zasady zdrowego żywienia dzieci i młodzieży

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA
DZIECI I MŁODZIEŻY
26.10.2015r.
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I
MŁODZIEŻY
Żywienie, szczególnie zbiorowe, nie powinno
być realizowane w sposób doraźny.
Jest to istotny problem zarówno ze względów
zdrowotnych jak i ekonomicznoorganizacyjnych.
Niezbędna jest do tego odpowiednia wiedza
i wysoki poziom kwalifikacji zawodowych
pracowników placówek żywienia zbiorowego.
PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I
MŁODZIEŻY
10 Zasad prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży
1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy
uwzględnionej w piramidzie.
2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa
na sprawność i prawidłową sylwetkę.
3. Źródłem energii w twojej diecie powinny być głównie
produkty znajdujące się w podstawie piramidy (na dole).
4. Spożywaj codziennie przynajmniej 3-4 porcje mleka lub
produktów mlecznych takich jak jogurty, kefiry, maślanka,
sery.
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I
MŁODZIEŻY
5. Jedz codziennie 2 porcje produktów z grupy – mięso,
ryby, jaja. Uwzględniaj też nasiona roślin strączkowych.
6. Każdy posiłek powinien zawierać warzywa lub owoce.
7. Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności
zwierzęcych.
8. Ograniczaj spożycie cukru, słodyczy, słodkich napojów.
9. Ograniczaj spożycie słonych produktów, odstaw
solniczkę.
10. Pij codziennie odpowiednią ilość wody (ok.6 szklanek)
PODZIAŁ DZIECI NA GRUPY WIEKOWE
1. Dzieci w wieku 1-3 lat (okres ważny i trudny z
uwagi na przejście na żywienie dla starszych grup
wiekowych)
2. Dzieci w wieku przedszkolnym 4-6 lat o
aktywnym rozwoju fizycznym i umysłowym
3. Dzieci w wieku 7-9 lat (o wolnym tempie rozwoju
fizycznego)
4. Dzieci w wieku 10-12 lat i 13 –15 lat w okresie
przyśpieszonego rozwoju
5. Młodzież w wieku powyżej 15 lat –
przekształcająca się intensywnie w ludzi dorosłych
PODZIAŁ DZIECI NA GRUPY WIEKOWE
- ZALECENIA W ŻYWIENIU
Żywienie dzieci w wieku przedszkolnym
Okres ten charakteryzuje się aktywnym rozwojem
fizycznym i umysłowym oraz dużym
zapotrzebowaniem na składniki pokarmowe.
W okresie dynamicznego rozwoju organizmu,
niedobory składników pokarmowych mogą
wywołać upośledzenia jego rozwoju z takimi
skutkami jak: niedobór masy ciała, krzywica,
opóźnienia w rozwoju umysłowym. Z kolei
nadmiar spożywanej energii zwiększa ryzyko
nadwagi i otyłości
PODZIAŁ DZIECI NA GRUPY WIEKOWE
- ZALECENIA W ŻYWIENIU
Ważne jest, aby żywienie w przedszkolu było
pełnowartościowe, prawidłowo zbilansowane,
dostarczało energii i składników odżywczych
w odpowiednich proporcjach . Szczególną uwagę
zwraca się na produkty spożywcze, dostarczające białko
o wysokiej wartości biologicznej, wapń, żelazo i
witaminy.
Białko najlepiej jest podawać w postaci mleka i różnych
jego przetworów, chudego drobiu, ryb. Bardzo ważne
jest urozmaicenie jadłospisu, uczenie dziecka
spożywania wszystkich potraw, które należy łagodnie
przyprawiać
PODZIAŁ DZIECI NA GRUPY WIEKOWE
- ZALECENIA W ŻYWIENIU
Dziecko powinno spożywać 4-5 posiłków
Według obowiązujących norm żywienia zalecane
pokrycie energii dla dzieci w wieku od 4 do 6 lat,
powinno wynosić 1400 kcal na dzień na jedną
osobę
Dziecko, przebywając w przedszkolu 8 godzin,
otrzymuje trzy posiłki: II śniadanie, obiad
i podwieczorek, które powinny dostarczać około
70% energii całodziennej racji pokarmowej
(980 kcal), kolejne 30% powinno pochodzić z
I śniadania i kolacji, spożytych w domu
PODZIAŁ DZIECI NA GRUPY WIEKOWE
- ZALECENIA W ŻYWIENIU
Żywienie dzieci w wieku szkolnym i młodzieży
Realizacja norm żywienia zalecanych dla tego
okresu zapewnia prawidłowy rozwój fizyczny
i psychiczny, lepszą koncentrację podczas
nauki.
