aromatyzowany tytoń

Sygn. akt IV K 423/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 października 2014 roku
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie IV Wydział Karny w składzie:
Przewodnicząca: SSR Agnieszka Furman
Protokolant: Anna Frydrychowska, A. G.
bez udziału prokuratora, zawiadomionego wokandą
po rozpoznaniu na rozprawach dniach 13 sierpnia 2014, 22 października 2014 roku sprawy
1. A. Ł., syna A. i G. z domu G., urodzonego (...) w W.,
oskarżonego o to, że:
w dniu 26 sierpnia 2013 roku w Urzędzie Celnym (...)” w W. spowodował wprowadzenie organu celnego w błąd
w zgłoszeniu celnym (...) w zakresie tożsamości importowanego ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich na obszar
celny Wspólnoty towaru w postaci 84 kg netto mieszanki aromatycznej do palenia stanowiącej wyrób podlegający
obowiązkowi opodatkowania podatkiem akcyzowym i oznaczania znakami akcyzy, przez co spowodował narażenie na
uszczuplenie należności celnej w wys. 592,- PLN, podatku akcyzowego w wys. 11.268,- PLN oraz podatku VAT w wys.
3.748,- PLN, tj. o przestępstwo skarbowe określone w art. 87 § 1 i 4 k.k.s. w zb. z art. 63 § 2 i 6 k.k.s.
w zb. z art. 56 § 1 i 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s.
2. J. H., z domu J., córki W. i J. z domu K., urodzonej (...) w W.,
oskarżonej o to, że:
w dniu 26 sierpnia 2013 roku w Urzędzie Celnym (...) w W. spowodowała wprowadzenie organu celnego w błąd
w zgłoszeniu celnym (...) dokonanym na rzecz (...) trade A. Ł. - w zakresie taryfikacji celnej importowanego ze
Zjednoczonych Emiratów Arabskich towaru w postaci 84 kg netto mieszanki aromatycznej do palenia stanowiącej
wyrób podlegający obowiązkowi opodatkowania podatkiem akcyzowym i oznaczania znakami akcyzy, przez co
spowodowała narażenie na uszczuplenie należności celnej w wys. 592,- PLN, podatku akcyzowego w wys. 11.268,PLN oraz podatku VAT w wys. 3.748,- PLN, tj. o przestępstwo skarbowe określone w art. 87 § 1 i 4 k.k.s.
w zb. z art. 63 § 2 i 6 k.k.s. w zb. z art. 56 § 1 i 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s.
orzeka:
I. uniewinnia oskarżonego A. Ł. oraz oskarżoną J. H. od popełnienia zarzucanych im czynów;
II. na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. koszty postępowania przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.
Sygn. akt: IV K 423/14
UZASADNIENIE
Sąd ustalił następujący stan faktyczny.
Latem 2013r. A. Ł., (...), sprowadził na polski obszar celny towar, który został zakwalifikowany jako kadzidło. Przy
zamówieniu towaru, od producenta towaru A. M. Non T. M. uzyskał certyfikat z którego wynikało, że jest to produkt
stosowany w aromaterapii, jako alternatywa środka leczniczego, która wykorzystuje materiały roślinne, znane jako
olejki eteryczne, melasy ziołowe i inne związki aromatyczne (k.180). Ponadto eksporter poinformował go, że towar
nie zawiera tytoniu i nie powinien być spożywany ani palony (k.187).
W imieniu oskarżonego, zgłoszenia celnego, w procedurze dopuszczenia do obrotu (...) z dnia 26 sierpnia 2013r.,
dokonała agent celny J. G.. Na podstawie uzyskanej od importera informacji oraz tłumaczenia faktury (k.8, 83,84),
towar został zadeklarowany jako kadzidełka zapachowe – 14 opakowań i zakwalifikowany do kodu (...) ze stawką celną
6,5% oraz stawką podatkową 23%, co oznaczało, że sprowadzany wyrób nie podlega obowiązkowi opodatkowania
obowiązkiem akcyzowym. Było to już trzecie zgłoszenie celne wykonywane przez J. H. w imieniu tego importera
(k.62-7 czerwca 2013r., k. 72 – 19 lipca 2013r.).
