Usługi banków komercyjnych dla ludności i przedsiębiorstw
Transkrypt
Usługi banków komercyjnych dla ludności i przedsiębiorstw
Instytucje gospodarki rynkowej Notatka 3: Handel na rynku – pojęcie giełdy. Zasady obrotu papierami wartościowymi Cel ogólny notatki: poznanie zasad działania giełd towarowych i papierowych 1. Pojęcie giełdy. Giełda jest instytucją zorganizowanego rynku, za pośrednictwem której dokonuje się transakcji handlowych według określonych norm i zasad. 2. Najważniejsze rodzaje giełd. Giełdy towarowe, gdzie handluje się bezpośrednio określonymi typami towarów lub tylko prawem ich własności (transakcje samochodów, produktów rolnych, materiałów budowlanych, paliw). Giełdy kapitałowe (papierów wartościowych), których celem jest obrót papierami wartościowymi oraz zapewnienie jednakowego dla wszystkich do nich dostępu (akcje, obligacje). 3. Działanie giełdy papierów wartościowych. Giełdy na świecie: Stany Zjednoczone - Nowy York, Japonia - Tokyo, Wielka Brytania - Londyn, Niemcy – Frankfurt, Polska – Warszawa: Giełda Papierów Wartościowych (kwiecień 1991 r.). Wraz z GPW powstała Komisja Papierów Wartościowych, która ma za zadanie chronić interesy osób i instytucji inwestujących w papiery wartościowe. Sprawuje ona nadzór nad giełdą, domami maklerskimi, funduszami powierniczymi. Każda spółka, która wchodzi na giełdę, jest zobowiązana przygotować prospekt emisyjny. Cel tego prospektu to dostarczenie wyczerpujących informacji przyszłym inwestorom, aby mogli oni podjąć świadomą decyzję zakupu akcji spółki. 4. Przepływ informacji podczas transakcji giełdowych. Ryc. Obrót papierami wartościowymi 5. Rynek papierów wartościowych. Rynek pierwotny obejmuje sprzedaż nowych papierów wartościowych (akcji, obligacji) dopuszczonych do obrotu przez Komisję Papierów Wartościowych. Cenę ustala emitent. Rynek wtórny, którego transakcje są dokonywane za pośrednictwem GPW w Warszawie. Cenę ustala prawo popytu i podaży w wyniku transakcji miedzy inwestorami. 6. Akcje to świadectwo posiadania udziału w przedsiębiorstwie, którego formę organizacyjna stanowi spółka akcyjna. Sprzedaż akcji jest jedną z form pozyskania funduszy na rozwój firmy. Posiadanie akcji upoważnia do dywidendy, czyli udziału akcjonariuszy w zysku rocznym spółki. Posiadacz akcji ma prawo do wyboru władz spółki oraz prawo do uczestnictwa w podziale majątku firmy w wypadku jej likwidacji. 7. Obligacje to papiery wartościowe, emitowane przez Skarb Państwa (obligacje skarbowe), jednostki samorządu terytorialnego (np. obligacje gmin) lub przedsiębiorstwa. Obligacje państwowe są swego rodzaju pożyczką zaciągniętą przez Skarb Państwa u inwestorów, którymi głównie są głównie obywatele i instytucje finansowe. Skarb Państwa zobowiązuje się do wykupienia obligacji po upływie określonego terminu (od dwóch do dziesięciu lat) oraz zapłacenia należnych odsetek. 8. Źródła informacji o zmianach i kursach akcji i obligacji. Po zakończeniu każdej sesji giełdowej, czyli rozliczeniu transakcji kupna-sprzedaży papierów wartościowych w ciągu dnia, publikowana jest Ceduła – wykaz zawierający oficjalne informacje o kursach i obrotach poszczególnymi papierami wartościowymi (zwanych również w języku giełdowym walorami). Analizę zmian na rynku papierów wartościowych pokazują wskaźniki, zwane indeksami, wyliczane przez giełdę. W Polsce najważniejszymi indeksami są: WIG (Warszawski Indeks Giełdowy) – ustalany na podstawie notowań wszystkich spółek WIG 20 – uwzględnia dwadzieścia największych firm (banki mają tu dominujący kapitał) MIDWIG – uwzględnia czterdzieści największych spółek giełdowych TechWIG – oparty na notowaniach akcji spółek zajmujących się nowymi technologiami 9. Zyski na giełdzie osiąga się przez sprzedaż papierów wartościowych, których notowania wzrosły, lub przez otrzymywanie dywidendy wypłacanej przez spółki, których akcje posiadamy. Jednak gra na giełdzie niesie ze sobą duże ryzyko, które się zmniejsza, gdy indeksy giełdowe rosną (hossa), natomiast gdy indeksy spadają, inwestowanie staje się ryzykowne (bessa).