Więcej - Study in Poland

Studenci zagraniczni
Fundacja edukacyjna perspektywy opubli kowała raport Studenci zagraniczni w Polsce 2012 przedstawiający najnowsze trendy
w zakresie umiędzynarodowienie polskiego szkolnictwa wyższego. raport oparty
jest na niepublikowanych danych guS
a także na danych oecd, uneSco i eu rostat. publikacja ta powstała w ramach
wieloletniego programu promocji polskich uczelni za granicą StudyinPoland,
prowadzonego wspólnie przez Konferencję rektorów akademickich Szkół
polskich i Fundację edukacyjną perspektywy.
~
trendY 2012/2013
Na świecie ponad 4 miliony
studentów wybiera studia poza granicami swojego kraju.
Do roku 2020 liczba ta ma się
podwoić. Ponad połowa między narodowych studentów to Azjaci (Chińczycy, Hindusi i Koreańczycy). Znakomitą większość
studentów z zagranicy goszczą
uczelnie krajów OECD, a spo śród nich najchętniej wybierane
są: Stany Zjednoczone, Australia,
Wielka Brytania, Niemcy i Fran cja. Do krajów „wielkiej piątki”
trafia ponad połowa wszystkich
studentów zagranicznych w skali
globu.
wskaźnik
umiędzynarodowienia
rośnie
Najczęściej
stosowanym
wskaźnikiem umiędzynarodo wienia szkolnictwa wyższego
jest udział studentów obcokra -
jowców w ogólnej liczbie studentów w danym kraju. W krajach przodujących studenci zagraniczni stanowią 10-15% ogólnej liczby studentów (w Australii
nawet 21,5%). Średnia OECD
to ok. 6%, średnia UE to po nad 7%. W polsce studenci zagraniczni stanowią zaled wie 1,11% wszystkich studentów. To nie tylko znacząco
mniej niż w najwyżej rozwiniętych krajach Zachodu czy w Chinach, ale też mniej niż u naszych
sąsiadów: w Czechach, na Węgrzech, Słowacji, Słowenii, Litwie, Łotwa, Estonii, a nawet
w Bułgarii i Rumunii. polska po zostaje, obok chorwacji, naj mniej umiędzynarodowionym
krajem członkowskim ue
i jednym z najniżej umiędzy narodowionych w oecd. Mi mo tych niezadowalająco niskich
wyników daje się zauważyć
stopniową poprawę współczyn -
nika obecności studentów zagranicznych na polskich uczelniach;
jeszcze pięć lat temu stanowili
oni zaledwie 0,6% wszystkich
studentów.
obecnie w polsce studiu je 24 253 studentów zagranicznych z 141 krajów, czyli
o prawie 4 tysiące więcej niż
w roku ubiegłym. Liczbowo studentów zagranicznych mamy
wciąż bardzo niewielu, ale dynamika wzrostu ich liczby z roku
na rok należy do najwyższych
na świecie.
narodowości
Najwięcej studentów zagranicznych przyjeżdża na polskie
uczelnie z krajów sąsiedzkich
– Ukrainy (6321) i Białorusi
(2937). Dalsi w kolejności są
Norwedzy (1514), Szwedzi
(1162) i Amerykanie (970), którzy najczęściej podejmują w Polsce studia medyczne – dobre ja-
0 2 2
Wzrost liczby studentów zagranicznych na świecie w okresie 1975-2010.
0,6 0,8 0,9
1,2 mln 1,3 mln 1,8 mln
mln mln mln
3 mln
4,1 mln
1975 1980 1985 1990
2005
2010
1995
2000
0,6
mln
0,8
mln
0,9
mln
1,2 mln
1975
1980
1985
1990
1,3 mln
1,8 mln
3 mln
4,1 mln
1995
2000
2005
2010
kościowo, stosunkowo tanie
i konkurencyjne na międzynarodowym rynku edukacyjnym. No wą, dynamicznie rosnącą grupą
studentów zagranicznych na pol skich uczelniach są Hiszpanie.