Przed dokonaniem zgłoszenia celnego A. Ł. przekazał Agencji (...) fakturę w języku angielskim wraz z tłumaczeniem
i oświadczenie, że importowany towar jest kadzidłem niezawierającym tytoniu (k.105-106, 83-85).
W związku z uzyskaną informacja J. G. dokonała w imieniu oskarżonego zgłoszenia celnego klasyfikując towar do
kodu (...).
Funkcjonariusz celny J. K., mając na względzie rodzaj sprowadzonego towaru, kraj przywozu (Zjednoczone Emiraty
Arabskie), nazwę nadawcy (A. T. F.) skierował przesyłkę do rewizji celnej (k. 59v).
Oskarżeni są osobami niekaranymi (k. 100, 128).
Powyższe ustalenia zostały dokonane w oparciu wyjaśnienia oskarżonych A. Ł. (k.187-191,114-115,) i J. H. (k.192-194,
105v), zeznania świadków L. Z. (k.60 – 61,195 – 196) i J. K. (k. 59v, 194) oraz dokumenty ujawnione na rozprawie
w dniu 13 sierpnia 2014r. (k.197), w szczególności protokół badań przeprowadzonych przez laboratorium celne Izby
Celnej w B. (k. 43-47)
Oskarżony A. Ł. nie przyznał się do zarzucanego mu czynu. Nie kwestionował ustaleń faktycznych w zakresie
przebiegu wydarzeń związanych ze sprowadzeniem towaru, zgłoszeniem celnym i zastosowanym w zgłoszeniu kodem
nomenklaturowym. Nie zgodził się jednak z końcowymi wnioskami sprawozdania z badań z dnia 02 października
2013r. We wnioskach końcowych znalazło się twierdzenie, że produkty sprowadzone przez oskarżonego powinny być
zakwalifikowane jako wyroby niezawierające tytoniu, przeznaczone do palenia w fajkach wodnych, do kodu (...) i
zgodnie z art. 98 ust.5 i ust.8 ustawy z dnia 6 grudnia 2008r. o podatku akcyzowym są wyrobem akcyzowym.
W przekonaniu oskarżonego sprowadzona przez niego melasa nie jest wyrobem akcyzowym. Wskazuje, że przed
sprowadzeniem towaru otrzymał od producenta certyfikat określający przeznaczenie i skład towaru. Ponadto zapoznał
się z indywidualnymi interpretacjami celnym dotyczącymi takich samych produktów z których wynikało, że nie
podlegają one ustawie o podatku akcyzowym. Oskarżony dodał, że produkt miał być umieszczony w opakowaniach
jednostkowych, na których miała być umieszczona informacja, że wyrób nie jest przeznaczony do jedzenia, palenia
i dla dzieci.
W dniu 12 listopada 2013r, Oskarżony sam wystąpił do Dyrektora Izby(...)w W. z wnioskiem o wydanie pisemnej
interpretacji prawa podatkowego (k. 177-179). We wniosku wskazał taki sam skład towaru, jaki posiadał towar
przez niego już sprowadzony tj. melasę, fruktozę, naturalny aromat, trzcinę cukrową. Określił, że produkt ten ma
być przeznaczony do palenisk i kominków, zapakowany będzie w plastikowe woreczki włożone w szczelne pudełko
plastikowe lub kartonik. Na etykietach umieszczona będzie informacja, że wyrób należy chronić przed dziećmi, że
wyrób nie nadaje się do jedzenia i palenia.
W Interpretacji Indywidualnej Dyrektor Izby (...) w W., określił, że produkt wskazany we wniosku A. Ł. nie jest
wyrobem tytoniowym, zatem nie podlega ustawie o podatku akcyzowym. Stanowisko to wywiódł po dokonaniu
szczegółowej interpretacji art. 98 ustawy z dnia 6 grudnia 2008r. o podatku akcyzowym. Celem właściwej oceny
zaistniałego stanu faktycznego konieczne było dokonanie interpretacji art. 98 ust.5 i 8 ustawy z dnia 6 grudnia 2008r.
o podatku akcyzowym. Zgodnie z tym przepisem za tytoń do palenia uznaje się produkty składające się w całości albo
w części z substancji innych niż tytoń. Muszą one tylko spełniać kryteria przewidziane w ust. 2,3 lub 5 wspominanego
przepisu, wówczas traktowane są jako tytoń do palenia i papierosy. W niniejszej sprawie znaczenie ma przepis art. 98
ust. 5, który definiuje jakie produkty uznawane są za tytoń do palenia.
