Opracowanie - Instytut Łączności
Transkrypt
Opracowanie - Instytut Łączności
National Institute of Telecommunications ul. Szachowa 1 PL – 04-894 Warszawa T: [+48 22] 512 81 00 F: [+48 22] 512 86 25 E-mail: [email protected] www.itl.waw.pl Zakład Problemów Regulacyjnych i Ekonomicznych OCENA USŁUG POCZTOWYCH W POLSCE Raport z badań przeprowadzonych w 2006 r. Gdańsk, grudzień 2006 r. Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. ii Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. 1. Wstęp W 2006 roku Instytut Łączności przeprowadził badanie typu jakościowego, którego celem było poznanie opinii prywatnych użytkowników usług pocztowych odnośnie jakości świadczenia tych usług. W wyniku tego przedsięwzięcia: 1. uzyskano wskaźniki odczuwanej przez respondentów satysfakcji z używanych usług pocztowych i 2. wyodrębniono istotne korelacje. Temat zrealizowano posługując się techniką bezpośredniego wywiadu indywidualnego z wykorzystaniem kwestionariusza. Problematyka badania obejmowała: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Częstość korzystania z usług pocztowych. Ogólne zadowolenie ze sposobu świadczenia usług pocztowych. Korzystanie i satysfakcja z poszczególnych usług pocztowych. Dostęp do usług pocztowych. Koszty korzystania z usług pocztowych. Najistotniejsza z punktu widzenia użytkowników cecha usług pocztowych. Zrozumiałość materiałów informacyjnych. Poziom obsługi klienta. Reklamacje. Ogółem przeprowadzono 127 rozmów na wyżej wymienione tematy w dwóch rejonach geograficznych: Trójmieście i okolicach (37%) oraz Kwidzynie i okolicach (63%). Grupę badanych stanowili użytkownicy usług pocztowych: 1. W wieku 15-20 lat (7%), 21-30 lat (31%), 31-40 lat (27%), 41-50 lat (20%), 51-60 lat (11%) i powyżej 60 lat (4%). 2. Różnej płci: kobiety (45%) i mężczyźni (55%). 3. Mieszkańcy miejscowości o różnych statusach: miasto wojewódzkie (25%), inne miasto (58%) i wieś (17%). 4. Korzystający z Internetu (80%), jak i nie korzystający z Internetu (20%). Przedstawione atrybuty próby posłużyły do zbadania korelacji i przeprowadzenia innych analiz statystycznych z uwzględnieniem określonych cech respondentów. 2. Częstość korzystania z usług Respondenci w pierwszej kolejności określali, czy i jak często korzystali z usług pocztowych w ciągu ostatnich 6 miesięcy. Ci, którzy wykazali brak ich używania, nie wypowiadali się na większość zagadnień związanych z usługami. Dotyczyło to przede wszystkim tych zagadnień, które bezpośrednio odwoływały się do osobistych odczuć i doświadczeń. Natomiast, jeśli mieli ochotę, odpowiadali na zapytania bardziej ogólne, np. związane z reklamą. Respondentów, którzy nie używali we wskazanym czasie usług pocztowych znalazło się w próbie 4%. Pewna część biorących udział w badaniu (5%) nie potrafiła określić, jak często korzysta z usług. Większość stwierdziła, że korzystała z usług pocztowych (w swoim odczuciu) rzadko (32%); najmniej respondentów zadeklarowało, że w ciągu ostatnich 6 miesięcy korzystało z nich bardzo często (12%). Średnia deklarowana częstość korzystania z usług pocztowych w ciągu ostatnich 6 miesięcy, przyjmując skalę od 1 (rzadko) do 4 (bardzo często), wyniosła 2,17. 1 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. Tab. 1 Korzystanie z usług pocztowych (ostatnie 6 miesięcy) Rzadko Raczej rzadko Dość często Bardzo często 1 2 3 4 41 29 31 brak korzystania bardzo często Trudno powiedzieć Brak korzystania 15 6 5 dość często raczej rzadko rzadko 12% 24% 4% 23% 32% Rys. 1 Korzystanie z usług pocztowych w ciągu ostatnich 6 miesięcy 3. Ogólny poziom świadczenia usług pocztowych Respondenci wyrażali swoje opinie na temat jakości świadczenia usług pocztowych. Celem tego pytania było poznanie, czy ogólny poziom świadczenia tych usług jest zadowalający z punktu widzenia usługobiorców. Dla większości respondentów (58%) sposób udostępniania usług pocztowych jest raczej zadowalający. Odpowiedzi jednoznacznie negatywnych, wyraźnie krytykujących jakość świadczenia omawianych usług, odnotowano 9%. Średnie zadowolenie z poziomu świadczenia usług pocztowych, przyjmując skalę od 1 (najniższe) do 4 (najwyższe), wyniosło 2,75 (blisko „raczej tak”). Tab. 2 Zadowolenie z poziomu świadczenia usług pocztowych Nie Raczej nie Raczej tak Tak 1 2 3 4 11 22 67 15 2 Trudno powiedzieć 7 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. częśtość (%) stwierdzeń 60 50 40 30 20 10 0 Nie (1) Raczej nie (2) Raczej tak (3) Tak (4) Rys. 2 Zadowolenie z jakości świadczenia usług pocztowych Odczuwane zadowolenie z poziomu świadczenia usług pocztowych znajduje swoje odbicie w ich używaniu. Jest to zależność (statystycznie) istotna (wsp. korelacji