W tej chwili studiuje ich w na szym kraju 1177. Najchętniej
wybierają oni studia techniczne.
wciąż rośnie liczba studen tów zagranicznych z ukrainy.
Najbardziej widocznym trendem jest dynamiczny wzrost
liczby studentów z Ukrainy
na polskich uczelniach. Od 2009
roku liczba ich wzrosła ponad dwukrotnie! Polska, obok
Rosji i Niemiec jest najchętniej
wybieranym krajem przez studentów ukraińskich.
Warto zwrócić uwagę, że
wśród studentów zagranicznych
coraz mniej jest osób polskiego pochodzenia – ok. 19%
chociaż jeszcze 5 lat temu było
ich prawie 40%. Oznacza to, że
studia w Polsce stają się faktycznie coraz bardziej międzynarodowe.
W porównaniu ze średnią
światową, w Polsce jest wciąż
stosunkowo niewielu studentów z azji – Chińczyków (565),
Tajwańczyków (533), Hindusów
(215), Wietnamczyków (197).
Dodatkowo niepokoi to, że,
wbrew światowemu trendow,
i ich liczba w Polsce nominalnie
spada. Spada tez ich udział
w ogólnej liczbie studentów za granicznych w naszym kraju.
Interesującym fenomenem
ostatnich 3 lat jest gwałtowny
wzrost liczby studentów
z Hiszpanii (od 2009 ich liczba
wzrosła 8-krotnie) i z arabii
Saudyjskiej – od 2009 roku ich
liczba w Polsce wzrosła o pra wie 300% – do 387 (kobiety stanowią wśród nich 20%).
Kierunki studiów
Ponad 28% studentów zagranicznych studiuje w Polsce kierunki ekonomiczne i biznesowe,
ponad 26% nauki medyczne, 11% – kierunki techniczne
w polSce 2012 - raport
Alarmujący jest jednak fakt, że
ponad 40% uczelni w Polsce nie
ma ani jednego studenta zagranicznego (!).
rynek
Studenci zagrniczni w polsce 2012 - według narodowości
i ponad 8% – nauki społeczne.
Proporcjonalnie najwięcej studentów zagranicznych studiuje
na uczelniach medycznych gdzie
co 12-ty student pochodzi z zagranicy. Dla porównania, na uni wersytetach – cudzoziemcem
jest co setny student.
dzonych w języku angielskim.
Obecnie polskie uczelnie oferują
ponad 400 takich programów.
Najwięcej programów w jęz. angielskim prowadzą: Politechnika
Wrocławska (24), Politechnika
Warszawska (21) i Uniwersytet
Warszawski (19).
Studia po angielsku
uczelnie
Warunkiem szerszej obecności
studentów zagranicznych na polskich uczelniach jest stworzenie
dla nich oferty studiów prowa-
Prawie 80% studentów zagranicznych w Polsce uczęszcza
na uczelnie publiczne, prawie co
trzeci z nich na uczelnię medycz-
ną. Proporcjonalnie najwięcej
studentów zagranicznych studiuje na Uniwersytecie Medycznym
im. Karola Marcinkowskiego
w Poznaniu – stanowią prawie 13% ogólnej liczby studentów, Pomorskim Uniwersytecie
Medycznym w Szczecinie – po nad 12 %, na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym – ponad 11
%, na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie – ok. 11 %
i w Uczelni Łazarskiego – prawie 9%.
Ocenia się, że w skali globalnej,
rynek studiów międzynarodo wych przynosi krajom goszczącym studentów zagranicznych
około 80-90 miliardów dolarów
rocznie. Tylko w roku akademickim 2011/2012 studenci zagraniczni wzbogacili gospodarkę
USA o prawie 22 miliardy dolarów.
W Polsce szacunkowy wkład
studentów zagranicznych dla go spodarki to w tej chwili oko ło 100 milionów euro rocznie.
* * *
StudyinPolandto wspólny
program promocji studiów
w Polsce za granicą Konferencji
Rektorów Akademickich Szkół
Partnerzy programu:
Wskaźnik umiędzynarodowienia – udział studentów zagranicznych w ogólnej liczbie studentów
Konferencja Rektorów
Akademickich Szkół Polskich
%
22
20
Fundacja Edukacyjna Perspektywy
18
16
14
12
10
8
średnia OECD
6
4
Chile
Polska
Estonia
Słowenia
Norwegia
Portugalia
Słowacja
Hiszpania
Japonia
USA
Węgry
Finlandia
Holandia
Islandia
Dania
Szwecja
Kanada
Irlandia
Belgia
Szwajcaria
Szwajcaria
Austria
Wielka Brytania
Australia
2
%
22
20
18
16
14
12
10
8
średnia OECD
6
4
USA
Chile
Dania
Belgia
Węgry
Polska
Austria
Irlandia
Estonia
Kanada
Islandia
Japonia
Szwecja
Australia
Holandia
Słowacja
Finlandia
Słowenia
Norwegia
Hiszpania
Portugalia
Szwajcaria
Szwajcaria
Wielka Brytania
2
www.studyinpoland.pl
0 2 3

Studenci zagraniczni w polSce 2012 - raport
przygotowały także 25 informatorów oraz ulotki informacyjne
w różnych językach (angielskim,
ukraińskim, rosyjskim, chińskim, portugalskim i hiszpańskim) z ukierunkowaniem na
poszczególne kraje i wydarzenia. Łączny nakład tych publikacji przekroczył 120 tys. egzemplarzy.
Szeroko zakrojone działania
strategiczne na rynku ukraińskim
(„Priorytet Ukraina”) – m.in.
otworzenie biura Study in Po-
land w Kijowie, liczne wspólne
konferencje i seminaria, Dni Polskie, stworzenie systemu certyfi kacji ukraińskich agencji rekrutacyjnych, międzynarodowy turniej piłki STUDENTEURO,
przyjmowanie grup młodzieży
– przyczyniły się do wzrostu licz by studentów z Ukrainy na pol skich uczelniach. Od roku akademickiego 2000/2001 ich liczba
wzrosła z 1989 do 6116 w ro ku 2011/2012 – czyli o po nad 300% (!).
Studenci zagraniczni
w polskich uczelniach
w latach 2000-2012
2007/08
2009/10
2010/11
ok. 25 300
2007/08
20 934
2006/07
17 000
2005/06
14 965
2004/05
13 021
2003/04
11 365
2002/03
10 185
2001/02
8118
2000/01
7608
7380
2005 - start programu
6659
Polskich i Fundacji Edukacyjnej
Perspektywy. Program zrzesza 40 najlepszych, największych
uczelni akademickich w Polsce.
Od uruchomienia programu
w roku akademicki 2005/06 obserwujemy skokowy wzrost liczby studentów zagranicznych
w Polsce.
W latach 2005-2012 uczelnie
uczestniczące w programie „Stu dy in Poland” promowały się
wspólnie – na polskich stoiskach
narodowych „Study in Poland”
– zorganizowanych przez Funda cję Perspektywy na 55 targach
edukacyjnych w 17 krajach całego świata. Uczestniczyły też
w 34 samodzielnych Prezentacjach Polskich Uczelni lub
Dniach Polskich za granicą.
Poza szeroka obecnością w internecie i rozwinięciem innowa cyjnego narzędzia – aplikacji
6177

mobilnej „Study in Poland” wy dano też pięć serii informatorów w języku angielskim
– w wersji drukowanej i na płytach CD – o uczelniach (Study in
Poland – University Guide) i programach studiów w językach
obcych (Study in Poland – Pro gramme Guide). Były one dystrybuowane na targach, a także
dostarczane polskim placówkom dyplomatycznym, konsularnym i naukowo -kulturalnych
na całym świecie. Perspektywy
2011/12
globalna eduKacja
ma przYSzłość
wprawdzie polska wciąż posiada jeden z najniższych
na świecie wskaźników umiędzynarodowienia (obco krajowcy stanowią u nas zaledwie 1,1% ogółu studen tów), to kolejne fakty potwierdzają, że jesteśmy świadka mi ważnej zmiany w debacie o umiędzynarodowieniu polskiego szkolnictwa wyższego.
0 2 4
~
Temat ten wychodzi już po za dyskusję w środowisku aka demickim i coraz częściej prze nika do głównego nurtu dyskur su politycznego w Polsce. Tym
razem pojawił się na najwyższym
możliwym szczeblu, odniósł się
do niego dwukrotnie prezydent
RP, bronisław Komorowski
w trakcie inauguracji roku aka demickiego – w Collegium Civi tas oraz w Akademii Leona Koź mińskiego w Warszawie.
W collegium civitas Prezy dent RP mówił o konieczności
uczynienia polskich uczelni
atrakcyjnymi dla studentów zagranicznych: – W obliczu pojawiających się skutków kryzysu demograficznego musimy mieć w so bie siłę i zdolność przyciągania
studentów spoza Polski. To jest
wielkie zadanie i sprawdzian, czy
na rynku edukacyjnym w Polsce je -
steśmy w stanie konkurować z od pływem polskiej młodzieży, która
korzysta ze swobody podróżowania, zdobywania miejsca pracy
i zdobywania wykształcenia.
W akademii leona Koźmińskiego zaś kontynuował: – Dziś
rynek edukacji jest otwarty, po dobnie jak rynek pracy, w ramach
całej Unii Europejskiej. Każdy może mieszkać i uczyć się gdzie chce.
Polska powinna być dobrym miej scem do studiowania, i powinna przyciągać studentów ze świata
– zwłaszcza, że cudzoziemcy studiują u nas za własne pieniądze!
jak to robią w europie
Fakt, że o umiędzynarodowieniu polskich uczelni mówi po raz
kolejny głowa państwa (wątek
ten pojawił się już po raz pierwszy w wypowiedziach Prezydenta RP podczas jego ubiegłorocznej wizyty w Chinach), świadczy
o wejściu tego procesu w nową
fazę. Wydaje się, że coraz szyb ciej gromadzi się masa krytyczna niezbędna do priory tetyzacji tej tematyki w polityce państwa. może już
wkrótce uda się myśleć o in ternacjonalizacji w sposób
strategiczny, całościowy. Może, śladem innych, bardziej
zaawansowanych pod tym
względem państw, sformułujemy
w końcu cele strategiczne dotyczące na przykład liczby studentów zagranicznych z jednej strony, wyjazdów polskich studen tów w celu zdobycia doświad czenia studiów zagranicą – z drugiej.
Na świecie jest to praktyka
rozpowszechniona. Już w 1999
roku tony blair, premier wiel kiej brytanii ogłosił swoją
Pierwszą PMI – Prime Minister
Initiative on International Students. Zobowiązał się w niej
do zwiększenia do roku akademickiego 2004/05 liczby studentów zagranicznych na uczelniach
Wielkiej Brytanii o 50 000,
a w sektorze kształcenia ustawicznego – o 25 000. Cele te zo stały zrealizowane.
Siedem lat później, w kwiet niu 2006 roku Blair ogłosił drugą
PMI – for International Education.
Również tym razem była to obli czona na pięć lat strategia mająca
zapewnić i wzmocnić miejsce
Wielkiej Brytanii jako lidera
w edukacji międzynarodowej,
a także doprowadzić do wzrostu
tego sektora. Według jej założeń
do roku 2011 na uczelniach bry tyjskich i w innych instytucjach
edukacyjnych pojawić się miało 100 000 nowych studentów
zagranicznych. Planowano też
podwoić liczbę krajów wysyłających do Wielkiej Brytanii ponad 10 tys. studentów rocznie
oraz skupić się na jakości doświadczenia
studenckiego
w Wielkiej Brytanii.
