Maciej Gutowski KilKa słów o projeKcie nowego prawa o

Maciej Gutowski
Kilka słów o projekcie
nowego Prawa o adwokaturze
Uchwałą nr 2 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazu Adwokatury z 6 marca 2010 r. Naczelna Rada Adwokacka zobowiązana została do niezwłocznego powołania Komisji
ds. opracowania projektu ustawy Prawo o adwokaturze. Taki Zespół został powołany,
a niżej podpisany miał zaszczyt przewodniczenia jego pracom. W efekcie prac Zespołu
powstał projekt Prawa o adwokaturze, który został przyjęty uchwałą Naczelnej Rady
Adwokackiej nr 76/2012, podjętą na posiedzeniu w Jadwisinie w dniu 22 września
2012 r.
Zadaniem projektu ustawy Prawo o adwokaturze ma być zastąpienie 44-krotnie nowelizowanej ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz.U.
z 2009 r. nr 146, poz. 1188 ze zm.), powstałej w czasie poprzedzającym transformację
polityczną i gospodarczą, która wpłynęła na sposób funkcjonowania samorządów zawodowych w Polsce.
Proponowana inicjatywa jest motywowana co najmniej trzema czynnikami. Po pierwsze, potrzebą uporządkowania rynku usług prawniczych w Polsce w sposób koherentny
z prawidłową i nowoczesną techniką legislacyjną. Po drugie, potrzebą dostosowania
zasad funkcjonowania samorządu zawodowego adwokatów do zmieniających się warunków świadczenia usług w Rzeczypospolitej Polskiej, a związanych przede wszystkim
z dynamicznym wzrostem katalogu podmiotów nabywających każdego roku uprawnienia do wykonywania zawodów zaufania publicznego związanych ze świadczeniem
pomocy prawnej. Wreszcie po trzecie, potrzebą wyeliminowania niespójności legislacyjnych będących następstwem wielokorotnych nowelizacji, a także uwzględnienia
wytycznych płynących z wielu wyroków Trybunału Konstytucyjnego.
Trzeba wyraźnie podkreśłić, że nie było celem projektu dokonanie „rewolucji” w nor
Skład Zespołu: adw. Rafał Dębowski, adw. Jerzy Glanc, adw. Justyna Engelgardt, adw. Andrzej Grabiński,
adw. Małgorzata Gruszecka, adw. Tomasz Jachowicz, adw. prof. dr hab. Piotr Kardas, adw. Bartosz Krużewski,
adw. Andrzej Kurkiewicz, adw. Jan Kwietnicki, adw. Maciej Łaszczuk, adw. Janusz Sobczyk, adw. Henryk
Stabla, adw. Dominika Stępińska-Duch, adw. Andrzej Tomaszek, adw. Magdalena Warchałowska, adw. Dariusz
Wojnar, adw. prof. UAM dr hab. Robert Zawłocki, adw. Tomasz Ziński, adw. Jerzy Zięba, adw. Jacek Ziobrowski
oraz adw. prof. UAM dr hab. Maciej Gutowski.
15
Maciej Gutowski
PALESTRA
matywnym usytuowaniu Adwokatury. Wieloletnia tradycja i prawidłowe funkcjonowanie Adwokatury Polskiej dyktowały potrzebę poszukiwania rozwiązań, które mogłyby
poprawić działanie organów, wizerunek Adwokatury, poprawić funkcjonowanie organizacyjne samorządu czy też poprawić funkcjonowanie kulejących w praktyce instytucji,
a także ułatwić adwokatom wykonywanie zawodu. Konieczne było również krytyczne
spojrzenie na dwa filary Adwokatury: szkolenie oraz sądownictwo dyscyplinarne, po to,
by zaproponować zmiany nakierowane na poprawę stanu istniejącego. Wychwycenie
i poprawienie takich subtelności mogło być dokonane tylko przez przedstawicieli samego środowiska adwokackiego. Tylko bowiem stanowisko samego zainteresowanego
może być przyczynkiem do zmian o charakterze „ewolucyjnym”, w kierunku pożądanym przez Adwokaturę.
Cele proponowanej inicjatywy legislacyjnej są realizowane poprzez stworzenie ram
na poziomie ustawowym uwzględniających swoistość świadczonej przez adwokata
pomocy prawnej, które odróżniają go od katalogu innych podmiotów wykonujących
usługi prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej. Tymi cechami są: profesjonalizm, rzetelność, poufność oraz niezależność. Tylko bowiem Adwokatura jest powołana – obok
udzielania pomocy prawnej – do współdziałania w ochronie wolności, praw człowieka
i obywatela oraz w kształtowaniu i stosowaniu prawa (art. 1 ust. 2 projektu). Nawiasem
mówiąc – tylko powyższy obowiązek w koniunkcji z bezwzględnym zakazem pozostawania adwokatów w stosunku pracy innej niż dydaktyczno-naukowa (art. 68 ust. 1 pkt
2 projektu) stanowi jedyną gwarancję niezakłóconego biegu procesu karnego, który
– gdyby weszła w życie planowana zmiana art. 82 k.p.k. – radcowie prawni mogą w sposób dowolny naruszać poprzez instrumentalne nawiązanie stosunku pracy, skutkujące
– w przypadku obron obligatoryjnych – koniecznością poszukiwania innego obrońcy.
*
Przyjęty przez NRA projekt zakłada szerokie obowiązki i zadania samorządu zawodowego Adwokatury (art. 2 projektu). Rozbudowanie i sprecyzowanie tych obowiązków ma na celu stworzenie gwarancji funkcjonowania samorządu zawodowego
Adwokatury w sposób wymuszający wysoki poziom świadczonych usług prawnych
przez jego członków, którzy posiadają wysokie kwalifikacje do występowania przed
sądami oraz urzędami, poparte wysokim poziomem wiedzy teoretycznej oraz praktycznej, zdobytej tak podczas odbywania wymagającej aplikacji adwokackiej, jak również
podczas regularnie organizowanych przez samorząd szkoleń zawodowych. Świadcząc
pomoc prawną, jego członkowie kierują się interesem swoich klientów i przepisami prawa (art. 61 projektu), gwarantując im poufność w zakresie świadczonej pomocy prawnej
(art. 2 ust. 2 pkt 3 projektu), która każdorazowo ma być udzielana z poszanowaniem
wysokich standardów etycznych (art. 2 ust. 2 pkt 6b projektu). Realizacja powyższych
założeń znajduje swoje odzwierciedlenie w projekcie ustawy poprzez ulokowanie – pośród podstawowych obowiązków adwokata – działania w interesie klienta (art. 61 ust. 2
projektu), jak również przez zobowiązanie samorządu zawodowego Adwokatury m.in.
do wyznaczania: jednolitych standardów kształcenia i przygotowania oraz doskonalenia zawodowego, wysokich standardów etycznych wykonywania zawodu, a także
do tworzenia warunków doskonalenia zawodowego adwokatów, umożliwiających
specjalizowanie się w określonych dziedzinach prawa (art. 2 ust. 2 pkt 6d projektu).
16
11–12/2013
Kilka słów o projekcie...
Tym samym projekt zakłada, że Adwokatura, stanowiąc samorząd zawodowy zawodu
zaufania publicznego, zaspokaja potrzeby w zakresie ochrony prawnej świadczonej
według standardów przewyższających poziom innych usług prawniczych dostępnych
na rynku.
Realizacja powyższego celu nakłada na samorząd zawodowy adwokatów konieczność wprowadzenia standardów związanych ze sprawowaniem pieczy nad poziomem kształcenia aplikantów adwokackich, przewyższających standardy obowiązujące w innych korporacjach zawodowych. Temu celowi służy propozycja powrotu do
ustnej części egzaminu adwokackiego (art. 141 ust. 2 projektu), a także instrumenty
pozwalające na skuteczniejsze egzekwowanie obowiązku szkoleniowego przez aplikantów adwokackich (np. specyzowanie w art. 134 ust. 2 projektu warunków skreślenia aplikanta adwokackiego z listy: w przypadku uzyskania przez niego negatywnej
oceny z kolokwium poprawkowego lub nieusprawiedliwionego nieprzystąpienia do
kolokwium poprawkowego).