Pearsona: 0,27). Istotę tej korelacji obrazuje umieszczony poniżej rysunek Przedstawia on średnie korzystanie z usług (w skali 1-4) w zależności od poziomu zadowolenia z nich (w skali 1-4). Im bardziej zadowalający sposób udostępniania usług, tym częstsze korzystanie z nich. Częstość korzystania z usług (średnie) 3,0 2,8 2,6 2,4 2,2 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 nie [1] raczej nie [2] raczej tak [3] tak [4] Uczucie zadowolenia z jakości usług Rys. 3 Korzystanie z usług pocztowych w zależności od oceny ich jakości 4. Wybrane usługi - używanie i satysfakcja Respondenci, którzy zadeklarowali korzystanie w ciągu ostatnich 6 miesięcy z usług pocztowych, pytani byli o używanie usług powszechnych. W przypadku korzystania z danej usługi wyrażali swoją satysfakcję z jej jakości, oceniając to w 5-cio stopniowej skali. Założono, że 1 oznacza najniższy, a 5 - najwyższy poziom satysfakcji. 3 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. 4.1 Przesyłki listowe ekonomiczne 39% respondentów korzystających z usług pocztowych w ostatnim półroczu nie używało usługi „przesyłki listowe ekonomiczne”. Pozostali najczęściej określali swoją satysfakcję z jej jakości na 4 (31%). Najniższy poziom satysfakcji występował częściej niż najwyższy (odpowiednio: 17% i 13%). Średnia ocena satysfakcji dla usługi „przesyłki listowe ekonomiczne”, w skali od 1 do 5, wyniosła 3,11. Tab. 3 Przesyłki listowe ekonomiczne – ocena satysfakcji Brak Oceny korzystających w skali: korzystania 1 (najniższa) – 5 (najwyższa) 48 1 2 3 4 5 Trudno powiedzieć 12 8 20 22 9 3 Średnia ocena: 3,11 1-najniższa 2 3 17% 4 5-najwyższa 11% 13% 28% 31% Rys. 4 Rozkład ocen odczuwanej satysfakcji z usługi „przesyłki listowe ekonomiczne” 4.2 Przesyłki listowe priorytetowe 26% respondentów korzystających z usług pocztowych w ostatnim półroczu nie używało usługi „przesyłki listowe priorytetowe”. Pozostali najczęściej oceniali swoją satysfakcję z jej jakości na 4 (39%). Najwyższy poziom satysfakcji zdarzał się znacząco częściej niż najniższy (odpowiednio: 23% i 6%). 4 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. Średnia ocena satysfakcji dla usługi „przesyłki listowe priorytetowe”, w skali od 1 do 5, wyniosła 3,67. Tab. 4 Przesyłki listowe priorytetowe – ocena satysfakcji Brak Oceny korzystających w skali: korzystania 1 (najniższa) – 5 (najwyższa) 32 1 2 3 4 5 Trudno powiedzieć 5 6 22 34 20 3 Średnia ocena: 3,67 1-najniższa 2 3 4 5-najwyższa 7% 6% 25% 23% 39% Rys. 5 Rozkład ocen odczuwanej satysfakcji z usługi „przesyłki listowe priorytetowe” 4.3 Przesyłki listowe polecone 39% respondentów korzystających z usług pocztowych w ostatnim półroczu nie używało usługi „przesyłki listowe polecone”. Pozostali najczęściej oceniali swoją satysfakcję z jej jakości na 4 (33%). Najniższych ocen odnotowano tylko 1%. Najwyższy poziom satysfakcji zdarzał się tak samo często, jak określony stopniem 3 (po 26%). Średnia ocena satysfakcji dla usługi „przesyłki listowe polecone”, w skali od 1 do 5, wyniosła 3,67. 5 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. Tab. 5 Przesyłki listowe polecone– ocena satysfakcji Brak Oceny korzystających w skali: korzystania 1 (najniższa) – 5 (najwyższa) 48 1 2 3 4 5 Trudno powiedzieć 1 10 18 22 18 5 Średnia ocena: 3,67 1-najniższa 1% 2 3 4 5-najwyższa 14% 26% 26% 33% Rys. 6 Rozkład ocen odczuwanej satysfakcji z usługi „przesyłki listowe polecone” Różnice w wypowiedziach respondentów odnośnie omawianej usługi, w zależności od statusu miejscowości ich zamieszkania, są (statystycznie) istotne (wsp. korelacji Pearsona: -0,24). Jak pokazują umieszczone niżej rysunki, respondenci zamieszkujący miasta rzadziej stwierdzali brak korzystania z usługi „przesyłki listowe polecone” i wykazali większe zadowolenie z jej używania niż mieszkańcy wsi. Średnia ocena satysfakcji wyrażonej przez tych ostatnich, w widoczny sposób jest niższa niż ogólna średnia, obliczona dla całej próby. 6 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. deklarowany brak korzystania z usługi [%] 55 50 50 44,6 45 40 35 30 25 20 15 17,9 miasto woj. miasto inne wieś Rys. 7 Brak korzystania z usługi „przesyłki listowe polecone” w zależności od statusu miejscowości zamieszkania 3,80 3,75 Wartości średnich ocen 3,70 3,65 3,60 3,55 3,50 3,45 3,40 3,35 miasto woj. miasto inne wieś Rys. 8 Średnie oceny zadowolenia z usługi „przesyłki listowe polecone” w zależności od statusu miejscowości zamieszkania 4.4 Kartki pocztowe Większość respondentów korzystających z usług pocztowych w ostatnim półroczu nie używała usługi „kartki pocztowe” (62%). 