Immanentną cechą tytoniu do palenia jest, jak sama nazwa wskazuje, możliwość użycia go do palenia, zatem wyrób
musi “nadawać się do palenia”. Ustawa nie definiuje tego pojęcia, dlatego konieczne było odwołanie sie do jego
językowego znaczenia. Z Małego słownika języka polskiego, Wydawnictwo (...)r., wynika, że nadawać się-nadać sie, to
być odpowiednim do czegoś, stosowanym do czegoś lub na coś. Natomiast „palić” to w szczególności używać tytoniu
poprzez wciąganie dymu z żarzącego się papierosa, fajki, cygara.
Zatem nadający się do palenia to taki wyrób, który w papierosie, fajce lub cygarze poprzez jego żarzenie się wywołuje
dym nadający się do wdychania.
Tym samym masa przeznaczona do kominków i palenisk, a umieszczonymi stosownymi ostrzeżeniami, że wyrób
nie nadaje sie do palenia nie będzie tytoniem do palenia a tym samym nie będzie podlegać rygorom ustawy o
podatku akcyzowym. Powyższe prezentowane stanowisko Dyrektora Izby (...)w W. wskazuje na poważne rozbieżności
w interpretacji przepisu art. 98 ust. 8 ustawy o podatku akcyzowym.
Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego w całości, a w szczególności, co do jego twierdzenia, że był przekonany,
iż produkt, który importuje nie jest obłożony podatkiem akcyzowym a jego poprawna nomenklatura celna to (...).
Dostrzec należy, że oskarżony kontaktował się z eksporterem towaru i uzyskał od niego informację, że produkt nie
nadaje się do spożycia przez ludzi, a służy jedynie w aromaterapii (k. 180-181). Z myślą o tym właśnie zastosowaniu
oskarżony towar sprowadził – brak jest bowiem dowodu, który wskazywałby, że oskarżony miał zamiar zmienić
jego zastosowanie. W tym stanie rzeczy, uznać należy, że przekonanie oskarżonego, że importowany produkt nie
podlega akcyzie – zwłaszcza wobec prawnej złożoności problemu, na która wskazuje uzyskana przez oskarżonego
indywidualna interpretacja podatkowa – było usprawiedliwione okolicznościami. W tym miejscu zaznaczyć należy, że
wywód oskarżyciela odnośnie do wyjaśnień oskarżonego (k. 141v) jest nietrafiony. Oskarżyciel wskazuje, że posłużenie
się przez eksportera na stronie internetowej terminem „flavour” wskazuje, że reklamowany produkt przeznaczony
jest do konsumpcji, termin ów bowiem – w ocenie oskarżyciela – znaczy tyle, co „smak”. W odpowiedzi na powyższe
wskazać trzeba, że termin „flavour” ma szereg znaczeń i obok słowa „smak” może także znaczyć „aromat” lub zapach
np. „substancje zapachowe” czy „substancje aromatyzowane”. Mieć należy na uwadze także stopień znajomości języka
angielskiego oskarżonego, który sam oskarżony określił, jako podstawowy. W świetle powyższego nie sposób jest
przyjąć, że oskarżony mógł i powinien był dojść do przekonania, że importowany przez niego produkt służy do
palenia, tym bardziej, że otrzymał od producenta informację wskazującą na okoliczność przeciwną. Ponadto do akt
dołączone zostały kopie stron internetowych reklamujących towary sprzedawane przez firmę (...). Ogłoszenia te,
zdaniem oskarżonego (k.189), zostały umieszczone w Internecie już po zatrzymaniu ujętego w zarzucie towaru. Zatem
nie może dziwić fakt, ze wśród towarów oferowanych do sprzedaży przez oskarżonego nie znalazły się kadzidełka.
Przesłuchana w charakterze podejrzanej J. H. nie przyznała się do zarzucanego jej czynu i wyjaśniła, iż (k.103, 105v)
zgłoszenia celnego dokonała na podstawie tłumaczenia importera, które otrzymała e-mailem, zgodnie z procedurą
ustaloną w agencji celnej w której jest zatrudniona. Importer przetłumaczył faktury jako kadzidło, więc taryfikacja
tego typu towaru jest jednoznaczna i jest opisana w taryfie celnej pod kodem (...). Nie miała podstaw do podejrzewania
nieprawdy, co do opisu towaru przez importera, który jako jedyny mógł wiedzieć co zawiera przesyłka. Odpowiadając
na pytania Urzędu Celnego podejrzana wyjaśniła ponadto, iż w zawodzie agenta celnego pracuje od 1994 roku i przez
ten okres zajmowała się odprawami na (...). Nigdy wcześniej nie zgłaszała do odprawy żadnych towarów akcyzowych,
zgłaszała natomiast dla rożnych firm kadzidełka. Jeśli była rewizja celna towaru, to zawsze potwierdzało się, ze są to
kadzidełka i klasyfikacja do kodu (...) była prawidłowa. Łącznie dla firmy (...) zgłaszała trzy przesypki. Nie były one
poddawane wstępnej rewizji z powodu braku wątpliwości, co do tłumaczenia importera, że są to kadzidełka. Gdyby
importer nie był pewny, co do zawartości przesyłki, nadesłał zdjęcia wskazujące na to, że towar jest do palenia dla ludzi,
to poddałaby go rewizji wstępnej sugerowany kod (...). Tłumaczenie importera, ze towar to kadzidło niezawierające
tytoniu uznała za wiarygodne.
Sąd uznał wyjaśnienia oskarżonej za wiarygodne.. W toku sprawy nie ujawniono dowodu, który wskazywałby, że
oskarżona wiedziała lub mogła podejrzewać, że towar, którego zgłoszenia dokonywała nie odpowiadał informacjom
przekazanym jej przez mocodawcę. Oskarżona nie dokonała rewizji wstępnej towaru (jak słusznie wskazała – nie była
do tego obowiązana) i zgłoszenia dokonywała jedynie w oparciu o dane, które uzyskała od oskarżonego. Nadmienić
należy, że korespondencja email pomiędzy oskarżonymi wskazuje, że oskarżona upewniała się, że towar, którego
zgłoszenia dokonywała, nie jest wyrobem tytoniowym. Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd uznał, że postępowanie
oskarżonej było w pełni prawidłowe – oskarżona nie wiedziała, że importowany towar obłożony jest podatkiem
akcyzowym, a zatem podobnie jak w przypadku oskarżonego , działała ona pod wpływem błędu, co do okoliczności
stanowiącej znamię czynu. Wyjaśnienia oskarżonej w zakresie, w jakim wskazuje, że oskarżony wskazał jej kod
taryfy celnej nie mają znaczenia. Nawet gdyby tak było, informacja ta nie jest dla niej wiążąca. Ponadto z wyjaśnień
oskarżonego i z treści korespondencji wynika, że oskarżony rzeczywiście wskazał kod taryfikacji celnej, ale dotyczyło
to poprzednich zgłoszeń celnych (k.65, 219).
Sąd dał wiarę zeznaniom L. Z., które korespondują z pozostałym materiałem dowodowym. Zaznaczyć należy,
że depozycje tego świadka miały ograniczoną przydatność dla sprawy, świadek nie podał, bowiem informacji
bezpośrednio rzutujących na odpowiedzialność oskarżonych a jedynie wyjaśnił procedurę postępowania pracowników
Agencji (...), w której zatrudniona była oskarżona. Podobnie wiarygodne jawią się zeznania J. K. – funkcjonariusza
celnego, który skierował przedmiotowy towar do rewizji celnej. Depozycje świadka odpowiadają protokołom czynności
celnych przeprowadzonych w sprawie, a fakty podane przez świadka nie były kwestionowane przez strony.
Sąd rekonstruując stan faktyczny oparł się także na dokumentacji zgromadzonej w sprawie, w tym na dokumentach
urzędowych powstałych w toku kontroli celnej jak również dokumentach prywatnych przedłożonych przez
oskarżonego. Rzetelność rzeczonych dowodów nie została przez strony zakwestionowana a ich treść nie budzi
wątpliwości i odpowiada okolicznościom wskazywanym przez osobowe źródła dowodowe. W szczególności, Sąd
oparł się ekspertyzie przedmiotowego towaru dokonanej przez laboratorium celne Izby (...) w B.. Ekspertyza
przeprowadzona jest przez podmiot fachowy, jest spójna, logiczna i zrozumiała, i można stanowić pełnoprawny
dowód w sprawie, wyjąwszy ustalenie, że badany produkt klasyfikuje się według kodu (...). Powyższe ustalenie ma
bowiem charakter oceny prawnej a jedynym organem, który w toku postępowania jurysdykcyjnego umocowany jest
do ferowania takich ocen, jest Sąd rozpoznający sprawę (art. 8 § 1 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks).
