G£OS Ziemi Urzędowskiej

2012
Głos Ziemi Urzędowskiej
G£OS Ziemi Urzêdowskiej
Czasopismo Towarzystwa Ziemi Urzêdowskiej
1
2012
SPIS TREŚCI
Słowo redaktora: Rok bez wielkich jubileuszy . . . . . . . 2
AKTUALNOŚCI
Teresa Kaźmierak: Dożynki gminne 2011 . . . . . . . . . . . 4
Andrzej Słowik: Wybory 2011 do Sejmu i Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Marian Surdacki: Doktorat Anny Wnuk . . . . . . . . . . . 6
Grażyna Gąsiorowska: Nadanie szkole w Moniakach
imienia Jana Pawła II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Andrzej Słowik: Rysunek i malarstwo Tadeusza
Surdackiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Teresa Kaźmierak: XXV Dni Kultury Zdrowotnej
w gminie Urzędów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Andrzej Rolla: Patriotyzm to nasz obowiązek . . . . . . . 10
Leszek Gozdalski: Kronika wydarzeń 2011 r. . . . . . . . 12
70. ROCZNICA ZAGŁADY URZĘDOWSKICH ŻYDÓW
Jarosław Grzyb, Marta Kubiszyn: Zarys historii
Żydów urzędowskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Marian Surdacki: Żydzi w Urzędowie w XVII–XVIII
wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Andrzej Sadowski: Gmina Wyznaniowa Żydowska
w Urzędowie 1918–1939 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Kazimierz Cieślicki: Żydzi urzędowscy – wspomnienia
o sąsiedztwie i zagładzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
ks. Aleksander Baca: Ks. Szymon Tomaszewski
(1886–1957) – kapłan, który ocalił Żydów . . . . . . 36
Tadeusz Moch: Człowieczeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Z KART HISTORII
Anna Wnuk: Od pomysłu do przemysłu... Majątki
ziemiańskie okolic Urzędowa na przełomie
XIX i XX wieku a proces uprzemysłowienia . . . .
Anna Wnuk: „Nie ma nic lepszego do biesa,
jak z chłopami prowadzić procesa”
– spostrzeżenia i uwagi Piotra Żaka . . . . . . . . . .
Weronika Polak: Schronisko dla Staruszek
im. Małżeństwa Żyszkiewiczów w Lublinie
(1905–1939) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ks. Aleksander Baca: Praktyki pobożne katolików
Urzędowa na przełomie lat 60./70. XX wieku . . .
38
44
46
48
WSPOMNIENIA
Wspomnienia księdza kanonika Antoniego Pajdowskiego
z Urzędowa z działalności wśród unitów na
Podlasiu w latach od sierpnia 1894 do 9 sierpnia
1898 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Wspomnienia Dominika Wośki – ciąg dalszy . . . . . . . . . 79
Edward Hieronim Ciosmak: Pod przykrywką
zespołu muzyczno-wokalnego – konspiracyjny
obieg informacji pomiędzy oddziałem „Jędrusie”
a urzędowskim AK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
ks. Aleksander Baca: „Solidarność” i stan wojenny
w Urzędowie (Wspomnienie na podstawie
Kroniki Parafialnej) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Józef Wośko: Moje wspomnienia dekady „Solidarności” 84
Marian Surdacki: Wspomnienie Mistrza i Przyjaciela.
Rzecz o Profesorze Stanisławie Litaku . . . . . . . . 86
OSOBY ZNANE I MNIEJ ZNANE
ks. Władysław Prężyna: Ksiądz Władysław Goliński
(1888–1954) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
ks. Aleksander Baca: Ks. Edward Fiołek 1888–1920.
Proboszcz parafii Urzędów w latach 1916–1920 . 96
Ewelina Mielniczek: Maksymilian Wojtuszkiewicz
– peowiak i żołnierz wojny polsko-bolszewickiej . 98
Anna Wnuk: Tadeusz Węcławski z Popkowic . . . . . . . . 99
Włodzimierz Wasieczko: Minęło pięćdziesiąt lat… . 100
Tomasz Zdybel – policjant rodem z Urzędowa . . . . . . . 101
ROZMAITOŚCI
Kazimierz Cieślicki: Legendy, podania, „strachy”
w Urzędowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dominik Wośko: Kłopoty gospodarskie . . . . . . . . . . .
Marta z Parczyńskich Werner: Animacja
środowiska szkolnego i lokalnego w Moniakach
Jan Stanisław Kamyk: Poranek dla Ciebie . . . . . . .
Jan Stanisław Kamyk: Wena i poeta . . . . . . . . . . . .
Andrzej Wasilewski: O związkach krajoznawstwa
i turystyki kulturowej z Lubelszczyzną
i Urzędowem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Z ŻAŁOBNEJ KARTY
Śp. Profesor Zygmunt Drzymała (1936–2012) . . . . . . .
Non omnis moriar. Władysław Solis – idealista
i społecznik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Śp. Ryszard Kasperski (1923–2009) . . . . . . . . . . . . . . .
Śp. Ppłk mgr Edward Łojek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Śp. Ks. kan. Stanisław Kozyra . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
„G³os Ziemi Urzêdowskiej” 2012. Rocznik Towarzystwa Ziemi Urzędowskiej. Adres
redakcji: ul. B. Dzikowskiego 1, 23-250 Urzędów. Internet: http://www.urzedow.pl/
Redaktor naczelny: Marian Surdacki. Współpraca: Tadeusz Surdacki, Tomasz Wyka.
Skład komputerowy: Wydawnictwo „Morpol” s.c., Zemborzyce Wojciechowskie 100a,
20-515 Lublin. Druk: „Baccarat” s.c., ul. Raszyńska 37–39, 20-780 Lublin. Publikacja współfinansowana w ramach działania 413 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” w zakresie
małych projektów objętego PROW na lata 2007–2013, Europejski Fundusz Rolny na rzecz
Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Nakład 1000 egz.
ISSN 1134-4893. Na okładce: Rynek w Urzędowie w końcu XVIII w. Obraz Tadeusza
Surdackiego na podstawie opisu w Inwentarzu Starostwa Urzędowskiego z 1781 r.
102
104
105
108
108
109
114
118
118
119
120