09_21_sole potas-magnez - PORTAL
Transkrypt
09_21_sole potas-magnez - PORTAL
21. S O L E P O T A S O W O - M A G N E Z O W E Na obszarze Polski sole potasowo-magnezowe występują jedynie w obrębie cechsztyńskiej formacji solonośnej. Budują one wraz z solą kamienną dwa osobne wydzielenia litostratygraficzne – starszą i młodszą sól potasową, występujące na obszarze NiŜu Polskiego (odnotowane w szeregu struktur wysadowych w centralnej Polsce oraz jako pokłady w południowo-zachodniej części monokliny przedsudeckiej). Zasoby udokumentowanych 5 złóŜ wynoszą > 669 mln t (tabela 21.1), z czego większość (4) stanowią złoŜa soli typu siarczanowego (polihalit), występujące w rejonie Zatoki Puckiej (tabela 21.3). Polihalit występuje tam jako minerał wczesnodiagenetyczny w obrębie anhydrytów, podścielających, przedzielających i przykrywających pokład najstarszej soli kamiennej. Głębokość występowania nieregularnych gniazd i przerostów polihalitowych wynosi 740-900 m, zawartość K2O waha się od 7,7 % do 13,7 %. ZłoŜa te, rozmieszczone na obrzeŜu złoŜa soli kamiennej Zatoka Pucka, zostały w latach 1964-71 wstępnie udokumentowane w kat. C1 (zasoby bilansowe > 597 mln t) przy załoŜeniu równomiernego (pokładowego) rozmieszczenia mineralizacji polihalitowej. Niewielkie ilości soli potasowych (72 mln t) zostały rozpoznane w wysadzie solnym Kłodawa wzdłuŜ jego wschodniej granicy, gdzie w zapadającym pod kątem 70o sfałdowanym i miejscami sprasowanym pokładzie młodszej soli potasowej występują sole typu chlorkowego (karnalit, sylwin), którym towarzyszy znaczna ilość zanieczyszczeń (substancja ilasta, siarczany). Średnia zawartość K2O wynosi 8,5 % oraz MgO - 8,1 %. Zmienna miąŜszość pokładu (kilka do 50 m) oraz trudności ze wzbogacaniem kopaliny są powodem niskiego zainteresowania gospodarczego. Niewielkie wydobycie prowadzono okresowo - w 2000 roku wydobyto 1,4 tys. t. W następnych latach wydobycia z tej partii złoŜa nie prowadzono. Sole potasowe dokumentowane są do głębokości 1200 m. Za minimalną miąŜszość złoŜa przyjmuje się 2 m, przy minimalnej średniej waŜonej zawartości K2O w profilu złoŜa 8 %. Wielkość zasobów soli potasowo-magnezowych nie zmieniła się od kilku ostatnich lat, nie udokumentowano nowych złóŜ ani nie poddano weryfikacji starych zasobów. Aktualny stan rozpoznania i zagospodarowania dotychczas udokumentowanych złóŜ w Polsce przedstawiono w tabeli 21.1. Dane obejmują zasoby wolne (poza filarami ochronnymi, za wyjątkiem zasobów pozabilansowych - 1,46 mln t - okresowo eksploatowanego złoŜa kłodawskiego, ulokowanych w obrębie filarów ochronnych). Stan rozpoznania i zagospodarowania soli potasowo-magnezowych przedstawiono w tabeli 21.1. Dane obejmują zasoby wolne (poza filarami ochronnymi). Copyright © 2010 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy S O LE P O T AS O WO - M A G N E Z O W E 2 Tabela 21.1 SOLE POTASOWE - mln t Zasoby geologiczne bilansowe A+B+C1 C2 pozabilansowe Zasoby przemysłowe 657.47 20.32 2.74 w tym - zasoby złóŜ zagospodarowanych ZłoŜa eksploatowane okresowo 1 72.09 11.64 60.44 1.46 2.74 18.85 - Wyszczególnienie ZASOBY OGÓŁEM Ilość złóŜ 5 Razem 669.11 11.64 w tym - zasoby złóŜ nie zagospodarowanych ZłoŜa rozpoz. wstępnie 4 597.03 0.00 597.03 Krajowe zapotrzebowanie na potas zaspokajane jest w znacznej części importem. W roku 2009 sprowadzono z zagranicy 270,7 tys. t soli potasowych, nawozów potasowych i związków potasu. W stosunku do roku poprzedniego import był jednak ponad trzykrotnie mniejszy. Eksport natomiast bardzo wyraźnie wzrósł – z 20 tys. t do 121 tys. t. Wielkość, wartość i główne kierunki polskiego importu i eksportu potasu (soli, nawozów i związków) przedstawia tabela 21.2. Tabela 21.2 Kierunki polskiego importu i eksportu soli potasowych, nawozów i związków potasu IMPORT Lp. Kraj Ilość tys. ton Świat (ogółem) 270.74 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Białoruś Rosja Niemcy Wielka Brytania Czechy Belgia Węgry Chiny Holandia Izrael Francja Chile Litwa Korea Płd. 107.13 48.64 42.66 16.80 9.65 6.32 18.06 2.15 4.81 1.89 1.50 2.09 3.61 1.21 EKSPORT Wartość Lp. Kraj Ilość tys. PLN tys. ton 443 203 Świat (ogółem) 120.97 147 462 87 161 60 930 26 611 21 386 21 207 12 147 11 429 8 295 7 795 6 616 6 565 5 976 5 331 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Szwecja Niemcy Włochy Finlandia Czechy Dania Norwegia Białoruś Indonezja Litwa Wielka Brytania Węgry Hongkong Austria 28.92 15.61 4.52 12.32 7.32 5.12 21.06 6.74 3.02 4.52 3.99 0.80 2.02 0.81 Wartość tys. PLN 131 330 21 925 20 541 14 433 10 439 9 561 7 178 6 645 6 075 5 132 4 344 3 982 3 712 3 546 2 374 Copyright © 2010 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy S O LE P O T AS O WO - M A G N E Z O W E Lp. 15 16 17 18 19 20 21 22 IMPORT Ilość tys. ton Włochy 0.83 Stany Zjednoczone 0.26 Austria 0.93 Dania 0.39 Indie 0.26 Słowacja 1.26 Jordania 0.06 Szwajcaria 0.04 Kraj Wartość Lp. Kraj tys. PLN 3 377 15 Holandia 3 014 16 Hiszpania 2 327 17 Słowenia 1 511 18 Francja 1 310 19 Ukraina 1 228 20 Rosja 422 21 Łotwa 415 22 Rumunia 3 EKSPORT Ilość tys. ton 0.56 0.35 0.51 0.64 0.27 0.31 0.94 0.18 Wartość tys. PLN 1 855 1 797 1 667 1 204 1 040 937 793 697 Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania poszczególnych złóŜ zestawiono w tabeli 21.3. Tabela 21.3 Wykaz złóŜ soli potasowo–magnezowych – tys. t Stan zag. złoŜa ZŁOśA UDOKUMENTOWANE złóŜ: 5; OGÓŁEM woj. pomorskie złóŜ: 4 1 Chłapowo P 2 Mieroszyno P 3 Swarzewo P 4 Zdrada P woj. wielkopolskie złóŜ: 1 Kłodawa (część 1 T środkowa) Lp. Nazwa złoŜa Zasoby geologiczne przemybilansowe słowe Wydobycie Powiat 669 111 2 737 - 597 025 - - 32 093 341 735 144 027 79 170 - - 72 086 2 737 - 72 086 2 737 - pucki pucki pucki pucki kolski Opracował: Grzegorz Czapowski Copyright © 2010 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy