Studium uwarunkowań - część tekstowa

Transkrypt

ARCHITEKTURA I GEOTECHNIKA Andrzej Bielewski
ul. Wyszyńskiego 34/18, 62-510 Konin
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ORCHOWO
POWIAT SŁUPECKI
Konin, luty 2006r.
SPIS TREŚCI
A. Informacje wstępne
1. Autorzy opracowania
2. Obszar opracowania
3. Informacje formalno-prawne
4. Przedmiot opracowania
5. Materiały wyjściowe
B. Diagnoza stanu gminy
I. Podstawowe informacje o gminie
1. Ogólna charakterystyka gminy
2. Funkcje gminy
II. Sytuacja społeczna gminy
1. Demografia
2. Zatrudnienie
3. Jakość życia mieszkańców
III. Środowisko przyrodnicze
1. Ogólna charakterystyka środowiska przyrodniczego
1.1.
Rzeźba terenu
1.2.
Budowa geologiczna
1.3.
Wody powierzchniowe
1.4.
Wody podziemne
1.5.
Gleby
1.6.
Szata roślinna
1.7.
Klimat
2. Stan środowiska przyrodniczego i jego zagrożenia
2
3. Obszary o najwyższych walorach przyrodniczych
3.1. Obszary i obiekty chronione na podstawie ustawy o ochronie przyrody
3.1.1. Park krajobrazowy
3.1.2. Obszar chronionego krajobrazu
3.1.3. Pomniki przyrody
3.2. Obszary uznane za kluczowe w ochronie przyrody
IV. Chronione środowisko kulturowe
IV.a Granice ochrony i zalecenia konserwatorskie
1. Założenia rezydencjonalne
2. Archeologia
3. Cmentarze
4. Pojedyncze obiekty budowlane
5. Wszelkie zmiany plenerowe w obiektach i na obszarach objętych
ochroną konserwatorską
6. Załączniki
V. Rolnictwo
VI. Infrastruktura społeczna
1. Oświata
2. Kultura
3. Zdrowie i opieka społeczna
4. Handel i usługi
5. Straż pożarna
6. Łączność
7. Cmentarze
VII. Obiekty realizujące ponadlokalne cele publiczne
3
VIII.
Infrastruktura techniczna
1. Zaopatrzenie w wodę
2. Odprowadzanie ścieków
3. Gospodarka odpadami komunalnymi
4. Komunikacja
4.1.Komunikacja drogowa
4.1.1.Drogi wojewódzkie
4.1.2.Drogi powiatowe
4.1.3.Drogi gminne
4.2.Komunikacja kolejowa
5. Główne sieci przesyłowe
C. Kierunki i możliwości zagospodarowania przestrzennego gminy
I.
Koncepcja rozwoju gminy
1. Misja i cele rozwoju
2. Rozwojowe funkcje gminy
2.1. Gospodarka rolna
2.2. Zróżnicowana działalność gospodarcza
2.3. Mieszkalnictwo
2.4. Turystyka i wypoczynek
3. Struktura funkcjonalno-przestrzenna
II.
Wykorzystanie
lokalnych
wartości
środowiska
i kulturowego
III.
Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej
2. Odprowadzenie ścieków
4
przyrodniczego
4. Komunikacja
4.1.3.Drogi gminne
5. Elektroenergetyka i gazownictwo
IV.
Kształtowanie zagospodarowania przestrzennego
1. Mieszkalnictwo
2. Usługi
3. Przemysł i działalność gospodarcza
4. Rekreacja
D. Kierunki zagospodarowania przestrzennego – polityka przestrzenna i
planistyczna
I. Polityka przestrzenna
1. Cele i zasady polityki przestrzennej
2. Polityka działań w sferach rozwoju
3. Strefy polityki przestrzennej i główne kierunki rozwoju
II. Stan opracowań planistycznych
1 - Obszar leśno-rekreacyjny z rolnictwem ekologicznym
2 -
Obszar rozwoju wielofunkcyjnego z dominującą funkcją
produkcji rolnej
3III.
Obszar o funkcjach: rekreacyjnej i rolniczej
Tereny
wymagające
opracowania
zagospodarowania przestrzennego
5
miejscowych
planów
A. INFORMACJE WSTĘPNE
1. Autorzy opracowania
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy
Orchowo,
zwane
dalej
„Studium”
opracował
Zespół
w składzie:
- mgr inż. arch. Andrzej Wydro (nr upr. GPB.I.7342-28/98),
- mgr inż. arch. Andrzej Bielewski (nr upr. GPB.I.7342-28/98),
- mgr inż. arch. Aleksandra Kwiecińska (nr upr. 7131/5/P/2005).
2. Obszar opracowania
„Studium”
obejmuje
całą
gminę
Orchowo
w
jej
granicach
administracyjnych.
Powierzchnia gminy – 9812 ha
Liczba mieszkańców – 4087
Liczba sołectw – 11
3. Informacje formalno-prawne
Podstawę do podjęcia opracowania niniejszego „Studium”, stanowi
uchwała nr XX/107/04 Rady Gminy Orchowo z dnia 31 maja 2004r.
w sprawie przystąpienia do sporządzenia studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Orchowo.
„Studium”
przestrzennej
jest
w
dokumentem
tym
określającym
lokalnych
zasad
kierunki
polityki
zagospodarowania
przestrzennego, prowadzonej przez Samorząd Gminy.
4. Przedmiot opracowania
Zgodnie z ustawą z dnia 27
marca 2003r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym ( T. jedn. Dz. U. z 2003r.,
6
Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) w „Studium” uwzględnia się
uwarunkowania wynikające w szczególności z:
− dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia
terenu,
− stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony,
− stanu środowiska, w tym rolniczej i leśnej przestrzeni
produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz
wymogów
ochrony
środowiska,
przyrody
i
krajobrazu
kulturowego,
− stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury
współczesnej,
− warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich
zdrowia,
− zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia
− potrzeb i możliwości rozwoju gminy,
− stanu prawnego gruntów,
− występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie
przepisów odrębnych, występowania obszarów naturalnych
zagrożeń geologicznych, występowania udokumentowanych
złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych,
− występowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie
przepisów odrębnych,
−
stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej,
w tym stopnia uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej,
energetycznej oraz gospodarki odpadami,
− zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych,
7
Ponadto w Studium określa się w szczególności:
− kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz
w przeznaczeniu terenów,
− kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz
użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy,
− obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów,
ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk,
− obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków
oraz dóbr kultury współczesnej,
− kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury
technicznej,
− obszary na których rozmieszczone będą inwestycje celu
publicznego o znaczeniu lokalnym,
− obszary na których rozmieszczone będą inwestycje celu
publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami
planu
zagospodarowania
przestrzennego
województwa
i programów, o których mowa w art. 48 ustawy o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym,
− obszary
dla
których
obowiązkowe
jest
sporządzenie
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na
podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające
przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także
obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni
sprzedaży powyżej 2.000,00 m2 oraz obszary przestrzeni
publicznej,
− obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy
plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary
8
− wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych
na cele nierolnicze i nieleśne,
− kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni
produkcyjnej,
− obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwania się
mas ziemnych,
− obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny
filar ochronny,
− obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz
obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności
gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja
1999r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów
zagłady ( Dz. U. z 1999r., Nr 41, poz. 412 z późn. zm.),
− obszary
wymagające
przekształceń,
rehabilitacji
lub
rekultywacji,
− granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych, inne
obszary problemowe, w zależności od uwarunkowań i potrzeb
zagospodarowania występujących w gminie,
Zgodnie z przewidzianą w ustawie procedurą, niniejsze „Studium”
przedłożono do uzgodnienia i zaopiniowania właściwym organom.
Zarówno opinie jak i uzgodnienia znajdują się w dokumentacji
formalno - prawnej „Studium”.
„Studium” uchwalono uchwałą nr ……………. Rady Gminy Orchowo
z dnia ....................... w sprawie uchwalenia Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Orchowo.
Końcowy dokument „Studium” stanowi:
- rysunek w skali 1:10000,
- opis.
9
5. Materiały wyjściowe
− „Opracowanie ekofizjograficzne gminy Orchowo” wykonane przez
mgr inż. Sylwię Kaczmarczyk i inż. Mariusza Kaczmarczyka,
z czerwca 2004r.
− Rejestr obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego na obszarze gminy Orchowo,
− Wnioski konserwatorskie do „Studium” z dnia 2.03.2005r.
opracowane
przez
Wojewódzki
Urząd
Ochrony
Zabytków
Poznaniu, Delegatura w Koninie z siedzibą w Posadzie,
− Podstawowe informacje o gminach Województwa Wielkopolskiego
wg spisów powszechnych z 2002r. - Urząd Statystyczny
w Poznaniu, Poznań 2004r.
− Aktywność Ekonomiczna Ludności, Osoby Niepełnosprawne,
Migracje Ludności - wg spisów powszechnych z 2002r. - Urząd
Statystyczny w Poznaniu, Poznań 2004r.,
− uchwała
nr XXIII/125/04 Rady Gminy Orchowo z dnia
29 października 2004r., w sprawie Programu Ochrony Środowiska
dla Gminy Orchowo
− uchwała nr XXVI/153/05 Rady Gminy Orchowo z dnia 4 lutego
2005r. w sprawie przyjęcia Planu Rozwoju Lokalnego Gminy
Orchowo,
B. DIAGNOZA STANU GMINY
I.
PODSTAWOWE INFORMACJE O GMINIE
1. Ogólna charakterystyka gminy.
Gmina
Orchowo
zlokalizowana
jest
we
wschodniej
części
województwa wielkopolskiego. Od zachodu graniczy z gminą
10
Trzemeszno oraz Witkowo, od wschodu z gminą Wilczyn i Jeziora
Wielkie, od północy z gminą Mogilno i Strzelno, a od południa
z gminą Kleczew oraz Powidz. Gminy Mogilno, Strzelno oraz Jeziora
Wielkie leżą w województwie kujawsko-pomorskim, natomiast
pozostałe gminy znajdują się w województwie wielkopolskim.
Wieś Orchowo, licząca 1422 mieszkańców położona jest w centrum
gminy i posiada połączenia autobusowe z większością wsi gminy oraz
z miastami: Mogilnem, Trzemesznem, Strzelnem z woj. kujawskopomorskiego oraz Słupcą z województwa wielkopolskiego.
Podstawowe dane o gminie:
- powierzchnia gminy – 9812 ha
- liczba mieszkańców – 4087
- gęstość zaludnienia - 41,65 osoby/km2
- użytkowanie ziemi: grunty orne
66,44%
łąki i pastwiska
5,5%
lasy
19%
wody
2,26%
pozostałe grunty i nieużytki 2,75%
2. Funkcje gminy.
Gmina Orchowo jest typową gminą rolniczą. Użytki rolne stanowią
71,94% ogólnej powierzchni gminy a funkcją uzupełniającą jest
rekreacja związana z terenami położonymi głównie we wschodniej
części gminy nad ciągiem jezior.
11
II.
SYTUACJA SPOŁECZNA GMINY
1. Demografia
Na dzień 31 grudnia 2004r. gminę zamieszkiwało 4087 osób. Liczba
mieszkańców poszczególnych sołectw przedstawiała się następująco:
Orchowo
1422
Bielsko
377
Linówiec
166
Myślątkowo
231
Orchówek
160
Osówiec
459
Różanna
504
Skubarczewo
230
Słowikowo
282
Szydłówiec
196
Wólka Orchowska 60
Przyrost naturalny w 2004r. był znikomy i wynosił 1,54/100
mieszkańców a ludność w poszczególnych grupach wiekowych
przedstawia się następująco:
w wieku przedprodukcyjnym
1132
produkcyjnym
2384
poprodukcyjnym
574
2. Zatrudnienie
Wg danych pochodzących z Narodowego Spisu Powszechnego
w 2002r. w gminie Orchowo było 452 bezrobotnych oraz 1190 osób
pracujących w tym:
Pracownicy najemni – 637
Pracujący na własny rachunek – 366
12
Pomagający członkowie rodziny – 184,
nieustalony status zatrudnienia – 3.
Z pracujących na własny rachunek tylko 26 osób posiada jednocześnie
status pracodawcy, czyli zatrudnia pracowników.
3. Jakość życia mieszkańców
Gmina Orchowo skomunikowana jest przez sieć dróg złożoną z drogi
wojewódzkiej, dróg powiatowych i dróg gminnych.
Drogi gminne mają 118,92 km długości, z tego 12,7 km to drogi
asfaltowe, a drogi utwardzone mają 30 km. Długość drogi
wojewódzkiej na terenie gminy wynosi 18 km a łączna długość dróg
powiatowych 40 km.
Gmina jest prawie w 100% zwodociągowana. W 2004r. długość sieci
wodociągowej wynosiła 78,2 km a sieci kanalizacyjnej 3,9 km.
W 1998r. w gminie było ogółem 1014 mieszkań o łącznej powierzchni
użytkowej 72252m2. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na
1 osobę wynosiła 18,1m2.
III.
ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE
1. Ogólna charakterystyka środowiska przyrodniczego
1.1.
Rzeźba terenu
Gmina leży w obrębie regionu IX-Wysoczyzny Gnieźnieńskiej,
w obrębie której wyróżniono subregiony: Pagórki Ostrowieckie,
Obniżenie
Niedzięgielskie,
Równina
Wylatkowska,
Pagórki
Orchowskie i Obniżenie Kosowsko-Szydłówieckie.
Jest to obszar związany ze zlodowaceniem bałtyckim, dość
urozmaicony, szczególnie w części zachodniej gminy.
13
Najwyżej położony punkt na terenie gminy znajduje się w południowej
części gminy w odległości ok. 600m od miejscowości Myślątkowo
i wynosi 129,3m npm.
Natomiast
najniżej
położony
punkt
zlokalizowany jest w pd.-wsch. części gminy miejscowości Suszewo
i wynosi 103 m.n.p.m.
1.2.
Budowa geologiczna
Według podziału Polski na jednostki geologiczne gmina Orchowo leży
w
mezozoicznej
Niecce
Szczecińsko-Łódzko-Miechowskiej,
a dokładniej w Niecce Mogileńsko-Łódzkiej. Nieckę szczecińską od
mogileńskiej oddziela elewacja Obornik z antyklinami Szamotuł
i Rogoźno, natomiast nieckę łódzką od miechowskiej oddziela
elewacja przedborska zwana także elewacją radomszczańską lub
ryglem przedborskim.
Utwory kredowe reprezentowane przez margle występują na
głębokości 74,4m ppt. (otwór wiertniczy w rejonie Skubarczewa),
utwory trzeciorzędowe osiągają niewielką miąższość od 4-9m (otwór
w rejonie Orchowa) i reprezentowane są przez mułki oraz piaski
pylaste z wkładkami pyłu.
Miąższość czwartorzędu jest zbliżona na całym obszarze gminy
i wynosi ok. 64-84m. Dominuje glina zwałowa podścielona gruba
warstwa piasków. Miąższość gliny wynosi od 40 do 67 m.
Udokumentowane złoża surowców występują na terenie gminy to:
- złoże kruszywa naturalnego w rejonie Skubarczewa i Szydłówca,
- złoża torfu w rejonie Orchowa.
14
1.3.
Wody powierzchniowe
Na terenie gminy występują fragmenty dwóch dużych, częściowo
przepływowych ciągów rynien jeziornych – jezior skorzęcińskich
i wilczyńsko – powidzkich, odwadniających obszar gminy.
Pierwszy ciąg rynien w obrębie gminy wypełniają wody Jeziora
Skubarczewskiego, Słowikowo i Kamienieckiego, które łączy z sobą
największy
ciek
omawianej
gminy
–
Noteć
Zachodnia
(Kwieciszewica), wypływająca z Jeziora Niedzięgiel (Skorzęcińskie)
na terenie gminy. Witkowo.
Natomiast drugi ciąg rynien jeziornych przebiegający peryferyjnie w
obrębie gminy, w skład którego wchodzą jeziora Budzisławskie,
Suszewskie, Kownackie, odwadnia wschodnią i centralną część
gminy.
Jezioro
Orchowskie
poprzez
ciek
bez
nazwy
przebiegający
równoleżnikowo posiada połączenie z Jeziorem Suszewskim. Do
jeziora tego prowadzone są również wody Kanału Suszewskiego
biorącego początek w rejonie Wólki Orcholskiej.
W północno-zachodniej części gminy płynie Kanał Gać, który po
opuszczeniu małego jeziorka o tej samej nazwie łączy się z Notecią
Zachodnią.
Jeziora z terenu gminy Orchowo są pochodzenia lodowcowego,
głównie typu rynnowego. Najczęściej są one długie i wąskie
o znacznych głębokościach i o niewyrównanym dnie.
Ogólna charakterystyka jezior w gminie Orchowo przedstawia się
następująco:
Jezioro Budzisławskie -
pow. 140,8 ha, głębokość max. 35,2 m,
głębokość średnia 10,8 m
Jezioro Suszewskie
- pow. 81,7 ha , głębokość max. 21,8 m,
15
Jezioro Kownackie
- pow.
89,7 ha , głębokość max. 21,6 m,
Jezioro Skubarczewskie – pow. 15,8 ha, głębokość max.
5,1 m,
głębokość średnia 3,1m
Jezioro Słowikowo
- pow. 11,3 ha, głębokość max.
2,2 m,
- pow. 232 ha, głębokość max.
18,5 m ,
- pow.37,3 ha, głębokość max.
11,2m ,
Jezioro Kamienieckie
Jezioro Orchowskie
Jeziora te należą przede wszystkim do typu eutroficznego czyli
bogatego w substancje odżywcze, obserwuje się na nich zakwit
glonów (m.in. J.Budzisławskie). Do jezior mezotroficznych czyli
raczej płytkich, na których kwitnienie nie występuje należy
J.Słowikowo.
Na terenie gminy istnieje również sztuczny zbiornik wodny, jest to
zbiornik retencyjny Budzisławsko – Suszewski zlokalizowany w ciagu
jezior, między jeziorem Budzisławskim a Suszewskim. Powstał on w
roku 1978 w celu piętrzenia wody na potrzeby nawadniania terenów
rolnych, jego średnia głębokość wynosi 13 m a maksymalna 30 m.
Obecnie śluza upustowa nie spiętrza wody.
Gmina leży ponadto w zlewni rzeki Noteć, która przepływa wzdłuż
zachodniej granicy gminy.
1.4.
Wody podziemne
Cała gmina Orchowo leży w obrębie dwóch głównych zbiorników
wód podziemnych:
- Wielkopolskiej Doliny Kopalnej GZWP nr 144 z kredowymi
i czwartorzędowymi utworami wodonośnymi, w strefie stanowiącej
16
obszar
wysokiej
ochrony
(OWO).
Typ
zbiornika
porowy
o szacunkowych zasobach dyspozycyjnych 480,0 tys.m3/d. Wg PIOŚ
z 2001r. są to wody należące do III klasy – wody niskiej jakości
o średniej głębokości ujęć wód podziemnych 60m. Obszar całego
zbiornika wynosi 4000km2.
- Subzbiornik Inowrocław-Gniezno GZWP nr 143, trzeciorzędowy
o głębokości stropu warstwy wodonośnej 80,0m ppt. Wg PIOŚ
z 2001r. są to wody należące do II klasy, wody średniej jakości
i o średniej głębokości ujęć wód podziemnych - 120m.Obszar całego
zbiornika wynosi 2000 km2. Typ zbiornika porowy o szacunkowych
zasobach dyspozycyjnych 96,0 tys.m3/d.
1.5.
Gleby
Gmina Orchowo charakteryzuje się dobrą jakością gleb. Na jej terenie
spotykamy:
- bardzo dobre i dobre gleby kompleksu pszennego kl.IIIa, III, IVa,
kompleksu pszenno-żytniego kl. III, IVa oraz kompleks zbożowopastewny kl. IVb wytworzone z glin lub piasków gliniastych,
- dobre i średnie gleby kompleksu żytniego kl.IIIb, IVa, IVb oraz
pszennego wadliwego kl. III-IVb wytworzone na ogół na glinach
i piaskach gliniastych,
- średnie i słabe gleby kompleksów żytniego oraz zbożowopastewnego kl. IVb-V wytworzone z piasków na glinie.
Dobre gleby, wysoka kultura rolna powodują, że poziom produkcji
rolnej należy do najwyższych w regionie.
17
1.6.
Szata roślinna
Lasy na terenie gminy zajmują powierzchnie 1864 haCo stanowi
18,5% ogólnej powierzchni gminy. Lesistość w powiecie słupeckim
wynosi 14,4%.
Największy kompleks leśny gminy występuje po wschodniej stronie
rynny jezior: J. Skubarczewskiego, Słowikowskiego i Kamienieckiego.
Dominującym siedliskiem jest tutaj bór mieszany oraz bór mieszany
świeży. Występuje tutaj również las mieszany i bór mieszany
wilgotny. Drzewostan to
monokultura sosny z
nieznacznymi
domieszkami olchy, dębu i brzozy o niewielkim zróżnicowaniu
wiekowym (0-40 lat).
Następne zwarte kompleksy leśne spotykamy we wschodniej części
gminy:
- pierwszy kompleks znajduje się przy drodze z Linówca do Osówca,
gdzie dominuje siedlisko lasu mieszanego oraz olchy, ale występuje tu
cała mozaika różnowiekowych drzewostanów poczynając od sosny
poprzez dąb, buk, brzozę, grab.
- drugi kompleks to lasy przylegające do jezior Suszewskiego,
Kownackiego, Ostrowskiego i otulające grunty wsi Mlecze.
Występuje tutaj siedlisko boru mieszanego świeżego oraz lasu
mieszanego i lasu świeżego, a w partiach niżej położonych lasu
wilgotnego i olchy.
Interesującym drzewostanem niekiedy o charakterze pomnikowym
odznaczają się stare parki podworskie oraz stare cmentarze.
Spotykamy również zadrzewienia stanowiące obramowanie stawów,
cieków, dróg czy występujące w postaci kęp w dnach dolin i rynien
jeziornych.
18
1.7.
Klimat
Wg regionalizacji klimatycznej R.Gumińskiego z 1948r. gmina
Orchowo leży w centrum wielkopolskiej części środkowej dzielnicy
klimatycznej ( VII dzielnica ). Jest to obszar o małym opadzie
rocznym (~550mm), z okresem wegetacyjnym trwającym 220 dni,
średnim zachmurzeniem nieba wynoszącym 66%.
2. Stan środowiska przyrodniczego i jego zagrożenia
Na ocenę stanu środowiska, jego zagrożeń i możliwości ich
ograniczania wpływa analiza wielu czynników, takich jak: ocena
jakości wód podziemnych, wód powierzchniowych, powietrza
atmosferycznego, gleb.
Potencjalnymi ogniskami zanieczyszczeń wód powierzchniowych
i podziemnych są zrzuty ścieków, wysypiska i składowiska odpadów,
a także stacje paliw oraz fermy hodowlane.
Bezpośrednie zagrożenie dla wód powierzchniowych stwarzają zrzuty
ścieków. Na terenie gminy znajduje się oczyszczalnia ścieków
w Orchowie. Po oczyszczeniu ścieki trafiają do rowu i jeziora.
Zanieczyszczone cieki są pośrednimi ogniskami zanieczyszczeń wód
podziemnych
podczas
przesączania
ich
wód
do
poziomów
wodonośnych (zwłaszcza rowy melioracyjne).
Na zanieczyszczenie wód poziomu przypowierzchniowego mają
wpływ głównie trzy elementy, takie jak:
- zanieczyszczenie powierzchni gruntu produktami ropopochodnymi
(potencjale ognisko zanieczyszczeń to stacja paliw zlokalizowana
w Orchowie),
- skażenia wynikające ze stosowania nawozów rolniczych,
- stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego.
19
Elementy te nie pozostają bez wpływu na poziom wód gruntowych,
a
także
poziomy
głębsze
(pośrednio
zasilane
przez
wody
przypowierzchniowe). Dowodem potwierdzającym tą tezę jest fakt, że
w skali regionalnej na przestrzeni ostatnich lat zanotowano
pogorszenie się jakości wód w utworach czwartorzędowych, oprócz
żelaza składnikiem decydującym o obniżeniu ich jakości jest amoniak.
Punktami zagrożeń dla środowiska jest także zlokalizowany na terenie
gminy, w Różannie, Orchowie i Osówcu, przemysł spirytusowo –
drożdżowy (gorzelnie).
Głównych źródeł zagrożeń należy dopatrywać się w złej jakości wód
powierzchniowych, głównie głębokich jezior rynnowych. Pewien
problem mogą stanowić inwestycje z lat wcześniejszych, stacje paliw
oraz składowiska odpadów.
Na stan czystości wód gruntowych wpływa także nieuporządkowana
gospodarka ściekowa.
Na terenie gminy Orchowo dominują użytki rolne, które zajmują
ok. 67 % całej powierzchni gminy. Jakość gleb jest, więc bardzo
istotnym
czynnikiem
wpływającym
na
rozwój
rolnictwa,
warunkującym wysokość i jakość uzyskiwanych plonów. Do
najważniejszych zagrożeń prowadzących do degradacji gleb zalicza
się:
- stosowanie nadmiernej ilości środków chemicznych ochrony roślin,
- erozja gleb, którą dodatkowo wzmaga wypalanie roślinności (wiosną
oraz ściernisk po żniwach),
- zbyt intensywne nawożenie,
- ścieki i różnego rodzaju odpady niewłaściwie składowane,
- monokultury upraw.
Stosując środki ochrony roślin należy unikać wolno rozkładających
się, o małej selektywności oraz takich, które muszą być stosowane
20
w wysokich dawkach. Należy pamiętać, że nie można dopuścić
do silnego zakwaszenia gleb lub do znacznego ich wyczerpania
z rezerw form przyswajalnych przez rośliny.
W celu przeciwdziałania degradacji konieczne jest uwzględnienie
stopniowej zmiany struktury użytkowania gleb. Jedną z przyczyn
degradacji gleb są monokulturowe uprawy. Ważne jest zatem dbanie
o różnorodność i zmienność upraw. Na glebach bardzo słabych
powinna ona postępować w kierunku ograniczania pól uprawnych na
rzecz lasów i użytków rolnych, które najlepiej chronią glebę.
Do ekosystemów zasługujących na szczególną ochronę należą lasy. Na
terenie gminy Orchowo stanowią one ok. 19 % całej powierzchni
gminy. Dla nich szczególnymi zagrożeniami są zanieczyszczenia
powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych oraz zagrożenia
pożarowe. Zanieczyszczenia wpływają na zmniejszenie odporności
biologicznej drzewostanów, podatność na choroby łańcuchowe,
zwiększenie występowania szkodników. Ma to szczególne znaczenie
dla
stosunkowo
jednorodnych
nasadzeń
w
lasach.
Środkiem
zaradczym, prowadzącym do poprawy stanu sanitarnego lasów jest
przebudowa drzewostanu w kierunku bardziej odpornych gatunków
oraz ich urozmaicenia.
Na terenie gminy Orchowo głównymi źródłami zanieczyszczeń
powietrza będą zanieczyszczenia komunikacyjne oraz niska emisja.
O stopniu zanieczyszczenia powietrza świadczy również skład
chemiczny opadów atmosferycznych. W celu utrzymania dobrej
jakości powietrza, a nawet jego poprawy należy zmniejszyć
oddziaływanie niskiej emisji na środowisko przede wszystkim poprzez
likwidację lub modernizację kotłowni tradycyjnych (zmiana nośnika
energii z węgla na gaz lub olej). Zmniejszenie oddziaływania emisji
komunikacyjnej poprzez np. poprawę jakości nawierzchni dróg.
21
Innym
rodzajem
zanieczyszczenia
powietrza
jest
obecność
promieniowania elektromagnetycznego. Jego głównymi źródłami są
wieże telefonii komórkowej, nadajniki oraz sieci i stacje energetyczne.
W
celu
zapobiegania
negatywnym
skutkom
oddziaływania
promieniowania elektromagnetycznego na środowisko oraz na zdrowie
ludzi należy przestrzegać zasady lokalizacji nowych obiektów
z zachowaniem stref ochronnych. Zaznaczyć należy ponadto, że wieże
telefonii komórkowej oraz linie energetyczne znacząco obniżają
walory estetyczne krajobrazu.
Stosowanie powyższych zasad oraz uregulowanie prawne gospodarki
wodami, ściekami, odpadami i pobierania kruszywa na terenie gminy,
a także przestrzeganie przepisów ochrony środowiska i przyrody,
zarówno przez znajdujące się na terenie gminy zakłady, jak i samych
mieszkańców, w dużej mierze pozwoli wyeliminować, zneutralizować
lub ograniczać powstawanie punktów stwarzających zagrożenie dla
środowiska.
3. Obszar o najwyższych walorach przyrodniczych.
3.1. Obszary i obiekty chronione na podstawie ustawy o ochronie
przyrody.
Na terenie gminy spotykamy trzy formy ochrony przyrody.
Są to: park krajobrazowy, obszar chronionego krajobrazu i pomniki
przyrody.
3.1.1. Park krajobrazowy.
63% powierzchni gminy leży na obszarze Powidzkiego Parku
Krajobrazowego
Powołanego
przez
Wojewodę
Konińskiego
rozporządzeniem nr 18 z dnia 16 grudnia 1998r. Park obejmuje tereny
22
znajdujące się na obszarze gmin: Kleczew, Orchowo, Ostrowite,
Powidz, Słupca, Wilczyn, Witkowo. Został utworzony w celu ochrony
środowiska
przyrodniczego,
swoistych
cech
krajobrazu
oraz
zabezpieczenia wartości historycznych i kulturowych tego regionu.
Ogólnymi zasadami zagospodarowania i wykorzystania parku są:
- podporządkowanie tego terenu wymogom ochrony środowiska,
- ochrona naturalności krajobrazu jeziornego,
- rozwój wszelkich form turystyki i wypoczynku,
- ochrona licznych stanowisk archeologicznych i zachowanych
zabytków architektury.
3.1.2. Obszar chronionego krajobrazu
Cała gmina znajduje się w granicach Powidzko - Bieniszewskiego
Obszaru
Chronionego
Krajobrazu.
Jest
to
obszar
chroniony,
ustanowiony przez Wojewódzką Radę Narodową w Koninie Uchwałą
nr 53 z dnia 29 stycznia 1986r. Na obszarze tym wymogi ochrony
kojarzone są z wymogami racjonalnej gospodarki, nie są, więc to
obszary wyłączone z użytkowania gospodarczego, ale obszary, na
których formy gospodarowania są dostosowane do określonych
rygorów ochrony. Szczegółowe zasady zagospodarowania obszarów
chronionego krajobrazu zawarte są ww. uchwale WRN, ale generalnie
należy przyjąć, ze na obszarach tych zakazuje się lokalizowania
nowych
i
rozbudowy
starych
obiektów
powodujących
zanieczyszczenie powietrza, wody i gleby lub uciążliwych dla
otoczenia jako źródła hałasu czy wydzielania odrażających woni.
23
3.1.3. Pomniki przyrody
Na podstawie Uchwały Nr XIII/73/2003 Rady Gminy Orchowo z dnia
30 września 2003 r. w sprawie uznania drzew za pomniki przyrody,
uchwalono na terenie gminy następujące pomniki przyrody:
1. Dąb szypułkowy – Quereus rober L. – Wólka Orchowska (pierścień
270 cm)
2. Dąb szypułkowy – Quereus rober L. – Orchowo, przy dworcu
kolejowym (pierścień 273 cm)
3. Lipa szerokolistna – Talia platyphyllos Scop. – Orchowo,
ul. Powstańców Wlkp., obok Pastorówki (pierścień 290 cm)
4. Lipa szerokolistna – Talia platyphyllos Scop. – Orchowo, przy
kościele p. w. Wszystkich Świętych (pierścień 335 cm)
5. Jesion wyniosły – Fraxinus excelsior L. – Orchowo, cmentarz
parafialny (pierścień 315 cm)
6. Jesion
wyniosły
–
Fraxinus
excelsior
L.
–
Orchowo,
ul. Powstańców Wlkp. (pierścień 300 cm)
7. Klon jawor – Acer pseudoplatanus L. – Orchowo, cmentarz
parafialny (pierścień 230 cm)
8. Topola czarna – Populus nigra L. - Orchowo, cmentarz parafialny
(pierścień 280 cm)
9. Dąb szypułkowy – Quereus rober L. – Słowikowo, posesja Pana
Macieja Czecha (pierścień 308 cm)
Powyższe
pomniki
przyrody
podlegają
szczególnej
polegającej na zakazie:
- wycinania, niszczenia, uszkadzania pnia, gałęzi i korzeni,
- zrywania pączków, kwiatów, owoców i liści,
- umieszczania tablic, napisów i innych znaków za wyjątkiem
oznaczenia urzędowego „pomnik przyrody”,
24
ochronie
- dokonywania niekorzystnych dla drzew zmian stosunków wodnych,
- niszczenia gleb i roślinności,
- wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów (zanieczyszczenia
terenu w promieniu 10 m od pnia drzewa),
- wzniecania ognia (w promieniu 5 m od pnia drzewa),
- wznoszenia, budowy lub rozbudowy jakichkolwiek obiektów
budowlanych w tym małej architektury i tymczasowych (w promieniu
10 m od drzewa),
- prowadzenia prac ziemnych,
- wchodzenia na drzewo (z wyjątkiem prac związanych z pielęgnacją
drzewa).
3.2.
Obszary uznane za kluczowe w ochronie przyrody
Szczególnie
piękny
krajobrazowo
obszar
to
rynna
jeziorna
w zachodniej części gminy obejmująca Jez. Skubarczewskie,
Słowikowskie i Kamienieckie. Jest to jednocześnie dolina rzeki Noteci
Zachodniej (lokalna nazwa rz. Kwieciszewica) łączącej te jeziora.
Liczne kępy drzew i krzewów stanowią ostoje ptactwa wodnego.
W koncepcji krajowej sieci ekologicznej „ECONET – POLSKA” teren
został zaliczony do korytarzy ekologicznych o znaczeniu krajowym.
Korytarz ekologiczny to struktura przestrzenna, która umożliwia
rozprzestrzenianie się gatunków pomiędzy tzw. Obszarami sieci
ekologicznej.
W przypadku gminy Orchowo korytarz ekologiczny łączy obszar
węzłowy o znaczeniu międzynarodowym, noszący nazwę Obszaru
Powidzko – Goplańskiego, z korytarzem ekologicznym o znaczeniu
międzynarodowym, jakim jest dolina Noteci, a przez nią z obszarem
węzłowym Borów Tucholskich.
25
IV.
CHRONIONE ŚRODOWISKO KULTUROWE
Działając na podstawie art. 19 ustawy o ochronie zabytków i opiece
nad zabytkami (Dz. U. z 2003r., Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.),
w związku z art. 10 pkt 2 ust. 4 ustawy o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003r., Nr 80, poz. 717
z późn. zm.) na terenie gminy ochroną konserwatorską należy objąć
zespoły oraz pojedyncze obiekty, zawarte w spisie obiektów
zabytkowych gminy wraz z załącznikami graficznymi 1-16. Wśród
nich na szczególną uwagę zasługują te obiekty, które są wpisane do
rejestru zabytków. W poniższym wykazie zaznaczono je pogrubiona
czcionką.
SPIS OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH - G M I N A O R C H O W O
BIELSKO
1. CMENTARZ CHOLERYKÓW, ok. 1850r., nieczynny.
zał. 2 - nr 9
2. SZKOŁA, ob. dom nr 1, mur., 4 ćw. XIX w.
3. DOM NR 8, mur., 4 ćw. XIX w.
5. DOM NR 10, mur., 1 ćw. XX w.
6. DOM NR 13, mur., 1911r.
7. DOM NR 15, mur., ok. 1900r.
9. DOM NR 25, mur., 1905r.
26
10. DOM NR 28, mur., 1894r.
11. DOM NR 30, glin., 4 ćw. XIX w.
12. DOM NR 35, mur., 1913r.
DĄBROWA
13. SZKOŁA, ob. dom, mur., pocz. XX w.
15. DOM NR 124, mur., 1 ćw. XX w.
16. DOM NR 130, mur., 1 ćw. XX w.
17. DOM NR 140, mur.-kam., 4 ćw. XIX w.
GAŁCZYNEK
18. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI (dz. geod. nr 71),
2 poł. XIX w., nieczynny.
zał. 1 - nr 6
19. ZAGRODA NR 5:
a. dom, drewn.-mur.-glin., 4 ćw. XVIII w.,
Rej. Zab.: A - 379/121 z dn. 10 grudnia 1984 r.
zał. 14
b. stodoła, drewn., 1888 r.
20. ZAGRODA NR 6:
a. dom, mur., 1 ćw. XX w., remont.,
b. budynek inwentarski I, mur., 1 ćw. XX w., remont.,
c. budynek inwentarski II, mur., 1 ćw. XX w., remont.
27
KINNO
21. ZAGRODA NR 2:
a. dom, mur., 1906r.,
b. chlew, mur., ok. 1906r.
KOSAKOWO
22. DWÓR, ob. dom, mur., 1818r.
LINÓWIEC
23. ZESPÓŁ KOŚCIOŁA FIL. P.W. ŚW. MARCINA:
a. kościół, drewn., 1749r., remont. 1993-1995r.,
Rej. Zab.: A - 265/7 z dn. 30 kwietnia 1984 r.
b. dzwonnica, drewn., 2 poł. XVIII, remont. 1929.
24. KAPLICZKA, mur., k. XIX, remont.
zał. 13
25. CMENTARZ PAR. RZYMSKOKATOLICKI, pocz. XX w., czynny.
zał. 2 - nr 13
26. SZKOŁA, mur., 4 ćw. XIX w.
27. ZESPÓŁ DWORSKO-FOLWARCZNY:
zał. 4
a. dwór, mur., 1900, przebud. poł. XX w.,
b. oficyna I, mur.-glin., 1 poł. XIX, remont. poł. XX w.
28
c. oficyna II, mur., 1930 r.,
d. park krajobrazowy, 2 poł. XIX w.
e. owczarnia, ob. budynek gospodarczy, mur., pocz. XX w.
28. ZAGRODA NR 22:
a. dom, mur., 1914r.,
b. stodoła, mur., 1910r.
29. ZAGRODA NR 23:
a. dom, mur., 1 ćw. XX w.,
b. stodoła, drewn., 4 ćw. XIX w., remont.
30. ZAGRODA NR 26:
a. dom, mur., pocz. XX w.,
b. budynek inwentarski, mur., 1910 w.
MLECZE
31. DOM NR 1, mur., 1900r.
MYŚLĄTKOWO
32. KAPLICZKA, mur., 1945r.
2 poł. XIX, nieczynny.
zał. 1 - nr 2
29
34. MLECZARNIA, mur., 1881r.
35. POZOSTAŁOŚCI ZESPOŁU DWORSKIEGO:
zał. 5
a.
budynek
gospodarczy,
ob.
mieszkalno-gospodarczy,
mur.,
k. XIX w., przebud.,
b. park krajobrazowy, poł. XIX w.
36. DOM NR 10, glin.-mur., 4 ćw. XIX w., remont.
38. DOM NR 21, mur.-drewn., ok. 1910r. zał. 12
Rej. Zab.: A - 395/137 z dn. 26 lutego 1987 r.
ORCHOWO
39. ZESPÓŁ KOŚCIOŁA PAR. P.W. WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH:
a. kościół, drewn., 1789-1792r., remont. 1955r., 1996-1998r.,
b. zespół plebanii:
- plebania, mur., 2 poł. XIX w., remont.,
- chlew, ob. budynek gospodarczy, mur., 1 ćw. XX w.,
- szopa, drewn., 4 ćw. XIX w., remont.
40. ZESPÓŁ KOŚCIOŁA EWANGELICKO-AUGSBURSKIEGO, ob.
fil. rzym.-kat.:
a. kościół, mur., 1898-1900 r.,
30
b. pastorówka, późn. apteka, ob. dom parafialny, ul. Powstańców
Wlkp. nr 1, mur., 1898r.
41. KAPLICZKA, mur., 4 ćw. XIX w., remont.
42. CMENTARZ PAR. RZYMSKOKATOLICKI, 2 poł. XIX w., czynny.
zał. 1 - nr 4
ok. poł. XIX w., nieczynny.
zał. 1 - nr 3
44. SZKOŁA, ob. dom, ul. Powstańców Wlkp. nr 2, mur., 1898r.
45. POCZTA, ob. dom, ul. Wyzwolenia nr 2, mur., ok. 1900r.
46. ZESPÓŁ DWORCA KOLEJOWEGO:
a. dworzec, mur., 1914r.,
b. budynek gospodarczy, mur., 1914r.
47. GOSPODA, ul. Wyzwolenia, szach., pocz. XX w., remont.
48. ZESPÓŁ FOLWARCZNY:
a. dom, mur, pocz. XX w.,
b. chlew, mur., pocz. XX w., remont.,
c. stodoła, mur., k. XIX w., remont.,
d. młyn - gorzelnia, mur., pocz. XX w.
u l. K a z i m i e r z a W i e l k i e g o
31
50. DOM NR 7, mur., 1908r.
u l. K o ś c i u s z k i
53. DOM NR 13, mur., 1910r.
54. DOM NR 17, mur., 4 ćw. XVIII, przebud. 1 poł. XX w.
55. STODOŁA W ZAGRODZIE NR 11, mur.- glin., 1915r.
u l. L i p o w a
56. DOM NR 1, mur., 1898r.
Rej. Zab.: 235/Wlkp/A z dn. 20 czerwca 2005 r.
u l. O r c h ó w i e c
57. DOM NR 4, mur.-glin., k. XIX w.
58. ZAGRODA NR 10:
a. dom, mur., 4 ćw. XIX w.,
b. obora, mur., 4 ćw. XIX w.
32
59. DOM NR 106, mur., 4 ćw. XIX w., remont.
u l. P o w s t a ń c ó w W i e l k o p o l s k i c h
60. ZAGRODA NR 7:
b. budynek inwentarski, mur., 1920r.
u l. S z k o l n a
61. ZAGRODA NR 5:
a. dom, mur. 1910r.,
b. obora z chlewem, mur., 1910r.,
c. stodoła, mur., 1910r.
u l. T r z y d z i e s t o l e c i a P R L
62. ZAGRODA NR 5:
b. stodoła, mur., 4 ćw. XIX w.
u l. W y z w o l e n i a
63. ZAGRODA NR 76:
a. dom, mur.-glin., 1920 r.,
b. stodoła, mur.-glin., 1920r.
64. DOM NR 6, mur., 1892r.
33
65. DOM NR 9, glin., 1880r.
66. DOM NR 15, glin.-mur., 1880r.
67. DOM NR 24, mur., 1906r.
68. KUŹNIA, ob. budynek gospodarczy, mur., 1 ćw. XX w.
ORCHÓWEK
69. KAPLICZKA, mur., 1945 r.
70. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI (dz. geod. nr 9), 2
poł. XIX w., nieczynny.
zał. 1 - nr 5
71. ZESPÓŁ SZKOŁY, ob. zagroda nr 12:
a. szkoła, ob. dom, mur., 1901r.,
b. budynek gospodarczy, mur., 1901r.
72. ZAGRODA NR 2:
a. dom, mur., 4 ćw. XIX w., remont.,
b. obora, mur.-kam., 4 ćw. XIX w., remont.
73. ZAGRODA NR 16:
b. budynek inwentarski, mur.-kam., 1 ćw. XX w.
74. DOM NR 14/15, mur., 1897r., remont.
34
75. DOM NR 17/18, mur., 1 ćw. XX w., remont.
OSÓWIEC
76.
KAPLICA
GROBOWA
MLICKICH,
właścicieli
majątku
Osówiec, ob. Kaplica p.w. MB Różańcowej, mur., 1883r.
zał. 11
77. KAPLICZKA, mur., 1 ćw. XX w., remont.
78. ZESPÓŁ DWORSKO - FOLWARCZNY:
zał. 6
a. dwór, mur.-drewn., 1 poł. XVIII, dobud. frontowych alkierzy
4 ćw. XIX w., rozbud. ok. 1920r., remont. l. 80 XX w.,
b. rządcówka, ob. dom, mur., 1 poł. XIX w., przebud.,
c. dom dla służby, mur., 1840r., przebud. 1910r.,
d. oficyna, 2 poł. XIX w., przebud.,
e. chlew pracowniczy, ob. budynek gospodarczy, ok. poł. XIX w.,
f. park krajobrazowy, pocz. XX w.,
folwark
g. stajnia, ob. magazyn, mur., k. XVIII w., przebud.,
h. chlewnia, mur., k. XVIII w., przebud.,
i. stodoła I, ob. mieszalnia pasz, mur., k. XVIII w., remont.,
j. stodoła II, ob. magazyn, mur., k. XVIII w.,
k. magazyn zbożowy, mur., k. XVIII w.,
l. wozownia, mur., k. XVIII w.,
ł. gorzelnia, mur., k. XVIII w., rozbud. l. 60 XX w.
35
PODBIELSKO
79. KAPLICZKA, mur., 1 poł. XX w., remont.
80. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI (dz. 379), 1 poł.
XIX w., nieczynny.
zał. 2 - nr 11
81. SZKOŁA, ob. dom nr 82, mur., 1912r.
82. ZAGRODA NR 60:
a. dom, mur., XIX/XX w.,
b. stodoła, glin-mur., pocz. XX w.
83. ZAGRODA NR 80:
a. dom, mur., XIX/XX w.,
b. chlew, mur., 1900 w.,
c. stodoła, drewn., pocz. XX w.
84. DOM NR 64, mur.-kam., 1920r.
85. DOM NR 69, mur., 1916r.
86. KUŹNIA, mur., 4 ćw. XIX w., remont.
87. STODOŁA W ZAGRODZIE NR 63, mur., 1 ćw. XX w.
36
RĘKAWCZYN
88. ZAGRODA NR 10:
a. dom, glin., 1798r., rozbud. k. XIX w., remont.,
zał. 10
Rej. Zab.: A - 380/122 z dn. 10 grudnia 1984 r.
b. budynek inwentarski, glin.-mur., k. XIX w.
89. DOM NR 9, glin., 1 ćw. XX w.
RĘKAWCZYNEK
RÓŻANNA
94. KAPLICZKA, mur., ok. 1880r., remont.
95. CMENTARZ CHOLERYKÓW, 2 poł. XIX w., nieczynny.
zał. 1 - nr 1
96. ZESPÓŁ SZKOŁY:
37
a. szkoła, mur., 1 ćw. XX w.,
b. chlew, ob. budynek gospodarczy, mur., 1915r.,
c. stodoła, drewn., 1915r.
97. ZESPÓŁ DWORSKO - FOLWARCZNY:
zał. 9
a. dwór, mur., 1 poł. XIX w., rozbud. 2 poł. XIX w., remont. 1975,
b. pozostałości parku krajobrazowego, 1 poł. XIX w.
folwark
c. obora I, mur., 1900r.,
d. obora, mur., ok. 1910r.,
e. chlewnia, mur., pocz. XX w.,
f. stodoła I, mur., pocz. XX w.,
g. stodoła II, mur., pocz. XX w.,
h. magazyn paszowy, mur., 1905r.,
i. magazyn I, mur., pocz. XX w.,
j. magazyn II, mur., pocz. XX w.,
k. budynek gospodarczy, ob. stołówka, XIX/XX w.,
l. gorzelnia, mur., pocz. XX w.
98. ZAGRODA NR 4:
a. dom, mur, 3 ćw. XIX w., remont.,
b. chlew, mur., 3 ćw. XIX w., remont.,
c. budynek gospodarczy, mur., 3 ćw. XIX w., remont.
99. ZAGRODA NR 14:
a. dom, mur., 1905r., remont.,
b. ogrodzenie z bramą, mur., pocz. XX w.
38
100. ZAGRODA NR 18:
a. dom, mur., 1901r., remont.,
b. obora, mur., 1901r., remont.,
c. stodoła, mur., 1901r.,
d. ogrodzenie z bramą, mur., ok. 1901r.
101. ZAGRODA NR 21:
b. obora, mur., 3 ćw. XIX w.,
c. chlew, mur., 1 ćw. XX w.,
d. stodoła, mur., 3 ćw. XIX w.
103. DOM NR 19, mur., 2 poł. XIX w.
104. DOM NR 20, mur., 2 poł. XIX w.
SIEDLUCHNO
105. KAPLICZKA, mur., k. XIX w., remont.
ok. poł. XIX w., nieczynny.
zał. 2 - nr 10
107. ZAGRODA NR 2:
a. chlew I, mur., 1925r.,
b. chlew II, mur., 1925r., remont.
108. ZAGRODA NR 11:
39
a. dom, mur., k. XIX w., remont.,
b. budynek gospodarczy, mur.-kam., k. XIX w.,
c. piwnica, mur.-kam., 1900r.
SKUBARCZEWO
109. KAPLICZKA, mur., 1945r.
2 poł. XIX w., nieczynny.
zał. 1 - nr 8
111. ZESPÓŁ DWORSKI, ob. Dom Pomocy Społecznej:
zał. 7
a. dwór, mur., 2 poł. XIX w., przebud. 1976,
b. pozostałości parku krajobrazowego, 2 poł. XIX w.
112. DOM NR 10, mur., 1903r.
113. DOM NR 11, mur., 1 ćw. XX w.
114. DOM NR 12, mur., 1830r.
115. DOM NR 14, mur., 1891r.
116. DOM NR 16, mur., 1 ćw. XX w.
40
SŁOWIKOWO
117. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI (dz. geod. nr 3), 2
poł. XIX w., nieczynny.
zał. 1 - nr 7
118. ZESPÓŁ DWORSKI:
zał. 8
a. dwór, mur., 1 poł. XIX w., przebud. k. XIX w. i pocz. XX w.,
b. oficyna, mur., 1900-1910r.,
c. park krajobrazowy, 1 poł. XIX w.
119. DOM NR 5, glin.-mur., 1891r.
121. DOM NR 14, mur., 1860r.
123. DOM NR 31, mur., 1900r.
SUSZEWO
124. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 2 poł. XIX w.,
nieczynny.
Lokalizacja - zał. 3 - nr 15
125. ZESPÓŁ FOLWARCZNY:
41
a. owczarnia I, ob. chlewnia, mur., 2 poł. XIX w.,
b. owczarnia II, ob. chlewnia, mur., 2 poł. XIX w.,
c. obora, mur., 2 poł. XIX w.,
d. dom mieszkalny nr 2, mur., 2 poł. XIX w., remont.,
e. dom mieszkalny nr 3, mur., 2 poł. XIX w., remont.
SZYDŁÓWIEC
126. KOŚCIÓŁ EWANGELICKI, ob. fil. rzym.-kat. parafii w Linówcu,
mur., 1864r.
127. KAPLICZKA, mur., 1946r., remont.
pocz. XIX w., nieczynny.
zał. 3 - nr 14
129. SZKOŁA, ob. dom nr 31, mur., 1900r.
130. ZAGRODA NR 7:
a. dom, mur., k. XIX w., remont.,
b. budynek inwentarski, mur.-glin., 1900r.,
c. budynek gospodarczy, mur.-glin., k. XIX w.
131. ZAGRODA NR 8/9:
a. dom, mur., pocz. XX w.,
b. budynek inwentarski, mur., pocz. XX w.
132. ZAGRODA NR 12:
a. dom, mur., XIX/XX w., remont.,
42
b. chlew, mur.-kam., 1905r., remont.,
c. stodoła, mur.-kam., 1905r., remont.
133. ZAGRODA NR 13:
a. dom, mur.-glin., 1861r., remont.,
b. obora, mur.-glin., 1861r., remont.,
c. chlew, mur.-glin., 1861r., remont.,
d. piwnica, mur.-glin., 1866r., remont.
134. ZAGRODA NR 33:
a. dom, mur., 4 ćw. XIX w., remont.,
b. budynek inwentarski, mur., 1900r.,
c. stodoła, mur.-glin., 4 ćw. XIX w.
135. DOM NR 27, mur., 1911r.
136. DOM NR 30, mur., k. XIX w., remont.
137. DOM NR 35, mur., 1 ćw. XX w.
138. DOM NR 45, mur., 1887r., remont.
WÓLKA ORCHOWSKA
139. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 2 poł. XIX w.,
nieczynny.
lokalizacja - zał. 2 - nr 12
140. ZAGRODA NR 6:
43
a. dom, mur., 1904r.,
b. stodoła, mur., 1913r.
141. ZAGRODA NR 9/10:
b. budynek inwentarski, mur., 1 ćw. XX w.
142. DOM NR 2, mur.-glin., 1 ćw. XX w.
143. DOM NR 3, mur.-glin., 1 ćw. XX w.
144. DOM NR 4, glin.-mur., 1891r.
145. DOM NR 14, glin.-mur., 1890r.
IV a / GRANICE OCHRONY I ZALECENIA KONSERWATORSKIE
1. Założenia rezydencjonalne (zał. 4 - 9) i sakralne.
Podlegają ochronie w granicach założeń oraz ich najbliższym otoczeniu 50-100 m wokół granic, zależnie od możliwości. Należy uwzględnić
znaczenie widoku na zabytek.
W obrębie stref ochrony konserwatorskiej obowiązuje:
a/ historyczna parcelacja (zgodnie z zasadą niepodzielności zespołów),
b/ zachowanie zabytkowej zabudowy,
c/ zachowanie zabytkowej zieleni,
d/
podporządkowanie
nowych
obiektów
układowi
zabytkowemu
w zakresie: lokalizacji, skali i formy architektonicznej,
e/ użytkowanie nie kolidujące z historyczną funkcją obiektu.
44
2. Archeologia. (zał.15 i 16).
Teren gminy Orchowo został rozpoznany archeologicznie. Na jego
obszarze znajdują się zewidencjonowane stanowiska archeologiczne
będące pod ochroną konserwatorską, które grupują się w kilku partiach
omawianego obszaru – na zachód od Różanny i od Myślątkowa, po
zachodniej stronie drogi Wólka Orchowska – Podbielsko, wokół jeziora
Orchowskiego oraz Orchowa i Orchówka, na południowy wschód od
Orchówka i wzdłuż cieku wodnego pomiędzy jeziorami Budzisławskim
i Suszewskim. Zasięg poszczególnych stanowisk wyznaczony na mapach
na podstawie badań powierzchniowych nie musi odpowiadać dokładnie
zasięgowi występowania pozostałości pradziejowego osadnictwa pod
ziemią. Dlatego też należy traktować go zawsze orientacyjnie, może
bowiem
okazać
się,
że
obiekty
archeologiczne
zalegają
także
w sąsiedztwie wyznaczonego na podstawie obserwacji powierzchniowej
zasięgu stanowiska. Stąd w przypadku koncentracji stanowisk na danym
obszarze
zaleca
się
operowanie
pojęciem
strefy
intensywnego
występowania stanowisk archeologicznych.
Wszystkie zewidencjonowane stanowiska archeologiczne będące pod
ochroną konserwatorską (art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003r.
o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami) zgodnie z art. 145
cytowanej wyżej ustawy powinny zostać ujęte w gminnej ewidencji
zabytków. Wiąże się to z koniecznością ujęcia w studium zapisu
informującego o konieczności prowadzenia podczas prac ziemnych na
obszarze występowania stanowisk archeologicznych oraz w strefie ich
ochrony badań archeologicznych w zakresie uzgodnionym z WWKZ –
Kierownikiem Delegatury w Koninie.
45
3. Cmentarze (lokalizacja: zał. 1 - 3).
Ochrona obowiązuje w granicach cmentarza oraz jego najbliższym
otoczeniu. Dla nieczynnych cmentarzy ewangelickich postuluję przyjęcie
zewnętrznej strefy ochronnej o szerokości ok. 10 m.
W granicach cmentarza obowiązuje zachowanie:
a/ historycznej parcelacji,
b/ historycznego rozplanowania,
c/ zabytkowej sztuki sepulkralnej i ogrodzenia,
d/ zabytkowej zieleni.
Postuluję wyłączenie spod zabudowy najbliższego otoczenia cmentarzy.
4. Pojedyncze obiekty budowlane.
Ochrona obejmuje obiekt wraz z jego najbliższym otoczeniem.
Postuluje się zachowanie zabytkowej formy architektonicznej oraz
podporządkowanie
niezbędnych
zmian
budynkowi
istniejącemu
w zakresie skali i formy.
5. Wszelkie zmiany planowane w obiektach i na obszarach objętych ochroną
konserwatorską oraz ich najbliższym otoczeniu (m.in. prace budowlane,
pielęgnacja zieleni, prace ziemne, zmiany sposobu użytkowania, podziały
geodezyjne) wymagają:
a/ pozwolenia Kierownika Delegatury Urzędu Ochrony Zabytków
w
Koninie
działającego
z
upoważnienia
Wielkopolskiego
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu - w odniesieniu do
obiektów wpisanych do rejestru zabytków,
b/ uzgodnienia Kierownika Delegatury Urzędu Ochrony Zabytków
w Koninie - w odniesieniu do pozostałych obiektów.
46
6. Załączniki:
1. Lokalizacja cmentarzy w Różannie (1), Myślątkowie (2), Orchowie (3,4),
Orchówku (5), Gałczynku (6), Słowikowie (7) i Skubarczewie (8), fragment
mapy gminy w skali 1:25 tys.
2. Lokalizacja cmentarzy w Bielsku (9), Siedluchnie (10), Podbielsku (11)
Wólce Orchowskiej (12) i Linówcu (13), mapa gminy j.w.
3. Lokalizacja cmentarzy w Orchówku (5), Szydłówcu (14) i Suszewie (15),
mapa gminy j.w.
4.
Granice
ochrony
konserwatorskiej
zespołu
dworsko-parkowego
w Linówcu, na podstawie dokumentacji ewidencyjnej parku z roku
1982/1983.,
5.
Granice
ochrony
konserwatorskiej
zespołu
dworsko-parkowego
w Myślątkowie, na podstawie dokumentacji ewidencyjnej parku z roku
1983.,
6.
Granice
ochrony
konserwatorskiej
zespołu
dworsko-parkowego
w Osówcu, na podstawie dokumentacji ewidencyjnej parku z roku 1984.,
7.
Granice
ochrony
konserwatorskiej
zespołu
dworsko-parkowego
w Skubarczewie, na podstawie dokumentacji ewidencyjnej parku z roku
1985.,
8.
Granice
ochrony
konserwatorskiej
zespołu
dworsko-parkowego
w Słowikowie, na podstawie dokumentacji ewidencyjnej parku z roku 1983.,
9.
Granice
ochrony
konserwatorskiej
zespołu
dworsko-parkowego
w Różannie, na podstawie karty założenia,
10. Rękawczyn, dom nr 10 - lokalizacja.,
11. Osówiec, kaplica - lokalizacja.,
12. Myślątkowo, dom nr 21 - lokalizacja.,
13. Linówiec, kapliczka - lokalizacja.,
14. Gałczynek, dom nr 5 - lokalizacja.,
15. Strefa intensywnego występowania stanowisk archeologicznych.
47
16. Strefa intensywnego występowania stanowisk archeologicznych.
V.
ROLNICTWO
Gmina Orchowo posiada szczególnie korzystne warunki glebowe
i tradycje wysokiej kultury gospodarki rolniczej. Wskaźnik waloryzacji
rolniczej przestrzeni produkcyjnej w gminie wynosi 68,3 pkt ( w woj.
wielkopolskim wskaźnik ten wynosi 63,4 pkt ).
Korzystnie przedstawia się też struktura gospodarstw. 88% ogólnej
powierzchni użytków rolnych gminy zajmują gospodarstwa o pow.
powyżej 10 ha.
Struktura użytkowania gruntów w ha
Powierzchnia gminy ogółem
9812 ha
100%
1.Użytki rolne w tym:
7062 ha
grunty orne
6441 ha
92%
sady
35 ha
1%
łąki
336 ha
5%
pastwiska
250 ha
4%
2. Lasy
3.Grunty pozostałe (drogi, wody,
72%
1809 ha
19%
941 ha
10%
100%
nieuż.)
W centralnej części gminy, zajmującej ~50 % powierzchni gminy
dominują gleby kl III i IV.
W części południowo- wschodniej jest przewaga gleb kl. V i VI,
występują tutaj też lasy.
48
Zachodnią część gminy zajmują głównie lasy, wody i nieużytki.
Występują tu tez gleby kl. III , IV, V. W tej części gminy projektuje się
dolesienia w sołectwie Skubarczewo.
W hodowli zwierząt dominuje trzoda chlewna. Stan pogłowia zwierząt
przedstawiał się następująco ( 2003r.) :
- trzoda chlewna
- 14 088 sztuk, w tym lochy 1 481 sztuk
- bydło
-
878 sztuk, w tym krowy 262 sztuki
- owce
-
239 sztuk
- konie
-
9 sztuk
Do roku 1990 na terenie gminy działały dwa duże Państwowe
Gospodarstwa Rolne posiadające zakłady usługowo-produkcyjne, które
dominowały w rolnictwie gminy. Przemiany strukturalno-własnościowe
jakie nastąpiły na początku lat 9o-tych spowodowały zmiany
w charakterze rolnictwa tej gminy.
W gminie Orchowo obszary objęte obrębami geodezyjnymi Mlecze
i Szydłówiec, zaliczone zostały do obszarów o niekorzystnych
warunkach gospodarowania, które kwalifikują się do udzielenia pomocy
finansowej na wsparcie działalności rolniczej ze środków pochodzących
z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji
Rolnej.
VI.
INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA
1. Oświata
Od września 2005r. na terenie gminy funkcjonują 4 szkoły
podstawowe:
- w Orchowie dla dzieci z Orchowa, Gałczynka, Orchówka, Podlasia,
Wólki Orchowskiej, Szydłówca, Suszewa i Osówca
49
- w Różanie dla dzieci z Różanny, Myślątkowa, Rękawczynka,
Siedluchna i Ostrówka,
- w Bielsku dla dzieci z Bielska, Podbielska, Kosakowa, Linówca
i Mleczy,
- w Słowikowie dla dzieci ze Słowikowa, Skubarczewa, Rękawczyna
i Kinna.
Jedyne gimnazjum oraz gminne przedszkole znajduje się w Orchowie.
2. Kultura
W gminie funkcjonuje 1 biblioteka gminna w Orchowie i jej i filia
w Bielsku z księgozbiorem liczącym łącznie 23, 8 tys. tomów.
Świetlice znajdują się w Bielsku, Myślątkowie, Osówcu, Orchówku,
Skubarczewie oraz w Słowikowie. W Orchowie w Domu Strażaka jest
sala widowiskowa oraz Gminna Biblioteka Publiczna.
3. Zdrowie i opieka społeczna
W Orchowie działa 1 przychodnia lekarska i 1 apteka. Na 1000
mieszkańców gminy przypada 0,5 lekarza i 0,25 dentysty oraz 0,5
pielęgniarki (stan na 31.12.2004r.). W Skubarczewie istnieje Dom
Opieki Społecznej dla kilkudziesięciu pensjonariuszy.
4. Handel i usługi
Koncentracja usług ma miejsce w siedzibie gminy Orchowo.
Podstawowe usługi handlowe znajdują się niemal w każdej wsi, sklepy
mieszczą się w specjalnie do tego przeznaczonych obiektach lub
w zaadaptowanych na ten cel częściach budynków mieszkalnych.
50
5. Straż pożarna
Remizy Ochotniczej Straży Pożarnej znajdują się w Orchowie, Bielsku
i Słowikowie.
6. Łączność
Cała gmina obsługiwana jest przez jedną placówkę pocztową
działająca w Orchowie. Gmina jest stelefonizowana, w zakresie
telefonii stacjonarnej oraz komórkowej. Na terenie gminy znajduje się
stacja bazowa telefonii cyfrowej należąca do Polskiej Telefonii
Cyfrowej sp. z o.o.
7. Cmentarze
Na terenie gminy istnieją 2 czynne cmentarze należące do parafii
rzym.-katol. w Orchowie i Linówcu.
Istnieją również następujące cmentarze zamknięte:
- cmentarz choleryków w Bielsku i Różannie,
- cmentarz ewangelicko-augsburski w Gałczynku, Myślątkowie,
Orchowie,
Orchówku,
Skubarczewie,
Podbielsku,
Słowikowie,
Rekawczynku,
Suszewie,
Szydłówcu
Siedluchnie,
i
Wólce
Orchowskiej.
VII.
OBIEKTY REALIZUJĄCE PONADLOKALNE CELE PUBLICZNE
Ponadlokalną funkcje pełni Powidzki Park Krajobrazowy, którego
powierzchnia zajmuje 63% ogólnej powierzchni gminy. Jego walory
przyrodnicze a więc ciąg jezior i towarzyszące im kompleksy leśne,
stwarzają doskonałe warunki do wypoczynku.
Ponadlokalnym celom publicznym służy również przebiegająca
południkowo przez gminę linia energetyczna wysokiego napięcia 110
51
kV oraz droga wojewódzka nr 262 relacji Przecław-Orchowo-Mogilno
i drogi powiatowe.
VIII. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
Teren gminy Orchowo obsługuje pięć stacji wodociągowych,
zlokalizowanych
w
Bielsku,
Słowikowie,
Osówcu,
Orchowie
i Różannie, które stanowią własność Gminy Orchowo. Po podłączeniu
w 2001r. miejscowości Różanna do stacji wodociągowej w Orchowie,
stacja w Różannie dostarcza wodę wyłącznie do zakładu rolnego
(Spółki Róż – Pol). Podobnie stacja wodociągowa w Osówcu
dostarcza wodę wyłącznie do spółki Agro-Kompleks. Na koniec
2002r. łączna długość sieci wodociągowej w gminie Orchowo
wynosiła 72,6 km. Na 22 miejscowości wiejskie w obrębie gminy, 21
posiada wodociąg. W sieć wodociągową nie jest uzbrojona
miejscowość Ostrówek oraz Huby Myślątkowskie i częściowo
Rękawczyn. Ogólny stopień zwodociągowania gminy wynosi 98%.
Wody podziemne odgrywają dominującą rolę w zaopatrzeniu ludności
w wodę. Na terenie gminy woda pobierana jest z dwóch poziomów
wodonośnych. Są to poziomy:
- czwartorzędowy,
- trzeciorzędowy,
Woda z czwartorzędowego poziomu wodonośnego pobierana jest
głównie przez ludność posiadającą własne studnie oraz ujęcia wody
znajdujące
się
w
Bielsku,
Słowikowie,
Różannie,
Orchowie
i Szydłówcu. Z wód poziomu trzeciorzędowego, z głębokości 63,0 –
78,0 m ppt. korzysta ujęcie w miejscowości Osówiec i Orchowo.
52
W miejscowości Orchowo znajduje się mechaniczno – biologiczna
oczyszczalnia ścieków o parametrach Qdśr-rzecz= 38,3 m3/d.
Jej odbiornikiem jest rów oraz Jezioro Różańskie.
Ponadto w Osówcu zrealizowana jest mechaniczno-biologiczna
oczyszczalnia ścieków o przepustowości 400 m3/ dobę. Przewidywana
liczba mieszkańców obsługiwanych przez oczyszczalnię – 3800 ( 92%
ogółu mieszkańców).
W Skubarczewie istnieje mała oczyszczalnia dla potrzeb Domu Opieki
Społecznej.
Oczyszczalnie w gminie eksploatuje Urząd Gminy.
Odprowadzenie ścieków odbywa się również indywidualnie do
szczelnych zbiorników bezodpływowych. Ścieki te są następnie
transportowane do istniejących oczyszczalni.
Łączna długość sieci kanalizacyjnej w gminie wynosiła w 2003r. 3,9
km. Sieć obsługiwała tylko 590 mieszkańców gminy.
Na
terenie
gminy
Orchowo
nie
ma
składowiska
odpadów
komunalnych, odpady gromadzone są w pojemnikach i na zasadach
indywidualnych umów z zakładem trudniącym się usuwaniem
odpadów, wywożone na składowisko w Kleczewie (pow. koniński).
Wywozem odpadów z gminy zajmuje się Przedsiębiorstwo Usług
Komunalnych „EKO” w Strzałkowie.
Urząd Gminy rozpoczął wdrażanie selektywnego gromadzenia
odpadów, segregacja surowców wtórnych z gospodarstw domowych
dotyczy szkła i tworzyw sztucznych. Do tego celu służy 10
pojemników (1,5 m3) na szkło i 10 pojemników (1,5 m3) na tworzywa
sztuczne, które rozmieszczono w 9 wsiach sołeckich . Są to : Orchowo
53
– 4 pojemniki, Bielsko, Słowikowo, Szydłówiec, Skubarczewo,
Osówiec, Różanna, Myślątkowo, Linówiec – po 2 pojemniki.
Analizując plany gospodarki odpadami wyższego szczebla oraz
sytuację w gminie Orchowo przyjęto następujące zadania strategiczne:
1. przebudowa systemu gospodarowania odpadami,
2. rozbudowa systemu selektywnej zbiórki odpadów,
3. stworzenie Gminnego Punktu Zbierania Odpadów (w tym odpadów
niebezpiecznych)
4. rekultywacja zamkniętego składowiska
5. likwidacja „dzikich składowisk”
6. edukacja ekologiczna
7. opracowanie zasad zbierania padliny,
8. opracowanie planu i zasad utrzymania czystości i porządku na
obszarach o funkcjach rekreacyjnych, na obszarze naturalnych
powiązań przyrodniczych, oraz na parkingach przydrożnych wzdłuż
dróg dojazdowych do nich.
Do
powyższych
zadań
strategicznych
przypisano
konkretne
przedsięwzięcia pozwalające na realizację tych zadań. Szczegółowe
przedstawienie przedsięwzięć znajduje się w Planie gospodarki
odpadami w Gminie Orchowo, stanowiącym załącznik do Programu
Ochrony Środowiska.
4. Komunikacja
4.1.
Komunikacja drogowa
Przez obszar gminy, na kierunku północ-południe przebiega jedna
droga wojewódzka nr 262 Kwieciszewo – Gębice – Orchowo –
Szyszłowo.
54
3030P - Strzelno – granica województwa wielkopolskiego – Bielsko –
Podbielsko – Wólka Orchowska - Orchowo
3031P - Różanna – Siedluchno - Podbielsko
3032P - Wólka Orchowska – Linówiec – Mlecze – granica
województwa kujawsko-pomorskiego ( Gaj ).
3033P - Orchowo – Osówiec – Suszewo - Mlecze
3034P – droga powiatowa 3033P – granica powiatu konińskiego
( Borek )
3035P – Osówiec – Szydłówiec - Anastazewo
4.1.3.Drogi gminne
Na terenie gminy rozbudowana jest sieć dróg gminnych, niektóre
odcinki nie posiadają umocnionej nawierzchni.
4.2.
Komunikacja kolejowa
W północnej części gminy jest zlokalizowana linia kolejowa
jednotorowa do Mogilna.
W chwili obecnej linia jest nieczynna.
5. Główne sieci przesyłowe
We wschodniej części gminy przebiega linia elektroenergetyczna
110 kV Pątnów-Mogilno.
Na terenie gminy nie ma sieci i urządzeń gazu przewodowego.
55
C. KIERUNKI I MOŻLIWOŚCI
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY
I.
KONCEPCJA ROZWOJU GMINY
1. Misja i cele rozwoju
Strategia rozwoju gminy Orchowo formułuje misję gminy, określa rolę
i znaczenie gminy, oraz kierunek przemian:
Jesteśmy gminą wiejską, położoną na terenie powiatu
słupeckiego. Naszą misją jest wspieranie rozwoju rolnictwa
oraz
stwarzanie
dogodnych
warunków
do
rozwoju
gospodarczego i turystyki. Przywiązujemy dużą wagę do
ochrony środowiska naturalnego, dbamy o bogactwa kultury
i przyrody.
Za główne cele rozwoju gminy uznano:
- Wspieranie rozwoju gospodarczego.
- Rozwój infrastruktury technicznej.
- Rozwój usług społecznych.
- Rozwój turystyki i rekreacji.
Realizacja wyznaczonych celów rozwoju gminy postępować będzie w sferze
społecznej, ekonomicznej, ekologicznej oraz w sferze technicznej, a kanwą,
na której zachodzić będą przemiany i rozgrywać się będzie wielofunkcyjny
rozwój jest przestrzeń, obszar fizyczny gminy. Stąd rodzi się potrzeba
przygotowania planistycznego przestrzeni gminy dla przyjęcia nowych zadań
rozwoju.
56
2. Rozwojowe funkcje gminy
Biorąc pod uwagę przyrodnicze, kulturowe i społeczno-gospodarcze
uwarunkowania
rozwoju
gminy oraz
w
oparciu o
aktualny stan
zagospodarowania przestrzennego, jej dotychczasowy rozwój, zachodzące
przemiany i trendy rozwojowe określa się na okres perspektywiczny funkcje
gminy. Funkcje te stanowić powinny podstawę dalszego rozwoju i budowę
dobrobytu. Za podstawowe funkcje na okres perspektywiczny uznaje się:
- gospodarkę rolną,
- wypoczynek i turystykę,
- zróżnicowaną działalność gospodarczą,
- mieszkalnictwo.
2.1 Gospodarka rolna
Rolnictwo, podstawowa funkcja gminy będzie w perspektywie rozwojowej
tracić
na
znaczeniu.
Przewidywany
rozwój
funkcji
gospodarczych
postępować będzie kosztem terenów rolnych. Gospodarka rolna pozostanie
wiodącą funkcją na obszarze dobrych kompleksów glebowych. Ulegnie
przekształceniom zgodnie z zasadami dobrego gospodarowania. Na terenach
słabszych gleb, na terenach rolno-leśnych w oparciu o obszary pastwisk,
rozwijać się będzie hodowla bydła.
2.2 Zróżnicowana działalność gospodarcza
Zróżnicowana działalność gospodarcza to aktywizujący gminę jeden
z nowszych czynników rozwojowych.
Wskazany jest rozwój małych i średnich jednostek gospodarczych, które
zadbają o nieuciążliwy profil gospodarczy, najnowsze i bezpieczne
technologie, przyjazne względem otaczającego środowiska. Jednocześnie te
małe i średnie firmy są predysponowane do wykorzystania nie użytkowanych
57
terenów
produkcyjnych,
zagospodarowania
wolnych
obiektów
gospodarczych oraz do działań na terenach przekształcających się
w kierunku ogólnie pojętej aktywizacji gospodarczej.
Następnym etapem rozwoju będzie podjęcie działalności gospodarczej na
nowo wyznaczonych terenach, wymagających przygotowania do pełnienia
nowych funkcji gospodarczych.
2.3 Mieszkalnictwo
Funkcja mieszkaniowa w perspektywie jest przewidywana do aktywnego
rozwoju, który odpowiadałby potrzebom zmieniającej się rzeczywistości.
Przewiduje się rozwój mieszkalnictwa jednorodzinnego, o niskim stopniu
intensywności, o wysokich standardach wyposażenia technicznego.
2.4 Turystyka i wypoczynek
Turystyka i wypoczynek to jedna z głównych funkcji gminy - głównie
o charakterze lokalnym. Przewiduje się nowe, na skalę
zagospodarowanie w zakresie rekreacji weekendowej
o
charakterze
uzupełniającym
i
nawiązującym
lokalną,
i świątecznej
do
istniejącego
zagospodarowania.
Rozwijana i propagowana będzie koncepcja szlaków turystyki pieszej
i rowerowej oraz połączenie tych szlaków ze szlakiem wodnym. Rozwijana
będzie rekreacja wykwalifikowana w tym ośrodki jazdy konnej.
3. Struktura funkcjonalno – przestrzenna
Projektuje się strukturę przestrzenną w oparciu o istniejący system
osiedleńczy, uwarunkowania przyrodnicze, na bazie istniejącej sieci
drogowej. Celowym działaniem jest eliminowanie rozproszenia zabudowy
a także jej strefowanie w obrębie jednostek.
58
II.
WYKORZYSTANIE
LOKALNYCH
WARTOŚCI
ŚRODOWISKA
PRZYRODNICZEGO I KULTUROWEGO
Racjonalne wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego gminy
powinno stać się jedną z ważniejszych podstaw jej rozwoju.
Dotyczy to głównie Powidzkiego Parku Krajobrazowego, którego walory
powinny być promowane i popularyzowane. Nie powinno się to jednak
ograniczać do mnożenia ilości prywatnych działek letniskowych jako
jedynej formy udostępnienia Parku. W przypadku nowych lokalizacji
zabudowy letniskowej, należy ją realizować zgodnie z warunkami
wynikającymi z planów ochrony Powidzkiego Parku Krajobrazowego
oraz Powidzko - Bieniszewskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
Należy podjąć działania zmierzające do zlikwidowania pobierania
kruszywa z „dzikich” punktów eksploatacyjnych, nieuregulowaną
gospodarkę odpadami i ściekami, gdyż zjawiska te prowadzą do powolnej
i częściowej nieodwracalnej degradacji środowiska przyrodniczego oraz
niekorzystnego
przekształcenia
terenu,
co
spowoduje
znaczne
zmniejszenie walorów krajobrazowych gminy.
Park ma oczywiście pełnić funkcję ochrony przyrody i stąd konieczność
objęcia ściślejszą ochroną (rezerwaty, pomniki przyrody, użytki
ekologiczne itp.) najcenniejszych jego fragmentów. Do takich obszarów
na terenie gminy Orchowo zalicza się:
- Jez. Skubarczewskie,
- rynnę źródliskową doliny Noteci Zach. na południe od Skubarczewa,
- wyrobisko żwirowni w Myślątkowie jako stanowisko dokumentacyjne
(odkrywka geologiczna).
Na terenach tych powinna rozwijać się ekoturystyka realizowana
w niewielkich, specjalistycznych grupach, pod kontrolą przewodnika
59
w oparciu o wyznaczone ścieżki dydaktyczne, czy stanowiska
obserwacyjne.
Gmina Orchowo ma szczególne predyspozycje dla rozwoju agroturystyki,
która w obecnej sytuacji gospodarczej gminy może być źródłem
dodatkowych dochodów dla rolników. Urozmaicony krajobraz (rzeźba
terenu, łąki, zbiorniki wodne) zachodniej części gminy (rynna Jez.
Skubarczewskiego, Jez. Słowikowskie, Jez. Kamienieckie) spełnia
warunki do rozwoju tej funkcji turystycznej. Ta forma wypoczynku
sprzyja zachowaniu tak cennych walorów środowiska przyrodniczego.
Prawidłowe
wykorzystanie
atrakcyjnych
warunków
naturalnych
w połączeniu z zabytkami kultury stworzą na terenie gminy możliwość
prawidłowego wypoczynku.
III.
KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
Gmina Orchowo jest zwodociągowana w 98 %. Na terenie gminy istnieje
5 ujęć wody w następujących miejscowościach – Bielsko (obsługuje
Bielsko, Podbielsko, Linówiec, Mlecze), Orchowo (Różanna, Siedluchno,
Wólka, Szydłówno, Orchówek, Orchowo, Myślątkowo, Podlesie,
Rękawczynek, Osówiec, Suszewo), Osówiec (potrzeby własne spółki
Agro-kompleks, Suszewo), Różanna (potrzeby własne spółki Róż-Pol),
Słowikowo (Słowikowo, Rękawczyn, Gałczynek, Skubarczewo, Kinno).
Stan techniczny stacji w Bielsku, Orchowie i Słowikowie jest dobry,
natomiast w Osówcu i Różannie bardzo zły. Nie zachodzi tu jednak
potrzeba modernizacji, ponieważ istnieją możliwości podłączenia spółki
Agro-Kompleks i Róż-Pol do stacji wodociągowej w Orchowie.
W celu utrzymania pełnej sprawności wodociągu w Bielsku, Orchowie
i Słowikowie przewiduje się systematyczną wymianę złóż filtracyjnych
60
w
odżelaziaczach
z
uwzględnieniem
wkładek
katalitycznych
neutralizujących mangan.
Zgodnie z Wieloletnim planem rozwoju i modernizacji urządzeń
wodociągowych i kanalizacyjnych będących w posiadaniu Urzędu Gminy
Orchowo
przyjętym przez
Radę
Gminy,
ma
się
to
odbywać
w następujących terminach:
-
hydrofornia Orchowo w roku 2005
-
hydrofornia Słowikowo w roku 2006
-
hydrofornia Bielsko w roku 2007
Przewiduje się również rozbudowę stacji wodociągowej w Orchowie.
W/w
Plan
zakłada
również
budowę
w
2008
roku
sieci
wodociągowej (ok. 3,7 km) w Hubach Myślątkowskich, jednej z trzech
niezwodociągowanych w gminie wsi (Ostrówek, Huby Myślątkowskie,
część Rękawczyna). Nie określono jeszcze terminu zwodociągowania
pozostałych 2 miejscowości.
Poważnym problemem jest zużycie techniczne przyłączy wodociągowych
jak i niewystarczająca przepustowość części sieci przesyłowych. Dotyczy
to starych sieci i przyłącz wykonanych z rur azbestowo-cementowych
i ocynkowanych.
Zgodnie z postanowieniami „Programu usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”, który został
zaakceptowany przez Radę Ministrów w dniu 14.05.2002r., należy
sukcesywnie zastępować rury azbestowo-cementowe w instalacjach
ziemnych wyrobami bezazbestowymi.
Cele jakie stawiają przed sobą władze gminy w zakresie wyposażenia
terenów zabudowanych i przeznaczonych pod zabudowę w zbiorcze sieci
kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków komunalnych są następujące:
61
•
realizacja przydomowych oczyszczalni ścieków dla zabudowań
odległych od oczyszczalni komunalnej, obsługujących 300 mieszkańców
gminy (kolonie, przysiółki)
•
objęcie
docelowo
systemem
kanalizacji
zbiorczej
3800
mieszkańców gminy (budowa etapami kolektorów sanitarnych w celu
umożliwienia podłączenia właścicielom posesji)
•
zewidencjonowanie istniejącej kanalizacji deszczowej
•
likwidacja starych oczyszczalni ścieków.
Planuje się, że w Orchowie oczyszczalnia działać będzie do momentu
wybudowania kolektora łączącego wieś z nową oczyszczalnią, wg
wspomnianego wyżej Wieloletniego planu rozwoju i modernizacji
urządzeń
wodociągowych
i
kanalizacyjnych
będących
w posiadaniu Urzędu Gminy Orchowo. Powinno to nastąpić w roku 2006.
Długość sieci kanalizacyjnej, którą planuje się zrealizować w latach 2003
– 2015 wynosić będzie 41 km, w tym :
w 2003 – 2005r.
-
7 km (nakład – 11 000 tys. zł)
w 2006 – 2010r.
-
w 2011 – 2015r.
-
Zakłada się, że do roku 2012 zrealizowane będzie 80% planowanej
kanalizacji zbiorczej , tj. 33 km.
Przewidywane przez gminę źródło dofinansowania w latach 2003-2005,
to budżet gminy wynoszący 1200 tys. zł.
Planowana kolejność podłączenia wsi do systemu oczyszczalni w Osówcu
(w początkowym okresie) jest następująca:
2006 r. – Orchowo
2007 – 2008 r. - Różanna
62
W zakresie porządkowania gospodarki wodno-ściekowej na Gminie
spoczywają konkretne obowiązki, które określa ustawa z dnia 13 września
1996r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach.
3.
Gospodarka odpadami komunalnymi.
Po likwidacji i rekultywacji wysypiska w Skubarczewie odpady
komunalne będą wywożone poza teren gminy na powiatowe lub
międzygminne
wysypisko,
którego
lokalizację
określi
„Program
gospodarki odpadami komunalnymi na terenie powiatu słupeckiego”.
Drugim wariantem jest wywóz odpadów na wysypisko w Kleczewie.
Ponadto
jedną
z
dopuszczalnych
form
gospodarki
odpadami
w przyszłości, jest utworzenie na terenie gminy firmy dokonującej
selektywnej zbiórki odpadów i ich utylizacji.
4. Komunikacja
Ogólnie: Podejmowanie działań w kierunku zmniejszenia dopuszczalnych
prędkości na najbardziej zagrożonych odcinkach.
Dla drogi wojewódzkiej
nr
262 przewiduje się
korektę
trasy
w południowej części wsi Orchowo na odcinku między drogami
powiatowymi 3030P i 3033P.
Wzdłuż drogi wojewódzkiej nie należy projektować terenów pod
zabudowę oraz urządzać bezpośrednich zjazdów z posesji na tę drogę.
Włączenie nowych układów komunikacyjnych należy rozwiązać za
pomocą dróg lokalnych, poza pasem drogi wojewódzkiej. Obiekty
budowlane powinny być wznoszone poza zasięgiem uciążliwości (hałas,
wibracje, zanieczyszczenie powietrza), a w miejscowych planach
63
zagospodarowania przestrzennego na terenach przylegających do drogi
wojewódzkiej należy wyznaczać funkcje niewymagające zapewnienia
komfortu akustycznego. W zasięgu ww. uciążliwości można lokalizować
obiekty budowlane pod warunkiem zastosowania środków technicznych
zmniejszających te uciążliwości do poziomu określonego w przepisach
szczególnych.
Dla dróg powiatowych, charakteryzujących się mniejszym natężeniem
ruchu,
niż
droga
wojewódzka,
strefa
uciążliwości zamyka
się
w granicach pasa drogowego, w związku z czym obiekty należy
lokalizować zgodnie obowiązującymi przepisami prawa.
4.1.3.Drogi gminne
Drogi gminne stanowią element obsługi przyległych terenów, łączące je z
siecią dróg wyższego rzędu.
Uciążliwość dróg gminnych zamyka się w granicach pasa drogowego
a obiekty należy lokalizować zgodnie z obowiązującymi przepisami
prawa.
Dopuszcza się zmiany przebiegu dróg gminnych oraz realizację nowych
odcinków tych dróg wg aktualnego zapotrzebowania.
Przebiegającą
przez
gminę
linię
kolejową
Mogilno-Orchowo
przeznaczono do likwidacji.
5. Elektroenergetyka i gazownictwo
W przebiegu linii elektroenergetycznej 110 kV przebiegającej przez
gminę Orchowo nie przewiduje się zmian. Dla ww. linii należy
zabezpieczyć strefę ochronną, zgodnie z obowiązującymi w tej materii
przepisami.
64
W przypadku konieczności zasilania nowo realizowanych obiektów,
przewiduje się rozbudowę sieci średniego napięcia (15 KV) wraz ze
stacjami transformatorowymi 15/0,4kV.
Wg planów ustalonych przez Pilskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo
– Regionalny Oddział Przesyłu w Poznaniu, zaopatrzenie w gaz gminy
Orchowo, jest możliwe za pośrednictwem projektowanego gazociągu
wysokiego ciśnienia fi 100mm Kleczew – Grabce. Projektowana stacja
redukcyjno-pomiarowa 1o jest zlokalizowana w Grabcach na terenie
gminy Kleczew.
IV. KSZTAŁTOWANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Zgodnie z aktualnymi uwarunkowaniami przyjęto układ funkcjonalno –
przestrzenny. Określone zostały tereny rozwojowe dla funkcji, a więc dla
mieszkalnictwa, działalności gospodarczej, usług i rekreacji. Część
terenów rozwojowych pokrywa się z obszarami przewidywanymi pod
wiodące funkcje w obowiązującym dotąd studium uwarunkowań
i kierunków
zagospodarowania
przestrzennego.