7 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. Pozostali najczęściej oceniali swoją satysfakcję z jej jakości na 4 (33%). Drugą w kolejności grupę stanowili ci, którzy wyrazili swoje najwyższe zadowolenie (29%). Najniższych ocen odnotowano tylko 1%. Średnia ocena satysfakcji dla usługi „kartki pocztowe”, w skali od 1 do 5, wyniosła 3,76. Tab. 6 Kartki pocztowe – ocena satysfakcji Brak Oceny korzystających w skali: korzystania 1 (najniższa) – 5 (najwyższa) 76 1 2 3 4 5 Trudno powiedzieć 1 4 11 14 12 4 Średnia ocena: 3,76 1-najniższa 2% 2 3 4 5-najwyższa 10% 26% 29% 33% Rys. 9 Rozkład ocen odczuwanej satysfakcji z usługi „kartki pocztowe” Analiza wypowiedzi uczestników badania, z uwzględnieniem ich cech, ujawniła, że korzystanie z usługi ”kartki pocztowe” i odczuwane z niej zadowolenie w (statystycznie) istotny sposób skorelowane jest: 1. z przynależnością do grupy wiekowej (wsp. korelacji Pearsona: 0,20), 2. ze statusem miejscowości zamieszkania (wsp. korelacji Pearsona: -0,23) i 3. z używaniem Internetu (wsp. korelacji Pearsona: 0,32). Stosunkowo największy brak korzystania z tej usługi wystąpił wśród najmłodszych respondentów (15-20 lat). Prawie 80% z tej grupy nie korzystało w ostatnim półroczu z omawianej usługi. Zjawisko bardzo rzadkiego używania usługi odnotowano także w grupie wiekowej 21-30 lat, chociaż na nieco mniejszą skalę (71%). Najrzadziej brak używania usługi 8 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. „kartki pocztowe” potwierdzali badani w wieku od 51 do 60 lat (46%). Zaobserwowano także, że (ogólnie) młodsi respondenci oceniali gorzej niż starsi swoje zadowolenie z tej usługi. Najwyższą satysfakcję wyrazili respondenci w wieku ponad 60 lat (średnia ocena satysfakcji w grupie wyniosła 5). deklarowany brak korzystania z usługi [%] 85 80 77,9 75 71 70 65 60 59,4 60 56 55 50 46 45 40 15-20 21-30 31-40 41-50 51-60 pow.60 wiek Rys. 10 Brak korzystania z usługi „kartki pocztowe” w różnych grupach wiekowych 5,5 Wartość średniej oceny 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 15-20 21-30 31-40 41-50 51-60 pow.60 wiek Rys. 11 Średnie oceny odczuwanej satysfakcji z usługi „kartki pocztowe” w różnych grupach wiekowych Respondenci mieszkający w mieście wojewódzkim wyraźnie rzadziej stwierdzali brak korzystania z usługi „kartki pocztowe” i wykazali nieco większe zadowolenie z jej używania niż mieszkańcy innych miejscowości. 9 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. deklarowany brak korzystania z usługi [%] 75 69 70 70 65 60 55 50 45 40 35 39 miasto woj. miasto inne wieś Rys. 12 Brak korzystania z usługi „kartki pocztowe” w zależności od statusu miejscowości zamieszkania 3,90 Wartości średnich ocen 3,85 3,80 3,75 3,70 3,65 3,60 miasto woj. miasto inne wieś Rys. 13 Średnie oceny zadowolenia z usługi „kartki pocztowe” w zależności od statusu miejscowości zamieszkania Zestawienie stwierdzeń odnośnie usługi „kartki pocztowe” z uwzględnieniem korzystania przez badanych z Internetu ujawnia, że użytkownicy tej sieci o wiele częściej niż pozostali deklarowali brak korzystania z tej usługi. Dodatkowo, (średnie) wyrażone zadowolenie tych użytkowników Internetu, którzy w ostatnim półroczu korzystali z usługi było znacząco niższe niż respondentów bez dostępu do sieci. 10 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. deklarowany brak korzystania z usługi [%] 75 70 68,3 65 60 55 50 45 40 37,6 35 Tak Nie używanie Internetu Rys. 14 Brak korzystania z usługi „kartki pocztowe” w zależności od używania Internetu 4,6 Wartości średnich ocen 4,4 4,2 4,0 3,8 3,6 3,4 3,2 tak nie używanie Internetu Rys. 15 Średnie oceny zadowolenia z usługi „kartki pocztowe” w zależności od używania Internetu 4.5 Paczki pocztowe Ponad połowa respondentów korzystających z usług pocztowych w ostatnim półroczu nie używała usługi „paczki pocztowe” (57%). Pozostali najczęściej oceniali swoją satysfakcję z jej jakości na 3 (45%). Drugą w kolejności grupę stanowili ci, którzy wyrazili swoje zadowolenie na 4 (33%). Najniższych 11 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. ocen (1) nie odnotowano. Najgorsza ocena, jaką wystawili tej usłudze jej użytkownicy to 2 (2%). Średnia ocena satysfakcji dla usługi „paczki pocztowe”, w skali od 1 do 5, wyniosła 3,71. Tab. 7 Paczki pocztowe – ocena satysfakcji Brak Oceny korzystających w skali: korzystania 1 (najniższa) – 5 (najwyższa) 70 1 2 3 4 5 Trudno powiedzieć 0 1 22 16 10 3 Średnia ocena: 3,71 1-najniższa 2 3 4 5-najwyższa 33% 20% 2% 45% Rys. 16 Rozkład ocen odczuwanej satysfakcji z usługi „paczki pocztowe” Wypowiedzi odnośnie usługi „paczki pocztowe”, z uwzględnieniem cech badanych, skorelowane są w (statystycznie) istotny sposób z miejscem ich zamieszkania. Dotyczy to: 1. rejonu zamieszkania (wsp. korelacji Pearsona: 0,22) i 2. statusu miejscowości zamieszkania (wsp. korelacji Pearsona: 0,21). Biorąc pod uwagę rejon zamieszkania, to respondenci z Gdańska i okolic znacząco częściej stwierdzali brak korzystania z usługi „paczki pocztowe”, niż respondenci z Kwidzyna i okolic. Jednocześnie obliczona wartość średniej satysfakcji korzystających z tej usługi w tej pierwszej grupy jest niższa niż w drugiej. 12 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. deklarowany brak korzystania z usługi [%] 76 72,22 72 68 64 60 56 51,16 52 48 Gdańsk i okolice Kwidzyn i okolice Rys. 17 Brak korzystania z usługi „paczki pocztowe” w zależności od rejonu zamieszkania 3,85 3,80 Wartości średnich ocen 3,75 3,70 3,65 3,60 3,55 3,50 3,45 3,40 3,35 Gdańsk i okolice Kwidzyn i okolice Rys. 18 Średnie oceny zadowolenia z usługi „paczki pocztowe” w zależności od rejonu zamieszkania Rozkład zadeklarowanego braku korzystania z usługi „paczki pocztowe” uwzględniający status miejscowości pokazuje, że stosunkowo częściej stwierdzali to respondenci z ośrodków miejskich, w tym najczęściej mieszkańcy miasta wojewódzkiego. Także średnia ocena satysfakcji, wyrażona przez użytkowników tej usługi w mieście wojewódzkim jest stosunkowo najniższa, chociaż zbliżona do średniej w grupie respondentów z obszarów wiejskich. Najwyższy średni poziom zadowolenia z usługi odnotowano wśród respondentów z innych miejscowości (innych miast). 13 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. 80 deklarowany brak korzystania z usługi [%] 75 70 60 57 50 40 35 30 miasto woj. miasto inne wieś Rys. 19 Brak korzystania z usługi „paczki pocztowe” w zależności od statusu miejscowości zamieszkania 3,85 Wartości średnich ocen 3,80 3,75 3,70 3,65 3,60 3,55 3,50 3,45 miasto woj. miasto inne wieś Rys. 20 Średnie oceny zadowolenia z usługi „paczki pocztowe” w zależności od statusu miejscowości zamieszkania 4.6 Przekazy pocztowe Większość respondentów korzystających z usług pocztowych w ostatnim półroczu nie używała usługi „przekazy pocztowe” (68%). Pozostali najczęściej oceniali swoją satysfakcję z jej jakości na 5 (33%). Drugą w kolejności grupę stanowili ci, którzy wyrazili swoje zadowolenie na 4 (27%). Najniższych ocen (1) nie odnotowano. Najgorsza ocena, jaką wystawili tej usłudze jej użytkownicy to 2 (16%). 14 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. Średnia ocena satysfakcji dla usługi „przekazy pocztowe”, w skali od 1 do 5, wyniosła 3,76. Tab. 8 Przekazy pocztowe – ocena satysfakcji Brak Oceny korzystających w skali: korzystania 1 (najniższa) – 5 (najwyższa) 83 1 2 3 4 5 Trudno powiedzieć 0 6 9 10 12 2 Średnia ocena: 3,76 1-najniższa 2 3 4 5-najwyższa 16% 0% 33% 24% 27% Rys. 21 Rozkład ocen odczuwanej satysfakcji z usługi „przekazy pocztowe” 4.7 Przesyłki kurierskie Ponad połowa respondentów korzystających w ostatnim półroczu z usług pocztowych nie używała usługi „przesyłki kurierskie” (58%). Pozostali najczęściej oceniali swoją satysfakcję z jej jakości na 4 (49%). Drugą w kolejności grupę stanowili ci, którzy wyrazili swoje zadowolenie na 5 (28%). Najniższych ocen odnotowano 4%. Średnia ocena satysfakcji dla usługi „przesyłki kurierskie”, w skali od 1 do 5, wyniosła 3,94. 15 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. Tab. 9 Przesyłki kurierskie – ocena satysfakcji Brak Oceny korzystających w skali: korzystania 1 (najniższa) – 5 (najwyższa) 71 1 2 3 4 5 Trudno powiedzieć 2 1 8 23 13 4 Średnia ocena: 3,94 1-najniższa 2 3 4% 4 5-najwyższa 2% 17% 28% 49% Rys. 22 Rozkład ocen odczuwanej satysfakcji z usługi „przesyłki kurierskie” 4.8 Zestawiania porównawcze Na ogólną ocenę usług pocztowych w próbie, biorąc pod uwagę wyżej omówione rodzaje usług, (statystycznie) istotny wpływ ma zadowolenie z usługi „przesyłki listowe ekonomiczne” (wsp. korelacji Pearsona: 0,21). Najniższy (średni) poziom ogólnego zadowolenia z usług pocztowych wystąpił w grupie badanych, którzy najniżej, w skali od 1 do 5, ocenili swoją satysfakcję z usługi „przesyłki listowe ekonomiczne”. Wśród tych, którzy ocenili swoją satysfakcję z tej usługi najwyżej - na poziomie 5, jednocześnie średnie zadowolenie z ogólnego poziomu usług pocztowych było stosunkowo najwyższe. Ogólnie, im niższe zadowolenie z usługi „przesyłki listowe ekonomiczne”, tym niższa ogólna ocena usług pocztowych. 16 Ogólna ocena usług pocztowych (wartości średnich) Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. 3,4 3,2 3,0 2,8 2,6 2,4 2,2 2,0 1,8 jeden dwa trzy cztery pięć Ocena satysfakcji z usługi: przesyłka listowa ekonomiczna Rys. 23 Ogólna ocena usług pocztowych w zależności od oceny usługi „przesyłki listowe ekonomiczne” Porównanie wartości średnich ocen satysfakcji respondentów z poszczególnych usług pocztowych pokazuje, że badani są najmniej zadowoleni z usługi „przesyłki listowe ekonomiczne”, zaś najbardziej - z usługi „przesyłki kurierskie”. 4,00 3,94 3,90 3,76 3,80 3,70 3,67 3,67 przesyłka listowa priorytetowa przesyłka listowa polecona 3,71 3,76 3,60 3,50 3,40 3,30 3,20 3,11 3,10 3,00 przesyłka listowa ekonomiczna kartka pocztowa paczka pocztowa przekaz pocztowy przesyłka kurierska Rys. 24 Średnie oceny satysfakcji dla poszczególnych rodzajów usług pocztowych 17 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. Zestawienie porównawcze wyrażonego przez respondentów korzystania z poszczególnych usług w ciągu ostatniego półrocza pokazuje, że stosunkowo najrzadziej używali oni usługi „przekazy pocztowe”, zaś najczęściej - usługi „przesyłki listowe priorytetowe”. 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% przesyłka przesyłka listowa listowa ekonomiczna priorytetowa przesyłka listowa polecona kartka pocztowa paczka pocztowa przekaz pocztowy przesyłka kurierska Rys. 25 Korzystanie z poszczególnych usług pocztowych 5. Dostęp do usług Respondenci określali, czy w ich przypadku dostęp do usług pocztowych jest łatwy. Na ogólną ocenę składały się następujące elementy: 1. bliskość placówek pocztowych 2. rozmieszczenie skrzynek pocztowych, 3. możliwość zakupu znaczków pocztowych. Swoje zdanie na ten temat wyraziło 96% ogółu respondentów. Według większości z nich dostęp do usług pocztowych jest łatwy (76%). Tab. 10 Ocena dostępu do usług pocztowych Łatwy Trudny Trudno powiedzieć 92 18 11 18 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. Łatwy dostęp 76% Trudny dostęp Trudno powiedzieć 15% 9% Rys. 26 Ocena dostępu do usług pocztowych 6. Koszty korzystania z usług Respondenci korzystający w ostatnim półroczu z usług pocztowych wyrażali swoje opinie na temat poziomu cen za ich używanie. Najczęściej stwierdzali, że są one o wiele za wysokie (37%). Drugą w kolejności grupę stanowili ci, którzy ocenili, że ceny za usługi pocztowe w ich odczuciu są właściwie skalkulowane (27%). Ogólnie rzecz ujmując, średnia ocena kosztów korzystania z usług pocztowych, wyrażona przez respondentów (w skali od 1 do 3) wyniosła 2,1. Biorąc pod uwagę, że im niższa ocena tym większa satysfakcja, świadczy to o dość dużym niezadowoleniu użytkowników usług pocztowych z poziomu skalkulowanych cen. Tab. 11 Opinie na temat poziomu cen za usługi pocztowe Właściwie Niewłaściwie O wiele za wysokie 1 2 3 33 15 44 Średnia: 2,1 19 Trudno powiedzieć 29 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. właściwe niewłasciwe o wiele za wysokie trudno powiedzieć 37% 12% 24% 27% Rys. 27 Ocena kosztów usług pocztowych Badając wyrażony przez respondentów, w zależności od ich cech, stosunek do poziomu cen za usługi pocztowe, stwierdzono istnienie (statystycznie) istotnej korelacji w związku z wiekiem (wsp. korelacji Pearsona: 0,30). Rysunek umieszczony poniżej ilustruje istotę wskazanej korelacji. Najniższy (średni) poziom niezadowolenia z kosztów usług pocztowych wystąpił w grupie najmłodszych. Widoczne jest to, że odczucie nieprawidłowej (zawyżonej) kalkulacji cen za usługi rośnie wraz z wiekiem użytkowników. Wartości średniej oceny poziomu cen 2,8 2,6 2,4 2,2 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 15-20 21-30 31-40 wiek 20 41-50 51-60 pow.60 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. Rys. 28 Średnie oceny cen za usługi pocztowe w zależności od wieku respondentów 7. Najważniejsza dla użytkownika cecha usług pocztowych Każdy respondent korzystający z usług pocztowych wskazywał cechę, która według niego jest szczególnie ważna dla tego typu usług. Pozwoliło to poznać preferencje użytkowników i uwidocznić atrybuty charakteryzujące z ich punktu widzenia „usługi pocztowe dobrej jakości”. 9% badanych nie miało zdania na zadany temat. Wypowiedzi pozostałych świadczą, że dla użytkowników usług pocztowych najważniejsze jest bezpieczeństwo przesyłki (38%) i bardzo ważna jest szybkość doręczania (29%). Koszty wysyłki w stosunku do uprzednio wymienionych cech są wyraźnie mniej znaczące (15%). Najmniej istotna z punktu widzenia badanych użytkowników jest dostępność usług pocztowych (8%). Tab. 12 Najważniejsza cecha usługi pocztowej z punktu widzenia użytkownika Szybkość doręczania Koszt wysyłki Dostępność usług Bezpieczeństwo przesyłki Brak zdania 36 18 10 46 12 40 częśtość stwierdzeń [%] 35 Bezpieczeństwo przesyłki Szybkość doręczenia 30 25 20 Koszt wysyłki 15 Dostępność usług Brak zdania 10 5 0 Rys. 29 Najważniejsze dla użytkowników cechy usług pocztowych 8. Materiały informacyjne Duża grupa respondentów (34%) wykazała brak znajomości informacji dostarczanych przez usługodawcę (np. ulotki, reklama). Niektórzy z nich celowo odrzucają takie materiały. Jednak większość respondentów miała do czynienia z takimi informacjami i wyraziła opinię, że są one dla nich jasne (47%). 