„PRZERÓBKA”

ZWIĄZEK ZAWODOWY
PRACOWNIKÓW ZAKŁADÓW PRZERÓBKI
MECHANICZNEJ WĘGLA W POLSCE
„PRZERÓBKA”
Zarząd Krajowy Związku
40-127 KATOWICE, Plac Grunwaldzki 8-10, IV-piętro pok. 419,
tel. 032/2565907, fax. 032/2091112, www.przerobka.pl, [email protected], NIP 954-10-25-424
Katowice, dnia 26 maja 2011 r.
L.dz. PIP/1/101/2011
Państwowa Inspekcja Pracy
Okręgowy Inspektorat Pracy
w Katowicach
ul . Graniczna 29
40-017 Katowice
SKARGA ZBIOROWA
Wobec zbiorowo napływających skarg i zastrzeżeń otrzymanych od pracowników
zatrudnionych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach
w Zakładach Przeróbki Mechanicznej Węgla, co do nie umieszczenia przez górniczych
pracodawców ich stanowisk pracy w wykazach uprawniających do emerytur
pomostowych, Zarząd Krajowy Związku Zawodowego Pracowników Zakładów Przeróbki
Mechanicznej Węgla w Polsce „PRZERÓBKA”, na podstawie art. 11a ustawy z dnia
13.04.2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy ( Dz. U. nr 89, poz. 589), w związku z art.
41 ust. 6 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych
(Dz. U. nr 237, poz.1656), działając na mocy posiadanych pisemnych pełnomocnictw,
których imienną zbiorczą listę przedkłada w załączeniu, składa zbiorową skargę na:
1 Jastrzębską Spółkę Węglową S.A. z siedzibą w Jastrzębiu – Zdroju, przy ul. Armii
Krajowej 56, kod pocztowy 44-330 Jastrzębie-Zdrój, zwaną dalej - JSW S.A.,
2 Katowicki Holding Węglowy S.A. z siedzibą w Katowicach, przy ul. Damrota 16,
kod pocztowy 40-022 Katowice, zwany dalej - KHW S.A.,
3 Kompanię Węglową S.A. z siedzibą w Katowicach, przy ul. Powstańców 30,
kod pocztowy 40-039 Katowice, zwana dalej - KW S.A.,
- za nie umieszczenie w sporządzonych wykazach stanowisk pracy i prowadzonej
ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach, za których jest
przewidziany obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych
następujących stanowisk pracy:
1. Dozoru i nadzoru przeróbki mechanicznej węgla – występujących w:
1) Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A.,
2) Katowickim Holdingu Węglowym S.A.,
3) Kompanii Węglowej S.A.
2. Konserwatora maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla - elektryk
w zakresie prac elektrycznych – występujących w:
1) KWK "Borynia - Zofiówak" JSW S.A.,
2) KWK „Budryk” JSW S.A.,
3) KWK „Jas-Mos” JSW S.A.,
4) KWK „Krupiński” JSW S.A.,
5) KWK „Pniówek” JSW S.A.,
6) KWK „Rydułtowy – Anna” ruch Rydułtowy KW S.A.
3. Zwałowych – na zwałach węgla, kamienia i osadnikach występujących
w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A., których stanowiska zostały ujęte
w sporządzonych wykazach stanowisk pracy i prowadzonej ewidencji pracowników
wykonujących prace w szczególnych warunkach, ale pracownicy zatrudnieni na tych
stanowiskach nie otrzymali od płatnika składek zgodnie z art. 41 ust. 5 stosownego
pisemnego powiadomienia o dokonaniu wpisu do prowadzonej ewidencji tych
stanowisk.
Równocześnie Zarząd Krajowy Związku Zawodowego „PRZERÓBKA” w imieniu
swych mocodawców wnosi o nakazanie przez Państwową Inspekcję Pracy
w Katowicach wpisania tych stanowisk pracy przez skarżonych pracodawców do
sporządzonego wykazu i prowadzonej ewidencji
stanowisk pracy, na których
wykonywane są prace w szczególnych warunkach, a także powiadomienia ich
o dokonanym wpisie w prowadzonej ewidencji pracowników wykonujących pracę w tych
warunkach i nakazania opłacania składek na FEP
UZASADNIENIE
Zgodnie z obowiązkiem nałożonym w art. 41 ust. 4 ustawy z dnia 19.12.2008 r.
o emeryturach pomostowych pracodawcy są zobowiązani od dnia 1 stycznia 2010 r.
prowadzić wykaz stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych
warunkach lub o szczególnym charakterze, oraz ewidencję pracowników wykonujących
pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Z przepisu tego wynika, że na pracodawcy ciąży obowiązek oceny, czy dany
rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika na określonym stanowisku pracy powinien
być uznany za pracę w szczególnych warunkach, czy też o szczególnym charakterze
w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych. W przypadku nie umieszczenia
przez pracodawcę danego pracownika w ewidencji pracowników wykonujących pracę
w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, pracownikowi przysługuje
skarga do Państwowej Inspekcji Pracy. Mając na względzie, że większość z nich się
powtarza, gdyż dotyczy tych samych stanowisk pracy występujących w Zakładach
Przeróbki Mechanicznej Węgla, Zarząd Krajowy Związku Zawodowego „PRZERÓBKA”,
kierując się ekonomiką procesową na mocy posiadanych pisemnych pełnomocnictw,
postanawia złożyć zbiorową skargę do Państwowej Inspekcji Pracy.
2
Jest ona wzorowana na mocy obowiązującego od 1998 r., trzeciego Protokołu
Dodatkowego do Europejskiej Karty Społecznej, który wprowadził w życie system skarg
kolektywnych, zwanych też zbiorowymi.
Podstawą do jej wniesienia stanowi fakt, że w ubiegłym roku, Zarząd Krajowy
Związku Zawodowego „PRZERÓBKA” wystąpił do wszystkich spółek węglowych
o ujęcie w sporządzonych wykazach i prowadzonej ewidencji stanowisk pracy,
na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach, wszystkich stanowisk
pracy występujących w Zakładach Przeróbki Mechanicznej Węgla.
W swym piśmie Zarząd Krajowy powołał się na otrzymane od Ministerstwa Pracy
i Polityki Społecznej wyjaśnienia w sprawie kwalifikowania prac w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 22 września 2010 r. znak: DUS-505253-CG/10 i DUS-053-1029-CG/10. Kopię tego pisma wraz z pismem zwracającym się
do MP i PS z dnia 25.08.2010 r. przedkładamy w załączeniu.
Z wyjaśnień MP i PS, jednoznacznie wynika, że:
„Zakład pracy ( pracodawca bez względu na jego status organizacyjno –
prawny), jest zobowiązany od 1 stycznia 2010 r., zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy
o emeryturach pomostowych, prowadzić wykaz stanowisk pracy, na których są
wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz
ewidencję pracowników wykonujących takie prace. W ewidencji tej powinni się
znaleźć wszyscy pracownicy, których praca wypełnia ustawowe kryteria.”.
W przypadku pracowników Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla, wszyscy
zatrudnieni spełniają warunek wykonywania pracy szczególnego rodzaju, określonego
w pkt 1 zał. nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych, gdyż pracują bezpośrednio
przy przeróbce mechanicznej węgla. Zdaniem resortu pracy - istotnie przy
kwalifikowaniu prac na potrzeby prowadzonej ewidencji pracowników wykonujących
prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze mogą być
wykorzystywane – pomocniczo – materiały znajdujące się na stronie internetowej:
www.emeryturypomostowe.gov.pl, w tym również te, które zostały przywołane w piśmie
Zarządu Krajowego Związku.
Czytając zatem przedmiotowe pismo wraz z udzielonymi wyjaśnieniami MP i PS,
należy zauważyć, że:
„Do prac wykonywanych bezpośrednio przy przeróbce można zaliczyć
dostarczanie materiałów (surowców) lub półproduktów do stref obróbki, ich
przetwarzanie ręczne lub z użyciem narzędzi, odbieranie wyrobów ze stref obróbki itp.
Oznacza to, że prace przy kontroli i zapewnieniu ciągłości procesu
technologicznego mogą być kwalifikowane jako prace w szczególnych
warunkach, tylko i wyłącznie w przypadku ich zgodności z przedstawioną wyżej
charakterystyką.”.
Dlatego zgodnie z powyższym – prace dozoru przeróbki mechanicznej węgla, jak
i pracowników oddziałów technologicznych, elektrycznych i maszynowych, kontroli
jakości i ekspedycji w pełni kwalifikują się do prac w szczególnych warunkach, gdyż są
i zapewnieniem ciągłości procesu technologicznego,
związane z kontrolą
dostarczaniem materiałów do strefy przeróbki oraz ich przetwarzaniem, a także
odbiorem ze strefy przeróbki.
3
Ad. 1. Dozór i nadzór przeróbki mechanicznej węgla
Charakterystyka pracy osób dozoru i nadzoru przeróbki mechanicznej węgla
zawarta jest w dokumentach wewnątrzzakładowych określających zakres ich
obowiązków oraz w Kartach Oceny Ryzyka Zawodowego, w których wyraźnie się pisze
o obowiązkach związanych z organizowaniem i kierowaniem pracą oddziału oraz
kontrolowaniem stanowisk pracy, nadzorem nad wykonywanymi robotami
i procesami technologicznymi w dziale Przeróbki Mechanicznej Węgla. Tym
samym oczywiste jest, że prace dozoru i nadzoru są wykonywane stale i w pełnym
wymiarze czasu pracy bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla, gdyż są
związane ze stałą kontrolą i zapewnieniem ciągłości procesu technologicznego.
Ponadto – wbrew obiegowej opinii – prace te, wymagają bardzo dużego wysiłku
fizycznego, którego miernikiem jest wielkość efektywnego wydatku energetycznego na
zmianie roboczej, czego dowodem są przeprowadzone badania wydatku
energetycznego w Kompanii Węglowej S.A. od 20 do 30 kwietnia 2010 r. przez Ośrodek
Badań Środowiskowych EKOLAB Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach oraz Pracownię
Badań Środowiskowych - Wojciech Kochel z siedzibą w Zabrzu, których wyniki zawarte
w rejestrze przeprowadzonych badań wydatku energetycznego osób dozoru metodą
minutowej wentylacji płuc miernikiem MWE-1 w warunkach rzeczywistych przedkładamy
również w załączeniu.
Należy przy tym podkreślić, że według definicji ustawowej – za bardzo ciężkie
prace fizyczne uznaje się – prace powodujące w ciągu zmiany roboczej efektywny
wydatek energetyczny: u mężczyzn – powyżej 8400 kJ, u kobiet – powyżej 4600 kJ.
W praktyce wymienione wartości wydatku energetycznego występują podczas pracy
dynamicznej związanej z dużą aktywnością ruchową pracowników zatrudnionych
zarówno na stanowiskach tzw. fizycznych (robotniczych), jak i etatowych
(nierobotniczych). Przy czym należy zauważyć, że nauka o fizjologii pracy rozróżnia
pracę:
dynamiczną - gdy występują ruchy mięśni,
statyczną - gdy mięśnie są w stanie napięcia (monotonia),
fizyczną - gdy pracują mięśnie,
umysłową - gdy w sieci nerwowej następują określone przebiegi impulsów
bioelek-trycznych i towarzyszą im procesy intelektualne zachodzące w psychice
człowieka,
Bardzo często prace dozoru i nadzoru ZPMW próbuje się sklasyfikować w mylny
sposób, jako pracę umysłową, lecz w rzeczywistości jest to praca fizyczna, poprzez
którą należy rozumieć – pracę mięśni. Praca dozoru ZPMW jest taką pracą, gdyż
związana jest ze stałą kontrolą i nadzorem, która wymaga częstego chodzenia po
poziomach i pomiędzy nimi w tym schodach oraz podestach. Stąd wniosek, że jest ona
pracą fizyczną w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych, której ciężkość pracy
definiowana jest w ustawie – wartością wydatku energetycznego.
Skarżeni pracodawcy twierdzą, że ewidencje i wykazy zostały przez nich
opracowane na podstawie obowiązujących przepisów, a przy kwalifikacji stanowisk
pracy brano pod uwagę fakt wykonywania pracy w szczególnych warunkach w pełnym
wymiarze czasu pracy i w ramach podstawowych obowiązków pracy pracownika.
4
Zdaniem skarżących z otrzymanych odpowiedzi od pracodawców wynika, że po
ich stronie istniał całkowicie nieuzasadniony brak woli rzetelnego przeanalizowania
wszystkich przesłanek przemawiających za umieszczeniem stanowisk dozoru i nadzoru
przeróbki mechanicznej węgla w wykazie stanowisk pracy, na których wykonywane są
prace w szczególnych warunkach oraz w prowadzonej
ewidencji pracowników
wykonujących takie prace.
Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach
pomostowych:
„Prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka,
które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe
uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy,
determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo
zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej
stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości,
ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku
emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym
stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do
ustawy.”
Ustęp drugi cytowanego powyżej przepisu wymienia czynniki ryzyka
wykonywanych prac w szczególnych warunkach, które determinowane są procesami
technologicznymi. Jednym z nich jest – bardzo ciężka praca fizyczna powodująca
w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny u mężczyzn - powyżej
8.400 kJ, a u kobiet - powyżej 4.600 kJ.
Należy podkreślić, że warunek, aby prace takie były wykonywane w sposób
jednostajny przez cały dobowy wymiar czasu pracy pracownika nie wynika z art. 3 ust. 2
pkt. 2 lit. c., ponieważ przepis ten jedynie określa wielkość wydatku energetycznego
w ciągu zmiany roboczej.
Nie podlega również wątpliwości, że praca wykonywana przez dozór i nadzór
przeróbki mechanicznej węgla mieści się w kategorii prac bezpośrednio przy przeróbce
mechanicznej węgla oraz rud metali lub ich wzbogacaniu, o których mowa w załączniku
nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych.
Praca dozoru i nadzoru przeróbki mechanicznej węgla, była i jest do nadal
wykonywana bezpośrednio przy przeróbce węgla w zasadzie od zawsze. Począwszy od
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie pierwszej kategorii
zatrudnienia (Dz.U. z 1979 r. Nr 13, poz. 86 i z 1981 r. Nr 32, poz. 186), następnie
rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników
zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia
7 lutego 1983 r. (Dz.U. 1983 Nr 8, poz. 43), a skończywszy na rozporządzeniu Rady
Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu
emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze z dnia 29 grudnia 1992 r. (Dz.U. Nr 102, poz. 520), które
weszło w życie 14 stycznia 1993 r. Na jego mocy wprowadzona została w dziale IV
wykazu B, załącznika do w/w rozporządzenia nowa poz. 9 w brzmieniu:
5
„9. Prace wykonywane bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej
węgla w zakładach górniczych lub praca górnicza w rozumieniu
przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin.”.
Jak można zauważyć użyte w poz. 1 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach
pomostowych z dnia 19 grudnia 2008 r. słowa „bezpośrednio przy przeróbce
mechanicznej węgla…” nie są żadną nowością, a powtórzeniem brzmienia poz. 9,
wykazu B, działu IV załącznika nr 1 do cyt. wyżej rozporządzenia obowiązującego od
14 stycznia 1993 r.
Należy również przypomnieć, że prace dozoru i nadzoru ZPMW są wymienione
Dziale XIV pkt 24, cytowanego rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 r., jako
związane z kontrolą międzyoperacyjną, kontrolą jakości produkcji i usług oraz dozorem
inżynieryjno-technicznym na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe
wykonywane są prace wymienione w wykazie „A”, tego rozporządzenia.
Ad. 2. Konserwator maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla - elektryk
w zakresie prac elektrycznych
W przypadku nie zaliczenia do prac wykonywanych w szczególnych warunkach
stanowisk – Konserwatora maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla – elektryk
przez Jastrzębską Spółkę Węglową S.A., zdaniem mocodawców doszło podczas
przeprowadzania badań wydatku energetycznego tych stanowisk w dniu 15 kwietnia
2010 r. przez Pracownię Badań Środowiskowych – Wojciech Kochel z Zabrza w Dziale
Przeróbki Mechanicznej Węgla KWK „Pniówek” do znaczących błędów pomiarowych
i szacunkowych. Czego dowodem są sprawozdania nr 73a/04/2010 i 73b/04/2010,
których całościowe kopie – zgodnie wymogiem w nich zawartych – przedkładamy
w załączeniu.
Z pierwszego sprawozdania wynika, że przy badaniu metodą minutowej
wentylacji płuc, już na etapie określenia czynności zawodowych i okoliczności
pomiarowych badanych stanowisk pracy Konserwatorów maszyn i urządzeń PMW
– w zakresie konserwacji instalacji oświetleniowej i elektrycznej, wymiany i remontów,
konserwacji urządzeń elektrycznych, obsługi rozdzielni 500V 6kV w obiektach ZPMW
oraz konserwacji urządzeń elektrycznych ZPMW, a także remontów silników,
określonych w kartach pomiarowych wydatku energetycznego nr 1, 2 i 3, nastąpiło
znaczące ich rozbicie w porównaniu do pozostałych badanych stanowisk pracy.
