Polish-English glossary a and, but abstrahowa od to abstract from
Transkrypt
Polish-English glossary a and, but abstrahowa od to abstract from
Polish-English glossary a and, but abstrahowa od to abstract from aby in order to, in order that aksjomat axiom akt act ale but analogicznie analogously analogiczny analogous analityczny analytic ani ... ani not either ... or ani jeden (not) even one aparat apparatus a przecieó yet a przytem but arbitralny arbitrary argument argument artyku» article arytmetyka arithmetic autor author badacz researcher badania investigation(s) bardziej more (adv.) bardzo very bdï ... bdï ... either ... or ... bez without bez reszty entirely (literally: without remainder) bliski close (adjective) blióej sprecyzowa to make more precise (literally: to make more closely precise) bogactwo richness bowiem in fact bra to take; see weïmy pod uwag brak shortcoming brat brother budowa structure; construction budowa to construct budzi to arouse by to be bynajmniej by no means ca»kiem quite, altogether, entirely ca»kiem na miejscu not at all out of place (literally: completely in place) ca»kowicie completely ca»kowity complete ca»y the whole cecha mark cel purpose charakter character charakterystyczny characteristic charakteryzowa to characterize chcc wanting to chcie to want cho at least; though choby just; even chodzi o to be a question of chwiejnoÑ instability chwiejny unstable chwyci to capture chwyci si to resort to chyba probably, surely chyba óe unless cig sequence; see w cigu, w dalszem cigu cióar weight co what co do with respect to co poprzednio as before coprawda it is true that coÑ something co wicej what’s more co za tem (now spelled tym) idzie hence (literally: what walks after it) cytowa to cite czas time; see od niepamitnych czasów czy whether, or czyli i.e. czysto purely da si can (verb), to be possible to dalej further (adv.); see i tak dalej dalszy further (adj.); see w dalszem cigu dany given (adj.) dawniejszy earlier dawny old decydujcy decisive decyzja decision dedukcyjny deductive definicja definition dla for dla uniknicia in order to avoid d»ugi long do to (prep.); see co do, zalicza do dochodzi to come to dok»adnie precisely dok»adny precise donios»oÑ importance dopiero only doprowadza to lead dopuszcza to permit dostarcza to deliver dostosowa to conform dostosowany adapted doÑ rather, quite dotd until now, still dotychczasowy hitherto existing dotyczy to concern dowolnie arbitrarily dowolnoÑ arbitrariness dowolny an arbitrary dowód proof droga route drugi the other; the second drugorzdny secondary dziedzina domain dzie½ day (untranslated before a date) dziesitny decimal dziki thanks to dziÑ today dziwi si to be surprised elementarny elementary encyklopedja encyclopedia ewentualnie possibly fakt fact faktycznie in fact fa»szywy false fikcyjny fictitious filozoficzny philosophical filozofja (now spelled filozofia) philosophy fizyczny physical forma form formalizowa to formalize formalnie formally formalny formal formu»owa to formulate fragmentaryczny fragmentary funkcja function gdy when gdyby if (counterfactual) gdyó because gdzie where godzi w to attack granica dividing line grunt basis; field; see na gruncie, na gruncie mowy potocznej i and; also; see i wówczas ilekro ..., tylekro ... whenever ..., then ... implikacja implication i nast. (nastpna, nastpne) f., ff. (following; literally: and following) indukcja induction “infinitystyczny” “infinitistic” inny other; that (as opposed to this) intencja intention interesowa to interest interesujcy interesting interpretacja interpretation intuicja intuition intuicyjnie intuitively intuicyjny intuitive istnie to exist istota see w istocie istotnie in fact; essentially istotny essential itd. (i tak dalej) and so on i tak dalej and so on i wówczas even if ja I jak as jaki some (sing.) jakikolwiek any jakiÑ a jakkolwiek no matter how jako as jasny clear; see rzecz jasna jawnie manifestly jeden one jednak however jednakóe however jednojednoznaczny one-to-one jednokrotny single jedynie only jedyny the only jeszcze still, even jeÑli if jeÑli ... to ... if ... then ... jzyk language juó already; see “zastany” juó kategoria category kaódy each, every kilka a few kilkadziesit