21 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. Tab. 13 Zrozumienie informacji reklamowych Informacje są niejasne Brak zdania Brak znajomości materiałów informacyjnych 60 5 19 43 częśtość stwierdzeń [%] Informacje są jasne 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 jasne niejasne nie mam zdania * *brak znajomości materiałow informacyjnych Rys. 30 Zrozumienie tekstu w materiałach informacyjnych Stwierdzono, że między wyrażonymi opiniami respondentów na ten temat, a statusem miejscowości ich zamieszkania istnieje (statystycznie) istotna zależność (wsp. korelacji Pearsona: -0,21). Stosunkowo najczęstszy brak znajomości materiałów informacyjnych wystąpił w grupie zamieszkałych w mieście wojewódzkim, a najrzadszy w grupie zamieszkałych na wsi. Biorąc pod uwagę respondentów, którzy mieli do czynienia z takimi materiałami i wyrazili swoją opinię odnośne ich jasności, to są one zrozumiałe dla wszystkich tylko w grupie osób zamieszkałych w mieście wojewódzkim. Część respondentów z innych miejscowości stwierdziła, że są one dla nich niezrozumiałe – stosunkowo najczęściej zdarzało się to w grupie zamieszkałych na wsi. 22 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. 60 % stwierdzeń 50 40 30 20 10 0 miasto woj. miasto inne wieś Rys. 31 Brak znajomości materiałów informacyjnych i status miejscowości informacje są jasne informacje są niejasne wieś miasto inne miasto woj. 75 80 85 90 95 100 częstość stwierdzeń [%] Rys. 32 Opinie na temat jasności materiałów informacyjnych wg statusu miejscowości zamieszkania 9. Obsługa klienta Respondenci korzystający w ostatnim półroczu z usług pocztowych opiniowali jakość obsługi klienta. Przyjęto, że na ogólny poziom obsługi klienta składa się: ¬ ¬ ¬ ¬ stosunek personelu do klienta, szybkość obsługi skuteczność serwisu i dostępność w pilnych sytuacjach 23 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. 11% respondentów nie miało wyrobionego zdania na ten temat. Pozostali najczęściej stwierdzali, że obsługa klienta jest dość dobra (58%). Opinie, że jej jakość jest bardzo zła, zdarzały się stosunkowo najrzadziej (8%). Pełną satysfakcję z poziomu obsługi wyraziło 11% respondentów. Średnia ocena jakości obsługi klienta, w skali od 1 (bardzo zła) do 4 (bardzo dobra), wyniosła 2,8. Tab. 14 Oceny obsługi klienta Bardzo zła Raczej zła Dość dobra Bardzo dobra 1 2 3 4 10 15 71 13 Brak zdania 13 Średnia ocena: 2,8 58% bardzo zła raczej zła dość dobra bardzo dobra brak zdania 11% 12% 11% 8% Rys. 33 Rozkład ocen obsługi klienta Analiza statystyczna opinii respondentów na temat jakości obsługi klienta wykazała, że wyrażone oceny w (statystycznie) istotny sposób skorelowane są z: 1. wiekiem badanych (wsp. korelacji Pearsona: 0,31), 2. rejonem zamieszkania (wsp. korelacji Pearsona: -0,24) oraz 3. statusem miejscowości ich zamieszkania (wsp. korelacji Pearsona: -0,20). Opinie negatywne odnośnie obsługi klienta wyrażali jedynie respondenci w wieku od 21 do 60 lat, w tym najczęściej zdarzało się to w grupie wiekowej 21–30 lat. Pozostali ogólnie byli bardziej zadowoleni z jakości obsługi klienta, szczególnie w grupie osób powyżej 60 lat; ci najstarsi respondenci stosunkowo najczęściej wyrażali najwyższe zadowolenie z obsługi klienta. 24 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. pow. 60 lat 51-60 lat 41-50 lat 31-40 lat 21-30 lat 15-20 lat 0% 20% bardzo zła [1] 40% raczej zła [2] 60% dość dobra [3] 80% 100% bardzo dobra [4] Rys. 34 Opinie na temat obsługi klientów wg wieku respondentów 3,4 Wartosci średnich ocen obsługi klienta 3,3 3,25 3,2 3,1 3,0 3 3 2,92 2,9 2,8 2,72 2,7 2,59 2,6 2,5 15-20 lat 21-30 lat 31-40 lat 41-50 lat 51-60 lat pow.60 lat Rys. 35 Średnia ocena obsługi klienta w różnych grupach wiekowych Respondenci zamieszkujący Gdańsk i okolice (środowisko wielkomiejskie) stosunkowo częściej oceniali pozytywnie poziom obsługi klienta niż mieszkańcy Kwidzyna i okolic. Wśród tych pierwszych szczególnie widoczne było częstsze występowanie opinii, świadczących o wysokiej satysfakcji z obsługi klienta (ocena 4 - bardzo dobra). Średnia ocena poziomu obsługi klienta (skala od 1 do 4) w grupie badanych z Gdańska i okolic wyniosła 3, a w grupie badanych z Kwidzyna i okolic - 2,7. 25 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. Kwidzyn i okolice Gdańsk i okolice 0% bardzo zła [1] 20% 40% raczej zła [2] 60% dość dobra [3] 80% 100% bardzo dobra [4] Rys. 36 Opinie na temat obsługi klientów wg rejonu zamieszkania 3,05 Wartosci średnich ocen obsługi klienta 3,00 3 2,95 2,90 2,85 2,80 2,75 2,7 2,70 2,65 Gdańsk i okolice Kwidzyn i okolice Rys. 37 Średnia ocena obsługi klienta przez respondentów z różnych rejonów zamieszkania Jakość obsługi klienta ogólnie lepiej oceniali mieszkańcy miasta wojewódzkiego niż innych miejscowości. W tej grupie respondentów częściej niż w innych grupach zdarzały się opinie, że obsługa jest bardzo dobra i rzadziej, że jest ona bardzo zła. Opinie negatywne stosunkowo najczęściej wyrażali respondenci z miast innych niż wojewódzkie, chociaż część z nich wyraziła najwyższe zadowolenie z jakości obsługi. Większość badanych mieszkańców wsi pozytywnie oceniła obsługę klienta, twierdząc, że jest ona dość dobra. Jednocześnie jest to jedyna grupa, w której nikt nie wyraził pełnej satysfakcji z obsługi klienta. 26 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. Średnia ocen poziomu obsługi klienta (skala od 1 do 4), wyrażonych przez mieszkańców miasta wojewódzkiego wyniosła 2,9. Wartości tego wskaźnika dla pozostałych grup respondentów są nieco mniejsze i wyniosły po 2,8. wieś miasto inne miasto woj. 0% 10% bardzo zła [1] 20% 30% 40% raczej zła [2] 50% 60% dość dobra [3] 70% 80% 90% 100% bardzo dobra [4] Rys. 38 Opinie na temat obsługi klientów wg statusu miejscowości zamieszkania 2,95 Wartości średnich ocen 2,9 2,85 2,75 miasto wojewódzkie 2,8 2,8 miasto inne wieś Rys. 39 Średnia ocena obsługi klienta wg statusu miejscowości zamieszkania 27 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. 10. Reklamacje Większość użytkowników usług pocztowych stwierdziła, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie składała skarg odnośnie jakości usług do jakiejkolwiek instytucji zajmującej się rozpatrywaniem zażaleń lub bezpośrednio do usługodawcy. Tylko 8 respondentów potwierdziło taki fakt, a 4 osoby nie mogły sobie tego przypomnieć. Przyjęto, że na ogólną ocenę sposobu załatwienia reklamacji składają się następujące elementy: ¬ szybkość reakcji, ¬ rzetelna analiza skargi i ¬ satysfakcja klienta z decyzji. Żaden z respondentów, który składał skargę nie ocenił, ze została ona załatwiona bardzo dobrze. Przeważały opinie, które ogólnie świadczą o braku zadowolenia ze sposobu rozwiązania problemu. Średnia ocen załatwienia reklamacji, w skali od 1 (bardzo dobrze) do 4 (bardzo źle), wyniosła 2,9. Tab. 15 Potwierdzenia złożenia reklamacji Tak Nie Nie pamiętam 8 110 4 Tab. 16 Ocena załatwienia reklamacji Bardzo dobrze Dość dobrze Raczej źle Bardzo źle 1 2 3 4 0 3 3 2 Nie pamiętam 0 Średnia ocena 2,9 Analiza statystyczna wyrażonych stwierdzeń odnośnie składania zażaleń w powiązaniu z charakterystykami respondentów wykazała, ze między tymi stwierdzeniami i rejonem zamieszkania badanych istnieje (statystycznie) istotna korelacja (wsp. korelacji Pearsona: -0,21). Na podstawień oświadczeń respondentów, w ostatnim roku jakość usług reklamowali wyłącznie mieszkańcy Kwidzyna i okolic. Żaden z respondentów zamieszkujących Gdańsk i okolice nie składał w tym okresie zażalenia na ten temat. 28 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. Kwidzyn i okolice Gdańsk i okolice 0% 20% składano reklamację 40% 60% nie składano reklamacji 80% 100% nie pamiętam Rys. 40 Reklamacje jakości usług wg rejonu zamieszkania respondentów Dodatkowo, wyrażona przez respondentów ocena sposobu załatwienia reklamacji w (statystycznie) istoty sposób silnie związana jest z ich wiekiem (wsp. korelacji Pearsona: -0,81). Reklamacje składali respondenci w wieku od 21 do 50 lat. Stosunkowo najgorzej sposób załatwiania skarg oceniali najmłodsi, w wieku od 21 do 30 lat (raczej źle i bardzo źle). Najlepsze opinie na ten temat zaprezentowali starsi respondenci, w wieku od 41 do 50 lat; każdy z nich ocenił, że zaistniały problem został rozwiązany dość dobrze. 3 2 Liczba obserwacji 1 0 15-20 31-40 51-60 21-30 41-50 pow.60 15-20 31-40 51-60 21-30 41-50 pow.60 dość dobrze raczej źle 3 2 1 0 15-20 31-40 51-60 21-30 41-50 pow.60 bardzo żle Rys. 41 Oceny załatwienia skargi wg wieku reklamujących 29 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. 11. Opinie niewymiarowe – cytaty Tab. 17 Zestawienie wyrażonych opinii Odniesienie Wyrażone opinie 1 Obsługa klienta Za długie kolejki. Obsługa klienta zbyt wolna. Punkty obsługi klienta zniszczone i wymagają remontu. Obsługa powinna być bardziej kompetentna. Pracownicy (w okienku) są nieuprzejmi i opryskliwi. Pracownicy nie znają języków obcych, co utrudnia obsługę cudzoziemców. Zła organizacja obsługi – za mało okienek do najczęściej używanych usług. 