W Niemczech także stawiane
były przed rozwijającą się strate gicznie internacjonalizacją cele
ilościowe. Tzw. drugi program
DAAD z 2000 roku zapowiadał
podwojenie liczby studentów zagranicznych na niemieckich
uczelniach do roku 2004. W ro ku 2008 rząd federalny postawił
kolejny cel z obszaru internacjonalizacji – aby co dziesiąty student na niemieckich uczelniach
był obcokrajowcem. W roku
akademickim 2009/2010 wskaź nik udziału studentów zagranicznych w ogólnej liczbie studentów osiągnął wartość 11.8%
– czyli cel został osiągnięty z na wiązką. Tymczasowym, krótkoterminowym celem stał się również postulat, aby do 2008 stu diowało w Niemczech 300 000
zagranicznych studentów (jednak nigdy liczba taka nie została
osiągnięta – największa odnoto wana wyniosła 252 032 w ro ku 2011 roku).
Jednym z celów pośrednich
ujętych w niemieckiej rządowej
Strategii
Internacjonalizacji
z 2008 był postulat, aby do 2012
roku 100 000 niemieckich stu -
dentów studiowało rocznie za
granicą. Wliczając w tę pulę
również i studentów programu
Erasmus cel ten udało się osiągnąć już w roku 2008/2009
– czyli znacząco przed czasem.
Obecnie postulowany jest o wiele wyższy wskaźnik – co drugi
student niemiecki powinien mieć
na swoim koncie doświadczenie
przebywania na zagranicznej
uczelni. Z dzisiejszej perspektywy uczyniłoby to studentów niemieckich najbardziej mobilną
grupą na świecie.
... i na świecie
W dłuższej perspektywie cele
w obszarze internacjonalizacji
stawiają sobie chiny. Do roku
2020 ma tam studiować 300 000
studentów zagranicznych (czyli
o 100% więcej niż w roku 2006,
kiedy cel ten zadeklarowano).
Dwa lata po Chinach cel pozyskania 300 000 studentów zagranicznych do roku 2020 postawi ła przed sobą również japonia
(w 2008 roku było tam
ok. 140 000 studentów obcokrajowców). Do roku 2015 także 150 000 studentów zagranicznych chce gościć niewielki
Singapur, do roku 2020
– 100 000 Malezja i tyleż samo
w tym samym terminie niewielka
Jordania. Trudno oceniać, na ile
realistyczne są te po części polityczno-promocyjne deklaracje,
ale z pewnością wskazują na kierunek myślenia w globalnym
szkolnictwie wyższym.
Państwa zaawansowane pod
względem umiędzynarodowienia szkolnictwa wyższego stawiają przed sobą cele strategicz ne również w zakresie mobilno-
ści wychodzącej. W roku 2010
barack obama, prezydent
Stanów zjednoczonych ogłosił
inicjatywę 100 000 Strong China,
której celem miało być spektakularne zwiększenie liczby studentów amerykańskich na chiń skich uczelniach. Podobny schemat uruchomiony został rok
później dla Ameryki Łacińskiej
pod nazwą 100 000 Strong in the
Americas. Za granicę 100 000
swoich studentów do roku 2014
planuje wysłać Brazylia (w ra mach programu Ciência sem
fronteras – Science without borders. Robi to już od 2009 roku
arabia Saudyjska. Rokrocznie
na stypendia króla abdullaha
wyjeżdża na studia zagraniczne
prawie 100 000 Saudyjczyków.
polskie uczelnie też nie mu szą się wstydzić, jeżeli chodzi
o dynamikę przyrostu liczby
studentów zagranicznych
– w ciągu pięciu lat ich liczba
więcej niż się podwoiła, co
dobrze wróży realizacji przyszłych celów strategicznym
stawianych w tym zakresie.
trzeba tylko mieć przekonanie i odwagę oraz solidne zaplecze eksperckie, aby cele te
sformułować.
bianKa SiwińSKa
Partnerzy programu:
Konferencja Rektorów
Akademickich Szkół Polskich
Fundacja Edukacyjna Perspektywy
i n f o . s t u d y i n p o l a n d . p l / ko n f e r e n c j a 2 0 1 3
www.studyinpoland.pl
0 2 5