięcie winno być realizowane wspólnie.
W zależności od przyjętego w danym przypadku rozwiązania wariantu organizacyjnego poszczególne miasta i gminy samodzielnie lub wspólnie finansować będą realizację konkretnych zadań.
Środki na finansowanie zadań związanych z gospodarką odpadami pochodzić mogą z następujących źródeł:
•
własne środki miast i gmin,
•
emisja obligacji komunalnych,
•
dofinansowanie gminnego, powiatowego, wojewódzkiego i Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej,
•
fundusze związane z eko-konwersją (Ekofundusz),
•
kredyty bankowe na preferencyjnych warunkach (np. Bank Ochrony Środowiska),
•
pozyskanie inwestora strategicznego, może nim być także inwestor zagraniczny – utworzenie
partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP),
•
wsparcie finansowe dla krajów członkowskich Unii Europejskiej (Fundusz Spójności, fundusze
strukturalne).
W przypadku gospodarki odpadami obok wymienionych powyżej źródeł finansowania środki
na częściowe pokrycie kosztów można uzyskać od organizacji odzysku a także ze sprzedaży opakowań i surowców wtórnych.
Należy zaznaczyć, że wszystkie instytucje udzielające pomocy finansowej w dziedzinie
ochrony środowiska wymagają od inwestora nie tylko wypełnienia odpowiedniego formularza, ale
również przedstawienia szeregu opracowań i dokumentacji planistycznych dotyczących danego przedsięwzięcia. Są to między innymi:
•
Plan zagospodarowania przestrzennego i strategie rozwoju powiatu lub gminy,
•
Program ochrony środowiska, Plan gospodarki odpadami, Koncepcje gospodarki wodnościekowej, Plan zalesiania itp.
•
Strona
83
Projekt budowlany i wykonawczy wraz ze źródłową dokumentacją ekonomiczną, finansową i
przetargową,
•
Studium wykonalności (lub biznesplan w przypadku przedsięwzięć komercyjnych),
•
Wymagane przez prawo zezwolenia na realizację projektu.
7.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) został utworzony
w 1989 roku, jest największą w Polsce instytucją finansującą inwestycje z dziedziny ochrony środowiska. Zakres jego działania obejmuje finansowe wspieranie przedsięwzięć proekologicznych o zasięgu
ogólnokrajowym oraz ponadregionalnym.
Formy finansowania zadań proekologicznych przez NFOŚiGW to preferencyjne pożyczki i dotacje,
lub inne formy finansowania, np. dopłaty do bankowych kredytów preferencyjnych, uruchamianie ze
swych środków linii kredytowych w bankach czy zaangażowanie kapitałowe w spółkach prawa handlowego.
Corocznie opracowywane są zasady dotyczące sposobów i form finansowania zadań w dziedzinie
ochrony środowiska. Na każdy kolejny rok przygotowywane są i zatwierdzane przez Radę Nadzorczą:
kryteria wyboru przedsięwzięć finansowanych ze środków NFOŚiGW,
lista priorytetowych programów NFOŚiGW,
zasady udzielania i umarzania pożyczek oraz udzielania dotacji.
Preferencyjność niskoprocentowych pożyczek polega na przyznawaniu niższego niż przy kredytach
komercyjnych oprocentowania, na stosowaniu dłuższego okresu karencji spłaty pożyczki oraz możliwości jej częściowego umorzenia. Oprocentowanie pożyczek zależy od charakteru, skali przedsięwzięcia oraz sytuacji ekonomiczno-finansowej pożyczkobiorcy.
Od 1 stycznia 2001 roku wprowadzone zostały zasady oprocentowania pożyczek dla gmin. Wielkość
ich zależy od wskaźnika ogólnych dochodów na jednego mieszkańca danej gminy, wynoszącego od
0,1 do 0,65 stopy redyskonta weksli.
Możliwe jest umorzenie pożyczki po spełnieniu określonych wymagań, a przede wszystkim terminowego wywiązywania się z warunków umowy oraz wykazania zamierzonego efektu ekologicznego
realizowanego zadania. Pożyczka ta nie może przekraczać 50% kosztów realizacji zadania. Ale przy
udzielaniu na to samo przedsięwzięcie pożyczki i dotacji łączne dofinansowanie może wynieść do
70%.
Dotacje udzielane są przede wszystkim na takie cele jak: edukacja ekologiczna, przedsięwzięcia pilotażowe dotyczące wdrożenia postępu technicznego i nowych technologii o dużym stopniu ryzyka lub
mających eksperymentalny charakter, monitoring, ochronę przyrody, ochronę i hodowlę lasów na
obszarach szczególnej ochrony środowiska oraz wchodzących w skład leśnych kompleksów promocyjnych, ochronę przed powodzią, ekspertyzy, badania naukowe, programy wdrażania nowych techno-
Strona
84
logii, prace projektowe i studialne, zapobieganie lub likwidację nadzwyczajnych zagrożeń, utylizację i
zagospodarowanie wód zasolonych oraz profilaktykę zdrowotną dzieci z obszarów zagrożonych.