Co doprowadziło do tego, że „prace warsztatowe….” określone w pozycji nr 4 w kartach
pomiarowych nr 2 i 3, choć miały zmierzony wydatek energetyczny na poziomie
2,62 kcal/minutę, to jednak w kartach pomiarowych ich czas pracy nie został
uwzględniony w przeliczeniu na czynność roboczą.
Jak można zauważyć na powyższych stanowiskach czynności zawodowe
i okoliczności pomiarowe zostały rozbite na 5 pozycji, podczas gdy w przypadku
pozostałych stanowisk związanych z obsługą przenośników oraz maszyn i urządzeń
przeróbki mechanicznej węgla – płuczki miałowej, były zredukowane do zaledwie dwóch
czynności w tym przerwy socjalnej. Na zasadzie - 445 minut pracy (poz. 1) i 35 minut
przerwy socjalnej plus podział pracy (poz. 2). Przy czym niezrozumiałe jest, dlaczego
żadna z badanych czynności zawodowych Konserwatorów, nawet ta najcięższa,
związana z transportem narządzi i materiałów poz. 2, oraz zdejmowaniem, wymianą
6
i układaniem kabla z/na drabince kablowej, w kanale kablowym poz. 3 - nie uzyskała
wyniku wartości zmierzonej wydatku energetycznego powyżej 4,5 kcal na minutę?
W dodatku, określona czynność robocza pozycji nr 3 w kartach pomiarowych
nr 1, 2 i 3 miała zawsze wartość stałą, równą 4,5 kcal. Podczas, gdy wszystkie inne
porównywalne czynności robocze, posiadają różne wartości wydatku energetycznego.
Czego przykładem są czynności związane z dojściem i powrotem na stanowisko pracy
oraz kontrolą bieżącą poz. nr 1.
Zdaniem skarżących, podczas czynności roboczych związanych z transportem
narzędzi i materiałów, zdejmowaniem, wymianą i układaniem kabla z/na drabince
kablowej w kanale kablowym oraz dla nowowybudowanych urządzeń elektrycznych
- wydatek energetyczny w zależności od wagi i wzrostu badanej osoby powinien
wynosić odpowiednio od 5,5 do nawet 7,6 kcal na minutę. Czego dowodem są wyniki
badań wydatku energetycznego Konserwatorów ZPMW – elektryków przeprowadzone
również przez Pracownię Badań Środowiskowych – Wojciech Kochel z Zabrza w
oddziałach Kompanii Węglowej S.A. w kwietniu 2010 r. Dlatego uważamy, że wydatek
energetyczny podczas wykonywania tych czynności roboczych został błędnie zmierzony
i zaniżony.
Również wydatek energetyczny przedmiotowych stanowisk został błędnie
zaniżony przy jego oszacowaniu metodą tabelaryczną Lehmanna, co jest bardzo
widoczne przy pracach transportowych określonych w karatach nr 1, 2 i 3 sprawdzania
nr 73b/04/2010. Przykładowo w karcie nr 1, rodzaj wykonywanej czynności w pozycji
5 ma zaniżoną wartość szacunkową zakresu obciążenia mięśni, gdyż według tabeli
Lehmanna przy ciężkiej pracy mięśni kończyn i tułowia, najniższa wartość wydatku
energetycznego w tym zakresie wynosi 6 kcal/min, a najwyższa 8,5 kcal/min.
W karcie pomiarowej natomiast uwzględniono tylko 5 kcal/min, co obrazuje poniższy
wycinek.
Rys. 1. Wycinek z karty pomiarowej nr 1 sprawozdania nr 73b/04/2010 str. 4
Również przy chodzeniu podczas czynności transportowych wartość wydatku
energetycznego w sposób zupełnie niezrozumiały i nielogiczny została każdorazowo
zaniżana do 2 i 2,2 oraz 2,5 kcal/min, podczas gdy przy chodzeniu związanym z samym
tylko przeglądem, bez jakiegokolwiek transportu, wartość ta oszacowana został na
poziomie 3 kcal/min.
