prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
PROJEKTU ZMIANY MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO REJONU CENTRUM W MALBORKU UCHWALONEGO
UCHWAŁĄ XLII/396/10 RADY MIASTA MALBORKA Z DN.21.01.2010 r.
Opracowanie: mgr Aneta Wojtaszek
Elbląg, lipiec 2013 r.
1. Wprowadzenie .......................................................................................................................................... 3
1.1. Podstawy formalno-prawne i merytoryczne ..................................................................................... 3
1.2. Cel sporządzenia prognozy ............................................................................................................... 4
2. Główne cele projektowanego dokumentu oraz jego powiązania z innymi dokumentami. ...................... 4
3. Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy. ................................................................................. 5
4. Charakterystyka środowiska przyrodniczego. .......................................................................................... 6
4.1. Położenie, rzeźba terenu i warunki geologiczne ............................................................................... 6
4.2. Złoża kopalin..................................................................................................................................... 7
4.3. Gleby ................................................................................................................................................. 7
4.4. Warunki wodne ................................................................................................................................. 7
4.5. Roślinność ......................................................................................................................................... 8
4.6. Fauna ................................................................................................................................................. 8
4.7. Klimat ............................................................................................................................................... 8
4.8. Korytarze ekologiczne ...................................................................................................................... 9
4.9. System ochrony przyrody ................................................................................................................. 9
5. Stan zasobów i funkcjonowanie środowiska wynikające z uwarunkowań określonych w opracowaniu
ekofizjograficznym ............................................................................................................................... 10
6. Tendencje zmian środowiska przy braku realizacji ustaleń projektowanego planu ............................... 10
7. Ocena w przypadku realizacji planu. ..................................................................................................... 11
7.1. Etap inwestycyjny ........................................................................................................................... 11
7.2. Etap funkcjonowania ustaleń planu – prognostyczne ujęcie funkcjonalne ..................................... 12
8. Stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem. ....................... 13
9. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego
dokumentu. ............................................................................................................................................ 14
10. Cele ochrony środowiska na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym istotne z
punktu widzenia projektowanego dokumentu. ...................................................................................... 14
11. Przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne,
skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz
pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego
obszaru. ................................................................................................................................................. 15
12. Przewidywane oddziaływania na środowisko. ..................................................................................... 15
13. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych
oddziaływań na środowisko. ................................................................................................................. 21
14. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień
projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, ................................................ 22
15. Podsumowanie. .................................................................................................................................... 22
16. Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym. ................................................................... 23
17. Wykaz materiałów źródłowych ............................................................................................................ 24
Załączniki:
1) Mapa struktury przestrzenno-przyrodniczej obszaru zmiany
zagospodarowania przestrzennego rejonu centrum w Malborku.
1a)
Mapa struktury przestrzenno-przyrodniczej obszaru zmiany
zagospodarowania przestrzennego rejonu centrum w Malborku.
miejscowego
planu
miejscowego
planu
2) Mapa prognozy oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego rejonu centrum w Malborku.
2
1. Wprowadzenie
Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektu
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który został sporządzony dla terenu
zlokalizowanego jest w woj. pomorskim, powiecie malborskim, w granicach administracyjnych
miasta Malbork, zajmującego powierzchnię ok. 0,348 ha i ograniczonego od wchodu Kanałem
Juranda, od południa ul. J. Piłsudskiego, od zachodu ul. Solną (obecnie H. i S. Sierakowskich),
od północy rogiem ul. Solnej i ul. Piastowskiej.
Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi wymagany prawem załącznik do projektu
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
1.1. Podstawy formalno-prawne i merytoryczne
Podstawę prawną wykonania prognozy stanowi art. 46 oraz art. 51 ustawy z dnia 03
października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U.
2008 Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.). Niniejsza prognoza w myśl wyżej przywołanego art. 46
stanowi element strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.
Poprzez pojęcie strategiczna ocena oddziaływania na środowisko zgodnie z art. 3 w/w ustawy
rozumie się postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji
polityk, strategii, planu lub programu, obejmujące w szczególności:
 uzgodnienie stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania na
środowisko,
 sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko,
 uzyskanie wymaganych ustawą opinii,
 zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu.
Podstawy prawne jak i merytoryczne opracowania prognozy wynikają także z:
 uchwały Nr XIX/208/12 Rady Miasta Malborka z dn.21.05.2012 r. w sprawie
przystąpienia do opracowania zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego rejonu Centrum w Malborku uchwalonego Uchwałą nr XLII/396/10 Rady
Miasta Malborka z dn.21.01.2010 r;
 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz. U.
2003 Nr 80, poz. 717, z późniejszymi zmianami) – art. 17, pkt 4;
 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r., (Dz. U. 2001 Nr 62 poz.
627 z późn. zmian.);
 uzgodnienia zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie
oddziałania na środowisko projektu planu z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska
(pismo RDOŚ-Gd-PNII.411.11.6.2012.MPI.1) i Państwowym Powiatowym Inspektorem
Sanitarnym (pismo SE.ZN-80/490/28/2012).
Zakres merytoryczny opracowania wiążą się ponadto z:
 ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku, gdzie określono warunki jakie powinna
spełniać prognoza oddziaływania na środowisko (art. 51 i 52).
 zakresem problematyki ujętej w projekcie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego;
 rozpoznaniem uwarunkowań przyrodniczych dla przedmiotowego obszaru;
3
 treścią Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta
Malbork;
 specyficznymi cechami funkcjonalno – przyrodniczymi obszaru opracowania,
rozpatrywanymi w powiązaniu z terenami otaczającymi.
1.2. Cel sporządzenia prognozy
Celem prognozy jest identyfikacja potencjalnych znaczących oddziaływań na środowisko
ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i określenie rozwiązań
eliminujących, ograniczających lub kompensujących negatywne oddziaływania na środowisko
oraz w miarę potrzeb przedstawienie rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w
projektowanym dokumencie.
2. Główne cele projektowanego dokumentu oraz jego powiązania z innymi
dokumentami.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego powstał dla funkcji usługowejform miejskie oraz towarzyszącej infrastruktury technicznej i komunikacyjnej. Ustalenia
podstawowe planu odnoszą się do regulacji zasad gospodarowania przestrzenią na danym
obszarze. Ustalenia szczegółowe dotyczące obszaru, który ma pełnić daną funkcję zawierają
m.in. zakazy, nakazy, dopuszczenia kształtujące swoisty charakter zagospodarowania.
Określone zostają między innymi: zasady ochrony środowiska przyrodniczego, szczegółowe
zasady i warunki zagospodarowania terenu i kształtowania zabudowy, ograniczenia użytkowania
i zasady obsługi inżynieryjnej.
Zasadnicze zmiany w użytkowaniu są wprowadzone przez projekt planu na terenach
zurbanizowanych, stanowiących obecnie nieurządzony plac parkingowy.
Zapisy projektu istotne w aspekcie zasad ochrony środowiska i krajobrazu poruszane są w
ustaleniach podstawowych i szczegółowych mówiących o:
 gospodarowaniu odpadami i ściekami (zakaz odprowadzania nieoczyszczonych ścieków
do gruntu i wód powierzchniowych, funkcjonowanie kanalizacji deszczowej i sanitarnej);
 obligatoryjności odprowadzania ścieków bytowych siecią kanalizacji sanitarnej;
 zakazie budowy obiektów stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi i o
szkodliwym wpływie na środowisko.
Projekt planu jest zgodny z treścią uchwały Nr XIX/208/12 Rady Miasta Malborka z
dn.21.05.2012 r. w sprawie przystąpienia do opracowania zmiany miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego rejonu Centrum w Malborku (…). Projekt uwzględnia także
zasadnicze uwarunkowania zawarte w opracowaniu ekofizjograficznym podstawowym, ustalenia
„Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Malborka”, w
którym przedmiotowy obszar został przeznaczony do restrukturyzacji i poprawy jakości
zagospodarowania wraz z możliwością realizacji zabudowy usługowej.
4
3. Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy.
Opracowanie prognozy realizowano etapami obejmującymi:
- zapoznanie się z podstawowymi materiałami oraz literaturą dotyczącą przedmiotowego
terenu;
- wizję terenową oceniającą strukturę przyrodniczą i przestrzenną obszaru opracowania;
- analizę informacji zawartych w opracowaniu ekofizjograficznym;
- sformułowanie elaboratu podstawowego prognozy.
