Pszenżyto ozime

Pszenżyto ozime
Uwagi ogólne
W sezonie wegetacyjnym 2010/2011, w ramach PDO w rejonie warmińsko-mazurskim, prowadzone były dwa
doświadczenia z pszenżytem. Zlokalizowano je w stacjach doświadczalnych we Wrócikowie i Rychlikach. Badano 17 odmian
(12
tradycyjnych i 5 krótkosłomych) wybranych przez Wojewódzki Zespół PDOiR. Spośród tych odmian 8 znajdowało się w minionym
roku na liście odmian zalecanych do uprawy w województwie warmińsko-mazurskim. W 2011 na LZO wpisano Trigold, Borwo
oraz Pigmej, a wycofano odmiany Moderato i Pawo. Aktualnie tworzą ją odmiany: Todan, Aliko, Algoso, Pizarro, Trigold,
Baltiko, Borwo i Pigmej.
Doświadczenia założono w dwóch powtórzeniach. Były to doświadczenia dwuczynnikowe, gdzie pierwszym czynnikiem
były odmiany, a drugim poziomy agrotechniki (dodatkowym czynnikiem w ZDOO Rychliki był przedplon zbożowy).
Celem tych badań było sprawdzenie wartości gospodarczej wybranych odmian w warunkach naszego województwa oraz
określenie ich reakcji na zróżnicowaną agrotechnikę.
Wyboru środków ochrony roślin do zabiegów dokonali prowadzący doświadczenia. Preparaty te były zarejestrowane
w Polsce i znajdowały się w oryginalnych opakowaniach. Na obu poziomach agrotechnicznych w uzasadnionych przypadkach
zwalczano również szkodniki.
Wyniki doświadczeń
W porównaniu do roku ubiegłego, uzyskane plony pszenżyta ozimego w 2011 roku były znacznie wyższe we Wrócikowie
natomiast w Rychlikach pszenżyto ozime plonowało nieco niżej. Średni plon na poziomie a1 wyniósł we Wrócikowie 89,9 dt/ha,
a w Rychlikach był o 11,6 dt/ha niższy. Przy zastosowaniu metod agrotechniki intensywnej (a2), we Wrócikowie uzyskano średni
plon ziarna w wysokości 102,9 dt/ha, w Rychlikach 86,0 dt/ha. We Wrócikowie efektywność poziomu a2 wyniosła 13,0 dt/ha,
natomiast w Rychlikach 7,7 dt/ha (tabela 3).
W omawianym okresie wśród odmian tradycyjnych najwyżej plonowały na poziomie a1 i a2 : Pawo, Algoso, Pizarro, Tulus
i Cerber uczestniczący w badaniach po raz pierwszy. Z odmian krótkosłomych wyróżniła się Atletiko. W trzyleciu najwyższy
stabilny plon, na poziomie a1 i a2 uzyskały tradycyjne odmiany Algoso i Pizarro. Natomiast wśród odmian krótkosłomych najwyżej
na poziomie a1 plonowały Alekto oraz Pigmej (tabela 5).
Porażenie przez choroby analizowano na poziomie podstawowym a1 (bez stosowania fungicydów). Wyższą odpornością na
większość patogenów cechowały się pszenżyta: Pawo, Todan i Aliko. Najbardziej podatne na mączniaka było Moderato, a wśród
odmian krótkosłomych
Baltiko. Większą podatność na rdzę brunatną wykazały Algoso i krótkosłoma
Baltiko. Największą
podatność na septoriozę liści i plew zaobserwowano u odmian Algoso, Trigold i badanej pierwszy rok Fredro. Z odmian badanych
pierwszy rok na septoriozę plew najbardziej podatna okazała się odmiana Cerber. W minionym sezonie we Wrócikowie wystąpiła
na pszenżycie również pleśń śniegowa. Wyższą wrażliwość na tego patogena wykazały Moderato, Leontino oraz Fredro (tabela 6).
Wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej, zarówno na poziomie a1 jak i a2, wystąpiło tylko we Wrócikowie. Na obu
poziomach agrotechniki najbardziej na wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej i przed zbiorem okazały się odmiany: Pawo, Todan,
Moderato oraz Aliko (tabela 7).
W pszenżytach masa tysiąca ziaren (MTZ) w 2011 roku była wyższa w porównaniu do roku ubiegłego i wyniosła średnio
na poziomie a1 44,6 g , a na a2 45,0 g. Najgrubszym ziarnem na obu poziomach charakteryzowały się odmiany Todan, Algoso
i badana pierwszy rok Fredro. Ponadto na poziomie a1 wysoką
Najdrobniejszym
ziarnem
cechowała
MTZ miał Tulus, a wśród odmian krótkosłomych Atletico.
się
odmiana
Elpaso.
Tabela 1.
Pszenżyto ozime. Odmiany badane. Rok zbioru: 2011
Lp.
Odmiana
Rok wpisania do
Kod kraju
Krajowego
Rok wpisania
pochodzenia Rejestru Odmian
do LZO
w Polsce*
Hodowca
(jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian
zagranicznych krajowy przedstawiciel)
odmiany tradycyjne
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL
99-307
Strzelce
DANKO
Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
1.
2.
Pawo
Todan
PL
PL
2002
2003
3.
Moderato
PL
2004
4.
Aliko
PL
2005
2008
5.
Algoso
PL
2007
2010
6.
Leontino
PL
2008
7.
Pizarro
PL
2008
2011
8.
Trigold
DE
2008
2011
9.
Tulus
DE
2009
10. Cerber
PL
2010
11. Elpaso
PL
2010
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice ul. Słowiańska 5; PL57-150 Prusy Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70; PL- 62-100
Saaten-Union
Wągrowiec
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL
99-307
Strzelce
DANKO
Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
12. Fredro
PL
2010
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
2006
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL
99-307
Strzelce
DANKO
Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
odmiany krótkosłome
13. Baltiko
14. Alekto
PL
PL
2006
2008
2009
15. Borwo
PL
2008
2011
16. Pigmej
PL
2008
2011
17. Atletico
PL
2009
* - według "Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce"
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL
99-307 Strzelce
Hodowla
Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL
99-307
Strzelce
DANKO
Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL 64-000 Kościan
Tabela 2.
Pszenżyto ozime. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2011
SDOO Wrócikowo
pow. Olsztyn
ZDOO Rychliki
pow. Elbląg
2 – pszenny dobry
2 – pszenny dobry
Klasa bonitacji gleby
III b
III b
pH gleby w KCl
6,7
5,6
Przedplon
bobik
pszenica ozima
Data siewu
24.09.10
23.09.10
350
350
04.08.11
02.08.11
Miejscowość
Kompleks rolniczej przydatności gleby
Obsada nasion (szt./m2)
Data zbioru
Nawożenie mineralne
N na poziomie a1 (kg/ha)
70
90
N na poziomie a2 (kg/ha)
110
130
P2O5 (kg/ha)
40
56
K2O (kg/ha)
70
96
Zboża Total Extra (3kg);
Basfoliar 36 Extra (8,0 l)
Basfoliar 36 (10 l) x 2
Nawożenie dolistne preparatami
wieloskładnikowymi na poziomie a2
(nazwa, dawka/ha)
Środki ochrony roślin
Zaprawa nasienna (nazwa)
Herbicyd (nazwa, dawka/ha)
Insektycyd (nazwa, dawka/ha)
Funaben T
Funaben T
Cougar 600 SC (1,5l)
Lentipur Flo 500 SC (2l)
Mustang 306 SE (0,4l)
Starane 250 EC (0,6 l)
Karate Zeon 050 CS (0,1 l)
Patriot 100 EC (0,0625 l)
tylko na poziomie a2
Fungicyd - pierwszy zabieg
(nazwa, dawka/ha)
Mondatak 450 EC (1l)
Duett Ultra 497 SC (0,6l)
Fungicyd - drugi zabieg
(nazwa, dawka/ha)
Falcon 460 EC (0,6l)
Falcon 460 EC (0,6l)
Cerone 480 SL (1l)
Moddus 250 EC (0,6l)
Regulator wzrostu
(nazwa, dawka/ha)
Tabela 3.
Pszenżyto ozime. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2011
Lp.
Wyszczególnienie
Wrócikowo
Rychliki
a1
a2
a1
a2
1.
Stan roślin przed zimą (skala 9°)
7,8
7,7
8,0
8,0
2.
Stan roślin po zimie (skala 9°)
8,1
8,2
7,0
7,3
3.
Martwe rośliny (%)
5,2
5,7
5,3
3,8
4.
Termin kłoszenia (data)
25.05.
26.05.
24.05.
25.05.
5.
Termin dojrzałości woskowej (data)
25.07.
27.07.
16.07.
20.07.
6.
Wysokość roślin (cm)
105
98
102
93
7.
Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9°)
8,2
8,4
9
9
8.
Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9°)
8,2
8,4
8,7
8,9
9.
Porażenie przez choroby:
- pleśń śniegowa
8,5
8,4
9
9
- mączniak prawdziwy
7,0
9
8,8
8,9
- rdza brunatna
8,9
9
7,6
9
- septorioza liści
7,8
9
7,6
8,4
- septorioza plew
7,1
8,0
9
9
- rynchosporioza
8,4
9
9
9
10.
Masa 1000 ziaren (przy wilgotności 14%) (g)
42,9
43,6
46,3
46,3
11.
Wilgotność ziarna podczas zbioru (%)
13,6
14,2
13,7
14,1
12.
Plon ziarna (przy wilgotności 14%) (dt/ha)
89,9
102,9
78,3
86,0
Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian
a1 - przeciętny poziom agrotechniki; a2 - wysoki poziom agrotechniki
Skala 9°: 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny
Tabela 4.
Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2011
przy wilgotności ziarna 14%
Lp.
Poziom a1
Wrócikowo
Rychliki
91,7
77,7
Odmiana
Wzorzec (dt/ha)
Poziom a2
Wrócikowo
Rychliki
105,7
85,8
odmiany tradycyjne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
104
95
90
104
107
80
104
86
112
105
98
100
Pawo
Todan
Moderato
Aliko
Algosow
Leontino
Pizarro
Trigold
Tulus
Cerber
Elpasow
Fredrow
105
97
99
98
120
86
108
98
110
112
99
99
99
100
93
103
107
84
105
91
106
103
106
96
105
103
91
97
114
91
108
101
108
110
98
103
89
98
91
87
96
93
96
86
97
103
odmiany krótkosłome
13.
14.
15.
16.
17.
w
90
96
95
94
106
Baltiko
Alekto
Borwow
Pigmej
Atletico
100
99
82
104
99
- odmiany wchodzące w skład wzorca w 2011 roku
Tabela 5.
Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2011, 2010, 2009
przy wilgotności ziarna 14%
Lp.
Odmiana
Liczb
a
lat
bada
ń
a1
Mrozood
-porność
2011
Wzorzec (dt/ha)
84,7
2010
75,0
2009
75,2
a2
2010 2011
2009 2011
79,9
78,3
95,8
82,3
105
106
101
108
114
99
110
102
-
102
102
92
100
111
88
107
96
107
107
102
100
2011
2010 2011
2009 2011
91,2
89,0
89,8
101
106
98
107
112
99
109
102
111
-
104
111
103
101
116
105
109
94
-
101
104
95
104
112
92
109
98
110
-
102
107
98
103
114
97
109
96
-
2010
2009
odmiany tradycyjne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Pawo
Todan
Moderato
Aliko
Algosow
Leontino
Pizarro
Trigold
Tulus
Cerber
Elpasow
Fredrow
3
3
3
3
3
3
3
3
2
1
1
1
6
5
5
5,5
5
4
5
3
4,5
4
4
4
105
96
95
101
114
83
106
92
111
109
99
100
96
105
96
111
108
105
115
104
112
-
113
117
113
114
121
111
112
112
-
101
101
95
105
111
93
110
98
111
-
odmiany krótkosłome
13.
