spis_tresci - Wydawnictwo Naukowe Scholar
Transkrypt
spis_tresci - Wydawnictwo Naukowe Scholar
Recenzje / Reviews: prof. dr hab. Józef Fiszer dr hab. Paweł Hut Tłumaczenie z języka angielskiego / Translation from English: Grzegorz Butrym Redakcja i korekta części polskiej / Editing & proofread for the Polish version: Dorota Kassjanowicz Korekta części angielskiej / Proofread for the English version: Karolina Dębska Projekt okładki / Cover design: Katarzyna Juras Copyright © 2015 by Authors Materiały przedstawione w książce są efektem międzynarodowego projektu DivPol – Różnorodność w programach, organizacji i reprezentacji partii politycznych, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich. The material presented in the book is an outcome of the international project DivPol – Diversity in Political Parties’ Programmes, Organisation and Representation funded by the European Fund for the Integration of Third-Country Nationals. Opracowanie i druk publikacji dofinansowane przez Uczelnię Łazarskiego oraz ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na badania statutowe. The publication is financed by the Ministry of Science and Higher Education research funds. ISBN 978-83-7383-755-3 (wersja polska) ISBN 978-83-7383-779-9 (English version) Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. ul. Wiślana 8 (róg Browarnej), 00-317 Warszawa tel./fax 22 828 93 91, 22 826 59 21, 22 828 95 63 dział handlowy: jak wyżej w. 105, 108 e-mail: [email protected] www.scholar.com.pl Wydanie pierwsze / First edition Skład i łamanie / Typeset: WN Scholar (Stanisław Beczek) Druk i oprawa / Print: MCP, Marki Pamięci Profesora Andrzeja Ajnenkiela In memory of Professor Andrzej Ajnenkiel Spis treści Krystyna Iglicka, Katarzyna Gmaj Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Krystyna Iglicka, Katarzyna Gmaj 1. Polityczna partycypacja imigrantów oraz/lub obywateli państw trzecich przebywających w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 1.1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 1.1.1. Jak ważne jest zagadnienie politycznego uczestnictwa imigrantów, w tym obywateli państw trzecich, w mediach, społeczeństwie oraz partiach politycznych? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 1.1.2. Krótkie wprowadzenie do historii imigracji oraz aktualnych problemów imigracyjnych i integracyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 1.1.3. Zmiany demograficzne i aktualna sytuacja migracyjna w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . 24 1.2. Przegląd badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 1.2.1. Badania dotyczące sytuacji krajowej . . . . . . . 26 1.3. Warunki prawne i przepisy dotyczące systemu politycznego i partii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 1.3.1. Prawne warunki uczestnictwa w wyborach (na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i w strukturach Unii Europejskiej) . . . . . . . . . 28 1.3.2. Kto może wstąpić do partii politycznej? . . . . . . 28 1.4. Rzeczywisty stan reprezentacji w głównych partiach politycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 1.4.1. Bieżące dane dotyczące liczby imigrantów zasiadających w Sejmie jako reprezentanci swoich partii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 1.4.2. Ilu imigrantów zasiada obecnie w sejmikach województwa i radach powiatu/gminy? . . . . . . 31 1.5. Opis faktycznej dyskusji i podejścia do tematu w partiach politycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 1.6. Świadomość w partiach politycznych i perspektywy . . . 33 … 7 8 Katarzyna Gmaj, Krystyna Iglicka 2. Wyniki wywiadów przeprowadzonych w Polsce . . . . . . 34 2.1. Opis etapu empirycznego – informacje ogólne dotyczące wywiadów oraz osób ich udzielających . . . . . . . . . 34 2.2. Dostęp i wstąpienie do partii . . . . . . . . . . . . . . . 35 2.2.1. Powody i sposób wstąpienia do partii politycznej . 35 2.2.2. Osobista motywacja, by stać się członkiem partii . 39 2.2.3. Obszary zainteresowania polityków o imigracyjnym pochodzeniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 2.2.4. „Powitalne kultury” partyjne . . . . . . . . . . . . 41 2.2.5. Powiązania między partiami i organizacjami imigranckimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 2.2.6. Wewnętrzny proces nominacyjny w partiach oraz kariery polityczne . . . . . . . . . . . . . . 44 2.2.7. Rola pochodzenia imigracyjnego w polityce: zalety i wady z punktu widzenia partii jako całości oraz dla indywidualnej kariery politycznej . . . . . 45 2.2.8. Powiązania wewnątrzpartyjne, środki i programy wspierające (lub blokujące) polityków o pochodzeniu imigracyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 2.3. Imigranci jako wybrani/mianowani przedstawiciele w partiach politycznych (reprezentacja i partycypacja) . 48 2.3.1. Ocena ogólnego zaangażowania politycznego imigrantów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 2.3.1.1. Przynależność do partii . . . . . . . . . . 48 2.3.1.2. Czynny i bierny udział w wyborach . . . . 50 2.3.2. Zainteresowanie partii politycznych zaangażowaniem ludzi o pochodzeniu imigracyjnym . . . . . . . . 52 2.3.3. Reprezentacja interesów wyborców imigracyjnych i imigrantów w ogóle . . . . . . . . . . . . . . . 54 2.4. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 2.5. Czynniki hamujące lub ułatwiające zaangażowanie polityczne osób o imigracyjnym pochodzeniu . . . . . . 59 2.5.1. Kontekst ogólny – polityka migracyjna i zagadnienie integracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 2.5.2. Prawodawstwo jako główny czynnik hamujący udział imigrantów w życiu politycznym – obywatele krajów trzecich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 2.5.3. Nieformalne niekorzystne czynniki utrudniające imigrantom – obywatelom krajów trzecich – udział w życiu politycznym . . . . . . . . . . . . . . . . 62 2.5.4. Nieformalne korzystne czynniki wspierające udział imigrantów – obywateli krajów trzecich – w życiu politycznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Iris Dahnke, Lea Markard, Annelies Wiesner, Ricard Zapata-Barrero 3. Różnorodność w programach, organizacji i reprezentacji partii politycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 3.1. Wstęp – różnorodność w partiach politycznych . . . . . 65 3.2. Tworzenie warunków do włączenia się imigrantów w życie polityczne. Przegląd sytuacji imigracyjnej w krajach biorących udział w projekcie DivPol oraz potencjalnego elektoratu europejskiego i jego politycznej reprezentacji 70 3.3. Dlaczego partie polityczne powinny włączać imigrantów w swoje szeregi? Wymiar normatywny . . . . . . . . . . 74 3.4. Podsumowanie. Czynniki hamujące lub wspierające partycypację imigrantów i rozwój różnorodności w partiach politycznych w siedmiu krajach europejskich . . . . . . 79 3.4.1. Ograniczenia prawne dotyczące obywateli państw trzecich w partiach politycznych . . . . . . . . . . 79 3.4.2. Wstępowanie do partii politycznych i funkcjonowanie w ich ramach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 3.4.3. Ścieżki kariery oraz funkcje pełnione przez polityków o imigracyjnym pochodzeniu . . . . . . . . . . . 83 3.4.4. Różnorodność w partiach politycznych i dyskusje na temat różnorodności . . . . . . . . . . . . . . 87 3.4.5. Powiązania pomiędzy partiami politycznymi a społecznościami imigranckimi i ich stowarzyszeniami . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 3.5. Rekomendacje dla partii politycznych . . . . . . . . . . 92 Krystyna Iglicka, Katarzyna Gmaj 4. Wyzwania związane z imigracją do Polski. Wymiary: edukacyjny, rynku pracy i aktywności politycznej, dotyczące obecności obywateli państw spoza Unii Europejskiej . . . 96 4.1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 4.2. Wyzwania edukacyjne związane z migracjami do Polski . 98 4.2.1. Podstawy prawne . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 4.2.2. Główne wyzwania . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 4.2.3. Rekomendacje na podstawie badania . . . . . . 103 4.3. Dyskryminacja w miejscu pracy oraz wyzwania związane z legalną imigracją do Polski . . . . . . . . . . . . . . . 104 … 9 4.3.1. Działania i instrumenty stworzone na rzecz imigrantów . . . . . . . . . . . . . . . . 107 4.3.2. Przejawy, które można uznać za dyskryminację w miejscu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 4.3.3. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 4.4. Wyzwania polityczne związane z uczestnictwem imigrantów w życiu politycznym w Polsce . . . . . . . . 111 4.4.1. Podejście do obywatelstwa i różnorodności . . . 111 4.4.2. Formy uczestnictwa, z których korzystają nie-obywatele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 4.4.3. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Krystyna Iglicka, Katarzyna Gmaj Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 Załącznik 1. Lista wywiadów . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 Załącznik 2. Nazwy i profile partii biorących udział w wywiadach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 O autorkach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 10 Contents Krystyna Iglicka, Katarzyna Gmaj Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 Krystyna Iglicka, Katarzyna Gmaj 1. Political participation of immigrants and/or Third Country Nationals (TCNs) in Poland . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 1.1. Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 1.1.1. How important is the topic of political participation of immigrants and/or TCNs for the media, for the public and for political parties? . . . . . . . . . . 136 1.1.2. Short introduction to immigration history, population and current issues of immigration/integration . . 137 1.1.3. Demographic development and current migration situation in Poland . . . . . . . . . . . . . . . . 141 1.2. Research overview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 1.2.1. Research concerning the national situation . . . 142 1.3. Legal prerequisites and regulations within the political system and parties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 1.3.1. Legal prerequisites to vote (at local, regional, national and the EU level) . . . . . . . . . . . . 145 1.3.2. Who is allowed to join a political party? . . . . . 145 1.4. Actual state of representation in the major political parties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 1.4.1. Current data on how many migrants and/or TCNs are sitting in the Parliament as representatives of their parties . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 1.4.2. How many migrants and/or TCNs are currently sitting in regional and local parliaments? . . . . 148 1.5. Description of the actual discussion and approach to the issue within political parties . . . . . . . . . . . . . . 148 1.6. Awareness within the political parties, and prospects . . 150 … Katarzyna Gmaj, Krystyna Iglicka 2. Outcomes of the interviews conducted in Poland . . . . 151 2.1. Description of the empirical phase – General information on the interviews and interviewees . . . . . . . . . . . 151 2.2. Access and entry into a party . . . . . . . . . . . . . . 152 2.2.1. Reasons for joining and ways of entering a political party . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 11 12 2.2.2. Individual motivation for becoming politically active in a party . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 2.2.3. Topics of interests of TCN politicians/politicians with a migrant background . . . . . . . . . . . . 157 2.2.4. “Welcoming cultures” of parties (outreach activities, campaigns, etc.) . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 2.2.5. Links between parties and migrant organizations 160 2.3. Internal party structures – Nominations, careers and experiences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 2.3.1. Internal nomination processes in parties, and political careers . . . . . . . . . . . . . . . 161 2.3.2. Role of a migration background in politics: Advantages and disadvantages for a party as a whole and for the political career of an individual . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 2.3.3. Inner-party networks, measures and programmes supporting (or obstructing) politicians with a migration background . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 2.4. Immigrants as elected/appointed representatives of political parties (representation and participation) . . 165 2.4.1. Assessment of general political involvement of migrants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 2.4.1.1. Membership in political parties . . . . . 165 2.4.1.2. Passive and active participation in elections . . . . . . . . . . . . . . . 167 2.4.2. Political parties’ interest in attracting people with migration background . . . . . . . . . . . . . . 170 2.4.3. Representation of migrant voters’ interests and migrants’ interests in general . . . . . . . . . . 172 2.5. Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176 2.6. Factors hindering or facilitating political involvement of persons with a migrant background . . . . . . . . . . . 177 2.6.1. General context – Migration policy and the issue of integration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 2.6.2. Legislation as the main and formal factor hindering political participation of immigrants – TCNs . . . 179 2.6.2.1. Legal prerequisites to vote . . . . . . . 180 2.6.2.2. Membership in political parties . . . . . 180 2.6.2.3. Naturalization . . . . . . . . . . . . . . 181 2.6.3. Informal unfavourable factors hindering political participation of immigrants – TCNs . . . . . . . 182 2.6.4 Informal favourable factors supporting political participation of immigrants – TCNs . . . . . . . 184 Iris Dahnke, Lea Markard, Annelies Wiesner, Ricard Zapata-Barrero 3. Diversity in political parties’ programmes, organization and representation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 3.1. Introduction – Diversity in political parties . . . . . . . . 185 3.2. Making a quantitative case for including immigrants in political life – An overview of the migration situation in the DIVPOL countries and Europe’s potential electorate and its political representation . . . . . . . . . . . . . 190 3.3. Why should political parties include immigrants? – The normative dimension . . . . . . . . . . . . . . . . 194 3.4. Executive summary – Mapping factors which hinder or support participation of immigrants and diversity development in political parties in seven European countries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 3.4.1. Legislative restrictions for TCNs in political parties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 3.4.2. Access/entry to political parties and political life in parties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 3.4.3. Career paths and roles of politicians of immigrant background . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 3.4.4. Diversity inside political parties and discourses on diversity . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 3.4.5. Links between political parties and immigrant communities and their associations . . . . . . . 209 3.5. Recommendations for political parties . . . . . . . . . 211 Krystyna Iglicka, Katarzyna Gmaj 4. Challenges related to immigration to Poland. Education, labour market and political activity matters concerning the presence of TCNs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1. Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Educational challenges related to migrating to Poland . 4.2.1. Legal bases . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.2. Primary challenges . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.3. Recommendations based on the research . . . 4.3. Workplace discrimination and the challenges related to legal immigration to Poland . . . . . . . . . . . . . 4.3.1. Actions and instruments created for immigrants … 214 214 216 217 218 220 222 224 13 4.3.2. Actions which can be considered workplace discrimination . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 4.3.3. Conclusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 4.4. Political challenges related to the immigrants’ participation in the political life in Poland . . . . . . . . . . . . . . . 228 4.4.1. Approach to citizenship and diversities . . . . . 228 4.4.2. Forms of participation adopted by non-citizens . 230 4.4.3. Conclusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231 Krystyna Iglicka, Katarzyna Gmaj Conclusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 Annexe 1. List of interviews . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 Annexe 2. The names and profiles of the parties involved in the interviews . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 Bibliography . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 On the Authors . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246