Prognozę zrealizowano w oparciu o:
- projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sporządzonego dla
przedmiotowego terenu;
- materiały studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta
Malborka;
- informacje zawarte w dokumentach strategicznych szczebla krajowego, wojewódzkiego,
gminnego;
- stosowne akty prawne.
W predykcji oddziaływań na środowisko przyrodnicze zastosowano metody:
 indukcyjno-opisowe (łączenie w logiczną całość posiadanych informacji na
podstawie znajomości współczesnych mechanizmów funkcjonowania środowiska);
 analogii i wnioskowania, wynikających z wcześniejszego rozpoznania łańcuchów
skutkowo - przyczynowych w środowisku oraz w relacji człowiek – środowisko;
 ocen porównawczych, odniesionych także do wskazań i zaleceń zawartych w
opracowaniu ekofizjograficznym;
 kartowania terenowego (podstawa diagnozowania stanu i oceny funkcjonowania
środowiska obszaru) w powiązaniu z analizą materiałów kartograficznych.
W zasadniczych założeniach metodycznych i merytorycznych przyjęto:
- zapisy ustaleń planu jako punkt wyjścia ciągu działań administracyjno - inwestycyjnych,
prowadzących do powstania nowej jakości w zagospodarowaniu terenu;
- konfliktowy charakter interakcji człowiek – środowisko, stąd też w niniejszej prognozie
położono nacisk na analizę optymalizacji rozwiązań w aspekcie przyrodniczym,
uwzględniając jednocześnie konieczność kształtowania rozwoju przestrzennego;
- syntetyczne ujęcie problematyki cech i kształtowania środowiska w oparciu o opis cech
środowiska zawartych w materiałach opracowań przyrodniczych;
- swoistą krótkotrwałość kumulacji presji na środowisko etapu inwestycyjnego oraz jego
częściowo odwracalny charakter (część skutków ustaje bądź jest łagodzona po
zakończeniu inwestycji) w ocenie skutków wpływu ustaleń;
- syntetyczną ocenę oddziaływania na środowisko (syntetyczne ujęcie funkcjonalne), dla
etapu funkcjonowania ustaleń planu, odniesioną do podstawowych grup funkcji
określonych w planie, które cechują się podobnym prognozowanym wpływem na
środowisko;
5
- prognostyczną skalę względną, w syntetycznej ocenie oddziaływania na środowisko,
której punktem zerowym jest stan neutralności zmian. Stąd też potencjalne zmiany w
środowisku oceniano w oparciu o następującą skalę:
- ustalenia o korzystnym wpływie na środowisko. Utrzymują (adaptują) one
elementy stanowiące istotne wartości dla funkcji przyrodniczej oraz wprowadzają
nowe elementy do przestrzeni, tak w sferze prawnej jak i w potencjalnie realnej,
mogące wpłynąć pozytywnie na środowisko w wymiarze lokalnym jak również
ponadlokalnym;
- ustalenia oceniane jako neutralne, nie powodujące znaczących obciążeń
środowiska i nieodbiegające od dotychczasowych potencjalnych zagrożeń, będące
ustaleniami adaptującymi istniejące zagospodarowanie;
- ustalenia oceniane jako dyskusyjne w aspekcie środowiskowym. Cechują się tym,
że wprowadzają do przestrzeni uciążliwe funkcje i elementy zagospodarowania
nieodpowiadające w pełni predyspozycjom środowiskowym i krajobrazowym na
danym terenie. W związku z pewnymi funkcjami pojawiają się konflikty
środowiskowe, które mogą obniżać szeroko rozumianą efektywność inwestycji i
będą wymagać zwiększonych nakładów inwestycyjno – eksploatacyjnych.
Zjawiska generowane planem dotyczące walorów krajobrazowych, w związku z
subiektywnym wymiarem postrzegania tych walorów również zostały zaliczone do
wyszczególnionej grupy oddziaływań;
- ustalenia planu ocenione jako niekorzystne dla środowiska powodują obiektywnie
trwałe zmiany w środowisku (na przykład ograniczenie terenów biologicznie
czynnych, zmiana stosunków wodnych), będąc w znacznej mierze swoistym
kosztem rozwoju.
Wyniki opracowania przedstawione zostały w formie opisowej i graficznej. Syntezę prognozy
przedstawia załączona mapa (załącznik graf. nr 2).
4. Charakterystyka środowiska przyrodniczego.
4.1. Położenie, rzeźba terenu i warunki geologiczne
Według podziału fizyczno-geograficznego Polski J. Kondrackiego miasto Malbork znajduje
się w prowincji Niż Środkowoeuropejski, w podprowincji granica Pobrzeża
Południowobałtyckiego i Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionie granica Pobrzeże
Gdańskie i Pojezierze Iławskie, które nie dzieli się na mezoregiony. Północna część miasta
Malbork znajduje się w obrębie mezoregionu Żuławy Wiślane (313.54) o nadmorskim,
deltowym typie krajobrazu (Kałdowo). Reszta miasta znajduje się w makroregionie Pojezierze
Iławskie (314.9) o krajobrazie młodoglacjalnym, pojeziernym.
Analizowany obszar znajduje się w granicach Pojezierza Iławskiego i charakteryzuje się
wyrównaną powierzchnią terenu.
Miasto Malbork cechuje obecność form lodowcowych – wysoczyzna morenowa falista,
wodnolodowcowych – równiny sandrowe i wodnolodowcowe, a także form rzecznych –
krawędź wysoczyzny. Do form denudacyjnych zaliczyć można stożki napływowe oraz długie
6
stoki. Wysoczyzna morenowa falista to lodowcowa forma stanowiąca zarazem północnozachodnią część wysoczyzny Pojezierza Iławskiego. Wysokość bezwzględna dochodzi do 47,1
m n.p.m. Na tym terenie liczne są zagłębienia powstałe po martwym lodzie, wypełnione torfami
lub namułami piaszczystymi.
Równina sandrowa została utworzona w czasie ostatniego odpływu wód roztopowych sprzed
czoła lądolodu stadiału górnego zlodowacenia Wisły w fazie jego recesji. Wysokości
bezwzględne sandru w tym rejonie dochodzą do ok. 20-30 m n.p.m. Wody roztopowe, które
usypały stożek sandrowy, w pierwszym etapie swego odpływu intensywnie niszczyły
powierzchnię, po której płynęły i zostawiły w okolicy miejscowości Wielbark ostaniec
wysoczyznowy.
Rzeka Nogat rozcina rozległą akumulacyjną równinę madową. Jej koryto jest oddzielone od
równiny wałami przeciwpowodziowymi, których budowa rozpoczęła się już w XV w., a
następnie były one rozbudowywane i umacniane.
Na wysokości Malborka rzeka podcina wysoczyznę, co spowodowało powstanie krawędzi o
wysokości kilkunastu metrów.
Obszar objęty analizą znajduje się na równinie sandrowej. W jego podłożu obecne są piaski i
żwiry wodnolodowcowe. Dzisiejsze ukształtowanie przedmiotowego terenu jest wynikiem
całego szeregu nakładających się procesów morfogenetycznych, w tym również procesów
pochodzenia antropogenicznego (gospodarcze, komunikacyjne). Obecna rzeźba jest w znacznym
stopniu przekształcona przez człowieka w wyniku m. in. zabudowy.
4.2. Złoża kopalin
W granicach opracowania nie ma cennych surowców geologicznych.
4.3. Gleby
Rodzaj skał macierzystych, rzeźba terenu, klimat, warunki wodne, szata roślinna, a także
działalność człowieka to najważniejsze czynniki glebotwórcze.
Istotnym czynnikiem wpływającym na degradację gleb przedmiotowego terenu jest
działalność antropogeniczna człowieka, inicjowana przez intensywne zagospodarowanie
przestrzenne komunalne i komunikacyjne powodujące przyspieszoną erozję i degradację. Dla
danego obszaru charakterystyczne są urbanoziemy (w profilach gleb spotyka się różne
antropogeniczne warstwy – resztki fundamentów, murów itp.).
Na analizowanym obszarze nie ma gruntów użytkowanych rolniczo. Teren ten sąsiaduje z
terenami zurbanizowanymi niezabudowanymi, terenami rekreacyjno-wypoczynkowymi (skwer,
park) oraz z drogami.
4.4. Warunki wodne
W granicach opracowania nie ma cieków ani zbiorników wodnych. W sąsiedztwie przepływa
Młynówka Malborska (Kanał Juranda) – kanał wodny, dopływ Nogatu na Powiślu (o długości
29,3 km), wypływający z jeziora Dzierzgoń. Kanał ma ok. 600 lat, dostarczał niezależnie wodę
do zamku w Malborku. Latem 2010 r. obserwowano „przyduchę” ryb z powodu wysokich
temperatur i dużego namnożenia się sinic w tym kanale.
7
W podziale regionalnym zwykłych wód podziemnych Polski według Paczyńskiego obszar
arkusza Malbork znajduje się w regionie IV gdańskim, subregionie żuławskim (Paczyński,
1993). Malbork znajduje się poza granicami głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP
203, GZWP 204) oraz obszarów wysokiej ochrony (OWO) i obszarów najwyższej ochrony
(ONO).
Wody poziomu czwartorzędowego – miąższość warstwy wodonośnej wynosi ok. 6m w
rejonie Malborka.
Wody poziomu trzeciorzędowego – nie mają istotnego znaczenia użytkowego. Wydajność
studni wierconych wynosi od 36 do 55 m3/h. Warstwę wodonośną stanowią piaski o miąższości
19-33 m i stropie na głębokości od 85m p.p.t. w rejonie Malborka. Zwierciadło wody znajduje
się pod ciśnieniem i stabilizuje się na głębokości od 5,6 m p.p.t. do wysokości 2,5 m n.p.t.
Wody poziomu kredowego - obecne są w serii węglanowej, której strop znajduje się na
głębokości do 179 m p.p.t. w Malborku. Miąższość warstwy wodonośnej wynosi od 6 do 122 m,
przeciętnie 20-40 m. Zwierciadło wody występuje pod ciśnieniem i stabilizuje się na głębokości
od 16,9 m p.p.t. do wysokości 0,8 m p.p.t. Wydajność pojedynczych studzien wierconych są
zróżnicowane od 5 do 78 m3/h, najczęściej wynosząc 5-30 m3/h.
Wody poszczególnych pięter wodonośnych pozostają ze sobą w kontakcie hydraulicznym i
mogą mieszać się tworząc wspólny system wodonośny.
4.5. Roślinność
Obecne są tutaj zbiorowiska roślinności ruderalnej z udziałem drzew charakterystyczne dla
terenów o utwardzonej powierzchni i poddanych presji ruchu komunikacyjnego. Na danym
terenie brak jest cennych gatunków roślin, nie ma również drzew pomnikowych.
W sąsiedztwie od strony wschodniej występuje roślinność drzewiasta wzdłuż Kanału Juranda
oraz roślinność wodna i przybrzeżna wód kanału.
Naturalny potencjał twórczy środowiska pozwala na danym terenie na rozwój grądu
subatlantyckiego, seria żyzna (Stellario-Carpinetum).
4.6. Fauna
Teren objęty analizą znajduje się poza obszarami cechującymi się obecnością cennych
ekosystemów wodnych, leśno - zaroślowych, łąkowych i murawowych tworzących siedliska dla
zróżnicowanej fauny wodnej, lądowej – bezkręgowców, ryb, płazów, gadów, ptaków (zwłaszcza
wodno - błotnych) i ssaków.
Nie ma szczegółowych opracowań na temat fauny analizowanego terenu. Jest to obszar
zurbanizowany cechujący się ubogą fauną z dominacją gatunków ptaków synantropijnych (np.
wróbel, gołąb) bądź synantropizujących się (m.in. kos).
W odległości ok. 300 m w kierunku zachodnim od obszaru projektu planu przepływa rzeka
Nogat, która pełni funkcję ważnego korytarza regionalnego, w tym także dla migracji awifauny.
4.7. Klimat
Klimat terenu objętego opracowaniem posiada cechy charakterystyczne dla pobrzeża Bałtyku,
tzn. pozbawiony jest ekstremalnych temperatur zarówno latem jak i zimą. Wiosna jest chłodna,
lato niezbyt upalne, jesień ciepła i długa, a zima łagodna. Region ten posiada częste silne wiatry
8
(wiatry o prędkościach pow. 5,0 m/s występują z częstotliwością 20 – 30%) oraz niskie opady
atmosferyczne w porównaniu z pobliskimi obszarami pojezierzy. Dominują tutaj wiatry
zachodnie (obecne jest tutaj zjawisko cienia opadowego wysoczyzn pojezierza pobrzeża
Kaszubskiego), jednak wiatry z południa i południowego zachodu również są tutaj częste.
Klimat tego regionu jest wyraźnie cieplejszy (latem i zimą) niż na terenach sąsiednich, a przez
to jest on wyżej oceniany z punktu widzenia potrzeb rolnictwa. Charakteryzuje się m.in. dużą
wilgotnością powietrza związaną z obecnością rzeki Nogat i gęstej sieci kanałów. Skutkiem
takich uwarunkowań jest częste pojawianie się mgieł. Jednak skarpa wysoczyzny morenowej w
Malborku może stanowić wyraźną granicą w klimacie lokalnym.
Miasto Malbork znajduje się na wysoczyźnie, gdzie nie ma już tak gęstej sieci kanałów,
dominują natomiast tereny zurbanizowane co sprzyja powstawaniu zjawiska tzw. „wyspy
ciepła”, która cechuje się występowaniem wyższych nawet o kilka stopni temperatur niż na
obszarach sąsiednich, które nie są zurbanizowane.
4.8. Korytarze ekologiczne
Obszar objęty analizą nie wykazuje wysokiego potencjału biotycznego o istotnym znaczeniu
dla powiązań przyrodniczych. Zatem nie może pełnić funkcji korytarza ekologicznego.
Natomiast w jego sąsiedztwie znajdują się obszary, które takie cechy posiadają: rzeka Nogat
(regionalny korytarz ekologiczny) i Kanał Juranda (lokalny korytarz ekologiczny).
4.9. System ochrony przyrody
W granicach opracowania nie ma obszarów ani obiektów objętych ochroną prawną na
podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. 2004 Nr 92 poz. 880 z późn. zm.). W
najbliższym sąsiedztwie znajdują się formy ochrony przyrody takie jak: Obszar Chronionego
Krajobrazu Rzeki Nogat (w odległości ok. 615 m na południowy - zachód od granic opracowania
projektu planu), pomnik przyrody (w odległości ok. 250 m na wschód) i użytek ekologiczny (w
odległości ok. 1,5 km na zachód).
Obszaru Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat, zgodnie z art. 23 ustawy o ochronie przyrody,
stanowi „tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych
ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z
turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych”. Stanowi on część
ekologicznego systemu obszarów chronionych, którego zadaniem jest ochrona najcenniejszych
walorów przyrodniczo – krajobrazowych środowiska, obejmuje swym zasięgiem rzekę Nogat
(do zachodniej granicy administracyjnej miasta Malborka) oraz pobliskie łąki i pastwiska. Jego
całkowita powierzchnia wynosi 11 578 ha. W granicach OChK Rzeki Nogat obowiązują zakazy
określone w uchwale nr 1161/XLVII/10 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 28 kwietnia
2010 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim.
W zachodniej części Kałdowa (dzielnica Malborka) znajduje się użytek ekologiczny. Ochroną
objęto uwodniony teren wyrobiska gliny wraz z najbliższym otoczeniem, dla którego
obowiązywać będzie zakaz zmiany sposobu użytkowania terenu. Użytek ekologiczny to, zgodnie
z art. 42 ustawy o ochronie przyrody „zasługująca na ochronę pozostałość ekosystemów,
mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej”.
9
W Malborku obecnych jest 18 pomników przyrody. Są to: topola spp., topola szara, 5 dębów
szypułkowych, miłorząb dwuklapkowy, 2 lipy drobnolistne, modrzew europejski, 4 wierzby
białe, cis pospolity, klon jawor, klon zwyczajny. Najbliżej położny pomnik przyrody to klon
zwyczajny zlokalizowany w odległości ok. 250 m od granic przedmiotowego na skwerze przy
skrzyżowaniu ul. Kościuszki z ul. Warecką.
5. Stan zasobów i funkcjonowanie środowiska wynikające z uwarunkowań określonych w
opracowaniu ekofizjograficznym
Teren objęty opracowaniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego stanowi
grunt zurbanizowany, przekształcony antropogenicznie (utwardzone powierzchnie parkingowe,
chodniki). Obecne są tutaj zbiorowiska roślinności ruderalnej z udziałem drzew oraz obszary
pozbawione roślinności. Obszar planu znajduje się w centralnej części miasta i sąsiaduje z
innymi obszarami zurbanizowanymi, w tym zabudowanymi.
Teren miasta Malbork cechują dobre warunki jakości powietrza. Oceny roczne jakości
powietrza przeprowadzane przez WIOŚ Gdańsk w ostatnich latach klasyfikują strefę pomorską,
w której położony jest dany obszar do klasy A - poziom stężeń zanieczyszczeń powietrza nie
przekracza poziomu dopuszczalnego. Wyjątek stanowi jedynie niedotrzymanie dopuszczalnych
poziomów pod kątem ochrony zdrowia dla pyłu zawieszonego PM10, benzo(a)pirenu (poziom
docelowy) i ozonu (cel długoterminowy do 2020 r.) oraz pod kątem ochrony roślin dla ozonu
(cel długoterminowy).
Czwartorzędowe wody podziemne ujmowane do zaopatrzenia ludności w wodę nie są dobrej
jakości, gdyż posiadają słabą izolację od powierzchni. Na omawianym obszarze nie ma
natomiast cieków ani zbiorników wodnych.
Nie ma na tym obszarze powierzchniowych ani punktowych form ochrony przyrody. Nie
wytyczono tutaj również korytarzy ekologicznych.
Podsumowując można stwierdzić, iż stan zasobów środowiska można ocenić jako dobry,
jednak przedmiotowy obszar nie wykazuje cennych walorów przyrodniczych. Natomiast z uwagi
na lokalizację terenu w granicach administracyjnych miasta Malborka jest i będzie on narażony
na antropopresję. Aby zminimalizować jej negatywne skutki należy racjonalnie gospodarować
wolną przestrzenią oraz kształtować nowe tereny z uwzględnieniem zasad ochrony środowiska.
6. Tendencje zmian środowiska przy braku realizacji ustaleń projektowanego planu
Uwzględniając obecny stan zagospodarowania terenu w przypadku odstąpienia od realizacji
projektu planu nie prognozuje się istotnych zmian środowiskowych. W sytuacji nieprzystąpienia
do realizacji projektu planu można przypuszczać o stworzeniu warunków dla przebiegu
naturalnych procesów przyrodniczych i sukcesji ekologicznej, ale także o dalszej antropopresji,
związanej z nieuporządkowanym zagospodarowaniem terenu bądź kształtowaniem zabudowy
usługowej.
W przypadku braku realizacji nowych obiektów nie przewiduje się wpływu na wody
podziemne; zagrożenie może natomiast stanowić odprowadzanie ścieków bezpośrednio do
gruntu lub gromadzenie ich w nieszczelnych zbiornikach.
10
W przypadku braku rozwoju kanalizacji deszczowej na terenie miasta istotnym zagrożeniem
stanie się możliwość zanieczyszczenia gleb wodami odpływającymi z powierzchni dróg i miejsc
postojowych, związkami chemicznymi, w tym metalami ciężkimi wzdłuż ciągów
komunikacyjnych.
Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego pozostanie na podobnym poziomie, gdyż jest to
teren sąsiadujący z obszarami zainwestowanymi i trasami komunikacyjnymi.
W aspekcie rozwoju przestrzennego można zaś mówić o swoistej stagnacji w potencjalnym
obszarze inwestycyjnym gminy lub realizacji rozbudowy lub budowy nowych obiektów bez
zachowania odpowiednich standardów architektoniczno–urbanistycznych i środowiskowych
oraz braku podstaw do określania przez stosowne organy odpowiednich warunków realizacji
inwestycji, w tym warunków ograniczających oddziaływanie na lokalną przestrzeń środowiska
przyrodniczego.
7. Ocena w przypadku realizacji planu.
Ustalenia projektu planu, dotyczące realizacji funkcji zabudowy usługowej wraz z
infrastrukturą komunikacyjną i techniczną niosą za sobą oddziaływania na środowisko
przyrodnicze charakteryzujące się swoistym czasem trwania, zasięgiem przestrzennym,
intensywnością przekształceń i stopniem trwałości zmian.
W predykcji oddziaływań założeń planu na środowisko ujęto zarówno etap inwestycyjny jak i
eksploatacyjny. Prognoza zawiera systematyzujące ujęcie syntetyczne odnoszące się do
oddziaływania postulowanych przekształceń użytkowania na komponenty środowiska. W
prognozie zawarta została analiza wpływu ustaleń planu na środowisko wynikająca z charakteru
projektowanych funkcji terenu, oddziaływań pośrednio i bezpośrednio powodowanych
ustaleniami planu oraz uwzględniania przez plan potrzeb ochrony przyrody i krajobrazu.
Nieprognozowane jest transgraniczne oddziaływanie ustaleń projektu na środowisko, przede
wszystkim ze względu na lokalny charakter zagospodarowania wprowadzanego projektem
planu.
7.1. Etap inwestycyjny
Etap realizacji inwestycji rozumiany jako realizacja zabudowy i systemów infrastruktury
związany jest z kumulacją negatywnych dla środowiska skutków. Bezpośrednie zmiany w
środowisku przestrzennie ograniczone do terenu budowy cechować będą się znacznym
natężeniem. Charakteryzować się będą także względnie krótkim okresem oddziaływania
(równoznacznym z okresem prac budowlanych). Prognozowane przekształcenia środowiska
przyrodniczego posiadają typowy charakter dla nowych inwestycji budowlanych i w większości
są nieuniknione.
Realizacja nowej zabudowy i infrastruktury komunikacyjnej wiązać się będzie ze zmianami w
bezpośredni sposób wpływającymi na:
-
glebę, gdzie nastąpi trwałe zniszczenie profilu glebowego (realizacja fundamentów)
lub przerwanie procesu glebotwórczego (budowa infrastruktury technicznej).
Niekorzystne zmiany mogą dotyczyć struktury gleby w strefie obsługi budowy w
11
-
-
wyniku ugniatania ciężkim sprzętem, zmian nośności podłoża i składowanymi
materiałami; przy eksploatacji sprzętu budowlanego istnieje możliwość
zanieczyszczenia gleby substancjami ropopochodnymi;
stosunki wodne, gdzie zmiany obejmą przede wszystkim lokalny obieg wody w
wyniku ograniczenia infiltracji i wzrostu parowania (wprowadzenie utwardzonych,
nieprzepuszczalnych nawierzchni;
biocenozę, która ulegnie przekształceniu bądź zniszczeniu w strefie intensywnych
prac budowlanych i ziemnych. Nastąpi likwidacja i przekształcenie części
dotychczasowej roślinności na terenach przeznaczonych pod inwestycję. Na skutek
oddziaływania pośredniego, na przykład w wyniku nieuniknionego ograniczenia
przestrzennego potencjalnych siedlisk, zmian lokalnych stosunków wodnych czy
zniszczenia profilu glebowego biocenoza może ulec przekształceniom związanym
m.in. ze zmianami gatunkowymi zarówno flory jak i fauny także poza strefą
bezpośrednich prac inwestycyjnych;
- rzeźbę terenu, która lokalnie może potencjalnie ulec przekształceniom na czas
realizacji prac inwestycyjnych oraz częściowo może pozostać zmienioną także po
zakończeniu inwestycji (niwelacje terenu);
- krajobraz, którego cechy ulegną bezpośrednim przekształceniom poprzez fizjonomię
placu budowy, będąc jednak w większości zmianami odwracalnymi. Zmiany
długotrwałe, o zasięgu wykraczającym poza lokalizację (strefa zasięgu percepcji
wzrokowej) dotyczą głównie etapu zakończenia budowy oraz eksploatacji.
Pośredni charakter przejściowy oddziaływań negatywnych skutkował będzie wzrostem
zapylenia, hałasu, ilości emitowanych spalin wskutek prac budowlanych z użyciem sprzętu
mechanicznego. Nastąpi odwracalny spadek jakości warunków aerosanitarnych na obszarach
realizacji inwestycji i częściowo także na terenach przyległych. Powstanie zabudowy ze
sztucznymi źródłami ciepła, charakteryzującej się większą pojemnością cieplną w stosunku do
powierzchni pokrytej roślinnością może powodować modyfikacje topoklimatu pod względem
warunków termicznych i anemometrycznych. Wpływ zabudowy i infrastruktury komunikacyjnej
na zmniejszenie retencji przypowierzchniowej i przenikania wody do przypowierzchniowych
warstw gruntu w wyniku tworzenia stref ograniczonej infiltracji wpłynie na modyfikację
warunków wilgotnościowych cechujących dotychczasowy topoklimat.
