liryka wokalna ignacego jana paderewskiego
Transkrypt
liryka wokalna ignacego jana paderewskiego
esej Monika Fedyk-Klimaszewska Liryka wokalna Ignacego Jana Paderewskiego Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku e-mail: [email protected] Ignacy Jan Paderewski to w dziejach kultury polskiej postać wyjątSłowa kluczowe kowa. Był on osobowością wszechstronną. Jako wybitny pianista, Ignacy Jan Paderewski nawiązujący w swej grze do legendarnej szkoły Franciszka Liszpieśni ta, wieńczył triumfy na całym świecie. Był również zasłużonym politykiem, mężem stanu. Jego starania rozwiązały wiele problecykle mów politycznych i społecznych w przełomowych momentach poezja dziejowych naszego kraju. Prowadził ponadto działalność pedagogiczną, kształcąc grupę znanych pianistów ze Stanisławem Szpinalskim, Henrykiem Sztompką i Karolem Małcużyńskim na czele. Obok działalności artystycznej, pedagogicznej i politycznej zajmował się kompozycją. Jego dorobek w tej dziedzinie obejmuje wiele form i gatunków muzycznych. W roku 2010 minęła 150. rocznica urodzin tego wielkiego Polaka, którego twórczość bezsprzecznie zasługuje na to, by ją znać, cenić i wykonywać. Przedmiotem mojego artykułu jest liryka wokalna Paderewskiego, która stanowi obok dzieł instrumentalnych bardzo interesujący rozdział jego twórczości. Pieśni tworzą ważne ogniwo pomiędzy twórczością kompozytorów pomoniuszkowskich, jak Żeleński i Noskowski, a przedstawicielami Młodej Polski, jak Karłowicz czy też Szymanowski. Paderewski skomponował 22 pieśni na głos z fortepianem, ujęte w trzy cykle: ••Cztery pieśni op. 7 do słów Adama Asnyka, ••Sześć pieśni op. 18 do słów Adama Mickiewicza, Dwanaście pieśni op. 22 do słów Catulle •• Mendèsa. Zachowała się jeszcze jedna pieśń do słów Theophila Gautier pt. Dans la forêt (W lesie).1 Andrzej Piber, badacz życia i twórczości Paderewskiego wspomina również o pieśni Dola do słów Syrokomli, napisanej podczas studiów kompozytora. Jednak przypuszczalnie utwór ten nie zachował się.2 Należy również wspomnieć o pieśni Konwalijka do słów Asnyka, odnalezionej w roku 1990 wśród rękopisów Archiwum Paderewskiego przez badaczkę jego twórczości, Małgorzatę Perkowską.3 Pieśń została napisana w roku 1886 i zadedykowana znanemu francuskiemu śpiewakowi, Victorowi Maurelowi [za:] M. Komorowska, Problematyka wykonawcza liryki wokalnej Ignacego Jana Paderewskiego. Wokalistyka w Polsce i na świecie, t. 1, Akademia Muzyczna we Wrocławiu, Katedra Wokalistyki, Polskie Stowarzyszenie Pedagogów Śpiewu, Wrocław 2002, s. 73–80. 2 A. Piber, Droga do sławy. Ignacy Paderewski w latach 1860–1902. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1982, s. 64. 3 M. Komorowska, Problematyka wykonawcza liryki wokalnej Ignacego Jana Paderewskiego. Wokalistyka w Polsce i na świecie, t. 1, Akademia Muzyczna we Wrocławiu, Katedra Wokalistyki, Polskie Stowarzyszenie Pedagogów Śpiewu, Wrocław 2002, s. 73–80. 1