Ponadto z badań wydatku energetycznego Konserwatorów maszyn i urządzeń
przeróbki mechanicznej węgla – elektryków, wykonanych metodą Lehmanna, można
wywnioskować na podstawie czasu pracy wykonywanego w pozycji wymuszonej
stojącej i pochylonej, że stanowi on ponad 50% czasu pracy zmiany roboczej. Tym
samym zachodzi uzasadniona konieczność zbadania ciężkości pracy na tych
stanowiskach pod katem występowania obciążenia statycznego.
7
Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 2 pkt 2 lit. e ustawy o emeryturach pomostowych
ciężkie prace fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym wynikającym
z konieczności pracy w wymuszonej pozycji ciała, które powodują w ciągu zmiany
roboczej efektywny wydatek energetyczny u mężczyzn – powyżej 6300 kJ, a u kobiet
– powyżej 4200 kJ, kwalifikują daną pracę do szczególnych warunków pracy
uprawniających do emerytury pomostowej.
Praca w wymuszonej pozycji ciała jest to praca wymagająca znacznego
pochylenia i/lub skręcania pleców przy jednoczesnym wywieraniu siły powyżej 10 kg dla
mężczyzn i 5 kg dla kobiet (wg metody OWAS – pozycja kategorii 4) przez co najmniej
50% zmiany roboczej. Do oceny obciążenia statycznego stosuje się metodę OWAS,
opartą na klasyfikacji położenia tułowia, ramion i nóg podczas wykonywanych czynności
pracy oraz wartości wywieranych wtedy sił.
Położenie tułowia określają kody od 1 do 4. Tułów może być wyprostowany (1),
zgięty do przodu (2), skręcony (3) lub zgięty i skręcony (4). Należy zaznaczyć, że
zgodnie z zapisem normy PN-EN1005-4 przyjęto, że tułów jest pochylony już wówczas,
gdy kąt pochylenia jest większy niż 20o, natomiast skręcony – gdy kąt skrętu jest
większy niż 10o. Położenie ramion określają kody od 1 do 3. Ramiona mogą być
zaklasyfikowane jako: obydwa poniżej stawu ramiennego (1), jedno ramię powyżej,
drugie poniżej stawu ramiennego (2) oraz obydwa powyżej stawu ramiennego (3).
Położenie nóg określają kody od 1 do 6. Uwzględniana jest pozycja siedząca (1),
pozycja stojąca z nogami wyprostowanymi (2), stojąca z jedną nogą wyprostowaną (3),
stojąca z nogami zgiętymi (4), stojąca z jedną nogą zgiętą (5), klęk na jednym lub obu
kolanach (6) bądź chodzenie (7).
Na podstawie metody OWAS (rys. 2) można wykazać, że praca w wymuszonej
pozycji ciała (stojącej pochylonej) – na stanowisku Konserwatora – elektryka określona
w karatach pomiarowych metodą Lehmanna nr 1, 2 i 3 sprawozdania z badań wydatku
energetycznego nr 73b/04/2010, ma większość następujące kody położenia tułowia,
ramion i nóg oraz siły zewnętrznej.
2
2
4
2
Rys. 2. Określenie kodów obciążenia statycznego metodą OWAS
8
Tym samym praca Konserwatora – elektryka, posiada wynikającą z powyższych
kodów, kategorię obciążenia statycznego – 4 (tab.1). Uwzględniając zatem,
że powyższe czynności robocze są wykonywane przy czasie pracy od 245 do 310
minut, to stanowią one ustawowy wymóg wynoszący ponad 50% zmiany roboczej.