lat decades (literally: several score years) klasa class klasyczny classical ko»o circle Ko»o Wiede½ skie Vienna Circle komplikacyja (now spelled komplikacja) complication komunikat report koncepcja conception kongres congress koniec end koniecznoÑ necessity koniecznoÑ traktowanie to be necessary to treat (literally: necessity of treatment) konieczny necessary konjunkcja (now spelled koniunkcja) conjunction konkretny concrete konsekwencja consequence konstrukcja construction konstruowanie construction kontradyktorycznoÑ contradictoriness kontradyktoryczny contradictory ksióka book który who, which (relative pronoun) kwantyfikator quantifier lecz see nie tylko ... lecz i leóe to lie liczba number li tylko only li tylko wskutek as a result of nothing but (literally: only as a result of) logicznie logically logiczny logical logik logician logika logic lub or »atwo it is easy »cznie jointly mamy na myÑl we have in mind matematyczny mathematical matematyka mathematics materjalnie materially materjalny see wynikanie materjalne metanauka metascience metateorja metatheory metoda method metodologia methodology mtny murky mie to have; is (+ inf.) miejsce place miara measure mieÑci si w to be contained within midzy between, among midzynarodowy international mimo despite m. in. (midzy innymi) among others mniej less (adv.) mniejszy lesser mniemanie belief model model mowa speech; see na gruncie mowy potocznej moóe perhaps moóliwoÑ possibility moóliwy possible moóna one can; be possible to moónoÑ possibility móc can (verb), may mój my mowa speech; see mowa bdzie, o których mowa mowa bdzie we shall speak (literally: the speech will be) mówi to speak musie must (verb) my we mylny mistaken myÑl see mamy na myÑl na on, for, to, by nadto also na gruncie in the field, on the basis na gruncie mowy potocznej in everyday speech najogólniejszy most general najróónorodniejsze the most diverse najÑciÑlejszy closest najwaóniejszy most important naleóe to belong; to be necessary, to have to nam potrzebny we need (literally, to us is needed) naogó» (now written na ogó») in general naprawd really narusza to violate narzdzie instrument nast. see i nast. nastpi to follow nastpnik consequent nastpny the next nastpujcy the following nastrczy to give rise to nasuwa si pytanie the question arises nasz our naszkicowa to sketch natomiast on the other hand natura nature naturalny natural nauczanie instruction nauczy si to learn nauka science naukowy scientific nawet even nazwa name nazwa to call negacja negation negatywny negative nic nothing nie not; see nie tylko ... lecz i, wcale nie niedawno recently niedostateczny insufficient niejako somewhat niejeden many a niektórzy some (pl.) nieliczni few niemal almost niemiecki German niemniej no less niepamitny see od niepamitnych czasów niepodobie½ stwo impossible (literally: (an) impossibility) niepodobna it is impossible nieraz sometimes nie roÑci sobie ... pretensyj do to make no claims to nierównokszta»tny non-equiform niesko½ czenie infinitely niesko½ czony infinite niesprzecznoÑ consistency niestety unfortunately nietrudno it is not difficult nie tylko ... lecz i not only ... but also niewtpliwie undoubtedly niewtpliwy indubitable niewykonalny unrealizable nie zaleóe od be independent of niezaleóny independent niezawodnoÑ infallibility niezawodny infallible niezmiernie highly nigdy never nikt no one niniejszy the present normalnie normally nosi to bear nowy new np. (na przyk»ad) e.g. (for example) numeracja numbering (gerund) o about (prep.), on obala to refute obecnie now obejrze si to look obie both, the two obiera to select objekcja (now spelled obiekcja) objection objektywny (now spelled obiektywny) objective obok besides (prep.) obrona defence obszernie extensively obszerny extensive od from, than odbicie reflection odbitka reprint odby si to take place odczu to sense odczyt lecture oddanie rendering odegra to play odmiana variety odmienny distinct od niepamitnych czasów from time immemorial odniesienie see w odniesieniu odnieÑ to relate; to refer odpowiada to correspond odpowiednik correlate (noun) odpowiednio correspondingly odpowiednioÑ correspondence odróónia to distinguish odróónienie see w odróónieniu odrywanie detachment ogólniej more generally ogólno logiczny general-logical ogólny universal, general ogó» the totality ogranicza to limit okaza to show okaza si to turn out okolicznoÑ circumstance okres sentence; time okreÑlony specified o których mowa which are spoken about (literally: about which the speech is) omawia to discuss oni they operacja operation operowa to use opiera si to rely opisa to describe o podobnym characterze of such a character (literally: of similar character) oraz and also orygina» original (noun) oryginalnoÑ originality orzec to state osobiÑcie personally osobliwoÑ peculiarity ostatni recent otrzyma to obtain otwarty open oznacza to designate oznaczenie designation ów that (demonstrative adj.) ówczesny then (adj.) pewien a, some, a certain; certain (pl.) pewnoÑ see z pewnoÑci pierwszy first; see wysun na plan pierwaszy pisa to write plan see wysun na plan pierwaszy pochodny derived pochodzi od to come from pod under poda to provide podda to subject podj to undertake podkreÑla to stress podlegajcy subject to (adj.) podobny similar; see o podobnym characterze podstawa foundation podstawianie substitution podstawowy basic pod wzgldem with respect to podzia» division pogld view pogodzenie reconciliation pogodzi to reconcile pojcie concept pojciowy conceptual pojmowanie understanding pokry si w to coincide with polega na to consist in polski Polish pomoc help (noun) poniewaó since ponióej below poprawnie correctly poprawny correct poprostu (now spelled po prostu) simply poprzednik antecedent poprzedni previous poprzednio before (adv.) por. (porównaj) cf. (compare) posiada to possess posiedzenie session pos»uóy si to use posta form poszczególny individual poÑwica to devote potoczny everyday; see na gruncie mowy potocznej potrafi to manage to potrzebny see nam potrzebny pouczajcy instructive poucza to instruct powiada to say powinien should powszechnie generally powyóej above powyószy the above poza see wykracza poza pozalogiczny extra-logical pozostawa to remain; see pozostawa w Ñcis»ym zwizku z pozostawa w Ñcis»ym zwizku z to be closely connected with (literally: to remain in close connection with) pozwoli to make possible; to allow pozytywnie positively póïniej later praca work prace publication series pragn to like to (+ inf.) praktyka practice prawda truth prawdziwy true precyzowa to make precise; see blióej sprecyzowa precyzyjny precise pretensja see nie roÑci sobie ... pretensyj do prosto simply prosty simple prowadzi to lead próba attempt próbowa to attempt przecieó after all; see a przecieó przeciwnie on the contrary przeciwstawienie opposition przedmiot object przedstawia to present przedstawia si to seem (literally: to present itself) przejÑcie transition przek»ad translation przekszta»ca to transform przekszta»cenie transformation przemawia to speak przeprowadza to carry out (a plan, etc.); to draw przez by przy in; see zaznaczi przy sposobnoÑci przyczem where przygotowawczy preparatory przyj to accept, to assume przyk»ad example przypadek case przypuszcza to suppose przypuszczenie conjecture (noun) przytacza to cite przytem moreover, on the other hand, at the same time, where; see a przytem przyzna to admit p. tyt. (pod tytu»em) entitled, under the title punkt point punkt widzenia point of view pusty empty pytanie question raczej rather ramy framework redagowa to compose referat report regu»a rule relatywizowa to relativize relatywny relative reszta see bez reszty rodzi si to suggest itself rok year rola role roÑci see nie roÑci sobie ... pretensyj do rozciga to extend rozstrzyga to decide rozszerza to widen rozumowanie reasoning rozwaóa to consider rozwaóanie consideration rozwiza to solve rozwija to develop rozwój development równanie equation równie ... jak as ... as równieó also równokszta»tny equiform równowaónoÑ equivalence równowaóny equivalent róóni si to differ róóny various, different rysy features rzd order rzecz matter (often untranslated when preceded by an adjective); see w rzeczy samej rzecz jasna clearly rzeczowo materially rzeczywisty real rzuca to throw sam see sam przez si, tem samem, w rzeczy samej sam przez si by itself sdzi to think (intr.) sceptycyzm scepticism sceptyk sceptic semantyczny semantic semantyka semantics sens sense sformalizowany formalized sformu»owanie formulation si himself, oneself (often incorporated with an adjoining verb to make it reflexive or passive) silnie strongly silny strong; see w silniejszym lub s»abszym stopniu sk»ada si to consist sk»adnia syntax skomplikowany complicated sko½ czony finite skonstruowa to construct skonstruowanie constructing (gerund) skrajny extreme s»aby weak; see w silniejszym lub s»abszym stopniu s»owo word sobie itself; see nie roÑci sobie ... pretensyj do specjalny special specyficzny specific spekulacja speculation spe»nia to satisfy spe»nienie satisfaction spocz to rest sposób way, means sposób jego uóycia way it is used (literally: way of its usage) sposobnoÑ see zaznaczi przy sposobnoÑci spoÑród from (among) spotka to meet sprawa matter, problem sprawia to cause sprowadza to reduce sprowadza si to reduce (to) (intr.) sprzeczny contradictory sprzecznoÑ contradiction sta»y constant stanowi to be stanowisko position stara si to make an effort, to attempt stopie½ degree; see w silniejszym lub s»abszym stopniu stosowa to apply (tr.), to use stosowa si to apply (intr.) stosowalnoÑ applicability stosowanie application stosunek relation stosunkowo relatively str. (strona, strony) p., pp. (page(s)) strona side; see z jednej strony, z drugiej strony, ze strony struktura structure “strukturalnoÑ” “structuralness” strukturalny structural swój one’s (own), their symbol symbol syntaktyczny syntactic system system sytuacja situation szczególnoÑ see w szczególnoÑci szczególny special szczegó»owy particular szczegó»y particulars szereg series szeroki see w szerszym lub wószym zakresie ÑciÑle exactly Ñcis»y exact; see pozostawa w Ñcis»ym zwizku z Ñrodek means Ñwiadczy to attest Ñwiat world Ñwiat»o light tak so; see i tak dalej taki such tam there tautologja (now spelled tautologia) tautology techniczny technical temniemniej (now spelled tym niemniej) nevertheless tem samem (now spelled tym samym) thereby temu ago tenóe the same, this teoretyczny theoretical teorja (now spelled teoria) theory termin term teza thesis teó also t. j. (to jest) i.e. (that is) tkwicy inherent tkwi w to be contained in t»ómaczy si (now spelled t»umaczy si) to be explained to it, this; see jeÑli .. to ... tom vol. (volume) towarzystwo society towarzyszy to accompany traci to lose tradycja tradition trafnie adequately trafnoÑ adequacy trafny adequate traktowa to treat traktowanie see koniecznoÑ traktowanie treÑ content (noun) trójka triple trudnoÑ difficulty trzeba one must trzy three tu here twierdzenie theorem tylko only typ type t. zn. (to znaczy) i.e. (that means) t. zw. (tak zwany) so-called ubocznie incidentally uchwycenie capturing (gerund) uchwyci to capture ucióliwy burdensome uda si to succeed udowadnia to prove ugruntowanie establishment ugruntowywanie establishing (gerund) ujawnia to manifest uj intuicje w form to put intuitions into a form ukaza si to appear uk»ad system umawia si to agree umowa agreement umoóliwia to make possible unikn to avoid uniknicie see dla uniknicia uproszczenie simplifying (gerund) uprzedni prior uprzednio previously uprzywilejowany privileged usi»owa to try ustalenie setting up (noun) ustala to establish usun to remove uÑwiadamia sobie to realize utrzyma to maintain uwaga consideration; note; remark; see weïmy pod uwag, z uwagi na, zwraca uwag na uwydatnia to bring out uzaleónia to make dependent uzasadnia to justify, to prove (literally: to justify) uzna to acknowledge uzupe»ni to supplement uzupe»nienie supplement uzyska to obtain uóycie usage; see sposób jego uóycia uóyteczny useful uóywa to use w in, on, within, for; see also w cigu, w dalszem cigu, w istocie, w odniesieniu, w odróónieniu, w r., w rzeczy samej, w silniejszym lub s»abszym stopniu, w szczególnoÑci, w szerszym lub wószym zakresie, w wyniku, Warszawa Warsaw Warszawski Warsaw (adj.) warunek condition warunkowy conditional waóki weighty wtpliwoÑ doubt wcale nie in no way w cigu during w dalszem (now spelled dalszym) cigu in what follows weïmy pod uwag let us consider wószy see w szerszym lub wószym zakresie wiadomo it is well known wiza si to be connected (with) widzenie see punkt widzenia wiede½ ski see Ko»o Wiede½ skie wiedza knowledge wiele