Projekt w pewnym zakresie zmienia wzajemną hierarchię poszczególnych organów
Adwokatury i organów izby adwokackiej. Zgodnie bowiem z przepisem art. 6 projektu
organami Adwokatury są: Krajowy Zjazd Adwokatury, Naczelna Rada Adwokacka,
Wyższy Sąd Dyscyplinarny oraz sądy dyscyplinarne, a także Wyższa Komisja Rewizyjna.
Natomiast, w myśl art. 35 projektu, organami izby adwokackiej są: zgromadzenie izby,
okręgowa rada adwokacka, komisja rewizyjna. Novum polega zatem na zakwalifikowaniu sądów dyscyplinarnych jako organów Adwokatury, których właściwość – w myśl
art. 28 ust. 4 projektu – może obejmować obszar co najmniej dwóch izb adwokackich.
Projekt ustawy zatem oddziela strukturę sądownictwa dyscyplinarnego od struktury
poszczególnych izb adwokackich, po to, by wzmocnić realizację postulatu przejrzystości
i niezawisłości sądownictwa dyscyplinarnego. Jak bowiem wyżej wskazano, jednym
z dwóch najważniejszych obszarów działalności Adwokatury w najbliższych latach
powinno być działanie na rzecz wzmocnienia sądownictwa dyscyplinarnego, po to, by
umocnić przekonanie, że tylko adwokaci są w stanie prawidłowo realizować to zadanie.
Propozycja zawarta w powyższych przepisach stwarza ramy prawne wskazujące, że
powyższy postulat Adwokatura traktuje bardzo poważnie.
Nawiązując do kilkudziesięcioletniej tradycji Adwokatury Polskiej, projekt ustawy,
nie przewidując możliwości pozostawania przez adwokata w stosunku pracy, uwypukla
jego niezależność jako gwarancję rzetelnego wykonywania obowiązków zawodowych,
jak również zalicza do ustawowych zadań samorządu zawodowego działalność na rzecz
nieodpłatnej pomocy prawnej na rzecz osób najbardziej potrzebujących (art. 84 ust. 1
projektu). Regulując powyższe zagadnienie w zakresie podatkowym, zapropnowano,
aby wartość nieodpłatnej pomocy prawnej nie zaliczała się do przychodu adwokata i nie
podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (art. 84 ust. 2 projektu).
Mimo zmieniających się warunków związanych ze wzrostem liczby członków samorządu zawodowego w ostatnich latach projekt ustawy nie odrzuca zasady demokracji
bezpośredniej jako fundamentu, na którym opiera się organizacja samorządu zawodowego tak na szczeblu niezależnych i samorządnych izb adwokackich, jak również
– w konsekwencji – ogranów ogólnokrajowych Adwokatury (art. 39 i n. oraz art. 11 i n.
projektu).
W projekcie wprowadzono również możliwość odpłatnego pełnienia funkcji w or-
17
Maciej Gutowski
PALESTRA
ganach Adwokatury i organach izb adwokackich (art. 37 ust. 1 projektu). Jeśli chodzi
o ustrój organów Adwokatury, projekt ustawy doprecyzowuje dotychczas nieokreślone
rangą ustawową kompetencje Wyższej Komisji Rewizyjnej (art. 32 projektu). Zmianą jest
ustanowienie o rok dłuższej niż dotychczas kadencji organów Adwokatury i organów
izb adwokackich (art. 36 ust. 2 projektu). Podyktowane jest to koniecznością zapewnienia stabilizacji w pełnieniu funkcji organów oraz coraz trudniejszym logistycznie
problemem dla samorządu związanym z przeprowadzeniem wyborów.
Projekt ustawy precyzuje termin zwołania Krajowego Zjazdu Adwokatury, wskazując, że następuje to przed końcem kadencji NRA, w terminie nie późniejszym niż sześć
miesięcy przed końcem kadencji Naczelnej Rady Adwokackiej (art. 12 ust. 3 projektu).
Jeśli chodzi natomiast o Nadzwyczajny Zjazd Adwokatury, projekt wyraźnie określa
jego kompetencje, wskazując, że są one określone celem podanym w żądaniu jego zwołania (art. 13 ust. 3 projektu).
Projekt scala kompetencje w zakresie ustalania liczby izb adwokackich i ich nazw oraz
określenia zasięgu terytorialnego izb i ich siedzib, powierzając je Krajowemu Zjazdowi
Adwokatury (art. 14 pkt 11 projektu). Projekt wprowadza również propozycję wyboru
zastępców członków NRA przez Zjazd w celu zachowania równowagi w jej składzie
w przypadku zmniejszenia liczby członków przed upływem kadencji i zwołaniem Zjazdu (art. 14 pkt 5, 6, 7 projektu). Wprowadzono regulację – analogiczną do poziomu izby
adwokackiej – zgodnie z którą w przypadku odwołania, rezygnacji lub wygaśnięcia
mandatu członka NRA innego niż dziekani i Prezes NRA, jego miejsce zajmuje zastępca
członka, który zyskał w głosowaniu Krajowego Zjazdu Adwokatury największą liczbę
głosów (art. 8 ust. 3 projektu).
W zakresie dotyczącym funkcjonowania izb projekt ustawy likwiduje quorum na zgromadzeniu izby. Projekt reguluje dotychczas nierozwiązaną ustawowo kwestię sposobu
reprezentacji NRA oraz izby, powierzając te uprawnienia odpowiednio: prezesowi, dziekanowi bądź zastępującemu dziekana wicedziekanowi (art. 22 ust. 2 pkt 1 oraz art. 45
ust. 2 w zw. z art. 48 ust. 1 i 2 projektu).
Projekt normuje procedurę składania wniosków o wpis na listę adwokatów przez
adwokatów dotychczas niewykonujących zawodu (art. 56 ust. 5 projektu). Specyzowano również przepisy dotyczące skreślenia adwokata z listy adwokatów dotychczasowej
izby i wpisu na listę adwokatów izby adwokackiej właściwej dla nowej siedziby adwokata, ustanawiając m.in. definicję dnia skreślenia z dotychczasowej listy adwokatów
– co jest potrzebne choćby z uwagi na określenie właściwego sądu dyscyplinarnego
w przypadku wszczęcia postępowania (art. 58 projektu).
W projekcie nadto doprecyzowano przepisy dotyczące wyznaczenia przez dziekana zastępcy adwokata, w przypadku gdy ten jest czasowo bądź trwale pozbawiony
możliwości wykonywania zawodu (art. 67). Projekt przewiduje w tym zakresie m.in.
możliwość wypowiedzenia pełnomocnictwa udzielonego zastępowanemu adwokatowi
z ważnych powodów (art. 67 ust. 3) oraz przyznanie wynagrodzenia z tytułu pełnionej
funkcji, pokrywanego czasowo z budżetu izby (art. 67 ust. 7).
W zakresie orzekania o trwałej niemożności wykonywania zawodu adwokata okręgowa rada adwokacka uzyskała możliwość zwrócenia się do odpowiedniego podmiotu
leczniczego o nadesłanie dokumentacji lekarskiej w celu umożliwienia ustalenia stanu
zdrowia adwokata (art. 69 ust. 3 projektu).
18
11–12/2013
Kilka słów o projekcie...
W zakresie prawnie dopuszczalnych form prowadzenia działalności zawodowej
przez adwokata projekt ustawy zachowuje dotychczasowe rozwiązania, unowocześniając przepisy dotyczące zespołu adwokackiego oraz regulując w szerszym zakresie
sposób wykonywania zawodu adwokata w osobowych spółkach prawa handlowego
(art. 92–94 projektu).