Tabela 1. Kategoria oceny obciążenia statycznego Konserwatora maszyn i urządzeń
przeróbki mechanicznej węgla – elektryka według metody OWAS
3
4
5
6
7
NOGI
RAMIONA
2
PLECY
1
1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3
OBCIĄŻENIE
1
1
2
3
1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1
KOD POZYCJI
1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 3 1 1 1 1 1 2
2242
1
2
2 2 3 2 2 3 2 2 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 3 3
2
3
4
3
1
2
3
1
2
3
2
3
1
2
2
2
3
4
2
3
1
2
2
3
3
4
3
4
1
3
3
3
4
4
2
2
1
1
1
2
2
2
2
2
1
1
1
2
3
3
3
3
1
1
1
3
4
4
2
3
1
1
2
2
3
3
3
3
1
1
3
2
3
3
3
3
2
2
3
3
4
4
3
3
3
4
4
4 4 3 4 4 3 3 4 2 3 4
4
3
4
4
4 4
4 4
4 4
4
3
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
3
1
3
4
3
1
3
4
4 4
4 4
4 4
4
1
3
4
4
4
4
2 3 4
1 1 l
1 1 1
l 1 1
2 3 4
2 3 4
2 3 4
KATEGORIA
4
Uzyskane, więc wyniki wydatku energetycznego, pomimo ich oszacowania
w kartach pomiarowych nr 1, 2 i 3, na poziomie – 7791,3 kJ, 7778,8 kJ i 7559 kJ,
powinny kwalifikować stanowiska pracy Konserwatorów – elektryków do stanowisk
uprawniających do emerytur pomostowych, gdyż są pracami ciężkimi związanymi
z bardzo dużym obciążeniem statycznym wynikającym z konieczności pracy
w wymuszonej pozycji ciała, które powodują w ciągu zmiany roboczej efektywny
wydatek energetyczny u mężczyzn – powyżej 6300 kJ, a u kobiet – powyżej 4200 kJ.
Podobnie powinno być z uznaniem stanowisk prac Konserwatorów maszyn
i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla – elektryków oddziału Kompanii Węglowej
S.A. KWK „Rydułtowy – Anna” ruch Rydułtowy. Nie wnikając w szczegóły dociekania
przyczyń nie zaliczenia tego jednego stanowiska pracy w Kompanii Węglowej S.A.
- należy wskazać na obowiązujący nakaz równego traktowania pracowników
i połączonego z nim zakazu dyskryminacji w stosunkach pracy, który zmusza
pracodawcę do zaakceptowania zasady, że wszyscy pracownicy, bez względu na
różnice wynikające z cech określonych w art. 113 KP, są traktowani jednakowo lub
podobnie w porównywalnej sytuacji.
9
Kompania Węglowa S.A., jako pracodawca wszystkich pracowników
zatrudnionych w tej spółce nie powinna różnicować pracowników w zakresie uprawnień
emerytalnych.
Tym bardzie, że stanowiska Konserwatorów – elektryków zatrudnionych na ruchu
„Anna” zaliczone są do wykazu prac w szczególnych warunkach, a na ruchu
„Rydułtowy” – nie. Łamana jest zatem zasada równego traktowania pracowników
w stosunkach pracy, pojmowana jako zakaz gorszego lub lepszego traktowania.
Nakaz jednakowego traktowania zabrania dyskryminowania pracowników
znajdujących się w identycznej lub porównywalnej sytuacji. Konserwatorzy maszyn
i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla – elektrycy, zatrudnieni w Kompanii Węglowej
S.A., niewątpliwie wykonują swą pracę w identycznych warunkach pracy, dlatego
w jednakowy sposób powinna ona uprawniać konserwatorów – elektryków pracujących
w KWK „Rydułtowy – „Anna” na ruchu Rydułtowy do emerytur pomostowych.
Ad. 3. Zwałowy – na zwałach węgla, kamienia i osadnikach
W Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. zupełnie nie zrozumiałe jest, że
stanowiska pracy Zwałowych – na zwałach węgla, kamienia i osadnikach, pomimo
faktu ujęcia ich w sporządzonym wykazie stanowisk pracy i prowadzonej ewidencji
pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach, pracownicy zatrudnieni
na tych stanowiskach nie otrzymali od płatnika składek zgodnie z art. 41 ust. 5
stosownego pisemnego powiadomienia o dokonaniu wpisu do prowadzonej ewidencji
tych stanowisk. Tym samym w/w pracodawca uchyla się od ciążącego na nim
obowiązku opłacania za tych pracowników należnych składek na FEP.
Dlatego w imieniu mocodawców wnosimy jak w petitum skargi.
Załączniki:
Zbiorcza imienna lista posiadanych pełnomocnictw,
Kopia pisma ZZ Pracowników Zakładów Przeróbki Mechanicznej
Węgla w Polsce „PRZERÓBKA” do Ministerstwa Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 25 sierpnia 2010 r.,
Kopia odpowiedzi z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z dnia
22 września 2010 r.
Kopia rejestru przeprowadzonych badań wydatku energetycznego
osób dozoru w kwietniu 2010 r. wraz z pismem przewodnim od
Kompanii Węglowej SA. z dnia 09.06.2010 r.
Kopia sprawozdań z badań nr 73a/04/2010 i 73b/04/2010
Z poważaniem
10