7.2. Ekofundusz
Podstawowe zadanie Ekofunduszu, powołanego przez Ministra Finansów w 1992 roku, to
finansowe wspieranie szczególnie ważnych przedsięwzięć dla ochrony środowiska w Polsce, stanowiących priorytety w Polityce Ekologicznej Państwa, ale równocześnie mających znaczenie ponadkrajowe.
Zgodnie ze statutem, środki Ekofunduszu mogą być przeznaczane przede wszystkim w czterech sektorach uznanych jako priorytetowe. Są to:
ü zmniejszenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi (tzw. gazów cieplarnianych),
ü ograniczenie transgranicznego transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu z terytorium Polski,
ü zmniejszenie zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego,
ü zachowanie bioróżnorodności polskiej przyrody.
Od roku 1998 gospodarka odpadami jest jednym z priorytetów w działaniach Ekofunduszu, wspierając
najbardziej efektywne i nowatorskie przedsięwzięcia związane z utylizacją i unieszkodliwianiem odpadów oraz z rekultywacją gleb skażonych.
Ekofundusz udziela wsparcia finansowego jedynie w formie bezzwrotnej dotacji. Z reguły wynosi ona
10-30% kosztów projektu. W wyjątkowych przypadkach, gdy inwestorem jest instytucja budżetowa
lub organ samorządowy, dotacja ta może sięgać 50%, a w ochronie przyrody, gdy partnerem Ekofunduszu jest społeczna organizacja pozarządowa, dotacja może dochodzić nawet do 80%.
EkoFundusz nie dofinansowuje badań naukowych, akcji pomiarowych i edukacyjnych, konferencji i sympozjów, tworzenia i prowadzenia systemów monitoringu środowiska, wszelkiego rodzaju
studiów i opracowań oraz tworzenia dokumentacji projektowej. Wszystkie
projekty
rozpatrywane
przez EkoFundusz można podzielić na projekty techniczne (inwestycyjne) oraz projekty przyrodnicze.
Wśród projektów technicznych wyróżnić można projekty komercyjne, czyli takie które generują
znaczne zyski po ich zakończeniu oraz niekomercyjne, których głównym celem jest poprawa stanu
środowiska oraz względy społeczne, a przyszłe opłaty użytkowników jedynie pokrywają koszty, bez
generowania zysków, bądź generują zyski w niewielkiej wysokości.
W obydwu grupach projektów można wyróżnić projekty typowe oraz projekty innowacyjne. Przez
przedsięwzięcia innowacyjne EkoFundusz rozumie takie, które wprowadzają na polski rynek nowe,
lepsze niż dotąd rozwiązania techniczne służące ochronie środowiska, oferowane zarówno przez firmy
polskie, jak i firmy z krajów –donatorów. Zadaniem EkoFunduszu jest upowszechnianie takich sprawdzonych, a nie stosowanych dotąd w kraju lub w danym regionie rozwiązań.
Udział Fundacji w kosztach realizacji projektów technicznych (inwestycyjnych), będzie zależał od
podmiotu zgłaszającego dany projekt do realizacji. Na najwyższą pomoc (dotacja w wysokości do
Strona
85
45% kosztów projektu) będą mogły liczyć samorządy zaliczające się do grupy o najniższym dochodzie
ogółem na mieszkańca. Konsekwentnie, udział dotacji w kosztach projektu będzie najmniejszy (do 5%
kosztów projektu) dla samorządów zaliczających się do grupy o najwyższym dochodzie ogółem na
mieszkańca.
W ramach projektów innowacyjnych w 2004 roku inicjatorzy tego typu przedsięwzięć będą
mogli otrzymać dofinansowanie EkoFunduszu w wysokości do 30% kosztów projektu w przypadku
przedsiębiorców oraz do 50% kosztów projektu, gdy wnioskodawcą będą samorządy lub inne podmioty tj. instytucje charytatywne i wyznaniowe, społeczne organizacje ekologiczne, dyrekcje parków narodowych i krajobrazowych etc.
Pewnym ograniczeniem stawianym przez EkoFundusz jest konieczność wprowadzania technologii pochodzącej z jednego z krajów donatorów, które przeznaczyły część polskiego długu na
ochronę środowiska (USA, Francja, Szwajcaria, Szwecja, Norwegia, Włochy).
Pierwszym etapem jest przesłanie na adres EkoFunduszu (00-502 Warszawa ul. Bracka 4)
„ankiety projektu”, która stanowi podstawowe źródło informacji o planowanym przedsięwzięciu. W
przypadku gdy projekt mieści się w strategicznych obszarach działania fundacji, Zarząd przesyła składającemu informację o wstępnym zakwalifikowaniu projektu i prośbę o złożenie „Wniosku o udzielenie dotacji”. Następnie wniosek jest rozpatrywany przez zespół specjalistów pod kątem merytorycznym, ekonomicznym i prawnym.
Aby otrzymać pożyczkę lub/i dotację wszystkie te oceny muszą być pozytywne, a Inwestor musi wykazać się wiarygodnością finansową i posiadaniem zabezpieczeń, a także zapewnieniem pełnego finansowania projektu w części nie objętej dofinansowaniem EkoFunduszu.