Pozostałe
tereny
przewidywane pod rozwój to nowe tereny wskazane w niniejszym
Studium w efekcie przyjętych kierunków rozwoju przestrzennego.
Rozwój perspektywiczny gminy polegający na rozwoju jakościowym
będzie miał miejsce przede wszystkim na terenach już zainwestowanych,
poprzez modernizację, rozbudowę, a także wprowadzanie niekolizyjnego
uzupełniającego zainwestowania nawiązującego do otoczenia oraz
powiązań komunikacyjnych.
Istotnym dla prawidłowego rozwoju gminy jest objęcie działaniem
modernizacyjnym
i
rewaloryzacją
historycznych
układów
urbanistycznych oraz substancji historycznej, a także rewaloryzacji
obszarów zainwestowanych już współcześnie, lecz o niskich walorach lub
65
zdegradowanych. W kształtowaniu nowej zabudowy należy stosować
„prawo dobrej kontynuacji”, nie wprowadzać dominant i subdominant
w promieniu minimum 500m od istniejących kościołów. Obiekty
budowlane w ich otoczeniu nie powinny przekraczać wysokości 10m.
Można w kształtowaniu nowej jednostki osiedleńczej wprowadzić
dominanty przestrzenne o wysokości powyżej dopuszczonej w strefie, ale
dominantami wysokościowymi mogą być wyłącznie obiekty kultu
religijnego lub inne ważne dla lokalnej społeczności funkcjonalnie
obiekty.
1. Mieszkalnictwo
Studium akceptuje w części istniejące tereny mieszkaniowe wyznaczone
w
nieobowiązujących
przestrzennego.
miejscowych
Wskazuje
równocześnie
planach
nowe
zagospodarowania
tereny
na
cele
mieszkaniowe, które służyć powinny zaspokojeniu potrzeb własnych
ludności gminy oraz ludności spoza gminy. Przygotowana została bogata
oferta
przestrzenna
mieszkaniowe
terenów
głównie
wielofunkcyjnego.
Na
mieszkaniowych.
skoncentrowane
są
w
Ofertowe
strefie
tereny
rozwoju
terenach wyznaczonych rysunkiem studium
przewiduje się przede wszystkim zabudowę jednorodzinną o różnym
stopniu intensywności i różnych formach organizacyjnych.
W odniesieniu do zabudowy jednorodzinnej ustala się minimalne
i maksymalne parametry i wskaźniki urbanistyczne dla poszczególnych
jednostek osiedleńczych, dla których należy sporządzić miejscowe plany
zagospodarowania przestrzennego. Tereny zabudowy mieszkaniowej,
wymagają niskiej intensywności zabudowy. Formy budynków należy
harmonijnie wkomponować w krajobraz oraz otoczenie, także poprzez
wysoki wskaźnik nasycenia terenów zielenią. Zaleca się dla budynków
mieszkalnych stosowanie dachów stromych. Należy ujednolicić w skali
66
poszczególnych jednostek osiedleńczych wysokość zabudowy, typy oraz
kierunki nachylenia dachów, rodzaje i kolorystykę pokrycia dachowego.
Zabudowa powinna nawiązywać do charakteru obiektów o cechach
regionalnych. Równolegle z realizacją zabudowy mieszkaniowej w planach
miejscowych należy przygotować kompleksowy program obsługi ludności,
szczególnie w zakresie usług oświaty, kultury, zdrowia, sportu i opieki
społecznej. Zabudowie powinny zawsze towarzyszyć ogólniedostępne
tereny zieleni, które powinny stanowić spójny system. System ten należy
budować na bazie terenów wzdłuż cieków, rowów melioracyjnych
w oparciu o istniejące zadrzewienia, aleje i pastwiska. System zieleni
powinien zapewnić dostęp do otwartych terenów rolnych, łąk, pastwisk
i lasów. W obszarze skraju pradoliny oraz w innych punktach widokowych
należy zapewnić ogólnodostępne miejsca widokowe. Na terenach
o dominującej funkcji mieszkaniowej nie wyklucza się możliwości
wprowadzania terenów dla rozwoju rzemiosła i nieuciążliwej działalności
gospodarczej.
2. Usługi
W Studium przyjęto następujące kierunki rozwoju usług:
- rozwój usług gminnych w Orchowie,
- rozwój usług podstawowych celem zapewnienia równego dostępu
do usług podstawowych wszystkim mieszkańcom,
- rozwój usług ponadlokalnych w strefie rozwoju 2a i 2c.
Rozwój przestrzenny usług przewiduje się poprzez:
- przygotowanie różnorodnej oferty programowej dla usług gminnych,
mając na uwadze możliwość wykorzystania terenów wolnych lub nadający
się do przekształceń w strefie zainwestowania oraz uwzględniając nowe
tereny rozwojowe,
67
- zabezpieczenie
w
miejscowych
planach
zagospodarowania
przestrzennego terenów na cele usługowe równolegle z projektowanymi
terenami zabudowy mieszkaniowej,
- stworzenie sprzyjających warunków dla rozwoju usług komercyjnych,
a tym samym sterowanie ich rozwojem zgodnie z występującym
zapotrzebowaniem,
- przekształcanie jakościowe dotychczasowych obiektów i placówek
usługowych drogą modernizacji i remontów.
Realizacja zasady równego dostępu mieszkańców do usług bytowych
powinna odbywać się poprzez niwelowanie różnic w wyposażeniu
w usługi, handel, gastronomię, usługi rzemiosła, kulturę i sport
poszczególnych wsi i osiedli.
Organizacji zabezpieczenia wyposażenia gminy w usługi i zaspokojenia
obsługi mieszkańców, służy postulowana następująca hierarchia ośrodków
usługowych:
-tereny wiejskiego centrum usługowego w Orchowie, skupiające usługi
ogólnomiejskie i ponadlokalne o charakterze centrotwórczym.
-tereny usług podstawowych, stanowiące wiejskie centra usługowe,
wyznaczone
centralnie
w
stosunku
do
mieszkaniowych
terenów
rozwojowych, o zróżnicowanym programie.
Nie przewiduje się na terenie gminy lokalizacji wielkopowierzchniowych
obiektów handlu detalicznego o powierzchni sprzedażowej powyżej
1000m2.
3. Przemysł i działalność gospodarcza
Tereny działalności gospodarczej, wyznaczone zostały w strefach
wielofunkcyjnego rozwoju oraz w strefach 2a i 2c. Stanowią atrakcyjną
ofertę rozwojową dla podjęcia zróżnicowanych działań gospodarczych.
68
Tereny te wyznaczone zostały dla średniego i małego biznesu, dla
umożliwienia podjęcia działań także miejscowym inwestorom.
Na skoncentrowanych terenach przemysłu wyklucza się możliwość budowy
obiektów mieszkalnych. Natomiast na terenach działalności gospodarczej
przewiduje się łączenie funkcji gospodarczej z funkcją mieszkaniową, lecz
w sposób zróżnicowany, co określą miejscowe plany zagospodarowania
przestrzennego. Dopuszcza się przyszłą eksploatację udokumentowanych
złóż kruszyw naturalnych występujących na terenach przeznaczonych pod
uprawy rolne w strefie 2. Po zakończeniu eksploatacji złoża należy
przeprowadzić rekultywację terenu, dopuszcza się zalesienie, wykonanie
stawów lub rekultywację rolną.
4. Rekreacja
Projektowane
zagospodarowanie
Budzisławskim,
Suszewskim
uszczegółowienia
i
rekreacyjne
Kownackim
programowego
celem
nad
Jeziorami
wymagają
dalszego
zharmonizowania
funkcji
z otoczeniem. W zagospodarowaniu otoczenia jezior należy uwzględnić
50 - metrową strefę ochronną – o charakterze nieinwestycyjnym. Należy
sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w którym
zapewnione
zostaną
prawidłowe
proporcje
miedzy
terenami
przeznaczonymi pod zabudowę letniskową a terenami wolnymi od
zabudowy dla zapewnienia równowagi przyrodniczej.
W studium wskazano nowe tereny predysponowane dla przyjęcia
i rozwoju funkcji turystycznych – jest nim obszar 3, w którym wskazana
jest
budowa
ścieżek
przyrodniczych,
istnieją
tu
możliwości
zaktywizowania ruchu turystycznego poprzez rozwój turystyki rowerowej.
W oparciu o istniejące gospodarstwa rolne można rozwijać agroturystykę.
69
Rekreację codzienną typu bliski wypoczynek, sport, należy zapewnić
i
realizować
w
ramach
istniejących
i
projektowanych
terenów
mieszkaniowych i usługowych.
D. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGOPOLITYKA PRZESTRZENNA I PLANISTYCZNA
I. POLITYKA PRZESTRZENNA
1. Cele i zasady polityki przestrzennej
Nowa polityka przestrzenna zmierza do zrównoważonego rozwoju gminy
uwzględniającego
prawa
ekologii.
Traktuje
gminę
jako
obszar
funkcjonalny, wpisany w otaczające go makrostruktury funkcjonalne,
przyrodnicze i techniczne. Uwzględnia przesłanki wynikające z położenia
w kraju, województwie, powiecie oraz powiązania z terenami sąsiednich
gmin. Przyjmuje jako podstawę układ systemów przyrodniczych. Celami
tak rozumianej polityki przestrzennej są:
a)
orientacja ekologiczna rozwoju gminy, w jego warstwie
przyrodniczej, przestrzennej, gospodarczej i technicznej,
b)
zapewnienie prawidłowo zlokalizowanych miejsc dla rozwoju
gospodarczego gminy, dla tworzenia nowych miejsc pracy,
c)
właściwa organizacja przestrzeni mieszkaniowej w skali gminy
i w skali najbliższego środowiska mieszkaniowego,
d)
prawidłowe gospodarowanie ziemią, energią, powietrzem,
wodą, ściekami komunalnymi, odpadami gospodarczymi i substancją
budowlaną.
2. Polityka działań w sferach rozwoju
Dla poszczególnych sfer rozwoju gminy określa się następujące zadania:
70
a) w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego:
-
sporządzanie
miejscowych
planów
zagospodarowania
przestrzennego dla poszczególnych obszarów wskazanych w studium
z
uwzględnieniem
programu
ochrony
i
wzbogacania
środowiska
bazującego na specjalistycznych opracowaniach ekologów i przyrodników
(w tym inwentaryzacji przyrodniczej, programu ochrony i kształtowania
zieleni, z wykluczeniem możliwości sporządzania planów na pojedyncze
działki
nie
uwzględniających
niezbędnych
dla
prawidłowego
funkcjonowania środowiska powiązań przyrodniczych)
-
wprowadzenie zadrzewień i zakrzewień w formie pasów zieleni
przydrożnej, nawodnej i śródpolnej, kształtowanie tzw. „korytarzy
i ciągów ekologicznych”, łączących istniejące enklawy zieleni,
-
rozbudowa sieci infrastruktury technicznej w miarę postępującej
urbanizacji nowych terenów, wyznaczanie kolejności opracowywanych
planów zagospodarowania przestrzennego uruchamiających nowe tereny
osiedleńcze na miarę możliwości finansowania budowy uzbrojenia,
- rozwijanie zbiórki segregowanych odpadów - przeznaczanie
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego miejsc dla
zbiórki segregowanych odpadów,
- doprowadzenie
do
udrożnienia,
oczyszczenia,
rozbudowy
i rehabilitacji systemów wód otwartych,
- prowadzenie prac pielęgnacyjnych w parkach dworskich,
b) w zakresie zaspokojenia bytowych potrzeb ludności:
- podjęcie działań w obszarach rewitalizacji,
- podjęcie działań na rzecz modernizacji konserwacji i rozwoju sieci
dróg i ulic, usprawnienia systemu obsługi komunikacyjnej mieszkańców,
- przygotowanie terenów pod rozwój zabudowy mieszkaniowej
poprzez: opracowywanie planów miejscowych, wykup i urządzenie dróg
71
dojazdowych, uzbrojenie terenów w infrastrukturę techniczną, budowę
infrastruktury społecznej względnie promowanie terenów dla pozyskania
inwestorów, urządzenie zieleni towarzyszącej,
- działania na rzecz poprawy wyposażenia terenów mieszkaniowych
w usługi,
- zapewnienie
do
zrównoważonego
zainwestowania
poprzez
rozwoju
wyprzedzająca
terenom wskazanym
realizację
obsługi
komunikacyjnej powiązanej z istniejącą siecią ulic,
c) w zakresie wzrostu aktywizacji gospodarczej:
- udostępnienie i promowanie terenów na cele rozwoju przemysłu
i zróżnicowanej działalności gospodarczej poprzez opracowywanie
miejscowych planów dla obszarów rozwoju wielofunkcyjnego,
d) w zakresie rozwoju bazy rekreacyjno – turystycznej:
- planowanie i urządzanie parków i terenów zielonych w ramach
realizacji zespołów zabudowy mieszkaniowej,
- udostępnianie terenów dla rozwoju różnorodnych form sportu
i rekreacji, przygotowanie miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego dla obszaru wokół jezior,
- realizacja systemu dróg rowerowych który połączy tereny
mieszkaniowe, usługowe i rekreacyjne na obszarze miasta i gminy
bezkolizyjnie z innymi środkami transportu,
3. Strefy polityki przestrzennej i główne kierunki rozwoju
Pod względem funkcjonalnym gmina dzieli się na trzy obszary:
2 - Obszar rozwoju wielofunkcyjnego z dominującą funkcją produkcji
rolnej
3-
Obszar o funkcjach: rekreacyjnej i rolniczej
72
Obszar o szczególnych walorach przyrodniczych.
Jest to korytarz ekologiczny Doliny Noteci Zachodniej o atrakcyjnym
ukształtowaniu terenu, dużej lesistości (~50%), licznych jezior (m.in.
Kamienieckie,
Skubarczewskie,
Słowikowskie,
Sineckie)
i oczek
wodnych.
Występują tu również dobre warunki zagospodarowania przyrodniczego.
W „Studium” zaleca się wykorzystać obszar zagospodarowania 1 jako
obszar gospodarstw turystycznych i agroturystyki.
Obszar ten charakteryzuje się zróżnicowaniem biologicznym obszaru,
znaczną deniwelacją terenu, znajdują się tutaj naturalne powierzchniowe
zbiorniki wodne – jez. Skubarczewskie, Kamienieckie i Sineckie,
występuje największy wskaźnik lesistości. Także sieć hydrograficzna jest
tutaj dobrze wykształcona
i pełni funkcje
lokalnych korytarzy
ekologicznych. Poprawa stanu środowiska przyrodniczego, a zwłaszcza
stanu
gospodarki
wykorzystanie
wodnej
walorów
i ściekowej
rekreacyjnych
warunkuje
jezior:
przewidywane
Skubarczewskiego,
Kamienieckiego i Sinieckiego umożliwi zapewnienie odpowiednich
standardów
zagospodarowania
rekreacyjnego.
