docnieodpłatnie w formacie PDF
download 
Reklamacja Transkrypt
nieodpłatnie w formacie PDF
12 Index Copernicus: 5,46; punkty MNiSW: 5 e-mail: [email protected] www.elektro.info.pl grudzień 2015 (140) Nakład 9,5 tys. egz. ISSN 1642-8722 indeks 373761 Cena 13,00 zł (w tym 5% VAT) ENERGETAB, HALA K, STOISKO 15 wpływ mikroinstalacji na parametry jakości energii elektrycznej w punkcie przyłączenia niezawodność zasilania gwarantowanego w obiektach data center projekt instalacji przeciwzalewowej GRUPA Grupa Hurtowni Elektrycznych spis treści s. 44 s. 54 od redakcji s. 34 8 piszą dla nas 10 po godzinach 12 e.nowości 13 e.informuje 14 e.fotoreportaż 20 Wojciech Jarząbski magazyny energii dostępne w Polsce GE Industrial Solutions prezentacja 74 prezentacja UPS-y GE z serii SG o mocy 200 kVA w Radiu Watykańskim Robert Bachurewicz akumulatory bezobsługowe to podstawa 76 prezentacja działania UPS-a e.normy 106 instalacje elektroenergetyczne z kart historii 107 e.dystrybucja 108 Ryszard Zacirka, Janusz Konieczny zastosowanie II klasy ochronności w urządzeniach e.recenzja 109 e.krzyżówka 110 Karol Kuczyński przegląd obudów uniwersalnych 78 82 ochrona przeciwporażeniowa jakość energii elektrycznej Stefan Gierlotka wykorzystanie elektryczności w terapii medycznej Tomasz Sikorski, Jacek Rezmer, Paweł Kostyła wpływ mikroinstalacji na parametry jakości energii elektrycznej w punkcie przyłączenia 85 23 sieci elektroenergetyczne Karol Kuczyński moc bierna a opłaty za energię elektryczną Marek Kruszyna domowych powszechnego użytku 77 30 prezentacja całkowicie zintegrowana moc – 8DA/8DB 34 Jerzy Czajkowski prezentacja nowe technologie w kompensacji mocy biernej 37 Grażyna Dąbrowska-Kauf Elektromontaż-Lublin Sp. z o.o., Grupa REVICO prezentacja nowa stacja lubelskiego Elektromontażu na targach Energetics w Lublinie 88 Marek Jaworski, Marek Szuba lokalizacja obiektów budowlanych w sąsiedztwie napowietrznych linii elektroenergetycznych 89 zagospodarowanie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego w Polsce w świetle nowych uregulowań prawnych (część 2.) Tomasz Klonowski, Dariusz Rybak 38 prezentacja badania typu urządzeń Elektroenergetycznej Automatyki Zabezpieczeniowej 44 systemy gwarantowanego zasilania Karol Kożuchowski automatyka Piotr Bilski przegląd bezprzewodowych technologii komunikacyjnych krótkiego zasięgu w zastosowaniach przemysłowych 94 fotowoltaika prezentacja systemy zasilania gwarantowanego firmy Eaton 46 Tomasz Bakoń, Ewelina Plikunas repowering w fotowoltaice 98 Paweł Piotrowski problematyka niezawodności zasilania gwarantowanego oraz systemu informatycznego w obiektach data center (część 1.) projekt 48 Karol Kuczyński zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA 6 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 54 Julian Wiatr uproszczony projekt instalacji przeciwzalewowej w mieszkaniu budynku wielorodzinnego 103 Drodzy Czytelnicy Witam Państwa w świątecznym i zarazem ostatnim w tym roku numerze „elektro.info”, który poświęciliśmy różnorodnej tematyce z zakresu sieci oraz instalacji elektrycznych. Wbrew powszechnym opiniom, instalacje elektryczne stanowią bardzo istotny element wyposażenia obiektów budowlanych. Instalacja elektryczna obiektu budowlanego stanowi istotny element jego wyposażenia, o który należy dbać przez cały okres „życia” obiektu budowlanego. Takie przekonanie powinien mieć każdy użytkownik energii elektrycznej, dzięki czemu zmniejszy się liczba wypadków śmiertelnych porażeń prądem elektrycznym oraz pożarów budynków powodowana przez niesprawne instalacje elektryczne. Na poprawność funkcjonowania odbiorników energii elektrycznej ma również wpływ jakość dostarczanej energii elektrycznej, na temat której przeciętny użytkownik ma bardzo małą wiedzę. Nie zdaje sobie bowiem sprawy, że jego odbiorniki wprowadzają do publicznej sieci elektroenergetycznej zakłócenia, które wpływają na jakość dostarczanej energii do innych odbiorców. Częściowe wyjaśnienie tego problemu znajdziemy w artykule Tomasza Sikorskiego, Jacka Rezmera oraz Pawła Kostyły, pracowników naukowych Politechniki Wrocławskiej, którzy opisali wpływ mikroinstalacji na parametry jakościowe energii elektrycznej w punkcie przyłączenia do wspólnej sieci elektroenergetycznej (s. 23). Ryszard Zacirka i Janusz Konieczny opisali możliwości oraz korzyści płynące z zastosowania urządzeń elektrycznych wykonanych w drugiej klasie ochronności w gospodarstwach domowych (s. 78). Grażyna Dąbrowska-Kauf kontynuuje opis wymagań w zakresie zagospodarowania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego w Polsce w myśl nowych uregulowań prawnych (s. 38). Uzupełnieniem tego artykułu jest artykuł Tomasza Bakonia, pracownika naukowego SGGW w Warszawie, poświęcony repoweringowi w fotowoltaice (s. 98). Natomiast Piotr Bilski, pracownik naukowy Politechniki Warszawskiej, przygotował przegląd bezprzewodowych technologii komunikacyjnych krótkiego zasięgu w zastosowaniach przemysłowych (s. 94). Bardzo ciekawy artykuł zamieścił Stefan Gierlotka, biegły sądowy Sądu Wojewódzkiego w Katowicach, w którym w przystępny sposób prezentuje możliwości wykorzystania elektryczności w terapii medycznej (s. 85). Uzupełnieniem numeru są zestawienia wybranych produktów elektrycznych dostępnych na rynku (s. 54 i 82), przygotowane przez Karola Kuczyńskiego. Część merytoryczną numeru zamyka opracowany przeze mnie uproszczony projekt instalacji przeciwzalewowej w mieszkaniu (s. 103). W numerze nie zabrakło informacji o nowościach rynkowych, relacji z minionych imprez branżowych, w których uczestniczyła nasza redakcja, oraz informacji o zmianach w normalizacji tradycyjnie przygotowanych przez Jerzego Nowotczyńskiego (s. 106). Ponieważ jest to nasze ostatnie spotkanie z Państwem w tym roku, wszystkim Czytelnikom w imieniu całego zespołu redakcyjnego życzę spokojnych i wesołych świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku 2016, który dla nas jest szczególny, bo jubileuszowy – „elektro.info” kończy 15 lat. Miłej lektury. 8 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l piszą dla nas dr inż. Paweł Kostyła Absolwent Wydziału Elektrycznego Politechniki Wrocławskiej. W 1998 roku uzyskał tytuł doktora nauk technicznych na tym wydziale. Od roku 1999 do chwili obecnej pracuje na stanowisku adiunkta w Katedrze Podstaw Elektrotechniki i Elektrotechnologii Politechniki Wrocławskiej. Pełni funkcję Kierownika Laboratorium Elektrotechniki Teoretycznej. Autor i współautor publikacji oraz artykułów z obszarów zainteresowań naukowych autora, takich jak: zastosowanie sztucznych sieci neuronowych oraz metod cyfrowego przetwarzania sygnałów w automatyce i elektrotechnice, algorytmy cyfrowego przetwarzania sygnałów i pomiarów elektrycznych, opracowywanie i badanie nowych metod pomiaru parametrów sygnałów elektrycznych, system monitoringu parametrów jakości energii elektrycznej. Członek Oddziału Wrocławskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich. dr hab. inż. Jacek Rezmer W 1987 r. zostaje zatrudniony w Instytucie Podstaw Elektrotechniki i Elektrotechnologii Politechniki Wrocławskiej na stanowisku asystenta i od początku prowadzi badania naukowe w zakresie cyfrowego przetwarzania sygnałów do zastosowań w elektrotechnice. W roku 1995 uzyskuje stopień doktora nauk technicznych broniąc pracę pt. „Cyfrowe wyznaczanie częstotliwości podstawowej składowej sygnałów w czasie rzeczywistym”, a w roku 2013 – stopień doktora habilitowanego, przedstawiając jednotematyczny cykl publikacji nt. „Zastosowania modelu estymacyjnego Prony’ego do analizy sygnałów w elektrotechnice”, który dotyczy badań prowadzonych w dziedzinie zastosowań nowoczesnych metod matematycznych i cyfrowego przetwarzania sygnałów do analizy systemów elektroenergetycznych. Jego obszar zainteresowań naukowych to: metody przetwarzania sygnałów, analiza systemów cyfrowych, wykrywanie i analiza zaburzeń w elektroenergetyce, diagnostyka stanów awaryjnych urządzeń, energetyka odnawialna i jakość energii elektrycznej. dr hab. inż. Tomasz Sikorski Absolwent Wydziału Elektrycznego Politechniki Wrocławskiej. Doktoryzował się z zakresu analizy elektroenergetycznych sygnałów zakłóceniowych z wykorzystaniem aparatu transformat czasowo-częstotliwościowych. Habilitował się i zajmuje się obecnie problematyką jakości energii elektrycznej ze szczególnym uwzględnieniem współpracy źródeł rozproszonych z siecią elektroenergetyczną. Odbył staż naukowy w Laboratory of Brian Science R IKEN Institute Tokyo oraz prowadził projekt zamawiany MNiSW dla osób po doktoracie z serii POL-Postdoc. Od 2005 r. pracownik Katedry Podstaw Elektrotechniki i Elektrotechnologii Wydziału Elektrycznego Politechniki Wrocławskiej. Pełni funkcję kierownika Laboratorium Systemów Monitorowania Jakości Energii Elektrycznej. 10 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l s. 38 s. 23 s. 103 GRUPA MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. 04‑112 Warszawa, ul. Karczewska 18 tel. 22 810 65 61, faks 22 810 27 42 [email protected] www.elektro.info.pl REDAKCJA Redaktor naczelny JULIAN WIATR [email protected] Sekretarz redakcji ANNA KUZIEMSKA [email protected] (redaktor językowy) Redakcja KAROL KUCZYŃSKI [email protected] (redaktor tematyczny) KAROLINA CHODKOWSKA [email protected] (redaktor www) JACEK SAWICKI [email protected] (redaktor tematyczny) AGATA KENDZIOREK-SKOLIMOWSKA (redaktor statystyczny) REKLAMA I MARKETING tel./faks 22 810 28 14 Dyrektor ds. marketingu i reklamy JOANNA GRABEK [email protected] tel. 0 600 050 380 Specjalista ds. reklamy w elektro.info EDYTA KOSKO [email protected] tel. 22 512 60 57, 0 602 277 820 KOLPORTAŻ I PRENUMERATA tel./faks 22 810 21 24 Dyrektor ds. marketingu i sprzedaży MICHAŁ GRODZKI [email protected] Specjalista ds. dystrybucji KATARZYNA ZARĘBA [email protected] Specjalista ds. prenumeraty ANNA SERGEL [email protected] ADMINISTRACJA Księgowość MARIA KRÓLAK [email protected] HR DANUTA CIECIERSKA [email protected] SKŁAD I ŁAMANIE Studio graficzne Grupy MEDIUM DRUK Zakłady Graficzne Taurus Redakcja zastrzega prawo do adiustacji tekstów. Nie zwraca tekstów niezamówionych. Nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń oraz ma prawo odmówić publikacji bez podania przyczyn. Wszelkie prawa zastrzeżone © by Grupa MEDIUM. Czasopismo znajduje się na liście czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Lista recenzentów merytorycznych dostępna jest na stronie www.elektro.info.pl. Wersja pierwotna czasopisma – papierowa. jest członkiem Izby Wydawców Prasy – ISSN 1642‑8722 Zapewniamy pomoc w doborze zespołów prądotwórczych w zakresie: lokalizacji z uwzględnieniem stref pożarowych. określenia wymaganej mocy do zasilania urządzeń pożarowych (pomp, wentylatorów) z szczególnym uwzględnieniem prądów rozruchowych. określenia charakterystyk rozruchowych na podstawie dostarczonej dokumentacji silników elektrycznych. sposoby rozruchu wymaganych pomp i wentylatorów (rozruch bezpośredni, trójkąt-gwiazda, układu softstart i/lub falownik) zgodnie z dopuszczeniem przez rzeczoznawcę straży pożarnej. uzgodnień ppoż w projektowanych dokumentacjach. wykonujemy środowiskowe operaty hałasowe wymagane przy lokalizacji agregatów prądotwórczych na terenach zabudowanych. wspomagamy projekotwanie w zakresie lokalizacji i sterowania głównego wyłącznika prądu z uwaględnieniem sterowania wyłącznikiem dla wszystkich niezbędnych źródeł prądu (stacja transformatorowa, agregat prądotwórczy, zasilacze UPS). Dostarczamy również zespoły prądotwórcze specjalne: zabudowane w kontenerach podziemnych (nie zajmują przestrzeni wokół budynku i posiadają niższą emisję hałasu). z wyniesionymi zewnętrznymi układami chłodzenia (brak wielkogabarytowych kanałów wentylacji, mniejsze pomieszczenie zabudowy, mniejsza emisja hałasu). indeks firm 12 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l w grudniu G rudzień na stronie internetowej elektro.info.pl to przede wszystkim tematyka związana z jakością energii elektrycznej oraz systemami gwarantowanego zasilania. Zapraszamy do lektury ciekawych artykułów merytorycznych poruszających tę tematykę. Tradycyjnie jak w każdym miesiącu będziemy sukcesywnie zamieszczać aktualności dotyczące bieżących wydarzeń na rynku elektrotechnicznym. Tradycyjnie zapraszamy do śledzenia naszego bloga „Okiem Reportera”, który pokazuje „elektryczne niechlujstwo”. Cieszymy się, że otrzymujemy od Państwa tak wiele fotografii i liczymy na więcej! Każdy czytelnik, którego zdjęcie zostanie opublikowane, otrzyma od nas „Niezbędnik elektryka” lub upominek ufundowany przez firmy współpracujące z naszą redakcją. Warto więc śledzić nasz portal! Nie zawiedziemy także amatorów naszej krzyżówki. Zapraszamy do jej rozwiązywania, gdyż do rozlosowania mamy atrakcyjną nagrodę! Ponadto zapraszamy do pobierania naszego najnowszego e-booka „Zasilacze UPS i zespoły prądotwórcze”. Wspomniana tematyka znajdzie swoje przełożenie także w prezentowanych artykułach. Julian Wiatr opisze baterie akumulatorów stosowane w zasilaczach UPS oraz warunki ich bezpiecznej eksploatacji. Kazimierz Herlender i Maciej Żebrowski przybliżą zagadnienia związane z kompensacją mocy biernej jako jednego z elementów poprawy efektywności energetycznej. Natomisat Ryszard Śnieżyk przedstawi analizę zużycia energii elektrycznej podczas eksploatacji gazowego kotła kondensacyjnego. Tekst Karolina Chodkowska Rys. Robert Mirowski AG IT PROJECT 54, 55 AGREGATY POLSKA 11, 55 AKS ZIELONKA 2, 5 AMS POLSKA 56 AUTOMATEX9 CAMCO57 CES58 COMAP29 COMEX 53, 59 DACPOL 77, 81 DANFOSS5 DELTA ENERGY SYSTEMS (POLAND) 60 DELTA POWER 13, 61, 111 EATON ELECTRIC 1, 46, 62, 82 ELECTROUNION 5, 112 ELEKTROBUD5 ELEKTROMETAL ENERGETYKA 3, 5, 44 ELEKTROMETAL 5, 101 ELEKTROMONTEX 31, 37 ELHAND TRANSFORMATORY 17 EMERSON NETWORK POWER 64, 65 EPS SYSTEM 61 EST ENERGY 63, 74 ETA 66, 69 ETI POLAM 82 EVER67 FAST GROUP 67 FLIPO ENERGIA 19 GE INDUSTRIAL SOLUTIONS 68, 76 GPH 5, 93 GRUPA REVICO, ELEKTROMONTAŻ-LUBLIN 5, 88 HAGER83 IMPAKT70 INVENTPOWER71 JJA PROGRESS 5 KABEL 2016 21 LOKUM EXPO 47 LOVATO ELECTRIC 5, 13, 33 MEDCOM71 PARTEX 5, 7 PHOENIX CONTACT 71 PROFITECHNIK 13, 110 RELPOL5 SCHNEIDER ELECTRIC POLSKA 72, 84 SIEMENS34 SILCO72 SOCOMEC73 SUMERA MOTOR 95 TAURUS TECHNIK 43 TECHNOKABEL5 ZAKŁADY KABLOWE BITNER 5 nowości Wera Kraftform Plus 100 W krętaki Wera Kraftform Plus 100 mają wiele cech, które sprawiają, że praca nimi jest przyjemna i bardzo wygodna. Każdy, kto wypróbuje ich raz, nie chce pracować już innymi narzędziami. Końcówka Lasertip pozwala na pewne osadzenie narzędzia we wkręcie, sześciokątny kołnierz na rękojeści każdego wkrętaka zabezpiecza przed staczaniem się z powierzchni płaskich, a trójkomponentowa rękojeść Wera Kraftform ® Plus ma oznaczenia rozmiaru i profili. To tylko niektóre cechy produktu firmy Wera. W proponowanym komplecie znajduje się 6 wkrętaków izolowanych do śrub i wkrętów z nacięciem prostym (z rowkiem), gniazdem krzyżowym Phillips (PH) i płasko-krzyżowym Pozidriv (PZ/S); próbnik napięcia oraz wieszak do narzędzi. Wieszak można zamocować na ściance na- U rzędziowej – dzięki temu narzędzia są poukładane i zawsze pod ręką. Można go również nabyć oddzielnie. Cały zestaw pakowany jest w eleganckim kartonie, idealnie nadającym się na prezent. Zestaw przyda się do wszelkiego rodzaju prac warsztatowych, montażowych oraz serwisowych, a można go zamówić w sklepie internetowym www.profitechnik.pl. przełącznik ATL800 P rzełącznik ATL800 firmy LOVATO Electric zaprojektowano, by zapewnić najnowocześniejsze rozwiązania z zakresu funkcji wymaganych w ramach zastosowań związanych z przełączaniem automatycznym. System ten obejmuje także szereg unikalnych właściwości z zakresu sprzętu i oprogramowania, które zapewniają wysoką elastyczność, na przykład możliwość zarządzania dwoma źródłami zasilania plus 1 wyłącznik sprzęgła, wyświetlacz graficzny, podwójne zasilanie, moduły rozszerzeń, programowalne układy instalacji, zintegrowaną logikę PLC nr 12/2015 UPS MULTI POWER (MPW) do kluczowych odbiorników itp. Dzięki temu przełącznik można stosować w wielu aplikacjach, a wybór typu układu musi zostać zaprogramowany przez uż y tkownika. Na wyświetlaczu graficznym można skutecznie sprawdzać, jaki jest stan instalacji. Dzięki gniazdom rozbudowy można poszerzyć dostępność zasobów sprzętowych, a tym samym zapewnić możliwość dostosowania się do przyszłych wymagań. rządzenia serii MULTI POWER (MPW) Delta Power są najnowocześniejszym rozwiązaniem do zasilania serwerowni i innych kluczowych odbiorników. Zasilacze zaprojektowane są do ochrony krytycznych elementów infrastruktury IT o wysokim zagęszczeniu przestrzennym zapotrzebowania mocy, zapewniając najwyższą dostępność. Dostępna moc systemu MPW rośnie wraz z zapotrzebowaniem przedsiębiorstwa bez przewymiarowywania urządzenia UPS – pozwala to zoptymalizować zarówno koszty inwestycyjne, jak i koszty całkowite. Gdy tylko zapotrzebowanie mocy rośnie, modułowy UPS Riello MPW może zwiększyć swoją dostępną moc, zachowując najwyższy poziom ochrony, dostępności, redundancji, zapewniając jednocześnie oszczędność inwestycji. Multi Power zapewnia dostępność skalowalnej, bezpiecznej mocy o wysokiej jakości dla szerokiego zakresu krytycznych odbiorników. Nowe moduły mocy MPW są najnowocześniejszym osiągnięciem technologii UPS. Zastosowanie trójpoziomowego falownika NPC oraz układu korekcji wejściowego współczynnika mocy (PFC) w urządzeniach MPW zapewnia najwyższy poziom sprawności oraz najlepszy poziom wejściowego współczynnika mocy i wpływu harmonicznych prądu na źródło zasilania UPS-a. W celu zapewnienia najwyższej dostepności mocy, zastosowano jedynie najnowocześniejsze i najbardziej niezawodne komponenty układu mocy. W modułach mocy i innych kluczowych elementach systemu wykorzystano także innowacyjne technologie sterowania. Główne elementy i podzespoły w urządzeniach serii MPW zostały zaprojektowane i wytworzone dla tego specyficznego rozwiązania we współpracy z wytwórcami poszczególnych podzespołów. To podejście do projektowania urządzenia zapewnia osiągnięcie najwyższych poziomów mocy i wydajności. Urządzenia serii Multi Power są kompletnym, łatwym do integracji rozwiązaniem do zabezpieczenia zasilania serwerowni i innych kluczowych odbiorników IT, które wymagają ciągłego dostosowywania infrastruktury do ewoluujących potrzeb środowiska sieciowego. Dostępna moc oraz poziom redundancji zasilacza mogą być rozszerzane w ramach jednej szafy mocy od 42 do 294 kW (od 1 do 7 modułów mocy, wliczając moduły redundantne). Następnie, możliwe jest połączenie równoległe do 4 szaf mocy jednocześnie, zwiększając dostępną moc od 294 kW do 1176 kW. Szafy bateryjne mieszczą wielokrotności 4 jednostek bateryjnych, do 36 jednostek w jednej obudowie. Możliwe jest połączenie do 10 szaf bateryjnych równolegle. w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 13 informuje XV jubileuszowa edycja studiów podyplomowych – „Projektowanie instalacji i urządzeń elektrycznych wspomagane komputerowo” „Jakość Energii Elektrycznej” Na początku października (8–9.10) w malowniczym hotelu Zamek na Skale w Lądku Zdrój odbyła się konferencja „Jakość Energii Elektrycznej”. Połączenie wyjątkowego klimatu okolicy, przepięknych krajobrazów oraz zabytkowych wnętrz Hotelu Zamek na Skale sprawiło, że chwile tam spędzone trwale zapisały się w pamięci jej uczestników. Organizatorem konferencji była firma Astat Sp. z o.o. z Poznania. Celem konferencji były: wymiana doświadczeń oraz poglądów dotyczących jakości energii elektrycznej w dystrybucyjnych sieciach elektroenergetycznych; prezentacja najnowszych technologii, urządzeń oraz rozwiązań mających na celu poprawę pracy systemu elektroenergetycznego; przeprowadzenie warsztatów szkoleniowych dotyczących wykonywania pomiarów, parametryzacji urządzeń i analizy danych z analizatorów JEE. Pierwszego dnia aktualny stan prawny związany z jakością energii elektrycznej na podstawie obecnie obowiązujących przepisów i norm przedstawił dr inż. Andrzej Firlit z AGH w Krakowie. Zagadnienia dotyczące technicznych i prawnych możliwości przyłączania OZE do sieci elektroenergetycznych nn i SN omówił dr inż. Zbigniew Skibko z Politechniki Białostockiej. W uzupełnieniu tej prezentacji dr inż. Tomasz Sikorski z Politechniki Wrocławskiej przedstawił wybrane relacje pomiędzy parametrami źródła oraz stosowanymi charakterystykami regulacyjnymi, a możliwym wpływem na parametry jakościowe w punkcie przyłączenia. Oceny stanu stabilności sieci na podstawie analizy wykładnika Lapunowa dokonał dr inż. Olgierd Małyszko z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technicznego. Dr Christian Rüster z A-Eberle przedstawił badania stanów dynamicznych sieci SN i WN prowadzonych w sieci elektroenergetycznej z wykorzystaniem analizatorów DA BOX 2000. 15 14 T » radycyjnie jako patron medialny braliśmy udział w zajęciach wyjazdowych studiów podyplomowych „Projektowanie Instalacji i Urządzeń Elektrycznych Wspomagane Komputerowo”, które od wielu lat organizowane są przez Wydział Elektryczny Politechniki Wrocławskiej. Podczas każdej edycji studiów tradycyjnie dwa zjazdy organizowane są jako spotkania wyjazdowe, podczas których zajęcia prowadzą pracownicy uczelni oraz zaproszeni goście. Tym razem odbywały się one w dniach 27–29 listopada w hotelu ARTUS w Karpaczu. Prowadzili je kierownik studiów dr inż. Kazimierz Herlender, mgr inż. Edward Kaspura oraz redaktor naczelny „elektro.info” mgr inż. Julian Wiatr. W tegorocznej XV, jubileuszowej, edycji studiów bierze udział 15 słuchaczy, którzy pragną pogłębić swoją wiedzę w zakresie projektowania urządzeń oraz instalacji elektrycznych. Program studiów oprócz pracy końcowej obejmuje jedenaście przedmiotów, którym poświęconych jest łącznie 180 godzin dydaktycznych (dwa semestry), w ramach których słuchacze odbywają wykłady teoretyczne oraz zajęcia praktyczne w laboratorium komputerowym. Każdy słuchacz ma obowiązek oprócz zaliczenia poszczególnych przedmiotów objętych programem nauczania, wykonać pracę końcową stanowiącą projekt instalacji elektrycznych budynku usługowo-mieszkalnego, który podlega obronie przed komisją powołaną przez Dziekana Wydziału Elektrycznego Politechniki Wrocławskiej. W ramach spotkań wyjazdowych oprócz wykładów merytorycznych zaplanowana jest prezentacja wyrobów firm zajmujących się produkcją urządzeń elektrycznych oraz oprogramowania inżynierskiego wspomagającego projektowanie. Podczas pierwszego wyjazdowego zjazdu słuchacze mieli okazję wysłuchać kilku wykładów merytorycznych oraz prezentacji wyrobów zaproszonych firm. Zajęcia merytoryczne poprzedziło wstąpienie kierownika studiów Kazimierza Herlendera, który przywitał słuchaczy oraz zaproszonych gości i przedstawił plan trzydniowego zjazdu. Pierwszy wykład merytoryczny wygłosił redaktor naczelny „elektro.info” Julian Wiatr, w w w. e l e k t r o . i n f o . p l który omówił wymagania stawiane instalacjom elektrycznym, których funkcjonowanie jest niezbędne w czasie pożaru ze względu na wspomaganie ewakuacji ludzi uwięzionych w płonącym budynku. Omówiony został wpływ temperatury pożaru na rezystancję przewodów oraz skutki tego zjawiska w zakresie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej oraz spadku napięcia. Podczas tego wykładu słuchacze zostali zapoznani z elementarną teorią pożarów, zasadami projektowania przeciwpożarowego wyłącznika prądu oraz metodyką projektowania ochrony przeciwporażeniowej w tych instalacjach. Omówione zostały krzywe poża rowe, zdef i n iowa ne w norm ie PN‑EN 1363‑2:2001 Badanie odporności ogniowej. Część 2: Procedury alternatywne i dodatkowe. Szczególną uwagę zwrócono na krzywą celulozową, stanowiącą podstawę badań ogniowych. Kolejne wykłady merytoryczne dotyczyły zasad doboru przewodów i kabli niskiego i średniego napięcia. Omówione zostały zasady doboru przewodów i kabli elektrycznych do różnych warunków pracy, takich jak długotrwałe dopuszczalne obciążenie prądowe, spadek napięcia, wytrzymałość mechaniczna, wytrzymałość zwarciowa oraz warunki ochrony przeciwporażeniowej. Wykłady z tego zakresu rozpoczęło omówienie zasad prowadzenia obliczeń zwarciowych oraz oceny samoczynnego wyłączenia w różnych układach zasilania zgodnie z normą PN-HD 60364-4-41:2009 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 4-41: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed porażeniem elektrycznym. Następnie zostały omówione zasady zabezpieczania przewodów i kabli oraz wyjaśniona problematyka wybiórczości działania poszczególnych stopni zabezpieczeń. Omówione zostały zasady równoległego układania kabli i przewodów oraz specyfika zabezpieczania takich układów zasilających. Po wyjaśnieniu tych zagadnień prowadzący zajęcia przystąpił do omówienia zasad doboru przewodów elektrycznych zasilających urządzenia przeciwpożarowe, których funkcjonowanie jest niezbędne w czasie pożaru zgodnie z wymaganiami normy N SEP-E 005 Dobór przewo- nr 12/2015 14 W czasie zajęć dydaktycznych, na pierwszym planie kierownik studiów dr inż. Kazimierz Herlender dów elektrycznych do zasilania urządzeń przeciwpożarowych, których funkcjonowanie jest niezbędne w czasie pożaru. Norma ta obecnie znajduje się w CENELECU, gdzie trwają prace nad jej umiędzynarodowieniem. Przedstawiony został wpływ wzrostu rezystancji przewodów zasilających na pracę wybranych urządzeń elektrycznych oraz zachowanie się przewodów układanych pod tynkiem w czasie pożaru. Prezentowane wymagania w zakresie zasilania urządzeń ppoż. zostały wprowadzone do projektu nowelizacji Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity: DzU z 2015 roku, poz. 1422). Uczestnicy zajęć wyjazdowych otrzymali od naszej redakcji na płytach CD komplet materiałów, w którym znalazł się miniporadnik wydany w ramach serii wydawniczej „Niezbędnik elektryka” pt. „Dobór przewodów i kabli elektrycznych niskiego napięcia”, autorstwa Juliana Wiatra i Marcina Orzechowskiego, dwa ostanie numery „elektro.info”, materiały konferencyjne z konferencji poświęconej wykorzystaniu zespołów prądotwórczych i zasilaczy UPS w układach zasilania budynków, która odbyła się w 21 października w Warszawie oraz wymagania w zakresie zdobywania uprawnień budowlanych zgodnie z obowiązującym prawem. Część merytoryczną zajęć wyjazdowych zakończył wykład Edwarda Kaspury z firmy ELKAS w Świdnicy, poświęcony do- Redaktor Julian Wiatr wyjaśnia problematykę projektowania wybiórczości działania zabezpieczeń nr 12/2015 Kazimierz Herlendr i Edward Kaspura po zakończonych zajęciach dydaktycznych kumentacji projektowej oraz zasadom jej uzgadniania. Na wstępie zostały omówione wymagania Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 roku w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (DzU z 2012 roku, poz. 462 z późniejszymi zmianami). Następnie prowadzący omówił wymagania Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 roku w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (DzU nr 202/2004 poz. 2072 z późniejszymi zmianami). Po omówieniu podstawowych aktów prawnych prowadzący omówił zasady uzgadniania projektu budowlanego wynikające z Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 roku w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (DzU nr 121/2003, poz. 1137, z późniejszymi zmianami) oraz wyjaśnił zasady uzgadniania dokumentacji z rzeczoznawcą ds. bhp jak również zasady uzgadniania dokumentacji w zespole uzgadniania dokumentacji projektowej uzbrojenia podziemnego terenu (ZUDP). Wykład zakończyło omówienie wymagań, jakie musi spełnić projekt budowlany stanowiący załącznik do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę. Uzupełnieniem wykładów merytorycznych była prezentacja wyrobów Słuchacze i wykładowcy po skończonych zajęciach » Konferencja obejmowała również szkolenie praktyczne, w czasie którego omówione zostały przez dr inż. Krzysztofa Chmielowca z AGH w Krakowie sposoby parametryzacji analizatorów JEE zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki, normy PN-EN 50160 oraz IRiESD na przykładzie oprogramowania WinPQ oraz WinPQmobil przeznaczonego do przenośnych analizatorów jakości energii PQ Box 100/150/200 firmy A-Eberle. Drugiego dnia tematyka wykładów obejmowała nowe rozwiązania stosowane w sieciach elektroenergetycznych w celu poprawy parametrów jakości energii elektrycznej. Budowę nadrzędnego systemu akwizycji danych z analizatorów JEE przedstawił dr inż. Marek Rogóż z Tauron Dystrybucja SA. Możliwości prognozowania wytwarzania energii z OZE przy wykorzystaniu systemu sieci neuronowych zaprezentował mgr inż. Mateusz Dutka z AGH w Krakowie. Przykład zastosowanie systemu regulacji napięcia LVR Sys w sieciach nn jako odpowiedzi na wzrosty i spadki napięć w liniach zasilających omówił dipl. ing Michael Haupt z A-Eberle. Na zakończenie organizatorzy zapowiedzieli II edycję Konferencji Jakości Energii Elektrycznej, która odbędzie się w dniach 12–14.10.2016 w Łodzi. IV Ogólnopolskie Dni Zintegrowanych Systemów Bezpieczeństwa Pożarowego – Schrack Seconet i Partnerzy W dniach 6–7 października w Hotelu Windsor w Jachrance odbyła się kolejna, IV edycja Ogólnopolskich Dni Zintegrowanych Systemów Bezpieczeństwa Pożarowego Schrack Seconet i Partnerzy. Padł kolejny rekord – w spotkaniu wzięło udział ponad 430 uczestników! Zgodnie z regułą przyjętą przez organizatorów w latach poprzednich, spotkanie miało charakter przede wszystkim szkoleniowy. W ciągu dwóch dni specjalistycznych merytorycznych wykładów, połączonych 16 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 15 » informuje 15 » z praktycznymi warsztatami u poszczególnych producentów, uczestnicy mieli okazję poszerzyć swoją wiedzę z zakresu zaawansowanych systemów bezpieczeństwa. Wzorem lat poprzednich słuchacze mogli nie tylko w głębszy i pełniejszy sposób zapoznać się ze specyfiką systemów bezpieczeństwa w kontekście ochrony przeciwpożarowej, ale także mieli możliwość w sposób praktyczny przekonać się, jak systemy te funkcjonują we wzajemnej interakcji. Organizatorzy przedstawili przykłady współpracy systemów bezpieczeństwa z układami mechaniki i automatyki budynku. Najważniejszym punktem imprezy była prezentacja „na żywo” procedury zadziałania wszystkich, zintegrowanych systemów bezpieczeństwa podczas pożaru. Pokaz INTEGRACJI został podzielony na kilka scenariuszy, by jeszcze bardziej szczegółowo omówić poszczególne zagadnienia. Systemy bezpieczeństwa w obiekcie budowlanym: BMS, SMS oraz system integrujący urządzenia bezpieczeństwa pożarowego zostały szczegółowo zaprezentowane pod kątem realizowanych funkcji, podziału kompetencji oraz wzajemnej współpracy. Podczas dwóch dni merytorycznych spotkań z najlepszymi ekspertami w branży słuchacze zapoznali się z najnowszymi wytycznymi, dotyczącymi projektowania m.in. systemów: SSP, SUG, BMS, SMS, CCTV, SKD, sterowania wentylacją, oddymianiem i wydzieleniami pożarowymi, a także sieci strukturalnych. Zostały poruszone m.in. takie zagadnienia jak: certyfikowane sterowanie, zasilanie i napędy urządzeń automatyki pożarowej, certyfikowane sterowanie i zarzą dzanie systemami bezpieczeństwa pożarowego, systemy automatyki i zarządzania budynkiem (BMS), 18 16 zaproszonych firm zajmujących się produkcją lub dystrybucją urządzeń elektrycznych. W czasie zajęć wyjazdowych słuchacze mogli wymieniać się doświadczeniami z wykładowcami oraz uzyskać szereg informacji od przedstawicieli zaproszonych firm. Zajęcia wyjazdowe zakończyło wstąpienie kierownika studiów podyplomowych Kazimierza Herlendera, który podziękował wykładowcom i zaproszonym firmom oraz przedstawił słuchaczom plan kolejnego zjazdu. Tekst i fot. WW XX lecie promocji miedzi J ubileuszowa konferencja podsumowująca 20 lat pracy Europejskiego Instytutu Miedzi (wcześniej Polskie Centrum Promocji Miedzi) odbyła się 19 listopada w Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu. Na uroczystości przybyli przedstawiciele branży wydobywczej, przetwórczej, energetycznej, budownictwa, a nawet medycznej i wzornictwa. Szanse i wyzwania dla europejskiego sektora miedziowego omówił John Schonenberger, dyrektor wykonawczy European Copper Institute. Polskie doświadczenia w produkcji miedzi oraz we wdrażaniu innowacyjnych projektów mających na celu poprawę bezpieczeństwa pracowników i sprzyjających zrównoważonemu rozwojowi przedstawił Herbert Wirth, prezes KGHM Polska Miedź. Mówił m.in. o badaniach nad zwiększeniem automatyzacji procesów wydobywczych oraz o energooszczędnych technologiach. Grzegorz Wiśniewski, prezes Instytutu Energii Odnawialnej, wskazywał na znaczenie miedzi dla rozwoju zielonej gospodarki i odnawialnych źródeł energii, w tym fotowoltaiki. O roli, jaką miedź odgrywa w medycynie, mówił prof. Wojciech Witkiewicz, dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wrocławiu. Uczestnicy konferencji mogli się również zapoznać z badaniami przeprowadzonymi w szpitalach, które wskazują, że miedź stoso- Na uroczystości przybyli m.in. przedstawiciele branży wydobywczej, przetwórczej i energetycznej wana na powierzchniach dotykowych dużo skuteczniej zabija niebezpieczne drobnoustroje niż inne stosowane do tej pory rozwiązania. Prof. Witkiewicz wyraził nadzieję, że już wkrótce możliwe będzie zastosowanie miedzi w końcówkach ramion robota medycznego da Vinci, aby w ten sposób wzmocnić aseptykę podczas prowadzonych operacji. Miedź we wzornictwie i sztuce była tematem wystąpienia projektanta Oskara Zięty. Wykonane prace i zadania, jakie stoją przed Europejskim Instytutem Miedzi, omówił dyrektor Instytutu Michał Ramczykowski. Konferencję zakończyło uroczyste wręczenie statuetek – wyróżnień dla osób, których praca i zaangażowanie w projekty realizowane wspólnie z Instytutem istotnie wpłynęły na rozwój zastosowań miedzi w Polsce i na świecie. Wśród nagrodzonych znaleźli się m.in. Herbert Wirth, prof. Wojciech Witkiewicz, prof. Tadeusz Knych oraz prof. Zbigniew Śmieszek. Tekst Waldemar Joniec, fot. EIM XVIII Sympozjum Oddziału Poznańskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich z cyklu: „Współczesne urządzenia oraz usługi elektroenergetyczne, telekomunikacyjne i informatyczne. Sieci i instalacje – nowe wyzwania” W » dniach 18–19 listopada Oddział Poznański SEP już po raz osiemnasty zorganizował sympozjum z cyklu „Współczesne urządzenia oraz usługi elektroenergetyczne, telekomunikacyjne i informatyczne”. Tegoroczne sympozjum odbywało się pod hasłem „Sieci i instalacje – nowe wyzwania”. Sympozjum zo- w w w. e l e k t r o . i n f o . p l stało zorganizowane przy ścisłej współpracy Wydziału Elektrycznego Politechniki Poznańskiej oraz Wielkopolskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa. Patronat medialny nad sympozjum sprawowało czasopismo „elektro.info”, które od dziesięciu lat uczestniczy w dorocznych im- nr 12/2015 Prezes OSEP Poznań mgr inż. Kazimierz Pawlicki, prowadzi pierwszą sesję plenarną nr 12/2015 ków i zaawansowanego narzędzia zarządzania wynikami pomiarów zużytej energii elektrycznej w rozległych obiektach. Obrady Sympozjum poprzedziło wystąpienie prezesa Oddziału Poznańskiego SEP mgr inż. Kazimierza Pawlickiego, który przywitał uczestników, przedstawił rys historyczny Sympozjum oraz wieloletni dorobek Oddziału Poznańskiego SEP, a także zapoznał uczestników z planem dwudniowych obrad. Autorami referatów byli pracownicy naukowo-dydaktyczni wyższych uczelni technicznych, projektanci, pracownicy jednostek innowacyjno-wdrożeniowych, producenci urządzeń i systemów instalacyjnych. Dwudniowe sympozjum zostało podzielone na pięć sesji plenarnych, podczas których wygłoszono osiemnaście referatów merytorycznych i firmowych prezentujących wyroby czołowych producentów sprzętu elektrycznego. Część merytoryczną sympozjum rozpoczęło wygłoszenie trzech referatów generalnych: „Elektroenergetyczne linie przesyłowe nowe zagadnienia” – Aleksandra Rakowska, Politechnika Poznańska, „Najważniejsze wyzwania inwestycyjne ENEA Operator w perspektywie Planu Rozwoju Spółki do 2019 roku” – Tomasz Pawlicki, Enea Operator Sp. z o.o., „Systemy sterowania i nadzoru w stacjach elektroenergetycznych” – Waldemar Dołęga, Politechnika Wrocławska. Do najciekawszych referatów merytorycznych wygłoszonych podczas trwania XVIII Sympozjum Poznańskiego Oddziału SEP należy zaliczyć: „Stacje transformatorowe SN/nn oraz ZK-SB wobec standardów ENEA Operator Sp. z o.o.” – Hubert Kania, ZPUE Włoszczowa, „Obniżenie współczynników SAIDI/SAIFI przy wykorzystaniu innowacyjnego systemu restytucyjnego Self Healing Grid” – Bog- reklama prezach naukowo-technicznych poznańskiego Oddziału SEP. W obradach sympozjum uczestniczyło około dwustu osób, które tradycyjnie otrzymały od naszej redakcji bieżący numer „elektro.info”. Celem sympozjum było przedstawienie najnowszych osiągnięć naukowo-technicznych w zakresie rozwiązań systemowych oraz technologicznych stosowanych w sieciach i instalacjach elektrycznych, w obiektach mieszkalnych, użyteczności publicznej, przemysłowych oraz elektroenergetycznych sieciach dystrybucyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień bezpieczeństwa pracy i eksploatacji. Sympozjum stanowiło forum umożliwiające zdynamizowanie wymiany doświadczeń oraz wdrażania wyników badań naukowych do praktyki projektowej, wykonawczej i eksploatacyjnej w prezentowanej dziedzinie. Do udziału w sympozjum, warsztatach i towarzyszącej wystawie zorganizowanej przez czołowych producentów aparatów i urządzeń elektrycznych zaproszeni zostali projektanci, wykonawcy oraz inspektorzy nadzoru w zakresie instalacji technicznego wyposażenia budynków, pracownicy działów obsługi technicznej osiedli i wspólnot mieszkaniowych oraz nauczyciele zawodu. Podczas obrad Sympozjum zostały przedstawione nowe rozwiązania techniczne urządzeń elektroenergetycznych, zasady przyłączania odbiorców energii elektrycznej oraz OZE z uwzględnianiem mikrogeneracji w lokalnych układach zasilania, problemy ochrony przepięciowej i przeciwporażeniowej oraz problematyka Smart Grid. Ponadto zaprezentowano nowe rozwiązania techniczne w instalacjach odbiorczych, analizę profilu energetycznego odbiorców oraz racjonalizację poboru energii poprzez zastosowanie automatycznego odczytu liczni- TRANSFORMATORY NN moc od 0,05 kVA do 1600 kVA TRANSFORMATORY SN moc do 2500 kVA, napięcia do 10 000 V AUTOTRANSFORMATORY DŁAWIKI silnikowe, sieciowe, filtracyjne, kompensacyjne, wygładzające, sprzęgające, specjalne. INNOWACYJNA TECHNOLOGIA ElhandCutCore TM FILTRY sinusoidalne, harmonicznych ZASILACZE DC URZĄDZENIA SPECJALNE • zestawy zasilające sieć IT w pomieszczeniach medycznych • transformatory i dławiki chłodzone wodą • transformatory przekształtnikowe • transformatory zintegrowane z dławikiem • transformatory w układzie „V” • transformatory w układzie Scotta • transformatory wielofazowe • autotransformatory rozruchowe • elektronagrzewy betonu • indukcyjne kotły CO ELHAND TRANSFORMATORY Sp. z o.o. 42-700 Lubliniec ul. Klonowa 60 tel. 34 347 31 00 fax 34 347 02 07 e-mail: [email protected] www.elhand.pl Referat wygłasza dr hab. inż. Waldemar Dołęga 17 informuje 16 » obsługa codzienna systemów oraz podczas zagrożenia – sposoby eliminacji błędów obsługi systemów, systemy sterowania i układy zasila nia zapewniające ciągłość działania krytycznych procesów i systemów (funkcje bezpieczeństwa fail-safe, nadmiarowość i inne), rozwiązania specjalne detekcji poża ru (detekcja tlenia, liniowa detekcja temperatury, detekcja płomienia), adresowalna detekcja gazów, zintegrowane systemy SSP i SUG, gaszenie wielostrefowe, rola rezer wy w SUG i dogaszanie, SUG gazowe i mgły wodnej, odciążanie pomieszczeń gaszonych w aspekcie SUG gazowych o stałym wypływie środka gaśniczego, awaryjne oświetlenie ewakuacyjne – system dynamiczny, sterowanie i monitoring instalacji tryskaczowej. Swoje referaty wygłosili wybitni reprezentanci branży zabezpieczeń m.in.: przedstawiciele instytucji badawczych, najlepszych, specjalistycznych uczelni technicznych oraz niezależni specjaliści, zajmujący się problematyką systemów bezpieczeństwa. Do współorganizacji jedynego w branży zabezpieczeń szkolenia na tak dużą skalę zostali zaproszeni producenci i n nych s y stemów: A F F S Sp. z o.o. (Automatic Fire Fighting Systems), BELIMO Siłowniki S.A., C&C Partners, HYBRYD Sp. z o.o., URKOM Systemy Teleinformatyczne, WAGO ELWAG Sp. z o.o. Zarówno w sesji wykładowej, jak i warsztatowej udział wzięli także przedstawiciele Instytutu Bezpieczeństwa Pożarowego NODEX. Przedstawiciele tego niezależnego ośrodka doradców i ekspertów, skupiającego najbardziej doświadczonych i znanych specjalistów w zakresie wytycznych projektowania i stosowania systemów bezpieczeństwa pożarowego w kraju, prowadzili niezwykle ciekawe zajęcia teoretyczno-praktyczne. IBP NODEX objął tegoroczną edycję patronatem merytorycznym, podobnie jak Centrum Naukowo-Ba19 18 Uczestnicy Sympozjum podczas obrad plenarnych » dan Grabarczyk, Schneider Electric Świebodzin, „Aspekty ekonomiczne wytwarzania ener gii elektrycznej w instalacjach prosumenckich” – Elżbieta Niewiedział, Wyższa Szkoła Kadr Menadżerskich w Koninie, „Techniczne możliwości integracji informa cji dla celów symulacji działania prosumentów w mikrosieci” – Eugeniusz Sroczan, Politechnika Poznańska, „Źródła generacji rozproszonej jako ele ment zapewnienia niezawodności zasilania w obiektach użyteczności publicznej” – Radosław Szczerbowski, Politechnika Poznańska, „Wpływ zmiany napięcia w sieciach dystry bucyjnych niskiego napięcia na zużycie energii przez odbiorniki” – Sławomir Cieślik, Uniwersytet Techniczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, „Nowatorska technologia Wawe Stream LED” – Maciej Załachowski, Eaton Electric Gdańsk, „Przekaźnikowe elementy wykonawcze w systemach automatyki budynkowej” – wskazówki doboru i zabezpieczenia – Andrzej Książkiewicz, Politechnika Poznańska, „LED – nowe możliwości w projektowaniu opraw oświetleniowych – Zbigniew Michalski, Lena Lighting Środa Wielkopolska, „Ochrona przed przepięciami o częstotliwo ści sieciowej w instalacjach elektrycznych nn – Krzysztof Wincencik, DEHN Polska, „Ochrona przeciwporażeniowa urządzeń elektrycznych, których funkcjonowanie jest niezbędne w czasie pożaru – Julian Wiatr, redaktor naczelny „elektro.info”, „Ponadnormatywne badania ogniowe E30 – E90 – Marcin Sobolewski, BAKS Karczew k. Otwocka. Podczas poszczególnych sesji plenarnych zaplanowano również wystąpienia firmowe czołowych producentów aparatów i urzą- w w w. e l e k t r o . i n f o . p l Zbigniew Ciesielski przy stoisku Legrand Polska prezentuje nowe wyroby dzeń elektrycznych. Sympozjum tradycyjnie towarzyszyła miniwystawa sprzętu elektrycznego przygotowana przez czołowych producentów. Uczestnicy Sympozjum mogli uczestniczyć w sesjach warsztatowych, poświęconych następującej tematyce: „Ochrona przepięciowa w obiektach budow lanych – zagadnienia wybrane” – DEHN Polska Sp. z o.o. w Warszawie, „Montaż osprzętu średniego napięcia w technologii zimnokurczliwej 3M oraz system oznakowania i lokalizacji infrastruktury podziemnej” – 3M Poland Sp. z o.o. w Nadarzynie k. Warszawy, „Komputerowe wspomaganie projektowa nia instalacji elektrycznych” – LEGRAND Polska Sp. z o.o. z Ząbkowic Śląskich. Tematyka XVIII Sympozjum odzwierciedlała współczesne trendy występujące w metodyce i technikach eksploatacji systemów wyposażenia technicznego obiektów (budynków) inteligentnych, zasad ekonomicznej eksploatacji, optymalizacji poziomu zużycia energii niezbędnej dla zapewnienia i bezpieczeństwa energetycznego użytkowników obiektów. Podczas wygłaszania referatów wielokrotnie podkreślany był aspekt bezpieczeństwa eksploatacji sieci, instalacji oraz urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych. Sympozjum zakończyło wystąpienie mgr inż. Grażyny Bogackiej – wiceprezesa Oddziału Poznańskiego SEP, która podsumowała obrady Sympozjum, zaprosiła na przyszłoroczne imprezy naukowo-techniczne OP SEP (m.in. kolejne XIX Sympozjum Oddziału Poznańskiego SEP, które zostanie zorganizowane w listopadzie 2016 roku) oraz poinformowała obecnych o odbiorze zaświadczeń potwierdzających uczestnictwo w Sympozjum. Tekst i fot. WW nr 12/2015 40. Gdańskie Dni Elektryki 18 N a początku listopada (5–7.11) na terenie Politechniki Gdańskiej odbyły się Jubileuszowe Gdańskie Dni Elektryki zorganizowane przez SEP Oddział Gdańsk oraz Politechnikę Gdańską. GDE były niepowtarzalną okazją do spotkania wybitnych przedstawicieli środowiska naukowego oraz przemysłowego bezpośrednio w miejscu kształcenia młodych inżynierów elektryków. Pierwszy dzień Gdańskich Dni Elektryki to szkolenia z oprogramowania branżowego. W tym roku oferta szkoleń przygotowana przez Komitet Organizacyjny GDE była bardzo bogata. Obejmowała następujące warsztaty: SEE Electrical – CAD elektryczny, projektowanie układów elektryki i automatyki, EPLAN – projekty instalacji elektrycznych, tworzenie dokumentacji, Autodesk INVENTOR – projektowanie maszyn oraz elementów mechanicznych w 3D, Automatyka Domowa F&F – projektowanie inteligentnych budynków i urządzeń, VERSA+ Satel – centrale oraz układy alarmowe, systemy zabezpieczenia budynków, Sonel Pomiary elektryczne – pomiary sprawdzające bezpieczeństwo instalacji elektrycznych. Szkolenia jak co roku cieszyły się dużą popularnością, o czym świadczyła wysoka frekwencja podczas zajęć. Drugi dzień GDE był dniem konferencji naukowo-technicznych, targów energetycznych oraz zawodów robotów autorstwa Uczestnicy konferencji młodych konstruktorów. Hasłem przewodnim tegorocznej konferencji były „Nowoczesne systemy wytwarzania i dystrybucji energii elektrycznej”. Patronat honorowy nad konferencją objęli: Ministerstwo Gospodarki, Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk, Prezydent Miasta Gdańska Paweł Adamowicz, Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej oraz prezes SEP Piotr Szymczak. Ponadto zostały wręczone odznaczenia SEP i NOT oraz dyplomy pamiątkowe. Podczas inauguracji odbyły się także wystąpienia wieloletnich sponsorów, firmy EDF Polska oraz sponsora strategicznego tegorocznej edycji, firmy ENERGA. W konferencji wzięło udział wielu znamienitych gości, między innymi przedstawiciele Politechniki Gdańskiej, Zarządu Głównego SEP, przedstawiciele firm sponsorujących oraz wystawców, a także członkowie SEP. Oprac. kk, fot. SEP Oddział Gdańsk » dawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego. CNBOP - Państwowy Instytut Badawczy jest jednostką naukową, prowadzącą działalność na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego Państwa w zakresie ochrony przeciwpożarowej, zarządzania kryzysowego, ochrony ludności i obrony cywilnej. Zakres aktywności Instytutu obejmuje certyfikację wyrobów i usług, badania naukowe, prace rozwojowe, analizy, oceny stanu i ekspertyzy oraz działalność normalizacyjną, publikacyjną i szkoleniową. Przedstawiciel CNBOP poprowadził jeden z wykładów merytorycznych. Udział w dwudniowych warsztatach zostanie potwierdzony wspólnym certyfikatem, w ystawionym przez Schrack Seconet Polska oraz wszystkich Partnerów spotkania. Otrzymanie dokumentu z kompletem podpisów wszystkich producentów uzależnione jest od udziału uczestnika w poszczególnych sesjach szkolenia. Organizatorzy już dziś zapraszają do udziału w jubileuszowej V edycji Ogólnopolskich Dni Zintegrowanych Systemów Bezpieczeństwa Pożarowego Schrack Seconet Polska Sp. z o.o. Data spotkania zostanie ogłoszona na początku roku 2016. Oprac. red. reklama Agregaty prądotwórcze FLIPO ENERGIA Sp. z o.o. Oficjalny autoryzowany Master Dystrybutor firmy SDMO Industries. Specjalistyczna firma agregatowa na rynku zasilania gwarantowanego w Polsce. Dostawy agregatów we wszystkich wersjach wyposażenia w zakresie mocy od 5 do 3300kVA. Automatyka agregatu dopasowana do potrzeb klienta. Oferujemy: projekty Systemów Zasilania, specjalistyczne uzgodnienia, dobór urządzeń i rozwiązań technicznych, kompletacja dostaw, usługi realizacji instalacji dedykowanych, wentylacji, wydechu spalin, zasilania paliwem, serwis gwarancyjny , opieka serwisowa nr 12/2015 Biuro Handlowe ul. Raszyńska 13, 05-500 Piaseczno tel. 022 737 59 61 [email protected] [email protected] w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 19 fotoreportaż elektryczne niechlujstwo W e wrześniu br. zakończyła się bardzo ważna konferencja „ELSAF 2015. Bezpieczeństwo w elektroenergetyce”, która od 1966 roku jest organizowana przez Politechnikę Wrocławską (pisaliśmy o tym w nr. 10/2015). Konferencja ta ma silne umocowania merytoryczne. Referaty wygłaszają na niej znani i cenieni fachowcy z zakresu elektroenergetyki, pracownicy naukowi krajowych i zagranicznych wyższych uczelni technicznych, projektanci, inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy oraz biegli sądowi. Co dwa lata jej uczestnicy zapoznawani są z nowymi, coraz doskonalszymi zasadami ochrony przeciwporażeniowej oraz bezpiecznej pracy przy urządzeniach elektrycznych. Wydawać by się mogło, że stan bezpieczeństwa znacząco ulega poprawie. Rzeczywistość jest jednak zupełnie inna. Często w naszym otoczeniu znajdujemy czynne urządzenia elektryczne stwarzające zagrożenie porażenia prądem elektrycznym. Winę oczywiście ponoszą właściciele tych urządzeń, którzy świadomie dopuszczają do takiego ich stanu, szukając tzw. oszczędności. Przepisy techniczno-prawne wprawdzie nakazują prowadzenie konserwacji urządzeń, lecz brak jest kontroli w tym zakresie. To wszystko powoduje, że stan zagrożenia narasta. Władze państwowe bezpieczeństwo elektryczne traktują marginalnie, w tle ważnych spraw państwowych, wychodząc z założenia, że za ich bezpieczeństwo odpowiedzialny jest właściciel. Z pożytkiem dla wszystkich, planowane jeszcze nie tak dawno wprowadzenie zwolnienia z obligatoryjnego uzgadniania projektów budowlanych z rzeczoznawcą ds. bhp oraz ppoż. na razie zostało zaniechane. Jak dalej potoczą się losy tego pomysłu, w chwili obecnej nikt nie wie. Jak już pisaliśmy, uzgodnienia te są wręcz konieczne. Jednak warunkiem ich właściwej realizacji jest ich respektowanie przez funkcjonariuszy PSP wykonujących czynności odbiorowe po zakończonej budowie obiektu budowlanego. Tu należy zwrócić uwagę na to, że rzeczoznawca ds. zabezpieczeń ppoż. działa w imieniu Komendanta Wojewódzkiego PSP, z upoważnienia Komendanta Głównego PSP. Zatem rzeczoznawca i funkcjonariusz wykonujący czynności odbiorcze nie mogą różnić się w swoich osądach. Niestety, często dochodzi do rozbieżnych opinii, które są skutkiem dowolnej interpretacji zbyt wielkiej liczby nieustannie tworzonych przepisów techniczno-prawnych. Konieczne jest zatem wspólne szkolenie rzeczoznawców i funkcjonariuszy służb prewencyjnych PSP. Przepisy prawne nie są w stanie zastąpić do- 21 » Ochrona przyrody kosztuje! A życie ludzkie? Tajlandia Zarosło z każdej strony Kolejarze dbają o ekwipotencjalizację 20 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 Kambodża Pomysłowość ludzka połączona z zachłannością nie zna granic 20 » brze nabytej wiedzy technicznej ani też zastąpić fizyki, której zjawiska są procesem ciągłym. Tak samo jak proces kształcenia kadr pracowniczych powinien być procesem ciągłym. Przepisy prawne powinny stanowić jedynie podporę dla fizyki, jaka nas otacza, po to, by nie lekceważyć problemów bezpieczeństwa. Niedopuszczalny jest tzw. marsz na skróty, czyli nauka przepisów techniczno-prawnych kosztem bagatelizowania wiedzy technicznej i znajomości praw fizyki. Ten problem pojawia się szczególnie u ludzi młodych, którzy często szukają luk prawnych w celu zmniejszenia nakładów finansowych, podczas gdy zjawiska fizyczne to procesy ciągłe, nad którymi można jedynie zapanować, a w żaden sposób nie można ich ominąć. W konkluzji należy stwierdzić, że bardzo dobrze przygotowane, przepisy techniczno-prawne, konferencje oraz szkolenia mogą pozostać w sferze rozważań teoretycznych do czasu wprowadzenia rygorystycznych przepisów w zakresie egzekwowania poprawy warunków bezpiecznej eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych. W załączeniu prezentujemy zdjęcia wykonane podczas krótkiego sobotniego spaceru. Stacja transformatorowa, którą prezentujemy od kilku lat, pozbawiona właściwej konserwacji zarosła tak mocno, że dotarcie do niej graniczy niemal z cudem. Przerastające sąsiednie drzewa mogą doprowadzić w niedługim czasie do pożaru sąsiedniego rezerwatu przyrody, 22 » reklama nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 21 fotoreportaż 21 » wtedy zapewnie zainteresuje się nią nadleśnictwo, które jak dotąd nie zauważa tego problemu. Należy domniemać, że procedury prawne zostaną błyskawicznie uruchomione po wypadku. Dlaczego trzeba czekać do chwili, aż coś się stanie? Czy nie można tragedii zapobiec już teraz? Kto jest odpowiedzialny za eksploatację tych urządzeń? Może ruszy go sumienie i przestanie żałować kilku złotych na naprawę istniejącego stanu rzeczy. Bangkok Rosjanie mawiają „Gniot sa, nie łamiotsa” – czyżby kultura wschodnia zaczęła rezydować w Polsce, czy to efekt działań menagerskich spółek dystrybucyjnych? Jaki był zamysł wykonawcy i czym on przekonał inspektora nadzoru, który odbierał tę robotę? Przewód odprowadzający jako konstrukcja nośna przewodu antenowego No cóż, tak czy owak, osłona została założona 22 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l Nie prowadzę dochodzenia w zakresie ustalenia właścicieli prezentowanych urządzeń, mam tylko nadzieję, że w końcu rozpoznają oni swoje własności i uporządkują. Tak jak prezentowane kilka lat temu zdewastowane słupy oświetlenia ulicznego jednej z najbardziej ruchliwych ulic Warszawy, które zostały wymienione na nowe i przestały zagrażać pojazdom oraz przechodniom. Po przebudowie ww. oświetlenia poprawie uległo bezpieczeństwo ruchu ulicznego oraz tzw. architektura ulicy. Z bardzo cenną inicjatywą wyszła Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki, która wspólnie z Zarządem Głównym SEP oraz Instytutem Elektrotechniki w Warszawie powołała fundację pod nazwą Narodowa Organizacja Bezpieczeństwa Elektrycznego (NOBE). Zmiany, jakie zaszły i zachodzą w kraju, doprowadziły do likwidacji Państwowej Inspekcji Gospodarki Paliwowo-Energetycznej (PIGPE). Z mocy ustaw y z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, został powołany Urząd Regulacji Energetyki (URE), który jest centralnym organem administracji państwowej (rządowej), regulującym polski rynek energii (m.in. energii elektrycznej i gazu). Do jego podstawowych zadań należy: kontrola obowiązku zakupu energii wytworzonej w źródłach odnawialnych oraz udziału uczestników rynku w kosztach jej pozyskania (poprzez obowiązek przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia) oraz współdziałanie w konstruowaniu i propagowaniu rynku energii elektrycznej pochodzącej z kogeneracji (tzw. czerwone certyfikaty), restrukturyzacja i modernizacja przedsiębiorstw energetycz nych (z uwzględnieniem okresu dostosowawczego do przepisów europejskich), realizacja działania przyczyniającego się do zmniejszania strat energii, zwłaszcza energii cieplnej. W przytoczonym zakresie zadań URE nie podano wymogów kontroli bezpieczeństwa sieci, instalacji oraz urządzeń. Co oznacza, że z chwilą likwidacji PIGPE, za bezpieczeństwo odpowiedzialni są wyłącznie właściciele urządzeń elektrycznych, pozbawieni kontroli wyspecjalizowanej komórki. Tu należy zwrócić uwagę, że powołanie NOBE nie ma na celu prowadzenia kontroli. Celem tej organizacji jest uświadamianie społeczeństwa w zakresie zagrożeń stwarzanych przez urządzenia elektryczne, szczególnie odbiorców indywidualnych, oraz neutralizacja tych zagrożeń. Należy zatem wnioskować, że problem bezpieczeństwa nadal nie został rozwiązany. Konieczne jest powołanie państwowej instytucji mającej prawo kontroli oraz środki przymusu do likwidacji zagrożeń stwarzanych przez czynne urządzenia elektryczne lub rozszerzenie uprawnień i kompetencji URE o ten zakres. Dobrym przykładem może tu być Wojskowa Inspekcja Gospodarki Energetycznej funkcjonująca w Ministerstwie Obrony Narodowej mimo zlikwidowania w 1999 r. PIGPE. Organ ten prowadzi skutecznie kontrole bezpieczeństwa eksploatacji urządzeń elektrycznych cieplnych i gazowych, przyczyniając się do wzrostu bezpieczeństwa użytkowników w obsługiwanym obszarze. Tekst Julian Wiatr, fot. Julian Wiatr, Jacek Kalinowski nr 12/2015 jakość energii elektrycznej wpływ mikroinstalacji na parametry jakości energii elektrycznej w punkcie przyłączenia dr hab. inż. Tomasz Sikorski, dr hab. inż. Jacek Rezmer, dr inż. Paweł Kostyła – Politechnika Wrocławska O becnie prowadzona jest szeroka dyskusja nad sprecyzowaniem przepisów regulacyjnych odnoszących się do warunków przyłączania i zasad współpracy mikrogeneratorów z elektroenergetyczną siecią rozdzielczą nn. Przykładem w tym zakresie są intensywne prace nad wprowadzeniem norm obejmujących metodologię oceny możliwości przyłączenia źródeł rozproszonych do sieci rozdzielczych niskiego napięcia. Mowa tu choćby o projekcie normy VDE-AR-N-4105:2011-08 [24] czy propozycjach komisji IEC takich jak IEC/TR 610003-15 [13] lub normie PN-EN: 50438:2010 [15]. Ponadto opracowywane są przekrojowe prace porównawcze rozwiązań stosowanych w różnych krajach, w szczególności opracowanych przez CIGRE [2, 3], IEEE [9, 12] oraz innych autorów [1, 4, 5, 8]. Wpływ źródła na pracę sieci elektroenergetycznej jest wypadkową kilku elementów: warunków panujących w punkcie przyłączenia, określonych przez streszczenie W artykule opisano zastosowania obecnych norm i przepisów oraz zasad regulacji źródeł rozproszonych niskiego napięcia w celu określenia możliwego wpływu źródła rozproszonego na zaburzenia jakości energii elektrycznej w punkcie przyłączenia. W pracy przedstawiono wybrane relacje pomiędzy parametrami źródła oraz stosowanymi charakterystykami regulacyjnymi a możliwym wpływem na parametry jakościowe w punkcie przyłączenia. Dokonano oszacowania wpływu systemu fotowoltaicznego o mocy 15 kVA, opartego na trzech jednofazowych systemach fotowoltaicznych wykorzystujących różne technologie paneli, na wybrane parametry jakościowe. Weryfikację zaprezentowano na podstawie rzeczywistych pomiarów zaburzeń jakości energii w punkcie przyłączenia systemu fotowoltaicznego. rejestrator wielkości elektrycznych AC wyprowadzenie energii wyprodukowanej sieć elektryczna A moc zwarciową w punkcie przyłączenia SkPCC, oraz tzw. tła, czyli parametrów jakościowych pracy sieci elektroenergetycznej, podstawowych parametrów i cha rakterystyk regulacyjnych źródła, cech kompatybilnościowych urzą dzeń składających się na instalację przyłączeniową źródła. Efekt przyłączenia źródła sieci o zadanej mocy zwarciowej może zostać oceniony na podstawie analizy wskaźników jakościowych oraz oceny współpracy regulacyjnej źródła z siecią elektroenergetyczną. Do podstawowej grupy wskaźników jakościowych należą parametry jakości napięcia stosowane w klasycznej analizie jakości energii elektrycznej [6, 14, 21, 25]. Są to: zmiany częstotliwości (f), zmiany poziomu napięcia: –– wolne zmiany napięcia (Dua), przekształtnik z układem regulacji AC/DC regulowane (programowalne) źródło napięcia zmiennego B impedancja referencyjna testowa DC C absorpcja energii wyprodukowanej regulowane (programowalne) źródło napięcia stałego absorpcja energii wyprodukowanej ekwiwalent systemu badane źródło typu PV Rys. 1. Propozycja stanowiska do badań źródeł fotowoltaicznych wg wytycznych IEC/TR 61000-3-15 [13] nr 12/2015 –– nagłe zmiany napięcia (Dumax.), wahania napięcia określone współ czynnikiem, migotanie światła (Pst, Plt), asymetria napięcia (ku2), harmoniczne, interharmoniczne, subharmoniczne oraz składowa stała rozkładu widmowego napięcia (THDU, Un/U1, Udc), zaburzenia takie jak: –– zapady, –– przepięcia, –– przerwy (krótkie, długie, krytyczne), –– składowe przejściowe, –– zaburzenia komutacyjne, zakłócenia transmisji sygnałów ko munikacyjnych. Grupę wskaźników jakościowych rozszerzają parametry jakościowe dotyczące odkształceń prądów, takie jak: asymetria prądu (ki2), harmoniczne, interharmoniczne, subharmoniczne oraz składowa stała rozkładu widmowego prądu (THDI, In/Ii, Idc). Wśród dodatkowych elementów dotyczących współpracy źródła z siecią elektroenergetyczną należy również wyróżnić stosowane charakterystyki regulacyjne: charakterystyki regulacyjne współ czynnika mocy i wpływu na gospodarkę mocą bierną, charakterystyki pracy w warun kach podnapięciowych oraz nadnapięciowych, charakterystyki pracy w warun kach zmiany częstotliwości sieciowej, wpływ na warunki zwarciowe. w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 23 jakość energii elektrycznej Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 24 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 25 jakość energii elektrycznej Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 26 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 27 jakość energii elektrycznej Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 28 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 29 jakość energii elektrycznej moc bierna a opłaty za energię elektryczną mgr inż. Karol Kuczyński Poza rozważaniami związanymi z wpływem mocy biernej na system elektroenergetyczny, spotyka się w literaturze trzy główne nurty tematyczne. Pierwszy związany jest z problemem definiowania pojęcia i wyznaczania mocy biernej w obwodach