2 Dostęp do usług Za mało skrzynek pocztowych. Usługi pocztowe powinny być dostępne także w niedziele. Brak możliwości kupienia znaczków poza urzędem pocztowym. 3 Koszty usług Opłaty za przekazy zdecydowanie za wysokie. Przesyłki kurierskie za granicę za drogie. Za wysokie koszty w stosunku do jakości usług. 4 Jakość usług Usługi pocztowe realizowane zbyt wolno. Brak możliwości płacenia kartami. W urzędach powinny być dostępne bankomaty, przede wszystkim sieci Euronet. Brak uzgodnienia dostawy kurierskiej. Niepewność dostawy do adresata na czas. Zbyt długi czas dostawy. Listy ekonomiczne – brak pewności dostawy. Listy priorytetowe przychodzą za późno – zwłaszcza w sezonie. Przesyłki polecone są najczęściej dostarczane do adresata w godzinach, w których najczęściej nikogo nie ma w domu. Po wprowadzeniu przesyłek priorytetowych, przesyłki ekonomiczne najczęściej dochodzą po 2 tygodniach. Poczta i usługi nie są przystosowane do dzisiejszych czasów. 5 Informacje, reklama W urzędach brak widocznej informacji. Ulotki na poczcie rozmieszczone są „byle jak”. Ulotki, reklamy z założenia wyrzucam bez czytania. 30 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. 12. Podsumowanie 1. Częstość korzystania z usług pocztowych nie jest duża. Wskaźnik używania usług, w skali od 1 (rzadko) do 4 (bardzo często), wyniósł w próbie 2,17. 2. Dla większości respondentów jakość usług ogólnie jest raczej zadowalająca (58%). Wskaźnik zadowolenia z ogólnego poziomu świadczenia usług pocztowych, w skali od 1 (całkowity brak satysfakcji) do 4 (pełna satysfakcja), wyniósł w próbie 2,75. 3. Ogólne zadowolenie z jakości usług pocztowych ma istotny wpływ na korzystanie z nich. 4. Na ogólną ocenę sposobu świadczenia usług pocztowych szczególnie istotny wpływ ma jakość świadczenia usługi „przesyłki listowe ekonomiczne” – im większe zadowolenie z tej usługi, tym wyższa ogólna ocena usług pocztowych. 5. Najczęściej używana usługa to „przesyłki listowe priorytetowe” (74%). Wskaźnik satysfakcji z używania tej usługi, w skali od 1 (najniższa ocena) do 5 (najwyższa ocena), wyniósł w próbie 3,67. 6. Najrzadziej używana usługa to „przekazy pocztowe” (32%). Wskaźnik satysfakcji z używania tej usługi, w skali od 1 (najniższa ocena) do 5 (najwyższa ocena), wyniósł w próbie 3,76. 7. Największe zadowolenie powoduje sposób świadczenia usługi „przesyłki kurierskie’, chociaż należy ona do usług raczej rzadko używanych (42%). Wskaźnik satysfakcji z tej usługi, w skali od 1 (najniższa ocena) do 5 (najwyższa ocena), wyniósł w próbie 3,94. 8. Najmniej zadowolenia przynosi sposób świadczenia usługi „przesyłki listowe ekonomiczne”, chociaż jest ona dość popularna (61%). Wskaźnik satysfakcji z tej usługi, w skali od 1 (najniższa ocena) do 5 (najwyższa ocena), wyniósł w próbie 3,11. 9. Między korzystaniem z danych usług i odczuwaną satysfakcją z ich używania, a określonymi cechami badanych np. wiekiem lub miejscem mieszkania często istnieją istotne związki. 10. Na korzystanie z usługi „kartki pocztowe” i jej ocenę istotny wpływ ma używanie Internetu. Respondenci, którzy nie korzystają z tej usługi to w większości użytkownicy Internetu (68%). Respondenci, którzy mają dostęp do Internetu i korzystają z usługi „kartki pocztowe” odczuwają z jej używania znacznie mniejsze zadowolenie niż respondenci, którzy nie mają dostępu do sieci. 11. Dla większości respondentów dostęp do usług pocztowych jest łatwy (76%). 12. W odczuciu badanych koszty korzystania z usług pocztowych są o wiele za wysokie (37%). Niezadowolenie z kalkulacji cen rośnie wraz z wiekiem. 13. Najważniejszą dla respondentów cechą usług pocztowych jest bezpieczeństwo przesyłek (38%). 14. Najmniej istotną dla respondentów cechą usług pocztowych jest ich dostępność (8%). 15. Dla większości respondentów materiały informacyjne (ulotki, reklama) są zrozumiałe (47%). 31 Ocena usług pocztowych w Polsce – Raport Instytutu Łączności, grudzień 2006 r. 16. Dla większości badanych poziom obsługi klienta jest dość dobry (58%). Wskaźnik zadowolenia z obsługi, w skali od 1 (bardzo zła) do 4 (bardzo dobra), wyniósł w próbie 2,8. 17. Występują istotne różnice w ocenach jakości obsługi klienta w zależności od wieku respondentów i miejsca zamieszkania 18. Usługi pocztowe są rzadko reklamowane. 19. Żaden z respondentów, który złożył zażalenie, nie ocenił, że jego skarga została załatwiona bardzo dobrze. Wskaźnik braku zadowolenia z rozwiązania problemu, w skali od 1 (bardzo dobrze) do 4 (bardzo źle), wyniósł w próbie 2,9. 20. Respondenci wnioskują, by można było płacić kartami, a także widzą konieczność umieszczania w salach obsługi bankomatów. 32