EkoFundusz
ponadto
organizuje
konkursy,
których
laureaci
otrzymują
znaczne
dotacje
do zwycięskiego projektu. W przypadku chęci uczestnictwa w konkursie wymagane jest jedynie złożenie wniosku.
7.3. Banki
Wiele banków działających na rynku wykazuje zainteresowanie działaniami w zakresie
ochrony środowiska.
Dzięki współpracy z funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej rozszerzają one swoją
ofertę kredytową o kredyty preferencyjne przeznaczone na przedsięwzięcia proekologiczne oraz nawiązują współpracę z podmiotami angażującymi swoje środki finansowe w ochronie środowiska (fundacje, międzynarodowe instytucje finansowe). Kredyty preferencyjne pochodzą ze środków finansowych gromadzonych przez banki, zaś fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej udzielają
dopłat do wysokości oprocentowania. W ten sposób ulega obniżeniu koszt kredytu dla podejmującego
inwestycje proekologiczne. Banki uruchamiają też linie kredytowe w całości ze środków funduszy
ochrony środowiska i gospodarki wodnej i innych instytucji.
Strona
86
Szczególną rolę na rynku kredytów na inwestycje proekologiczne odgrywa Bank Ochrony Środowiska. Bank ten oferuje najwięcej środków finansowych w formie preferencyjnych kredytów i dysponuje
zróżnicowaną ofertą dla prywatnych i samorządowych inwestorów, a także osób fizycznych. Kredytobiorca musi posiadać przynajmniej 50% własnych środków na sfinansowanie zadania. BOŚ przy
udzielaniu pożyczek kieruje się podobnymi kryteriami jak NFOŚiGW. Bank współpracuje z instytucjami zajmującymi się finansowaniem ochrony środowiska, tj. NFOŚiGW, WFOŚiGW, Fundacją na
Rzecz Rozwoju Wsi Polskiej Polska Wieś 2000 im. Macieja Rataja, Europejskim Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej oraz innymi funduszami pomocowymi.
Ważne miejsce na rynku kredytów ekologicznych zajmują także międzynarodowe instytucje finansowe, a w szczególności Bank Światowy i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.
Źródłem finansowania inwestycji mogą być także kredyty z linii kredytowych obsługujących uzgodnione programy Banku Światowego lub Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju.
7.4. Wsparcie finansowe dla krajów członkowskich Unii Europejskiej.
Ø Fundusz Spójności
Fundusz Spójności, inaczej nazywany Funduszem Kohezji lub Europejskim Funduszem Kohezji, jest to czasowe wsparcie finansowe dla krajów Unii Europejskiej, których Produkt Krajowy
Brutto nie przekracza 90% średniej dla wszystkich krajów członkowskich (Grecja, Portugalia, Hiszpania i Irlandia). Fundusz ten nie należy do grupy Funduszy Strukturalnych, ze względu na określony
czas w którym działa. Ze względu na charakter i cel, Fundusz Spójności jest instrumentem polityki
strukturalnej. Realizację Funduszu Spójności zaplanowano na lata 1993-99. Na szczycie UE w Berlinie postanowiono przedłużyć jego działanie do 2006 r. Z chwilą wejścia Polski do UE będzie on dostępny także dla naszego kraju.
Fundusz Kohezji (Spójności) redystrybuowany jest przez Komisję Europejską na podstawie
składanych wniosków w odpowiednich terminach. Tak więc to nie instytucje krajowe, ale stosowne
organy Unii Europejskiej rozpatrują konkretne projekty, akceptując je, a następnie finansując.
Pomoc, którą te kraje otrzymują w ramach Funduszu obejmuje finansowanie projektów dotyczących inwestycji w zakresie ochrony środowiska i infrastruktury transportowej (w tym wspieranie
rozwoju sieci korytarzy transeuropejskich).
Budżet Funduszu Spójności na lata 2000 - 2006 wynosi 18 mld Euro (w latach 1994 - 1999
wynosił 15,5 mld Euro).
Fundusz może prz yczyniać się do finansowania:
•
projektów, lub
•
etapów projektu, które są technicznie lub finansowo niezależne, lub
•
grupy projektów powiązanych ze sobą widoczną strategią tworzącą spójną całość.
Strona
87
Fundusz może m.in. zapewnić pomoc dla projektów dotyczących środowiska, przyczyniających się do
osiągnięcia celów art. 130 R Traktatu, łącznie z projektami wynikającymi z przyjętych zgodnie z art.
130 S działań, a w szczególności projekty zgodne z priorytetami nałożonymi na wspólnotową politykę
w zakresie ochrony środowiska przez Piąty Program Polityki i Działania odnoszący się do Środowiska
i Stałego Rozwoju,
Fundusz może również udzielać pomocy:
•
na wstępne badania odnoszące się do kwalifikujących się projektów, łącznie z tymi, które są
konieczne dla ich wprowadzenia,
•
na środki wsparcia technicznego, a w szczególności:
a) na środki poziome takie jak badania porównawcze mające na celu ocenę wpływu pomocy
wspólnotowej;
b) na środki i badania, które przyczyniają się do oceny, monitorowania lub oszacowania projektów, oraz wzmocnieniu i zagwarantowaniu koordynowania projektów i ich spójności, a w
szczególności spójności z politykami wspólnotowymi;
c) na działania i badania pomagające w sporządzeniu koniecznych dostosowań we wprowadzanych projektach.
Ø Fundusze strukturalne
Fundusze strukturalne są najważniejszym instrumentem polityki strukturalnej Unii Europejskiej. Są to specjalne instytucje, których zadaniem jest wspieranie i modernizacja gospodarek krajów
UE. Fundusze te są kierowane do tych regionów i sektorów, które bez pomocy finansowej nie są w
stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE. Inwestycje związane z ochroną środowiska finansowane są w ramach funduszy strukturalnych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Cele funduszy strukturalnych są następujące.
•
Cel 1 - w ramach tego celu przyznawana jest pomoc regionom najsłabiej rozwiniętym, czyli
takim w których dochód na jednego mieszkańca jest niższy niż 75% średniego dochodu w
Unii Europejskiej. Z pomocy w ramach celu 1 mogą także skorzystać regiony o zaludnieniu
poniżej 8 mieszkańców na km2. Środki przeznaczone na ten cel wynoszą prawie 70% ogólnej
kwoty przeznaczonej na fundusze strukturalne. Po wejściu naszego kraju do Unii Europejskiej
celem tym zostanie objęte całe terytorium Polski.
•
Cel 2 - obejmuje pomoc regionom, na których występują problemy strukturalne związane dominacją nieefektywnych branży gospodarki. Środki przeznaczone na ten cel wynoszą 11%
ogólnej kwoty przeznaczonej na fundusze strukturalne.
•
Cel 3 - obejmuje pomoc w zakresie restrukturyzacji rynku pracy poprzez zwiększanie możliwości zatrudnienia oraz poodnoszenie kwalifikacji pracowników.
Strona
88
Oprócz wyżej wymienionych celów środki na ochronę środowiska mogą być także wydatkowane w
ramach inicjatyw wspólnotowych, czyli programów przeznaczonych dla określonych środowisk i grup
społecznych. Są to:
• INTERREG, wspomagająca transgraniczną, międzyregionalną i międzynarodową współpracę,
• LEADER, promująca rozwój regionów wiejskich poprzez wspieranie inicjatyw lokalnych,
• URBAN, wspomagająca społeczny I ekonomiczny rozwój miast powyżej 100 000 mieszkań-
ców
W roku 2003 rozpoczęty został proces wypełniania i zbierania Kart Projektów do Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (o charakterze wstępnym, informacyjnym). Za zbieranie Kart Projektów
w woj. wielkopolskim odpowiedzialny jest Wielkopolski Urząd Marszałkowski. Wypełnienie karty i
wprowadzenie danych o planowanym projekcie nie będzie jednak równoznaczne ze złożeniem wniosku o finansowanie z funduszy strukturalnych. Jest jednak niezbędne ze względu na proces monitorowania stanu przygotowania do wykorzystania środków.
Strona
ROZDZIAŁ VIII
ZARZĄDZANIE
ORAZ MONITORING
89
Strona
90
8.1 Zarządzanie Planem Gospodarki Odpadami
Warunkiem realizacji zadań nakreślonych w Planie Gospodarki Odpadami jest określenie
systemu zarządzania Planem. Zarządzanie Planem odbywa się z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju, w oparciu o instrumenty zarządzania zgodne z kompetencjami i obowiązkami podmiotów zarządzających.
W odniesieniu do gminnego Planu Gospodarki Odpadami jednostką, na której będą spoczywały główne zadania zarządzania będzie Gmina.
Na innych zasadach odbywa się zarządzanie w stosunku do podmiotów gospodarczych korzystających
ze środowiska. Kierują się one głównie rachunkiem (efektem) ekonomicznym i zasadami konkurencji
rynkowej, choć od jakiegoś czasu uwzględniają one także głos opinii społecznej. Na tym szczeblu
zarządzanie środowiskiem w dziedzinie gospodarki odpadami odbywa się przez:
v dotrzymywanie wymagań stawianych przez przepisy prawa,
v porządkowanie technologii i reżimów obsługi urządzeń
v modernizacje stosowanych technologii,
Instytucje działające w ramach administracji publicznej odpowiedzialne za wykonanie i egzekwowanie prawa, mają za zadanie zapobieganie zanieczyszczeniom odpadami poprzez:
v racjonalne planowanie przestrzenne,
v kontrolowanie gospodarczego korzystania ze środowiska,
v porządkowanie działalności związanej z gospodarczym korzystaniem ze środowiska.
Instrumenty służące do zarządzania Planem Gospodarki Odpadami wynikają z obowiązujących aktów
prawnych (np. Prawo ochrony środowiska, o zagospodarowaniu przestrzennym, o ochronie przyrody,
o odpadach, o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, itp.) i można je podzielić na instrumenty
prawne, finansowe, społeczne oraz strukturalne.