Jako novum wprowadzono możliwość wypowiedzenia przez adwokata pełnomocnictwa w przypadku pomocy prawnej świadczonej z urzędu, ograniczając ją jednak
tylko do ważnego powodu (art. 82 ust. 3 projektu). Odpowiedzią na pojawiający się
niejednokrotnie w praktyce problem składania środków zaskarżenia i środków odwoławczych przez adwokata ustanowionego z urzędu w już upływającym terminie (bądź
po upływie tego terminu) do jego wniesienia jest wprowadzenie regulacji, zgodnie
z którą termin ten dla adwokata biegnie od momentu doręczenia mu zawiadomienia
o jego wyznaczeniu wraz z sentencją i uzasadnieniem orzeczenia (art. 85 ust. 3 projektu). Celem takiej regulacji jest zagwarantowanie udzielenia pomocy prawnej z urzędu
na poziomie merytorycznym odpowiednim do wagi i zawiłości danej sprawy, bez ograniczenia adwokata koniecznością sporządzenia w krótszym czasie środka zaskarżenia
w terminie innym niż przewidziany przez ustawodawcę.
W sposób kompleksowy projekt reguluje status aplikanta adwokackiego (art. 109 i n.).
Rozwiązaniem korzystnym dla aplikantów adwokackich jest wprowadzenie w ustawie
regulacji umożliwiającej po zakończeniu aplikacji, nawet w przypadku niezdanego
pierwszego egzaminu adwokackiego, zachowanie statusu aplikanta adwokackiego
ze wszystkimi uprawnieniami przez okres roku od dnia wydania tego zaświadczenia.
Uprawnienia te wygasają jednakże z dniem złożenia ślubowania adwokackiego jako
adwokat przed dziekanem okręgowej rady adwokackiej (art. 114 ust. 3 projektu). Jednocześnie projekt wzmacnia pozycję okręgowej rady adwokackiej w toku szkolenia
aplikantów, poszerzając możliwości skreślenia aplikanta w toku aplikacji w sytuacjach
nieprawidłowej realizacji obowiązków szkoleniowych. Co więcej, już po przyjęciu projektu przez Naczelną Radę Adwokacką, podczas konferencji w Popowie z przedstawicielami Ministra Sprawiedliwości, Zespół uzyskał wstępną aprobatę na dokonanie
autopoprawki w postaci wyeliminowania z treści art. 134 ust. 2 ograniczenia skreślenia
aplikanta adwokackiego z listy aplikantów adwokackich – „do zakończenia drugiego
roku szkoleniowego” – w przypadku uzyskania przez niego negatywnej oceny z kolokwium poprawkowego lub nieusprawiedliwionego nieprzystąpienia do kolokwium
poprawkowego. Taka konstrukcja wzmocniłaby znacząco instrumentarium okręgowych
rad adwokackich, potrzebne do prawidłowego wyegzekwowania obowiązków szkoleniowych. Ponadto wprowadzenie ustnej części egzaminu adwokackiego (art. 141 ust. 2
projektu) zmusza Adwokaturę do podniesienia poziomu szkolenia tak, by przygotować
aplikantów pod kątem egzaminu ustnego, i pozwala na egzekwowanie wiedzy również
w tym zakresie.
Jeśli chodzi o postępowania dyscyplinarne, projekt wprowadza istotne nowości. Jak
powiedziano wcześniej, odpowiadając na postulat zwiększenia przejrzystości prowadzonego postępowania dyscyplinarnego, projekt ustawy oddziela strukturę sądownictwa
dyscyplinarnego od struktury poszczególnych izb adwokackich. Jest on realizowany
poprzez zakwalifikowanie sądów dyscyplinarnych jako organów Adwokatury, których
właściwość może obejmować obszar co najmniej dwóch izb adwokackich (art. 28 ust. 4
19
Maciej Gutowski
PALESTRA
projektu). Konstrukcja ta stanowi fundament tworzenia niezawisłych sądów dyscyplinarnych, pozbawionych personalnych kontaktów wynikających z lokalnych zależności.
Stworzenie takich sądów jest w żywotnym interesie Adwokatury, ponieważ stanowić
one będą dowód słusznego stanowiska, że tylko adwokaci w sposób właściwy mogą
sprawować sądownictwo dyscyplinarne.
Projekt w sposób bardziej rozbudowany od obowiązującej ustawy reguluje instytucje
oraz zasady postępowania dyscyplinarnego (art. 159 i n. projektu). Ogranicza zakres
przedmiotowy odesłania do odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu postępowania karnego w celu usprawnienia i uskutecznienia tego postępowania. Przede
wszystkim w sposób szczegółowy reguluje: dochodzenie prowadzone przez rzecznika
dyscyplinarnego, postępowanie dyscyplinarne prowadzone przed dziekanem ORA,
uprawnienia i obowiązki stron postępowania dyscyplinarnego, zasady prowadzenia
rozprawy pod nieobecność obwinionego oraz zasady ustalania i ponoszenia kosztów
postępowania dyscyplinarnego.
Projekt wprowadza sprzeciw kasujący od kary upomnienia wymierzonej przez dziekana okręgowej rady adwokackiej (art. 189 ust. 2). Wniesienie sprzeciwu powoduje, że
sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych. Zmiana ta wychodzi naprzeciw postulatom wynikającym z dotychczasowej praktyki orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego (zob. wyrok TK P 28/09) i gwarantuje sądową kontrolę wszystkich orzeczeń sądów
dyscyplinarnych. W ten sposób zapewniono adwokatowi, ukaranemu karą upomnienia,
możliwość kwestionowania zarówno faktu popełnienia przewinienia dyscyplinarnego, dopuszczalności wszczęcia przeciwko niemu postępowania, jak i prawidłowości
przeprowadzenia takiego postępowania oraz zasadności wymierzonej w nim kary. Projekt ustawy normuje stosowanie, przedłużanie i uchylanie tymczasowego zawieszenia
adwokata w toku postępowania dyscyplinarnego, dotychczas bardzo kontrowersyjnej
i niejednolicie stosowanej w praktyce instytucji. W świetle projektowanego przepisu
art. 217 ust. 3 zastosowanie tymczasowego zawieszenia w czynnościach zawodowych
następuje na okres nie dłuższy niż trzy miesiące, przedłużenie zaś może nastąpić na
dalsze okresy, każdorazowo nie dłuższe niż sześć miesięcy, i to jedynie w uzasadnionych
przypadkach.
W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 18 października 2010 r. (sygn.
K 1/09) w projekcie ustawy dopuszczono możliwość ubiegania się o ponowny wpis
osoby ukaranej prawomocną karą wydalenia z Adwokatury. Osoba taka może po
upływie dziesięciu lat od daty uprawomocnienia się orzeczenia domagać się wpisu
na listę adwokatów, pod warunkiem zaliczenia z wynikiem pozytywnym egzaminu
adwokackiego (art. 18 ust. 6 i 7 projektu).
*
Bliższe spojrzenie na przedstawione wyżej zmiany może przywodzić na myśl refleksje dwojakiego rodzaju.
Z jednej strony można zadać pytanie, czy zaproponowany zakres zmian jest wystarczający, zważywszy, że nie ma w nim zmian o charakterze rewolucyjnym, obok zaś
zmian wyżej opisanych projekt realizuje jedynie założenie poprawienia redakcji tekstu
ustawy zgodnie z zasadami techniki legislacyjnej w celu uzyskania spójności, brakującej
wielokrotnie nowelizowanemu aktowi normatywnemu, który dziś obowiązuje.
20
11–12/2013
Kilka słów o projekcie...
Z drugiej strony trzeba dostrzec, że do tej pory Adwokatura podejmowała – raczej
z gorszym niż z lepszym skutkiem – jedynie działania zmierzające do zachowania istniejącego stanu normatywnego. Projekt jest pierwszą inicjatywą płynącą od samej Adwokatury – legitymizowaną podjętą uchwałą zjazdową – zmierzającą do reformy jej otoczenia
normatywnego. To wielka wartość sama w sobie. Wiąże się ona jednakże z koniecznością
uzyskania akceptacji środowiska oraz z wyłączeniem możliwości swobodnej realizacji
autorskich pomysłów członków Zespołu. Ponadto, zważywszy brak inicjatywy ustawodawczej po stronie Adwokatury oraz potrzebę pozyskania politycznej zgody, władze
Adwokatury musiały zmierzyć się z problemem uzyskania politycznej akceptacji dla
założeń przyjętych w projekcie. Tym samym Zespół stanął przed koniecznością zastosowania rozwiązań kompromisowych. Trzeba nadto podkreślić, że przyjęcie projektu
uchwałą Naczelnej Rady Adwokackiej wyraźnie dowodzi, że środowisko adwokackie
dostrzega potrzebę głębokiej reformy przynajmniej dwóch filarów Adwokatury: sądownictwa dyscyplinarnego i szkolenia aplikantów. Pozostałe zmiany, choć nie rewolucyjne,
nie mogą być uznane za nieistotne.
Trzeba także dostrzec, że w toku wspomnianej już wyżej konferencji w Popowie
z przedstawicielami Ministra Sprawiedliwości projekt spotkał się z życzliwym przyjęciem
ze strony Ministerstwa. Co prawda niektóre szczegółowe rozwiązania przedstawiciele
Ministerstwa uznali za dyskusyjne (jak np. egzamin ustny), to jednak panowała zgoda co
do założeń, ogólnej konstrukcji, rozwiązań ustrojowych oraz zaproponowanych kierunków zmian. Z uznaniem spotkała się także wizja Adwokatury jako struktury elitarnej,
wyróżniającej się na rynku usług prawniczych wiedzą, kompetencjami, przestrzeganiem
wysokich standardów etycznych, zapewniającej najlepszy poziom pomocy prawnej dla
społeczeństwa. Jak należy sądzić, na przeszkodzie nadaniu projektowi biegu na ścieżce
legislacyjnej stanęły przede wszystkim zmiany personalne na najwyższych szczeblach
ministerialnych i atmosfera przedwyborcza w Adwokaturze. Nie byłoby jednak słuszne stwierdzenie, że ostatni rok został zmarnowany. Już bowiem ponad rok minął od
uchwały Naczelnej Rady Adwokackiej nr 76/2012, podjętej na posiedzeniu w Jadwisinie
w dniu 22 września 2012 r. Ten rok to czas na refleksje, co w projekcie można poprawić,
a przede wszystkim jakie dalsze kierunki zmian Adwokatura powinna sobie wyznaczyć
na najbliższym Krajowym Zjeździe.
Trzeba wyraźnie powiedzieć, że prace nad projektem powinny być kontynuowane
nie tylko dlatego, że wszelkie dokonane już zmiany legislacyjne dyktują konieczność
uwzględnienia ich w treści projektu, lecz przede wszystkim dlatego, że życie stawia
przed Adwokaturą nowe wyzwania. Adwokatura, będąca w istocie wielkim zespołem
ekspertów, ma możliwość tworzenia projektu własnej ustawy ustrojowej w sposób
znacznie lepszy niż politycy. Jeśli w porę dostrzeżemy wyzwania, zaproponujemy zmiany wychodzące im naprzeciw i przekonamy polityków do zrealizowania tych zmian
według naszej propozycji, wówczas sami stworzymy normatywny kształt przyszłej
pozycji Adwokatury. Dlatego też, pomimo formalnego zamknięcia prac w następstwie
przyjęcia projektu przez Naczelną Radę Adwokacką, warto dyskusję i prace otworzyć
na nowo, traktując projekt jako dobry (choć nie ostateczny) fundament dla przyszłej
wizji Adwokatury.
21