Aby zapewnić odpowiednie dostarczenie energii
należy brać pod uwagę aktywność fizyczną
PODZIAŁ DZIECI NA GRUPY WIEKOWE
- ZALECENIA W ŻYWIENIU
Dzieci i młodzież w wieku szkolnym, ze względu na
zwiększone w tym okresie życia zapotrzebowanie
na energię i składniki odżywcze, powinny
spożywać przynajmniej 4 posiłki w ciągu dnia
(optymalny model to 5 posiłków w ciągu dnia),
najlepiej o stałych porach.
Przerwy między posiłkami nie powinny być dłuższe
niż 3-4 godziny, a ostatni posiłek powinien być
jedzony nie później niż 2-3 godziny przed snem
PODZIAŁ DZIECI NA GRUPY WIEKOWE
- ZALECENIA W ŻYWIENIU
Ważne są II śniadania w szkole, które powinny
składać się z pieczywa, dodatku białkowego,
warzyw (np. pomidora, papryki) i owoców
sezonowych. Nie zaleca się na II śniadania
słodkiego pieczywa, ciastek i innych słodyczy.
Zalecenia przy sporządzaniu podstawowych
posiłków
Planując jadłospisy, trzeba dbać o ich
urozmaicenie,
wykorzystując
produkty
z podstawowych grup, takich jak: produkty
zbożowe, mleko i produkty mleczne, mięso,
ryby, drób, wędliny i jaja oraz owoce i warzywa
w postaci sałatek i surówek.
Tłuszcze wskazane są w ograniczonej ilości
z przewagą tłuszczów roślinnych .
Zalecenia przy sporządzaniu podstawowych
posiłków
Należy pamiętać, że każdy posiłek powinien być
różnorodny pod względem produktów
i składników odżywczych.
Posiłki podstawowe (I śniadanie, obiad, kolacja)
powinny zawierać produkty będące źródłem
pełnowartościowego białka ( mleko, przetwory
mleczne, mięso i jego przetwory, jaja, ryby),
węglowodanów złożonych oraz składników
mineralnych i witamin.
Zalecenia przy sporządzaniu podstawowych
posiłków
• I śniadanie
Powinno zawierać mleko i jego przetwory.
Zaleca się podawanie płatków zbożowych
z mlekiem lub jogurtem, zup mlecznych lub
napojów mlecznych.
Kanapki powinny być przygotowane z pieczywa
ciemnego i jasnego z dodatkiem masła lub
margaryny oraz produktów wysokobiałkowych jak
wędliny, sery, jaja lub pasty oraz warzyw i
owoców ( chociażby w niewielkich ilościach).
Zalecenia przy sporządzaniu podstawowych
posiłków
• II śniadanie
Powinno być lekkim posiłkiem, np. kanapki
z dodatkiem białkowym, warzyw, owoc oraz
napój.
Zalecenia przy sporządzaniu podstawowych
posiłków
• Obiad
Powinien być 2-3 daniowy. W przypadku małych dzieci
spożywanie poszczególnych dań można rozłożyć
w czasie.
Zupy powinny być przygotowane na wywarach
warzywnych lub mięsnych z dodatkiem różnego rodzaju
warzyw. Zupy doprawiamy śmietanką lub mlekiem.
Drugie danie powinno składać się z produktu białkowego,
(mięso, ryby, jaja) węglowodanów (ziemniaki, kasze)
oraz warzyw. Część warzyw i owoców powinna być
podawana w postaci surowej. Najczęściej na deser
podawany jest kompot lub świeże owoce.
Zalecenia przy sporządzaniu podstawowych
posiłków
• Podwieczorek
Zazwyczaj jest lekkim posiłkiem węglowodanowym.