8.1.1. Instrumenty prawne
Do instrumentów prawnych zaliczamy:
ü decyzje zatwierdzające plany gospodarki odpadami, zezwolenia na wytwarzanie odpadów, informacje o wytworzonych odpadach;
ü przepisy prawne nakładające obowiązki wykonania ocen, raportów oddziaływania na środowisko planowanych inwestycji czy istniejących obiektów;
ü uchwały rad gmin zatwierdzające plany zagospodarowania przestrzennego;
ü decyzje zatwierdzające instrukcje eksploatacji składowisk odpadów;
ü zezwolenia na zbieranie, transport i unieszkodliwianie odpadów.
Szczególnym instrumentem jest od niedawna prawny obowiązek monitoringu czyli pomiar
stanu środowiska na obiektach odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Prowadzony on jest zarówno
jako badania jakości środowiska jak też w odniesieniu do ilości zasobów środowiska. Wprowadzenie
Strona
91
badań monitoringowych jako obowiązujących przez zapisy w niektórych aktach prawnych czynią je
instrumentem o znaczeniu prawym.
8.1.2. Instrumenty finansowe
Do instrumentów finansowych zaliczamy:
ü opłaty za korzystanie ze środowiska –za umieszczanie odpadów na składowiskach,
ü administracyjne kary pieniężne,
ü odpowiedzialność cywilna, karna i administracyjna,
ü kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska.
8.1.3. Instrumenty społeczne
Do instrumentów społecznych zaliczamy:
Ø edukację ekologiczną,
Ø współpracę pomiędzy służbami ochrony środowiska, instytucjami naukowymi, organizacjami
społecznymi oraz podmiotami gospodarczymi,
Ø informację i komunikację społeczną.
Bardzo istotnym elementem instrumentów społecznych jest edukacja ekologiczna. Pod tym
pojęciem należy rozumieć różnorodne działania, które zmierzają do kształtowania świadomości ekologicznej społeczeństwa oraz przyjaznych dla środowiska nawyków. Podstawą jest tu rzetelne i ciągłe
przekazywanie wiedzy na temat ochrony środowiska i gospodarki odpadami oraz komunikowanie się
władz samorządów lokalnych ze społeczeństwem na drodze podejmowanych działań inwestycyjnych.
Należy jednak pamiętać, że głównym celem prowadzonej edukacji ekologicznej będzie zmiana postaw
(nawyków) społeczeństwa w odniesieniu do poszczególnych dziedzin życia tak, aby były one zgodne
z zasadami zrównoważonego rozwoju. Z uwagi na specyfikę tego zagadnienia trzeba mieć świadomość, że będzie to proces wieloletni, co nie oznacza, że nie należy go prowadzić.
Ważna dla ochrony środowiska przed odpadami jest również współpraca pomiędzy służbami
ochrony środowiska ( Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna itd.), instytucjami naukowymi,
organizacjami społecznymi oraz podmiotami gospodarczymi. Powinny to być relacje partnerskie, które będą prowadziły do wspólnej realizacji poszczególnych przedsięwzięć. Pozarządowe organizacje
ekologiczne mogą zajmować się m.in. działaniami planistycznymi, realizować prośrodowiskowe inwestycje (np. związane z alternatywnymi źródłami energii) itp. Tradycyjną rolą organizacji jest też
prowadzenie kontroli społecznej i opiniowania przestrzegania zasad ochrony środowiska i monitoringu.
Niezbędne jest, aby prowadzona komunikacja społeczna objęła swym zasięgiem wszystkie
grupy społeczeństwa. Bardzo ważną sprawą jest właściwe, rzetelne i odpowiednio wcześniejsze informowanie tych mieszkańców, których planowane inwestycje będą dotyczyły w sposób bezpośredni
(np. mieszkańców, w sąsiedztwie, których budowana będzie kompostownia). Nie może mieć miejsca
Strona
92
sytuacja, że o planowanych zamierzeniach mieszkańcy dowiadują się z „innych” źródeł np. prasy. W
takim przypadku wielokrotnie zajmą oni postawę negatywną (czasami nawet wrogą) w stosunku do
planowanej inwestycji. Wydłuża to lub nawet czasami uniemożliwia realizacje planowanych celów.
8.1.4. Instrumenty strukturalne
Do instrumentów strukturalnych należą wszelkie programy strategiczne wraz z programami
sektorowymi a także program ochrony środowiska, gdyż to one wytyczają główne tendencje i kierunki
działań w ramach rozwoju gospodarczego, społecznego i ochrony środowiska. Pomimo braku prawnego obowiązku nadrzędnym dokumentem powinna być strategia rozwoju powiatu jako dokument wytyczający główne tendencje i kierunki działań w ramach rozwoju gospodarczego, społecznego i ochrony
środowiska. Dokument ten winien być bazą dla opracowania programów sektorowych np. dotyczących rozwoju obszarów wiejskich, przemysłu, ochrony zdrowia, turystyki, ochrony środowiska itp.
W programach tych powinny być uwzględnione z jednej strony kierunki rozwoju poszczególnych
dziedzin gospodarki i ich konsekwencje dla środowiska, a z drugiej wytyczone ramy tego rozwoju,
warunkowane troską o stan środowiska.
Oznacza to, że ochrona środowiska na terenie miasta i gminy wymaga podejmowania działań w określonych dziedzinach gospodarki jak i codziennego życia jego mieszkańców.
8.2. Monitoring Planu Gospodarki Odpadami
8.2.1. Zasady monitoringu
W procesie wdrażania Planu Gospodarki Odpadami ważna jest kontrola przebiegu tego procesu oraz ocena stopnia realizacji zadań w nim wyznaczonych z punktu widzenia osiągnięcia założonych
celów. Z tego względu ważne jest wyznaczenie systemu monitorowania, na podstawie którego będzie
możliwe dokonanie oceny procesu wdrażania, jak również będą mogły być dokonane ewentualne modyfikacje Planu.
Monitoring powinien być sprawowany w następujących zakresach:
•
monitoring wpływu na środowisko;
•
monitoring realizacji Planu;
•
monitoring odczuć społecznych.
Monitoring wpływu na środowisko – system kontroli środowiska jest narzędziem wspomagającym
prawne, finansowe i społeczne instrumenty zarządzania środowiskiem. Dostarcza on informacji o
efektach wszystkich działań na rzecz ochrony środowiska i może być traktowany jako podstawa do
oceny całej polityki gospodarki odpadami i ochrony środowiska. Jest jednym z najważniejszych kryteriów, na podstawie których tworzona jest nowa polityka. Mierniki efektów ekologicznych są w znacznym stopniu dostępne jako wielkości mierzone w ramach istniejących systemów kontroli i monitorin-
Strona
93
gu. Pomiary stopnia odzysku odpadów, zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych
spowodowanych przez składowiska lub lokalizacji dzikich wysypisk są wykonywane w ramach działalności np. Urzędu Gminy i Miasta, WIOŚ, RZGW.
Monitoring realizacji Planu – najważniejszym wskaźnikiem jest monitorowanie realizacji poszczególnych zadań, które powinno się odbywać np. co roku, na podstawie zestawienia planu działań przewidzianych do realizacji z postępem ich wdrożenia. W przypadku nie osiągnięcia zaplanowanych zamierzeń należy dokonać analizy sytuacji i przyczyn takiego stanu rzeczy. Powodem może być np. zbyt
krótki czas na realizację, brak odpowiednich środków finansowych, brak odpowiednich zasobów
ludzkich lub też zmiana kolejności przewidzianych w programie zadań priorytetowych.
Monitoring odczuć społecznych – jest on realizowany na podstawie badań opinii społecznej i specjalistycznych opracowań służących jakościowej ocenie udziału społeczeństwa w działaniach na rzecz
poprawy stanu środowiska, a także ocenie odbioru przez społeczeństwo efektów Planu, między innymi
przez ilość i jakość interwencji zgłaszanych do gminnych władz środowiskowych.
8.2.2. Monitoring efektów ekologicznych
W ocenie postępu wdrażania Planu Gospodarki Odpadami oraz jego faktycznego wpływu na
środowisko pomocna jest analiza i monitorowanie założonych efektów ekologicznych, jakie powinna
przynieść realizacja wyznaczonych celów.
W poniższej tabeli przedstawiono podstawowe wskaźniki, niezbędne do właściwego monitorowania
planu.
Tabela 17: Zestawienie wskaźników monitorowania planu.
Wskaźnik
Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych/1 mieszkańca x rok
Ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych/1 mieszkańca x rok
Ilość zebranych odpadów komunalnych/1 mieszkańca x rok
Stopień pokrycia mieszkańców zorganizowaną zbiórką odpadów
Ilość zebranych selektywnie materiałów (w stosunku do ilości wytworzonych odpadów)
Ilość zebranych selektywnie odpadów biodegradacji (w stosunku do ilości wytworzonych odpadów)
Ilość składowanych odpadów ulegających biodegradacji
Ilość zebranych odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych (w stosunku do
ilości wytworzonych odpadów niebezpiecznych)
Udział odpadów z sektora komunalnego unieszkodliwianych przez składowanie
Ilość eksploatowanych składowisk
Ilość wytworzonych osadów ściekowych
Ilość osadów ściekowych unieszkodliwionych przez składowanie
Ilość osadów ściekowych wykorzystanych na cele przemysłowe
Ilość osadów ściekowych wykorzystanych na cele rolnicze
Ilość tzw. dzikich wysypisk
Powierzchnia tzw. dzikich wysypisk
Ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców (np. dzikie wysypiska)
Liczba, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno-informacyjnych,
Jednostka
Mg/M/rok
kg/M/rok
Mg/M/rok
% masy
% masy
% masy
% masy
% masy
% masy
szt.
Mg s.m.
% masy
Mg s.m.
Mg s.m.
Szt.
ha
liczba / opis
liczba / opis
Przedstawiony wykaz proponowanych wskaźników będzie punktem wyjścia przy wykonywaniu raportu z wykonania planu.
Strona
94
ROZDZIAŁ IX
ANALIZA
ODDZIAŁYWANIA PLANU
NA ŚRODOWISKO
Strona
95
9.1 Analiza oddziaływania planu na środowisko
Aktualny stan gospodarki odpadami na terenie Gminy i Miasta Krajenka nie jest zorganizowany w sposób nakreślony w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami. Wymaga on modernizacji i
zwiększenia zakresu jego funkcjonowania, a wynika to przede wszystkim z niecałkowitej ilości
mieszkańców objętych zorganizowanym systemem zbierania i wywozu odpadów. Konsekwencją takiego stanu jest ilość odpadów wywożona z terenu gminy, a także niski poziom odzysku surowców
wtórnych znajdujących się w odpadach. Aktualny system gospodarki odpadami na terenie gminy opiera się na składowaniu odpadów oraz segregacji odpadów tj. tworzywa sztuczne, opakowania szklane
oraz makulatura. Niepełny system segregacji odpadów komunalnych powoduje zagrożenia dla środowiska wynikające między innymi z braku selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych znajdujących
się w strumieniu odpadów komunalnych.
W związku z tym w Planie Gospodarki Odpadami dla Gminy i Miasta Krajenka przyjęto takie rozwiązania techniczne i organizacyjne, które promują odzysk jako podstawowy sposób postępowania z odpadami, w przypadku braku możliwości zagospodarowania lub innego unieszkodliwiania odpady będą
kierowane na składowisko. Reasumując można stwierdzić, że realizacja ustaleń Planu będzie oznaczała dla środowiska Gminy zagrożeń Miasta Krajenka zasadniczą redukcję zagrożeń związanych z wytwarzaniem odpadów. Tak, więc odnotuje się poprawę stanu środowiska, w szczególności w zakresie:
ü ograniczenia degradacji gleb i ich toksycznego skażenia, a także poprawa estetyki krajobrazu poprzez minimalizację powstawania nielegalnych składowisk (dzikie wysypiska),
ü
zmniejszenia stopnia skażenia wód powierzchniowych i podziemnych w wyniku objęcia
zorganizowanym zbieraniem całego strumienia odpadów komunalnych i ograniczenia
udziału odpadów biodegradowalnych. Również wpłynie na to zaprzestanie składowania
odpadów niebezpiecznych oraz wzrost poziomu odzyskiwanych surowców wtórnych,
ü ochrony zasobów surowców naturalnych w związku z rozbudową systemu selektywnej
zbiórki odpadów i odzysku surowców wtórnych. Dotyczy to również zagospodarowania
odpadów wielkogabarytowych i gruzu budowlanego.
Realizacja ustaleń zawartych w Planie, przy jednoczesnym objęciu odbiorem wszystkich wytwórców
odpadów, doprowadzi do wyeliminowania przyczyn powstawania nielegalnych składowisk.
Można ostrożnie oszacować, że osiągnięcie w 2010 r. założonych limitów ilościowych przy prognozowanym wzroście ogólnej ilości odpadów pozwoli zmniejszyć bezwzględną ilość odpadów do składowania, w porównaniu do roku 2002. Realizacja ustaleń Planu Gospodarki Odpadami przyczyni się
do radykalnego zmniejszenia zagrożeń wynikających z dotychczasowego zastosowania azbestu.
Wdrożenie Planu Gospodarki Odpadami stanowi gwarancję, że na jakimkolwiek etapie jego wdrażania na terenie Gminy i Miasta Krajenka nie wystąpią nowe zagrożenia lub uciążliwości dla środowiska
związane z niekontrolowaną gospodarką odpadami.
Strona
96
Niewdrożenie Planu Gospodarki Odpadami na omawianym terenie może stanowić zagrożenie dla
środowiska gminy oraz jej estetyki. Brak kontroli nad przepływem odpadów, głównie komunalnych,
powodować może powstawanie dzikich wysypisk odpadów.
ROZDZIAŁ X
STRESZCZENIE
Strona
97
Strona
98
Podstawę prawną do sporządzenia Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy i Miasta Krajenka
stanowią ustalenia Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 ze zmianami.), oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 roku w sprawie sporządzania
planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 62, poz. 628).
Uwzględnia on również ustalenia zawarte w Planie Gospodarki Odpadami dla województwa wielkopolskiego oraz powiatu złotowskiego. Ponadto Plan stanowi integralną część Programu Ochrony Środowiska dla Gminy i Miasta Krajenka.
W planie opisano aktualny stan gospodarki odpadami, prognozy, cele i kierunki działań oraz niezbędne koszty związane z realizacją przedsięwzięć w gospodarce odpadami.
W sektorze komunalnym uwzględniono odpady komunalne, odpady opakowaniowe oraz komunalne
osady ściekowe. Analizie poddano również odpady inne niż niebezpieczne. Podjęto również problem
odpadów niebezpiecznych zwracając uwagę na odpady niebezpieczne pochodzące z przemysłu, z jednostek służby zdrowia i weterynaryjne, odpady zawierające azbest, odpadowe urządzenia elektryczne i
elektroniczne oraz odpady niebezpieczne wydzielane ze strumienia odpadów komunalnych.
Odpady komunalne odbierane są od mieszkańców gminy przez podmioty gospodarcze posiadające
stosowne pozwolenia Odpady są deponowane na składowisku w Kłodzie, położonym w powiecie pilskim w gminie Szydłowo.