Przewiduje
się
sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla
terenów przewidzianych dla rozwoju rekreacji, uzupełnienia zabudowy
w miejscach wyznaczonych na rysunku studium. Dopuszcza się
lokalizację zabudowy w miejscach nie wskazanych, położonych przy
istniejących drogach i istniejącym uzbrojeniu terenu w trybie wydawania
decyzji o warunkach zabudowy. Dopuszcza się zalesienie obszarów
w zgodnie z rysunkiem studium, oraz dodatkowo na wnioski właścicieli
gruntów na glebach słabszych, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie
przepisami. Obszar 1 w całości należy do Powidzkiego Parku
73
Krajobrazowego. Zasady gospodarowania na terenie Parku podano
w rozdz. B.III p.3.1.1. Granice Parku oznaczono na Mapie „Studium”.
Zakaz lokalizowania elektrowni wiatrowych, i inwestycji znacząco
wpływających na środowisko oprócz sieci energetycznych, podziemnych
sieci infrastruktury technicznej, dróg publicznych i urządzeń służących
gospodarce ściekowej. Należy ograniczyć tereny grodzone w celu
zapewnienia wolnej przestrzeni dla ochrony walorów widokowych oraz
zabezpieczenia tras migracji zwierząt. Należy utrzymać tereny trwałych
użytków zielonych w użytkowaniu łąkowym lub pastwiskowym (dla
takiego priorytetu ochrony istnieje możliwość uzyskiwania przez
rolników dopłat w ramach programu rolnośrodowiskowego).
2 - Obszar rozwoju wielofunkcyjnego z dominującą funkcją
produkcji rolnej
Obszar całkowicie pozbawiony jest lasów.
Na obszarze tym znajdują się 4 najliczniejsze zamieszkałe sołectwa:
Orchowo, Osówiec, Różanna, Bielsko.
W
Osówcu
zlokalizowano
oczyszczalnię
ścieków
mającą
w przyszłości obsługiwać całą gminę Orchowo.
Ośrodki gospodarcze i obsługi rolnictwa po SKR i PGR w Orchowie,
Bielsku, Linówcu, Różannie i Osówcu w „Studium” zaleca się
wykorzystać na działalność gospodarczą z wykluczeniem obiektów
mogących mieć ujemny wpływ na wody gruntowe i podziemne. Teren
w całości należy do obszaru chronionego krajobrazu i powinien być
objęty szczególna ochroną ze względu na główny zbiornik wód
podziemnych (GZWP Nr 144) w strefie wysokiej ochrony „OWO”.
Teren wymaga szybkiej interwencji planistycznej, skoordynowania
zabudowy w ramach jednego planu. Obszar jest klasycznym przykładem
kształtowania się zabudowy w sposób nieuporządkowany. Przewiduje się
74
zagospodarowanie terenów pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną
z usługami oraz pod działalność gospodarczą. Na obszarze chronionego
krajobrazu obowiązują zakazy oraz ustalenia rozporządzenia wojewody
dotyczące czynnej ochrony ekosystemów. Obowiązują ustalenia B.III
p.3.1.1. Wymagane jest strefowanie funkcji z wyraźnym rozgraniczeniem
terenów wyznaczonych dla usług i terenów mieszkaniowych oraz funkcji
mieszanych. Dla usług: ustala się zakaz lokalizacji inwestycji znacząco
wpływających na środowisko wymagających obligatoryjnie sporządzenia
raportu
oddziaływania
środowisko,
na
ustala
się
maksymalny
współczynnik intensywności zabudowy wynoszący 1, maksymalną
wysokość budynków 13m, minimalną powierzchnię biologicznie czynną
na
działkach
budowlanych
wynoszącą
20%.
Dla
zabudowy
mieszkaniowej współczynnik intensywności zabudowy od 0,25 do 0,5.
Zabudowa mieszkaniowa powinna być zaprojektowana z dachami
stromymi o wysokości maksymalnej 9,5m. Należy komponować
zabudowę w sposób celowy, w nawiązaniu do istniejącego krajobrazu,
istniejącej zabudowy dla osiągnięcia ładu przestrzennego.
Dopuszcza się scalanie i wymianę gruntów, nie ustanawia się obowiązku
przeprowadzenia scaleń. Przy scaleniach zakazuje się likwidacji zieleni,
zadrzewień śródpolnych i przydrożnych. Dopuszcza się lokalizację
żwirowni oraz wież telefonii komórkowych. Obiekty wysokie należy
lokalizować
zgodnie
z
ustaleniami
dotyczącymi
kształtowania
zagospodarowania przestrzennego działu C.IV. Dopuszcza się możliwość
wydobycia kruszywa, poza miejscami wyznaczonymi pod wiodącą
funkcję gospodarczą, pod warunkiem uzyskania stosownych pozwoleń
zgodnie z obowiązującymi przepisami. Przewiduje się sporządzenie
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla stref 2a i 2c.
Na obszarze 2 wydzielono trzy podstrefy:
75
2a - Obszar wiodącej funkcji działalności gospodarczej
2b - Obszar intensywnego rozwoju gospodarki rolnej
2c - Obszar inwestycyjny – Wólka Orchowska
2a – Obszar wiodącej funkcji działalności gospodarczej
Nie wyklucza się pozostawienia istniejącej zabudowy mieszkaniowej.
W granicach opracowania planu należy wyłączyć spod zabudowy tereny
wokół
cieków,
rowów.
Spośród
terenów
przeznaczonych
pod
zainwestowanie należy wydzielić tereny możliwe pod zainwestowanie
z ograniczeniami wynikającymi z bliskości terenów mieszkaniowych oraz
ze względów przyrodniczych. Należy przyjąć wysokość budynków do
16m. Ustala się konieczność podłączenia terenów do zbiorczego systemu
kanalizacji sanitarnej z odprowadzeniem do istniejącej oczyszczalni
ścieków zlokalizowanej w Osówcu lub indywidualnych systemów
oczyszczania ścieków realizowanych w ramach inwestycji gospodarczych
zgodnie z przepisami szczególnymi.
2b - Obszar intensywnego rozwoju gospodarki rolnej
Ukształtowana przestrzeń przewidziana do zachowania. Zakłada się
możliwość poprawy standardu zamieszkania poprzez wymianę substancji
i uzupełnienia w obszarze istniejącego zainwestowania osiedleńczego.
Nie przewiduje się znacznego rozwoju przestrzennego wsi. Poza
miejscami wskazanymi dla nowej zabudowy na rysunku studium
dopuszcza się lokalizowanie nowej zabudowy jako uzupełnienie zwartych
obszarów zabudowy przy istniejących drogach i istniejącym uzbrojeniu
terenu, jeśli istnieje możliwość zjazdu z drogi potwierdzona wydaniem
warunków włączenia się przez zarządcę drogi. Zabudowa dostosowana
gabarytami do istniejącej. Dopuszcza się możliwość lokalizacji stacji
76
paliw, stacji obsługi pojazdów, miejsc obsługi podróżnych oraz
działalności związanej z obsługą rolnictwa a także możliwość kontynuacji
inwestycji. W przypadku inwestycji nowych dopuszcza się ich realizację
po uzgodnieniu możliwości ich lokalizacji z zarządcą drogi przed
sporządzeniem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
lub wydaniem decyzji o warunkach zabudowy. Przewiduje się
zachowanie
istniejących
środowiskiem
powinny
powiązań
przyrodniczym.
podlegać
funkcji
Istniejące
pozytywnym
produkcji
powiązania
przekształceniom
rolnej
ze
funkcjonalne
w
kierunku
zachowania równowagi ekologicznej w strefie. Dotyczyć powinny one
m.in. wydzielania terenów pod uprawę roślin wykorzystywanych pod
produkcję biopaliw. Ustala się obowiązek utrzymania i uzupełniania
zadrzewień śródpolnych oraz przydrożnych oraz na wnioski właścicieli
gruntów
dopuszcza
się
zalesienia
gleb
słabszych
zgodnie
z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, także poza miejscami
wyznaczonymi na rysunku studium.
2c - Obszar inwestycyjny – Wólka Orchowska
Obszar wskazany pod zainwestowanie gospodarcze. Dla obszaru gmina
zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego z
uwagi na konieczność zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele
nierolnicze. Ustala się wskaźnik intensywności zabudowy obliczony jako
stosunek powierzchni całkowitej do powierzchni działki od 0,2 do 3,
wysokość budynków do 16m. Ustala się konieczność podłączenia terenów
do zbiorczego systemu kanalizacji sanitarnej z odprowadzeniem do
oczyszczalni ścieków zlokalizowanej w Osówcu.
Obszar objęty jest ochroną krajobrazu w ramach Powidzko Bieniszewskiego
Obszaru
Chronionego
77
Krajobrazu.
Na
obszarze
chronionego krajobrazu obowiązują zakazy oraz ustalenia rozporządzenia
wojewody dotyczące czynnej ochrony ekosystemów. Przewiduje się
zagospodarowanie terenów pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną
z nie powodującymi uciążliwości usługami. Wymagane jest strefowanie
funkcji z wyraźnym rozgraniczeniem terenów wyznaczonych dla usług,
terenów mieszkaniowych i funkcji mieszanych. Dla usług: ustala się
zakaz lokalizacji inwestycji uciążliwych dla ludności zamieszkującej na
terenie strefy, poza sieciami infrastruktury technicznej, zespołami
zabudowy, obiektami infrastruktury technicznej służącej jednostce,
obiektami infrastruktury drogowej. Ustala się maksymalny współczynnik
intensywności zabudowy wynoszący 1, maksymalną wysokość zabudowy
13m, minimalną powierzchnię biologicznie czynną na działkach
budowlanych
wynoszącą
20%.
Dla
zabudowy
mieszkaniowej
współczynnik intensywności zabudowy od 0,25 do 0,5. Zabudowa
mieszkaniowa powinna być zaprojektowana z dachami stromymi o
wysokości maksymalnej 9,5m. Należy komponować zabudowę w sposób
celowy, w nawiązaniu do istniejącego krajobrazu, istniejącej zabudowy
dla osiągnięcia ładu przestrzennego. Dominanty przestrzenne należy
stosować uwzględniając zapisy działu C.IV. Przewiduje się także
dopuszczenie zachowania części istniejących siedlisk rolniczych w części
podstrefy oraz dopuszcza się zalesienie terenu gleb słabszych.
3 - Obszar o funkcjach: rekreacyjnej i rolniczej
Obszar 3 położony jest nad jeziorami: Budzisławskim, Suszewskim,
Kownackim. Zalesiony jest w ~30%. Warunki te sprawiają, że jest to
teren atrakcyjny dla rekreacji. Koncentracja działek letniskowych
występuje w Szydłówcu i Mleczach. Teren w Suszewie po nieczynnej
fermie owiec (~7ha) i po nieczynnej fermie trzody chlewnej, zaleca się
78
zagospodarować
pod
działalność
związaną
z
hodowlą
zwierząt,
przetwórstwem rolno-spożywczym albo produkcją biopaliw.
Na terenie obszaru 3 wzdłuż ww. jezior zaprojektowano tereny o funkcji
rekreacyjnej. Dopuszcza się na nich realizowanie inwestycji związanych
z rekreacją indywidualną, jak i zorganizowaną (bazy obsługi turystów:
bazy
noclegowe
dla
zorganizowanych
grup
turystów,
pola
karawaningowe itp.).
Obszar 3 w całości należy do Powidzkiego Parku Krajobrazowego.
Zasady gospodarowania na terenie Parku podano w B.IV. p.3.1.1. Granice
Parku oznaczono na Mapie „Studium”.
II. STAN OPRACOWAŃ PLANISTYCZNYCH
1. Uchwała
Nr
XXVI/116/96
Rady
Gminy
Orchowo
z
dnia
10 października 1996r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego terenów w Szydłówcu,
gm.
Orchowo
2. Uchwała Nr XXIX/131/97 Rady Gminy Orchowo z dnia 14 lutego
1997r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego terenów budownictwa letniskowego w Szydłówcu, gm.
Orchowo
3. Uchwała Nr XXXII/145/97 Rady Gminy Orchowo z dnia 27 maja
przestrzennego terenu w Gałczynku, gm. Orchowo,
4. Uchwała Nr XL/180/98 Rady Gminy Orchowo z dnia 21 kwietnia
przestrzennego terenu w Szydłówcu, gm. Orchowo
79
1998r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego wybranych terenów na obszarze gm. Orchowo
przestrzennego terenu w Szydłówcu, gm. Orchowo
7. Uchwała Nr XX/102/00 Rady Gminy Orchowo z dnia 21 czerwca
2000r.
w
sprawie
uchwalenia
zmiany
miejscowego
planu
zagospodarowania przestrzennego gminy Orchowo
8. Uchwała Nr XXVI/128/01 Rady Gminy Orchowo z dnia 30 stycznia
2001r.
w
sprawie
uchwalenia
zmiany
miejscowego
planu
zagospodarowania przestrzennego gminy Orchowo
9. Uchwała Nr XXVIII/140/01 Rady Gminy Orchowo z dnia 31 marca
2001r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego gminy Orchowo,
10. Uchwała Nr XLII/205/02 Rady Gminy Orchowo z dnia 9 października
2002r.
w
sprawie
miejscowego
planu
zagospodarowania
przestrzennego gminy Orchowo
11. Uchwała Nr VI/28/03 Rady Gminy Orchowo z dnia 19 marca 2003r.
w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego gminy Orchowo.
III.
TERENY
WYMAGAJĄCE
OPRACOWANIA
MIEJSCOWYCH
PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Wymagane jest opracowanie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego dla Powidzkiego Parku Krajobrazowego po uprzednim
opracowaniu planu ochrony Parku.
80
Obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowe plany
zagospodarowania to obszary przeznaczone dla rozwoju działalności
gospodarczej
i
wielofunkcyjnej
-
strefy
2a
i
2c.
Ponadto
w strefie nr 1, 2 i 3 na terenach przeznaczonych pod inwestycje
budowlane w niniejszym „Studium” również przewiduje się sukcesywne
uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
Zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolne
i nieleśne będą wymagały te tereny, dla których w „Studium” jest
przewidziana inna funkcja zagospodarowania niż o charakterze rolnym
lub leśnym.
81

Studium uwarunkowań - część tekstowa

Transkrypt

Podobne dokumenty

Wielki Mur Chiński

Marokański mur.

TO Żebym wreszcie powiedzieć mógł, co siedzi we mnie

Mury. Perspektywa komparatysty Poznań, 3 grudnia 2013 (wtorek

Piec chlebowy na 16 bochenków

odpowied 6