many, a lot of wielokrotny multiple wic thus wicej more (adv.); see co wicej wikszy greater w istocie in fact w»asnoÑ property w»asny (one’s) own w»aÑciwy proper w»aÑnie just wnioskowanie inference wobec in view of w odniesieniu with reference to w odróónieniu in contrast wolno one may wówczas then wp»yw influence wprowadza to introduce wprowadzenie introduction w r. (w roku) in the year (generally untranslated) wraz together wraóenie impression wreszcie finally w rzeczy samej as a matter of fact w silniejszym lub s»abszym stopniu to a greater or lesser degree wskazany indicated wskutek as a result of wspó»czesny contemporary wspomina to mention w szczególnoÑci in particular wszelki every; all (pl.) w szerszym lub wószym zakresie more or less (literally: in a broader or narrower scope) wszdzie everywhere wszystek all wÑród among wtedy, gdy when (literally: then, when) wtedy i tylko wtedy, gdy if and only if (literally: then and only then, when) wtedy tylko ..., gdyby only ..., if ... (counterfactual; literally: only then ..., if ...) w wyniku as a result of wybitny prominent wychowanie education wyczerpa to exhaust wyda si to seem wydawnictwo publishing house wydzia» section wyeliminowanie elimination wygórowany exaggerated wyg»asza to deliver (a lecture) wyjaÑnia to explain wyjÑcie departure wykaza to exhibit; to demonstrate wykracza poza to go beyond wy»cznie exclusively wymaga to require wynik result wynika to follow wynikanie following (gerund) wynikanie formalne following formally (gerund phrase) wynikanie logiczne following logically (gerund phrase) wynikanie materjalne following materially (gerund phrase) wypowiada to express wyprowadzalnoÑ derivability wyprowadzalny derivable wyprowadzenie derivation wyrasta to arise wyraz term; expression wyrazi to state wyraïnie expressly wyraïny clear-cut wyraóenie expression wyróónia to distinguish wyróónia si to be distinguished wystarcza to be sufficient wystarczajcy sufficient wystpowa to occur wysun to put forward wysun na plan pierwszy to put in the foreground (literally: to put forward on the first level) wytkn to trace wytycza to delimit wywiera to exert wyznacza to determine wzbogaca to enrich wzgld reason; see pod wzgldem, ze wzgldu na wzgl. (wzgldnie) or z to (prep.), for (prep.) za as, for zachodzi to obtain zachowa to keep zaczyna to begin zadanie task, problem zagadnienie problem, question zaj to occupy; to take zakres denotation; realm; scope; see w szerszym lub wószym zakresie zaleóe od to depend on; see nie zaleóe od zaleóny od dependent on zalicza do to count among za»oóenie assumption za»oóy to assume zamierza to intend zaobserwowa to observe zaproponowa to propose zarazem also, at the same time zarzut reproach zasób stock zastany existing “zastany” juó “pre-existing” zastpi to replace zastosowanie application zaÑ whereas; see zw»aszcza zaÑ zatem therefore zatraca si to be lost zawiera to contain zawsze always zaznacza to remark; to stress zaznaczi przy sposobnoÑci take this opportunity to remark zazwyczaj usually zbada to investigate zbdny superfluous zblióa to bring closer zbudowanie construction zbyt too zda si to seem zda sobie spraw to be aware zdanie sentence; opinion zdaniowy sentential zdarza si to happen zdecydowanie decidedly zdefinjowa (now spelled zdefiniowa) to define zdefinjowanie (nowadadys spelled zdefiniowanie) defining (gerund) zdobycz achievement zdo»a to manage; to be able z drugiej strony on the other hand ze to (prep.) zestawi to juxtapose zestawienie comparison ze strony on the side zeszyt issue zewntrzny external ze wzgldu na with respect to zgodnie in accord zgo»a quite zgóry in advance zinterpretowa to interpret zjazd convention z jednej strony on the one hand z»oóony z consisting of zmienny variable znaczenie sense zna to know znajdowa to find znak sign znany well-known zosta to have been z pewnoÑci certainly zrealizowa to realize zreszt by the way, anyway zrozumie to understand zupe»nie completely zupe»noÑ completeness z uwagi na because of zwizany connected (with), tied (to), involving zwizek connection; see pozostawa w Ñcis»ym zwizku z zw»aszcza in particular zwraca uwag na to direct attention to zwrot turn of phrase zwyk»y usual óaden no óe that (conj.)