W Planie przedstawiono prognozę zmian w gospodarce odpadami, z której wynika, że w nadchodzących latach następować będzie wzrost ogólnej ilości odpadów powstających na terenie gminy. W grupie odpadów komunalnych odnotowuje się wzrost udziału frakcji organicznej, a także wzrost udziału
tworzyw sztucznych. Propozycję docelowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi oparto o
rozwój odzysku i recyklingu, a unieszkodliwienie odpadów przez składowanie stosuje się tylko w
przypadkach braku możliwości innego wykorzystania odpadów.
Zadaniem strategicznym Gminy w zakresie gospodarki odpadami jest ograniczenie do minimum negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko oraz maksymalny wzrost ich gospodarczego wykorzystania. W Planie założono osiągnięcie do 2008 roku wymaganych poziomów odzysku i recyklingu
selektywnie zbieranych odpadów.
Wskazano na działania pozwalające do 2011 r. na uzyskanie wymaganych poziomów redukcji odpadów ulegających biodegradacji. Dla lat 2004-2007 podjęto problem stworzenia organizacyjnotechnicznych warunków do selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych i budowlanych. Wskazano na organizację systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych, w tym zawierających azbest.
Realizowane w ramach Planu działania podzielono na:
§
zadania realizowane w latach 2004-2007,
§
zadania, które obejmują lata 2008-2011.
Część działań przyjętych w Planie Gospodarki Odpadami dla Gminy wynika z obowiązku realizacji
przewidywanych zadań w ramach regionalnego systemu gospodarki odpadami.
Strona
99
Odnosi się to przede wszystkim do unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, w tym odpadów
medycznych i weterynaryjnych, odpadów zawierających azbest. Dotyczy to również wydzielenia i
gospodarczego wykorzystania odpadów opakowaniowych
oraz biodegradowalnych. Ponadto wskazano możliwości gospodarowania odpadami wielkogabarytowymi oraz budowlano-remontowymi wytwarzanymi przez mieszkańców.
W celu kontroli przebiegu realizacji zadań Planu przewiduje się prowadzenie monitoringu, zwłaszcza
w zakresie ilości wydzielanych rodzajów odpadów, odzysku i recyklingu oraz unieszkodliwiania odpadów. Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki odpadami aktualizowane były nie rzadziej
niż raz na 4 lata. Zarządy poszczególnych szczebli przygotowują, co 2 lata sprawozdanie z realizacji
planów gospodarki odpadami. Sprawozdania te są przedstawiane odpowiednio: Sejmikowi Województwa, Radzie Powiatu, Radzie Miejskiej.
Dla potrzeb realizacji wskazano możliwości finansowania zadań określonych w Planie.
Elementem końcowym Planu jest analiza oddziaływania na środowisko, z której wynika, że jego
realizacja pozwoli na ograniczenie przyczyn powstania nowych zagrożeń i uciążliwości dla
środowiska powodowanych przez odpady. Wzrost stopnia zagospodarowania odpadów oraz
rekultywacja nieczynnych składowisk odpadów przyczyni się do ochrony powierzchni ziemi i
zmniejszenia zagrożeń dla wód podziemnych, a także ograniczy emisję do powietrza.
Strona
100
LITERATURA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
„Ograniczenia i Uwarunkowania-Środowisko Przyrodnicze”;
Państwowy Instytut Geologiczny;
Jerzy Kondracki „Geografia fizyczna Polski” PWN, Warszawa 1998r);
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Rada Ministrów, Warszawa, październik 2002;
Plan Gospodarki Odpadami w Województwie Wielkopolskim, Poznań 2003;
Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Złotowskiego, Złotów 2003;
Program Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego, Poznań, 2003;
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotowskiego, Złotów 2003;
Siedem Projektów Ochrony Środowiska, Pula II, Wersja wstępna, DANCEE, listopad 2002;
Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 20072010, Rada Ministrów, Warszawa, grudzień 2002;
Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski,
Rada Ministrów, Warszawa, maj 2002;
Poradnik powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami, Warszawa 2002;
Wskaźniki nagromadzenia i składu odpadów komunalnych w latach 1985-2000 oraz metody ich
badań, PZITS Warszawa 1985-1986;
Zbiór zaleceń do programowania, projektowania i eksploatacji wysypisk komunalnych,
H. Piotrowska i in., OBREM-Łódź 1993;
Gmina wobec obowiązku ochrony środowiska przed odpadami komunalnymi, Helena Przybyła,
Fundacja Ekologiczna SILESIA, Katowice 1993.

gminy i miasta krajenka - bip.krajenka.p

Transkrypt

Podobne dokumenty

Kierunek studiów: GOSPODARKA ODPADAMI NAZWA

Informacja dla osób prowadzących gospodarstwo rolne

odpady o kodzie 20 01 21

relacja na stronę - SARPI Dąbrowa Górnicza

program spotkania sprawozdania w odpadach 2 03 2016 w 1.2

Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych

Ulotka - bip.lobzenica.

Zadanie pn. „Zakup oprogramowania do zarządzania gospodarką

Odpady - problem czy marnotrawione zasoby Odpady, w tym