7.2. Etap funkcjonowania ustaleń planu – prognostyczne ujęcie funkcjonalne
Wypełnienie postanowień dotyczących zagospodarowania terenu dla lokalizacji obiektu
usługowego niesie za sobą ingerencję o negatywnym charakterze, wiążącym się z
przekształceniami podłoża, roślinności na etapie inwestycyjnym oraz emisją hałasu, odpadów,
ścieków, zanieczyszczeń powietrza na etapie eksploatacyjnym.
W ogólnym ujęciu na etapie funkcjonowania znaczące oddziaływania na środowisko mogą
wiązać się z:
- potencjalnym wzrostem zakłóceń równowagi między powierzchniowymi i
podpowierzchniowymi składowymi obiegu wody (strefa lokalizacji budynku);
12
- lokalnymi zmianami czynników kształtujących warunki funkcjonowania przyrody, w tym
modyfikacją topoklimatu, w wyniku istnienia zabudowy;
- emisją hałasu związanego z ruchem samochodowym, emisją zanieczyszczeń powietrza
oraz powstawaniem ścieków i odpadów.
Rozwój i obecność zabudowy usługowej oraz infrastruktury komunikacyjnej powoduje
zmiany w krajobrazie, których obiektywne wartościowanie jest trudne lub wręcz niemożliwe.
Ustalenia planu, na etapie funkcjonowania, powinny inicjować korzystne zmiany w
środowisku poprzez m.in.:
- zachowanie zgodności podejmowanych działań z obowiązującymi przepisami prawa
dotyczącymi ochrony środowiska przyrodniczego;
- zastosowanie pełnej regulacji gospodarki ściekowej na terenach zabudowy (sieć
kanalizacji sanitarnej i deszczowej);
- zakaz budowy obiektów o szkodliwym wpływie na środowisko, stwarzających
zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi.
Syntetyczna ocena oddziaływania na środowisko odniesiona została do stref funkcjonalnych
kreowanych w projekcie planu. W prognostycznym ujęciu funkcjonalnym posłużono się skalą
względną, w której płaszczyznami odniesienia były:
- prognozowana skala zmian w użytkowaniu terenu,
- rodzaj potencjalnego oddziaływania na środowisko (bezpośrednie, pośrednie, pozytywne,
negatywne) generowanego ustaleniami planu,
- prognozowana trwałość i czas oddziaływania (stałe, chwilowe, krótkoterminowe,
długoterminowe),
- rodzaj komponentów środowiska będących przedmiotem oddziaływania.
Wyniki prognostycznego ujęcia funkcjonalnego zobrazowane zostały na mapie prognozy,
wyszczególniając:
1.
tereny funkcji kształtujących zmiany w strukturze i funkcjonowaniu ekosystemu
miasta o negatywnym i neutralnym wpływie na środowisko przyrodnicze. Są to tereny
przekształcone antropogenicznie, dla których projekt planu postuluje realizację nowej
inwestycji budowlanej z zakresu funkcji usługowych oraz obsługi komunikacji –
parkingi. Nieuniknione przekształcenia środowiska przyrodniczego będą miały miejsce
w fazie realizacji inwestycji, zaś potencjalnie neutralne na etapie eksploatacji pod
warunkiem spełnienia zapisów ochronnych. Faza inwestycyjna skumuluje
przestrzennie i czasowo ograniczone, negatywne bezpośrednie wpływy jej realizacji,
natomiast etap eksploatacyjny skupiać będzie długotrwałe oddziaływania pośrednie,
których niekorzystny charakter niwelowany powinien być stosowaniem
prośrodowiskowych działań ochronnych.
8. Stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem.
Obszar objęty oddziaływaniem zainwestowania w zdecydowanej mierze będzie ograniczony
do obszaru ujętego w granicach realizacji przedsięwzięcia. Jednak pośredni wpływ może
wykraczać poza ustalone granice zmian użytkowania. Związane jest to m.in. ze zmianami
warunków siedliskowych w wyniku powstania zabudowy zarówno w aspekcie zmian roślinności
13
(usunięcie zieleni wysokiej) jak i występowania związanych z nimi gatunków zwierząt. Tereny
inwestycji stanowią integralny element fizjocenozy miasta o swoistej strukturze i wewnętrznych
powiązaniach.
Obecne użytkowanie wiąże się z obecnością roślinności ruderalnej oraz drzew, a także
terenów, cechujących się brakiem pokrywy roślinnej (metahemerobia).
9. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji
projektowanego dokumentu.
Problem kumulowania się oddziaływań realizacji funkcji odnosi się do zwiększonego hałasu,
związanego na etapie inwestycyjnym z hałasem przy pracach budowlanych i hałasem
komunikacyjnym, zaś w czasie eksploatacji z hałasem w obrębie zabudowy inwestycyjnej oraz
hałasem komunikacyjnym.
Istnienie zintegrowanego systemu kanalizacji ma zapewnić odpowiedni stopień oczyszczenia
ścieków odprowadzanych do wód śródlądowych i tym samym zapobiegać zanieczyszczaniu i
degradacji wód odbiorników oraz chronić i poprawiać stan ekosystemów wodnych. Do czasu
funkcjonowania w obrębie danej inwestycji sieci kanalizacji prowadzącej ścieki do oczyszczalni
pozostającym rozwiązaniem jest prawidłowe gospodarowanie zużytymi wodami. Wiąże się ono
przede wszystkim z szczelnym ich magazynowaniem, a następnie przewozem do oczyszczalni
ścieków.
10. Cele ochrony środowiska na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym
istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu.
Główne założenia prawodawcy polskiego w aspekcie ochrony przyrody przewidują dla
wykorzystywania zasobów przyrody wyłącznie w zakresie niezbędnym dla potrzeb
gospodarczych oraz obowiązek odnawiania jej składników.
Projekt planu uwzględnia obowiązek ochrony gleby, powietrza, wód podziemnych i
powierzchniowych oraz potrzeby ochrony środowiska wynikające z polityki ekologicznej kraju,
obowiązków określonych w ustawach szczegółowych regulujących problematykę ekologiczną
oraz planu zagospodarowania przestrzennego województwa i programów ochrony środowiska na
poziomie wojewódzkim, powiatowym i miejskim.
Biorąc pod uwagę fakt, iż zapisy uwzględnianej w planie ustawy Prawo wodne posiadają
regulacje transponowane m.in. z dyrektywy Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 roku
dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (Dz. Urz. WE L 135 z 30.5.1991 r. z późn. zm.)
oraz Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE z dnia 23 października 2000 r. (Dz. Urz. WE
327 z 22.12.2000 r.) ustalenia planu dotyczące ochrony wód przed zanieczyszczeniami realizują
cel ochrony środowiska określony na szczeblu wspólnotowym. Zapisy ochronne wiążą się
nieodłącznie z ustaleniami Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych
(podstawowego instrumentu wdrożenia postanowień Dyrektywy 91/271/EWG).
Regulacja zasad gospodarowania wytwarzanymi odpadami jest w ustaleniach planu oparta na
gminnym planie gospodarki odpadami zawierającym ustalenia nakładane m.in. przez przepisy
14
ustawy o odpadach (Dz. U. 2013 poz. 21) i transponowanych do niej dyrektyw obejmujących
zagadnienia ochrony przed odpadami.
11. Przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie,
wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i
chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000
oraz integralność tego obszaru.
Ze względów na brak wyznaczonych ostoi Natura 2000 na przedmiotowym terenie nie można
mówić o bezpośrednim oddziaływaniu na cele i przedmiot ochrony tych obszarów. Położenie
terenu opracowywanej zmiany zagospodarowania w stosunku do obszarów europejskiej sieci
ekologicznej Natura 2000 PLH220033 Obszary mające znaczenie dla Wspólnoty (OZW) Dolna
Wisła w odległość ok. 4,4 km pozwala wykluczyć możliwość zaistnienia oddziaływań
bezpośrednich, zwłaszcza w okresie budowlanym, na przedmioty ochrony ostoi Natura 2000.
Lokalny charakter nowej inwestycji budowlanej, ograniczenie przestrzenne do obszaru
inwestycji i minimalizacja oddziaływań negatywnych (powstawanie ścieków) poprzez właściwe,
zrównoważone użytkowanie (system kanalizacji ściekowej odprowadzający zużyte wody do
oczyszczalni) są cechami ustaleń zmniejszającymi potencjalne, pośrednie, mało korzystne,
długoterminowe wpływy etapu eksploatacyjnego na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura
2000.
12. Przewidywane oddziaływania na środowisko.
Predykcja i ocena wszystkich możliwych oddziaływań jest utrudniona przez złożoność
antropogenicznego wpływu na środowisko, a także kompleksowej mozaiki systemów
ekologicznych. W prognozowaniu oddziaływań uwzględniono podstawowe, charakterystyczne
dla danej inwestycji założenia zasad funkcjonowania. Przeznaczenie terenów pod planowaną
funkcję będzie w różnym stopniu oddziaływać na poszczególne elementy środowiska. Pomimo
bezpośredniego i stałego charakteru niektórych oddziaływań przy zastosowaniu nowoczesnych
rozwiązań technicznych możliwość przekroczenia standardów jakości środowiska określonych
prawem będzie ograniczona.
Powierzchnia ziemi
Przekształcenia powierzchniowej warstwy ziemi danego obszaru związane będą z wykopami
pod fundamenty nowego budynku obejmującego funkcje usługowe i obsługę komunikacyjną.
Wystąpią zatem oddziaływania lokalne, bezpośrednie, długoterminowe i stałe poprzez zajęcie
gruntów pod obiekty budowlane. Wystąpią również krótkoterminowe i chwilowe oddziaływania
związane z etapem prowadzenia prac budowlanych (czasowe deformacje terenu, wykopy itp.).
Nieuniknione przy pracach ziemnych może stać się przemieszczanie znacznych ilości mas
gruntu i w konsekwencji zmiany ukształtowania powierzchni terenu. Na etapie inwestycyjnym
potencjalnie może nastąpić negatywne oddziaływanie powodujące zanieczyszczenie powierzchni
ziemi (bezpośrednio gleb, a pośrednio także wód) w wyniku nieprawidłowego magazynowania
materiałów wykorzystywanych w czasie budowy czy też zanieczyszczenia gruntu substancjami
ropopochodnymi.
15
Wody powierzchniowe i podziemne
Ogólne ustalenia dotyczące gospodarki wodno – ściekowej wprowadzają pozytywne,
długotrwałe minimalizowanie potencjalnej szkodliwości wytwarzanych ścieków służące
ochronie wód powierzchniowych jak i podziemnych, sprzyjając tym samym ochronie jakości
wód użytkowych. Jednak dopływ do wód powierzchniowych będących odbiornikiem
oczyszczonych wód zużytych przy obsłudze funkcji terenu może długoterminowo, pośrednio
wpływać na stan chemiczny, biologiczny czy ekologiczny tych wód. Ze względu na ograniczenie
powierzchni infiltracyjnej (obiekty kubaturowe, powierzchnie utwardzone) mały obieg wody
ulegnie swoistym modyfikacjom, których intensywność i czas trwania są trudne do
przewidzenia.
W związku z projektowanymi nowym terenem inwestycyjnym przewiduje się wzrost
zapotrzebowania na wodę w stosunku do stanu istniejącego. Projekt planu ustala wymóg
wyposażenia obszaru w sieć wodociągową oraz wymóg włączenia zabudowy do istniejących i
projektowanych sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej.
Możliwość powstania zagrożeń dla wód powierzchniowych, podziemnych i gruntu będzie
minimalizowana poprzez ustalenia planu przy założeniu właściwego funkcjonowania wszystkich
elementów planowanego systemu unieszkodliwiania ścieków sanitarnych oraz wód opadowych.
Powietrze
Powiązania oddziaływań realizacji nowych działań inwestycyjnych związanych z zabudową
(praca urządzeń budowlanych oraz transport materiałów na plac budowy) oraz funkcjonowania
infrastruktury komunikacyjnej powodujące zanieczyszczenia powietrza (ruch pojazdów) mogą
posiadać skumulowany charakter. Wpływy te zaznaczać będą się w lokalnych, potencjalnych
zmianach jakości powietrza. Zwłaszcza na etapie budowy nastąpi pogorszenie warunków
akustycznych i zanieczyszczenie pyłowe powietrza, ale nie przewiduje się, aby było to znaczące
negatywne oddziaływanie. Prawdopodobnie również po zakończeniu inwestycji nastąpi
pogorszenie pierwotnego stanu jakości powietrza wynikające ze zmiany sposobu
zagospodarowania terenu, m.in. z uwagi na większe natężenie ruchu kołowego w obrębie terenu
inwestycji.
Klimat
Realizacja projektu planu nie przyczyni się do negatywnych zmian klimatycznych na
przedmiotowym terenie ani w jego otoczeniu. Projektowane funkcje użytkowania nie należą do
znacząco niekorzystnie oddziałujących na stan klimatu. Możliwość wykorzystywania do
ogrzewania budynków źródeł energii o ograniczonej emisji zanieczyszczeń powietrza należy
oceniać jako korzystne oddziaływanie o długotrwałym, bezpośrednim (lokalnie) i pośrednim
(globalnie) charakterze.
Pośredni wpływ na cechy topoklimatu (zmiany wilgotności powietrza, podwyższenie
temperatury powietrza, zmniejszenie prędkości wiatru) może mieć powstanie zabudowy ze
sztucznym źródłem ciepła, o większej pojemności cieplnej w stosunku do powierzchni pokrytej
roślinnością, a także tworzenie związanych z zabudową stref ograniczonej infiltracji.
16
W odniesieniu do klimatu akustycznego realizacja projektowanego zagospodarowania może
bezpośrednio średnioterminowo oddziaływać na lokalne zmiany jakości klimatu akustycznego
(działania inwestycyjne w obrębie danych działek, ruch samochodowy, hałas eksploatacyjny).
Zasady ograniczające możliwość wystąpienia niekorzystnego wpływu hałasu normowane są
przez Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. (Dz. U. 2007 Nr 120 poz.
826) określające zróżnicowane dopuszczalne poziomy hałasu, w zależności od przeznaczenia
terenu.
Biocenoza
Działania takie jak: poruszanie się maszyn budowlanych, magazynowanie materiałów,
niwelacja terenu i prace ziemne, usuwanie drzew, ewentualne niekontrolowane wycieki
substancji ropopochodnych z maszyn i urządzeń do gruntu, będą powodować bezpośrednie
zmiany i utratę siedlisk flory i fauny. W miejscu powstawania nowego obiektu dokona się stałe,
choć o lokalnym charakterze, bezpośrednie, długoterminowe zlikwidowanie istniejącej
roślinności. Na terenie objętym sporządzeniem miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego nie są zlokalizowane stanowiska cennych gatunków roślin czy zwierząt, dlatego
w danym aspekcie nie można określić wprowadzanych zmian jako znacząco negatywnych.
Jednak należy wziąć pod uwagę fakt, iż zmniejszeniu ulegnie powierzchnia biologicznie czynna
terenu opracowania, a także ekosystemu miasta.
Różnorodność biologiczna
Wprowadzenie nowej zabudowy będzie powodowało wtórne, długoterminowe i stałe
oddziaływanie na różnorodność biologiczną mające charakter lokalny. Z uwagi na stosunkowo
niski poziom bioróżnorodności na danym terenie, można określić negatywne oddziaływanie
realizacji projektu na różnorodność biologiczną jako mało znaczące. Nowa zabudowa skutkować
będzie zwiększeniem stopnia izolacji i fragmentacji populacji gatunków, ograniczając
równocześnie potencjał biotyczny na danym terenie.
Pozytywne, zarówno bezpośrednie jak i pośrednie, długotrwałe oddziaływanie można
przypisać założeniom projektu dotyczącym ochrony wód powierzchniowych.
Zasoby naturalne
Realizacja ustaleń projektu planu będzie miała stałe, bezpośrednie i lokalne oddziaływanie
przede wszystkim na pokrywę roślinną analizowanego terenu, która w wyniku projektowanego
zagospodarowania zostanie całkowicie zniszczona oraz glebę, która ulegnie nieodwracalnym
przekształceniom i przestanie pełnić funkcje środowiskowe.
Krajobraz
Obecność nowej zabudowy wpłynie z pewnością na dotychczasowe postrzeganie danej
jednostki krajobrazowej i spowoduje jej dalszą antropizację w obrębie i w otoczeniu obszaru
opracowania. Oddziaływanie wizualne na lokalny krajobraz kulturowy będzie długookresowe
wynikające z czasu funkcjonowania danego przedsięwzięcia. Zachowanie walorów
krajobrazowych zależeć będzie przede wszystkim od sposobu kształtowania projektowanego
obiektu.
17
Wpływ ewentualnych przekształceń ograniczony będzie do skali lokalnej i zaliczany głównie
do oddziaływań o charakterze bezpośrednim i stałym. Plan określa zasady kształtowania
zabudowy, m.in. nawiązanie do tradycyjnych form zabudowy miasta Malborka lub ich
współczesna interpretacja, co pozwoli na minimalizację negatywnych zmian w krajobrazie.
Zabytki i dobra materialne
Ze względu na ujęcie w projekcie planu obligatoryjności przestrzegania zasad postępowania
na obszarach objętych strefą ochrony zabytków i strefą ochrony archeologicznej, wynikających z
przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U.
Nr 162 poz. 1568 z późn. zm.), nie prognozuje się negatywnego wpływu ustaleń na zabytki.
Przy założeniu przyjęcia określenia dobro materialne jako zainwestowanie kubaturowe,
infrastruktura techniczna i komunikacyjna teren opracowania nie jest reprezentowany przez
znaczący wskaźnik ilościowy takich dóbr. Postulowany rozwój zabudowy usługowej i
rozbudowa infrastruktury technicznej (sieć wodociągowa, kanalizacja sanitarna, sieć
energetyczna, telekomunikacyjna) i komunikacyjnej korzystnie wpłynie na zasobność danego
obszaru, jak i obszaru miasta, w dobra materialne.
Ludzie
Ustalenia planu odnoszące się do funkcji usługowych ze względu na możliwość poprawy
warunków życia mieszkańców oraz możliwość zaspokajania potrzeb życiowych, a także rozwój
społeczny i gospodarczy obszaru miasta Malborka oceniane są pozytywnie. W celu zapewnienia
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ludzi plan wprowadza zakaz lokalizacji usług uciążliwych,
stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi.
Mało pozytywny charakter oddziaływań ma potencjalny, krótkoterminowy, lokalny wzrost
hałasu i zanieczyszczeń powietrza wynikających przede wszystkim z działań inwestycyjnych i
funkcji komunikacyjnych. Korzystny, długoterminowy wpływ na ludzi będzie miało
funkcjonowanie kanalizacji sanitarnej ze względu na ochronę wód podziemnych stanowiących
zasoby wód pitnych. Przy założeniu spełnienia nadrzędnych norm tyczących się dopuszczalnego
poziomu hałasu w środowisku i ochrony przed nim oraz okresowości wzmożonego ruchu
transportowego nie jest prognozowany długoterminowy, skumulowany charakter oddziaływań,
jakimi są emisja hałasu eksploatacyjnego i komunikacyjnego na terenach funkcji usługowych.
Formy ochrony przyrody
Na obszarze objętym planem miejscowym nie ma obszarów ani obiektów objętych ochroną
prawną na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody. Ze względu na lokalny charakter
projektowanego zagospodarowania oraz odległości lokalizacyjne nie przewiduje się
negatywnego wpływu projektu zmiany planu miejscowego na formy ochrony przyrody
występujące (poza obszarem planu) na terenie miasta Malbork.
18
Tabela 1. Klasyfikacja oddziaływań na środowisko ustaleń projektu planu.
wtórne
Krótkoterminowe
Średnioterminowe
Długoterminowe
Chwilowe
Okresowe
Ocena
oddziaływania
Stałe
Neutralne
Pośrednie
Mechanizm oddziaływania
Pozytywne
Bezpośrednie
Czas oddziaływania
Negatywne
Rodzaje oddziaływania
Oddziaływania na
środowisko
Etap budowy
Przekształcenia
powierzchniowej warstwy
litosfery
Likwidacja pokrywy
glebowej
Likwidacja zadrzewień
Przekształcenie warunków
siedliskowych
Przekształcenie obiegu wody
Oddziaływanie na faunę
Emisja zanieczyszczeń do
atmosfery
Emisja hałasu
Oddziaływanie skumulowane
na bioróżnorodność
Zagrożenie dla form ochrony
przyrody, w tym Natura 2000
Powstawanie odpadów
Skumulowane oddziaływanie
na zdrowie ludzi
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
19
wtórne
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Okresowe
Stałe
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Chwilowe
x
x
x
x
x
x
x
Długoterminowe
Neutralne .
Pośrednie
Negatywne.
Emisja zanieczyszczeń do
atmosfery głównie źródła
ciepła i zanieczyszczenia
komunikacyjne
Emisja hałasu, głównie
komunikacyjnego oraz
związanego z obiektami
usługowymi
Powstawanie ścieków
sanitarnych i
zanieczyszczonych wód
opadowych – odprowadzane
docelowo do kanalizacji
sanitarnej i deszczowej
Przekształcenia krajobrazu
Wpływ na dobra materialne
Oddziaływanie na
dziedzictwo kulturowe,
zwłaszcza zabytki
Skumulowane
oddziaływanie na
roślinność, faunę i
bioróżnorodność
Zagrożenie dla form
ochrony przyrody, w tym
Natura 2000
Powstawanie odpadów
Skumulowane oddziaływ.
na zdrowie ludzi
Bezpośrednie
Pozytywne
Oddziaływania
Etap eksploatacji
KrótkoŚrednioterminowe terminowe
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
20
13. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko.
Projekt zawiera ustalenia ograniczające ewentualne negatywne oddziaływanie na środowisko
opierające się na zasadach ochrony środowiska stanowionych przez stosowne ustawy i
rozporządzenia.
Mając na celu dalszą minimalizację negatywnych wpływów w prognozie wskazuje się by
projekt dodatkowo szczególnie podkreślił istotność:
­ przeprowadzania analizy skuteczności ochrony gruntów i wód – monitornig systemów
unieszkodliwiania ścieków sanitarnych oraz systemów podczyszczania wód opadowych,
a także prawidłowości gospodarki odpadami;
­ prowadzenia prac inwestycyjnych w okresach zmniejszających negatywność ich
oddziaływania na tereny sąsiadujące (prace budowlane powinny przebiegać w czasie dnia
oraz być ograniczone w okresie lęgowym ptactwa);
­ zachowania wskaźników dopuszczalnej pojemności obiektów i urządzeń oraz akceptację
fizycznych i przestrzennych ograniczeń obszaru ;
­ stosowania rozwiązań technicznych zapewniających właściwe warunki akustyczne,
hydrologiczne na terenach sąsiadujących;
­ zapobiegania i ograniczania negatywnych oddziaływań na środowisko (monitoring
zasięgu przestrzennego placów budowy, porealizacyjna analiza skuteczności ochrony
gruntów i wód, respektowanie zasady najlepszych dostępnych technik, ograniczanie do
wymaganego minimum wielkości terenów budowy, sprawny sprzęt techniczny,
gospodarowanie powstającymi odpadami nie powodujące zanieczyszczeń wód i gruntu,
minimalizacja robót powodujących znaczny wzrost zanieczyszczeń emitowanych do
­
­
­
atmosfery oraz hałasu, kompensacja potencjalnych strat przyrodniczych, zastosowanie
rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych ograniczających negatywny
wpływ na środowisko);
prowadzenia prac inwestycyjnych z zachowaniem standardów środowiskowych (m.in.
ograniczenie liczby wycinanych drzew do niezbędnego minimum, zabezpieczenie
pozostałych drzew przed uszkodzeniami od maszyn (np. przez opaski zabezpieczające),
zabezpieczenie gleby przed degradacją (np. odcieki z maszyn);
prowadzenia zarówno na etapie inwestycyjnym jak i eksploatacyjnym selekcji odpadów,
by umożliwić prawidłowe ich unieszkodliwianie i przetwarzanie;
obligatoryjnego uwzględnienia obowiązujących przepisów prawa dotyczących dziko
występujących zwierząt, roślin i grzybów objętych ochroną w podejmowanych
działaniach inwestycyjnych.
21
14. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień
projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania,
Wskazane jest dokonywanie oceny stanu realizacji ustaleń i wpływu na środowisko w cyklach
np. rocznych. W ramach przeprowadzanych badań monitoringowych należy uwzględniać
wszystkie elementy środowiska przyrodniczego. Szczególnie należy kontrolować sposób
realizacji zaleceń dotyczących gospodarki ściekowej i odpadowej określonych w
przedmiotowym planie. Konsekwentna realizacja określonych w planie ustaleń może zapewnić
dotrzymanie standardów jakości środowiska. Stan aerosanitarny i jakość klimatu akustycznego
będą monitorowane w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Wyniki będą
prezentowane corocznie w Raportach, które wydawane są w formie ogólnodostępnych publikacji
przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Kontrola jakości wód deszczowych
pozostanie w zakresie obowiązków dysponenta sieci kanalizacyjnej określonych w przepisach
szczegółowych i pozwoleniu wodnoprawnym.