elektrycznych z dowolnymi przebiegami prądów i napięć (teoria mocy obwodów elektrycznych). Drugi dotyczy szeroko pojętego zarządzania poborem i emisją mocy biernej, poszukiwane są m.in. metody i rozwiązywania różnie nazywanych zadań (optimal reactive power: flow, dispatch, placement, planning, control), a w istocie sprowadzających się to do problemu kompensacji mocy biernej w sieci, w celu ograniczenia strat energii, a także poprawy profili napięciowych oraz dodatkowo ograniczenia kosztów. Trzecia grupa obejmuje prace dotyczące kształtowania zasad rozliczeń i systemów płatności za użytkowanie mocy biernej między podmiotami przyłączonymi do sieci elektroenergetycznej, które funkcjonują na rynku energii [1]. źródła mocy biernej W iększość odbiorników elektrycznych w zakładach przemysłowych pobiera moc bierną indukcyjną w czasie swojej normalnej pracy wraz z poborem energii czynnej. Konieczność dostawy mocy biernej do odbiorców energii powoduje obniżenie się współczynnika mocy w sieci przesyłowej i dystrybucyjnej oraz w sieci rozdzielczej zakładu przemysłowego. Współczynnik mocy (tg j), tj. wynikający z pracy odbiorników bez zastosowania urządzeń do jego poprawy, kształtuje się w granicach od 0,75 do 1,5. Tak duże wartości współczynnika mocy oddziałują niekorzystnie na system energetyczny, gdyż przesył nadmiernej ilości mocy biernej nie tylko wpływa bezpośrednio na wzrost strat energii czynnej, ale oddziałuje też pośrednio na sprawność wszystkich elementów tego systemu [2]. Bilans mocy biernej systemu, według stosowanych obecnie taryf rozliczeniowych, wymaga poboru energii elektrycznej przez zakłady przemysłowe przy współczynniku mocy tg j nie wyższym niż 0,4. Zmusza to odbiorców do stosowania środków 30 powodujących zmniejszenie poboru mocy biernej w stosunku do pobieranej mocy czynnej. Współczynnik mocy można poprawić przez zainstalowanie w miejscu poboru mocy biernej urządzeń wytwarzających tę moc. Ponieważ moc bierna pobierana w zakładzie przemysłowym ma charakter indukcyjny, odpowiednie urządzenia kompensujące powinny wytwarzać moc bierną indukcyjną. Do miejscowego wytwarzania mocy biernej pobieranej przez odbiorniki, a więc do kompensacji indukcyjnej mocy biernej, mogą być używane następujące urządzenia: baterie kondensatorów statycz nych, silniki synchroniczne, silniki asynchroniczne synchroni zowane, generatory synchroniczne, kompensatory synchroniczne. Do rozliczeń z zakładem energetycznym za dostarczoną energię czynną i bierną służą specjalne układy pomiarowo-rozliczeniowe. Wymagania techniczne dla tych układów, ich parametry, konfiguracja i wyposażenie, zostały określone Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjono- w w w. e l e k t r o . i n f o . p l wania systemu elektroenergetycznego (DzU nr 93, poz. 623 z późniejszymi zmianami). Poszczególni dystrybutorzy energii uszczegóławiają te wymagania w swoich Instrukcjach Ruchu i Eksploatacji Sieci [2]. opłata za energię bierną Na podstawie obowiązujących przepisów (Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną [6]), za tzw. ponadumowny pobór energii biernej, odbiorca energii elektrycznej może – zgodnie z taryfą – zostać obarczony dodatkową opłatą. Takimi rozliczeniami objęci są odbiorcy zasilani z sieci SN i wyższych napięć. W przypadku odbiorców zasilanych z sieci nn opłaty takie mogą być naliczane, o ile taka możliwość została ujęta w treści warunków przyłączenia lub umowie o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej albo umowie kompleksowej (§45 ust. 2) [6]. Ponadumowny pobór energii biernej oznacza pobór tego rodzaju energii (§45 ust. 1) [6] o charakterze [3]: indukcyjnym, powodujący prze kroczenie wartości umownego współczynnika mocy tg j0 (niedokompensowanie), indukcyjnym, przy braku poboru energii czynnej, pojemnościowym (przekompen sowanie), bez względu na wielkość jednoczesnego poboru energii czynnej. Standardowo przyjmuje się wartość umownego współczynnika mocy tg j0 na poziomie 0,4, o ile nie została określona niższa wartość (na podstawie indywidualnej ekspertyzy) w treści warunków przyłączenia lub umowie o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej albo umowie kompleksowej [3]. Wartość ta nie powinna być jednak niższa od 0,2 (§45 ust. 4) [6]. Opłatę O b za nadwyżkę energii biernej ponad wartość umowną współczynnika tg j0 oblicza się na podstawie wzoru podanego w §45 ust. 6 rozporządzenia [6]: Ob = 1 + tg 2ϕ = k ⋅ Crk ⋅ − 1 ⋅ A 2 1 + tg ϕ 0 (1) gdzie: Crk – cena energii elektrycznej, o której mowa w art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b, nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl reklama nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 31 jakość energii elektrycznej Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 32 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 prezentacja całkowicie zintegrowana moc – 8DA/8DB Marek Kruszyna – Energy Management Medium Voltage and Systems (MS) Siemens Sp. z o.o. Siemens na przełomie XX i XXI wieku opracował bogatą grupę produktów i rozwiązań dla sieci dystrybucyjnej średnich napięć (SN), które są oparte na doświadczeniu, innowacji i niezawodności. J edną z nich są rozdzielnice typu 8DA oraz 8DB w izolacji gazu SF6 w zakresie napięć od 6 do 40,5 kV do zastosowań do typowych aplikacji dystrybucyjnych i przemysłowych rozdziału pierwotnego energii elektrycznej, jak również do aplikacji farm wiatrowych 30 kV (36 kV Un), platform wiertniczych on/off-shore, czy zasilania trakcji na poziomie 17,25 oraz 27,5 kV. Przykłady rozdzielnic wyłącznikowych typu 8DA i 8DB do 40,5 kV w izolacji gazowej pokazano na fotografiach. technika łączeniowa Fabrycznie montowane rozdzielnice 8DA/8DB z badaniami typu według IEC 62271-200 dodatkowo mogą pochwalić się wysokiej jakości technologią komór próżniowych własnej produkcji SIEMENS w bezobsługowych wyłącznikach 3AH49, stosowanych w głównych przedziałach łączeniowych WN (wysokiego napięcia) pola rozdzielczego 8DA/B. Wyłączniki mieszczą się w obrębie zbiorników napełnionych gazem SF6, ale z zapewnionym wygodnym dostę- pem do napędu wyłącznika bez prac z gazem. Wyłączniki próżniowe 3AH49 wyposażone są w napęd typu trip-free (wyzwalanie swobodne), zgodnie z normą IEC 62271-100. Napęd ma mechanizm sprężynowy magazynujący energię, przystosowany do wykonania 10 000 cykli łączeniowych oraz 30 000 opcjonalnie. 8DA/B nadaje się do aplikacji przemysłowych również z tego względu, że ma zamkniętą część wysokiego napięcia rozdzielnicy i przez to nie podlega oddziaływaniu agresywnych warunków otoczenia, takich jak powietrze, sól, wilgotność powietrza, pył i kondensacja pary wodnej. Jest odporna na wnikanie kurzu, różnego rodzaju zanieczyszczeń oraz małych zwierząt. Ponadto stosowane rozdzielnice 8DA/B są niezależne od wysokości miejsca zainstalowania. łukochronność i bezpieczeństwo Wysoka odporność rozdzielnic 8DA/B na zwarcia z udziałem łuku wewnętrznego umożliwia bezpiecz- Klasyfikacja odporności na łuk wewnętrzny IAC klasa IAC dla: Konfiguracji przyściennej Konfiguracji wolno stojącej Typ dostępności A Rozdzielnica wyłącznikowa typu 8DA i 8DB do 40,5 kV, w izolacji gazowej ny dostęp dla służb eksploatacyjnych z każdej strony rozdzielnicy (tab. 1.). Na bezpieczeństwo personelu obsługi ma także wpływ zastosowany inteligentny system wzajemnych mechanicznych blokad logicznych oraz blokad elektromagnetycznych, które uniemożliwiają nieprawidłową obsługę oraz zapobiegają uszkodzeniom elementów IAC A FL 40 kA, 1 s IAC A FLR 40 kA, 1 s Rozdzielnica w zamkniętym pomieszczeniu energetycznym, dostęp „wyłącznie dla uprawnionego personelu” wg normy IEC 62271-200 Przedni Boczny Tylny (dla konfiguracji wolno stojącej) –F –L –R Prąd zwarciowy krótkotrwały wytrzymywany Znamionowy czas trwania zwarcia Tab. 1. Klasyfikacja odporności na łuk wewnętrzny 34 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 40 kA 1s rozdzielnicy, czy nawet wypadkom personelu. blokady Zgodnie z IEC 62271-200. System wzajemnych mechanicz nych blokad logicznych. Odłącznik trójpołożeniowy może być przestawiany tylko wtedy, gdy wyłącznik jest w położeniu otwartym. Wyłącznik może być przestawiany tylko wtedy, gdy odłącznik trójpołożeniowy jest w położeniu końcowym i po usunięciu dźwigni obsługowej z napędu. Blokada wyłącznika. Blokada trójpołożeniowego łącz nika. Blokada „pole uziemione”. Opcja: blokady elektromagne tyczne. nr 12/2015 integracja i innowacja Zastosowanie cyfrowych systemów w obwodach wtórnych rozdzielnic 8DA/B, takich jak cyfrowe urządzenia zabezpieczeniowe oraz cyfrowe urządzenia pomiaru i nadzoru parametrów pracy rozdzielnicy, zapewniło wyraźny postęp w procesie przejrzystości, szybkości przekazu informacji, sterowania oraz integracji danych SN do systemów monitoringu i nadzoru stacji. Dodatkowo, adaptacja urządzeń rozdziału SN w izolacji SF6 do nowych wymagań szybkiego i elastycznego pod względem informatycznym przekazu i kontroli danych o systemie elektroenergetycznym SN pozwoliła na bardzo bezpieczny, uproszczony i opłacalny oraz zdalny system sterowania i nadzoru tych urządzeń, kierowany przez odpowiednio wykwalifikowane służby elektroenergetyczne. korzyść klienta Taka koncepcja zintegrowanych elektrycznie, komunikatywnych Rozdzielnica z pojedynczym i z podwójnym systemem szyn zbiorczych Napięcie znamionowe kV 12 24 36 40,5 Częstotliwość znamionowa Hz 50/60 50/60 50/60 50/60 Napięcie znamionowe krótkotrwałe wytrzymywane o częstotliwości sieciowej kV 28 50 70 85 Napięcie znamionowe udarowe piorunowe wytrzymywane kV 75 125 170 185 Znamionowy prąd zwarciowy szczytowy wytrzymywany kA 100/104 100/104 100/104 100/104 Znamionowy prąd zwarciowy załączalny kA 100/104 100/104 100/104 100/104 Prąd zwarciowy krótkotrwały wytrzymywany 3 s kA 40 40 40 40 Znamionowy prąd zwarciowy wyłączeniowy kA 40 40 40 40 Znamionowy prąd roboczy szyn zbiorczych A 5000 5000 5000 5000 Znamionowy prąd roboczy pól odpływowych A 2500 2500 2500 2500 Szerokość mm 600 600 600 600 Głębokość: – pojedynczy system szyn zbiorczych – podwójny system szyn zbiorczych mm 1625 1625 1625 1625 mm 2665 2665 2665 2665 mm 2350 2350 2350 2350 mm 2700 2700 2700 2700 Wysokość: – standardowa – z wyższym przedziałem niskiego napięcia i bezpiecznych rozdzielnic SF6 dogłębnie przekonuje do stosowania nie tylko w wymagających, ale również w normalnych warunkach eksploatacji. Rozdzielnice 8DA/B w normalnych warunkach eksploatacji mają żywotność co najmniej 35 lat, a sięgającą prawdopodobnie od 40 do 50 lat, biorąc pod uwagę szczel- ność precyzyjnie spawanych elementów obwodu wysokonapięciowego. Opcjonalnie 8DA/B może być również oferowana jako wykonanie asejsmiczne. Rozdzielnice w izolacji gazowej 8DA10 (jednosystemowe) Do 40,5 kV, 40 kA (3 s), 5000 A szyny zbiorcze, 2500 A odgałęzienia Metalowa obudowa Pojedynczy system szyn zbiorczych Izolowane gazem Hermetycznie zamknięta Fabrycznie złożona, testowana zgodnie z IEC 62271-200 Rozdzielnice w izolacji gazowej 8DB10 (dwusystemowe) Do 40,5 kV, 40 kA (3 s), 5000 A szyny zbiorcze, 2500 A odgałęzienia Metalowa obudowa Podwójny system szyn zbior czych Izolowane gazem Hermetycznie zamknięta Fabrycznie złożona, testowana zgodnie z IEC 62271-200 zastosowanie Rozdzielnice 8DA i 8DB w izolacji gazowej są najlepszym wyborem Tab. 2. Parametry elektryczne (wartości maksymalne) oraz wymiary nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 35 prezentacja SIEMENS Siemens to firma mocno osadzona we współczesnym świecie. Zawdzięcza to nie tylko swojej ponad 160-letniej historii i obecności w 190 krajach, lecz przede wszystkim niebagatelnemu wkładowi w rozwój technologii ułatwiających człowiekowi życie w każdym jego obszarze. Siemens od początku swego istnienia stawiał na postęp i innowacyjność, był i jest pionierem wytyczającym nowe kierunki rozwoju, otwierającym nowe możliwości. Ta sama wizja przyświeca Siemensowi w Polsce, reprezentowanemu tutaj przez grupę firm, których koordynatorem jest spółka regionalna, Siemens Sp. z o.o. Siemens w Polsce: Międzynarodowy koncern Siemens jest obecny w Polsce już od ponad 130 lat. Firma Siemens Sp. z o.o., utworzona w 1991 roku, jest głównym jego reprezentantem na naszym rynku. Siemens Sp. z o.o. dysponuje najszerszą na polskim rynku ofertą produktów i usług macierzystego koncernu. Odpowiadając na kluczowe dla polskiej gospodarki kwestie modernizacji infrastruktury przemysłowej i komunalnej, jak również wymogi ochrony środowiska naturalnego, zmiany demograficzne i procesy urbanizacji, Siemens wprowadza na polski rynek najnowocześniejsze rozwiązania i produkty, które są w stanie sprostać najwyższym wymaganiom wynikającym z tych uwarunkowań. Siemens jest tym samym jednym z pionierów w ustalaniu standardów technologicznych w różnych dziedzinach przemysłu i infrastruktury. Jako ekspert w wielu dziedzinach angażuje się w promowanie technologii, które zapewniają efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych i zmniejszenie skażenia środowiska. Swoimi produktami i usługami przyczynia się do poprawiania jakości życia. Jest odpowiedzialnym i docenianym pracodawcą, aktywnym uczestnikiem życia społecznego. Struktura organizacyjna Spółki regionalnej odzwierciedla strukturę macierzystego koncernu Siemens AG. Aktywność lokalna w połączeniu z siłą innowacji i ogólnoświatowym zasięgiem działalności Siemensa stanowi odpowiedź na wymagania stawiane w dzisiejszych czasach. Na rynku polskim umożliwia to Spółce lepszą niż kiedykolwiek orientację na klienta i tym samym dostosowanie oferowanych rozwiązań do indywidualnych potrzeb podmiotów rynkowych. A dodatkowym atutem firmy jest oferowanie innowacyjnych, najbardziej zaawansowanych technologii we wszystkich dziedzinach swojej działalności, dzięki czemu przyczynia się ona do modernizacji polskiej gospodarki. Rozszerzając i uzupełniając zasięg swojego działania, Siemens w Polsce współpracuje także z setkami przedsiębiorstw krajowych – produkcyjnych i usługowych, handlowych i technicznych. Szkoli ich przedstawicieli, udostępnia wiedzę i doświadczenie, realizuje wspólnie ambitne projekty. 36 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l do zastosowań w głównych stacjach zasilających WN/SN/SN, zarówno zakładów sieci przesyłowych, jak i dystrybucyjnych oraz w stacjach sieci rozdzielczej SN/SN i SN/nn energetyki zawodowej i przemysłowej, jak nielicznie wymienione na wstępie artykułu. Wszędzie tam już są powszechnie stosowane. Dla potwierdzenia wystarczy przeanalizować tabelę z parametrami elektrycznymi rozdzielnic 8DA i 8DB, która potwierdza ww. zakres zastosowań (tab. 2.). *** Więcej informacji na temat możliwości i zalet rozdzielnic 8DA/8DB produkcji SIEMENS na stronie: https://www.low-medium-voltage.siemens.pl/solutionandproducts_lmv/13136.htm reklama Siemens Sp. z o.o. EM HP&TR&MS 40-527 Katowice ul. Gawronów 22 tel. 32 208 41 83 faks 32 208 41 59 [email protected] www.siemens.pl nr 12/2015 prezentacja nowe technologie w kompensacji mocy biernej inż. Jerzy Czajkowski – ELEKTROMONTEX Bydgoszcz W dziedzinie energoelektroniki notowany jest ciągły postęp, a na rynek docierają coraz to nowsze rozwiązania. Również w dziedzinie kompensacji mocy biernej coraz więcej układów opartych jest na układach elektronicznych. O d kilku lat instalowane są filtry aktywne, które bardzo efektywnie rozwiązują problem eliminacji poboru mocy biernej, zwłaszcza w sieciach zawierających duży poziom harmonicznych, dzięki temu, że korekcja przesunięcia fazowego następuje bezzwłocznie. Jednak rozpowszechnianie układów filtrów aktywnych nie następuje szybko ze względu na wysokie koszty ich instalacji. Pojawiają się też nowe rozwiązania konstrukcyjne baterii kondensatorów z wykorzystaniem elementów elektronicznych (tyrystorów, triaków) dużej mocy, służących do komutacji kondensatorów. Nie mają one tak krótkich czasów reakcji jak układy filtrów aktywnych, ale atrakcyjną cechą jest niska cena. To, że nie są bezzwłoczne w działaniu, nie jest problemem u odbiorców energii elektrycznej o małej mocy instalacji, ponieważ nie ma tam przeważnie zamontowanych urządzeń o szybkozmiennej charakterystyce. Firma ELEKTROMONTEX ma w ofercie kilka rodzajów baterii kondensatorów do kompensacji mocy biernej w obiektach o niedużej mocy zain- SBKA – 303 A (3 człony/faza) nr 12/2015 stalowanych odbiorników, a w których występuje nierównomierne obciążenie faz (asymetria prądów fazowych) ze względu na dużą liczbę odbiorników jednofazowych. Są to trójfazowe baterie kondensatorów z regulacją każdej fazy indywidualnie typu SBKA. Baterie te działają tak, że w każdej fazie łączone są kondensatory jednofazowe. Procesem dodawania lub odejmowania kondensatorów sterują trzy indywidualne moduły półprzewodnikowe, każdy odpowiada za swoją fazę. Dzięki łącznikom tyrystorowym reakcja baterii na zmiany obciążenia jest prawie natychmiastowa, co gwarantuje, że opłaty za pobór mocy biernej na rachunkach zostaną wyeliminowane. Każdy kondensator ma swój własny bezpiecznik topikowy, co pozwala na bezpieczną eksploatację oraz zachowanie ciągłości kompensacji w przypadku uszkodzenia jakiegoś kondensatora. Co ważne, kondensatory fazowe są zabudowane w indywidualnych obudowach, co daje lepsze efekty ich chłodzenia. Każdy moduł fazowy ma własny system automatycznego chłodzenia, a dodatkowo cała skrzynka obudowy ma zbiorczy wentylator sterowany termostatem, dzięki temu wydłużona jest żywotność urządzenia. Konstrukcja baterii uwzględnia też aspekty bezpieczeństwa, gdyż po otwarciu drzwi nie są dostępne w dotyku części będące pod napięciem. Urządzenia te są proste w obsłudze i nie wymagają ciągłego nadzoru. Podczas eksploatacji baterii SBKA łatwo jest śle- dzić proces kompensacji, ponieważ na wyświetlaczu modułu każdej fazy wyświetlana jest aktualna wartość cos j, a lampki sygnalizacyjne pokazują, który kondensator jest włączony do sieci. Cała bateria ma niewielkie gabaryty i bez problemów daje się zainstalować w małych obiektach. SBKA – 503 A (5 członów/faza) Pomimo że SBK A są droższe od baterii stycznikowych, to jednak dzięki szybkości działania, wyższej trwałości elementów, oraz dopasowaniu do asymetrycznych obciążeń są niezastąpione w niektórych obiektach, takich jak sklepy, minimarkety, hotele, małe zakłady i warsztaty, oraz tam, gdzie użytkuje się odbior- SBKA – 603 A (6 członów/faza) niki jednofazowe. Ceny na te baterie nie są wysokie. PraktyBaterie typu SBKA mogą być doka pokazuje, że w niektórych obiek- starczone w różnych wielkośtach koszty poniesione na instala- ciach i konfiguracjach, w zakrecję SBKA zwracają się najpóźniej po sie mocy 10…65 kvar (fazowo 3×3,33…3×21,5 kvar). Oferowane są roku eksploatacji. Bardzo ważną cechą SBKA jest jej różne modele wykonań tych baterii przejrzysta konstrukcja, a na obiek- charakteryzujących się liczbą regulocie montaż jest prosty, po instala- wanych członów kondensatorowych: cji przekładników prądowych i pod- 3, 4 lub 6 w fazie. łączeniu do zasilania z sieci oraz sprawdzeniu prawidłowego sfazo*** Bliższych informacji o bateriach wania, bateria od razu nadaje się udziela dział marketingu do pracy. Baterie te nie wymagafirmy pod adresem: ją ż adnych dodatkowych nastaw podczas uruchamiania, wszystkie [email protected] nastawy są wykonane przez prooraz są dostępne na stronie: www.elektromontex.com ducenta! w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 37 j a k o ś ć e n e r g i i e l e k t r y c z n e j zagospodarowanie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego w Polsce w świetle nowych uregulowań prawnych (część 2.) doc. dr inż. Grażyna Dąbrowska-Kauf – Politechnika Wrocławska 1 stycznia 2016 r. wchodzi w życie nowa ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, którą sejm uchwalił 10 lipca 2015 r. Celem ustawy jest dostosowanie ustawodawstwa polskiego do wymogów unijnych określonych w Dyrektywie 2012/19/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z 4 lipca 2012 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE) oraz radykalne ograniczenie patologii występujących w systemie gospodarowania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym (ZSEE) podczas obecnie obowiązującej ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ZSEE. zasady funkcjonowania systemu gospodarowania sprzętem elektrycznym i elektronicznym oraz zużytym sprzętem W ustawie o ZSEE z dnia 10 lipca 2015 roku [10] zmieniono klasyfikację grup sprzętu. Zrezygnowano z dotychczasowych 10 grup sprzętu, zastępując je sześcioma i tym samym dostosowując je do procesów, jakimi muszą zostać poddane. streszczenie 1 stycznia 2016 r. wchodzi w życie nowa ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, którą sejm uchwalił 10 lipca 2015 r. Nowa ustawa jest implementacją wymogów unijnych określonych w Dyrektywie 2012/19/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z 4 lipca 2012 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE). Jednym z podstawowych celów uchwalonej ustawy jest ograniczenie patologii występujących pod rządami obecnie obowiązującej ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ZSEE. W artykule dokonano oceny efektywności zagospodarowania ZSEE w świetle uregulowań prawnych dotychczasowych i nowo przyjętych. Ponadto przeprowadzono analizę i oceniono zapisy nowej ustawy pod kątem przydatności ich w procesie eliminacji nieprawidłowości występujących w obecnie funkcjonującym systemie gospodarowania ZSEE w Polsce. 38 W załączniku nr 6 ustawy [10] wymieniono numery i nazwy sprzętu oraz przykładowe rodzaje sprzętu należącego do grup sprzętu, do których stosuje się przepisy ustawy od dnia jej wejścia w życie, tj. od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2017 r. Numery i nazwy grup sprzętu, dla których przepisy ustawy stosuje się do 31 grudnia 2017 r. są następujące: 1. Wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego; 2. Małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego; 3. Sprzęt informatyczny i telekomunikacyjny; 4. Sprzęt konsumencki i panele fotowoltaiczne; 5. Sprzęt oświetleniowy; 6. Narzędzia elektryczne i elektroniczne, z wyjątkiem wielkogabarytowych stacjonarnych narzędzi przemysłowych; 7. Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy; 8. Wyroby medyczne, z wyjątkiem wszelkich wyrobów wszczepionych i zainfekowanych; 9. Przyrządy do monitorowania i kontroli; 10.Automaty wydające. w w w. e l e k t r o . i n f o . p l Od 1 stycznia 2018 r. zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy [10] zużyty sprzęt należy przyporządkować do jednej z sześciu grup. Numery i nazwy grup sprzętu, które stosuje się od 1 stycznia 2018 r., oraz jego przykłady przedstawiono poniżej: 1. Sprzęt działający na zasadzie wymiany temperatury (chłodziarki, zamrażarki, sprzęt automatycznie wydający produkty chłodzone, sprzęt klimatyzacyjny, sprzęt do osuszania, pompy ciepła, grzejniki zawierające olej i inny sprzęt działający na zasadzie wymiany temperatury stosujący do celów wymiany temperatury płyny inne niż woda). 2. Ekrany, monitory i sprzęt zawierający ekrany o powierzchni większej niż 100 cm2 (ekrany, odbiorniki telewizyjne, cyfrowe ramki LCD do zdjęć, monitory, laptopy, notebooki). 3. Lampy (proste lampy fluorescencyjne, kompaktowe lampy fluorescencyjne, lampy fluorescencyjne, wysokoprężne lampy wyładowcze, w tym ciśnieniowe lampy sodowe i lampy metalohalogenkowe, niskoprężne lampy sodowe, diody elektroluminescencyjne). 4. Sprzęt wielkogabarytowy, którego którykolwiek z zewnętrznych wymiarów przekracza 50 cm (pralki, suszarki do odzieży, zmywarki, kuchenki, piekarniki elektryczne, elektryczne płyty grzejne, oprawy oświetleniowe, sprzęt do odtwarzania dźwięku lub obrazu, sprzęt muzyczny, z wyjątkiem organów piszczałkowych zainstalowanych w kościołach, urządzenia używane do dziania i tkania, komputery wielkogabarytowe – mainframe, drukarki wielkogabarytowe, sprzęt kopiujący, wielkogabarytowe automaty uruchamiane monetą, wielkogabarytowe wyroby medyczne, wielkogabarytowe przyrządy do monitorowania i kontroli, wielkogabarytowe urządzenia automatycznie wydające produkty i pieniądze, panele fotowoltaiczne). 5. Sprzęt małogabarytowy, którego żaden z zewnętrznych wymiarów nie przekracza 50 cm (odkurzacze, zamiatacze do dywanów, urządzenia do szycia, oprawy oświetleniowe, kuchenki mikrofalowe, sprzęt wentylujący, żelazka, tostery, noże elektryczne, czajniki elektryczne, nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 39 j a k o ś ć e n e r g i i e l e k t r y c z n e j Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 40 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl reklama Miej wszystko pod kontrolą W dziedzinie wytwarzania energii elektrycznej i sterowania silnikami przemysłowymi firma ComAp jest znakomitym wyborem oferującym: Zaawansowane oraz innowacyjne rozwiązania techniczne Wiodące platformy o dużej elastyczności Najlepsze zdalne sterowanie przemysłowe Nieporównywalna jakość i niezawodność Znakomite wsparcie techniczne Dostępność na całym świecie za pośrednictwem naszej sieci dystrybucyjnej OFERUJEMY n r 1 2 / 2 0 1 5ROZWIĄZANIE DLA KAŻDEJ APLIKACJI w w w . eOdwiedź l e k t r o . i nnaszą fo.pl stronę internetową 41 www.comap.cz j a k o ś ć e n e r g i i e l e k t r y c z n e j Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 42 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 reklama Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl R nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 43 prezentacja badania typu urządzeń Elektroenergetycznej Automatyki Zabezpieczeniowej Tomasz Klonowski, Dariusz Rybak – Elektrometal Energetyka SA Zaawansowane technicznie i tak ważne w energetyce urządzenia, jak sterowniki zabezpieczeniowe, są stosowane do realizacji automatyki zabezpieczeniowej w strategicznych obiektach elektroenergetycznych, co narzuca stosowanie rozwiązań sprawdzonych, przebadanych i dopuszczonych do eksploatacji. F irma Elektrometal Energetyka SA jest producentem sterowników zabezpieczeniowych typu e2TANGO, służących do ochrony pól rozdzielczych średnich napięć, realizujących funkcje zabezpieczeniowe, pomiarowe, sterownicze i rejestra cyjne. Po przeprowadzeniu całego cyklu badań sterowników e2TANGO (fot. 1.) na zgodność z najnowszą normą PN-EN 60255-1 Przekaźniki pomiarowe i urządzenia zabezpieczeniowe, w artykule przedstawiamy nasze spojrzenie na ten temat. Wspomniana norma określa wszystkie najważniejsze wymagania dla Elektroenergetycznej Automatyki Zabezpieczeniowej (EAZ). Cyfrowy zespół zabezpieczeń jest urządzeniem służącym m.in. do realizacji algorytmów zabezpieczeniowych i automatyki dla ochrony pola rozdzielczego. Zgodnie z Roz- VPK = 1.0 0.9 individual pulse VB 0.5 0.1 t (ns) repetition period 200 or 10 µs ±20% (1/5 kHz or 1/100 kHz) Fot. 1. S terownik polowy e2TANGO single burst of pulses t (ms) repetitive bursts total duration of each test ≥ 1 minute, both polarities mandatory Rys. 1. Przebiegi zakłóceniowe BURST (IEC 61000-4-4) 44 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l t (ms) porządzeniem Ministra Gospodarki z 13 sierpnia 2007 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego, producent takiego urządzenia zobligowany jest do wykonania badań typu zgodnie z normami PN-EN 60255. Dopiero na podstawie wykonanych badań można wystawić Deklarację Zgodności oraz oznaczyć wyrób znakiem CE. Coraz częściej użytkownicy urządzeń elektroenergetycznych wymagają potwierdzenia spełnienia wysokich standardów nie tylko przez przedłożenie deklaracji zgodności, ale również certyfikatu zgodności wydanego przez niezależne jednostki badawcze i laboratoryjne. Z doświadczeń rynkowych wynika, że najistotniejsze dla przekaźników zabezpieczeniowych są testy w zakresie zakłóceń elektromagnetycznych (EMC). Dlatego położyliśmy szczególny nacisk na ten obszar badań. Aby zapewnić wysoką odporność i niezawodność produk- nr 12/2015 tu, zabezpieczenie e2TANGO zostało sprawdzone pod względem odporności na wyższy (nawet o 100%) poziom zaburzeń niż wymagany. Przykładowo: wymaga się, aby poziom odporności na serie szybkich elektrycznych stanów przejściowych (BURST – rysunek 1.) oraz odporność na udary (SURGE) wynosił 2 kV (strefa B – typowy poziom zaburzeń według PN-EN 60255-26). Zespół zabezpieczeń e2TANGO spełnia wspomniane wymagania na poziomie 4 kV (strefa A – podwyższony poziom zaburzeń ww. normy). Do niedawna część producentów uważała, że dla przypisania znaku CE niezbędne są tylko badania kompatybilności elektromagnetycznej. Istnieje jednak szereg wymagań, które również należy spełnić. Należą do nich badania bezpieczeństwa, mechaniczne oraz środowiskowe. Nie można zapominać o tym, że badaniom należy poddać nie tylko sprzęt, ale również algorytmy zabezpieczeń. Muszą one spełniać konkretne wymagania określone jako badania funkcjonalne. Jedną z nielicznych jednostek zajmujących się tego typu badaniami jest Instytut Energetyki w Warszawie (IEn). Norma PN-EN 60255 Przekaźniki pomiarowe i urządzenia zabezpieczeniowe w Części 1: Wymagania wspólne zawiera zestaw badań, którym należy poddać aparaturę EAZ. Należą do nich: testy funkcjonalne i pomiarowe – seria PN-EN 60255-100, badania bezpieczeństwa – PN-EN 60255-27: –– stopień IP, –– napięcie udarowe, –– wytrzymałość elektryczna, –– rezystancja izolacji, –– rezystancja połączeń ochronnych, badania środowiskowe elektrycz ne – PN-EN 60255-27: –– przeciążenia termiczne krótkotrwałe, –– przekaźniki wyjściowe, prąd podczas zamykania zestyków i prąd ciągły, nr 12/2015 badania środowiskowe– PN-EN 60255-27: –– atmosfera sucha gorąca – warunki pracy, –– atmosfera zimna – warunki pracy, –– atmosfera sucha gorąca – w maksymalnej temperaturze magazynowania, –– atmosfera zimna – w minimalnej temperaturze magazynowania, –– atmosfera wilgotna gorąca, badania mechaniczne – seria PN‑EN 60255-21: –– wibracje, –– udary pojedyncze, –– udary wielokrotne, kompatybilność elektromagne tyczna (EMC) – PN-EN 60255-26: –– emisja radiowa, –– emisja przewodzona, –– ESD, –– odporność na pola o częstotliwości sieci zasilającej, –– odporność na zakłócenia przewodzone indukowane przez pola o częstotliwości radiowej (przemiatanie częstotliwości, częstotliwości punktowe), –– odporności na serie szybkich elektrycznych stanów przejściowych (BURST), –– odporność na udary (SURGE), –– odporność na zapady i zaniki napięcia, –– odporność na pola o częstotliwości radiowej (przemiatanie częstotliwości, częstotliwości punktowe), –– odporność na tłumione przebiegi oscylacyjne, –– składowa zmienna w zasilaniu stałym, –– stopniowe wyłączenie/włączenie (dla zasilania dc), –– odporność na napięcie o częstotliwości zasilania na WE/WY. Badania i certyfikacja przeprowadzona przez niezależne i renomowane jednostki badawcze jest korzystna dla użytkowników – daje komfort, że nie pominięto żadnych badań i prób oraz że spełnione są najnowsze normy i wymagania dla tak waż- Fot. 2. C ertyfikat Instytutu Energetyki dla e2TANGO nych urządzań jak sterowniki EAZ. Certyfikat potwierdza, że w sytuacji wystąpienia niekorzystnych okoliczności sterowniki nie będą źródłem problemów i zagrożeniem dla użytkownika. podsumowanie Zapewnienie bezpieczeństwa użytkowników urządzeń EAZ i bezawaryjności systemu stanowiło priorytet firmy ELEKTROMETAL ENERGETYKA SA przy projektowaniu i badaniach sterownika e2TANGO, co zostało potwierdzone wydaniem przez Instytut Energetyki certyfikatu nr 005/2015 (fot. 2.), poświadczającego pełną zgodność urządzenia z normą PN-EN 60255-1:2010 oraz informującego o przebadaniu sterownika i dopuszczeniu go do stosowania w energetyce. Zakres działalności Elektrometal Energetyka SA to nie tylko produk- cja nowoczesnych cyfrowych terminali zabezpieczeniowych, rozdzielnic SN, aparatury łączeniowej SN i systemów nadzoru. To również usługi dodatkowe pozwalające maksymalizować operatywność i minimalizować koszty. Elektrometal Energetyka SA oferuje klientom innowacyjną propozycję integrowania najlepszych, sprawdzonych rozwiązań dla energetyki, które dostosowywane są do ich indywidualnych wymagań. reklama Elektrometal Energetyka SA 02-830 Warszawa ul. Mazura 18A tel. 22 350 75 50 faks 22 350 75 51 [email protected] www.elektrometal-energetyka.pl w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 45 prezentacja systemy zasilania gwarantowanego firmy Eaton Karol Kożuchowski – Eaton Electric Sp. z o.o. Firma Eaton nieustannie dokłada wszelkich starań, aby oferowane produkty zapewniające bezprzerwowe, stabilne zasilanie, charakteryzowały się wysokimi parametrami technicznymi, były przyjazne dla środowiska, a także spełniały wszelkie wymagania klientów. Działania te zostały ostatnio docenione wyróżnieniem UPS Eaton 93PM w kategorii PRODUKT ROKU na Targach Technologii Szerokopasmowej INFOSTRADA odbywających się w dniach 17–19 listopada w Lublinie. U PS Eaton 93PM jest rozwiązaniem kompletnym, charakteryzującym się najwyższą sprawnością energetyczną w swojej klasie przy minimalnych kosztach operacyjnych. Topologia online z podwójną konwersją zabezpiecza wyjście UPS-a i chroni odbiorniki krytyczne przed wpływem jakichkolwiek nieprawidłowości występujących w sieci elektroenergetycznej i wszystkimi powszechnymi problemami związanymi z zasilaniem. Dzięki zastosowanej w UPS Eaton 93PM nowoczesnej technologii wielostopniowego konwertera energia nie jest tracona w trybie podwójnej konwersji, a wyjątkowa sprawność operacyjna UPS – ponad 96% (sięgająca nawet do 97%) – pozwala uzyskać duże oszczędności w późniejszym okresie eksploatacji. Koszty energii to największe wydatki operacyjne w centrach danych. Nawet niewielki wzrost sprawności energetycznej UPS-a – skutkujący dostarczaniem większej mocy czynnej i niższymi kosztami chłodzenia – może się szybko przełożyć na kwoty sięgające tysiące złotych. Lepsze dostosowanie rozwiązań UPS do specyficznych potrzeb klienta zapewniają dostępne opcje i akcesoria. Standardowy czas podtrzymania bateryjnego w UPS Eaton 93PM wynosi 10–20 minut przy użyciu baterii wewnętrznych i pełnym obciążeniu. Gdy trzeba ten czas jeszcze wydłużyć, można skorzystać z dopasowanych wzorniczo, zewnętrznych szaf bateryjnych. Do dyspozycji jest również bypass serwisowy (zintegrowany z zasilaczem UPS lub montowany na ścianie w formie zewnętrznej szafy), dodatkowo użytkownik może wybrać spośród szeregu kart komunikacyjnych oraz akcesoriów związanych z dystrybucją mocy. UPS Eaton 93PM jest przeznaczony do najbardziej zaawansowanych środowisk IT, dlatego jest standardowo dostarczany z interfejsami WWW i SNMP. Oprogramowanie Intelligent Power Manager jest wydajnym narzędziem dla administratorów zarządzających kilkoma urządzeniami energetycznymi i aplikacjami zamykającymi. Współpracuje z wiodącymi systemami zarządzania środowiskami wirtualnymi – jak VMware vCenter, Microsoft System Center oraz Citrix XenCenter – konsolidując informacje o zasilaniu w pojedynczym narzędziu używanym do monitorowania i zarządzania fizycz- OBCIĄŻENIE 100% 0% UPS 1 UPS 2 UPS 3 Rys. 1. V MMS – system równoległy Power Xpert 9395 – 825 kVA modułowy UPS i VMMS 46 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nymi i wirtualnymi serwerami, bazami danych i sieciami. W przypadku awarii zasilania może również wyzwalać akcje, takie jak migracja maszyn wirtualnych, kontrolowane wyłączenie lub odzyskiwanie danych. UPS Eaton 93PM to zaawansowana ochrona zasilania dla: małych, średnich i dużych centrów przetwarzania danych, modułowych i zwirtualizowanych ośrodków przetwarzania danych, zastosowań krytycznych dla biznesu, usług finansowych, zarządzania budynkiem, telekomunikacji, urządzeń automatyki przemysłowej, ochrony zdrowia, sektora publicznego, infrastruktury IT. Wszystkie serie zasilaczy UPS średnich i dużych mocy oferowane przez firmę Eaton są kompatybilne z innowacyjnymi i opatentowanymi technologiami pod wspólną nazwą: EAA (Architektura Podwyższonej Sprawności Energetycznej), które poprawiają sprawność systemu bez kompromisu dla niezawodności. System Zmiennego Zarządzania Modułami (VMMS) jest jedną z tych technologii. Sprawność UPS-a wzrasta z poziomem obciążenia, niestety obciążenia mniejsze od znamionowego są raczej regułą niż wyjątkiem. Technologia VMMS firmy Eaton optymalizuje całkowitą sprawność systemu nawet przy niskim poziomie obciążenia. Systemy Fot. 1. Zasilacz UPS Eaton 93PM UPS bardzo rzadko pracują przy pełnym obciążeniu znamionowym. Przy obciążeniu mniejszym niż 40 procent mocy znamionowej sprawność UPS-a zmniejsza się, a więc wzrasta całkowity koszt zużycia energii w systemie. W VMMS system UPS przestawia redundancyjne moduły mocy w stan gotowości. W ten sposób pozostałe moduły mocy przetwarzają energię z większą sprawnością. Przy ponownym wzroście obciążenia i zapotrzebowaniu na pracę większej liczby modułów, system natychmiast przełącza obciążenie na dodatkowe moduły mocy. VMMS ma zastosowanie zarówno dla pojedynczego zasilacza UPS mającego wiele modułów mocy, jak i układów równoległych z wieloma zasilaczami UPS. Najwyższa sprawność systemu jest optymalizowana automatycznie w zależności od poziomu obciążenia. nr 12/2015 System Oszczędzania Energii (ESS) Kolejnym systemem z Architektury EAA jest System Oszczędzania Energii (ESS). Pozwala on na ogromny wzrost sprawności energetycznej zasilacza UPS bez pogarszania ochrony zasilanych odbiorników. Najwyższa na rynku sprawność energetyczna na poziomie 99% redukuje całkowite zużycie energii w infrastrukturze, co skutkuje znacznymi oszczędnościami kosztów eksploatacyjnych, a więc zwrotem zainwestowanych pieniędzy do budżetu. W trybie ESS zasilacz UPS bezpiecznie dostarcza energię sieciową bezpośrednio do odbiorników, gdy parametry napięcia i częstotliwości znajdują się w dopuszczalnym zakresie. Jeżeli parametry sieci przekroczą zadane progi, zarówno dla wartości napięcia, jak i częstotliwości, wyjątkowe algorytmy detekcji i sterowania ustawicznie monitorują jakość dostarczanej energii i umożliwiają załączenie przekształtników mocy w czasie krótszym niż dwie milisekundy, zapew- niając nieprzerwanie bezpieczne zasilanie odbiorników krytycznych, przy jednoczesnej maksymalizacji sprawności. Technologia Hot Sync® eliminuje pojedynczy punkt awarii, umożliwiając jednocześnie synchronizację UPS i obsługę odbiorników o znaczeniu krytycznym niezależnie od pozostałych modułów UPS pracujących w systemie. Moduły UPS mogą dzielić obciążenie bez potrzeby używania przewodów komunikacyjnych do połączenia ze światem zewnętrznym. Niezależnie od konfiguracji równoległej UPS-a, czy to ze względu na redundancję, czy dodanie mocy, dokładny, równy podział mocy jest główną cechą determinująca jakość i niezawodność całego systemu UPS. Zastosowanie technologii Hot Sync® nie wymaga dodatkowej linii komunikacyjnej pomiędzy zasilaczami UPS, a więc nie występuje pojedynczy punkt awarii, gdy dodamy do systemu kolejny moduł równoległy. Z punktu widzenia eksploatacji, a także ekonomicznego, osiągana niezawodność (bliska perfekcyjnej) daje oczywiste oszczędności w dłuższym okresie, jako że każda awaria zasilania i przestoju jest kosztowna i może przynieść nieprzewidziane konsekwencje. Technologia nieciągłego ładowania baterii ABM® pozwala wydłużyć żywotność baterii akumulatorów kwasowo-ołowiowych z regulowanymi zaworami, dzięki zastosowaniu do procesu ładowania zaawansowanego algorytmu logicznego. Akumulatory ładowane tradycyjną metodą konserwacyjną są narażone na korozję elektrody i wysuszenie elektrolitu spowodowane ciągłym doładowywaniem konserwacyjnym, zwłaszcza w stanie gotowości. Technologia ABM stanowi w zasadzie inteligentne uzupełnienie ładowania, polegające na przerywaniu niepotrzebnego doładowywania, co znacznie opóźnia moment zużycia baterii akumulatorów. Technologia ABM zapewnia dodatkową funkcję monitorowania stanu baterii na podstawie detekcji zużycia baterii i wczesnego ostrzegania o zbliżającym się końcowym okresie żywotności. Optymalizuje także czas ponownego ładowania, co jest istotne w sytuacjach, w których mogą występować w krótkim czasie kolejne awarie zasilania. Technologia ABM jest używana od kilkunastu lat w naszych UPS-ach o mocach od 1 do 1200 kVA. W tym roku oferta firmy Eaton poszerza się o nową serię zasilaczy UPS Eaton 93PS o mocach od 8 do 40 kW, wysokiej sprawności energetycznej powyżej 96% w trybie podwójnej konwersji i modułowej budowie. Kolejną nowością jest rozszerzenie doskonale znanej klientom serii 93E (80–400 kVA) o zasilacze w przedziale mocy od 15 do 80 kVA. reklama Eaton Electric Sp. z o.o. 80-299 Gdańsk ul. Galaktyczna 30 tel. 58 554 79 00 faks 58 554 79 09 [email protected] www.eaton.pl/IT reklama PIERWSZE W POLSCE TARGI DLA ZARZĄDCÓW NIERUCHOMOŚCI Patron targów: W programie m.in.: • Konferencja Spółdzielczości Mieszkaniowej • Gala Konkursu 7 Złotych Zasad SM nr 12/2015 • Forum dla Zarządców Organizatorzy: w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 47 systemy gwarantowanego zasilania problematyka niezawodności zasilania gwarantowanego oraz systemu informatycznego w obiektach data center (część 1.) dr hab. inż. Paweł Piotrowski – Politechnika Warszawska Zagadnienie niezawodności zasilania gwarantowanego w obiektach data center jest bardzo istotne na etapie zarówno budowy, jak również eksploatacji obiektu. Niezawodność systemu informatycznego w obiektach data center jest szerszym pojęciem, związanym m.in.: z czynnikiem ludzkim, jakością sprzętu IT, jak również właściwymi parametrami środowiska serwerowni. Wysoka niezawodność nie zawsze gwarantuje wysoką dostępność systemu. Z godnie z normą ANSI/TIA-942, centrum danych (ang. data center) jest budynkiem lub jego częścią, która składa się z serwerowni (ang. computer room) oraz obszarów wspierających funkcjonalność całego centrum. Obiekt typu data center to ściśle wg TIA-942: budynek lub część budynku, która w swej podstawowej funkcji mieści pomieszczenie komputerowe oraz strefy podtrzymujące. W wypadku prawdziwego centrum danych – serwerownia jest więc pomieszczeniem przeznaczonym do utrzymania pracy sprzętu serwerowego w odpowiednich warunkach – właściwe zasilanie, chłodzenie, bezpieczeństwo, łączność, obsługa itp. Parametry te są zapewniane i dostarczane przez instalacje rozlokowane w pomieszczeniach funkcjonalnych [1]. Błędem jest w tym wypadku nazwanie całości serwerownią, ponieważ jest ona jedynie jego częścią. W wypadku jednego pomieszczenia, które pełni wszystkie wspomniane streszczenie W dwuczęściowym artykule przedstawiono wybrane zagadnienia dotyczące niezawodności zasilania gwarantowanego oraz systemu informatycznego w obiektach data center. Przedstawiono stosowane miary niezawodności i dostępności. Omówiono aspekty techniczne i ekonomiczne związane z niezawodnością. Sformułowano wnioski końcowe. 48 funkcje, możemy użyć zarówno określenia centrum danych, jak i serwerownia. W takiej sytuacji serwerownia jest pomieszczeniem przeznaczonym do utrzymania pracy sprzętu serwerowego w odpowiednich warunkach, które są zapewniane i dostarczane przez instalacje umieszczone głównie w tym pomieszczeniu. Takie urządzenia jak jednostki zewnętrzne klimatyzacji czy zespół prądotwórczy zawsze będą zainstalowane poza serwerownią, jednak wszelkie instalacje wewnętrzne są scentralizowane i zamknięte w jednym, odpowiednio chronionym miejscu. W Polsce dodatkowo bywa stosowane określenie „centrum przetwarzania danych”, w skrócie CPD. Termin CPD nie oddaje jednak właściwego znaczenia tego miejsca. Zgodnie ze standardem ANSI/TIA-942 wyróżniamy tylko definicje „data center” oraz „computer room”, które wyczerpują problem nazewnictwa oraz pozwalają na rozróżnienie funkcjonalności. Do podstawowych elementów infrastruktury data center zaliczamy: szafy teleinformatyczne, okablowanie, dystrybucję zasilania, klimatyzację i wentylację, system przeciwpożarowy, kontrolę dostępu, monitoring środowiskowy. w w w. e l e k t r o . i n f o . p l Łączna powierzchnia wszystkich komercyjnych data center w Polsce wynosi, według stanu na pierwszą połowę 2013 r., prawie 60 tys. m2, co w przybliżeniu odpowiada potencjałowi jednego data center wybudowanego przez Microsoft w 2008 r. w Northlake (okolice Chicago, USA) [3]. Rynek data center w Polsce jest nadal w dużym stopniu rozproszony, wykazuje też duży rozrzut w skali i zakresie świadczonych usług. Obok dużych i profesjonalnych data center istnieje duża grupa mniejszych dostawców, nastawionych przeważnie na obsługę klientów o mniejszej skali działalności i mniejszych wymaganiach co do jakości usługi [3]. Małe data center zajmuje typowo około 300–1000 m2 powierzchni oraz ma zapotrzebowanie na moc około 500–2000 kVA. Średniej wielkości data center zajmuje powierzchnię około 2000–3000 m2 przy zapotrzebowaniu na moc około 4000–7000 kVA [11]. Rynek usług data center w Polsce charakteryzuje się znacznym rozdrobnieniem. Udziały rynkowe liderów sięgają kilkunastu procent i żadnemu z nich nie udało się jak dotąd zdobyć trwałej przewagi konkurencyjnej. Powierzchnia większości polskich obiektów data center nie przekracza 1000 m2. Największymi powierzchniami kolokacyjnymi w pojedynczych lokalizacjach (powyżej 3000 m2) dysponują: TP (Łódź), GTS Po- land (Piaseczno), Network Communications (Łódź) oraz Onet (Kraków) [3]. normy – budowa obiektu typu data center W złożonym procesie projektowania, budowy i eksploatacji obiektu typu data center należy stosować się do odpowiednich norm i rozporządzeń. W zakresie instalacji elektroenergetycznych wyróżniamy [2]: normy dotyczące instalacji elek trycznych w obiektach budowlanych: –– PN-IEC 60364 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych, normy dotyczące dystrybucji ener gii: –– PN-EN 50600-2-2:2014-06 Technika informatyczna. Wyposażenie i infrastruktura centrów przetwarzania danych. Część 2-2: Dystrybucja energii, normy dotyczące ochrony odgro mowej obiektów budowlanych: –– PN-EN 62305-1:2011 Ochrona odgromowa. Część 1: Wymagania ogólne, –– PN-EN 62305-2:2012 Ochrona odgromowa. Część 2: Zarządzanie ryzykiem, –– PN-EN 62305-3:2011 Ochrona odgromowa. Część 3: Uszko- nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 49 systemy gwarantowanego zasilania Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 50 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 51 systemy gwarantowanego zasilania Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 52 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl reklama nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 53 zestawienie zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA AG IT PROJECT s.c. 21-345 Borki, Osowno 23 tel. 81 440 39 17 faks 81 440 31 88 [email protected] www.agitproject.pl Dystrybutor Producent Oznaczenie katalogowe AgPower CRT 1–10 kVA AG POWER AgPower DT COMBO 10–20 kVA AgPower ETM 15–150 kVA True On-Line (VFI) True On-Line (VFI) True On-Line (VFI) 1–10 10–20 15–150 1f~208/1f~220/1f~230/1f~240 (±1) 1f~208/1f~220/1f~230/1f~240 (±1) 3f~380/3f~400/3f~415 (±1) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,1) 1f~200/1f~208/1f~220/1f~230/1f~240 1/3f~190–478 3f~380/3f~400/3f~415 (–36/+15) w zależności od liczby baterii (moduły bateryjne) w zależności od liczby baterii (moduły bateryjne) w zależności od liczby baterii 1/<3 1/<3 <2/<3 0,99/0,9 0,99/0,9 0,99/0,9 3:1 112/ciągłe 125/3 150/30 s 3:1 112/ciągłe 125/3 150/30 s +/+/+ +/+/+ +/+/+ tak, dla 6 i 10 kVA do 4 jednostek – +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20 IP20 RS-232, USB, Dry Contact, SNMP, REPO RS-232, USB, Dry Contact, SNMP, REPO IP20 RS-232, RS-485/Modbus port stykowy Dry Contact SNMP Slot, REPO, CMC Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm] w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji Masa całkowita, w [kg] Temperatura pracy (otoczenia), w [ºC] w zależności od konfiguracji od 0 do 40 w zależności od konfiguracji od 0 do 40 w zależności od konfiguracji od 0 do 40 oprogramowanie zarządzające, PF = 0,9, bypass mechaniczny w komplecie oprogramowanie zarządzające, menu w języku polskim, cold start, bypass mechaniczny w komplecie Parametry techniczne Technologia Znamionowa moc wyjściowa, w [kVA] Znamionowe napięcie wyjściowe, w [V] (± regulacja napięcia, w [%]) Częstotliwość napięcia wyjściowego, w [Hz], (± tolerancja, w [%]) Znamionowe napięcie wejściowe, w [V], (± tolerancja, w [%]) Czas podtrzymania przy 80% obciążenia znamionowego bez dodatkowych stringów bateryjnych, w [min] Współczynnik zawartości harmonicznych (THDu na wyjściu/THDi na wejściu), w [%] Współczynnik mocy wejściowej/wyjściowej, cos ϕ, w [-] Współczynnik szczytu (crest factor), w [-] Dopuszczalne przeciążenie, w [%/min] „Miękki” (soft) start/obejście (bypass) automatyczne/ręczne Praca równoległa Zabezpieczenie: zwarciowe/przeciążeniowe/ termiczne akumulatorów Stopień ochrony IP obudowy Wbudowane porty komunikacyjne 3:1 <130/10 <150/1s Informacje dodatkowe Uwagi techniczne Normy, atesty, certyfikaty, standardy, znaki jakości Gwarancja, w [miesiącach] oprogramowanie zarządzające, wersja RACK/Tower, wysoki PF = 0,9, bypass zewnętrzny/wewnętrzny w komplecie, menu w języku polskim EN 61000-2-2, EN 61000-4-2, EN 61000-4-8, EN 62040-1:2006, EN 62040-2:2006, EN 61000-4-11 24+ EN 61000-2-2, EN 61000-4-2, EN 61000-4-8, EN 62040-1:2006, EN 62040-2:2006, EN 61000-4-11 24+ PN-EN 62040-2, PN-EN 62040-3 24 Dane zamieszczone w zestawieniu zostały nadesłane i zautoryzowane przez firmy 54 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA Agregaty Polska 60-650 Poznań, ul. Obornicka 258A tel. 61 665 66 04 faks 61 665 66 13 [email protected] www.agregatypolska.pl AG IT PROJECT S.C. 21-345 Borki, Osowno 23 tel. 81 440 39 17 faks 81 440 31 88 [email protected] www.agitproject.pl AG POWER AgPower ETX 10–600 kVA Sentinel Power Riello UPS MULTI SENTRY MST EFFEKTA PEGASUS True On-Line (VFI) True On-Line (VFI) True On-Line (VFI-SS-111) True On-Line (VFI-SS-111) 10–600 6,5/8/10 10/12/15/20/30/40/60/80/100/120 200/250/300 3f~380/3f~400/3f~415 (±1) 1f~220/1f~230/1f~240 (±1) 3f~380/3f~400/3f~415 (±1) 3f~380/3f~400/3f~415 (±1) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,01) 50/60 (±0,01) 50/60 (±0,01) 3f~380/3f~400/3f~415 (–36/+15) 1f~220/3f~380 1f~230/3f~400 1f~240/3f~415 (–40/+20) 3f~380/3f~400/3f~415 3f~380/3f~400/3f~415 (–20/+10) w zależności od liczby baterii (moduły bateryjne) do kilku godzin do kilku godzin do kilku godzin <2/<3 ≤ 3/ ≤ 3 ≤ 1/≤ 3 < 2/≤ 3 0,99/0,9 0,99/0,8 0,99/0,9 >0,96/0,8 3:1 125/10 150/1 168/5 s 3:1 3:1 3:1 ≤ 110/60, ≤ 25/10 ≤ 150/1, > 150/bypass 125/1 150/4 s +/+/+ +/+/+ +/+/+ +/+/+ do 6 jednostek – do 6 jednostek do 4 jednostek +/+/+ +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20 RS-232, RS-485/Modbus port stykowy Dry Contact SNMP Slot, REPO, CMC IP20 gniazdo na karty komunikacyjne, RS-232/USB IP20 w zależności od konfiguracji 615×282×785 w zależności od konfiguracji od 0 do 40 91–106 od 0 do 40 IP20 3 gniazda na karty komunikacyjne/ RS-232/USB od 1320×440×850 do 1900×750×855 80–380 (bez baterii) od 0 do 40 oprogramowanie zarządzające, menu w języku polskim, bypass mechaniczny w komplecie wyświetlacz LCD, dodatkowo dostępne zewnętrzna szafa bateryjna z bateriami o wydłużonej żywotności oraz transformator separujący sprawność 96,5%, zewnętrzne szafy bateryjne z bateriami o wydłużonej żywotności, zintegrowany bypass ręczny prostownik IGBT, transformator rozdzielający-separujący, napięcia sinusoidalne na wyjściu, cyfrowy procesor sterujący, wyświetlacz LCD PN-EN 62040-2, PN-EN 62040-3 EN 62040-1, EN 62040-2, EN 62040-3, 2006/95/CE, 2004/108/CE IEC 62040-1, IEC 62040-2 kategoria C2, IEC 62040-3, 2006/95/CE, 2004/108/CE CE, EN 50091-2, IEC 62040-3 24 12 12 24 nr 12/2015 125/10 RS-232, RS-485 (SNMP) 1900×1200×860 870–1200 (bez baterii) od 0 do 40 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 55 zestawienie promocja zestawienie zasilaczy UPS Dystrybutor Producent Oznaczenie katalogowe AMS Polska Sp. z o.o. Schneider Electric IT Poland G7000 250–500kVA Parametry techniczne to publikacja wydawana pod egidą miesięcznika „elektro.info” przeznaczona dla elektryków. W treści, oprócz czytelnego kalendarium rozmieszczonego w systemie tygodniowym znalazły się informacje z dziedziny elektryki i elektroenergetyki, m.in. terminy i zasady zdobywania uprawnień kwalifikacyjnych, prowadzenia prawidłowej dokumentacji technicznej, przyjęcia urządzeń elektroenergetycznych do eksploatacji, wymagania dla instalacji elektrycznych w budynkach, terminy kontroli pomiarowej instalacji elektrycznych i przyrządów pomiarowych, i wiele innych przydatnych informacji merytorycznych, niezbędnych w pracy projektanta elektryka, do których dzięki terminarzowi będzie miał dostęp na bieżąco. Technologia Znamionowa moc wyjściowa, w [kVA] Znamionowe napięcie wyjściowe, w [V] (± regulacja napięcia, w [%]) Częstotliwość napięcia wyjściowego, w [Hz], (± tolerancja, w [%]) Znamionowe napięcie wejściowe, w [V], (± tolerancja, w [%]) Czas podtrzymania przy 80% obciążenia znamionowego bez dodatkowych stringów bateryjnych, w [min] Współczynnik zawartości harmonicznych (THDu na wyjściu/THDi na wejściu), w [%] Współczynnik mocy wejściowej/wyjściowej, cos ϕ, w [-] Współczynnik szczytu (crest factor), w [-] Dopuszczalne przeciążenie, w [%/min] „Miękki” (soft) start/obejście (bypass) automatyczne/ręczne Praca równoległa Zabezpieczenie: zwarciowe/przeciążeniowe/ termiczne akumulatorów Stopień ochrony IP obudowy Wbudowane porty komunikacyjne Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm] True On-Line (VFI) 250–500 3f~400 (±1) 50/60 (±10) 3f~400 (–35/+15) od 5 min do kilku godzin <2/<5 0,99/0,9 2,5:1 125/10 150/30 s +/+/+ do 8 jednostek +/+/+ IP20 RS-232, Jbus/Modbus, LAN RJ-45 (SNMP) od 1900×1400×855 do 1900×1812×855 Masa całkowita, w [kg] 960–1470 Temperatura pracy (otoczenia), w [ºC] od 0 do 40 Informacje dodatkowe Uwagi techniczne Normy, atesty, certyfikaty, standardy, znaki jakości Gwarancja, w [miesiącach] prostownik IGBT, sprawność 94% CE, EN 60950, EN/IEC 62040-2, EN/IEC 62040-3, ISO 14001, ISO 9001 12 Dane zamieszczone w zestawieniu zostały nadesłane i zautoryzowane przez firmy 56 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA CAMCO Sp. z o.o. 03-144 Warszawa, ul. Światowida 47b/22 tel. 22 633 37 29 faks 22 633 37 30 [email protected] www.camco.com.pl Centric GAMATRONIC POWER+ SA POWER+ Premium SA LEVER ELECTA True On-Line (VFI) 25–200 True On-Line (VFI) 10–40 True On-Line (VFI) 15–60 True On- Line (VFI) 10–120 3f~400 (±1) 3f~400 (±1) 3f~400 (±1) 3f~400 (±1) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,1) 3f~400 (–20/+15) 3f~400 (–27/+20) 3f~400 (–20/+15) 3f~400 (±20) w zależności od liczby baterii w zależności od liczby baterii w zależności od liczby baterii w zależności od liczby baterii <2/<3 <2/<5 <2/<5 <1/<3 0,99/1 0,99/0,8 0,99/1 0,99/0,9 6:1 6:1 6:1 3:1 150/0,5 125/1 125/1 150/1 +/+/+ +/+/+ +/+/+ +/+/+ do 5 jednostek nie nie do 6 jednostek +/+/+ +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20 IP20 IP20 IP20 Ethernet, USB, RS-232, RS-485, TCP/IP, SNMP, Modbus RS-232, Ethernet (TCP/IP, ModBus, SNMP) Serial, Ethernet, USB (RS-232, RS-485, TCP/IP, SNMP, Modbus) Serial, Ethernet, USB (RS-232, RS-485, TCP/IP, SNMP, Modbus, Bacnet) od 665×540×757 do 1200×540×757 600×480×580 800×487×700 od 1320×440×850 do 1900×750×855 72–228 41–68 68–100 105–380 od –10 do 40 od –10 do 40 od –10 do 40 od 0 do 40 modułowy redundancyjny zasilacz UPS z możliwością rozbudowy modułów o mocy 25 kVA każdy, graficzny-dotykowykolorowy LCD w języku polskim, współpraca z agregatem małogabarytowy zasilacz UPS z możliwością konfiguracji układu faz, rozbudowa o wewnętrzne moduły 10 kVA każdy modułowy redundancyjny zasilacz UPS z możliwością rozbudowy modułów o mocy 15 kVA każdy, możliwość montażu w szafie RACK 19’’, wersja z wewnętrznymi bateriami zasilacz występuje opcjonalnie w wersji 3/1 w mocach 10–12–15–20 kVA, wersja z wewnętrznymi bateriami, menu w języku polskim CE, ISO 9001, ISO 14001, EN 62040-1, EN 62040-2, EN 62040-3, EN 60950 CE, ISO 9001, ISO 14001, EN 62040-1, EN 62040-2, EN 62040-3, EN 60950 CE, ISO 9001, ISO 14001, EN 62040-1, EN 62040-2, EN 62040-3, EN 60950 CE, ISO 9001, ISO 14001, EN 62040-1, EN 62040-2, EN 62040-3, EN 60950 24 24 24 24 nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 57 zestawienie zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA Centrum Elektroniki Stosowanej CES Sp. z o.o. 30-732 Kraków, ul. Biskupińska 14 tel. 12 269 00 11 faks 12 267 37 28 [email protected] www.ces.com.pl Dystrybutor Producent Oznaczenie katalogowe Centrum Elektroniki Stosowanej „CES” Sp. z o.o. CES GX UPS CES XMOD Riello Multi Sentry MST Parametry techniczne Technologia True On-Line True On-Line True On-Line (VFI-SS-111) 1–30 20–200 10–200 1f~230(±1)/3f~400(±1) 3f~400(±1) 3f~400(±1) 50/60 (±0,05) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,01) 1f~230/3f~400 3f~400 3f~400 w zależności od konfiguracji od 5 min w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji ≤ 2/≤ 3 < 2/< 3 < 1/<3 0,99/0,8 0,99/0,9 0,99/0,9–1 3:1 3:1 3:1 Dopuszczalne przeciążenie, w [%/min] 100–110/10 150/ciągłe 125/60 „Miękki” (soft) start/obejście (bypass) automatyczne/ręczne +/+/+ +/+/+ +/+/+ do 3 jednostek (6–30 kVA) tak do 6/8 jednostek +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20 IP20 2×RS-485, 1×RS-232, 2×slot komunikacyjny Modbus RS-232, USB, slot komunikacyjny Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm] Masa całkowita, w [kg] IP20 USB, RS-232, slot pod kartę sieciową/ kartę styków bezpotencjałowych, REPO, złącze pracy równoległej od 220×145×397 do 826×250×815 13–83 1400×600×840 (do 100 kVA) 2000×600×1100 (do 200 kVA) w zależności od konfiguracji od 1320×440×850 do 1900×850×1050 135–460 Temperatura pracy (otoczenia), w [ºC] od 0 do 40 od 0 do 40 od 0 do 40 tryb ECO, funkcja EPO, prostownik PFC, wyświetlacz LCD, dodatkowe zasobniki baterii, współpraca z zespołami prądotwórczymi prostownik IGBT, funkcja EPO, Hot Swap moduł, zewnętrzna bateria, kompensacja temperaturowa napięcia ładowania baterii, wyświetlacz LCD, 3-poziomy regulacji prędkości wentylatora wysoka sprawność ponad 96,5%, prostownik IGTB, panel graficzny, system ochrony baterii EN 62040-1, EN 62040-2, dyrektywy 2004/108/EEC, 2006/95/EEC, CE EN 62040-1, EN 62040-2, 2004/108/CE, 2006/95/CE IEC 62040-1, IEC 62040-2, IEC 62040-3, 2004/108/CE, 2006/95/CE 24 24 24 Znamionowa moc wyjściowa, w [kVA] Znamionowe napięcie wyjściowe, w [V] (± regulacja napięcia, w [%]) Częstotliwość napięcia wyjściowego, w [Hz], (± tolerancja, w [%]) Znamionowe napięcie wejściowe, w [V], (± tolerancja, w [%]) Czas podtrzymania przy 80% obciążenia znamionowego bez dodatkowych stringów bateryjnych, w [min] Współczynnik zawartości harmonicznych (THDu na wyjściu/THDi na wejściu), w [%] Współczynnik mocy wejściowej/wyjściowej, cos ϕ, w [-] Współczynnik szczytu (crest factor), w [-] Praca równoległa Zabezpieczenie: zwarciowe/przeciążeniowe/ termiczne akumulatorów Stopień ochrony IP obudowy Wbudowane porty komunikacyjne Informacje dodatkowe Uwagi techniczne Normy, atesty, certyfikaty, standardy, znaki jakości Gwarancja, w [miesiącach] Dane zamieszczone w zestawieniu zostały nadesłane i zautoryzowane przez firmy 58 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA COMEX SA 80-298 Gdańsk, ul. Azymutalna 9 tel. 58 556 13 13 faks 58 556 13 35 [email protected] www.comex.com.pl PRM True On-Line (VFI) 1/2/3/6/10 COVER-ENERGY SA NH M True On-Line (VFI), modułowa 20–300 (moduły mocy 20 kVA/18 kW lub 30 kVA/27 kW) PRMT True On-Line (VFI) 15/20/30/40/60/80 1f~208/1f~220/1f~230/1f~240 (±1) 3f~380/3f~400/3f~415 (±1) 3f~380/3f~400/3f~415 (±1) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,01) 1f~230 (-48/+20) 3f~400 (-40/+25) 3f~400 (–50/+20) w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji 1/<3 1/<3 1/<3 0,99/0,9 0,99/0,9 0,99/0,9 3:1 5:1 150/30 s 110/60, 125/10, 150/1 3:1 150/1 125/10 +/+/+ +/+/+ +/+/+ – do 10 modułów w jednej obudowie (maksymalnie 3 jednostki) do 4 jednostek +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20 IP20 IP20 RS-232, USB, Dry Contact, SNMP, REPO RS-232, RS-485, Dry Contact, SNMP, REPO, Modbus, LBS, port równoległy RS-232, USB, 2×SNMP slot, REPO, Dry Contact w zależności od konfiguracji 2000×600×900 w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji 172 – 400 124–245 od 0 do 40 od 0 do 40 od 0 do 40 PF=0,9, wielojęzyczny panel LCD, praca ECO mode, funkcja konwertera częstotliwości, sterowane wentylatory, montaż RACK 19”/Tower budowa modułowa, system Hot Swap, rozbudowa systemu do mocy 900 kVA, dotykowy panel LCD, prostownik Vieno w technologii IGBT, programowana długość łańcucha baterii baterie wewnętrzne dla UPS-a o mocy do 40 kVA włącznie, praca równoległa do 4 jednostek CE, EN 62040-1, EN 62040-2, EN 62040-3 CE, EN 62040-1, EN 62040-2, EN 62040-3 CE, EN 62040-2, EN 62040-1, EN 62040-3 24 12 (opcja 60) 12 (możliwość wydłużenia) nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 59 zestawienie zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA Delta Energy Systems (Poland) Sp. z o.o. 02-822 Warszawa, ul. Poleczki 23 tel. 22 335 26 00, faks 22 335 26 01 [email protected] www.deltapowersolutions.com Dystrybutor Producent Oznaczenie katalogowe Delta Electronics Inc Delta Ultron, seria HPH Delta Modulon, seria DPH True On-Line (VFI) 20–120 True On-Line (VFI) 25–75/150/200 3f~380/3f~400/3f~415 (±1) 3f~380/3f~400/3f~415 (±1) 50/60 (±0,05Hz) 50/60 (±0,05 Hz) 50/60 (±0,05 Hz) 1f~200/1f~208/1f~220/1f~230/ 1f~240 (120~280V) 3f~380/3f~400/3f~415 (–40/+20) 3f~380/3f~400/3f~415 (–25/+20) w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji <3/<5 <1,5/<3 <2/<3 >0,99/0,9 >0,99/1 >0,99/1 3:1 3:1 >150/0,017 126–150/1 106–125/10 <105/ciągłe 3:1 Delta Amplon, seria RT Parametry techniczne Technologia Znamionowa moc wyjściowa, w [kVA] Znamionowe napięcie wyjściowe, w [V] (± regulacja napięcia, w [%]) Częstotliwość napięcia wyjściowego, w [Hz], (± tolerancja, w [%]) Znamionowe napięcie wejściowe, w [V], (± tolerancja, w [%]) Czas podtrzymania przy 80% obciążenia znamionowego bez dodatkowych stringów bateryjnych, w [min] Współczynnik zawartości harmonicznych (THDu na wyjściu/THDi na wejściu), w [%] Współczynnik mocy wejściowej/wyjściowej, cos ϕ, w [-] Współczynnik szczytu (crest factor), w [-] True On-Line (VFI) 1/2/3 1f~200/1f~208/1f~220/ 1f~230/1f~240 (±2) 126–150/0,25 106–125/1 <105/ciągłe Dopuszczalne przeciążenie, w [%/min] „Miękki” (soft) start/obejście (bypass) automatyczne/ręczne Praca równoległa Zabezpieczenie: zwarciowe/przeciążeniowe/ termiczne akumulatorów Stopień ochrony IP obudowy Wbudowane porty komunikacyjne <150/1 <125/10 +/+/+ +/+/+ +/+/+ – do 4 jednostek do 4 jednostek +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20 IP20 RS-232, gniazdo Smart (karta SNMP IPv6/IPv4, Modbus, Relay), gniazdo Mini, USB, port REPO, 2×port równoległy, port wykrywania ładowarki, 2×cyfrowe wejścia sygnałowe, 6×cyfrowe wyjścia sygnałowe 380×800×800 (HPH20/30/40) 490×830×1400 (HPH20/30/40 BN/B) 520×800×1175 (HPH60/80) 520×800×1760 (HPH100/120) 66–312 od 0 do 40 IP20 RS-232, gniazdo Smart (karta SNMP IPv6/ IPv4, Modbus, Relay), USB, port REPO Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm] 440×335×89 (RT1) 440×432×89 (RT2) 440×610×89 (RT3) Masa całkowita, w [kg] Temperatura pracy (otoczenia), w [ºC] 12 (RT1), 18 (RT2), 28 (RT3) od 0 do 40 RS-232, gniazdo Smartx2 (karta SNMP IPv6/IPv4, Modbus, Relay), port REPO, 2×port równoległy, 2×cyfrowe wejścia sygnałowe, 6×cyfrowe wyjścia sygnałowe 600×1090×2000 (DPH75/150/200) do 900 od 0 do 40 Informacje dodatkowe Uwagi techniczne Normy, atesty, certyfikaty, standardy, znaki jakości możliwość uruchamiania z sieci energetycznej lub z samych akumulatorów, wielojęzyczny wyświetlacz LCD, wysoka sprawność redundantna liczba wentylatorów, łatwy serwis, wymiana blokowa elementów urządzenia, regulowana liczba baterii w łańcuchu, wyświetlacz LCD w języku polskim, wysoka sprawność, współczynnik mocy wyjściowej równy 1 pełna budowa modułowa: moduł mocy, moduł STS, moduł kontroli, moduł bateryjny, moduł dystrybucji zasilania CE, EN 62040-1, EN 62040-2 CE, EN 62040-1, EN 62040-2 CE, EN 62040-1, EN 62040-2 24 (opcja do 60) 24 (opcja do 60) 24 (opcja do 60) Gwarancja, w [miesiącach] Dane zamieszczone w zestawieniu zostały nadesłane i zautoryzowane przez firmy 60 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA DELTA POWER Sp. z o.o. 02-849 Warszawa, ul. Krasnowolska 82R tel. 22 37 91 700, faks 22 37 91 701 [email protected] www.deltapower.pl EPS - System 32-540 Trzebinia, ul. Harcerska 16 tel. 32 623 66 88, faks 32 6236953 [email protected] www.epssystem.pl Delta Power Sp. z o.o. GreenForce Delta Power GreenForce MAX 2 BORRI S.p.A. INGENIO PLUS True On-Line (VFI-SS-111) 10–200 True On-Line (VFI) 100–800 True On-Line (VFI-SS-111) 60 3f~400 (±1) 3f~400 (±1) 3f~400 (±1) 50/60 (±0,01) 50/60 (±2) 50/60 (±2) 3f~400 (±20) 3f~400 (±20) 3f~400 (–20/+15) dowolny dowolny dowolny <1/<3 <1/<3 <1/<3 0,99/0,9 (1 dla 160 i 200 kVA) 0,99/1 0,99/1 3:1 3:1 – 150/1 150/1 > 150/0,1 126–150/0,5 101–125/10 + (ustawialny)/+/+ +/+/+ +/+/+ do 6 jednostek do 8 jednostek do 6 jednostek +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20 IP20 (inne jako opcja) IP30 RS-232, LAN RJ-45, USB, AS400 2×RS-232, LAN RJ-45, EPO (RJ11) USB, RS-232, opcje: RS-485, LAN od 1320×440×850 do 1900×850×1050 w zależności od konfiguracji 1800×560×940 105–380 (bez baterii) od 0 do 40 730–3950 od 0 do 40 250 (bez baterii) od 0 do 40 prostownik IGBT, praca równoległa zasilaczy różnych mocy, możliwość podłączenia wspólnej baterii kilku jednostek, sprawność do 96,5% potwierdzona certyfikatem, test samoobciążenia prostownik IGBT, sprawność w trybie online do 94,3%, w pełni programowalny układ łagodnego startu prostownik IGBT, funkcja zimnego startu, możliwość instalacji baterii wewnętrznych EN/IEC 62040-1-1, IEC 62040-3, EN/IEC 62040-2 (2. edycja), CE EN/IEC 62040-1-1, IEC 62040-3, EN/IEC 62040-2 (2. edycja), CE 24 24 nr 12/2015 ISO 9001:2008, ISO 14001:2004, BS OHSAS 18001:2007, IEC/EN 62040-1, IEC/EN 62040-2, IEC/EN 62040-4, IEC/EN 62040-3, IEC 60529, CE 24 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 61 zestawienie zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA Eaton Power Quality SA Oddział w Polsce 02-146 Warszawa, ul. 17 Stycznia 45a tel. 22 320 38 00, faks 22 320 38 01 [email protected] www.powerquality.eaton.com Dystrybutor Producent Oznaczenie katalogowe 9395P Eaton Corporation 93PM 93PS True On-Line (VFI) True On-Line (VFI) True On-Line (VFI) 300–1200 30–200 8–40 3f~400 (±1) 400 (±1) 3f~220/380, 3f~230/400, 3f~240/415 (±1) 50/60 (±5) 50/60 (±10/15) 50/60 3f~230/3f~400 (±15) 3f~230/3f~400 (±10/15) 3f~220/380, 3f~230/400, 3f~240/415 w zależności od liczby baterii w zależności od liczby baterii w zależności od liczby baterii <2/<3 <3/<5 <1–5/<3–5 0,99/0,9 0,99/1 0,99/1 3:1 3:1 3:1 Dopuszczalne przeciążenie, w [%/min] 150/1 150/1 150/0,3 „Miękki” (soft) start/obejście (bypass) automatyczne/ręczne +/+/+ +/+/+ +/+/+ do 7 jednostek do 7 jednostek do 4 jednostek +/+/+ +/+/+ +/+/+ Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm] Masa całkowita, w [kg] IP20 RS-232, 2×wejścia środowiskowe, wyjście przekaźnikowe, EPO, gniazdo komunikacyjne X-Slot na 2/4 karty komunikacyjne od 1880×1350×880 do 1880×4450×880 830–3120 IP21 RS-232 (port serwisowy), 5×wejścia przekaźnikowe, wyjście przekaźnikowe, EPO, gniazdo komunikacyjne minislot na 3 karty komunikacyjne, USB od 1876×560×914 do 1876×1086×914 288–556 IP20 2×minislot, interfejs Web/SNMP, RS‑232, wewnętrzne porty USB nadrzędny i dla urządzeń, 5 wejść przekaźnikowych i dedykowane EPO, 1 wyjście przekaźnikowe od 1300×335×750 do 1750×480×750 11–540 Temperatura pracy (otoczenia), w [ºC] od 0 do 40 od 5 do 40 od 0 do 40 technologia prostownika/falownika beztransformatorowa, IGBT z PWM, baterie bezobsługowe VRLA, NiCd ołowiowokwasowe, 10-calowy kolorowy panel kontrolny LCD budowa modułowa po 50 kW, wymiana modułów bez wyłączania UPS-a, oprogramowanie pozwalające na rozbudowane zdalne zarządzanie i monitorowanie parametrów UPS-a, graficzny dotykowy wyświetlacz LCD budowa modułowa, wymiana modułów na gorąco, darmowe oprogramowanie do zarządzania siecią zasilającą oraz do bezpiecznego wyłączania serwerów fizycznych oraz maszyn wirtualnych, kolorowy, dotykowy wyświetlacz, dwa lata gwarancji, bezpłatna usługa uruchomienia IEC 62040-1, IEC 62040-2, IEC 62040-3 IEC/EN 62040-1, EN 62040-3, IEC/EN 62040-2 (EMC kategoria C2) IEC 62040-1, IEC 62040-2, IEC 62040-3 18 18 18 Parametry techniczne Technologia Znamionowa moc wyjściowa, w [kVA] Znamionowe napięcie wyjściowe, w [V] (± regulacja napięcia, w [%]) Częstotliwość napięcia wyjściowego, w [Hz], (± tolerancja, w [%]) Znamionowe napięcie wejściowe, w [V], (± tolerancja, w [%]) Czas podtrzymania przy 80% obciążenia znamionowego bez dodatkowych stringów bateryjnych, w [min] Współczynnik zawartości harmonicznych (THDu na wyjściu/THDi na wejściu), w [%] Współczynnik mocy wejściowej/wyjściowej, cos ϕ, w [-] Współczynnik szczytu (crest factor), w [-] Praca równoległa Zabezpieczenie: zwarciowe/przeciążeniowe/ termiczne akumulatorów Stopień ochrony IP obudowy Wbudowane porty komunikacyjne Informacje dodatkowe Uwagi techniczne Normy, atesty, certyfikaty, standardy, znaki jakości Gwarancja, w [miesiącach] Dane zamieszczone w zestawieniu zostały nadesłane i zautoryzowane przez firmy 62 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA EST Energy Sp. z o.o. Sp. k. 05-400 Otwock, ul. Żeromskiego 114 tel. 22 779 09 00 faks 22 779 09 09 [email protected] www.estenergy.pl AEG Power Solutions FluxPower Legrand ARCHIMOD General Electric TLE Series EST Energy (OEM) ESTer DSP seria E300 60–800 True On-Line (VFI-SS-111) modułowy beztransformatorowy 20–120 True On-Line (VFI-SS-111) beztransformatorowy 160–800 True On-Line (VFI-SS-111) beztransformatorowy 10–300 3f~400 (±1) 3f~400 (±1) 3f~400 (±1) 1f~230*/3f~400 (±1) 50/60 (±0,1) 50/60 (± 0,01) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,1) 3f~400 (–20/+15) 1f~230/3f~400 (–20/+15) 3f~400 (±15) 3f~400 (±15) do kilku godzin do kilku godzin dowolny dowolny ≤ 3/≤ 3 <3/<3 <1,5/<3 ≤ 3/≤ 4 0,99/0,9 0,99/1 0,99/1 0,99/0,8 3:1 150/1 125/10 3:1 125/10 150/1 3:1 125/10 150/1 3:1 150/1 125/10 +/+/+ +/+/+ +/+/+ +/+/+ do 8 jednostek system modułowy 20kVA+ do 6 jednostek do 4 jednostek +/+/+ +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP 20 IP20 IP20 IP 20 RS-232, USB, REPO, stan rozłącznika baterii, monitoring bypassu zewnętrznego, SNMP, interfejs do agregatu prądotwórczego 2×RS-232, 1×gniazdo logiczne, 5×styki beznapięciowe, 2 sloty do kart rozszerzeń, adapter SNMP, Modbus RS-232, USB, styki beznapięciowe, SNMP RS-422, RS-232, adapter SNMP, Modbus, modem, EPO, free contacts, GenSet ON 1900×1000×900 2170 (44U)×570×912 od 1070×400×780 do 1860×960×980 102–700 VFI SSS 111, układ transformatorowy 570–3600 205–364 (bez baterii) od 1905×820×865 do 1905×1420×865 500–950 od 0 do 40 od 0 do 40 od 0 do 35 od 0 do 40 dwa procesory DSP w układzie sterowania, redundancja zasilania systemu sterowania, ABM (Advanced Battery Management), tryb Wise Eco (sprawność 98%) wymiana modułów na gorąco (hot swap), sprawność 96%, poziom głośności 50 dB, dowolna konfiguracja fazowa wejścia/wyjścia do 40 kVA sprawność energetyczna podwójnej konwersji >96,5%, sprawność w trybie ECO do 99% (również w układzie równoległym), czas przełączenia na falownik w trybie ECO: <2 ms, kolorowy wyświetlacz dotykowy redundancyjny układ sterowania, opcjonalny transformator separacyjny, konfiguracja 3f–1f w zakresie mocy 10–30 kVA* EN 62040-1-1, EN 50091-2, EN 62040-3, EN 62040-1-1, EN 50091-2, EN 62040-3, EN 62040-3, ISO 9001, CSQ 9130.GELE EN 62040-1-1, EN 50091-2, EN 62040-3, ISO 9001 24+ 12+ 24+ CE, GOST, ECA ETL, IEC/EN 62040-1, IEC/EN 62040-2, IEC/EN 62040-3, ISO 9001:2008, ISO 14001:2004, BS OHSAS 18001:2007 24+ nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 63 zestawienie zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA Emerson Network Power Sp. z o.o. 02-678 Warszawa, ul. Szturmowa 2A tel. 22 458 92 60, faks 22 458 92 61 [email protected], www.emersonnetworkpower.pl Dystrybutor Producent Oznaczenie katalogowe Trinergy CUBE Emerson Network Power Liebert® 80-eXL Liebert® NXL VFI + VI + VFD 200–3000 VFI + VFD 160–500 VFI + VFD 400/500/600/800 3f~400 (±1) 3f~400 (±1) 3f~400 (±1) 50/60 (±0,1 zegar wew.) 50/60 (±0,1 zegar wew.) 50/60 (±0,05 zegar wew.) 3f~400 (–50/+20) 3f~400 (±15) 3f~400 (-28/+13) w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji <1/<3 <1/<3 <2/<5 ≥0,99/1 ≥ 0,99/do 1 ≥0,95/0,9 3:1 w zależności od konfiguracji 3:1 150/1, 125/10, 110/ciągłe 3:1 150/1, 125/10, 110/ciągłe +(programowalny)/+/+ +(programowalny)/+/+ +(programowalny)/+/+ do 10 jednostek do 8 jednostek do 6 jednostek +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20, opcjonalnie wyższy IP20 IP20 Ethernet RJ-45, LAN/ Modbus RTU/ Modbus TCP/IP/Jbus, RS-232, 8×bezpotencjałowe wyjścia binarne, 9×konfigurowalne wejścia cyfrowe, 2×gniazda komunikacyjne 2×Ethernet RJ-45, 2×RS-232, bezpotencjałowe wyjścia binarne, konfigurowalne wejścia cyfrowe, 2× gniazda komunikacyjne RS-232, bezpotencjałowe wyjścia binarne, konfigurowalne wejścia cyfrowe, 4×gniazda IntelliSlot od 0 do 55 1950×750×900 (160–200 kVA) 1950×1000×900 (300–400 kVA) 1950×1250× 900 (500 kVA) 475 (160–200 kVA), 725 (300–400 kVA), 950 (500 kVA) od 0 do 40 1900×1620× 860 (400 kVA) 1900×2020×860 (500 kVA) 1900×3270×860 (600, 800 kVA) 2380 (400 kVA), 2780 (500 kVA), 4600 (600 kVA), 4600 (800 kVA) od 0 do 40 Uwagi techniczne budowa modułowa, rozbudowa systemu podczas pracy, algorytm automatycznego wyboru trybu pracy VFI‑VI-VFD, średnioroczna sprawność 98,5%, centralny fabryczny moduł przyłączeniowy – brak połączeń komunikacyjnych i logicznych poza obrębem szafy UPS, centralny bypass elektroniczny zbudowanych na podstawie tranzystorów IGBT w trójpoziomowej topologii zapewniając sprawność podwójnej konwersji 96,8% dla 50% obciążenia, inteligentne tryby pracy równoległej oraz pracy ekonomicznej (VFD, także w konfiguracji równoległej) zapewniają niedoścignioną wydajność średnim i dużym centrom danych Normy, atesty, certyfikaty, standardy, znaki jakości CE, IEC/EN 62040-1-1, IEC/EN 62040-2, IEC 62040-3 klasa C3, ISO 9001, ISO14001 CE, IEC/EN 62040, ISO 9001, ISO14001 12 (opcja do 60) 12 (opcja do 60) połączenie nowoczesnego sterowania opartego na opatentowanych algorytmach sterowania wektorowego z konwencjonalną topologią transformatorowego prostownika 12‑pulsowego do aplikacji o znaczeniu krytycznym z niezawodnością gwarantowaną przez izolację galwaniczną CE, IEC/EN 62040-1, IEC/EN 62040-2 class3, IEC/EN 62040-3, ISO 9001, ISO14001 12 (opcja do 60) Parametry techniczne Technologia Znamionowa moc wyjściowa, w [kVA] Znamionowe napięcie wyjściowe, w [V] (± regulacja napięcia, w [%]) Częstotliwość napięcia wyjściowego, w [Hz], (± tolerancja, w [%]) Znamionowe napięcie wejściowe, w [V], (± tolerancja, w [%]) Czas podtrzymania przy 80% obciążenia znamionowego bez dodatkowych stringów bateryjnych, w [min] Współczynnik zawartości harmonicznych (THDu na wyjściu/THDi na wejściu), w [%] Współczynnik mocy wejściowej/wyjściowej, cos ϕ, w [-] Współczynnik szczytu (crest factor), w [-] Dopuszczalne przeciążenie, w [%/min] „Miękki” (soft) start/obejście (bypass) automatyczne/ręczne Praca równoległa Zabezpieczenie: zwarciowe/przeciążeniowe/ termiczne akumulatorów Stopień ochrony IP obudowy Wbudowane porty komunikacyjne Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm] w zależności od konfiguracji Masa całkowita, w [kg] w zależności od konfiguracji Temperatura pracy (otoczenia), w [ºC] Informacje dodatkowe Gwarancja, w [miesiącach] Dane zamieszczone w zestawieniu zostały nadesłane i zautoryzowane przez firmy 64 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA Emerson Network Power Sp. z o.o. 02-678 Warszawa, ul. Szturmowa 2A tel. 22 458 92 60, faks 22 458 92 61 [email protected], www.emersonnetworkpower.pl Liebert® APM VFI + VFD 30–300 (co 30 kVA) 3f~380/3f~400/3f~415 (±1) Emerson Network Power Liebert® NXC VFI + VFD 10, 15, 20, 30, 40, 60 3f~380/3f~400/3f~415 (±1) dla 10–20 kVA 1f~220/1f~230/1f~240 (±1) Liebert® APS VFI 5–20 (moduły 5kVA) 1f~220/1f~230/1f~240 (±3) 50/60 (±1) 50/60 (±1) 50/60 (±1) 3f~400 (–40/+19) 3f~400 (–23/+15) 3f~380/3f~400/3f~415 (–25/+18) 1f~220/1f~230/1f~240 (–25/+18) w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji <1/<4 <2/<4 <3/<5 ≥0,99/1 ≥0,99/0,9 ≥0,99 (1f)/0,9 3:1 150/1, 125/10 3:1 150/1, 125/5, 105/60 3:1 151–200/1s, 131–150/10 s, 105–130/1, <104/ciągłe +/+/+ +/+/+ +/+/+ do 4 jednostek do 4 jednostek nie +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20, opcjonalnie wyższy IP20 IP20 RS-232, RS-485, 3×gniazda IntelliSlot na opcjonalne karty komunikacyjne opcjonalnie: RS-232, RS-485, gniazda IntelliSlot na karty komunikacyjne, wyjścia binarne USB, 3×IntelliSlot na karty komunikacyjne, wyjścia binarne 2000×600×1100 (30–150 kVA) 2000×1200×1100 (30–300 kVA) 1240×500×860 (10–20 kVA) 1600×600×850 (30–60 kVA) 970×440×850 w zależności od konfiguracji 115 (10–20 kVA), 210 (30–40 kVA), 225 (60 kVA) w zależności od konfiguracji od 0 do 40 od 0 do 40 od 0 do 40 budowa modułowa, technologia przetwarzania w oparciu o tranzystory CoolMos™, moduły mocy i bateryjne wymieniane podczas pracy, wyświetlacz LCD, centralny bypass elektroniczny, wbudowany port do synchronizacji w układzie 2N UPS średniej mocy, konfigurowalny do pracy w układzie 3/3 fazy lub 3/1 faza (10–20 kVA), wbudowane baterie wewnętrzne dla czasów podtrzymania do 55 min dla 9 kW, 8 min – 54 kW, możliwość podłączenia baterii zewnętrznej, wbudowany w standardzie port do synchronizacji w układzie 2N modułowy zasilacz UPS do pracy w układzie 3/1 lub 1/1 faza, wbudowane baterie wewnętrzne, możliwość podłączenia baterii zewnętrznej, możliwość zabudowy do 2 modułów redundantnych lub ładowarki 10 A do akumulatorów o większych pojemnościach, wolno stojący lub do zabudowy w szafie rack, możliwość wyniesienia panelu LCD CE, IEC/EN 62040-1, IEC/EN 62040-2: kategoria odporności i emisji C2, IEC 62040-3 klasa 3, ISO 9001, ISO 14001 CE, IEC/EN 62040-1, IEC/EN 62040-2: kategoria odporności i emisji C2, IEC 62040-3, ISO 9001, ISO 14001 CE, IEC/EN 62040-1, IEC/EN 62040-2, kategoria odporności i emisji A, IEC 62040-3, ISO 9001, ISO 14001 12 (opcja do 60) 12 (opcja do 60) 12 (opcja do 60) nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 65 zestawienie zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA „ETA” Spółdzielnia Pracy Elektroniki i Informatyki 60-541 Poznań, ul. Szczepanowskiego 6 tel. 61 841 00 73 faks 61 847 01 61 [email protected] www.eta.com.pl EVER Sp. z o.o. 60-003 Poznań ul. Wołczyńska 19 tel. 61 650 04 00, faks 61 651 09 27 [email protected] www.ever.eu „ETA” Spółdzielnia Pracy Elektroniki i Informatyki Multi PowerArt 6–20kVA PowerArt 10–300kVA 3/3 EVER Sp. z o.o. POWERLINE GREEN 33 LITE Dystrybutor Producent Oznaczenie katalogowe Parametry techniczne Technologia Znamionowa moc wyjściowa, w [kVA] Znamionowe napięcie wyjściowe, w [V] (± regulacja napięcia, w [%]) Częstotliwość napięcia wyjściowego, w [Hz], (± tolerancja, w [%]) Znamionowe napięcie wejściowe, w [V], (± tolerancja, w [%]) Czas podtrzymania przy 80% obciążenia znamionowego bez dodatkowych stringów bateryjnych, w [min] Współczynnik zawartości harmonicznych (THDu na wyjściu/THDi na wejściu), w [%] Współczynnik mocy wejściowej/wyjściowej, cos ϕ, w [-] Współczynnik szczytu (crest factor), w [-] True On-Line (VFI) 6–20 True On-Line (VFI) 10–300 VFI (on-line, VFI-SS-111) 10–60 1f~230 (±1) 3f~400 (±1) 3f~400 (±2) 45-65 50/60 50 1f~230/3f~400 (w zależności od modelu) 3f~400 (–15/+27) 3f~400 w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji w zależności od typu i liczby akumulatorów <3/<7 <3/<4 <0,4/<2 0,99/0,9 0,99/0,8 > 0,99/0,8–1 3:1 110/120 125/0,1 3:1 125/10 150/1 od 3:1 do 7:1 +/+/+ +/+/+ +/+/+ do 4 jednostek do 4 jednostek do 6 jednostek +/+/+ +/+/+ +/+/– IP20 IP20 RS-232 RS-232 IP20 RS-232, RS-485, USB, Modbus SNMP/HTTP, EPO w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji od 0 do 40 w zależności od konfiguracji od 0 do 40 w zależności od konfiguracji od 0 do 40 modele 6 kVA 1/1 oraz 10 kVA 1/1 i 3/1 – obudowa Tower/Rack, synchronizacja z zewnętrznym źródłem zasilania układ DSP sterujący pracą zasilacza, funkcja zimnego startu, synchronizacja z zewnętrznym źródłem zasilania kompensacja mocy biernej, 4 bezpotencjałowe wyjścia programowalne, 4 wejścia sterujące, 1 zasilanie DC (1 A/12 V DC), zewnętrzny panel zarządzający działający na systemie Android CE, ISO 9001 CE, ISO 9001 ISO 9001:2008, CE, PN-EN 62040-1:2009, PN-EN 62040-2:2008 24 (możliwość wydłużenia) 24 60 Dopuszczalne przeciążenie, w [%/min] „Miękki” (soft) start/obejście (bypass) automatyczne/ręczne Praca równoległa Zabezpieczenie: zwarciowe/przeciążeniowe/ termiczne akumulatorów Stopień ochrony IP obudowy Wbudowane porty komunikacyjne Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm] Masa całkowita, w [kg] Temperatura pracy (otoczenia), w [ºC] 130/10, 160/1, 300/100 ms Informacje dodatkowe Uwagi techniczne Normy, atesty, certyfikaty, standardy, znaki jakości Gwarancja, w [miesiącach] Dane zamieszczone w zestawieniu zostały nadesłane i zautoryzowane przez firmy 66 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA FAST Group Sp. z o.o. 00-391 Warszawa, Al. 3 Maja 12 tel. 22 625 10 18 faks 22 625 19 19 [email protected], www.fast-group.com.pl EcoPower DPA UPScale ELECTROMAN EcoPower DPA MD/MX Tajfun Eco Maxi True On-Line (VFI), modułowa 10–400 True On-Line (VFI), modułowa 10–50 True On-Line (VFI) 60–500 3f~400 (±1) 3f~400 (±1) 3f~400 (±1) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,05) 3f~400 (–23/+15) 3f~400 (–23/+15) 3f~400 (–23/+15) dowolny dowolny w zależności od liczby baterii <1,5/<3 <2/<3 <2/<3 0,99/1 0,99/0,8 0,99/1 3:1 3:1 3:1 125/10, 150/1 125/10, 150/1 125/10, 150/1 +/+/+ +/+/+ +/+/+ tak tak tak +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20 RS-232, RS-485, LAN RJ-45, EPO, styki bezpotencjałowe wejściowe i wyjściowe, SNMP od 550×1135×770 do 550×1975×770 18,6–21,5 (moduł) od 0 do 40 IP20 RS-232, RS-485, LAN RJ-45, EPO, styki bezpotencjałowe wejściowe i wyjściowe, SNMP od 550×1650×780 do 730×1975×780 28,5–56 (moduł) od 0 do 40 IP20 RS-232, RS-485, LAN RJ-45, EPO, styki bezpotencjałowe wejściowe i wyjściowe, SNMP od 550×1820×750 do 1650×1994×850 230–410 (bez baterii) od 0 do 40 technologia modułowa oparta na modułach 10 i 20 kW, wymiana modułów „SAFE HOT SWAP”, obciążenie do cos ϕ = 1, sinusoidalny pobór prądu z sieci, idealne dla małych i średnich serwerowni i blade’ów, w opcji zabudowa w szafie rack technologia modułowa, wymiana modułów „SAFE HOT SWAP”, konstrukcja beztransformatorowa, brak ograniczeń w liczbie modułów w systemie równoległym, sinusoidalny pobór prądu z sieci podwójna konwersja, technologia beztransformatorowa, obciążenie do cos ϕ = 1, odporność na przeciążenia, zwarcia i przepięcia, mała zawartość THD, softstart, ograniczony prąd rozruchu, niska emisja ciepła CE, ISO 9001, ISO 14001, EN 62040-1-1, EN 60950-1, EN 61000-6-4, EN 62040-2, EN 61000-6-2, EN 62040-2, EN 61000-4-2, EN 61000-4-3, EN 61000-4-4, EN 61000-4-5, EN 61000-4-6, EN 62040-3 24 nr 12/2015 CE, ISO 9001, ISO 14001, EN 62040-1-1:2003, EN 60950-1:2001/A11:2004, EN 62040-2:2005, EN 61000-3-2:2000, EN 6100-3-3:1995/A1:2001, EN 61000-6-2:2001, EN 61000-6-4:2001, EN 62040-3:2001 24 CE, ISO 9001, ISO 14001, IEC/EN 62040-1-1:2003, IEC/EN 60950-1:2001/A11:2004, IEC/EN 62040-2:2005, IEC/EN 61000-3-2:2000, IEC/EN 61000-6-2:2001, IEC/EN 62040-3:2001 24 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 67 zestawienie zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA GE Industrial Solutions Oddział w Polsce 00-869 Warszawa, ul. Towarowa 25a, 1 piętro tel. 22 520 53 53, faks 22 520 53 54 [email protected] www.gepowercontrols.com/pl Dystrybutor Producent Oznaczenie katalogowe TLE GE Industrial Solutions SG PP 10–40 SG PP 60–500 True On-Line (VFI zgodnie z IEC 62040-3) 160–800 True On-Line (VFI zgodnie z IEC 62040-3) 10–40 True On-Line (VFI zgodnie z IEC 62040-3) 60–500 3f∼400 (±1) 3f∼380/3f∼400/3f∼415 (±1) 3f∼380/3f∼400/3f∼415 (±1) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,1) 3f∼400 (±15) 3f∼400 (±15) 3f∼400 (±15) w zależności od konfiguracji (możliwa bateria wspólna) w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji <1,5/<3 <2/2 <1,5/3 0,99/1 0,99/1 0,99/0,9 3:1 150/1, 125/10 >3:1 >3:1 +/+/+ +/+/+ +/+/+ do 6 jednostek do 6 jednostek do 6 jednostek +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20 (opcja IP54) RS-232, USB, styki beznapięciowe, (opcja SNMP, Modbus, RS-483) IP20 (opcja IP54 do 120 kVA) RS-232, USB, styki beznapięciowe, (opcja SNMP, Modbus, RS-483) od 1900×650×850 do 1900×1800×950 550–2470 od 0 do 40 Parametry techniczne Technologia Znamionowa moc wyjściowa, w [kVA] Znamionowe napięcie wyjściowe, w [V] (± regulacja napięcia, w [%]) Częstotliwość napięcia wyjściowego, w [Hz], (± tolerancja, w [%]) Znamionowe napięcie wejściowe, w [V], (± tolerancja, w [%]) Czas podtrzymania przy 80% obciążenia znamionowego bez dodatkowych stringów bateryjnych, w [min] Współczynnik zawartości harmonicznych (THDu na wyjściu/THDi na wejściu), w [%] Współczynnik mocy wejściowej/wyjściowej, cos ϕ, w [-] Współczynnik szczytu (crest factor), w [-] Dopuszczalne przeciążenie, w [%/min] „Miękki” (soft) start/obejście (bypass) automatyczne/ręczne Praca równoległa Zabezpieczenie: zwarciowe/przeciążeniowe/ termiczne akumulatorów Stopień ochrony IP obudowy Wbudowane porty komunikacyjne Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm] Masa całkowita, w [kg] Temperatura pracy (otoczenia), w [ºC] IP20 RS-232, USB, styki beznapięciowe, (opcja SNMP, Modbus, RS-483) od 1905×820×865 do 1905×1420×865 500–950 od 0 do 40 1450×680×800 285-400 od 0 do 40 Informacje dodatkowe Uwagi techniczne Normy, atesty, certyfikaty, standardy, znaki jakości Gwarancja, w [miesiącach] sprawność energetyczna podwójnej konwersji ≤96,5%, sprawność w trybie eBoost do 99% (również w układzie równoległym), kolorowy wyświetlacz dotykowy, technologia IGBT, beztransformatorowy sprawność energetyczna podwójnej konwersji ≤92,3%, sprawność w trybie eco do 99% kolorowy wyświetlacz dotykowy, IGBT PurePulse TM) z wbudowanym transformatorem separacyjnym na wyjściu CE, IEC 62040-1, IEC 62040-2, IEC 62040-3, IEC 60950 12+ CE, IEC 62040-1, IEC 62040-2, IEC 62040-3, IEC 60950 12+ sprawność energetyczna podwójnej konwersji ≤92,3%, sprawność w trybie eco do 99% (dla mocy 160–500kVA również w układzie równoległym), kolorowy wyświetlacz dotykowy IGBT PurePulse TM) z wbudowanym transformatorem separacyjnym na wyjściu CE, IEC 62040-1, IEC 62040-2, IEC 62040-3, IEC 60950 12+ Dane zamieszczone w zestawieniu zostały nadesłane i zautoryzowane przez firmy 68 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 520 VA – 720 VA Zaawansowany układ zarządzania energią w akumulatorach zestawienie zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA Impakt Sp. z o.o. 62-050 Mosina ul. Stanisława Lema 16 [email protected] www.impakt.com.pl Dystrybutor Producent Oznaczenie katalogowe VFI 10000/2000/30000 CP 3/3 PowerWalker VFI 15k–150k MP 3/3 CB VFI 20/30/40/60/80 TAP 3/3 BI/BX True On-Line (VFI) 10/20/30 True On-Line (VFI) 15–150 True On-Line (VFI-SS-111) 20/30/40/60/80 1f~208/1f~220/1f~230/1f~240 (±1) 1f~208/1f~220/1f~230/1f~240 (±1) 1f~208/1f~220/1f~230/1f~240 (±1) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,1) 50/60 (±0,1) 3f~230/400 (±20) 3f~230/400 (±20) 3f~230/400 (±20) w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji <2/<5 <2/<4 <2/<5 0,99/0,9 0,99/0,9 0,99/0,9 3:1 3:1 >130/0,01 110-130/1 <110/10 >150/0,001 >130/0,01 110–130/10 3:1 >150/0,01 125–150/0,1 110–125/1 <110/60 +/+/+ +/+/+ +/+/+ do 3 jednostek do 10 modułów do 3 jednostek +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20 IP20 IP20 RS-232, USB, SNMP slot, REPO RS-232, RS-485, 3×intelligent slot SNMP, REPO RS-232, USB, SNMP slot, REPO w zależności od konfiguracji 2030×600×1050 w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji od 0 do 40 w zależności od konfiguracji od 0 do 40 w zależności od konfiguracji od 0 do 40 oprogramowanie zarządzające, wysoki PF = 0,9, możliwość rozbudowy do 3 jednostek (do 90 kVA), opcja zwiększenia autonomii poprzez zastosowanie dedykowanych modułów bateryjnych oprogramowanie zarządzające, wysoki PF = 0,9, możliwość rozbudowy do 10 modułów, kolorowy dotykowy 7” wyświetlacz do zarządzania oprogramowanie zarządzające, wysoki PF = 0,9, możliwość rozbudowy do 4 jednostek (do 320 kVA), opcja zwiększenia autonomii poprzez zastosowanie dedykowanych modułów bateryjnych CE, RoHS, ISO 9001 CE, RoHS, ISO 9001 CE, RoHS, ISO 9001 24 24 24 Parametry techniczne Technologia Znamionowa moc wyjściowa, w [kVA] Znamionowe napięcie wyjściowe, w [V] (± regulacja napięcia, w [%]) Częstotliwość napięcia wyjściowego, w [Hz], (± tolerancja, w [%]) Znamionowe napięcie wejściowe, w [V], (± tolerancja, w [%]) Czas podtrzymania przy 80% obciążenia znamionowego bez dodatkowych stringów bateryjnych, w [min] Współczynnik zawartości harmonicznych (THDu na wyjściu/THDi na wejściu), w [%] Współczynnik mocy wejściowej/wyjściowej, cos ϕ, w [-] Współczynnik szczytu (crest factor), w [-] Dopuszczalne przeciążenie, w [%/min] „Miękki” (soft) start/obejście (bypass) automatyczne/ręczne Praca równoległa Zabezpieczenie: zwarciowe/przeciążeniowe/ termiczne akumulatorów Stopień ochrony IP obudowy Wbudowane porty komunikacyjne Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm] Masa całkowita, w [kg] Temperatura pracy (otoczenia), w [ºC] Informacje dodatkowe Uwagi techniczne Normy, atesty, certyfikaty, standardy, znaki jakości Gwarancja, w [miesiącach] Dane zamieszczone w zestawieniu zostały nadesłane i zautoryzowane przez firmy 70 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA Inventpower Sp. z o.o. 02-797 Warszawa Al. KEN 55/93 tel. 22 350 71 01 faks 22 350 71 02 [email protected] www.Inventpower.com MEDCOM Sp. z o.o. 02-230 Warszawa, ul. Jutrzenki 78 A tel. 22 314 42 00 faks 22 314 42 99 [email protected] www.medcom.com.pl Phoenix Contact Sp. z o.o. 55-095 Mirków, Długołęka, ul. Wrocławska 33D tel. 71 398 04 10, faks 71 398 04 99 [email protected] www.phoenixcontact.pl Borri SpA (Włochy) UPSaver MEDCOM Sp. z o.o. FM, FPM, FPTM Phoenix Contact Sp. z o.o. QUINT UPS AC VFI, VI, VFD, UHE 200–1600 True On-Line (VFI) 1–750 Off-Line 0,5 3f~380/3f~400/3f~415 (±1) 1f~230/3f~400/3f~440 (±1) 1f∼120/230 50/60 (±0,01) 50/60 (±0,1) 45–65 3f~380/3f~400/3f~415 (-20/+15) 1f~230, 3f~3×230/400 (±15) 1f~120/230 (80–264 V) w zależności od konfiguracji w zależności od liczby baterii w zależności od konfiguracji <1/<3 <3/<8 – 0,99/1 0,99/0–1 0,99/0,8 3:1 4:1 (6:1) – 150/1 125/10 600/3 s 125/10 150/1 + (programowalne)/+/+ +/+/+ +/+/+ do 8 jednostek tak nie +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20 RS-232, USB, EPO, praca z generatora, styki bezpotencjałowe, wejście bypassu, w opcji: SNMP, Modbus RTU, Modbus IP, BACnet IP20/IP21 IP20 USB, RS-232 USB w zależności od konfiguracji RACK 19" lub wielokrotność szafy 600×800×2200 130×125×125 do 5560 (1600 kW) od 0 do 40 od 35 od 0 do 40 2,2 od –25 do 70 technologia Full IGBT, sprawność do 99,5%, skalowalna architektura, modułowość serwisowa zapewniająca szybką naprawę urządzenia, redundantna szyna komunikacyjna pracy równoległej, dostęp serwisowy od przodu, możliwość instalacji w kształcie litery „L” lub „U” możliwość pracy UPS-a z funkcją kompensacji mocy biernej w tej samej sieci zasilającej IEC EN 62040-1, IEC EN 62040-2, ISO 9001, ISO 14001 tak 12 (możliwość rozszerzenia) 24–60 nr 12/2015 współpraca z akumulatorami w technologii VRLA 3,4–38 Ah,litowo-jonowymi i VRLA-WTR lub zasobnikiem UPS-CAP na bazie bezobsługowych kondensatoramów dwuwarstwowych, technologia IQ dostarcza ciągłą informację na temat stanu naładowania, czasu podtrzymania oraz żywotności podłączonego zasobnika energii EN 62040-3, EN 62040-4, EN 61000-3-2 (klasa A), EN 60715, UL 1778, Dyrektywa 2004/108/EWG 24 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 71 zestawienie zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA Dystrybutor Schneider Electric Polska Sp. z o.o. 02-673 Warszawa, ul. Konstruktorska 12 tel. 801 171 500, 22 511 84 64, faks 22 511 83 00 [email protected] www.schneider-electric.com SILCO Sp. z o.o. Sp. k. 80-298 Gdańsk, ul. Klukowska 7e tel. 58 762 90 90, faks 58 761 86 57 [email protected] www.silco.pl APC by Schneider Electric StarUPS Producent Oznaczenie katalogowe SRT6KRMXLI GVMPB200KHS MDL 3300 True On-Line (VFI-SS-111) True On-Line (VFI-SS-111) 6 200 system modułowy N+X, DSP (Digital Signal Processor) 20–200/ 30–300 1f~230 (±2) 3f~400 (±2) 3f~380/3f~400/3f~415 (± 1) 50/60 (±3) 50/60 (±1) 50/60 (od ±1 do ±10, konfigurowalne) 1f~230 (±20) 3f~400 (±20) 3f~400 (±15) 8,7 w zależności od konfiguracji w zależności od konfiguracji <3/<5 <2/<3 < 2 przy obciążeniu liniowym 0,95/1 0,99/0,9 0,99 Parametry techniczne Technologia Znamionowa moc wyjściowa, w [kVA] Znamionowe napięcie wyjściowe, w [V] (± regulacja napięcia, w [%]) Częstotliwość napięcia wyjściowego, w [Hz], (± tolerancja, w [%]) Znamionowe napięcie wejściowe, w [V], (± tolerancja, w [%]) Czas podtrzymania przy 80% obciążenia znamionowego bez dodatkowych stringów bateryjnych, w [min] Współczynnik zawartości harmonicznych (THDu na wyjściu/THDi na wejściu), w [%] Współczynnik mocy wejściowej/wyjściowej, cos ϕ, w [-] Współczynnik szczytu (crest factor), w [-] 3:1 125/1, 150/30 s Dopuszczalne przeciążenie, w [%/min] „miękki” (soft) start/obejście (bypass) automatyczne/ręczne Praca równoległa Zabezpieczenie: zwarciowe/przeciążeniowe/ termiczne akumulatorów Stopień ochrony IP obudowy nieograniczony 3:1 w zależności od liczby baterii 150/1 +/+/+ +/+/+ +/+/+ brak możliwości do 4 jednostek do 4 szaf UPS +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20 IP20 IP20 RJ-45 10/100 Base-T, szeregowy RJ-45, SmartSlot, USB RJ-45 (LAN), RS-485 (Modbus) RS-232, RS-485 174×432×719 1970×1052×854 60 od 0 do 40 724 od 0 do 40 Uwagi techniczne alarmy dźwiękowe, wyświetlacz LCD, wersja RACK/TOWER, możliwość podłączenia dodatkowych baterii zewnętrznych, oprogramowanie zarządzające, korekta PF, regulacja częstotliwości i napięcia Normy, atesty, certyfikaty, standardy, znaki jakości CE, znak CE, EAC, EN/IEC 62040-1, EN/IEC 62040-2, ENERGY STAR (UE), IRAM, RCM, VDE prostownik IGBT, korekta PF, wysoka sprawność, tryb ECOnversion, dotykowy graficzny wyświetlacz LCD, oprogramowanie zarządzające, wskaźnik statusu LED, gniazdo styków bezprądowych znak C, CE, EN/IEC 62040-1, EN/IEC 62040-2, EN/IEC 62040-3, IBC 2012 i CBC2013 do Sds=2, 02 g, ISTA 2B, OSHPD, UL 1778 12 Wbudowane porty komunikacyjne Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm] Masa całkowita, w [kg] Temperatura pracy (otoczenia), w [ºC] 6000×8400×14000 6000×11000×20000 150–750 od 0 do 40 Informacje dodatkowe Gwarancja, w [miesiącach] 36 (24 na akumulator) system modułowy N + X, funkcja zimnego startu, moduły 20 kVA oraz 30 kVA wymieniane podczas pracy urządzenia typu Plug and Play, dotykowy panel sterujący LCD, trzypoziomowy system ładowania, ręczny bypass CE, EN62040-1-1, EN62040-2 (EMC) 12 Dane zamieszczone w zestawieniu zostały nadesłane i zautoryzowane przez firmy 72 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 zestawienie zasilaczy UPS o mocy do 800 kVA SOCOMEC Polska Sp. z o.o. 01-625 Warszawa, ul. Mickiewicza 63 tel. 22 825 73 60, faks 22 825 73 60 [email protected] www.socomec.pl SOCOMEC NETYS RT 1–11 kVA Masterys Green Power 2.0 10–120 kVA/kW Delphys Green Power 2.0 160–800 kVA/kW Modulys Green Power 2.0 25–600kVA/kW True On-Line (VFI-SS-111) True On-Line (VFI) True On-Line (VFI) True On-Line (VFI) 1–11 10–120 160–800 25–600 1f~200/1f~208/1f~220/1f~230/1f~240 1f~230/3f~400 (±1) 3f~400 (±1) 1f~230/3f~400 (±1) 50/60 (±10) 50/60 (±10) 50/60 (±10) 50/60 (±10) 1f~230 (160–275V) 3f~400 (±20) 3f~400 (±20) 3f~400 (–15/+20) do kilku godzin (osobne moduły bateryjne) do kilku godzin (osobne szafy bateryjne) do kilku godzin (osobne szafy bateryjne) do kilku godzin (osobne szafy bateryjne) –/<5 <1/<2,5 <1/<2,5 <1/<3 0,99/0,9 0,99/1 0,99/1 0,99/1 3:1 3:1 3:1 3:1 150/30s 150/1 150/1 150/1 +/+/+ +/+/+ +/+/+ +/+/+ do 2 jednostek do 6 jednostek do 4 MW do 3 szaf systemowych +/+/– +/+/+ +/+/+ +/+/+ IP20 IP20 (inne jako opcja) IP20 (inne jako opcja) IP20 (inne jako opcja) RS-232, LAN RJ-45, USB, COM, karta styków bezpotencjałowych, EPO (RJ11) RS-232, LAN RJ-45 (web/SNMP), karta styków bezpotencjałowych, EPO (RJ11) od 800×795×400 do 1930×700×800 190–460 od 0 do 40 RS-232, LAN RJ-45, karta styków bezpotencjałowych, EPO (RJ11) od 1930×700×800 do 2060×950×3700 470–3400 od 0 do 40 RS-232/485, LAN RJ-45, karta styków bezpotencjałowych, EPO (RJ11) 1975×600×900 (jedna szafa do 200kVA) 210 (szafa), 34 (moduł) od 0 do 40 praca równoległa redundantna 1+1, jednostki przystosowane do pracy jako tower lub rack 19”, dostępne dodatkowe moduły bateryjne oraz ładowarki prostownik IGBT, wysoka sprawność sięgająca w trybie on-line 96%, zdolność zwarciowa do 3,2 In prostownik IGBT, wysoka sprawność sięgająca w trybie online 96%, możliwość zastosowania baterii współdzielonej, zdolność zwarciowa do 3,4 In sprawność zasilacza w trybie online sięgająca 96,5%, moduły mocy i bateryjne typu „plug-in” stosowane zamiennie, moduł bypassu typu „plug-in”, możliwość montażu w szafie klienta (OEM) CE, IEC 62040-1-1, IEC 62040-2, IEC 62040-3, TÜV-GS, A-tick, C-tick EN 62040-1, EN 62040-2, EN 62040-3, CE, sprawność potwierdzona certyfikatem TÜV EN 62040-1, EN 62040-2, EN 62040-3, CE, sprawność potwierdzona certyfikatem Bureau Veritas CE, IEC 62040-1-2, EN 62040-1-2, IEC 60950-1, IEC 62040-2, EN 62040-2, IEC 62040-3 24 12+ 12+ 12+ RACK 2-6U 13–66 od 0 do 40 nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 73 prezentacja magazyny energii dostępne w Polsce EST Energy Sp. z o.o. Sp. k. Ostatnie lata wskazują na wzrost aktywności polskich placówek naukowo-badawczych w dziedzinie systemów magazynów energii (ESS – Energy Storage Systems). Jak donosi raport „Energy storage innovation in Europe” [1] Polska jako jeden z dwóch krajów Europy Wschodniej zaangażowała się w kilka projektów badawczych na kwotę kilkunastu milionów euro. Według tego samego raportu ta sytuacja może sugerować, że nasz kraj w nieodległej przyszłości dołączy do aktywnych graczy na tym rynku. W ocenie wielu specjalistów, może mieć to miejsce zarówno na rynku energetyki zawodowej, jak i nawet na poziomie gospodarstw domowych. P olskie spółki energetyczne od kilku lat aktywnie rozpoznają dostępne rozwiązania systemów magazynowania energii. Widzą one potrzebę poznania dostępnych rozwiązań i możliwości ich zastosowania na naszym rynku energetycznym. Czym są magazyny energii i gdzie można je zastosować? Najprościej na to pytanie odpowiemy, że jest to urządzenie mogące przyjąć energię w momencie jej nadprodukcji i oddać do zasilanych odbiorników, kiedy zajdzie potrzeba jej użycia. Pierwsze doświadczenia z magazynowaniem energii datuje się na 1880 rok, gdy w USA wykorzystano po raz pierwszy do tego celu baterie ołowiowo-kwasowe. Następne pojawiły się elektrownie szczytowo-pompowe. Naukowcy prowadzili różnego rodzaju projekty badawcze, które wskazy- wały kolejne możliwości magazynowania energii. wyrównanie obciążenia Sposoby magazynowania, kompensacja strat przesyłu, op. inwest poczynając od najniższej sprawności, podzielić możeelektrownia do odbiornika my na cztery dziedziny: termodynamiczną (stopiona „black” Start sól), mechaniczną (koło wyrównanie obciążenia, zamac howe), elektryczną op. inwest duży obiekt (superkondensatory) i elekintegracja OZE trochemiczną (baterie, ogniwa paliwowe). Zastosowanie elektrochemicznych magazynów energii ze względu na ich sprawność, możliwość poprawa regulacja arbitraż jakości użytkowej częstotliwości energii lokacji i relatywnie niskie koszty jest najczęstsze spo- Rys. 1. Miejsca aplikacji magazynów energii w systemie energetycznym śród do dziś zastosowanych ich praktyczne wykorzystanie w Kra- kich podsektorach elektroenergetyki: komercyjnie. Dostępne komercyjnie technologie jowym Systemie Elektroenergetycz- wytwarzaniu (w źródłach konwencjomagazynowania energii umożliwiają nym [2]. Doświadczenia krajów roz- nalnych i rozproszonych, w tym odnawiniętych wskazują wialnych), przesyle, dystrybucji, obrona możliwość wyko- cie energią oraz przez odbiorców końrzystania zasobni- cowych. Dodatkowo korzyści mogą ków energii w wielu być osiągane poza sektorem elektrozespół prądotwórczy różnych strategiach, energetyki, np. dzięki redukcji emisji tj. zarządzanie ob- zanieczyszczeń oraz ograniczenia emiSYSTEM PRZETWARZANIA I MAGAZYNOWANIA ENERGII ciążeniem, współ- sji CO2. Rysunek 1. przedstawia możlikontroler praca z odnawial- we miejsca instalacji magazynów enerpanele PV sieć zawodowa ładowania falownik nymi źródłami ener- gii w systemie energetycznym. DC / AC DC / DC Magazyny energii w systemie energii czy świadczenie usług regulacyjnych getycznym mogą mieć kilka zastoso(technicznych lub wań: akumulatory LiFePO4 ekonomicznych). łagodzenie strat przesyłu, odbiory Korzyści z pracy za- wyrównanie obciążeń, przesunięcie modernizacji linii czy stacji, łagodzesobnika mogą być Rys. 2. Schemat magazynu energii małej mocy osiągane we wszystnie szczytu konsumpcji, 74 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 20 kV 220 kV 110 kV 20 kV 110 kV nr 12/2015 generator turbina wiatrowa magazyn energii elektrownia słoneczna układ sterowania Fot. 1. M agazyn indywidualny gotowy do instalacji. Zdjęcie ze stoiska EST Energy podczas targów ENERGETAB 2015 wyrównanie poziomu mocy wyjścio wej siłowni wiatrowej i słonecznej, regulacja częstotliwości przez wstrzyknięcie energii, transakcje energetyczne, wsparcie energią systemu elektro energetycznego przy ponownym rozruchu produkcji energii. Niebagatelną zaletą jest także możliwość zastosowania magazynów energii w gospodarstwach domowych, np. w skojarzeniu z odnawialnymi źródłami energii. Przykłady pokazano na rysunku 2., gdzie umieszczono gotowy zasobnik do zastosowania domowego. Planując przygotowanie instalacji fotowoltaicznej w domu jednorodzinnym warto rozważyć zastosowanie magazynu energii. W takim przypadku ESS pozwala nadwyżkę energii elektrycznej ze słońca niespożytkowaną przez urządzenia domowe w ciągu dnia, zmagazynować do użycia po odbiornik energii (szkoła, ratusz, szpital, przepompownia, oświetlenie uliczne) Rys. 3. Diagram mikrosieci z magazynem energii zmroku. W letnie dni (dłuższy okres nasłonecznienia) instalacja domowa będzie zasilana z zasobnika do wschodu słońca. W przypadku instalacji fotowoltaicznej bez magazynu energii, tylko około 20% energii słonecznej jest użyte na przez domowników, przy zastosowaniu magazynu – około 80% energii może być przeznaczone na domowe potrzeby. Wraz z naszymi partnerami podjęliśmy się zadania przedstawienia na polskim rynku serii gotowych produktów z dziedziny magazynowania energii w zakresie mocy od 3 kW (gospodarstwo domowe) do 40 kW (biznes, prosument). Klienci mieli okazję zobaczyć ESS serii Pro Hybrid 9–10 kW (fot. 1.) na stoisku EST Energy podczas targów ENERGETAB 2015. Widzimy miejsce dla zastosowania magazynu energii instalacji w obrębie np. gminy, w ramach mikrosieci, w której planujemy element Fot. 3. P rzykład instalacji w Karolinie Północnej na potrzeby SE nr 12/2015 Fot. 2. M agazyn do mikrosieci wytwarzania energii z wiatru, słońca czy agregatu biogazowego. Możemy zastosować energię z ESS do oświetlenia ulic, ogrzewania urzędu lub oświetlenia imprezy sportowej w hali widowiskowej. Cele tego typu można osiągać projektując odpowiednie połączenia wewnątrz mikrosieci. Możliwości potencjalnego finansowania inwestycji w magazyn energii widzimy w dopłatach środowiskowych i funduszach europejskich na okres 2014–2020. Pierwsze w części gospodarstw domowych, a drugie dla przypadku mikrosieci gminnej. Tu zastosowanie znajdą systemy produkowane seryjnie typu COMMERCIAL o parametrach od 40 kW/40 kWh dla mikrosieci i sieci wydzielonych, aż do rozwiązań dużej mocy projektowanych według indywidualnych wymagań technicznych inwestora. Fotografia 2. przedstawia magazyn dla mikrosieci. Na fotografii 3. został pokazany przykład instalacji w Karolinie Północnej. Głównym elementem systemów ESS proponowanych przez EST Energy jest niepalna bateria akumulatorów LiFePO4 (litowych z fosforanem żelaza), których żywotność sięga >20 lat (>80% pojemności znamionowej), przy zachowaniu pojemności 6000 pełnych cykli rozładowań. Ogniwa te mają wyjątkowo wysoką trwałość, zaś lit nie zawiera żadnych metali ciężkich ani trucizn. Można go poddać recyklingowi w sposób łatwy i przyjazny dla środowiska. „Elektro- nika” składa się z przetwornic napięcia stałego i przemiennego o szerokim zakresie parametrów pracy. Z tego powodu magazyny energii można implementować w nowych instalacjach i adaptować do instalacji istniejących. Duży wpływ na rozwój tej dziedziny miał będzie rozwój polskiego prawodawstwa i lokowanie w nim technicznych warunków lokalizacji magazynu energii. Dyrektywy europejskie podkreślają rangę tego zagadnienia, a wydaje się, że polskie prawodawstwo podąży za przykładem krajów UE. literatura 1. F. Geth, J. Kathan, L. Sigrist, P. Verboven, Energy storage Innovation in Europe, październik 2013. 2. T. Pakulski, B. Czarnecki, Strategie wykorzystania zasobników energii oraz odnoszone korzyści. 3. Materiały marketingowe partnerów handlowych. reklama EST Energy Sp. z o.o. Sp. k. 05-400 Otwock ul. Żeromskiego 114 tel. 22 779 09 00 faks 22 779 09 09 [email protected] www.estenergy.pl w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 75 prezentacja UPS-y GE z serii SG o mocy 200 kVA w Radiu Watykańskim GE Industrial Solutions Radio Watykańskie transmituje papieskie wypowiedzi i nadaje wiadomości w 39 językach. Słuchają go miliony ludzi na całym świecie. Wykorzystywane dotychczas przestarzałe systemy zasilania gwarantowanego, w które wyposażona była rozgłośnia, zostały ostatnio zastąpione dwoma UPS-ami GE z serii SG o mocy 200 kVA. Dzięki temu można mieć pewność, że około 250 000 ludzi zgromadzonych na Placu Św. Piotra i miliony słuchaczy na całym świecie nie uronią żadnego słowa przemawiającego papieża. I nstalacja nowego sprzętu miała miejsce w Pałacu Papieża Leona XIII. Zespół instalatorów z GE wykonał swoją pracę perfekcyjnie, zamieniając UPS-y bez spowodowania przerwy w działaniu rozgłośni, co było szczególnie ważne z racji trwającego właśnie Wielkiego Postu, obfitującego w wydarzenia liturgiczne. – Cały świat chciał usłyszeć każde słowo Papieża. Nie mogliśmy sobie pozwolić na żadną przerwę w transmisji – powiedział Sandro Piervenanzi, dyrektor techniczny Radia Watykańskiego. – UPS-y GE zapewniły stabilne, niezakłócone zasilanie, potrzebne w trak- cie wykonywania najważniejszych operacji. W swojej klasie UPS-y GE z serii SG są jednymi z najskuteczniejszych i najbardziej godnych zaufania trójfazowych systemów zasilania gwarantowanego. Mogą podtrzymywać zasilanie nawet najważniejszych urządzeń. Aby zoptymalizować pobór energii, urządzenia SG mogą pracować w trybie eBoost, w którym da się uzyskać skuteczność konwersji na poziomie 99 procent. Seria SG gwarantuje ograniczenie zniekształceń harmonicznych oraz najlepszą w swojej klasie regulację napięcia wyjściowego i dynamiczną reakcję na zmiany wa- runków pracy. Są to rozwiązania przyjazne dla środowiska naturalnego. Z kolei klienci mogą dzięki nim ograniczyć koszty. Od ponad wieku GE jest liderem w tworzeniu innowacyjnych technologii i podnoszeniu jakości świadczonych usług, dosłownie pomagając zasilać świat w energię elektryczną. Przez nieustanny rozwój, tworzenie nowoczesnych produktów oraz najwyższy poziom obsługi, GE osiągneło pozycję przodującego dostawcy rozwiązań zasilania awaryjnego. Łącząc możliwości techniczne tradycyjnych sieci elektrycznych z po- Fot. 1. U rządzenie UPS serii SG z technologią eBoost trzebami dzisiejszego biznesu GE oferuje kompletne portfolio produktów i usług, od prostych zasilaczy UPS i baterii po zaawansowane systemy zasilania awaryjnego, od prostych usług serwisowych po rozległe kontrakty serwisowe, gwarantując nieprzerwane dostawy wymaganej jakości energii elektrycznej. Więcej informacji na temat produktów i usług GE Critical Power znajduje się na stronie www.gecriticalpower. com, www.gepowercontrols.com/pl. reklama Fot. 2. Z espół instalatorów z GE wykonał swoją pracę perfekcyjnie, zamieniając UPS-y bez spowodowania przerwy w działaniu rozgłośni Radia Watykańskiego 76 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l GE Power Controls S.A. Biuro Handlowe 00-869 Warszawa ul. Towarowa 25A I piętro tel. 22 520 53 53 www.gepowercontrols/com/pl/ nr 12/2015 prezentacja akumulatory bezobsługowe to podstawa działania UPS-a Robert Bachurewicz – DACPOL Sp. z o.o. B ateria akumulatorów to bardzo ważny element UPS-a. Ich uszkodzenie może spowodować paraliż funkcjonowania wszystkich urządzeń przyłaczonych do wyjścia zasilacza UPS. W przypadku serwerowni oznacza to blokadę dostępu do kluczowych danych firmowych, co z kolei może spowodować przestój w pracy przedsiębiorstwa i wymierne straty finansowe. Każdy użytkownik komputera zdaje sobie sprawę z tego, jak zbawienny jest fakt posiadania zasilacza UPS, gdy po wielogodzinnej pracy nagle następuje zanik napięcia w sieci zasilającej. Wspomnieć należy również o zagrożeniu pacjentów w szpitalach i innych placówkach medycznych przy potencjalnym zatrzymaniu urządzeń medycznych. Stosowanie systemów zasilania gwarantowanego jest wręcz konieczne. Akumulator kwasowo-ołowiowy jako źródło energii elektrycznej znany jest ludzkości od połowy XIX w. W ciągu 150 lat był ciągle udoskonalany. Eliminowano wady, zwiększano pojemności przy minimalizacji wymiarów, wydłużano żywotność. Zasada działania jednak wciąż pozostaje taka sama: wytwarzanie siły elektromotorycznej na elektrodach zanurzonych w elektrolicie. Pomimo na pozór prostej konstrukcji dzisiejsze akumulatory to w rzeczywistości zaawansowane technologicznie urządzenia zbudowane z najwyższej jakości materiałów. Na szczególną uwagę zasługują tutaj akumulatory bezobsługowe wykonane w technologii AGM. Szczelne obudowy wyposażone są w zawory bezpieczeństwa upuszczające nadmiar gazów wydzielanych na skutek przeładowania. Elektrolit uwięziony jest w separatorach z włókna szklanego, nr 12/2015 nie ma ryzyka jego wylania ani konieczności uzupełniania wody. Mogą pracować w dowolnej pozycji, a stopień samorozładowania jest minimalny, co umożliwia długie składowanie bez konieczności doładowywania. Doskonale nadają się do pracy buforowej. Ich żywotność sięga 12 lat. Ogólnie dostępne pojemności to 1–200 Ah, napięcia 2,6 i przede wszystkim 12 V. W celu uzyskania większych napięć lub pojemności możliwe jest łączenie akumulatorów szeregowo, równolegle, lub inne kombinacje tych połączeń. Trwałość akumulatorów instalowanych w UPS-ach wynosi zazwyczaj od 5 do 10 lat pod warunkiem przestrzegania zasad ich właściwej eksploatacji. Po tym czasie pojemność akumulatora drastycznie maleje, a czas podtrzymywania pracy urządzenia znacząco spada. Dlatego też po czwartym roku działania UPS-a należy zaplanować budżet na wymianę baterii. Akumulatory, które nie podlegają sprawdzeniu, nie tylko mogą ulec awarii, ale także mogą wybuchnąć. Spotkaliśmy się z przypadkami, gdy niesprawna bateria eksplodowała, powodując pożar serwerowni. Straty poniesione w jego wyniku były ogromne. Można było uniknąć tej tragedii inwestując w regularny serwis urzą- dzeń i stosować się do zaleceń producenta dotyczących harmonogramu wymiany akumulatorów oraz zasad ich poprawnej eksploatacji. Wymianą akumulatorów powinni zająć się specjaliści. Da nam to pewność, że zostały prawidłowo podłączone, a tym samym, że będą sprawnie działały. Serwis akumulatorów zależy od wybranego przez klienta rodzaju kontraktu. W zależności od ustaleń dobierany jest odpowiedni plan serwisowy, w którym określone są terminy wizyt specjalistów, zakres usług, daty wymiany materiałów eksploatacyjnych. Plan dobierany jest indywidualnie w zależności od potrzeb klienta. Specyfika niektórych firm, nie pozwala na przeprowadzenie serwisu w godzinach pracy czy produkcji przedsiębiorstwa. Długość wizyty serwisowej jest uzależniona od rodzaju przeprowadzonej kontroli, ale chodzi o to, żeby zajęło to jak najmniej czasu i nie ingerowało w pracę firmy. Dodatkowo najnowsze urządzenia UPS mają możliwość zdalnego monitoringu, więc część problemów, na podstawie raportów online, jesteśmy w stanie rozwiązywać zdalnie. Intuicyjny interfejs urządzeń pozwala także na łatwą kontrolę ich pracy przez osobę, która nadzoruje serwerownię. Odpowiednia reakcja na komunikat urzą- dzenia, szybka reakcja na sygnał alarmowy dotyczący pracy urządzenia znacząco skraca czas podjęcia działania, które wykluczy większą awarię. Do systemów zasilania bezprzerwowego szczególnie polecamy stosowanie akumulatorów „z wyższej półki „jakościowej, przy jednocześnie rozsądnym poziomie cenowym. Produkty włoskiej firmy FIAMM wyróżniają się najwyższą jakością wykonania i doskonałymi parametrami. Można je z powodzeniem stosować w aplikacjach o najwyższym znaczeniu. Często pozorna oszczędność z tytułu zakupu tańszego akumulatora kończy się jego szybszą wymianą lub co gorsza brakiem pewności zasilania. Dlatego każdy powinien sam odpowiedzieć na pytanie, czy stać go na „oszczędzanie” na tak ważnych elementach. reklama DACPOL Sp. z o.o. 05-500 Piaseczno, ul. Puławska 34 tel. 22 703 51 00 faks 22 703 51 01 [email protected] www.dacpol.eu w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 77 instalacje elektroenergetyczne zastosowanie II klasy ochronności w urządzeniach domowych powszechnego użytku dr inż. Ryszard Zacirka, dr inż. Janusz Konieczny – Politechnika Wrocławska Każde urządzenie elektryczne musi być tak skonstruowane i wykonane, aby oprócz założonych cech funkcjonalnych zapewniało bezpieczeństwo podczas jego użytkowania, a także nie powodowało zakłóceń w pracy instalacji, z której jest zasilane. S zczególne wymagania w powyższych kwestiach stawia się urządzeniom eksploatowanym przez osoby niewykwalifikowane. Bezpośredni kontakt niewykwalifikowanego użytkownika z urządzeniem elektrycznym wymusza stosowną budowę tych urządzeń, gwarantującą odpowiednio wysoki poziom bezpieczeństwa przeciwporażeniowego. Użytkowanie urządzenia zgodnie z przeznaczeniem i w warunkach do tego przewidzianych praktycznie eliminuje ryzyko porażenia użytkownika prądem elektrycznym. Jednakże zdarzają się wypadki porażeń, wynikające najczęściej z nieznajomości lub nieprzestrzegania zasad eksploatacji przez użytkowników. W takich przypadkach środki ochrony przeciwporażeniowej zastosowane w urządzeniu lub instalacji mogą nie działać prawidłowo. budowa elektrycznych urządzeń powszechnego użytku Zasadniczy podział urządzeń elektrycznych (w tym także urządzeń domowych powszechnego użytku), streszczenie W artykule scharakteryzowano zasady budowy urządzeń domowych powszechnego użytku. Zwrócono uwagę na zagrożenia, jakie mogą występować przede wszystkim podczas uszkodzeń urządzeń, uszkodzeń instalacji lub z powodu niewłaściwej eksploatacji urządzenia. Wskazano zastosowanie modernizacji urządzeń I klasy ochronności, k tóra umożliwiłaby minimalizację tych zagrożeń. 78 istotny z punktu widzenia realizacji ochrony przeciwporażeniowej, to podział ze względu na klasy ochronności (zgodnie z PN‑EN 61140:2005 [4]). Urządzenia poszczególnych klas cechują się następującymi parametrami: urządzenia I klasy ochronności to urządzenia mające co najmniej izolację podstawową części czynnych oraz części przewodzące dostępne połączone z przewodem PE poprzez zacisk ochronny (urządzenia klasy I mogą mieć niektóre części izolowane izolacją podwójną lub wzmocnioną oraz części zasilane napięciem bardzo niskim); urządzenia II klasy ochronności to urządzenia, w których części czynne izolowane są za pomocą izolacji podwójnej lub wzmocnionej. Nie mają one zacisku ochronnego. Takie urządzenia dzieli się na trzy typy: –– w obudowie izolacyjnej, –– w obudowie metalowej, –– w obudowie mieszanej; urządzenia III klasy ochronności, to urządzenia, w których ochrona przeciwporażeniowa jest zapewniona przez zasilanie bardzo niskim napięciem (SELV lub PELV). Zastosowanie określonej klasy ochronności w urządzeniu wymaga doboru i odpowiedniej koordynacji środków ochrony przeciwporażeniowej w instalacji. W przypadku urządzeń I klasy ochronności ochronę podstawową (przed dotykiem bezpośrednim) realizuje się przez zastosowanie obu- w w w. e l e k t r o . i n f o . p l dów oraz przez izolowanie części czynnych. Ochronę przy uszkodzeniu (przy dotyku pośrednim) w większości przypadków zapewnia samoczynne wyłączenie zasilania (środek zastosowany w instalacji). Wyłączenie zasilania w wymaganym czasie gwarantuje, że napięcie dotykowe pojawiające się w wyniku uszkodzenia ochrony podstawowej na częściach przewodzących dostępnych nie będzie niebezpieczne dla użytkownika. W urządzeniach II klasy ochronności ochrona przeciwporażeniowa jest realizowana przez izolację podwójną, wzmocnioną lub równoważną. Uszkodzenie izolacji o zwiększonej wytrzymałości elektrycznej i mechanicznej jest mało prawdopodobne, co zapobiega pojawieniu się napięć dotykowych na częściach przewodzących dostępnych. Według normy PN-IEC 364-4481:1994 [5] na dobór środków ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych w praktyce wpływają takie warunki zewnętrzne, jak: kwalifikacje osób, impedancja ciała ludzkiego oraz kontakt użytkowników urządzeń z potencjałem ziemi. W normie [5] zapisano, że ochronę podstawową przez izolowanie części czynnych oraz ochronę przez zastosowanie obudów można stosować we wszystkich warunkach wpływów zewnętrznych. Również ochronę przy uszkodzeniu przez samoczynne wyłączenie zasilania można stosować we wszystkich instalacjach niskiego napięcia, a zasady jego skutecznego działania zawarte są w nor- mie PN‑EN 60364-4-41 [6]. W podobny sposób sytuacja przedstawia się w przypadku ochrony przez zastosowanie urządzeń II klasy ochronności – zakres zastosowań tego środka nie ma istotnych ograniczeń. Reasumując przytoczone powyżej zapisy norm, stwierdzić można, że urządzenia I oraz II klasy ochronności mają ten sam zakres zastosowania ze względu na wpływ warunków zewnętrznych na skuteczność środków ochrony przeciwporażeniowej zastosowanych w tych urządzeniach. Różnice (ograniczenia dla urządzeń określonej klasy) mogą występować tylko w instalacjach specjalnych lub w instalacjach o specjalnej lokalizacji, jeśli w odpowiedniej normie zabroniono stosowania określonych środków ochrony lub zaostrzono kryteria ich skutecznego działania. realia eksploatacji domowych urządzeń elektrycznych Właściwa eksploatacja urządzeń elektrycznych zależy nie tylko od stanu urządzeń, ale również od stanu instalacji elektrycznej, z której są one zasilane, oraz od środowiskowych warunków występujących w miejscu eksploatacji. Obecnie eksploatowane instalacje mieszkaniowe cechują się znacznym zróżnicowaniem ich wieku, a tym samym – zróżnicowaniem stanu technicznego instalacji oraz jej wyposażenia. Instalacje projektowane i oddawane do użytkowania od drugiej połowy nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 79 instalacje elektroenergetyczne Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 80 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl reklama OBUDOWY PRZEMYSŁOWE Obudowy aluminiowe pod pulpity operatorskie i systemy zawieszeń - AluFACE – obudowa aluminiowa IP66 - MultiVISION – obudowa pod pulpit sterowniczy IP65 - TopVISION – obudowa pod pulpit sterowniczy IP54 - TaraPlus – systemy zawieszeń IP54 ProfiPLUS - nowy system ZAWIESZEŃ! Innowacyjne rozwiązanie systemu podwieszania pulpitów. Estetyczny, ładnie wyglądający i prosty w obsłudze system. nr 12/2015 www.rolec.com.pl w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 81 zestawienie przegląd obudów uniwersalnych Obudowa uniwersalna CS Dystrybutor: Eaton Electric Sp. z o.o. 80-299 Gdańsk ul. Galaktyczna 30 tel. 58 554 79 00 faks 58 554 79 09 [email protected] www.moeller.pl Producent: Eaton Montaż aparatów: płyta montażowa Napięcie znamionowe Un, w [V]: – Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy graniczny Icu, w [kA]: – Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy eksploatacyjny Ics, w [kA]: – Klasa ochronności obudowy: – Stopień ochrony obudowy IP: IP66 Stopień odporności mechanicznej obudowy: IK09 Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm]: od 250×200×150 do 1200×1200×250 Masa całkowita, w [kg]: od 3,4 do 94,2 Temperatura pracy (otoczenia), w [°C]: od –40 do 70 Uwagi techniczne: Rozdzielnice CS to obudowy metalowe wykonane z wysokiej jakości stali o grubości 2 mm. Stal lakierowano proszkowo (paleta RAL 7035). W ofercie znajduje się 45 rozmiarów. Obudowy te są przystosowane do montażu na zewnątrz budynków przy zastosowaniu daszka ochronnego. Typ rozdzielnicy opisuje jednocześnie jej wymiary (np. CS‑32/150 to wymiary odpowiednio: wysokość 300, szerokość 200 i głębokość 150 [mm]). Szczelność obudowy zapewnia wylewana uszczelka z poliuretanu, a specjalnie uformowany profil wokół drzwi zabezpiecza przed wnikaniem wody czy oleju. W rozdzielnicach CS można stosować panele operatorskie lub aparaturę z serii RMQ nie zmniejszając przy tym stopnia ochrony IP66. Wynika to z faktu, że aparatura ta ma wysoki stopień ochrony IP69K. GT Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy eksploatacyjny Ics, w [kA]: – Klasa ochronności obudowy: I Stopień ochrony obudowy IP: IP65 Dystrybutor: ETI Polam Sp. z o.o. 06-100 Pułtusk ul. Jana Pawła II 18 tel. 23 691 93 00 faks 23 691 93 60 [email protected] www.etipolam.com.pl Producent: ETI Montaż aparatów: płyta montażowa w standardzie/ opcjonalnie wyjmowane wkłady montażowe pod zabudowę modułową Napięcie znamionowe Un, w [V]: – Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy graniczny Icu, w [kA]: – Stopień odporności mechanicznej obudowy: IK10 Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm]: od 250×200×150 do 1200×1000×400 Masa całkowita, w [kg]: od 3,61 do 74,88 Temperatura pracy (otoczenia), w [°C]: od –25 do 40 Uwagi techniczne: Zgodność z normami: EN 62208, EN 60529, IEC 62262. Zgodność z dyrektywą RoHS. Obudowy malowane wysokiej jakości farbą poliestrową odporną na promieniowanie UV. Drzwi otwierają się w obrysie zewnętrznym obudowy, co umożliwia bezpośrednie zestawianie kilku obudów w szeregu (specjalna konstrukcja zawiasów). Wylewana uszczelka poliuretanowa na drzwiach i przepuście. Pełna kompatybilność z asortymentem akcesoriów systemu SOLID GSX. 4XN160 i 4XP160 Klasa ochronności obudowy: I Stopień ochrony obudowy IP: od IP41 do IP44 Stopień odporności mechanicznej obudowy: IK10 Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm]: Dystrybutor: ETI Polam Sp. z o.o. od 500×550×160 do 1100×800×160 (natynkowe) 06-100 Pułtusk od 560×610×160 do 1160×860×160 (podtynkowe) ul. Jana Pawła II 18 Masa całkowita, w [kg]: od 9,67 do 26,63 tel. 23 691 93 00 faks 23 691 93 60 Temperatura pracy (otoczenia), w [ºC]: od –5 do 40 [email protected] www.etipolam.com.pl Uwagi techniczne: Zgodność z normami: EN 62208, EN 60529, IEC 62262. Zgodność z dyrektywą RoHS. ObudoProducent: ETI wy malowane wysokiej jakości farbą poliestrową odporną Montaż aparatów: wyjmowany wkład montażowy na promieniowanie UV. Duża uniwersalność i elastyczność z szynami TH-S lub/i płytami montażowymi konfiguracji. Wyjmowany wkład montażowy (możliwość preNapięcie znamionowe Un, w [V]: 690 ac fabrykacji w warsztacie lub na obiekcie). Możliwość podziału Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy graniczny w pionie dzięki specjalnym elementom podziałowym EPW. Icu, w [kA]: – W standardzie 2 zamki patentowe (kod klucza 1333). Wysokiej Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy eksploatacyjny jakości membranowe przepusty kablowe. Bogaty asortyment Dane zamieszczone w zestawieniu zostały nadesłane i zautoryzowane przez firmy Ics, w [kA]: – akcesoriów. 82 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 przegląd obudów uniwersalnych VH60NC Dystrybutor: Hager Polo Sp. z o.o. 43-100 Tychy, ul. Fabryczna 10 tel. 32 324 01 00, faks 32 324 01 50 [email protected] www.hager.pl Producent: Hager Montaż aparatów: szyny montażowe Napięcie znamionowe Un, w [V]: 3f~400 Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy graniczny Icu, w [kA]: – Stopień odporności mechanicznej obudowy: IK 07 Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm]: 880×348×94,5 Masa całkowita, w [kg]: – Temperatura pracy (otoczenia), w [°C]: – Uwagi techniczne: W nowej rozdzielnicy volta QuickConnect wprowadzono wiele nowych pomysłów, które pozytywnie przekładają się na codzienną pracę: oszczędność czasu potrzebnego do realizacji instalacji dzięki efektywnym krokom montażowym, większa przestrzeń okablowania, większa elastyczność w ofercie wyposażenia zacisków oraz bezpieczeństwo podczas montażu dzięki nowym opatentowanym kotwom do ścian kartonowo-gipsowych. W rozdzielnicy można umieścić w 5 rzędach 60 modułów. Obudowa w kolorze RAL 9010. Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy eksploatacyjny Ics, w [kA]: – Klasa ochronności obudowy: II Stopień ochrony obudowy IP: IP30 VH60NWB Dystrybutor: Hager Polo Sp. z o.o. 43-100 Tychy, ul. Fabryczna 10 tel. 32 324 01 00, faks 32 324 01 50 [email protected] www.hager.pl Producent: Hager Montaż aparatów: szyna montażowa TH + 4×płyta montażowa Stopień odporności mechanicznej obudowy: IK 07 Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm]: 880,5×348×94,5 Masa całkowita, w [kg]: – Temperatura pracy (otoczenia), w [°C]: – Uwagi techniczne: Podtynkowa rozdzielnica multimedialna (Volta VDI) przeznaczona do ścian kartonowo-gipsowych. W rozdzielnicy urządzenia można umieścić w 5 rzędach na szynie TH lub na 4 płytach montażowych. Obudowa w kolorze RAL 9010. Napięcie znamionowe Un, w [V]: 3f~400 Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy graniczny Icu, w [kA]: – Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy eksploatacyjny Ics, w [kA]: – Klasa ochronności obudowy: II Stopień ochrony obudowy IP: IP30 FW62UT3 Stopień odporności mechanicznej obudowy: IK09 Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm]: 950×550×110 Dystrybutor: Hager Polo Sp. z o.o. 43-100 Tychy, ul. Fabryczna 10 tel. 32 324 01 00, faks 32 324 01 50 [email protected] www.hager.pl Producent: Hager Masa całkowita, w [kg]: – Temperatura pracy (otoczenia), w [°C]: – Uwagi techniczne: Rozdzielnica podtynkowa o pojemności 72 modułów w 6 rzędach z polem telekomunikacyjnym. Wyposażona jest w 3 gniazda sieciowe oraz drzwi wentylowane. Obudowa w kolorze RAL 9010. Montaż aparatów: szyny montażowe + płyta montażowa Napięcie znamionowe Un, w [V]: 400 Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy graniczny Icu, w [kA]: – Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy eksploatacyjny Ics, w [kA]: – Klasa ochronności obudowy: II Stopień ochrony obudowy IP: IP30 nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 83 zestawienie przegląd obudów uniwersalnych Spacial SFP Dystrybutor: Schneider Electric Polska Sp. z o.o. 02-673 Warszawa, ul. Konstruktorska 12 tel. 801 171 500, 22 511 84 64 faks 22 511 83 00 [email protected] www.schneider-electric.com Producent: Schneider Electric Montaż aparatów: zabudowa stała Napięcie znamionowe Un, w [V]: 690 ac Stopień odporności mechanicznej obudowy: IK10 (IK 08 dla drzwi przeźroczystych) Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm]: od 2000×700×400 do 2000×1100×1000 Masa całkowita, w [kg]: – Temperatura pracy (otoczenia), w [°C]: od 5 do 50 Uwagi techniczne: Obudowy zrobione są ze stali o grubości 1,8 mm pomalowanej farbą epoksydowo-poliestrową o kolorze RAL 7035. Zgodność ze standardem: System Prisma Plus w Spacial SF pozwala na konstrukcję rozdzielnicy zgodnie z normą IEC 61439-2. Standardowy Spacial SF i SFP został przetestowany dla strefy 3UBC. Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy graniczny Icu, w [kA]: do 85 Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy eksploatacyjny Ics, w [kA]: do 85 Klasa ochronności obudowy: I Stopień ochrony obudowy IP: IP55 Thalassa PLM Dystrybutor: Schneider Electric Polska Sp. z o.o. 02-673 Warszawa, ul. Konstruktorska 12 tel. 801 171 500, 22 511 84 64 faks 22 511 83 00 [email protected] www.schneider-electric.com Producent: Schneider Electric Montaż aparatów: metalowa lub bakelitowa płyta montażowa Napięcie znamionowe Un, w [V]: 690 ac Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy graniczny Icu, w [kA]: – Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy eksploatacyjny Ics, w [kA]: – Klasa ochronności obudowy: II Stopień ochrony obudowy IP: IP66 Stopień odporności mechanicznej obudowy: IK10 (IK 08 dla drzwi przeźroczystych) Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm]: od 310×215×160 do 1056×852×350 Masa całkowita, w [kg]: – Temperatura pracy (otoczenia), w [°C]: od –50 do 150 Uwagi techniczne: Obudowy są odporne na działanie czynników zewnętrznych – wykonane z materiału samogasnącego, nie poddają się działaniu olejów, smarów, promieni słonecznych (UV) i nie korodują. Spełniają normy: IEC 61439-1, IEC 62208, IEC 60529. Części obudowy, panele tylne oraz drzwi są wyprodukowane z poliestru wzmacnianego włóknem szklanym i prasowane na gorąco. Kolor RAL 7032. Identyczne wykończenia dla wszystkich powierzchni. 2 zamki z podwójną wkładką lub 1 zamek z 3-poziomowym ryglowaniem. Zintegrowany daszek do użytku zewnętrznego. Odwracalność montowania drzwi. Kąt otwarcia drzwi 180°. S3DEX, S3XEX, PLMEX Wymiary zewnętrzne (wys.×szer.×gł.), w [mm]: od 300×200×150 do 1000×800×300 Masa całkowita, w [kg]: – Temperatura pracy (otoczenia), w [°C]: od –20 do 60 Uwagi techniczne: Oferujemy obudowy naścienne certyfikowane ATEX, włączając metalowe (Spacial S3DEX), ze stali nierdzewnej (S3XEX) i poliestrowe (Thalassa PLMEX). Gwarantują one bezpieczeństwo dla każdej aplikacji i w każdym obszarze klasyfikowanym jako „ATEX II2” lub „II3”, co oznacza instalację, gdzie zagrożenie może pojawić się sporadycznie w normalnych warunkach lub rzadko. Dystrybutor: Schneider Electric Polska Sp. z o.o. 02-673 Warszawa, ul. Konstruktorska 12 tel. 801 171 500, 22 511 84 64 faks 22 511 83 00 [email protected] www.schneider-electric.com Producent: Schneider Electric Montaż aparatów: płyta montażowa Napięcie znamionowe Un, w [V]: – Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy graniczny Icu, w [kA]: – Prąd znamionowy wyłączalny zwarciowy eksploatacyjny Ics, w [kA]: – Klasa ochronności obudowy: I Stopień ochrony obudowy IP: IP66 Dane zamieszczone zestawieniu zostały nadesłane Stopień odpornościwmechanicznej obudowy: IK10i zautoryzowane przez firmy 84 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 ochrona przeciwporażeniowa wykorzystanie elektryczności w terapii medycznej dr hab. inż. Stefan Gierlotka – Polski Komitet Bezpieczeństwa w Elektryce SEP W czasie Christian Gottlieb Kratzenstein na uniwersytecie w Kopenhadze leczył prądem elektrycznym bóle głowy i inne dolegliwości. Zalecał stosowanie niewielkich butelek lejdejskich, których pojemność zwiększał w kolejnych dniach terapii. W Regensburgu lekarz Johann Gottlieb Schäffer zajmował się elektryzacją mięśni i nerwów. Stosował elektryczność do leczenia sparaliżowanych członków. Popularyzował pogląd, że elektryczna terapia przyspiesza tętno u człowieka. Po zbudowaniu w 1766 roku maszyny elektrostatycznej przez Anglika Jesse Ramsdena generatory elektrostatyczne stosowali różni wędrowni znachorzy do uzdrawiania rozmaitych schorzeń. Elektroterapię maszyną elektrostatyczną stosowano również przy leczeniu impotencji. Rys. S. Gierlotka ykorzystanie elektryczności do celów terapeutycznych było stosowane już w starożytnej Grecji i Rzymie. Zabiegi elektrycznej stymulacji ciała człowieka wykonywano wkładając nogi pacjenta do wanny, w której znajdowały się ryby wytwarzające prąd elektryczny. W XVIII wieku, kiedy poznawane były zjawiska elektryczne, terapie prądem elektrycznym stały się modne w całej Europie. Oprócz praktykujących lekarzy uzdrawiające terapie elektryczne oferowali różni szarlatani, podobnie jak obecnie. W 1743 roku Johann Gottlob Krüger, profesor uniwersytetu w Halle, rozpoczął stosowanie terapii elektrycznej w stymulacji mięśni i innych narządów człowieka. Prowadził wykłady z medycyny oraz fizyki i elektryczności. W tym samym Rys. 1. Elektryzacja pacjenta maszyną elektrostatyczną w początkach XIX wieku nr 12/2015 W 1786 roku Luigi Galvani, profesor anatomii na uniwersytecie w Bolonii, zaobserwował, że butelka lejdejska razi prądem podobnie jak ryby elektryczne. Galvani zauważył powstawanie skurczu mięśni żabiej kończyny po jej dotknięciu końcówkami drutów wykonanych z różnych metali. W 1796 roku Alessandro Volta, profesor fizyki na uniwersytecie w Pawii, wyjaśnił zjawisko jako wynik pobudzenia mięśnia przez prąd elektryczny, powstały na skutek różnicy potencjałów między dwoma różnymi metalami zanurzonymi w elektrolicie wypełniającym tkankę mięśniową. Po wynalezieniu w 1800 roku przez Alessandra Volta ogniwa galwanicznego modne stały się kąpiele elektryczne. Siostrzeniec Galvaniego, Giovanni Aldini, stosując ogniwo galwaniczne Volty rozpoczął w 1804 roku zabiegi medyczne w wannie z wodą, w której pomiędzy dwiema elektrodami płynął prąd stały o natężeniu do 100 mA. Zaleceniem do tych kąpieli była terapia reumatyzmu, gośćca i bólów wszelkiego rodzaju. Pierwszy kliniczny oddział leczenia galwanoterapią założył w Anglii Golding Bird w 1849 roku. Bird opracował wykaz schorzeń kwalifikujących się do elektroterapii. W Berlinie Robert Remak w 1851 roku rozpoczął kliniczną galwanoterapię w leczeniu schorzeń mięśniowych i neurologicznych. W Niemczech z końcem XIX wieku do leczenia reumatyzmu i innych chorób nerwów rozpowszechniła się metoda dr. Schnee. Opracował on specjalny fotel do zabiegów elektryzacyjnych, który miał dwie pary na- Fot. S. Gierlotka W ostatnich latach trwa dyskusja o szkodliwości narażenia człowieka na pole elektromagnetyczne. Pole to, rzekomo szkodliwe, jest wykorzystywane z sukcesem terapeutycznym w medycynie. Fot. 1. E lektrostymulacja w drugiej połowie XX wieku czyń elektrolitycznych dla rąk i nóg. Zabiegi terapii elektrycznej na takich fotelach były w początkach XX wieku bardzo modne i powszechnie wykonywane w klinikach. W 1884 roku William Henry Stone po doświadczeniach z wpływem elektryczności na układ nerwowy i mięśniowy rozpoczął elektroterapię w leczeniu paraliżu o podłożu neurologicznym oraz różnych nerwobólach. Zauważył podczas badań, że rezystancja ciała człowieka chorego ma mniejszą wartość niż ciała zdrowego. Stymulacja prądem elektrycznym okazała się najskuteczniejszą metodą w fizykoterapii. Pod wpływem prą- streszczenie W artykule opisano historię wykorzystania elektryczności w terapii i diagnostyce medycznej. Opisano rozwój metod i urządzeń do elektrostymulacji oraz defibrylacji serca. Przedstawiono stosowanie prądu elektrycznego w terapii psychiatrycznej. Omówiono terapię z wykorzystaniem prądów wysokiej częstotliwości. Przedstawiono kliniczne zastosowanie pól elektromagnetycznych w terapii medycznej. w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 85 ochrona przeciwporażeniowa Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 86 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 87 prezentacja nowa stacja lubelskiego Elektromontażu na targach Energetics w Lublinie Elektromontaż-Lublin Sp. z o.o., Grupa REVICO Elektromontaż-Lublin Sp. z o.o. od ponad 60 lat specjalizuje się m.in. w produkcji kontenerowych stacji transformatorowych oraz rozdzielnic SN i nn. Firma była prekursorem na rynku prefabrykowanych małogabarytowych stacji kontenerowych w obudowie betonowej, wprowadzając w 1995 r. do produkcji pierwszą polską stację tego typu – STLmb (Stacja Transformatorowa Lubelska małogabarytowa betonowa). O becnie lubelski Elektromontaż oferuje duży wybór stacji kontenerowych zarówno w obudowie betonowej, jak i metalowej – z obsługą zewnętrzną oraz z wewnętrznym korytarzem obsługi. Nadal jednak po- szukuje coraz to nowszych rozwiązań. Takim rozwiązaniem jest najnowsza stacja tego producenta, której pierwszy egzemplarz został zaprezentowany na tegorocznej edycji targów Energetics w Lublinie. STLm-mobile – widok od strony nn STLm-mobile – widok od strony SN Maksymalna moc transformatora 400 kVA Rozdzielnica SN Napięcie znamionowe 24 kV Prąd znamionowy 400 A lub 630 A Prąd znamionowy wytrzymywany 1-sekundowy szyn zbiorczych i pól liniowych 12,5 kA Prąd znamionowy wytrzymywany szczytowy szyn zbiorczych i pól liniowych 31,5 KA Rozdzielnica nn Napięcie znamionowe 420 V Prąd znamionowy 630 A Liczba odpływów (w tym dodatkowe pole do podłączenia zespołu prądotwórczego) 9 Prąd znamionowy wytrzymywany krótkotrwały 1-sekundowy obwodu głównego 16 kA Prąd znamionowy wytrzymywany szczytowy szyn obwodu głównego 32 kA Gabaryty i ciężar stacji (wraz z podwoziem) Długość z dyszlem 4 m Szerokość 2,5 m Wysokość 2,5 m Ciężar 3400 kg Stopień ochrony obudowy IP43 Tab. 1. Parametry techniczne nowej stacji transformatorowej typu STLm-mobile 88 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l Stacja STLm-mobile na targach ENERGETICS 2015 Jest to lekka stacja w obudowie metalowej typu STLm-mobile, z obsługą z zewnątrz, zabudowana na podwoziu jezdnym, przystosowana do ciągnięcia za pojazdem. Masa takiej stacji nie przekracza 3,5 t łącznie z transformatorem o mocy do 400 kVA. Jej główne przeznaczenie to m.in. zasilanie odbiorców nn w przypadku: awarii stacji transformatorowej stacjonarnej, konieczności zasilania odbiorni ków przemieszczalnych – np. przy budowie dróg itp., konieczności tymczasowego zasi lania na placach budowy, potrzeby szybkiego zorganizowa nia zasilania z wykorzystaniem zespołu prądotwórczego SN. Stacja wyposażona jest w trójpolową rozdzielnicę SN w izolacji stałopowietrznej (2 pola liniowe z rozłącznikami i 1 pole transformatorowe z rozłącznikiem bezpiecznikowym) oraz w modułową rozdzielnicę nn z rozłącznikami listwowymi – rozłącznik główny 630 A + 9 odpływów (w tym rozłącznik do przyłączenia zespołu prądotwórczego). Parametry techniczne nowej stacji przedstawia tabela 1. reklama Elektromontaż-Lublin Sp. z o.o. 20-447 Lublin, ul. Diamentowa 1 tel. 81 728 62 00 [email protected] www.elektromontaz-lublin.pl nr 12/2015 s i e c i e l e k t r o e n e r g e t y c z n e lokalizacja obiektów budowlanych w sąsiedztwie napowietrznych linii elektroenergetycznych dr inż. Marek Jaworski, dr inż. Marek Szuba – Politechnika Wrocławska Problem usytuowania obiektów budowlanych w sąsiedztwie napowietrznych linii elektroenergetycznych dotyczy dwóch aspektów. Pierwszy z nich polega na budowie linii elektroenergetycznej w otoczeniu już istniejących obiektów (budynków, dróg, torów kolejowych itd.). Proces budowy linii napowietrznej jest dość skomplikowany, w szczególności na etapie zdobywania wszelkich pozwoleń i decyzji. Głównym problemem jest znalezienie optymalnej trasy linii, omijającej tereny atrakcyjne przyrodniczo (np. obszary Natura 2000) oraz wszelkie inne obiekty budowlane, w szczególności budynki mieszkalne. Po przejściu procedury lokalizacyjnej wybudowanie linii napowietrznej z technicznego punktu widzenia nie stanowi większego problemu, pod warunkiem uwzględnienia szeregu wymagań zawartych w normach [5, 6]. D rugi aspekt dotyczy wykonywania robót budowlanych oraz lokalizacji różnego typu budynków w otoczeniu już funkcjonujących napowietrznych linii elektroenergetycznych. Kluczową kwestią w tym względzie jest ustalenie bezpiecznych odległości pomiędzy przewodami fazowymi linii a planowanym do realizacji obiektem budowlanym. W tym przypadku należy uwzględnić nie tylko wymagania norm [5, 6], ale również innych przepisów techniczno-budowlanych [2, 3, 4]. W artykule przedstawiono możliwości realizacji budowy linii napowietrznych w otoczeniu obiektów budowlanych oraz budowy takich obiektów w sąsiedztwie istniejących na- streszczenie W artykule przedstawiono możliwości budowy linii napowietrznych w otoczeniu obiektów budowlanych oraz budowy takich obiektów w sąsiedztwie istniejących napowietrznych linii elektroenergetycznych. Zawarto stosowne wymagania co do odstępów izolacyjnych według aktualnej normy dotyczącej budowy linii napowietrznych. Zawarto również wymagania sprecyzowane w innych przepisach techniczno-budowlanych. nr 12/2015 powietrznych linii elektroenergetycznych. Zawarto stosowne wymagania dotyczące odstępów izolacyjnych oraz ochrony przed polem elektromagnetycznym. sąsiedztwo linii napowietrznych – źródło konfliktów Pojawiające się od wielu lat doniesienia o możliwym niekorzystnym wpływie na zdrowie ludzi pól elektromagnetycznych są przyczyną wielu niepokojów i interwencji mieszkańców, których budynki zlokalizowane są w okolicy trasy projektowanej linii. Celem interwencji mieszkańców, które przybierają niekiedy bardzo ostrą formę najczęściej zbiorowego protestu, jest zablokowanie budowy linii napowietrznej lub przynajmniej wynegocjowanie takiego jej przebiegu, by została ona poprowadzona jak najdalej od zabudowań mieszkalnych protestującej grupy mieszkańców. Znamienne jest, że konflikty społeczne związane z planowaną budową linii napowietrznych ujawniają się najczęściej na końcowym etapie procedury lokalizacyjnej, tj. w trakcie pro- wadzonej przez właściwy organ procedury oceny oddziaływania na środowisko (procedura OOŚ) przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, koniecznej do wystąpienia z wnioskiem o wydanie pozwolenia na budowę. Rzadziej konflikty te występują na etapie uzgadniania projektu planu miejscowego, a rzadkością jest ich występowanie na etapie sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Pomimo że dla wykonawcy prac budowlanych, związanego terminową umową z inwestorem, pojawienie się protestów społecznych na etapie znacznego zaawansowania prac projektowych i uzgodnień jest wyjątkowo niekorzystne, to sytuacji takiej trudno się dziwić. Etap procedury OOŚ jest bowiem tym momentem, w którym powszechna staje się świadomość mieszkańców o bardzo prawdopodobnej akceptacji trasy linii przez właściwe organy i wydaniu decyzji środowiskowej otwierającej drogę do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę, której pozytywne zaskarżenie jest na ogół niezwykle trudne. Problemy zasygnalizowane wyżej występują najczęściej na obszarach słabo zurbanizowanych, najczęściej na terenach wiejskich, gdyż właśnie tam – z oczywistych względów – lokalizowane są trasy linii napowietrznych najwyższych napięć (220 i 400 kV). Zupełnie inne problemy związane z potencjalnym sąsiedztwem linii napowietrznych występują na obszarach silnie zurbanizowanych, w szczególności na terenach aglomeracji miejskich. Dotykają one przyszłych inwestorów budynków o różnym przeznaczeniu, w tym budynków mieszkalnych, których lokalizacja przewidywana jest w sąsiedztwie istniejących linii napowietrznych wysokiego napięcia, najczęściej linii 220 kV, na nieruchomościach o niewielkiej powierzchni. W związku z tym, że w aglomeracjach miejskich systematycznie zmniejsza się powierzchnia terenów przeznaczonych pod budownictwo, przede wszystkim mieszkaniowe, inwestorzy coraz częściej zwracają uwagę na tereny, przez które przebiegają linie napowietrzne. Jest przy tym oczywiste, że większym zainteresowaniem cieszą się tereny, przez które przebiegają linie napowietrzne niskiego i średniego napięcia, których skablowanie nie jest w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 89 s i e c i e l e k t r o e n e r g e t y c z n e Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 90 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 91 s i e c i e l e k t r o e n e r g e t y c z n e Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 92 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl reklama nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 93 automatyka przegląd bezprzewodowych technologii komunikacyjnych krótkiego zasięgu w zastosowaniach przemysłowych dr hab. inż. Piotr Bilski – Politechnika Warszawska Z naczna liczba modułów pracuje w radiowym paśmie nielicencjonowanym (powszechnie znanym jako ISM – Industrial Scientific Medical), co ułatwiło rozwój wielu zastosowań, ale również wprowadziło ograniczenia, np. odnośnie mocy emitowanej przez anteny. Ponieważ najczęściej stosowane są anteny dookólne, w jednej chwili dochodzi do przenikania się wielu fal elektromagnetycznych pochodzących z różnych źródeł. Co więcej, brak ograniczeń na wykorzystanie pasma sprawia, że w jednej lokalizacji pojawić się może dowolna liczba urządzeń nadających i odbierających niezależne strumienie danych. Z tego względu istotne są parametry związane z określonymi pasmami, które jednocześnie sugerują obszar potencjalnych zastosowań. Najbardziej znanymi technologiami bezprzewodowymi są obecnie standardy IEEE 802.11 (szerzej znane jako Wi‑Fi), czyli standard lokalnej bezprzewodowej sieci komputerowej, a także IEEE 802.15.1 (o powszech- nie rozpoznawalnej nazwie Bluetooth), zapewniający komunikację pomiędzy urządzeniami znajdującymi się blisko siebie (przeważnie do 10 m) i wymieniającymi się niewielką ilością informacji (z prędkością do 1 Mb/s). Oprócz wymienionych rozwiązań istnieją jednak inne, wykraczające poza powszechnie rozpoznawane pasmo ISM (2,4 GHz lub 5 GHz). Do takich w szczególności należą SRD860 oraz LPD433 (zaliczana do ISM), które również mogą zostać wykorzystane w zastosowaniach pomiarowych, sterowania oraz w tzw. obszarze użytkownika końcowego. Z pasma SRD860 korzystać może np. technologia ZigBee (standard IEEE 802.15.4) w Europie, LPD433 zaś wykorzystywane jest głównie do bezprzewodowej transmisji głosowej (amatorska radiokomunikacja). W artykule przedstawiono technologie komunikacji bezprzewodowej bliskiego zasięgu działające w paśmie poniżej 1 GHz. Po krótkim wprowadzeniu do standardów SDR omówiono ich para- streszczenie W artykule przedstawiono standardy komunikacji bezprzewodowej w ramach pasm radiowych przeznaczonych dla urządzeń działających w niewielkim zasięgu (Short Range Devices – SRD). Jest to szeroko rozumiana technologia pozwalająca na komunikację między urządzeniami (zarówno stacjonarnymi, jak i przenośnymi) na niewielkie odległości przy założeniu minimalnych zakłóceń pomiędzy kanałami. Oprócz powszechnie znanych rozwiązań, takich jak Wi-Fi czy Bluetooth, uwagę zwracają technologie na SRD860 oraz LPD433, które mają potencjalnie szerokie możliwości w zastosowaniach zarówno amatorskich, jak i przemysłowych. Artykuł przedstawia charakterystykę technologii bezprzewodowych bliskiego zasięgu, z naciskiem na stosowane modulacje, ograniczenia na poziom emitowanej mocy oraz wykorzystywane kanały. Opisano tu również wybrane zastosowania przemysłowe opisanych technologii. 94 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l Fot. P. Bilski Technologie bezprzewodowe stały się obecnie standardem komunikacyjnym w większości aspektów ludzkiej działalności, systematycznie wypierając przewodowych poprzedników. Umożliwił to znaczący spadek kosztów implementacji takiej technologii, w połączeniu za znacznie prostszą instalacją oraz procedurą użytkowania. Jednym z problemów pojawiających się w transmisji bezprzewodowej jest potencjalne zagrożenie wzajemnego zakłócania urządzeń znajdujących się w swoim zasięgu. metry fizyczne (m.in. dopuszczalną moc i typową prędkość transmisji), co obejmuje również liczbę i szerokość kanałów komunikacyjnych, wykorzystywane modulacje, a także zdolność do poprawnego odbioru danych cyfrowych w warunkach zakłóceń. Przedstawiono również typowe zastosowania omawianych standardów, zarówno obecne, jak i planowane w przyszłości. charakterystyka pasm SDR Technologia urządzeń bliskiego zasięgu opracowywana jest od kilkudziesięciu lat, czego efektem jest zarówno szereg standardów (m.in. wymienione wcześniej Wi-Fi czy Bluetooth), jak i dokumentów standaryzacyjnych określających ograniczenia każdego z rozwiązań oraz przewidującego jego użyteczność w przyszłości [1]. W efekcie utworzono mapę zajętości pasma częstotliwości radiowych z przeznaczeniem dla tego typu urządzeń. Nie jest to pasmo jednolite, zostało bowiem podzielone na wiele podpasm, zajmujących obszary od kilkuset kiloherców do 246 GHz. Wiele z zarezerwowanych podpasm zostało przydzielonych istniejącym rozwiązaniom, niektóre wciąż czekają na potencjalne zastosowanie. Zatwierdzaniem przydziałów częstotliwości dla poszczególnych zastosowań zajmują się z ramienia Komisji Europejskiej organizacje ETSI (Eu- Fot. 1. R adiotelefon SATELLINE-3AS 869 ropean Telecommunications Standards Institute) oraz CEPT (European Conference of Postal and Telecommunications Administrations). W tym drugim przypadku najistotniejszy dla technologii SDR jest wydział ECC (Electronic Communications Committee), odpowiedzialny ze rekomendację dla poszczególnych zakresów. Najważniejszą cechą pasm SDR jest brak konieczności pozyskania licencji na ich wykorzystanie. Zaletą takiego rozwiązania jest duża swoboda we wprowadzaniu kolejnych urządzeń do użytku, co wpłynęło na popu- nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl reklama POLSKI PRODUCENT AGREGATÓW PRĄDOTWÓRCZYCH SUMERA MOTOR Sp.J. ul. Krakowska 5 34-120 ANDRYCHÓW tel. 33 870 40 60 fax 33 870 40 61 [email protected] • • • • • • zakres mocy 3-400 kVA 50 lat doświadczenia komponenty najwyższej światowej klasy bardzo konkurencyjne ceny mobilny serwis gwarancyjny i pogwarancyjny całość poparta system jakości ISO 9001 A k t u a l n a o f e r t a n a : w w w . s u m e r a m o t o r. p l nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 95 automatyka Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 96 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 97 fotowoltaika repowering w fotowoltaice dr inż. Tomasz Bakoń – Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, mgr inż. Ewelina Plikunas – Politechnika Białostocka Z amiana starych urządzeń na nowe – zwana repoweringem – niesie ze sobą wiele korzyści. Średni okres eksploatacji paneli fotowoltaicznych wynosi około 25 lat. Ich sprawność w tym czasie spada na skutek starzenia. Szacuje się, że w roku 2010 w Europie ilość wycofanych z użytku modułów wyniosła 290 ton, a w roku 2040 wzrośnie do 33 500 ton [6]. W 2012 roku wprowadzona została poprawka do dyrektywy UE WEEE (Waste of Electrical and Electronic Equipment), zgodnie z którą firmy z sektora fotowoltaicznego w Unii Europejskiej są zobligowane do zapewnienia zbiórki i recyklingu zużytych paneli fotowoltaicznych; określono również zasady przemieszczania odpadów. Powołana w 2007 roku do bezpłatnej zbiórki i recyklingu wyeksploatowanych paneli fotowoltaicznych organizacja PV Cycle zebrała do tej pory ponad 10 000 ton odpadów fotowoltaicznych z ponad 350 instalacji w 20 krajach Europy. starzenie się paneli fotowoltaicznych Czynniki wpływające na tempo i charakter procesu starzenia pane70 [ct/kWh] 60 57,4 50 54,4 40 45,7 54,5 51,7 43,4 30 li fotowoltaicznych można podzielić na: ograniczające żywotność modułów i związane z jakością zastosowanych materiałów oraz zewnętrzne, wynikające w głównej mierze z warunków atmosferycznych (rys. 1.). Degradacja modułów fotowoltaicznych określa spadek mocy ogniwa w czasie eksploatacji w stosunku do wartości mocy nowego ogniwa. Narodowe Laboratorium Energii Odnawialnej (NREL) przeprowadziło badania degradacji modułów i naziemnych systemów fotowoltaicznych zamontowanych na przestrzeni ostatnich 40 lat, oddzielnie dla systemów zamontowanych przed i po roku 2000. Można zauważyć poprawę jakości i wytrzymałości modułów (tab. 1.). Najniższym współczynnikiem średniorocznej degradacji odznaczały się monokrystaliczne ogniwa krzemowe. repowering a rozwój fotowoltaiki W Polsce zjawisko repoweringu dotyczy głównie jednostek wytwarzających energię na podstawie konwencjonalnych źródeł energii i w nieinstalacja na budynku o mocy < 30 kW 51,8 49,1 40,6 instalacja na budynku o mocy > 30 kW 49,2 46,6 37,9 46,8 44,3 35,5 43,0 40,3 31,9 20 instalacja wolno stojąca 37,4 34,5 28,7 26,6 28,2 21,8 10 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 23,5 21,8 18,1 2012 13,2 11,7 12,6 11,2 9,6 9,2 2013 2014 Rys. 2. W ysokość taryf gwarantowanych dla instalacji PV w Niemczech w latach 2004–2014 [1] 98 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l czynniki wpływające na sprawność paneli fotowoltaicznych czynniki związane z jakością użytych materiałów czynniki zewnętrzne: – praca w warunkach wysokich temperatur – wysokie napromieniowanie – mniejsze długości fal promieniowania UV – deszcz – wiatr – kurz – zacienienie – roślinność i obiekty w pobliżu – inne efekty starzenia – przebarwienia osłon – rozwarstwienie warstw ochronnych – awaria diody bocznikującej – uszkodzenie substancji spajających – korozja – uszkodzenia połączeń – pęknięcia i uszkodzenia powierzchni ogniw Rys. 1. Czynniki determinujące proces starzenia paneli fotowoltaicznych i ich skutki wielkim stopniu energetyki wiatrowej [4]. W Europie Zachodniej jest zjawiskiem powszechniejszym i mocno wspieranym przez rządy poszczególnych krajów. Przykładem kraju, w którym rozwój fotowoltaiki jest wspierany na drodze repoweringu, są Niemcy. Pod koniec 2013 roku skumulowana wartość mocy zainstalowanej w systemach fotowoltaicznych osiągnęła tam 35,6 GW. Zgodnie z niemiecką ustawą o OZE przyrost roczny skumulowanej mocy zainstalowanej musi zawierać się w przedziale od 2,5 do 3,5 GW, aż do chwili osiągnięcia łącznej mocy zainstalowanej na poziomie 52 GW. Oznacza to, że w 2017 roku fotowoltaika przestanie być wspierana przez państwo. Intensywny rozwój fotowoltaiki w Niemczech był możliwy dzięki rządowemu systemowi wsparcia energetyki odnawialnej, a fotowoltaika cieszyła się tam największym dofinansowaniem. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku repoweringu systemów fotowoltaicznych – główną zachętą jest możliwość rozliczenia bieżącej taryfy gwarantowanej i uzyskanie nowej na takich samych warunkach, ale dla wyższej mocy zainstalowanej. Repowering jest zatem zabiegiem korzystnym zarówno pod względem energetycznym, jak i ekonomicznym. Wysokość taryf gwarantowanych dla systemów fotowoltaicznych jest sukcesywnie zmniejszana ze względu na bardzo szybki (ok. 60 % w latach 2006–2012) spadek cen paneli i szybszy od prognozowanego wzrost mocy zainstalowanej w fotowoltaice. W 2004 roku wysokość wsparcia dla najmniejszych systemów fotowoltaicznych o mocy do 30 kW wynosiła 57,4 ct/kWh, a w roku streszczenie W artykule przedstawiono zjawisko repoweringu w fotowoltaice. Zwrócono uwagę na problem zagospodarowania zdemontowanych ogniw fotowoltaicznych. Przedstawiono analizę przykładu repoweringu elektrowni fotowoltaicznej. nr 12/2015 Rys. T. Bakoń, E. Plikunas Pierwsze instalacje fotowoltaiczne – głównie zbudowane z paneli krzemowych – zaczęto wykorzystywać na szeroką skalę w latach 80. XX wieku. Na rynek trafiają coraz bardziej zaawansowane technologicznie konstrukcje, mające większą moc znamionową, wyższą sprawność oraz niższe koszty eksploatacyjne. Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 99 fotowoltaika Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 100 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl reklama nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 101 fotowoltaika Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 102 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 pj ar ko oj eś k ć te n e r g i i e l e k t r y c z n e j uproszczony projekt instalacji przeciwzalewowej w mieszkaniu budynku wielorodzinnego mgr inż. Julian Wiatr N wanie elektrozaworu, który odciął dopływ wody, będzie możliwe po usunięciu przyczyny jego zadziałania. podstawa opracowania 1.Zlecenie inwestora oraz schemat istniejącego układu zasilania mieszkania. Rys. J. Wiatr iejednokrotnie zdarza się awaria domowej instalacji wodnej, która skutkuje niekontrolowanym wyciekiem wody powodując zniszczenie podłogi oraz zalanie sąsiada. Problem w tym zakresie pojawia się podczas nieobecności lokatorów i jest szczególnie dotkliwy podczas przebywania na urlopie poza miejscem zamieszkania. Tym razem w dziale „e.projekt” prezentujemy przykładowe rozwiązanie instalacji zawierającej czujniki zalania oraz układ sterowania odcięcia dopływu w przypadku wykrycia jej wycieku. Odbloko- POKÓJ ROZDZIELNICA MIESZKANIOWA 2xASP detektor zalania SON-M POKÓJ POKÓJ PRZEDPOKÓJ ŁAZIENKA WC detektor zalania SON-M pion zimnej i ciepłej wody z elektrozaworami pion zimnej i ciepłej wody z elektrozaworami detektor zalania SON-M KUCHNIA POKÓJ Rys. 1. Plan projektowanej instalacji przeciwzalewowej nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 103 projekt Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl 104 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l nr 12/2015 Pełny artykuł dostępny odpłatnie – po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.prenumerata.elektro.info.pl nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 105 normy jakość energii elektrycznej i kompensacja mocy biernej Polskie Normy w branży elektrycznej Z estawienie norm zawiera wybrane Polskie Normy dotyczące jakości energii elektrycznej i kompensacji mocy biernej, które zostały ogłoszone przez Polski Komitet Normalizacyjny oraz na podstawie informacji normalizacyjnych zamieszczonych w wersji elektronicznej miesięcznika „Wiadomości PKN – Normalizacja”. Zakres Polskich Norm dotyczących jakości energii elektrycznej i kompensacji mocy biernej ujęty jest kompleksowo w następujących grupach i podgrupach klasyfikacji ICS: 27.100, 29.180, 29.120.70, 29.240.01, 29.240.20, 29.240.30, 29.240.99, 31.060.70, 33.100. Z uwagi na ciągłą nowelizację i aktualizację Polskich Norm zalecamy zbadanie możliwości zastosowania najnowszego wydania tych norm oraz aktualnych projektów Polskich Norm zamieszczonych w zestawieniu. Zachęcamy też do odwiedzenia strony internetowej Polskiego Komitetu Normalizacyjnego www.pkn.pl. Polskie Normy dotyczące jakości energii elektrycznej i kompensacji mocy biernej PN-EN 55014-2:2015-06 E Kompatybilność elektromagnetyczna. Wymagania dotyczące przyrządów powszechnego użytku, narzędzi elektrycznych i podobnych urządzeń. Cześć 2: Odporność. Norma grupy wyrobów. Zastępuje PN-EN 55014-2:1999 P. PN-EN 60099-4:2015-01 E Ograniczniki przepięć. Część 4: Beziskiernikowe ograniczniki przepięć z tlenków metali do sieci prądu przemiennego. Zastępuje PN-EN 60099-4:2009 P. PN-EN 60099-9:2015-01 E Ograniczniki przepięć. Część 9: Beziskiernikowe ograniczniki przepięć z tlenków metali do wysokonapięciowych stacji przekształtnikowych prądu stałego. PN-EN 60871-1:2014-12 E Kondensatory do równoległej kompensacji mocy biernej w sieciach elektroenergetycznych prądu przemiennego o napięciu znamionowym powyżej 1000 V. Część 1: Postanowienia ogólne. Zastępuje PN-EN 60871-1:2008 P. PN-EN 60871-4:2014-12 E Kondensatory do równoległej kompensacji mocy biernej w sieciach elektroenergetycznych prądu przemiennego o napięciu znamionowym powyżej 1000 V. Część 4: Bezpieczniki wewnętrzne. Zastępuje PN-EN 60871-4:2001 P. PN-EN 61000-4-19:2014-10 E Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Część 4-19: Metody badań i pomiarów. Badanie odporności przyłączy energetycznych prądu przemiennego na przewodzone zabu- 106 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l rzenia symetryczne i sygnalizację w zakresie częstotliwości od 2 kHz do 150 kHz. PN-EN 61000-4-30:2015-05 E Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Część 4-30: Metody badań i pomiarów. Metody pomiaru jakości energii. Zastępuje PN-EN 61000-4-30:2011 P. PN-EN 61481-1:2015-04 E Prace pod napięciem. Uzgadniacze faz. Część 1: Uzgadniacze faz typu pojemnościowego dla napięć powyżej 1 kV prądu przemiennego. Zastępuje PN-EN 61481:2004 P. PN-EN 61481-2:2015-04 E Prace pod napięciem. Uzgadniacze faz. Część 2: Uzgadniacze faz typu rezystancyjnego dla napięć od 1 kV do 36 kV prądu przemiennego. Zastępuje PN-EN 61481:2004 P. PN-EN 62586-1:2014-08 E Pomiar jakości energii elektrycznej w sieciach zasilających. Część 1: Przyrządy do pomiaru jakości energii (PQI). PN-EN 62586-2:2014-08 E Pomiar jakości energii elektrycznej w sieciach zasilających. Część 2: Badania funkcjonalne oraz wymagania dotyczące niepewności. PN-EN 62751-1:2015-03 E Straty mocy w zaworach falownika napięcia (VSC) do systemów wysokiego napięcia prądu stałego (HVDC). Część 1: Wymagania ogólne. PN-EN 62751-2:2015-03 E Straty mocy w zaworach falownika napięcia (VSC) do systemów wysokiego napięcia prądu stałego (HVDC). Część 2: Modułowe przekształtniki wielopoziomowe. Projekt PN-prEN 50171 E Centralne systemy zasilaczy bezpieczeństwa. Zastąpi PN-EN 50171:2007P. Projekt PN-prEN 60909-0 E Prądy zwarciowe w sieciach trójfazowych prądu przemiennego. Część 0: Obliczanie prądów. Zastąpi PN‑EN 60909‑0:2002 E. Projekt PN-prEN 61643-351 E Elementy do niskonapięciowych urządzeń ograniczających przepięcia. Część 351: Wymagania eksploatacyjne i metoda badań przepięciowych transformatorów izolacyjnych (LIT) dla sieci telekomunikacyjnych i sygnalizacyjnych. Projekt PN-prEN 61204-3 E Zasilacze niskiego napięcia z wyjściem prądu stałego. Część 3: Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Projekt PN-prEN 62040-2 E Systemy bezprzerwowego zasilania (UPS). Część 2: Wymagania dotyczące kompatybilności elektromagnetycznej (EMC). Jerzy Nowotczyński, Krystyna Nowotczyńska nr 12/2015 z kart historii Fot. www.pryzmat.pwr.edu.pl Jacek Malko (1937–2015) J acek Malko: twórca szkoły naukowej „Kompleksowe badania systemów elektroenerget ycznych”, specjalista w dziedzinie systemów elektroenergetycznych. Wspominany jako człowiek niezwykle pracowity, chętnie dzielący się swoją wiedzą – wybitny dydaktyk. Prywatnie pasjonat nurkowania, członek The National Geographic Society (USA) oraz instruktor klasy międzynarodowej ( Moniteur International de Plongé CMAS) w zakresie nurkowania swobodnego. Prof. dr hab. inż. Jacek Malko urodził się 19 marca 1937 r. we Lwowie. Jego dzieciństwo nie należało do łatwych. Po aresztowaniu ojca, wraz z matką w roku 1940 został objęty deportacją do Kazachstanu do sowchozu w Semipałatyńsku. W tym samym roku dowiedział się z listy katyńskiej o śmierci ojca. Na zesła niu przeby wa ł do pa ździernika 1945 r., w ogromnej biedzie. Następnie za sprawą transportu repatriacyjnego udał się z matką do Wrocławia, gdzie ukończył szkołę podstawową oraz III Liceum Ogólnokształcące, a następnie w latach 1954–1959 Polit echnikę Wrocławską, uzyskując dyplom magistra inżyniera elektryka. doktor nauk technicznych W 1965 r. związał swoją karierę naukową z Politechniką Wrocławską, tam uzyskał stopień doktora nauk technicznych. Początkowo pełnił funkcję asystenta, a następnie adiunkta, docenta, profesora nadzwyczajnego i profesora zwyczajnego. Rok 1979 r. przyniósł kolejny sukces – uzyskanie stopnia doktora habilitowanego za monografię „Prognozowanie energii i mocy elektrycznej na potrzeby planowania rozwoju i eksploatacji systemu elektroenergetycznego”, a następnie powołanie na stanowisko docenta. W roku 1989 otrzymał tytuł profesora nadzywczajnego, a w 1995 – tytuł profesora zwyczajnego. Prof. dr hab. inż. Jacek Malko był uczniem pro- nr 12/2015 fesorów: Andrzeja Kordeckiego, Jana Kożuchowskiego i Jana Trojaka. Przez kilkanaście lat był kierownikiem Zakładu Elektrowni i Gospodarki Energetycznej w Instytucie Energoelektryki Politechniki Wrocławskiej. twórca szkoły naukowej Prof. dr hab. inż. Jacek Malko założył szkołę naukową „Kompleksowe badania systemów elektroenergetycznych”. Jego działalność naukowa oraz dydaktyczna nie bez powodu była uznawana za imponującą. Profesor ma bowiem na koncie ponad 450 artykułów oraz referatów, a ponadto 5 monografii naukow ych i 3 podręczniki akademickie. Zasłynął również jako promotor czterech przewodów doktorskich, recenzent licznych rozpraw habilitacyjnych i doktorskich oraz wniosków o tytuł profesorski. Oprócz tego działał jako recenzent projektów badawczych KBN i kilkudziesięciu prac do druku w naukowych czasopismach zarówno krajowych, jak i zagranicznych. zasłużony członek wielu organizacji Profesor Malko dał się poznać jako osoba niezwykle aktywna nie tylko prywatnie, ale także, a może przede wszystkim – zawodowo. Swoją działalność na Politechnice Wrocławskiej łączył z przynależeniem do różnego typu organizacji. Był członkiem Zespołu „Elektrotechnika, Energetyka i Metrologia” Komitetu Badań Naukowych. Działał aktywnie w prezydium Komitetu Elektrotechniki PAN, Sekcji Systemów Elektroenergetycznych Komitetu Elektrotechniki PAN, a także Radzie Zarządzającej Polskiego Komitetu CIGRE. Na koncie ma ponadto przedstawicielstwo Polski w Komitecie Studiów SC 38 oraz członkostwo w Polskim Komitecie Światowej Rady Energetycznej (WEC). W środowisku naukowym cieszył się uznaniem wybitnego elektroenergetyka, czego skutkiem było powołanie go na eksperta Grupy Parlamentarnej ds. Restrukturalizacji Energetyki. Należał także do Rady Nadzorczej Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. i przez wiele lat przewodniczył Radzie Naukowej Instytutu Automatyki Systemów Energetycznych we Wrocławiu. To jeszcze jednak nie koniec działań profesora. Na karty historii wpisał się również jako członek zagraniczny Instytutu Inżynierów Elektryków i Elektroników (IEEE, USA) oraz Międz y narodowego Stowarz yszenia Ekonomiki w Energetyce (IA EE). Za działalność w Stowarzyszeniu Elektryków Polskich został wyróżniony Srebrną (1975) i Złotą Odznaką Honorową (1981) Stowarzyszenia. ponad 90 krajowych i zagranicznych konferencji naukowych Prof. dr hab. inż. Jacek Malko był doskonałym przykładem na to, że można wygospodarować czas na prowadzenie kilku projektów niemal jednocześnie. Oprócz zobowią za ń człon kowsk ich w licznych organizacjach, cz y nnie uczestniczył w ponad 90 krajowych i zagranicznych konferencjach naukowych. Wypromował kilkuset inżynierów i magistrów inżynierów elektryków. Ponadto prowadził wykłady na studiach podyplomowych na Politechnikach: Wrocławskiej, Śląskiej, Łódzkiej, Uniwersytecie Wrocławskim i Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Prof. dr hab. inż. Jacek Malko zmarł 5 lipca 2015 r. we Wrocławiu. § Oprac. Karolina Chodkowska w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 107 dystr ybucja ACEL Gdańsk, ul. Twarda 6c, tel. 58/340-14-45 www.acel.com.pl AMPER sp. j. Bolesławiec, ul. Wróblewskiego 7e, tel. 75/732-61-54 ASTE Sp. z o.o. Gdańsk, Kowale, ul. Magnacka 25, tel. 58 340 69 00 www.aste.pl BARGO Sp. z o.o., Dziekanów Polski, ul. Kolejowa 223, tel. 22/751-29-29 www.bargo.pl COSIW-SEP Warszawa, ul. Świętokrzyska 14, tel. 22/336-14-19, 336-14-20, 336-14-21 www.cosiw.sep.com.pl ELECTRIC Gdańsk, ul. Grunwaldzka 481, tel. 58/344-73-54 ELEKTRO-PARTNER- HURTOWNIE ELEKTRYCZNE Ząbkowice Śl., ul. Niepodległości 24, tel. 74/815-40-00 ELGED – HURTOWNIA ARTYKUŁÓW ELEKTRYCZNYCH Inowrocław, ul. Metalowców 7, tel. 52/356-55-40 FH EL-INSTAL Bartoszyce, ul. Szewców 7 HURTOWNIA ELEKTROTECHNICZNA ELMAT Żary, ul. Hutnicza 1 Sieć hurtowni Elektrotechnika „MORS” Sp. z o.o. Gdynia, ul. Hutnicza 35, tel.58/785-99-99 ELMI www.elmi.net.pl Giżycko, ul. Smętka 6A, tel. 87/428-47-88 Rynkowa 6, 11-400 Kętrzyn, tel. 89/752-20-68 PPH ELNOWA Bydgoszcz, ul. Szubińska 17, tel. 52/375-45-71 ELPIE Sp. z o.o. www.elpie.com.pl Lublin, ul. Inżynierska 3, tel. 81/744-26-51 Chełm, ul. Mickiewicza 7A, tel./faks 82/564-86-91 Zamość, ul. Hrubieszowska 63, tel./faks 84/639-84-95 Puławy, ul. Włostowicka 3, tel./faks 81/886-41-50 Biała Podlaska, ul. Handlowa 1, tel./faks. 83/342-07-61 Hrubieszów, ul. Polna 1, tel./faks 84/697-23-56 euroKABEL-prorem Sp. z o.o. Starachowice, ul. Kościelna 98A ZAKŁAD ENERGETYCZNY TORUŃ ENERGOHANDEL Sp. z o.o. www.energohandel.com.pl Toruń, ul. Wschodnia 36b, tel. 56/659-57-75 Włocławek, ul. Duninowska 8, tel. 54/233-29-25 Brodnica, ul. 18 Stycznia 40, tel. 56/697-53-67 Grudziądz, ul. M. Curie-Skłodowskiej 6/7, tel. 56/642-18-80 Rypin, ul. Pisaki 31, tel. 54/423-13-90 Radziejów Kujawski,ul. Brzeska 19, tel. 54/285-34-48 Toruń, ul. P.Fr.Skarbka 7/9, tel. 56/659-56-35 108 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l FERT KSIĘGARNIA BUDOWLANA Kraków, ul. Kazimierza Wielkiego 54A, tel. 12/294-73-99 inmedio IN MEDIO SALONY SPRZEDAŻY PRASY IN MEDIO FHU MAKRO Bochnia, ul. Proszkowa 40A, tel. 14/611-15-75 Kraków, ul. Królewska 2, tel. 12/292-80-51 Wieliczka, ul. Narutowicza 24, tel. 12/278-59-74 NOWA FRANCE Sp. z o.o. Poznań, ul. Złotowska 30, tel. 61/864-57-01 Polska Grupa Elektryczna FORUM-RONDO Sp. z o.o. Morszków, 08-304 Jabłonna Lacka APARATEX, ul. Prądzyńskiego 1, 63-400 Ostrów Wielkopolski AREL, ul. Lubelska 29c, 10-406 Olsztyn BANASIAK, Boleszczyn 77, 62-731 Przykona BIELMAT, ul. Warszawska 56, 43-300 Bielsko-Biała BTS 2, ul. Poznańka 43, 18-402 Łomża CANDELA, ul. Dworcowa 8, 48-250 Głogówek CONECT, Aleja Legionów 47, 08-400 Garwolin DELTA, ul. Zemborzycka 112 B , 20-445 Lublin DOKO, ul. Lidzbarska 2, 87-300 Brodnica ELAN, ul. Marynarki Polskiej 71, 80-557 Gdańsk ELBRON, ul. Juliusza Słowackiego 34c, 43-300 Bielsko-Biała ELBUD Sp. z o.o., ul. Armi W.P. 173, 07-202 Wyszków EL-DAR, ul. Przytycka 25a, 26-600 Radom ELECTRO-UNIT, ul. Ewarysta Estkowskiego 1, 63-400 Ostrów Wielkopolski ELEKTRA Stargard, ul. Sadowa 6, 73-110 Stargard Szczeciński ELEKTRA, ul. Powstańców Wielkopolskich 14; 06-500 Mława ELEKTROHURT, ul. Wrzesińska 20, 61-021 Poznań ELEKTROMAX, ul. Warszawska 27a, 62-300 Września ELEKTROMONT, ul. Grunwaldzka 111-115; 85-401 Bydgoszcz ELEKTRO-HAL, ul. Droga Owidzka 1, 83-200 Starogard Gdański ELEKTRO-PARTNER, ul.Wrocławska 42, 57-200 Ząbkowice Śląskie ELEKTROS, ul. 10-go Marca 6, 59-700 Bolesławiec ELEKTROTECH, ul. Wrocławska 53-59, 62-800 Kalisz ELEKTRYK, ul. Zaszkolna 26, 17-300 Siemiatycze ELEKTRYK HURT, ul. Jastrzębska 78, 44-300 Wodzisław Śląski ELGOR, ul. Sikorskiego 41, 77-100 Bytów ELHURT, ul. Strumykowa 2, 58-200 Dzierżoniów ELKABEL, ul. Zemborzycka 112, 20-445 Lublin ELMAX HURT, ul. Elizy Orzeszkowej 15 B, 43-100 Tychy ELMAT, ul. Kwiatkowskiego 2, 37-450 Stalowa Wola ELMEHURT, ul. Okrężna 2b, 87-800 Włocławek ELMEX, ul. Żelazna 7a, 10-420 Olsztyn ELMET, ul. Prof. Ludwika Chmaja 4, 35-021 Rzeszów ELMONTER, ul. Kosowska 5, 08-300 Sokołów Podlaski EL-SAM, ul. Lokalna 5, 07-410 Ostrołęka ELTOM, ul. Dworcowa 20a, 89-600 Chojnice ELTRON, ul. Główna 24, 18-100 Łapy ELUS, ul. Kościerska 1a, 83-300 Kartuzy HURT DETAL SZULC, ul. Sejneńska 57, 16-400 Suwałki IMPULS, ul. Gen. Bema 19, 68-100 Żagań INSTALATOR, ul. Krakowska 147A, 38-400 Krosno JALEX, ul. Świderska 22, 05-400 Otwock JANTESSA, ul. Warszawska 51, 05-092 Łomianki JUPRO-TAIM, ul. Wodna 19, 62-500 Konin KRAK-OLD, ul. Wysłouchów 17/15, 30-611 Kraków KWANT, ul. Graniczna 6a, 33-200 Dąbrowa Tarnowska LUMIER, ul. Traktorowa 109, 91-203 Łódź ŁĄCZNIK, ul. Tadeusza Rugego 9, 60-688 Poznań; adres do korespondencji to ŁĄCZNIK Oborniki 64-600 ul.Staszica 1d MAPEX, ul.Św. Jana 48; 95-200 Pabianice MARCUS, ul. Zofii Nałkowskiej 5, 58-200 Dzierżoniów MERKURION, ul. Królewska 14, 05-827 Grodzisk Mazowiecki PEX-POOL, ul. Fredry 3, 39-200 Dębica POLMARK, 33-150 Wola Rzędzińska 589c SEPIX, ul. Ogrodowa 23, 76-200 Słupsk KSIĘGARNIA TECHNICZNA DOMU WYDAWNICZEGO MEDIUM Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. 22/810-21-24 KSIĘGARNIA „QUO VADIS” Elbląg, ul. 1 Maja 35, tel. 55/232-57-91 Platforma Handlowa ELENET e-hurtownia ELENET, www.elektrotechnika.net.pl POLAMP Sp. z o.o. www.polamp.com Giżycko, ul. Przemysłowa 1, tel. 87/429-89-00 Giżycko, ul. Armii Krajowej 7, tel. 87/428-32-68 Ełk, ul. Suwalska 82B, tel. 87/621-62-18 SKLEP INTERNETOWY: www.POLAMPY.pl ROMI SP. Z O.O. www.romisj.pl 02-234 Warszawa, ul. Działkowa 37 tel/faks +48 22 846 22 62, tel/faks +48 22 857 31 83 tel/faks +48 22 847 01 77 RUCH SA SIEĆ SPRZEDAŻY RUCH W CAŁYM KRAJU SEP www.sep.org.pl STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICH Oddziały SEP w calym kraju SOLAR Polska Sp. z o.o. www.solar.pl Łódź, ul. Rokicińska 162, tel. 42/677 58 00 (centrala), 42/677 58 32 (sklep) Gliwice, ul. Ligocka 15, tel. 32/270 60 10, 14 Jastrzębie-Zdrój, ul. Podhalańska 31, tel. 32/471 31 21 Katowice, ul. Pułaskiego 20, tel. 32/346 16 45, 46 Kępno, ul. Poznańska 4, tel. 62/782 14 18, 19 Konin, ul. Poznańska 47, tel. 63/249 11 70 Kraków, ul. Radzikowskiego 35, tel. 12/638 91 00 Lublin, ul. Witosa 3, tel. 81/745 59 00 Poznań, ul. Czechosłowacka 108, tel. 61/832 62 58 Radlin, ul. Rybnicka 125, tel. 32/456 02 87, 32/456 03 10 Rybnik, ul. Podmiejska 81, tel. 32/739 17 07 Szczecin, ul. Heyki 3, tel. 91/485 44 00 Tarnów, ul. Przemysłowa 4F, tel. 14/629 80 20 Wałbrzych, ul. Armii Krajowej 1, tel. 74/880 01 14, 17 Wrocław, ul. Krakowska 141-155, tel. 71/377 19 00 SPE www.spe.org.pl STOWARZYSZENIE POLSKICH ENERGETYKÓW Oddziały SPE w całym kraju. Punkty sieci empik w całej Polsce. elektro.info można kupić w całej Polsce KONTAKT W SPRAWIE DYSTRYBUCJI KATARZYNA ZARĘBA TEL. 22 512 60 83 E-MAIL: [email protected] nr 12/2015 recenzja elektroenergetyczne układy przesyłowe i rozdzielcze wybrane zagadnienia z przykładami prof. dr hab. inż. Kurt Żmuda N akładem Wydawnictwa Politechniki Śląskiej w 2014 roku ukazała się książka pt. „Elektroenergetyczne układy przesyłowe i rozdzielcze. Wybrane zagadnienia z przykładami”, autorstwa prof. dr. hab. inż. Kurta Żmudy, pracownika naukowego Politechniki Śląskiej. Książka została poświęcona kluczowym zagadnieniom z zakresu sieci elektroenergetycznych w ujęciu systemowym, których zadaniem jest dostarczanie do odbiorcy energii elektrycznej o parametrach określonych w normach przedmiotowych. Prezentowana książka jest podręcznikiem akademickim przeznaczonym dla studentów oraz doktorantów wydziałów elektrycznych politechnik specjalizujących się w elektroenergetyce. Mogą z niej korzystać inżynierowie elektrycy innych specjalności, którzy w swojej pracy zawodowej stykają się z zagadnieniami sieci i systemów elektroenergetycznych. Zawarto w niej najistotniejsze zagadnienia praktyczne dotyczące układów przesyłowych i rozdzielczych. W treści każdego rozdziału zostały zamieszczone przykłady rachunkowe stanowiące praktyczne zastosowanie teorii. Prezentowane w książce zagadnienia dotyczą zagadnień związanych z doborem oraz eksploatacją elementów szeroko pojętych sieci elektroenergetycznych oraz optymalizacją elementów Systemu Elektroenergetycznego, w którym sieci stanowią istotny element. Szereg zagadnień opisywanych w książce jest wynikiem prac prowadzonych przez zespół pracowników Politechniki Śląskiej, który pod kierunkiem autora prowadził bada- nia oraz opracowywał ekspertyzy dla potrzeb różnych spółek dystrybucyjnych na terenie naszego kraju. Treści merytoryczne książki zostały poprzedzone wstępem, w którym autor przedstawił cele, jakim ma służyć prezentowana książka. Natomiast jej zasadnicza treść merytoryczna została podzielona na sześć rozdziałów, w których chronologicznie zostały przedstawione poszczególne zagadnienia związane z budową oraz eksploatacją elektroenergetycznych linii przesyłowych oraz rozdzielczych. W pierwszym rozdziale zostały opisane podstawowe zagadnienia związane z elektroenergetycznymi liniami napowietrznymi i kablowymi oraz transformatorami i przesuwnikami fazowymi. Rozdział ten zawiera podstawową wiedzę niezbędną do dalszego poznawania zagadnień zawartych w treści książki. W drugim rozdziale zostały opisane problemy rozpływu mocy w systemie elektroenergetycznym. Zagadnienia te stanowią podstawę codziennej pracy dyspozycji mocy spółek dystrybucyjnych, dlatego poznanie ich ma olbrzymie znaczenie dla zrozumienia funkcjonowania Systemu Elektroenergetycznego. Kolejny rozdział został poświęcony zwarciom. Na początku rozdziału zostały opisane podstawy teoretyczne obliczania zwarć, po czym autor skupił się na opisie zasad obliczania zwarć niesymetrycznych. Na końcu rozdziału zostały zamieszczone podstawowe informacje dotyczące obliczania prądów zwarciowych z wykorzystaniem programów komputerowych. W następnym rozdziale autor kontynuuje opis metodyki obliczania zwarć. Znajdzie tam czytelnik opis metodyki obliczania zwarć do- ziemnych oraz opis zasad wyboru sposobu uziemiania punktu neutralnego w sieciach elektroenergetycznych średniego napięcia. Rozdział piąty to wyczerpujący opis układów uziemiających sieci elektroenergetycznych i transformatorów NN, WN oraz SN/nn. Ostatni rozdział merytoryczny prezentowanej książki został w całości poświęcony mechanice przewodów stosowanych w elektroenergetycznych liniach napowietrznych. W praktyce rozdział ten został ograniczony do zasad obliczania zwisu przewodów oraz doboru przewodów na działania sił mechanicznych i czynników przyrodniczych. Na końcu książki został zamieszczony bogaty spis literatury, który pozwoli dociekliwym czytelnikom na poszerzenie wiedzy zawartej w książce. Tekst mgr inż. Julian Wiatr www.ksiegarniatechniczna.com.pl Księgarnia Techniczna tak, zamawiam książkę .............................................................................................................. imię nazwisko firma zawód wykonywany kod NIP miejscowość ulica ul. Karczewska 18 04-112 Warszawa tel.: 22 512 60 60 faks: 22 810 27 42 e-mail: [email protected] www.ksiegarniatechniczna.com.pl w liczbie ........... egz., w cenie ................. + koszty przesyłki 13 zł, płatności dokonam przy odbiorze. nr tel./faks lok. e-mail Informujemy, że składając zamówienie, wyrażacie Państwo zgodę na przetwarzanie wyżej wpisanych danych osobowych w systemie zamówień Grupy MEDIUM w zakresie niezbędnym do realizacji powyższego zamówienia. Zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami) przysługuje Państwu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania ich i poprawiania. Upoważniam Grupę MEDIUM do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy. data Podpis Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingowych przez Grupę MEDIUM oraz inne podmioty współpracujące z Wydawnictwem z siedzibą w Warszawie przy ul. Karczewskiej 18. Informujemy, że zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami) przysługuje Pani/Panu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania i poprawiania ich, a także wniesienia umotywowanego sprzeciwu wobec ich przetwarzania. Podanie danych ma charakter dobrowolny. Kupon należy nakleić na kartę pocztową i przesłać na adres: Grupa Medium, ul. Karczewska 18, 04-112 Warszawa, lub przesłać faksem: 22 810 27 42 czytelny podpis krzyżówka nagrodę nagrody ufundował ufundowała e-sklep firma 11 10 9 (jasa) Litery z pól ponumerowanych od 1 do 11 utworzą hasło. Rozwiązanie prosimy nadsyłać do 20 lutego br. na adres redakcji (kupon zamieszczamy obok). Do Do wygrania zestaw wkrętaków Wera Kraftform Plus 100 ufundowany przez sklep internetowy Profitechnik.pl. Nagroda w krzyżówce z numeru 10/2015, zestaw Tool Check, trafi do Szymona Nawrockiego. G ratulujemy! Kupon należy nakleić na kartę pocztową i przesłać na adres: 04‑112 Warszawa, ul. Karczewska 18 lub przesłać faksem na numer: 22 810‑27‑42 Data: ................................ Podpis: .................................................... imię: ................................................... nazwisko: .................,............................................... zawód wykonywany .......................................................................................... ulica: ...................................................................................... nr ............... lok. ................... telefon...................................................... e-mail ............................................................. kod .. .. – .. .. .. miejscowość .................................................................................................. hasło krzyżówki: .................................................................................................................. Pionowo: 1 kołderka niemowlęcia; 2 masa w betoniarce; 3 rajski ogród; 4 imię męskie; 5 dba o stan maszyn i urządzeń; 6 prądnica, szczególnie o dużej mocy; 7 elektryczne „lokum” Faradaya; 11 wyznacza cele; 13 czyjaś obecność przy kimś; 16 jadalne mięso zwierzyny łownej; 18 polski producent akumulatorów; 20 czarno na białym; 21 kontynent; 23 potrzebne do jazdy z górki; 27 naturalne środowisko śledzi; 29 może być a tomowy. Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingowych przez Grupę MEDIUM oraz inne podmioty współpracujące z Wydawnictwem z siedzibą w Warszawie przy ul. Karczewskiej 18. Informujemy, że zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU Nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami) przysługuje Pani/Panu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania i poprawiania ich, a także wniesienia umotywowanego sprzeciwu wobec ich przetwarzania. Podanie danych ma charakter dobrowolny. Poziomo: 1 korki elektryczne; 8 nazwisko sławnego gangstera z Chicago; 9 tworzywo sztuczne; 10 deszczowa chmura; 12 foton energii; 14 skrót oznaczający odnawialne źródła energii; 15 nazwisko aktorki grającej Marusię z „Czterech pancernych i psa”; 16 ścięcie piłki w tenisie; 17 czołowi działacze stowarzyszenia; 19 trzy minuty na ringu; 22 wojenny do zakopania; 24 ciało płynne; 25 antonim dobra; 26 do myślenia; 28 domek juhasa; 30 odwrót; 31 despotyzm; 32 państwo w Europie; 33 wstępne rysunki artysty. Wyrażam zgodę na zapisanie mnie do newslettera. nr 12/2015 w w w. e l e k t r o . i n f o . p l 110 31 30 8 7 6 5 4 3 2 1 33 32 Wera Kraftform Plus 100 29 28 zestaw wkrętaków 8 4 23 22 21 20 19 18 1 17 16 15 5 14 27 26 2 Do wygrania 13 3 12 9 11 11 10 7 25 10 24 9 8 6 5 4 3 2 1 7 6 Oferta Delta Power – zasilacze UPS RIELLO 800 VA – 800 kVA (6,4 MVA) – zasilacze UPS DELTA POWER 800 VA – 800 kVA (6,4 MVA) – Systemy dynamiczne UPS HITZINGER z napędem diesla 150 kVA – 3 MVA (50 MVA) – zasilacze UPS SOCOMEC 550 VA – 800 kVA (4,8 MVA) – agregaty prądotwórcze Delta Power 5 kVA – 2,2 MVA (44 MVA) – agregaty prądotwórcze VISA 20 kVA – 2000 kVA (20 MVA) – agregaty prądotwórcze CTM 85 kVA – 3000 kVA (30 MVA) – układy bezprzerwowego przełączania 16 A – 4800 A – dynamiczne systemy magazynowania energii Flywheel VSS+DC 60 kVA – 500 kVA W zakresie naszych usług oferujemy: – tworzenie koncepcji zasilania gwarantowanego obiektów – kompletne wielobranżowe projekty systemów zasilania – integrowanie systemów zasilania gwarantowanego – montaż systemów UPS oraz agregatów prądotwórczych – zdalne nadzorowanie systemów zasilania rezerwowego – profesjonalny serwis – opieka posprzedażna, umowy serwisowe, hot-line (czas reakcji 4 godziny, 24 h/365 dni) Riello MULTI POWER (MPW) – zasilacze modułowe UPS - moc systemu UPS 1 MW + redundancja (1–28 x 42 kW) - najwyższa sprawność >96,5% - najwyższa na rynku gęstość mocy - pełna skalowalność oraz najwyższa dostępność - unikatowa architektura - podzespoły zaprojektowane i produkowane indywidualnie - łatwa instalacja oraz obsługa - niskie koszty inwestycji Siedziba WARSZAWA: Filia GDYNIA: Fila ŚWIDNICA: ul. Krasnowolska 82 R 02-849 Warszawa tel. 22 37 91 700 faks 22 37 91 701 serwis: 22 37 91 720 e-mail: [email protected] [email protected] ul. Olgierda 137 81-584 Gdynia tel. 58 668 01 88, 89 faks 58 668 00 47 e-mail: [email protected] [email protected] ul. Westerplatte 51 58-100 Świdnica e-mail: [email protected] [email protected] Grupa Hurtowni Elektrycznych elektrounion.pl SILNA GRUPA na trudne czasy DOŁĄCZ DO NAS!