Mini przewodnik 2014 r. - ZBYSZKO
Transkrypt
Mini przewodnik 2014 r. - ZBYSZKO
SANTORINI Mini przewodnik 2014 r. SANTORINI – mini przewodnik ................................................................................................................ 5 Santorini – informacje ogólne ............................................................................................................. 5 Mapa.................................................................................................................................................... 5 Geografia ............................................................................................................................................. 5 Góry ..................................................................................................................................................... 5 Kaldera................................................................................................................................................. 5 Woda ................................................................................................................................................... 6 Informacje praktyczne ......................................................................................................................... 6 Podróż na Santorini: ........................................................................................................................ 6 Waluta ............................................................................................................................................. 7 Czas lokalny ..................................................................................................................................... 7 Wypożyczanie samochodów, rowerów i motorowerów................................................................. 7 Banki i bankomaty: .......................................................................................................................... 8 Godziny otwarcia urzędów oraz sklepów ........................................................................................ 8 Karty Kredytowe .............................................................................................................................. 8 Kantor .............................................................................................................................................. 8 Poczta .............................................................................................................................................. 9 Policja .............................................................................................................................................. 9 Telefonowanie do polski ............................................................................................................... 10 Internet .......................................................................................................................................... 11 Ubezpieczenie podróżne (paostwowe) ......................................................................................... 11 Ubezpieczenie podróżne (prywatne) ............................................................................................ 11 Napiwki .......................................................................................................................................... 11 Wyżywienie ................................................................................................................................... 12 Specjały.......................................................................................................................................... 12 Sjesta ............................................................................................................................................. 13 Poruszanie się po wyspie ............................................................................................................... 14 Lokale............................................................................................................................................. 14 Po zmroku ...................................................................................................................................... 15 Wskazówki ..................................................................................................................................... 16 Wydarzenia w lipcu na Santorini ................................................................................................... 16 Walory turystyczne Santorini ............................................................................................................ 17 Przylądki i zatoki ............................................................................................................................ 17 Klimat wyspy.................................................................................................................................. 17 2 Plaże na Santorini .......................................................................................................................... 17 Wyspy koło Santorini (wycieczki statkiem) ................................................................................... 18 Pobyt od 18.07.2014 do 25.07.2014 ..................................................................................................... 19 Dzieo 1 piątek 18.07 ......................................................................................................................... 19 Kamari............................................................................................................................................ 19 Dzieo 2 sobota 19.07 ......................................................................................................................... 19 Antyczna Thera .............................................................................................................................. 19 Perrisa ............................................................................................................................................ 20 Dzieo 3 niedziela 20.07...................................................................................................................... 20 Vothonas ....................................................................................................................................... 20 Mesaria .......................................................................................................................................... 20 Karterados ..................................................................................................................................... 21 Fira ................................................................................................................................................. 21 Firostefani...................................................................................................................................... 25 Skaros ............................................................................................................................................ 25 Imerovigli ....................................................................................................................................... 25 Kontochori ..................................................................................................................................... 25 Dzieo 4 poniedziałek 21.07................................................................................................................ 26 Episkopi Gonias ............................................................................................................................. 26 Exo – Gonia, Mesa Gonia............................................................................................................... 26 Pyrgos ............................................................................................................................................ 26 Klasztor Proroka Eliasza (Profitis Ilias) ........................................................................................... 27 Emporio ......................................................................................................................................... 28 Vlychada ........................................................................................................................................ 28 Dzieo 5 wtorek 22.07......................................................................................................................... 28 Ormos Athinios .............................................................................................................................. 28 Megalochori................................................................................................................................... 29 Akrotiri ........................................................................................................................................... 29 Ormos Akrotiri ............................................................................................................................... 30 Czerwona plaża ( Kokkini paralia / red beach ) ............................................................................. 30 Biała plaża ( Lefki Paralia, White beach ) ....................................................................................... 30 Dzieo 6 środa 23.07 ........................................................................................................................... 30 Finikia............................................................................................................................................. 30 Oia ................................................................................................................................................. 30 3 Baxedes i Paradise ......................................................................................................................... 31 Kolumbos ....................................................................................................................................... 32 Vourvoulos .................................................................................................................................... 32 Monolithos .................................................................................................................................... 32 Agia Paraskevi................................................................................................................................ 32 Dzieo 7 czwartek 24.07...................................................................................................................... 32 Dzieo 8 piątek 25.07 .......................................................................................................................... 32 Odległości .......................................................................................................................................... 33 4 SANTORINI – mini przewodnik Santorini – informacje ogólne Mapa Geografia Popularna nazwa Santorini dotyczy archipelagu 5 wysp, przy czym mówiąc „Santorini”, głównie ma się na myśli wyspę w kształcie półksiężyca o oficjalne nazwie Thera lub Thira. Pozostałe wyspy to Nea Kameni, Palea Kameni, Thirassia oraz Aspronissi. Powierzchnia wyspy wynosi zaledwie 76 km2, długośd linii brzegowej to 70 km. Długośd Santorini od wysuniętego najdalej na północ przylądka Mauropetra do najdalej wysuniętego na południe przylądka Ekomitis wynosi 18 km, a jej szerokośd wacha się między 2 a 6 km. Najwęższe miejsce, nazywane jest potocznie „Szyją Santoryoską” lub Gardłem Santoryoskim”. Warte jest zobaczenia, ze względu na fakt, iż po jednej stronie widad Morze Egejskie a po drugiej słynną kalderę. Góry Dominujące pasmo górskie na Santorini znajduje się na północnym wschodzie wyspy i nosi nazwę „Mesa Wuno” (tłum. „środkowa góra”. Najwyższym szczytem jest Profitis Ilias (Prorok Eliasz), którego wysokośd sięga 550 m n. p. m. Na południu wyspy znajduje się także szczyt Mikro Profitis Ilias (Mały Prorok Eliasz) oraz Megalo Wuno (Duża Góra) o wysokości odpowiedni 350 m n. p. m. i 340 m n. p.m. Zwiedzając wyspę, można zaobserwowad fakt, iż zachód od wschodu znacznie się różnią pod względem budowy geologicznej. Wschód wyspy (od strony Morza Egejskiego) jest łagodny. Po tej stronie znajduje się większośd dostępnych plaż. Z kolei zachód wyspy )od strony kaldery) jest stromy, urwisty, wysoki oraz „poszarpany”. Na ten kształt wyspy bezpośrednio wpłynął wybuch wulkanu santoryoskiego, który datuje się między rokiem 1627 p.n.e. a 1600 p.n.e. Wyspa przed wybuchem wulkany miała kształt koła, okręgu, a krater wulkanu znajdował się mniej więcej w jego środku. Kaldera Kaldera santoryoska należy do jednaj z większych na całym świecie. Jej średnica wynosi 10 km, a głębokośd w najgłębszych miejscach wynosi 350 metrów. W związku z tą głębokością, która występuje chociażby w drugim porcie wyspy, tak zwanym „Starym 5 Porcie”, wielkie wycieczkowe statki nie mogą dobijad do samego brzegu i muszą cumowad kilkadziesiąt metrów dalej przy wielkich bojach, gdyż żaden z nich nie posiada na tyle długiej kotwicy, aby móc samemu zacumowad. Woda Naturalne źródła wody są na Santorini bardzo ograniczone. Najbardziej obfite źródło wyspy znajduje się u podnóża najwyższego szczytu wyspy Profiti Ilias. Drugie źródło – niezbyt obfite – znajduje się na wschód do owej góry, a trzecie po zachodniej stronie wyspy. Kolejnym sposobem zaopatrywania wyspy w wodę, jest tak zwany „statek nosiwoda”. Niegdyś statek kursował codziennie między Santorynem a największą wyspą Cyklad, czyli Naxos. Był to statek cysterna, który dostarczał na wyspę wodę zdatną do picia. Dziś statek pływa między wyspami sporadycznie, a to z powodu ostatniej już metody pozyskiwania wody słodkiej, czyli odsalarni wody. Informacje praktyczne Podróż na Santorini: 1) Samolot: Na wyspę można dotrzed z prawie wszystkich międzynarodowych portów lotniczych z przesiadką w Atenach. Czas lotu z Aten trwa ok. 40 minut. W okresie letnim istnieje możliwośd skorzystania z bezpośrednich lotów czarterowych na wyspę. Port lotniczy Santorini Oznaczenia lotniska IATA : JTR, ICAO: LGSR Międzynarodowy port lotniczy Thiry, znajduje się w północnej części miejscowości Kamari, obsługuje zarówno loty regularne, charterowe jak i wojskowe. Lotnisko na wyspie jest bardzo małe, jednocześnie jest w stanie obsłużyd maksymalnie 6 samolotów pasażerskich typu Boening 757 itp. Komunikacja z lotniskiem jest bardzo dobra, na lotnisko dojeżdża KTEL (grecki autobus), nie ma też większego problemu z zamówieniem taksówki, te zwykle stacjonują przed terminalem. 6 2) Prom: Regularne rejsy na Santorini odbywają się prawie ze wszystkich wysp Cyklad oraz z portu w Salonikach, Pireusie i na Krecie. Podróż trwa ok 5-9 h. Jednak najszybszym środkiem transportu są łodzie, które odpływają z większych wysp. Podróż wówczas trwa max 5h. Na Santorini bardzo dużą rolę odgrywają porty morskie, codziennie korzystają z nich setki statków przypływających z rozmaitych stron. Port, do którego przypływają statki i katamarany – między innymi z Krety, nosi nazwę Athinios. Port ten posiada połączenie z wieloma innymi wyspami i miejscami, takimi jak: Port Pireus w Atenach, Diafani na wyspie Karpathos, Katapola na Amorgos oraz takimi wyspami, jak Ios, Naxos, Paros, Mykonos, Tinos, Syros, Rodos, Anafi, Chalki, Folegrandos, Kos, Kasos, Kea, Kimolos, Koufonissi, Kythnos, Lavrio, Milos, Serifos, Sfinos, Sikinos oraz Thirassia nieopodal Santorynu. Z Krety na Santorini można dotrzed na 3 sposoby: Można skorzystad z wycieczki zorganizowanej i wykupionej bezpośrednio u swojego rezydenta. Koszt waha się od 120 – 140 euro od osoby. Można także poszukad taoszej oferty w lokalnych biurach podróży, wówczas koszt wycieczki to 100 euro od osoby. Czas trwania rejsu promem trwa ok. 5 godzin i kosztuje 30 euro od osoby, natomiast katamaranem podróż trwa ok 2 godziny i bilet kosztuje 45 euro. Waluta Obowiązującą walutą na wyspie jest EURO. Czas lokalny Na Santorini obowiązuje czas lokalny Universal Time Clock (UTC), co oznacza, że jest o godzinę do przodu w porównaniu do czasu obowiązującego w Polsce. Wypożyczanie samochodów, rowerów i motorowerów Na wyspie najwięcej wypożyczalni znajduje się w miejscowościach: Ia, Fira, Kamari oraz w porcie Ormos Athinios. Aby móc wypożyczyd samochód należy posiadad prawo jazdy minimum 1 rok oraz mied ukooczone 21 lat. Zwiedzanie wyspy jednośladem jest również doskonałą formą spędzania wolnego czasu, a w dodatku bardzo oszczędną. Aby wypożyczyd rower lub motorower także trzeba posiadad prawo jazdy. 7 Banki i bankomaty: Banki znajdują się w takich miejscowościach jak: Ia, Fira czy też Kamari. Natomiast bankomaty znajdziemy w wielu miejscach na wyspie (m. in. w porcie oraz na lotnisku). Większośd z nich znajduje się na głównym placu w Fira. Jest też oddział Narodowego Banku w Kamari i Alpha Bank w miejscowości Oia. Należy pamiętad, że wszystkie karty kredytowe akceptowane są na szczeblu międzynarodowym w większości na wyspie, w restauracjach, barze i sklepach. Banki otwarte są od poniedziałku do czwartku 8:00 – 14:30, piątek 8:00 – 14:00. W sobotę i niedziele są nieczynne. Bankomaty wypłacają pieniądze w euro po przeliczniku według kursu bankowego z danego dnia (prowizja zależy od posiadanego konta, wiele banków niw pobiera prowizji od wypłaty pieniędzy za granicą). Godziny otwarcia urzędów oraz sklepów Urzędy (dotyczy to również poczty) otwarte są w większości przypadków od 7:30 do 13:00, ale dla pewności zawsze warto spytad lokalnego mieszkaoca o dokładne godziny. Sklepy w kurortach turystycznych, takich jak Perissa czy Kamari otwarte są „od kiedy zostaną otwarte, do kiedy zostaną zamknięte” , co oznacza, że jeśli są klienci, to mogą działad bardzo długo, a jeśli klientów nie ma, to zamykane są wcześniej. Na żadnym sklepie nie ma podanych godzin otwarcia, natomiast na pewno będą one otwarte pomiędzy godziną 9:00 a 20:00. Kioski można znaleźd we wszystkich większych miejscowościach. Czynne są codzienne orientacyjnie od 7:00 do 00:00. Kioski na wyspie są bardzo dobrze zaopatrzone, można w nich kupid gazety, przekąski, napoje oraz papierosy oraz wiele innych produktów. Karty Kredytowe Wszystkie wiodące marki kart kredytowych są akceptowane na Santorini. Należy byd jednak przygotowanym na to, że w małych sklepikach i restauracjach zapłata kartą często nie będzie możliwa ze względu na brak terminala płatniczego. Kantor Banki wymieniają wszystkie waluty w gotówce, czeki podróżne lub euroczeki. Prowizja jest mniejsza za wymianę gotówki. Urzędy pocztowe wymieniają jedynie gotówkę i zazwyczaj mają niższe prowizje. Biura podróży i większe hotele mogą wymienid gotówkę, czeki podróżne ale zazwyczaj obierają większe prowizje niż banki. 8 Poczta Po grecku znaczy Elta. Można ją znaleźd na wyspie między innymi w Fira, Emporio i Oia. Ponadto istnieją agencje pocztowe w Pyrgos, Fira i Oia. Skrzynki pocztowe w Grecji są żółte na zwykłą pocztę, Czerwone skrzynki są rzadsze i wykorzystywane do pilnej poczty. Na list polecony dostaje się pokwitowanie w urzędzie pocztowym. Policja Znajduje się w miejscowości Karterados w odległości 800 metrów od miasta Fira. Przydatne numery telefonów. · Taxi radio - +30 22860 22555 / +30 22860 23951 · Policja turystyczna +30 22860 22649 · Port Authority +30 22860 22239 · Prognoza pogody 14944 · Elpa ( w razie awarii samochodu) +30 26610 39504 Numery alarmowe · Policja 100 · Straż pożarna 199 · Przychodni 166 Zdrowie: · Centrum zdrowia w Fira +30 22860 23123 · Centrum Zdrowia w Kamari : +30 22860 31175 · Centrum Zdrowia w Emporio : +30 22860 81222 · Centrum Zdrowia w Oia : +30 22860 71277 · Centrum Zdrowia w Pyrgos : +30 22860 31207 · Centrum Zdrowia w Thirassia : +30 22860 22860 · Pierwsza Pomoc Fira : +30 22860 22237 · Pierwsza Pomoc Emporio: +30 22860 81222 · Pierwsza Pomoc Kamari: +30 22860 31175 · Pierwsza Pomoc Oia: +30 22860 71227 · Pierwsza Pomoc Pyrgos : +30 22860 31207 · Pierwsza Pomoc Thirasia : +30 22860 23191 9 APTEKI • Thira : +30 22860 23444 • Messaria : +30 22860 32566 • Oia: +30 22860 71464 Port Athinios Tel.: +30 22860 22239 Port Fira Tel.: +30 22860 22239 Strona internetowa kolejki linowej : www.santorini.com/holidays/cablecar.html Służby lotniska tel.: +30 22860 - 28420, 22279 Policja tel.: + 30 22860 - 28451 Strona z informacjami o lotnisku : www.hcaa.gr/content/index.asp?tid=142 Poniżej prezentujemy listę najprzydatniejszych numerów telefonów na Santorini. Dzwoniąc z numeru innego niż grecki, należy zawsze przed numerem właściwym wybrad numer kierunkowy do Grecji 0030, a potem podany numer (bez 0) np. Numer na policję w Fira: 00302286022649 Posterunek policji w Fira: 2286022649 Posterunek policji w Oia: 2286071954 Straż pożarna: 2286033199 Policja portowa: 22860 22239 Szpital: 2286023123-4 / 23333 Urząd miasta w Fira: 2286022231 Lotnisko: 2286022218 / 31525 / 31538 Poczta w Fira: 2286022238 Informacja autokarowa: 2286025404 Radio taxi: 2286022555 Muzeum Archeologiczne w Fira 2286022217 Muzeum Antyczne Thery w Fira: 2286023217 Wykopaliska Akrotiri: 2286081366 Muzeum Morskie w Fira: 2286071156 Telefonowanie do polski Najtaoszy sposób dzwonienia z Santorini do Polski to korzystanie z budki telefonicznych przy użyciu kar prepaidowych, takich jak np. Face lub Dynamite (d nabycia 10 prawie we wszystkich miejscowych supermarketach). Karta kosztuje ok 5€ i wystarcza na ok 400 min połączenia na telefony stacjonarne lub ok. 160 min na telefony komórkowe. Należy pamiętad o numerze kierunkowym +48 (0048). Drugim co do kosztów sposobem dzwonienia do Polski jest własny telefon komórkowy z włączonym roamingiem. Od 1 lipca 2012 na całym terytorium Unii Europejskiej obowiązuje jednakowa taryfa: Eurotaryfa i Strefy w Strefie roamingowej 1A Internet Kafejek internetowych jest na Santorini niezbyt dużo, ale od niedawna w dużej ilości knajpek oraz pubów dostępna jest usługa hot spot, za którą nie są pobierane żadne opłaty. Wystarczy zamówid coś do picia, czy jedzenia i można korzystad z Internetu do woli. Internet dostępny jest również w hotelach/apartamentach, zwykle za dodatkową opłatą. Ubezpieczenie podróżne (paostwowe) Od 1 stycznia 2006 roku, dokumentem potwierdzającym ubezpieczenie na terenie Unii Europejskiej, w tym na Krecie, jest Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego. Kartę EKUZ odbiera się w oddziale NFZ „od ręki”, ale warto zająd się tym już na kilka tygodni przed wyjazdem. Do jej wyrobienia potrzebny jest dokument poświadczający ubezpieczenie oraz wniosek, który można pobrad i wypełnid na miejscu lub wydrukowad wcześniej ze strony NFZ – http://www.nfz.gov.pl Mając wyrobioną kartę EKUZ można korzystad na Krecie z paostwowej opieki zdrowotnej na tych samych zasadach jak obywatele greccy. Ubezpieczenie podróżne (prywatne) Wybierając się na Santorini warto wyposażyd się w dodatkowe ubezpieczenie podróżne wykupione w prywatnej ubezpieczalni ze względu na to, że paostwowa opieka zdrowotna w Grecji wygląda podobnie jak w naszym kraju. Opcja wykupienia prywatnego ubezpieczenia podróżnego nie jest droga a umożliwia – jeśli zajdzie taka potrzeba – leczenie się w placówkach prywatnych, bez ponoszenia wysokich kosztów. Napiwki Napiwki są Mile widziane, jednak nie są one obowiązkowe. Zamawiając danie w restauracji zazwyczaj opłata za obsługę jest już wliczona w rachunek. Mimo tego zostawienie napiwku wynoszącego 5 do 15% kwoty rachunku jest bardzo pozytywnie przyjmowane. Pochwalenie zjedzonej potrawy również spotka się z bardzo ciepłym przyjęciem przez Greka, czy to właściciela, kelnera, czy przede wszystkim ku 11 Wyżywienie Na Santorini znaleźd można bardzo wiele tavern oraz restauracji. Jakośd jedzenia jest zazwyczaj dobra, a ceny nie należą do najniższych. Ogólnie można przyjąd zasadę, że im bliżej Kaldery tym jest drożej. Taosze będą restauracje i bary położone na bocznych drogach. Na wyspie bardzo popularne są również bary, które oferują mrożone jogurty, które samemu komponuje się z dowolnymi owocami. Specjały 1. Fava dip – santoryoski specjał przygotowany z innej odmiany fasoli fava z lokalną, tworząc gładką pastę z gotowaną soczewicą fava oraz cebulą i oliwą z oliwek. 2. Biały bakłażan (white eggplant) – ma niepowtarzalny słodki smak, biały bakłażan nie wchłania oleju 3. Meletinia – małe placki, ciasto wypełnione jest kremowym serem o nazwie mizythra. Zazwyczaj są one sporządzane na Wielkanoc, ale można je spotkad w wielu miejscach na wyspie. 4. Tomatokefledes albo tomato rissoles – to kulki pomidorowe zrobione z pysznych lokalnych pomidorów, zamówid je razem z tzatzikami. 5. Kolokithakia – cukinia smażona na głębokim oleju 6. Rossiki – zimna sałatka ziemniaczana z dużą ilością majonezu 7. Dolmades – faszerowane liście winogron 8. Gigantes Plaki apopular – greckie danie wegaoskie, wegetariaoskie 9. Horiatiki – sałatka grecka 10. Patzaria – buraki 11. Yemistes – nadziewane pomidory i papryka 12. Astakos – homar 13. Bakaliaros – dorsz 14. Galeos – mięso rekin 15. Garides – krewteki 16. Glossa - sola 17. Gopes – małe smażone ryby 18. Kisfias – miecznik 19. Ktapodi – ośmiornica 20. Pestrofa – pstrąg 21. Sinagrida red – snapper 12 22. Kalamboki – kolby kukurydzy sprzedawne na straganach 23. Kastana – pieczone kasztany 24. Sikoti – wątroba z grilla 25. Brizola – kotlet wołowy lub wieprzowy 26. Keftedes – klopsiki 27. Kokoretsi – nadziewane wnętrzności, plud prażony 28. Kotopoulo – kurczak 29. Loukaniko – kiełbasy 30. Miało – mózg 31. Mussaka - Bakłażan boussaka ( bakłażan_ i jagnięcina danie zapiekane, grecki klasyk 32. Avgolemono – zupa z kurczaka z jajkiem i cytryną 33. Fasolada – zupa fasolowa 34. Pastitsio – zapiekany makaron 35. Patsas – flaczki, gulasz sprzedawany na specjalnych stoiskach 36. Salingaria – ślimaki smażone w oleju i w ziołach 37. Stifado – każdy rodzaj gulaszu, duszone mięso 38. Souzoukakia – mięso pieczone, bułki 39. Katsouni – podobny do ogórka Sjesta Na Santorini w głównych, najbardziej znanych miejscowościach sjesta w zasadzie nie występuje, a przynajmniej nie w tych godzinach , w których odbywa się ona zwyczajowo czyli między 14:00 a 17:00. Dzieje się tak z powodu natężenia ruchu turystycznego, który z kolei powodowany jest przypływaniem właśnie w tych godzinach statków docierających na Santorini. Przypływają one do santoryoskiego portu koło południa, a wypływają zaś koło godziny 18:00. Ze względu na to, może wystąpid sytuacja, że chcąc odwiedzid któryś sklepik po godzinie 18, będzie on chwilowo nieczynny ze względu na przesuniętą w czasie sjestę, która musi się prędzej czy później odbyd. 13 Poruszanie się po wyspie Pieszo Poruszanie się pieszo może byd męczące. Łatwe szlaki prowadzą z Firy do pobliskich wiosek Kartherados, Imrovigli, Vourvoulos, i Firostephani. Istnieje także szlak turystyczny z Fira do Ioa, którym porusza się wiele ludzi. Trasa zajmuje 3 godziny. Samochód, motor, skuter Najlepszy sposób poruszania się po wyspie. Cena wynajmu samochodem poza sezonem zaczyna się od 25 euro za dzieo. Natomiast w sezonie cena zaczyna się od 30 euro za dzieo, natomiast skutery są o połowę taosze. Autobusem Autobusy z Fira mają połączenie z większością lokalnych wiosek. Najpopularniejszym kierunkiem jest Fira – Oia, który zajmuje 25 minut i kosztuje 1,8 euro. W sezonie jeżdżą 2 busy na godzinę. Komunikacja jest dośd dobrze zorganizowana. Autobusy w sezonie kursują mniej więcej co 20 min do takich miejscowości jak: Oia, Kamari, Perissy, Akrotiri. Podróżowanie tym środkiem transportu ma również swoje wady. Jednym z nich jest to, iż ostatni kurs wykonywany jest ok godz. 21. W sezonie autobusy zazwyczaj są przepełnione i nie są w stanie zabrad wszystkich oczekujących na przystanku. Podróżowanie autobusem jest bezpieczne, ale może byd trudne, a czasem rozkład jazdy zmieniany jest bez uprzedzenia. Latem jeżdżą co 30 min a główny dworzec znajduje się w pobliżu głównego miasta Fira. Lokalne autobusy http://www.ktel-santorini.gr (KTEL) Na rowerze Drogi na wyspie miejscami są strome oraz nie ma tam zbyt dużego respektu dla rowerzystów, dlatego też nie jest to zbyt bezpieczny środek transportu. Lokale Lucky Souvlakis/Poldo Typowym greckim jedzenie typu fast foods jest gyros (zawinięty kurczak bądź wieprzowina) albo szaszłyki. W Fira są dwa miejsca charakteryzujące się najlepszą jakością, rozmiarem i ceną: Poldo – jest na jednej z głównych dróg jeśli idzie z Fira na południe: Lucky Souvlakis – jest w pobliżu głównego placu w Fira. Kosztuje mniej więcej 2-2,5 euro. 14 Tawerna Akropolis Zlokalizowana z Perissa/plaża Perivollos. Pomimo tandetnego wyglądu są tam głównie turyści. Miejsce to zaskakuje ceną oraz jakością. Talerz dla dwojga z jagnięciną, frytkami, sałatką grecką oraz winem kosztuj około 16,50 euro. Miejscowi również często tam jedzą. Chatiri Mała tawerna w wiosce duchów zwanej Messagonia. Jedzenie jest przyrządzane przez właścicielkę i tylko niewiele ludzi wie o tej ukrytej perełce. Warto zapytad o danie dnia. Znajduje się zaraz na wejściu do wioski. Obiad dla dwojga z winem kosztuje blisko 25 euro. Ouzerie Miejsce gdzie miejscowi piją anyżowy alkohol zwany ouzo. Obiad dla dwojga z winem kosztuje około 35 euro. Miasto Fira, Fabryka Po zmroku Kira Thira Można tu posłuchad na żywo Dj grającego jazz oraz popularną muzykę. Jest mały ale przytulny, przyjazny. Fira Crystal Szykowny bar z widokiem na Fira i kalderę. Drinki kosztują od 9 euro wzwyż. Tropical Australijski bar z widokiem na kalderę. Prawdopodobnie najbardziej popularne miejsce wśród turystów. Można się spodziewad taoców w okolicach północy. Drinki kosztują 5 euro a Dj gra popularne letnie hity. Fira. Cassablanca Zapełnia się po 1 w nocy. W okresie wakacji można usłyszed znanych Dj. Można tam spotkad miejscowych a także turystów. Drinki zaczynają się od 8 euro. Czasami latem wejście jest płatne. 15 Wskazówki 1. Pid butelkowaną wodę, ponieważ woda w Santorini nie jest zdatna do picia 2. Wieczory mogą byd chłodne i wietrzne od początku lipca do września 3. W Zatos (cukiernia Fira) zje się najlepsze ciastko czekoladowe w najstarszej santorioskiej cukierni. 4. W niektórych restauracjach płaci się podwójną ceną za posiłek. Jest ona pobierana za podziwianie widoku. Należy szukad innych restauracji bez widoku gdzie zapłacimy mniej (w bocznych uliczkach) 5. Najlepsza promenada znajduje się w Starym Porcie Fira, można wynająd sobie osiołka i podziwiad domy wyrzeźbione w skale 6. Najlepsza tradycyjną bułkę jęczmienną (kritharokouloura) zje się w małej nieodkrytej malowniczej miejscowości Kaldero, która znajduje się zaledwie 2 km na południe od Fira . Należy tam znaleźd piekarnie Kalimeris. 7. Na Santorini najlepiej nurkowad na plaży Ammoudi, 8. Najlepszy widok na kalderę, jest na Firostefani, położonej 300 m wyżej nad Firą żeby podziwiad spektakularny zachód słooca. 9. Zachód słooca w Skaros - Jest to niezwykłe miejsce na oglądanie zachodu. Jest to skaliste wybrzeże w Immerovigli. Należy wyruszyd z Fira, ścieżką wzdłuż Kaldery do Imerovigli a potem ścieżką do Skaros. Pod koniec jest troszkę wspinania. 10. Faros – latarnia morska - Znajduje się na południu wyspy. Świetne miejsce do oglądania zachodu, łatwy dostęp samochodem albo skuterem. 11. Plaża Kolumbo i Vlyhada - Znane plaże nudystów na wyspie. Kolumbo znajduje się na północnowschodnim wybrzeżu . Nazwa pochodzi od podmorskiego wulkanu. Vlyhada jest na południowym wschodzie wyspy. W pobliżu można zjeśd dobrą rybę. Wydarzenia w lipcu na Santorini 1. Jazz Festival Santorini – co roku w lipcu w Kamari odbywa się Jazz Festival. Jest to ważne wydarzenie kulturalne w Grecji i przyciąga miłośników muzyki z całego świata, ponieważ odbywają się na nim występy najlepszych artystów jazzowych zarówno greckich jak i międzynarodowych. 16 2. 24 lipiec - Agios Ioannis in Monolithos Festival – religijne święto Walory turystyczne Santorini Przylądki i zatoki Na Santorini jest wiele uroczych zatok i zalewów. Największe zatoki zlokalizowane są w zachodniej części wyspy. Należą do nich zatoki: Athino, Katofira, Muzaki i Ija. Płynąc morzem od północnego kraoca wyspy – przylądka „Mauropetra” wzdłuż wybrzeża wyspy, najpierw w kierunku wschodnim i dalej – na południe, napotkad można przylądki: Kolumbo, Wurwulo, Karami, Agios-Georgios, Mesa-Wuno i przylądek Eksomitis, który stanowi południowy kraniec wyspy. Dalej na zachód występują przylądki: Mawro i Akrotiri. Omijając ten ostatni wkraczamy w obszar zwany Kalderą. Klimat wyspy Położenie wyspy wyznacza jej klimat. Występują tu typowe dla całego rejonu Morza Egejskiego umiarkowanie gorące lata i umiarkowanie chłodne zimy. W lecie pada rzadko albo w ogóle nie występują opady. Zimą deszcze są częstsze. Opady śniegu, które niekiedy pojawiają się w zimie prędko topnieją. Plaże na Santorini 1. Czerwona plaża (Paralia Kokkini) 2. Perrisa 3. Kamari 4. Perivolos - Plaża została wyróżniona niebieską flagą. Ma czarny piasek lub małe kamyki i szybko jest głęboko. 5. Agios Georgios - Znajduje się obok Perivolos, jednakże jest tam dużo spokojniej, a częśd plaży nie jest pokryta przez parasole. 6. Cape Columbo 7. Monolithos 8. Biała Plaża (White Beach) 9. Amoudi beach – można tam zjeśd prawdopodobnie najlepsze owoce morza 10. Baxedes (koło Oia) 11. Vlihada Beach - Plaża otoczona wąskimi klifami, pozwala cieszyd się przyrodą. Położona jest tuż obok Agios Georgios, 13 km od miasta Fira. Bardzo łatwo dostępna, ponieważ jest to koło głównej trasy autobusów. Plaża jest piękna, szary piasek wulkaniczny, otoczona wysokimi klifami i nie jest tak zatłoczona jak inne. 17 12. Pori Wyspy koło Santorini (wycieczki statkiem) Thirassia Nieduża wysepka naprzeciw Oia, położona mniej więcej jedną godzinę drogi morskiej od Santorini. Można ją zwiedzid na wycieczkowym stateczku. Osobliwością jest tu rzeźbiony w drewnie ikonostas cerkiewny w miejscowym klasztorze. Brzegi wyspy są strome, miejsc przydatnych do kąpieli jest bardzo mało. 150 schodków prowadzi z portu do Manoli – największego osiedla wyspy. Inne osiedla to Patamos i Agrylia. Na południowym kraocu wyspy znajduje się podwodna jaskinia „Tripiti” (Dziurawa) z dwoma wejściami. Na północnym kraocu wyspy wznosi się cerkiew Świętej Ireny. Palea i Nea Kameni Palea i Nea kameni to dwie wyspy wulkanicznego pochodzenia, na których znajduje się krater wulkanu. Przy czym 'Palea' oznacza stara, 'Nea' zaś nowa. Nazwy te mówią nam o tym, że na Palea Kameni, czyli ‘Starej Rozżarzonej/Wypalonej’, bo to mniej więcej oznacza greckie słowo ‘kameni’ , znajdują się kratery wulkanu niegdyś aktywne, dlatego ‘stara’, a na Nea Kameni, czyli ‘Nowej Rozżarzonej/Wypalonej’ dziś znajdują się kratery wulkany z aktywnym kraterem Św. Jerzego. Nea Kameni jest wyspą najbliżej położoną Thery (Santorini ), można ją również rozpoznad po czarno-szarym kolorze. Wulkan można zwiedzad na stateczku. Na wyspie roznosi się ciężki odór siarki, a kamienie są tu w wielu miejscach gorące. Wycieczka wraz z wchodzeniem na szczyt krateru zajmuje około półtora godziny. Przy Palea Kameni znajdują się ciepłe lecznicze wody z upiększającymi błotkami. Na Nea Kameni znajduje się czynny krater wulkanu, który po raz ostatni wybuchł 1950 roku. Aspronissi Trzecia wysepka nosi nazwę Aspronissi, co dokładnie tłumacząc z greki oznacza „Biała wyspa” (Aspro/Nissi). Jak nazwa wskazuje, wyspa jest biała, a swój kolor zawdzięcza materiałowi, z którego jest zbudowana, a który przez lata był materiałem eksportowym Santorini, czyli pumeksowi. Jest to najmniejsza wyspa, która położona jest na zachód od pozostałych 4 wysp. 18 Pobyt od 18.07.2014 do 25.07.2014 Dzieo 1 piątek 18.07 Kamari Kamari znajduje się w odległości około 10 km na południowy wschód od Firy. W Kamari zaczyna się droga do rezerwatu archeologicznego antycznej Thery. Jest największym kurortem turystycznym położonym w południowo – wschodniej części Santorini. Wzdłuż wybrzeża rozciąga się promenada. Miasteczko słynie z nowoczesnej zabudowy oraz z plaży pokrytej czarnym piaskiem. W południowej części miasteczka znajduje się niewielki kościółek Panaghia Episkopi który został zbudowany w 1100 roku. W Kamari co roku w miesiącu lipcu organizowany jest Santorini Jazz Festival. Jest to impreza kulturalna trwająca przez trzy dni, podczas której występują znani artyści Greccy jak i z całego świata. Dzieo 2 sobota 19.07 Antyczna Thera Starożytna stolica Thery znajduje się na południowo-wschodniej części wyspy. Ruiny miasta znajdują się na szczycie góry Mesa Vouno i odkryte zostało w IX wieku przed naszą erą. Na szczycie góry odkryto między innymi Świątynię Dionizosa, czyli greckiego boga dzikiej natury oraz wina, Sanktuarium Apollo, świątynia Artemidorosa oraz cmentarz Antycznej Thery na zboczach góry, szczątki rzymskich term, murów z czasów Bizancjum, kościółek Agios Stefanos wykonany z kamienia, grota Hermesa i Heraklesa, świątynia Apolina Karneiosa, której jedna częśd została wyrzeźbiona w skale. Dla chcących zwiedzad antyczną osadę Thery, muzeum czynne jest codziennie z wyjątkiem poniedziałków od godziny 09:00 do 14:30. Bilet wstępu kosztuje ok. 4 euro. Do rezerwatu archeologicznego można dotrzed z Firy, Kamari lub Perissy. Wędrówka w górę zajmie nam ok. 1 h. Od strony Kamari istnieje również możliwośd dojazdu pojazdami, natomiast należy pamiętad, że droga jest stroma oraz kręta. Warta uwagi jest imponująca panorama rozciągająca się w dół z jednej strony na Perrise, z drugiej na Kamari oraz na odległe wysepki. Różnego rodzaju znaleziska są eksponowane w Muzeum Archeologicznym Firy. Na skałach są dobrze widoczne napisy reliefowe, wizerunki świętych zwierząt – orzeł 19 Ptolomeuszów, lew Apollona i delfiny Posejdona. Zachowały się też inskrypcje głoszące chwałę zwyczajom i obyczajom Dorów. Mniej więcej w centrum miasta znajduje się agora. Na południe od agory zachowały się ruiny miejskiego teatru. Na zachód od teatru znajduje się budowla hellenistyczna, do której należy podwórze z kolumnami. Służyła ona prawdopodobnie jako miejsce zebrao stowarzyszenia religijnego, które otaczało kultem cesarza. Oprócz tego stały tu świątynie egipskich bogów: Izydy, Serapisa i Anubisa. W północno – zachodniej części miasta znajdują się koszary, termy i świątynie z czasów Ptolemeuszów. Perrisa Perissa znajduje się po drugiej stronie góry Masa Vouno. Podobnie jak miejscowośd Kamari, jest popularną miejscowością wypoczynkową na wyspie, głównie słynącą z czarnej plaży. Perissa łączy się z częścią Perivolos. Przepiękna, nieskooczenie długa plaża piaszczysta, ciemna woda morska oraz rosnąca w tym miejscu zieleo czynią to osiedle jednym z najbardziej malowniczych na wyspie. W Perissie znajduje się wielka cerkiew, chyba największa na wyspie – świątynia pod wezwaniem Świętego Krzyża. Na południowo – wschodnim brzegu w pobliżu osiedla mieści się Perissejski klasztor. Klasztor zbudowano na ruinach dawnej cerkwi Świętej Ireny, która jak się uważa dała swe imię wyspie. Plaża w Perissie ma tę przewagę nad innymi, że osłonięta jest od mocnego wiatru meltemi, który wieje tutaj latem szczególnie mocno, w związku z czym fale nim powodowane są tu znacznie mniejsze, niż przykładowo w niedalekim Kamari, znajdującym się po drugiej stronie góry Mesa Vuno. Warto zobaczyd Muzeum minerałów i skamieniałości. Dzieo 3 niedziela 20.07 Vothonas Wioska, którą warto zwiedzid w celu podziwiania charakterystycznej architektury ludowej. Wiele budynków jest wbudowana w skały wulkaniczne wąwozu. Budynki te zapewniały schronienie przed wiatrem i piratami. Warto tam zobaczyd kościół Panagia Trypa, który jest położony wysoko na skale. Mesaria Miejscowośd w centralnej części Sanorini, otoczona ogrodami i winnicami, słynąca z produkcji wina. Od stołecznej Firy dzieli ją ok. 3,5 km. Messaria stanowiła przemysłowe centrum wyspy, Znajdują się tutaj pozostałości imponujących obiektów takich jak fabryka 20 Markezinis Knitting, kopulaste domy zbudowane w skale wulkanicznej, brukowane ulice, wiele kościołów i odrestaurowany Argyros Mansion – pałac. Karterados Prowadzi do niej droga 2 km na południe od Firy. Urokliwa miejscowośd na Santorini z tradycyjnymi, białymi domami częściowo wydrążonymi w skale wulkanicznej, brukowanymi uliczkami i kościołami zabudowanymi w typowym dla wyspy stylu. Można tu zobaczyd kościół Assumption, Analipsis – kościół w centrum miasteczka, zbudowany we włoskim stylu oraz Eisodia tis Theotokou i Aghia Nikolaos – kościoły typowe dla Santorini. U podnóża miasteczka znajduje się plaża. Fira Jest to miasto położone na wysokim brzegu. Z Firy roztacza się piękna panorama na morze oraz kalderę (wielkie wgłębienie w centralnej części wulkanu). U jej podnóża znajduje się mały port Skala Firas (Stary Port) gdzie cumują statki wycieczkowe, małe promy oraz jachty. Jest to port w którym wielkie wycieczkowe statki nie mogą dobijad do samego brzegu. Fira nie jest miastem skomplikowanym, podobnie jak żadne z innych miast na wyspie. Praktycznie składa się z 3 równoległych do siebie ulic oraz paru, które je przecinają w poprzek. Główna ulica to ta, po której poruszają się samochody i autokary ( chociażby jadąc do Oia, gdyż ta zazwyczaj jest pierwszym punktem wycieczek, a znajduje się ona na północy wyspy, przy czym port jest bliżej południa ). W centrum znajduje się rynek z mnóstwem sklepów dysponującymi wielkimi asortymentami towarów. Zwiedzanie malowniczego rynku Firy to przyjemny spacer. Małe jednopiętrowe domki zwrócone są oknami w stronę morza, zawieszone nad przepaścią robią wrażenie jakby nawzajem chciałyby się podtrzymywad. Fira jest siedzibą prawosławnych i katolickich biskupów. Warto zwiedzid sobór katedralny, katedrę rzymsko-katolicką i żeoski klasztor zakonu dominikanów. Są ciekawe stare pałace i budynki miasta. Pałace z epoki weneckiego panowania zasługują na uwagę swoją oryginalną budową. Obecnie niektóre z nich należą do kościoła rzymsko – katolickiego wyspy.Inne zostały odrestaurowane i wykorzystuje się je często do różnych imprez kulturalnych. W pałacach tych mieści się cenna kolekcja antyków, mebli i innych wspaniałych wyrobów z ubiegłych stuleci. W centrum miasta, w licznych, zatłoczonych zaułkach znajdziemy dużą ilośd sklepów. Na ulicy Ypapantis (znana również jako złota ulica) znajdziemy sklepy jubilerski, w których można nabyd biżuterię pochodzącą z najnowszych kolekcji znanych projektantów greckich jak i zagranicznych. Najnowsze trendy widoczne są również w butikach z odzieżą, obuwiem 21 czy też innymi akcesoriami. Osobom interesującym się sztuką polecamy liczne sklepy z dziełami sztuki. Zwiedzanie - Fira Firę można zwiedzad na dwa sposoby – „od dołu” lub „z góry”. Od dołu będziemy ją zwiedzad, jeśli zatrzymamy się w Firze, od góry zaś jeśli w Firostefani. Droga prowadząca z Firostefani wydaje się byd lepszym pomysłem, gdyż w trakcie schodzenia nią, czekają nas niezapomniane widoki. Idąc tą drogą należy pamiętad, że miejscami jest dosyd stroma i wyślizgana (schodki). Osoby które zatrzymały się w Firze na trochę dłużej, bez problemów będą mogły zacząd przejście od centrum Firy, żeby później przejśd w górę, w kierunku Firostefani, a następnie wrócą tą samą drogą. Jeżeli podróżujemy samochodem, bądź skuterem i zaczniemy zwiedzanie od Firy, środek naszej lokomocji najlepiej zostawid na dużym parkingu, który znajduje się poniżej szpitala (nie sposób przegapid, parking jest zajmowany również przez wielką ilośd autokarów wycieczkowych). Następnie udamy się prosto, idąc cały czas pod górę, dochodząc do centralnego miejsca Firy, w którym znajduje się taras widokowy z licznymi lornetkami (oczywiście za opłatą), z którego będziemy w pełni mogli podziwiad kalderę. W tym miejscu znajduje się również niezwykle imponująca budowla – Ortodoksyjny Sobór Metropolitalny, czyli innymi słowy katedra ortodoksyjna. Można powiedzied, że ta budowla jest nowa, gdyż jej pierwotna postad runęła w trakcie trzęsienia ziemi w 1956 r. W środku znajduje się bardzo ładna mozaika, jednak katedra ma różne godziny otwarcia, które owiane są tajemnicą ;) Po nacieszeniu oczu cudnymi widokami, będziemy podążali w głąb miasta. Uliczka, którą głównie będziemy się poruszad chcąc dostad się na wyższy poziom miasta (a im wyżej, tym piękniejsze widoki), to tak zwana „złota uliczka”. Chanel, Prada, Gucci, Rolex – to tylko częśd marek, których misterne wyroby lśnią w witrynach sklepów. Jeżeli zdoła się nam przejśd obojętnie obok tych „błyskotek”, podążając cały czas za wskazówkami „cable car” dojdziemy do drugiego najchętniej odwiedzanego miejsca miasta. Przy małym rondku z palmą po środku skręcamy w prawo, po naszej lewej stronie znajdowad się będzie kolejka, poniżej zobaczymy schody prowadzące do portu a po ich prawej stronie wąską drogę, która prowadzi do Firostefani. Nawet jeśli nie zamierzamy nią podążad, warto kawałeczek przejśd w górę. Dzięki temu dojdziemy w miejsc, które będą mniej zatłoczone, a z których widoki i możliwości uchwycenia ich w aparatach fotograficznych, czy kamerach zachwycą nawet najbardziej wybrednych fotografów. W górze Firy znajduje się drugi ważny budynek sakralny, jest to Katolicka Katedra Santorynu. Katedra jest pod wezwaniem Świętego Jana Baptysty, a poza malowniczą i imponującą dzwonnicą , nas – Polaków, może zaskoczyd ikona przedstawiająca Matkę Boską, która do złudzenia przypomina… Matkę Boską Częstochowską. Po przejściu złotej uliczki, warto zajrzed na równie wąską drogę, która jest do niej drogą prostopadłą, zaczynając przejście najlepiej od rondka z palmą po środku. Droga ta jest mniej popularna, przez co można się na niej swobodnie poruszad, możemy tutaj również znaleźd wiele sklepików z ciekawymi pamiątkami. 22 Autobusy odjeżdżają z Firy do osiedli i rezerwatów archeologicznych regularnie mniej więcej co pół godziny. Pomocne do przemieszczania się turystów są również taksówki i małe stateczki. Stary port Fira Drugim dużym portem wyspy jest stary port Fira, tak zwany „Old Port” , często nazywany również portem „Skala” ( Skala Pier ) albo Portem Ormos, przy czym nie przyjmuje on statków liniowych, takich jak te przypływające do Athinios, ale przede wszystkim wycieczkowe cruisiery, cumujące kilkanaście metrów dalej od brzegu (turyści dowożeni są do niego mniejszymi łodziami), z którego to małe statki zabierają turystów na wulkan, na gorące źródła, czy na romantyczną podróż po kalderze. Jeżeli znaleźliśmy się w porcie Fira, lub też chcemy się do niego dostad, istnieją 3 możliwości, aby tego dokonad. 1) Pierwszy sposób kolejka linowa – „cable car”, wożąca pasażerów z Firy do portu. Podróż kolejką w jedną stronę to koszt ok.5 €, osoby cierpiące na lęk wysokości mogą pokonad tą podróż z zamkniętymi oczami, gdyż różnica poziomów wynosi przeszło 200metrów, a trasa kolejki jest dosyd stroma. Osoby nie cierpiące na tą przypadłośd będą zachwycone widokami :) Jeżeli chcielibyśmy skorzystad z kolejki, należy podążad za oznaczeniami „Cable car”. Oznaczeo w mieście jest bardzo dużo, głównie przybierają postad białych napisów na niebieskim tle, między innymi na stopniach, które prowadzą przez niemalże całe miasto. 2) Drugi sposób na dostanie/wydostanie się ze Starego Portu jest dłuższy (przejazd kolejką trwa 3 minuty ) oraz bardziej męczący Mowa o schodach, które liczą 580 stopni. Decydując się na ten sposób, musimy pod uwagę brad parę rzeczy. Po pierwsze schody prowadzą w samym słoocu, w trakcie poruszania się po nich nie uraczymy żadnego cienia. Po drugie, schody są dosyd mocno wyślizgane, poruszając się więc nimi uważajmy, aby się nie poślizgnąd. Jeżeli zdecydujemy się na przejście schodami, powinniśmy zarezerwowad minimum 20minut. Drogi do portu schodami są dwie – jedna zaczyna się w połowie „złotej uliczki”, na małym skrzyżowaniu z drogą prowadzącą do „Hondos center”, druga zaś zaczyna się w górnej części Firy, tuż za kolejką i obok tarasu widokowego. 23 3) Po trzecie – zmierzając z lub do portu, możemy natknąd się na santoryoskie taxówki, czyli…osiołki. Same osiołki w sobie są bardzo przyjemnym zjawiskiem, jednak w dalszym ciągu jeżdżą one na tak zwanym paliwie naturalnym, a że do tej pory nie zostały wybudowane specjalnie dla nich żadne ustronne miejsce, gdzie paliwo te mogłoby „spuścid”. Odbywa się to…na schodach ;). Prowadzone są przez właścicieli w niedużych zaprzęgach po jednych i drugich schodach prowadzących do portu, cena takiej przejażdżki to około 5euro, jednak i w tym przypadku musimy pamiętad o tym, że osiołki mają swój specyficzny zapach, który i na nas przejdzie i będzie się nas kurczowo trzymał aż do momentu wzięcia kąpieli :) Co warto zobaczyd w Fira: 1. Muzeum archeologiczne - można tam zobaczyd rzeźby pochodzące z czasów od archaicznych do rzymskich, a w tym posągi, wazony oraz figurki gliniane. Muzeum znajduje się w pobliżu kolejki liniowej. Bilet wstępu kosztuje ok. 4 euro. Muzeum archeologiczne miasta Firy posiada kolekcje zgromadzone podczas wykopalisk z antycznej Thery oraz znaleziska z innych miejscowości. W salach eksponowane są amfory, ceramika, kobiece statuetki, monety i inne przedmioty. Zbiory te prezentują wielowiekowy okres historii od III tys. p.n.e. aż po epokę rzymską. Muzeum czynne jest od godziny 08:30 do 15:00, za wyjątkiem poniedziałków. 2. Megaron Gyzi - ośrodek kultury, w którym zgromadzono zdjęcia wyspy, dokumenty, stroje ludowe oraz mapy Santorini sprzed trzęsienie ziemi (1956 r). Latem w tym miejscu organizowane są festiwale kulturalne oraz koncerty. Megaro Gyzi jest jedną z nielicznych budowli pochodzących z 17tego wieku, które przetrwały wielkie trzęsienie ziemi. W muzeum odbywają się różnego rodzaju spotkania kulturalne, wystawy, które są na stałe przedstawiają między innymi zdjęcia oraz ukazujące niegdysiejsze Santorini, czy stare, historyczne manuskrypty. Muzeum można zwiedzad od 1wszego maja do ostatniego października, mieści się ono niedaleko kościoła katolickiego. Godziny otwarcia: 10.30 - 13.30 oraz 17.00 - 20.00, w niedziele 10.30 - 16.30. 3. Muzeum Prehistorii Thiry - w tym miejscu znajdziemy kolekcję eksponatów minojskich pochodzących ze znalezisk miasta Akrotiri, który został wykopany na południowym skraju kaldery. W skład eksponatów wchodzą: małe posągi, freski, które niegdyś zdobiły ściany domów, ceramiki oraz figurki. Muzeum znajduje się niedaleko dworca autobusowego. Czynne jest od wtorku do niedzieli, natomiast bilet wstępu kosztuje ok. 4 euro. Muzeum czynne jest od godziny 08:30 do 15:00, za wyjątkiem poniedziałków 4. Santoryoskie Muzeum Folkloru: ciekawe muzeum mieszczące się w domie wydrążonym w skale, czyli w yposkafie, który został wybudowany w 1861roku. W muzeum znajduje się między innymi tradycyjna winiarnia, zbiory przedstawiają również tradycyjne wyroby 24 stolarzy, szewców, książki i manuskrypty pochodzące z wyspy oraz galeria sztuki, która w swoich zbiorach posiada obrazy słynnych malarzy. Muzeum znajduje się w części Firy, która nazywa się Kontochori, czynne jest codziennie od 10:00 do 14:00. Firostefani Firostefani to nieduża miejscowośd w kształcie wydłużonej linii. Odległośd dzieląca Firostefani od Firy to zaledwie 1 kilometr. Bardzo popularne jest pokonanie tej drogi alejką, która wiedzie do stolicy wyspy, nad samym klifem. Do osobliwości osiedla należą cerkwie świętego Miny i Jerzego. Stąd otwiera się panorama wulkanu i Kaldery. Najbardziej malownicza częśd osiedla jest rekonstruowana. Jest to dzielnica położona na krawędzi przepaści. Zasługuje również na uwagę kościół rzymsko-katolicki. Skaros Na stromym brzegu morskim najdalej położonej na północ części tego regionu wznosi się majestatycznie Skaros. W tej niedostępnej okolicy zbudowano średniowieczną stolicę Santorynu. Forteca stoi na szczycie wysokiej, stromej i wzbudzającej grozę skale. Była ona jedną z pięciu średniowiecznych fortec wyspy, siedzibą weneckich zarządców i rzymsko katolickiego biskupa. Twierdza nazywana była „επανο καςτρο” ( epano kastro ), co oznaczało „Górny Zamek” za czasów greckich, a Wenecjanie nazywali ją „La Roka”. Dookoła twierdzy wybudowana była osada licząca przeszło 200 domów, a samo Skaros było stolicą wyspy do XVIII wieku naszej ery. Liczne trzęsienia ziemi zniszczyły fortecę doszczętnie, a z góry Skaros pozostał dziś jedynie zachowany charakterystyczny wierzchołek. Są tu do obejrzenia pozostałości zamku i ruiny weneckich domów. Imerovigli Odległośd między Imerovigli a Fira to zaledwie 1,9 km. Nazywane jest „Balkonem Santorini”. Miasteczko położone na samym brzegu klifu, z którego roztacza się niezapomniany widok na kalderę wulkaniczną. Kontochori Jeśli jesteś w Fira to wystarczy przejśd drogą na północ i dojdzie się do miejscowości Kontochori, gdzie można zobaczyd Muzem Folkloru Emmanuel Lignos oraz zobaczyd jak Santorini wyglądało w przeszłości. 25 Dzieo 4 poniedziałek 21.07 Episkopi Gonias Znajduje się w odległości 2 km od Kamari. Miasteczko warte odwiedzenia ze względu na tradycyjną architekturę. Warto zobaczyd tutaj w pobliżu kościół Panagia Episkopi. Jest to najstarszy kościół na wyspie. Exo – Gonia, Mesa Gonia Exo Gonia - To mała, spokojna miejscowośd w której brak infrastruktury turystycznej. Zbudowana została na tyłach Pyrgos. Znajduje się 12 km od Firy. Powinno się ją odwiedzid ze względu na brukowane uliczki, neoklasyczne dwory i zniszczone przez trzęsienie ziemi winnice. Mesa Gonia- oddalone jest od Fira 7,5 km. Jest to centrum produkcji wina. Pierwszy przystanek warto zrobid w winiarni Yiannis Roussos. Nie daleko znajduje się starsza winiarnia Yiannis Argiros. Im bardziej w głąb miejscowości tym krajobraz robi się kontrowersyjny i bardziej zaniedbany. Warto zobaczyd tutaj kościół Episcopi Gonia. Jest jednym z ważniejszych Bizantyjskich zabytków. Można podziwiad z niego widoki na wschodnią stronę wyspy. Pyrgos Forteca stoi na szczycie okrągłego wzgórza. Według tradycji Pyrgos było jednym z osiedli antycznej Thery. Po środku osiedla, znajdują się ruiny średniowiecznej weneckiej fortecy. Pozostałości po fortecy pochodzą ze średniowiecza, a jej zdobycie w tamtych czasach nie było proste. Mury obronne zamku miały charakter tak zwany „pierścieniowy”. Na szczycie wzgórza można przyjemnie odpocząd, rozkoszując rozpościerającym się stąd wspaniałym widokiem. W Pyrgos znajduje się cerkiew Najświętszej Bogurodzicy – budowla z X wieku. Jest to najwcześniejszy bizantyjski zabytek w tym regionie. W samej miejscowości znajdziemy dużą ilośd kościołów oraz kaplic. Do jednego z najstarszych, położonego obok starego zamku, należy "Theotokaki" , który jest bogaty w przepiękne freski. Będąc w Pyrgos warto zobaczyd Muzeum „Ginące Santorini”. Znajduje się na terenie odrestaurowanych zabytkowych budowli. Muzeum jest rekonstrukcją, ukazującą codzienne życie mieszkaoców w przeszłości. Doskonale odtworzono domostwa oraz rozmaite działalności osadników w ich codziennym życiu. Wystawa obejmuje naturalnej wielkości 26 eksponaty, przedstawione w typowych scenach, obrazujące życie na wyspie nawet 100 lat temu oraz pokaźny zbiór fotografii. Warto zobaczyd średniowieczną twierdze Kasteli. Pyrgos zbudowane jest na szczycie wzgórza. Mówi się że winnica w Pyrgos jest najlepsza, dlatego warto odwiedzid Santo Wines, aby spróbowad lokalnych win i cieszyd się widokiem na wulkan. Klasztor Proroka Eliasza (Profitis Ilias) Znajduje się pomiędzy Pyrgos a Kamari. Jadąc główną drogą z Perissy, będziemy jechali u podnóża najwyższego szczytu wyspy. Na szczycie góry Profitis Ilias na wysokości około 550 metrów stoi klasztor Proroka Eliasza. Klasztor zaczęli budowad w 1711 roku dwaj kapłani zakonni. Klasztor ten jest pod patronatem Patriarchy z Konstantynopola. Dzisiejszy wygląd klasztor otrzymał w połowie XIX wieku, kiedy Santorini odwiedził król Grecji Otton. Klasztor Proroka Eliasza dzisiaj zamieszkiwany jest przez mnichów, którzy prowadzą muzeum mieszczące się w pierwotnym kościele katolickim Agia Triada . Muzeum klasztoru posiada bogate zbiory bezcennych zabytków cerkiewnych. Oprócz świętych relikwii, przechowuje się tu ikony z XV do XVIII wieku, zdobiony złotem sprzęt sakralny i inne arcydzieła sztuki sakralnej. Godna uwagi jest również biblioteka klasztorna, która między innymi posiada księgi Starego i Nowego Testamentu przepisywane przez syna hiszpaoskiego króla Filipa II w językach: hebrajskim łacioskim i greckim. W klasztorze mieści się Muzeum Etnograficzne, w którym eksponuje się różnego rodzaju narzędzia, które były używane do pracy przez mnichów i mieszkaoców wyspy. Dla osób chcących odwiedzid klasztor, otwarty jest on między godziną 10:00 a 16:00, od kwietnia do października, za wyjątkiem niedziel. Warto dodad, że z góry Profitis Ilias rozpościera się zniewalający widok na niemal całą wyspę. Na szczyt można się dostad każdym środkiem lokomocji, organizowane są również krótkie wycieczki autokarowe, o które można się pytad w większych miejscowościach. Inne budynki, które zobaczyd można na górze, to baza wojskowa oraz anteny i maszty greckiego radia i telewizji. Uwaga!Santorini jest wietrzną wyspą, będąc na jej najwyższym szczycie wiatr może bardzo mocno dawad się we znaki, w związku z czym należy uważad i w przypadku bardzo porywistego wiatru nie stawad przy samych krawędziach! 27 Emporio Dojedzie się do niego drogą w kierunku Perivolos i Perissa. Znajduje się 12 km od miasta Fira i przez wiele lat pełniło funkcję centrum handlowego na wyspie. Emporio jest tradycyjną wioską z zachowaną zabudową ludową. Jest to osada położona na równinie z której roztacza się widok na dwa brzegi wyspy. Do naszego czasu zachowały się szczątki średniowiecznej fortecy (Mesyna), która nie ustępowała twierdzy w Pyrgos. Na północ od osiedla znajduje się imponująca konstrukcja na planie kwadratu – Gulasz. Była to potężna wieża, w której ukrywała się miejscowa ludnośd w czasie napadów pirackich. Goulas jest to średniowieczny zamek zbudowany na planie kwadratu u wejścia do wioski. W wejściu można zobaczyd typowe konstrukcje z doniczkami, które były wypełnione ciepły olejem który był wylewany na wrogów. Na szczycie zamku znajduje się Agios Polikarpos. Kilka metrów dalej można znaleźd kościół Metamorphosis z Sotiros. Warto zwiedzid Aghios Spiridonas ze względu na błękitne kopuły. Tuż przed wejściem do wioski znajduje się kościół Aghios Nikolaos Marmaritis Wzgórze Gavrilos jest uważane za strefę archeologiczną ze względu na ruiny z epoki bizantyjskiej. Z prawej strony osiedla można podziwiad osiem wiatraków oraz widok na wyspę. Ponadto rzeźbione grobowce z okresu hellenistycznego znaleziono w skale wapiennej niedaleko Vlychada. Jeden z nich nazywa się Ehentra i oznacza żmiję ze względu na znalezione rzeźby w kształcie węzy. Vlychada W Tej miejscowości znajduje się jedna z lepszych plaż na wyspie. Aby do niej dotrzed należy zejśd schodami. Plaża pokryta jest czarnym piaskiem na którym znajduje się dużo leżaków. Warto zwrócid uwagę na formacje skalne znajdujące się przy plaży. Otoczona jest wysokimi klifami i jest idealnym miejscem na chwile prywatności, ponieważ nie jest tak zatłoczona jak inne plaże. Można się tam łatwo dostad samochodem lub skuterem. Istnieje także linia autobusowa z Firy. Vlychada położona jest niedaleko Agios Georgios. Dzieo 5 wtorek 22.07 Ormos Athinios Jest głównym portem wyspy, oddalony jest od stolicy – Firy, ok. 7km. Żeby wydostad się z portu, trzeba pokonad krętą drogę prowadzącą w górę klifu – widok, który widad zakręt za zakrętem w miarę wspinania się w górę, może przyprawiad o zawrót głowy. Z portu można dostad się do innych miast taksówką, samochodem lub autobusem, przy czym godziny tego ostatniego zależne są od godzin przypływania dużych statków, rozkład można znaleźd na 28 stronie www.ktel-santorini.gr , na której również znajduje się numer kontaktowy w sprawie połączeo między portem Athinios a Firą. Megalochori Znajduje się w południowej części wyspy, w odległości 9 km od miasta Fira. Jest to nieduża wioska usytuowana przy głównej drodze na południe od Firy. Jedna z najbardziej malowniczych miejscowości na Santorini. Charakteryzuje się białą zabudową i dużą ilością kościółków z przepięknymi dzwonnicami i charakterystycznymi niebieskimi kopułami dachów. Warto zobaczyd: Panaghia ton Isodion - kościół poświęcony Maryi Dziewicy ze wspaniałym ikonostasem oraz kościół Aghios Nicolaos Marmaritis. Dwa razy do roku (w lipcu i w sierpniu) mieszkaocy Megalochori czczą swych świętych patronów - warto zobaczyd wtedy lokalne obrzędy. Swoje piękno zawdzięcza przede wszystkim tradycyjnej osadzie oraz oryginalnym domom, które zostały odrestaurowane w dawnym stylu. W samym sercu miasteczka znajduje się tradycyjny plac z wieloma tawernami, który jest miejscem spotkao mieszkaoców. W wąskich, brukowanych uliczkach napotkamy nieduże sklepiki z pamiątkami. W Megalochori znajduje się największa ilośd winnic oraz winiarni. Można się do nich wybrad na degustację miejscowych produktów. Dla tych co lubią przygody, sugerujemy odwiedzid odległe plaże na kalderze, Plaka i Thermi. Nie można dostad się tam samochodem dlatego zaleca się wygodne buty, kapelusz i wodę. Można podziwiad także zachód słooca z widokiem na Palea Kameni, Nea Kameni i Thirasia. Akrotiri Jest to cicha wioska położona w południowo-zachodniej części wyspy. Atrakcją tego miejsca jest nie tylko jeden z najpiękniejszych widoków rozpościerający się na północne i południowe wybrzeże wyspy, ale również słynna Czerwona Plaża (Kokkini Paralia) oraz największy zabytek wyspy, jakim są pozostałości minojskiej osady. Minojskie miasteczko zostało zniszczone w wyniku potężnej erupcji wulkanu (ok. 1600 a 1450 r p. n.e.) i zasypane 20 m powłoką popiołu. Miejsce to porównywane jest do „greckich Pompei” z tą różnicą, że ówcześnie mieszkający tam ludzie przewidzieli tragedię i w porę opuścili miasto. Odkryto domy składające się z dwóch lub trzech kondygnacji ozdobione pięknymi freskami przedstawiającymi zajęcia dnia codziennego, wąskie brukowane uliczki, przedmioty codziennego użytku. Niektóre ze znalezionych eksponatów znajdują się w Muzeum Prehistorii Thiry. Do dnia dzisiejszego odkopana została tylko niewielka częśd miasta. Akrotiri najlepiej zwiedzid z przewodnikiem, taka usługa kosztuje ok.10euro. Wybierając się na wykopaliska samochodem, zapłacimy za parking ok.4euro. Wstęp na 29 teren wykopalisk to kwota 5€, ulgowy 3€ , Godziny otwarcia – Od 08:00 do 15:00 , w poniedziałki nieczynne Ormos Akrotiri Port w pobliżu Czerwonej Plaży, na południe od Akrotiri. Czerwona plaża ( Kokkini paralia / red beach ) Plaża zawdzięcza swoją nazwę wulkanicznemu żwirkowi w odcieniach czerwieni i czerni, co czyni ją wyjątkową. Niezwykle malownicze jest samo położenie plaży, gdyż znajduje się ona między skałami, a dostad można się na nią łódką z Firy lub Akrotiri, bądź też na nogach ( mając na nich dobre buty ), zaczynając 10-15 minutowy spacer od kościoła Św. Mikołaja w Akrotiri. Uwagi: na plaży nie ma zamontowanych prysznicy ze słodką wodą, poza tym plaża jest dobrze zagospodarowana, można na niej wypożyczyd zestaw składający się z leżaka i parasola ( koszt ok 7 euro ) oraz zakupid coś do picia i przekąszenia. Biała plaża ( Lefki Paralia, White beach ) Biała plaża znajduje się blisko Czerwonej plaży, jednak dostad się można na nią wyłącznie łódką. Łodzie cumują przy Czerwonej Plaży, odpływają mniej więcej co godzina. Wbrew pozorom, na białej plaży nie ma białego piasku (jest to plaża kamienistożwirowa), jej nazwa wzięła się od skał, które okalają wyspę. Na plaży nie ma naturalnego cienia, więc należy pamiętad o zabraniu ze sobą kremu z wysokim filtrem słonecznym, nie ma na niej również możliwości zakupienia czegokolwiek, należy więc wszystko to, czego się potrzebuje, zabrad ze sobą. Wynajem leżaków/parasoli waha się między 5 a 7euro. Dzieo 6 środa 23.07 Finikia Znajduje się w odległości około 9 km od Firy. Dobra droga z regularną komunikacją łączy osiedle ze stolicą wyspy. Na początku osiedla wznosi się czarny kamienny mur. W okolicy Gonia znajduje się rezerwat archeologiczny. Oia Obecnie uważana za stolicę Santorini jest zdecydowanie najpiękniejszym miejscem na wyspie. Oia jest nieco mniejsza od Firy, ale podobnie zatłoczona przez turystów. 30 W samym centrum Oia znajduje się Muzeum Morskie, w którym znajdują się eksponaty świadczące o dawnych morskich tradycjach. Kąpiel w Oia można zaznad na małej plaży koło portu w Armeni lub na bardziej odległej (2-3km) plaży Mavropetra, leżącej prawie dokładnie na północnym kraocu wyspy. Z Firy do Oia prowadzą 2 drogi. Jedna z nich prowadząca przez zachód wyspy, mająca 11,1 km oraz druga, która prowadzi przez wschód wyspy, licząca 14,3 km. Dłuższa trasa jest mniej zatłoczona, jednak jeśli jest taka możliwośd warto przejechad nimi dwoma, gdyż każda z nich oferuje inne widoki. Jadąc drogą zachodnią, będziemy przejeżdżali przez tradycyjne miejscowości, zaś jadąc drogą wschodnią będziemy mogli podziwiad wielokolorowe skały wyspy. Znajduje się tutaj kościół, który jest pod wezwaniem Św. Mikołaja, czyli patrona rybaków, oraz słynny wiatrak znajdujący się przy koocu miasteczka, tuż nad klifem. W centralnym miejscu miasteczka znajduje się bardzo popularny kościół Panagia Platsani. Kościół mieścił się wcześniej przy koocu wioski tuż przy zamku, jednak podobnie jakie wiele innych runął podczas trzęsienia ziemi. Co warto zobaczyd będą w Oia: 1. Muzeum morskie – eksponaty ilustrujące dawne morskie tradycje na wyspie. Wśród zbiorów można zobaczyd dawne przyrządy służące do nawigacji, modele okrętów, Katowice, fotografie kapitanów oraz armaty. Muzeum znajduje się w centrum miasta i czynne jest od środy do niedzieli. Cena biletu ok. 3 euro. Czynne jest w godzinach od 10:00 do 14:00 oraz od 17:00 do 20:00. Naval museum - Muzeum Marynarki Wojennej w Oia. 2. Muzeum instrumentów – w kilku pomieszczeniach zgromadzono instrumenty muzyczne pochodzące z okresów: starożytnego, bizantyjskiego i pobizantyjskiego. Znajdziemy tam również wazony, figurki oraz rzeźby. „Iposkafa” ( gr. Υπόσκαφα ) Są to domy wydrążone w skale. W 99% przechadzając się po Oia, tak naprawdę stąpamy po czyimś dachu. Yposkafa , poza niepozorną powierzchnią, której przechodniom ukazany jest tylko kawałek, reszta powierzchni schowana jest w skale, posiadają tą przydatną właściwośd, że niezależnie od pory dnia, czy pory roku, temperatura wynosi w nich 20-25 stopni Celsjusza. Baxedes i Paradise Główna plaża w północnej części wyspy, niedaleko Oia. Jest to miejsce spokojne, jest tam mniej turystów oraz idealna dla tych którzy chcą uniknąd dużych tłumów. Otoczona jest przez plaże Paradise oraz Cape Columbo. 31 Kolumbos Kolumbos to drugi wulkan Santorini z podwodnym kraterem. Odległośd od niego z Firy wynosi około 20 km. Miejscowi mieszkaocy wznieśli w miejscowości Kolumbos cerkiew Najświętszej Bogurodzicy. W okolicach przylądka na skałach znajdują się wyrzeźbione wizerunki i inskrypcje z imionami bogów i herosów które są charakterystyczne dla Santorini. Vourvoulos To tradycyjna wioska, położona w północno wschodniej części wyspy, na peryferiach miasta Fira. Wieś ta położna jest około 4 km od miasta Fira. Trafi się tam drogą prowadzącą w kierunku północnych plaż na wyspie. Wioska została zbudowana na planie amfiteatru z widokiem na północno-wschodnią częśd wyspy. W Vourvoulos znajdziemy centralny plac z Kościołem Agiod Efstratios. Warto także odwiedzid kościół Agios Panteleimonas. Monolithos Znajduje się niedaleko lotniska, w odległości około 9 km od Firy. Ma długą plażę z czarnym piaskiem i płytkimi wodami, ratownikiem i placem zabaw dla dzieci. Plaża jest zwykle zatłoczona, ponieważ jest to najbliższa plaża od Firy dostępna autobusem. Również tutaj znajdziemy fabrykę pomidorów która ciągle pracuje na Santorini. Miejscowośd wypoczynkowa na wschodnim wybrzeżu Santorini, położona przy długiej piaszczystej plaży. Monolithos to miejscowośd typowo turystyczna, stąd niewiele tutaj do zwiedzania. Agia Paraskevi Malownicza miejscowośd na wschodnim wybrzeżu wyspy, z błękitnym morzem i ciepłym czarnym piaskiem. Jest to miejscowośd typowo turystyczna. Dzieo 7 czwartek 24.07 Dzieo wolny. Dzieo 8 piątek 25.07 Wylot 10:55 32 Odległości Miejscowości Kamari – Perissa Kamari - Antyczna Thera Antyczna Thera – Perissa SUMA Kamari – Emporio Kamari – Ekklisia Panagia Episkopi Ekklisia Panagia Episkopi – Episkopi Gonias Episkopi Gonias – Exo Gonia Exo Gonia – Pyrgos Pyrgos – Emporio Emporio – Vlychada Vlychada - Kamari SUMA Kamari – Akrotiri Kamari – Athinios Ormos Athinios Ormos– Megalochori Megalochori – Akrotiri SUMA Kamari – Fira Kamari – Vothonas Vothonas – Mesaria Mesaria – Karterados Karterados – Exo Katoikies Exo Katoikies – Fira Fira – Firostefani Firostefani – Skaros (Imerovigli) Skaros – Kamari SUMA Kamari – Oia Kamari – Finikia Finikia Oia Oia – Koloumpos Koloumpos – Pori Pori – Vourvoulos Vourvoulos – Monolithos Monolithos – Agia Paraskevi Agia Paraskevi – Kamari SUMA Podsumowanie Pieszo Autem Dystans 5,3 km 4,1 km 2,8 km 6,9 km 7,0 km 2,0 km Czas 1 godz. 11 min 1 godz. 31 min 1 godz 31 min 1 godz 35 min 30 min Dystans 11,1 km 4,1 km 17,4 km 21,5 km 9,4 km 2,0 km Czas 24 min 11 min 30 min 41 min 20 min 5 min 800 m 9 min 800 m 2 min 1 km 1,5 km 3,5 km 3,3 km 9,6 km 21,7 km 10,5 km 8,8 km 4,2 km 16 min 23 min 38 min 39 min 2 godz. 10 min 4 godz 45 min 2 godz. 14 min 2 godz 1 min 59 min 1,1 km 1,6 km 4,6 km 4,5 km 12,2 km 26,8 km 11,6 m 9,5 km 4,5 km 4 min 4 min 11 min 8 min 18 min 52 min 17 min 18 min 9 min 4,3 km 17,3 km 7,5 km 4,0 km 850 m 1,7 km 2,4 km 950 m 550 m 2,0 km 49 min 3 godz 49 min 1 godz. 44 min 56 min 11 min 22 min 31 min 17 min 9 min 29 min 4,3 km 18,3 km 8,6 km 4,2 km 1,3 km 2,2 km 2,6 km 2,0 km 800 m 1,4 km 7 min 34 min 16 min 9 min 4 min 5 min 4 min 6 min 2 min 4 min 10,2 km 22,65 km 17,0 km 15,8 km 1,4 km 4,6 km 3,3 km 3,4 km 6,7 km 2,2 km 3,4 km 40,8 km 109,35 km 1 godz. 56 min 4 godz 51 min 3 godz. 34 min 3 godz. 26 min 17 min 53 min 42 min 49 min 1 godz 18 min 27 min 43 min 8 godz 35 min 1411 23 godz 31 min 9,8 km 24,3 km 18,7 km 17,2 km 1,6 km 6,1 km 3,3 km 3,6 km 8,3 km 2,3 km 3,5 km 45,9 km 136,8 km 18 min 52 min 28 min 26 min 4 min 10 min 5 min 5 min 17 min 7 min 10 min 84 min 263 4 godz 23 min 33 34