15. Podsumowanie.
Ustalenia projektu planu wpisują się w założoną w celach rozwojowych miasta aktywizację
społeczną i gospodarczą. Z realizacją projektu planu będą wiązać się nieuniknione zmiany
przyrodniczo- krajobrazowe. Głównym bezpośrednim skutkiem ingerencji w struktury
przyrodnicze będzie utrata terenów biologicznie czynnych zajętych pod zabudowę.
Ingerencje w struktury przyrodnicze, związane z etapem inwestycyjnym (realizacja zabudowy
trwale łączącej się z gruntem) będą posiadały niekorzystny, często kumulujący się charakter.
Jednak etap inwestycyjny będzie ograniczony przestrzennie do terenów budowy, a jego
oddziaływanie cechować będzie znaczne natężenie i względnie krótki okres oddziaływania.
Rozłożona w czasie realizacja przedsięwzięć budowlanych przyczyni się do czasowego i
przestrzennego ograniczenia niekorzystnych wpływów etapu inwestycyjnego. Skala
potencjalnych zmian pozostanie w korelacji ze skalą dokonanych przekształceń.
Ochrona przed potencjalnymi zagrożeniami czy też uciążliwościami została uwzględniona w
projekcie planu w ustaleniach dotyczących ochrony środowiska, kształtowania ładu
przestrzennego i obsługi inżynieryjnej. Ustalenia te łagodzą potencjalne, niekorzystne
oddziaływania na środowisko, nie pozostając bez pozytywnego znaczenia w dłuższej
perspektywie czasu. Plan zakłada całościowe wyposażenie terenu w infrastrukturę techniczną
związaną z systemem kanalizacji sanitarnej skierowującej ścieki do oczyszczalni, przez co
umożliwi minimalizację negatywnego oddziaływania związanego z wytwarzaniem ścieków.
Uciążliwości dla środowiska występujące na etapie zagospodarowania terenu (przekształcenia
litosfery, hałas, ubytek powierzchni biologicznie czynnych), przy stosowaniu się do wytycznych
zawartych w ustaleniach planu, nie powinny pogarszać w znaczący sposób stanu środowiska.
Uwzględnienie w ustaleniach planu konieczności ochrony zasobów wodnych oraz powietrza
poprzez funkcjonowanie kanalizacji deszczowej i sanitarnej to pozytywne środowiskowo
aspekty realizacji planu.
Zachowane w ustaleniach projektu planu nadrzędne zasady ochrony środowiska
przyrodniczego, wynikające z aktów prawa, ale także z uwzględnienia lokalnych warunków
22
przyrodniczych kształtują podstawę zrównoważonego gospodarowania dla realizacji pożądanych
celów.
Ustalenia planu ocenione zostały jako wprowadzające zmiany o negatywnym i neutralnym
wpływie na środowisko przyrodnicze, związane z niekorzystnie ocenianym ubytkiem
powierzchni biologicznie czynnych, ale nie pozbawione pozytywnych aspektów
środowiskowych i kształtowania ładu przestrzennego. Ustalenia projektu wykorzystują potencjał
lokalizacji terenu oraz potrzebę rewitalizacji dotychczasowego zagospodarowania.
16. Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym.
Celem opracowania jest prognostyczne określenie potencjalnego oddziaływania na
środowisko realizacji projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
rejonu centrum miasta Malborka. Uwzględniając ustalenia projektu planu dotyczące zasad
ochrony środowiska, zasad zagospodarowania i pozostałych szczegółowych ustaleń oraz dane
przyrodnicze dokonano oceny realizacji planu na środowisko.
Stosując się do wytycznych ustawy z dn. 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008 Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) w prognozie zawarte
zostały wyszczególnione w spisie treści dokumentu działy.
Ocena zawiera opis środowiska przyrodniczego danego terenu, uwzględniający jego
podstawowe cechy takie jak: rzeźba terenu, budowa geologiczna, gleby, warunki wodne,
roślinność, klimat lokalny i potencjalne zagrożenia. Dokonano oceny projektu w przypadku
realizacji planu i jej braku. Określono ustalenia planu jako wywierające wyraźny wpływ na
elementy środowiska przyrodniczego z pozytywnym aspektem zapobiegania, ograniczania lub
kompensacji negatywnych oddziaływań na środowisko. Opisany został stan środowiska na
obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem z uwzględnieniem flory i fauny
przedmiotowego terenu. Poruszono aspekty problemów na linii człowiek - przyroda
powstających przy realizacji postulowanych funkcji.
Zawarto w opracowaniu opis celów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu
międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym oraz sposobów, w jakich te cele zostały
uwzględnione. Scharakteryzowano możliwe do zaistnienia rodzaje oddziaływań (bezpośrednie,
pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i
chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na środowisko, a także stwierdzono brak znaczących
oddziaływań na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz pozostałych sąsiadujących z
terenem opracowania form ochrony przyrody. Pod uwagę wzięto rozwiązania planu mające na
celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na
środowisko, a także podkreślono słuszność dodatkowej minimalizacji niekorzystnych
oddziaływań.
23
17. Wykaz materiałów źródłowych
1. Dobrzyński G. (red.), Ochrona środowiska przyrodniczego., PWN Warszawa 2009
2. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej (Dz. U. 1997 Nr 78, poz. 483).
3. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego; BIP Urzędu
Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego,
www.wrotapomorza.pl/pl/bip/umwp/zarzad/obwieszczenia/zagospodarowanie_przestrzenne
4. Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016.,
Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2008
5. Prognoza oddziaływania na środowisko zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego centrum miasta Malborka – terenu położonego pomiędzy ulicami
Mickiewicza, Sienkiewicza, (obecnie Kościuszki), Kościuszki i Aleją Rodła.; Budplan
Sp. z o. o., Warszawa 2011.
6. Prognoza oddziaływania na środowisko projektów Programu Ochrony Środowiska i
Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Malbork do roku 2011 z perspektywą na lata
2012 - 2015, Greenkey, 2010
7. Program Ochrony Przyrody Województwa Pomorskiego na lata 2007-2010 z
uwzględnieniem perspektywy 2011-2014, Zespół Wojewódzkiego Biura Planowania
Przestrzennego w Słupsku
8. Program Ochrony Środowiska dla Miasta Malbork do roku 2011 z perspektywą na lata
2012 – 2015, Greenkey, 2010
9. Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zmiany miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego rejonu Centrum w Malborku uchwalonego
Uchwałą nr XLII/396/10 Rady Miasta Malborka z dn.21.01.2010 r;. Pracownia Studiów
Architektonicznych i Planowania Przestrzennego, Elbląg 2011
10. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie
należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie
substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. 2006 Nr 137, poz.
984 z późn zmianami)
11. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk
przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a
także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako
obszary Natura 2000 (Dz. U. 2010 Nr 77 poz. 510).
12. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2007 Nr 120 poz. 826).
13. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów pól elekromagnetycznych w środowisku oraz sposobów
sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. 2003 Nr 192 poz. 1883).
14. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. 2010 Nr 213, poz. 1397).
15. Rychling A., Solon J.,1996, Ekologia krajobrazu, PWN Warszawa;
16. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Malborka
(Uchwała Nr XXXII/207/2001 Rady Miejskiej w Malborku z dnia 30 listopada 2001 r.).
17. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Malborka
- zmiana. (Uchwała nr L/452/2010 Rady Miasta Malborka z dnia 09 września 2010 r.
24
18. Simonides E., Ochrona przyrody, WUW 2008.
19. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jedn. Dz. U.
2004 nr 121 poz. 1266 z późn. zm.).
20. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz. U. 2008 Nr
25, poz. 150 z późn. zm.).
21. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t. j. Dz. U. 2012 poz. 145 z późn. zm.).
22. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U.
2003 Nr 80 poz. 717 z późn. zm.).
23. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn. Dz. U. 2009 Nr 151,
poz. 1220 z późn. zm.).
24. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz. U. 2008 Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.)
25. Informacje Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gdańsku,
www.gdansk.rdos.gov.pl
26. Informacje Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, www.wojpomorskie.pl/Pages/Lang/pl/Article/wazne,ochrona2.html
27. Informacje Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdańsku, monitoring
środowiska, www.gdansk.wios.gov.pl/
28. Informacje Państwowego Instytutu Geologicznego, www.pgi.gov.pl
29. Informacje z maps.geoportal.gov.pl,
25