Dyrektywa Rady z dnia 29 maja 1990 r.w sprawie minimalnych

DYREKTYWA RADY
z dnia 29 maja 1990 r.
w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy
pracy
z urządzeniami wyposaŜonymi w monitory ekranowe (piąta dyrektywa szczegółowa
w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 87/391/EWG)
(90/270/EWG)
RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,
uwzględniając Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej w szczególności jego Art.
118a,
uwzględniając wniosek Komisji1 przyjęty po konsultacjach
bezpieczeństwa, higieny i ochrony zdrowia w miejscu pracy,
z
Komitetem
Doradczym
ds.
we współpracy z Parlamentem Europejskim2,
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno - Społecznego3,
a takŜe mając na uwadze, co nastepuje:
art. 118a Traktatu przewiduje wprowadzenie przez Radę, w formie zaleceń, minimalnych wymagań
celem zachęty do wprowadzenia usprawnień pozwalających uzyskać wyŜszy poziom bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia pracowników, szczególnie w środowisku pracy;
zgodnie z warunkami powyŜszego artykułu, takie zalecenia nie powinny narzucać
administracyjnych, finansowych i prawnych ograniczeń, które mogłyby hamować tworzenie i rozwój
małych i średnich przedsięwzięć;
w komunikatach Komisji na temat jej programu w zakresie ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i
higieny w pracy4, zawarto informacje na temat wprowadzania nowych technologii, oraz Ŝe Rada
przyjęła to do wiadomości w uchwale z dnia 21 grudnia 1987 r. w sprawie ochrony zdrowia,
bezpieczeństwa i higieny i w pracy5;
zasadniczym warunkiem bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników na stanowiskach pracy z
monitorami ekranowymi jest spełnienie minimalnych wymogów zapewniających wyŜszy poziom
bezpieczeństwa;
niniejsza dyrektywa jest dyrektywą szczegółową w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady
89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa pracowników w miejscu pracy6, oraz Ŝe postanowienia wspomnianej
dyrektywy mogą być bez ograniczeń stosowane w odniesieniu do pracowników obsługujących
sprzęt z monitorami ekranowymi, bez naruszania bardziej szczegółowych postanowień zawartych w
niniejszej dyrektywie;
pracodawcy powinni być zorientowani w dziedzinie najnowszych osiągnięć technicznych i
naukowych w zakresie projektowania stanowisk pracy tak, aby mogli wprowadzać zmiany
niezbędne dla zapewnienia wyŜszego poziomu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników;
1
Dz.U. nr C 113 z 29.04.1988, str. 7 i Dz.U. nr C 130 z 26.05.1989. str. 5.
Dz.U. nr C 12 z 16.01.1989, str. 92 i Dz.U. nr C 113 z 7.05.1990.
3
Dz.U. nr C 318 z 12.12.1988, str. 32.
4
Dz.U. nr C 28 z 3.02.1988, str. 3.
5
Dz.U. nr C 28 z 3.02.1988, str. 1.
6
Dz.U. nr L 1983 z 29.06.1989, str. 1.
2
aspekty ergonomiczne są szczególnie istotne w przypadku stanowisk pracy z urządzeniami
wyposaŜonymi w monitory ekranowe;
niniejsza dyrektywa jest praktycznym przyczynkiem do nadania społecznego wymiaru rynkowi
wewnętrznemu;
zgodnie z decyzją 74/325/EWG7 Komitet Doradczy ds bezpieczeństwa, higieny i ochrony zdrowia w
miejscu pracy, w konsultacji z Komisją, będzie opracowywał dalsze wnioski w tej dziedzinie,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
CZEŚĆ I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Artykuł 1
Przedmiot
1.
Niniejsza dyrektywa jest piątą dyrektywą szczegółową w rozumieniu art.16 ust. 1 dyrektywy
89/391/EWG, której celem jest ustalenie minimalnych wymogów w zakresie bezpieczeństwa i
ochrony zdrowia podczas pracy z monitorami ekranowymi zdefiniowanymi w art. 2.
2.
Postanowienia dyrektywy 89/391/EWG mogą być bez ograniczeń stosowane w dziedzinie
opisanej w ust. 1 bez naruszania bardziej szczegółowych postanowień zawartych w niniejszej
dyrektywie.
3.
Niniejszej dyrektywy nie stosuje się do:
a)
kabin kierowców i kabin sterowniczych maszyn i pojazdów;
b)
systemów komputerowych na pokładach środków transportu;
c)
systemów komputerowych przeznaczonych głównie do uŜytku publicznego;
d)
systemów „przenośnych”
stanowisku pracy;
e)
kalkulatorów, kas rejestrujących i innych urządzeń z małymi ekranami do prezentacji danych
lub wyników pomiarów;
f)
tradycyjnych maszyn do pisania typu „maszyna z okienkiem”.
nie
przeznaczonych
do
dłuŜszego
uŜytkowania
na
danym
Artykuł 2
Definicje
Do celów niniejszej dyrektywy:
a)
urządzenia z monitorami ekranowymi: oznaczają urządzenia do wyświetlania informacji w
trybie znakowym lub graficznym, niezaleŜnie od zastosowanej metody uzyskiwania obrazu;
b)
stanowisko pracy: oznacza zespół urządzeń z monitorem ekranowym, który moŜe być
wyposaŜony w klawiaturę lub urządzenia wejściowe i (lub) oprogramowanie określające
interfejs operator - maszyna, wyposaŜenie dodatkowe, urządzenia peryferyjne (stacje
dyskietek, telefon, drukarka), uchwyt na dokumenty, krzesło robocze, biurko lub
powierzchnia robocza i bezpośrednie otoczenie miejsca pracy;
c)
pracownik: oznacza kaŜdego zatrudnionego, określonego w art. 3 lit. a dyrektywy
89/391/EWG, który zwykle korzysta z urządzeń z monitorem ekranowym przez większą część
swojego normalnego czasu pracy.
7
Dz.U. nr L 185 z 9.07.1974, str. 15.
CZĘŚĆ II
OBOWIĄZKI PRACODAWCÓW
Artykuł 3
Analiza stanowisk pracy
1.
Pracodawcy będą obowiązani przeprowadzać analizę stanowisk pracy w celu oceny warunków
ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy pracowników, szczególnie w aspekcie potencjalnego
zagroŜenia wzroku, zagroŜeń fizycznych i obciąŜeń psychicznych.
2.
Pracodawcy winni podejmować działania w celu usunięcia stwierdzonych zagroŜeń na
podstawie oceny określonej w ust. 1, biorąc pod uwagę dodatkowe i połączone skutki
występujących zagroŜeń.
Artykuł 4
Nowo uruchamiane stanowiska pracy
Pracodawcy powinni podjąć odpowiednie działania, aby stanowiska pracy uruchamiane po dniu 31
grudnia 1992 r. odpowiadały minimalnym wymogom bezpieczeństwa określonym w Załączniku.
Artykuł 5
Istniejące stanowiska pracy
Pracodawcy powinni podjąć odpowiednie działania, aby stanowiska pracy uruchomione w dniu 31
grudnia 1992 r. i przed tą datą zostały dostosowane do minimalnych wymogów bezpieczeństwa,
określonych w załączniku, nie później niŜ w ciągu czterech lat po tej dacie.
Artykuł 6
Informowanie i szkolenie pracowników
1.
NiezaleŜnie od postanowień art.10 dyrektywy 89/139/EWG pracownicy powinni być
informowani o wszystkich aspektach ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy na ich stanowiskach
pracy, w szczególności o środkach zabezpieczeń stosowanych zgodnie art. 3, 7 i 9.
We wszystkich przypadkach pracownicy lub ich przedstawiciele będą informowani na bieŜąco o
wszelkich środkach bezpieczeństwa i ochrony zdrowia stosowanych zgodnie z niniejszy dyrektywą.
2.
NiezaleŜnie od art. 12 dyrektywy 89/391/EWG, kaŜdy pracownik powinien zostać
przeszkolony w zakresie korzystania ze stanowiska pracy przed podjęciem tego rodzaju pracy i w
kaŜdym przypadku znaczącej zmiany organizacji stanowiska pracy.
Artykuł 7
Dzienny tryb pracy
Pracodawca musi zaplanować czynności pracownika w taki sposób, aby codzienna praca odbywała
się z przerwami na wypoczynek lub był zmieniany charakter czynności, co zmniejsza obciąŜenie
pracą przy ekranie monitora.
Artykuł 8
Konsultacje i współudział pracowników
1.
W sprawach omówionych w niniejszej dyrektywie, łącznie z Załącznikiem, powinny być
prowadzone konsultacje z udziałem pracowników lub teŜ ich przedstawicieli, zgodnie z art. 11
dyrektywy 89/391/EWG.
Artykuł 9
Ochrona oczu i wzroku pracowników
1.
Pracownicy powinni mieć zagwarantowane prawo do odpowiednich badań oczu i wzroku,
przeprowadzanych przez osoby o niezbędnych kwalifikacjach:
-
przed podjęciem pracy wymagającej stosowania monitora ekranowego,
-
w regularnych odstępach czasu po podjęciu takiej pracy,i
-
w przypadku wystąpienia zaburzeń wzroku, które mogą być wywołane pracą przed ekranem
monitora.
2.
Pracownicy powinni mieć zagwarantowane prawa do badań oftalmologicznych, jeŜeli w
wyniku testów wymienionych w ust. 1 okaŜe się, Ŝe jest to konieczne.
3.
Pracownik powinien otrzymać specjalne urządzenia korygujące, odpowiednie do rodzaju
pracy, jeŜeli w wyniku testów wymienionych w ust. 1 lub badań wymienionych w ust. 2 okaŜe się,
Ŝe jest to konieczne i o ile nie mogą zostać uŜyte zwykłe urządzenia korygujące.
4.
Środki i działania podjęte w wyniku realizacji postanowień niniejszego artykułu nie mogą w
Ŝadnym razie obciąŜać finansowo pracownika.
5.
Ochrona oczu i wzroku pracowników moŜe być zapewniona w ramach krajowego systemu
ochrony zdrowia.
CZĘŚĆ III
POSTANOWIENIA RÓśNE
Artykuł 10
Realizacja postanowień Załącznika
Realizacja postanowień Załącznika, z uwzględnieniem postępu technicznego, rozwoju
międzynarodowych uregulowań i wiedzy na temat monitorów ekranowych, będzie następować
zgodnie z procedurą opisaną w art.17 dyrektywy 89/391/EWG.
Artykuł 11
Postanowienia końcowe
1.
Państwa Członkowskie wprowadzą w Ŝycie ustawy, przepisy i postanowienia administracyjne
niezbędne do wprowadzenia zaleceń niniejszej dyrektywy do uŜytku do dnia 31 grudnia 1992 r. O
tym fakcie powinny one natychmiast powiadomić Komisję.
2.
Państwa Członkowskie przedstawią Komisji teksty przepisów prawa krajowego,
wprowadzanych lub teŜ juŜ wprowadzonych, w dziedzinie omawianej w niniejszej dyrektywie.
3.
Co cztery lata Państwa Członkowskie będą składać Komisji sprawozdania na temat
praktycznego stosowania postanowień niniejszej dyrektywy, uwzględniając punkty widzenia
pracodawców i pracowników. Komisja będzie informować Parlament Europejski, Radę, Komitet
Społeczno - Ekonomiczny, Komitet ds. ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy.
4.
Komisja będzie przedstawiać sprawozdania z realizacji niniejszej dyrektywy w regularnych
odstępach czasu Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Komitetowi Społeczno - Ekonomicznemu,
biorąc pod uwagę ust. 1, 2 i 3.
Artykuł 12
Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.
Sporządzono w Brukseli, dnia 28 maja 1990 r.
W imieniu Rady
B. AHERN
Przewodniczący
Załącznik
MINIMALNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA
(Art. 4 i 5)
Uwaga wstępna
Wymagania określone w niniejszym Załączniku stosuje się dla osiągnięcia celów niniejszej
dyrektywy pod warunkiem, Ŝe, po pierwsze, dane elementy występują na stanowisku pracy, po
drugie, wymagania i charakter zadania nie wykluczają ich.
1.
URZĄDZENIA
a)
Uwaga ogólna
Korzystanie z urządzeń jako takich nie moŜe być źródłem zagroŜeń dla pracownika.
b)
Ekran monitora
Znaki na ekranie będą wyraźne, rozróŜnialne,
odpowiednimi odstępami między znakami i liniami.
odpowiedniego
rozmiaru
i
z
Obraz na ekranie powinien być stabilny, bez migotania i innych zakłóceń.
Jasność i (lub) kontrast pomiędzy znakami i tłem powinny być łatwe do regulowania
przez operatora w zaleŜności od aktualnych warunków otoczenia
Monitor powinien być łatwy do obracania i pochylania, zaleŜnie od potrzeb operatora.
Powinno być moŜliwe uŜycie oddzielnej podstawy ekranu lub regulowanego stołu.
Ekran powinien być wolny od olśnień i odbić światła mogących stanowić niewygodę dla
uŜytkowników.
c)
Klawiatura
Kąt nachylenia klawiatury powinien dawać się regulować. Powinna być oddzielona od
ekranu tak, aby umoŜliwić pracownikowi przyjęcie wygodnej pozycji przy pracy, a tym
samym uniknąć zmęczenia rąk i dłoni.
Przestrzeń przed klawiaturą powinna być wystarczająca do zapewnienia podparcia dla
rąk i dłoni operatora.
Klawiatura powinna mieć matową powierzchnię, aby zapobiec olśnieniom.
Układ klawiatury i parametry klawiszy powinny być takie, by ułatwić korzystanie z
klawiatury.
Znaki na klawiszach powinny być odpowiednio kontrastowe i czytelne przy prawidłowej
pozycji pracownika.
d)
Biurko lub powierzchnia robocza
Biurko lub powierzchnia robocza winny być odpowiednio duŜe, o małym współczynniku
odbicia światła. Powinny umoŜliwiać dowolne ustawienie ekranu, klawiatury,
dokumentów i urządzeń pomocniczych.
Uchwyt na dokumenty powinien być stabilny, regulowany i ustawiony w pozycji
minimalizującej niewygodne ruchy głowy i oczu.
Pracownik musi mieć dostateczną przestrzeń do zajęcia wygodnej pozycji przy pracy.
e)
Krzesło do pracy
Krzesło powinno być stabilne i zapewniać operatorowi swobodę ruchów i wygodną
pozycję.
Siedzenie powinno mieć regulację wysokości.
Oparcie powinno mieć regulację wysokości i nachylenia.
Podnośnik powinien być dostarczony na Ŝyczenie pracownika.
2.
OTOCZENIE
a)
Odpowiednia przestrzeń
Stanowisko pracy powinno być tak zaprojektowane i określone pod względem
wymogów, aby uŜytkownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń, wystarczającą
przy zmianie pozycji i ruchach.
b)
Oświetlenie
Oświetlenie pomieszczenia i (lub) miejsca pracy (lampy) powinno być zadowalające.
Powinien być zapewniony właściwy kontrast pomiędzy ekranem a tłem otoczenia, z
uwzględnieniem rodzaju pracy i specyfiki pracy wzrokowej pracownika.
NaleŜy zapobiegać ewentualnym odblaskom i odbiciom światła przez dostosowanie
miejsca i stanowiska pracy do miejsca ustawienia i charakterystyki technicznej źródeł
światła.
c)
Odblaski i odbicia światła
Stanowiska pracy powinny być tak zaprojektowane, aby źródła światła, takie jak okna
lub inne otwory, przezroczyste lub półprzezroczyste ściany, wyposaŜenie lub ściany w
jaskrawych kolorach, nie powodowały, na tyle na ile to moŜliwe, bezpośrednich
odblasków i odbiór od ekranu.
Okna powinny być wyposaŜone w odpowiedni system ruchomych zasłon, tak aby
moŜna było osłabić światło dzienne padające na stanowisko pracy.
d)
Hałas
Przy budowie stanowiska pracy naleŜy zwracać uwagę, by hałas emitowany przez
urządzenia wchodzące w jego skład nie rozpraszał uwagi i nie utrudniał
porozumiewania się.
e)
Ciepło
Urządzenia wchodzące w skład stanowiska pracy nie powinny emitować nadmiaru
ciepła, które mogłoby przeszkadzać pracownikom.
f)
Promieniowanie
Wszelkie promieniowanie, za wyjątkiem widzialnej jego części, powinno być
zmniejszone do poziomu nie mającego wpływu na zdrowie i bezpieczeństwo
pracownika.
g)
Wilgotność
NaleŜy ustalić i utrzymać odpowiedni stopień wilgotności.
3.
INTERFEJS OPERATOR - KOMPUTER
Przy projektowaniu, doborze, odbiorze i modernizacji oprogramowania, a takŜe przy
planowaniu zadań z uŜyciem ekranu monitora, pracodawca powinien wziąć pod uwagę
następujące zasady:
a)
oprogramowanie powinno odpowiadać zadaniu;
b)
oprogramowanie powinno być łatwe w uŜyciu, a tam gdzie to moŜliwe dostosowane do
poziomu wiedzy lub doświadczenia operatora;nie moŜna uŜywać bez wiedzy
pracownika Ŝadnych urządzeń do kontroli jakościowej lub ilościowej jego pracy;
c)
systemy muszą zapewniać przekazywanie pracownikom informacji zwrotnej o ich
działaniu;
d)
systemy muszą gwarantować wyświetlanie informacji w formie i tempie odpowiednich
dla operatora;
e)
przy przetwarzaniu danych powinny być stosowane zasady ergonomii.