Może składać się z owoców, przetworów owocowych,
koktajlu.
W przypadku żywienia dzieci w przedszkolu, kiedy
jest dłuższa przerwa od obiadu może być bardziej
energetyczny ( np. kanapki, mleko lub napój mleczny)
Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole
ZAGADNIENIA PODLEGAJĄCE OCENIE:
W odniesieniu do jadłospisów:
Czy posiłki objętościowo są dostosowane do
potrzeb dzieci żywionych
Czy posiłki są atrakcyjne pod względem
organoleptycznym i sensorycznym (np. smak,
konsystencja, kolorystyka)
Czy posiłki są estetycznie podawane
Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole
Czy posiłki w ujęciu dekadowym są urozmaicone
pod
względem
składu
i
zestawienia
asortymentowego produktów (wykorzystanie
różnych produktów z poszczególnych grup, np.
różne typy pieczywa, kasz i płatków
śniadaniowych, ziemniaki, różne gatunki mięs,
nasiona roślin strączkowych, jaja, ryby, wędliny,
różne warzywa i owoce, mleko i jego przetwory
pod różnymi postaciami, jakość tłuszczów
do smarowania i procesów kulinarnych)
Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole
Czy posiłki uwzględniają sezonowość
produktów
Czy posiłki przygotowywane są z
wykorzystaniem różnych technik przyrządzania
potraw (np. gotowanie, smażenie, duszenie)
Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole
W odniesieniu do śniadań:
Czy śniadania zawierają produkty z grupy
mleko i jego przetwory (np. mleko, jogurt,
gorące napoje sporządzone z mleka jak np.
kawa mleczna, kakao)
Czy śniadania zawierają produkty z grupy
węglowodanów złożonych (produkty zbożowe
–pieczywo, kasze, makarony, płatki, ryż)
Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole
Czy śniadania zawierają produkty białkowe (np.
wędliny, sery, jaja i ich produkty, różnego rodzaju pasty,
w tym rybne)
Czy śniadania zawierają produkty z grupy warzyw
i owoców (np. pomidor, ogórek, jabłko, szczypiorek,
rzodkiewka, rzeżucha)
Jakiego rodzaju tłuszcze są stosowane do smarowania
pieczywa (dobrej tłuszcze mleczne, masło)
Czy do śniadania wydawany jest napój (np. herbata
owocowa, napój mleczny).
Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole
W odniesieniu do obiadów:
Z ilu dań składają się obiady (2 czy 3 dania)
Czy istnieje możliwość rozłożenia spożycia
poszczególnych dań w czasie – kolejne przerwy
Czy obiady zawierają produkty z grupy
węglowodanów złożonych (np. ziemniaki,
kasze, makarony, ryż, mąka - potrawy mączne)
Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole
Czy obiady zawierają produkty białkowe (np.
mięso czerwone, drób, ryby, jaja, nasiona
roślin strączkowych
Czy obiady zawierają produkty z grupy warzyw
i owoców
Jak często w posiłkach obiadowych występują
świeże warzywa i/lub owoce
Na jakich wywarach przygotowywana jest
zupa (jarskich, mięsnych z wyłączeniem kości)
Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole
Czym doprawiana jest zupa (np. śmietaną,
mlekiem, kefirem)
Czym doprawiane są surówki, sałatki
Ile razy w ciągu dekady podawane są dania
mączne
Ile razy w ciągu dekady podawane są dania
mięsne
Ile razy w ciągu dekady podawane są dania na
słodko
Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole
W jaki sposób zestawiane są dania obiadowe
(czy produkty wchodzące w skład danej grupy
powielane są w poszczególnych daniach tego
samego obiadu? (np. ziemniaki w zupie i
ziemniaki puree do drugiego dania, kiszonki –
zupa kapuśniak i surówka z ogórka kiszonego)
Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole
Czy do obiadu wydawane są napoje
(np. kompoty, herbaty owocowe)
Co stanowi deser (np. owoc, deser mleczny,
kompot)
Czy do wyprodukowania dań obiadowych
stosuje się wzmacniacze smaku
Czy potrawy nie są przesalane