14.
15.
16.
17.
Baltiko
Alekto
Borwow
Pigmej
Atletico
Liczba doświadczeń
w
3
3
3
3
2
4
4,5
5,5
5
5
95
98
89
99
103
107
104
108
106
102
100
105
106
107
-
100
100
98
102
102
100
102
101
104
-
91
97
89
92
100
105
96
101
101
95
103
103
98
96
-
97
96
94
95
97
99
98
95
95
-
2
2
2
4
6
2
2
2
4
6
- odmiany wchodzące w skład wzorca 2011; wzorzec 2010 i 2009 - Moderato, Algoso, Grenado, Borwo
Tabela 6.
Pszenżyto ozime. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki – a1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2011, 2009-2011
Lp.
Odmiana
Liczba
lat
badań
Wzorzec (skala 9º)
Mączniak
Rdza brunatna
Septorioza liści
Septorioza plew
Rynchosporioza
Pleśń
śniegowa
2011
2009 2011
2011
2009 - 2011
2011
2009-2011
2011
2009 - 2011
2011
2011
7,5
7,8
8,1
8,1
7,4
7,2
7,4
7,5
8,4
8,3
odmiany tradycyjne
1.
Pawo
3
1,5
1,0
0,4
0,3
0,8
0,7
0,6
0,5
0,1
0,7
2.
Todan
3
1,5
1,0
-0,1
0,0
0,8
0,7
0,6
0,3
0,1
-0,3
3.
Moderato
3
-1,5
-1,3
0,4
0,5
0,6
0,2
-0,4
0,1
0,6
-1,3
4.
Aliko
3
1,0
0,3
-0,1
0,1
0,8
0,2
0,6
0,5
0,6
0,7
w
5.
Algoso
3
-0,5
-0,1
-1,1
-1,3
-0,4
-0,3
-1,4
-0,4
0,1
0,3
6.
Leontino
3
0,3
0,5
-0,1
-0,3
0,3
0,2
-0,4
0,5
-0,4
-1,8
7.
Pizarro
3
1,5
1,0
0,6
0,6
1,1
0,9
0,1
-0,2
0,6
0,7
8.
Trigold
3
-0,3
0,1
0,4
0,4
-0,4
0,0
-2,4
-0,4
-0,4
0,7
9.
Tulus
2
1,0
-
0,1
-
0,1
-
-0,4
-
0,6
0,7
10.
Cerber
1
1,0
-
0,1
-
-0,2
-
-2,4
-
-0,4
0,7
11.
Elpasow
1
-1,3
-
-0,1
-
-0,2
-
0,6
-
-0,9
0,3
12.
Fredrow
1
0,5
-
0,6
-
-0,2
-
-0,9
-
0,1
-0,8
odmiany krótkosłome
13.
Baltiko
3
-1,5
-1,1
-0,9
-1,5
0,1
-0,6
-0,4
-0,2
-0,4
0,3
14.
Alekto
3
0,5
0,2
-0,1
-0,1
0,3
0,3
-0,4
-0,4
-0,4
0,7
15.
Borwow
3
1,3
0,6
0,6
0,5
0,8
0,9
1,6
0,3
0,6
0,3
16.
Pigmej
3
1,5
0,9
0,6
0,4
0,6
0,6
0,1
0,1
-0,4
0,7
17.
Atletico
2
0,3
-
0,4
-
0,1
-
0,1
-
0,1
0,7
2
6
2
6
2
6
1
3
1
1
Liczba doświadczeń
Wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko, wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą
w
- odmiany wchodzące w skład wzorca 2011; wzorzec 2010 i 2009 - Moderato, Algoso, Grenado, Borwo
Tabela 7.
Pszenżyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca).
Lata zbioru: 2011, 2009- 2011
Wyleganie (skala 9º)
Lp.
Odmiana
Liczba
lat
badań
w fazie doj.mlecznej
2011
20092011
przed zbiorem
2011
20092011
Wysokość
roślin
(cm)
Masa 1000
ziaren
(g)
2011
2009
-2011
2011
2009
-2011
8,2
103
108
45,1
40,9
-0,5
-0,7
-1,6
-0,8
0,3
0,6
-0,3
-0,7
-
4
5
14
9
9
5
9
1
4
1
-6
0
7
8
15
16
10
3
10
2
-
0,3
2,4
-3,9
-1,8
4,1
0,8
-3,3
0,9
3,1
-3,7
-5,2
2,2
2,4
4,2
-3,3
1,2
4,6
3,1
0,5
1,9
-
Poziom agrotechniki a1
Wzorzec (skala 9º)
8,9
8,8
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Pawo
Todan
Moderato
Aliko
Algosow
Leontino
Pizarro
Trigold
Tulus
Cerber
Elpasow
Fredrow
3
3
3
3
3
3
3
3
2
1
1
1
-1,9
-2,4
-1,9
-2,9
-0,4
0,1
-1,4
-1,9
0,1
-0,4
0,1
0,1
Wyleganie wystąpiło tylko w 2011
roku
odmiany tradycyjne
-1,3
-1,3
-1,6
-1,6
-0,3
0,2
-0,6
-0,8
0,2
-0,1
-0,1
0,2
odmiany krótkosłome
13.
14.
15.
16.
17.
Baltiko
Alekto
Borwow
Pigmej
Atletico
3
3
3
3
2
Liczba doświadczeń
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,2
-0,1
0,2
0,2
0,2
0,5
0,7
0,2
0,0
-
-14
-6
-4
-8
-9
-11
-7
-6
-7
-
-2,0
-1,5
-1,0
-2,9
2,1
-1,5
-0,4
2,0
-2,4
-
1
2
5
2
6
2
6
8,8
95
101
46,0
42,1
-0,2
-0,4
-0,5
-0,7
0,1
0,2
-0,1
-0,2
-
4
7
14
12
4
6
10
0
3
-2
-3
1
7
11
15
15
5
6
11
-2
-
-0,3
2,1
-3,4
-0,6
4,6
1,6
-3,5
0,7
-2,8
-1,8
-4,2
2,5
2,9
4,7
-3,2
2,7
4,9
3,8
0,3
2,1
-
Poziom agrotechniki a2
Wzorzec (skala 9º)
9
9
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Pawo
Todan
Moderato
Aliko
Algosow
Leontino
Pizarro
Trigold
Tulus
Cerber
Elpasow
Fredrow
3
3
3
3
3
3
3
3
2
1
1
1
-1,5
-2,0
-2,0
-2,5
0,0
0,0
-1,0
-1,5
0,0
0,0
0,0
0,0
Wyleganie wystąpiło tylko w 2011 roku
odmiany tradycyjne
-1,0
-1,0
-1,3
-1,8
0,0
0,0
-0,5
-0,8
0,0
0,0
0,0
0,0
odmiany krótkosłome
13.
14.
15.
16.
17.
Baltiko
Alekto
Borwow
Pigmej
Atletico
Liczba doświadczeń
3
3
3
3
2
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,2
0,2
0,1
-0,4
-
-17
-11
-3
-9
-12
-17
-12
-5
-7
-
-4,1
-1,2
-2,9
-2,8
-1,6
-0,3
0,8
0,7
-0,2
-
1
2
5
2
6
2
6
Wyleganie: wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą
w
- odmiany wchodzące w skład wzorca 2011; wzorzec 2010 i 2009 - Moderato, Algoso, Grenado,