Sąd zważył, co następuje.
Art. 56 § 1 kks penalizuje zachowanie podatnika, który składając organowi podatkowemu deklarację, podaje w
niej nieprawdę, narażając tym samym podatek na uszczuplenie. Omawiany przepis będzie miał zastosowanie w
szczególności wtedy, gdy w zgłoszeniu celnym podatnik fałszywie oznaczając towar obliczy należność z tytułu
podatku VAT według niższej niż właściwa stawki. Art. 87 § 1 kks obejmuje swoją hipotezą sytuację analogiczną,
gdy organem wprowadzanym w błąd jest organ kontroli celnej i narażono na uszczuplenie należność celną. Z kolei
znamiona art. 63 § 2 kks wypełnia ten, kto wprowadza na obszar celny towary akcyzowe nieopatrzone znakami
akcyzy. Jeśli w konkretnej sytuacji sprawca sprowadza na obszar celny towar akcyzowy fałszywie go oznaczając
jako towar nieakcyzowy, co prowadzi jednocześnie do zastosowania wobec niego niższych stawek podatku VAT i
należności celnej, zasadnym jest w myśl art. 7 § 1 kks zastosowanie kumulatywnej kwalifikacji prawnej i przypisanie
sprawcy jednego czynu odpowiadającego znamionom wszystkich naruszonych przepisów. Omawiane przepisy mają
swoje typy uprzywilejowane, gdzie znamieniem specjalizującym jest wartość należności narażonej na uszczuplenie,
a wartościami progowymi 8.400 zł i 336.000 zł (odpowiednio: wartość progu ustawowego – pięciokrotność
minimalnego wynagrodzenia, art. 53 § 3 i 6 kks oraz mała wartość – dwustukrotność minimalnego wynagrodzenia,
art. 53 § 14 kks).
Podkreślić jednak należy, że wszystkie opisane w akapicie powyższym czyny zabronione popełnione mogą być jedynie
umyślnie, co ma fundamentalne znacznie dla sprawy. W myśl art. 4 § 2 kks strona podmiotowa przestępstwa lub
wykroczenia skarbowego przybiera postać umyślności jeśli sprawca ma zamiar jego popełniania (zamiar bezpośredni)
lub przewidując możliwość jego popełnienia – godzi się na to (zamiar wynikowy). Warunkiem przypisania
odpowiedzialności karnej jest obejmowanie swoją świadomością wszystkich znamion czynu zabronionego. Jeśli
sprawca czynu nie ma świadomości, że jedna z okoliczności jego zachowania odpowiada znamionom czynu
zabronionego, pozostając w tym zakresie w błędzie (error facti), to nie można przypisać mu odpowiedzialności karnej
(art. 10 § 1 kks). Tak właśnie stan rzeczy przedstawia się w sprawie niniejszej. Oskarżony dokonując zakupu towaru
przekonany był, że nie stanowi on towaru, który obłożony jest podatkiem akcyzowym, był pewien, że sprowadzany
przez niego towar w postaci kadzidełek nie jest towarem akcyzowym i taką informacje przekazał oskarżonej.
Przy czym przekonanie oskarżonego, że importowany produkt nie podlega akcyzie – zwłaszcza wobec prawnej
złożoności problemu, na którą wskazuje uzyskana przez oskarżonego indywidualna interpretacja podatkowa – było
usprawiedliwione okolicznościami. Natomiast oskarżona, będąc przekonana, że otrzymuje od swojego mocodawcy
prawidłowe dane – dokonała zgłoszenia celnego. Oboje oskarżeni pozostawali zatem w błędzie, co do okoliczności
stanowiącej znamię czynu.
Oznacza to, że pomimo realizacji znamion strony przedmiotowej, zachowanie oskórzanych nie wypełnia znamion
strony podmiotowej i dlatego nie jest czynem karalnym, co skutkowało uniewinnieniem.
O kosztach orzeczono w oparciu o art. 632 pkt 1 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks.