UCHWAŁA Nr VII/37/2015 RADY MIEJSKIEJ W OPALENICY z dnia

UCHWAŁA Nr VII/37/2015
RADY MIEJSKIEJ W OPALENICY
z dnia 28 kwietnia 2015 r.
w sprawie „Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) na lata 2015–
2018”, realizowanego przez Gminę Opalenica
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r.
o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2013 r. poz. 594, 645 i 1318 oraz z 2014 r. poz. 379 i 1072) oraz art. 7
ust. 1 pkt 1 i art. 48 ust. 1, ust. 3 pkt 1 i ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, Nr 216, poz.
1367, Nr 225, poz. 1486, Nr 227, poz. 1505, Nr 234, poz. 1570, Nr 237, poz. 1654; z 2009 r. Nr 6, poz.
33, Nr 22, poz. 120, Nr 26, poz. 157, Nr 38, poz. 299, Nr 92, poz. 753, Nr 97, poz. 800, Nr 98, poz. 817,
Nr 111, poz. 918, Nr 118, poz. 989, Nr 157, poz. 1241, Nr 161, poz. 1278, Nr 178, poz. 1374; z 2010 r.
Nr 50, poz. 301, Nr 107, poz. 679, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr 165, poz. 1116, Nr 182, poz.
1228, Nr 225, poz. 1465, Nr 238, poz. 1578, Nr 257, poz. 1723 i 1725; z 2011 r. Nr 45, poz. 235, Nr 73,
poz. 390, Nr 81, poz. 440, Nr 106, poz. 622, Nr 112, poz. 654, Nr 113, poz. 657, Nr 122, poz. 696, Nr
138, poz. 808, Nr 149, poz. 887, Nr 171, poz. 1016, Nr 205, poz. 1203 i Nr 232, poz. 1378; z 2012 r.
poz. 123, 476, 1016, 1342 i 1548; z 2013 r. poz. 154, 879, 983, 1290, 1623, 1646 i poz. 1650; z 2014 r.
poz. 24, 295, 496, 567, 619, 773, 1004, 1136, 1138, 1146, 1175, 1188, 1491 i 1831) uchwala się, co
następuje:
§ 1. 1. Przyjmuje się wieloletni „Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego
(HPV) na lata 2015–2018”, realizowany przez Gminę Opalenica, przekraczający rok budżetowy,
który stanowi załącznik Nr 1 do uchwały.
2. Środki na realizację „Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)
na lata 2015–2018” pochodzą z budżetu Gminy Opalenica i są zagwarantowane
w
Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Opalenica na lata 2015-2025 w następujących
wysokościach:
1) w 2015 r. – 90 000,00 zł (słownie: dziewięćdziesiąt tysięcy złotych 00/100);
2) w 2016 r. – 90 000,00 zł (słownie: dziewięćdziesiąt tysięcy złotych 00/100);
3) w 2017 r. – 80 000,00 zł (słownie: osiemdziesiąt tysięcy złotych 00/100);
4) w 2018 r. - 80 000,00 zł (słownie: osiemdziesiąt tysięcy złotych 00/100).
3. Środki, których mowa w ust. 2, są przeznaczone na przeprowadzenie szczepienia
przeciwko wirusowi HPV dziewcząt, urodzonych w latach 2001-2004 i mieszkających
w gminie Opalenica, których rodzice lub opiekunowie wyrażą pisemną zgodę. Wzór zgody na
szczepienie osoby nieletniej stanowi załącznik Nr 2 do uchwały.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Opalenicy.
§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Przewodniczący
Rady Miejskiej
/-/ Eugeniusz Wojtkowiak
Załącznik Nr 1
do uchwały Rady Miejskiej
w Opalenicy
Nr VII/37/2015
z dnia 28 kwietnia 2015
„Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)
na lata 2015-2018”, realizowany przez Gminę Opalenica
1. WSTĘP
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia jest jednym
z istotniejszych zadań gminy wynikających z art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca
1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz.594 ze zmianami). Do zadań własnych
gminy zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej należy
w szczególności opracowywanie i realizacja oraz ocena efektów programów polityki
zdrowotnej, wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia
mieszkańców, co wynika z art. 7 ust. 1 pkt 1 i art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r.
Nr 164 poz. 1027 ze zmianami).
Zapobieganie chorobom cywilizacyjnym możliwe jest poprzez stosowanie odpowiedniej
profilaktyki, a także poprzez podejmowanie wszelkich działań i środków zmierzających do
wykrycia we wczesnych stadiach nowotworów, dających szansę na szybkie wyleczenie.
Warunkiem poprawy i utrzymania zdrowia społeczeństwa jest tworzenie i realizacja
odpowiedniej polityki zdrowotnej.
2. OPIS PROBLEMU ZDROWOTNEGO
Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV Human Papilloma Virus) stanowi duży
problem kliniczny i epidemiologiczny na całym świecie. Około 630 milionów ludzi jest
zakażonych wirusem HPV, u większości z nich zakażenie przebiega bezobjawowo. Wyróżnia
się ponad 100 typów wirusów HPV, które po dostaniu się do organizmu w większości
przypadków
nie
wywołują
objawów
chorobowych
dzięki
naturalnej
odporności
immunologicznej. Zakażenie wirusami HPV 16,18, 31 i 45 jednakże może być przyczyną
raka szyjki macicy lub innych nowotworów narządów moczowo-płciowych. Typy wirusa
HPV 16 i 18 mogą być przyczyną aż 70% przypadków raka szyjki macicy, typy HPV 6 i 11 są
odpowiedzialne za występowanie brodawek płciowych. Infekcje wirusami HPV są
odpowiedzialne również za część nowotworów pochwy i sromu.
Rak szyjki macicy jest drugim co do częstości występowania nowotworem złośliwym,
dotykającym kobiety i drugą co do częstości przyczyną ich zgonów z powodu chorób
nowotworowych. Co roku na świecie odnotowuje się około 500 tysięcy nowych zachorowań,
a 300 tys. kobiet umiera z tego powodu. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w 2009 r.
oficjalnie uznała raka szyjki macicy i inne choroby wywołane przez wirus brodawczaka
ludzkiego za problem zdrowia publicznego o zasięgu globalnym. W Polsce według
Krajowego Rejestru Nowotworów w 2009 r. na ten typ nowotworu zachorowały 3 102
kobiety. Z danych Wojewódzkiego Ośrodka Koordynującego Populacyjny Program
Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w Poznaniu wynika, że w 2013 r.
zgłaszalność kobiet w wieku 25-59 lat na badania cytologiczne, organizowane w ramach
programu profilaktyki raka szyjki macicy, wyniosła 43% w województwie wielkopolskim
i 34% w całym kraju.
Niekorzystne wyniki epidemiologiczne i statystyczne oraz niska zgłaszalność na badania
cytologiczne wymagają zintensyfikowania działań edukacyjnym i wprowadzenia profilaktyki
pierwotnej. Ta ostatnia realizowana jest przez szczepienia ochronne przeciw wirusowi
brodawczaka ludzkiego (HPV), które uwzględnia rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16
września 2010 r. w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych oraz sposobu
finansowania
i
dokumentowania
zalecanych
szczepień
ochronnych
wymaganych
międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi (Dz. U. Nr 180, poz. 1215). Prowadzone od
kilku lat badania wskazują na ograniczenie liczby zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego
po zastosowaniu szczepionki.
Badania kliniczne dowodzą niemal 100% skuteczności szczepień przeciw wirusowi HPV,
zwłaszcza u osób, które nie zetknęły się jeszcze z wirusem. Polskie Towarzystwo
Ginekologiczne oraz Polskie Towarzystwo Profilaktyki Zakażeń HPV zalecają szczepienie
dziewcząt już od 11 roku życia. Z szacunków Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego
wynika, że szczepienie nastolatek i młodych kobiet przyczyni się do zmniejszenia o 76-96%
liczby zachorowań na raka szyjki macicy w ciągu 15-20 lat od rozpoczęcia szczepień.
Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego może być jawne klinicznie lub przybierać formę
subkliniczną albo utajoną. W każdym przypadku zakażenie może ulegać progresji, samoistnej
regresji lub stać się procesem przewlekłym. Najczęściej zakażenie wirusem HPV ulega
samowyleczeniu. U kobiet do 25 roku życia większość infekcji ulega regresji w ciągu 12-18
miesięcy od zakażenia. Utrzymywanie się zakażenia powyżej 24 miesięcy jest związane
z wirusami wysokoonkogennymi. Liczba nowych zakażeń maleje wraz z wiekiem, ale
jednocześnie wzrasta wtedy ryzyko przejścia zakażenia w formę przetrwałą.
Nie istnieje obecnie sposób radykalnego leczenia zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego,
dlatego tak ważna jest profilaktyka zakażeń, mogących prowadzić do raka narządów
płciowych. Według Światowej Organizacji Zdrowia wyróżnia się następujące rodzaje działań
profilaktycznych:

profilaktyka pierwotna, czyli informowanie o czynnikach ryzyka zachorowania oraz
szczepienie przeciw onkogennym typom wirusa HPV,

profilaktyka wtórna, czyli wykrywanie stanów przednowotworowych i wczesnych
postaci raka,

profilaktyka trzeciorzędowa, czyli prawidłowa diagnostyka i leczenie raka.
W przypadku gminy Opalenica, liczącej 16 258 mieszkańców, populacją przewidzianą do
objęcia programem w 2015 r. są dziewczęta urodzone w 2001 r. i mieszkające na terenie
gminy (88 dziewcząt).
Program będzie kontynuowany w latach 2016-2018, obejmując dziewczynki urodzone w
2002 r., 2003 r. i 2004 r. Szczepienia ochronne będą poprzedzone akcją edukacyjną,
skierowaną do młodzieży i jej rodziców. Kampania informacyjno-edukacyjna w zakresie
zakażeń wirusem HPV będzie prowadzona przez specjalistów w dziedzinie medycyny i
będzie obejmować zarówno dziewczęta, jak i chłopców z tych samych roczników. Ścisłe
współdziałanie z dyrekcją Gimnazjum im. gen. K. Sosnkowskiego w Opalenicy (program
będzie obejmował uczniów pierwszych klas) umożliwi przeprowadzenia akcji edukacyjnej na
terenie szkoły oraz realizację formalnej strony programu w zakresie sporządzenia wykazów
dziewcząt, skompletowania deklaracji zgody rodziców, informowania o terminach szczepień
itp. W ten sposób możliwy będzie bieżący monitoring realizacji programu. Generalnie
podejmowane działania zmierzają do objęcia szczepieniami przewidzianej populacji w 100%.
Program ukierunkowany jest na profilaktykę przeciwdziałania czynnikom ryzyka raka szyjki
macicy, raka sromu, raka pochwy i brodawkom płciowym. Zalecanym sposobem prewencji
pierwotnej w tym zakresie jest zastosowanie szczepionki czterowalentnej przeciw wirusowi
HPV 6, 11, 16 i 18. Prowadzone badania w zakresie skuteczności klinicznej szczepionek
rekomendują szczepionkę czterowalentną.
Za wdrożeniem programu profilaktycznego przemawiają takie aspekty jak:

docelowe zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu
nowotworów złośliwych (priorytet określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia
z dnia 21 sierpnia 2009 r. w sprawie priorytetów zdrowotnych - Dz.U. Nr 137, poz.
1126),

systematyczne obejmowanie profilaktyką pierwotną stałej populacji mieszkańców
gminy (dziewczęta w 14 roku życia),

brak powszechnej dostępności do szczepionek przeciw wirusowi HPV z powodu
niefinansowania ich ze środków publicznych,

zwiększenie wiedzy i świadomości na temat zagrożenia chorobami nowotworowymi
oraz przekonanie kobiet do stosowania profilaktyki wtórnej w postaci badań
cytologicznych.
3. CELE PROGRAMU
Głównym celem programu jest zmniejszenie liczby zachorowań na raka szyjki macicy, sromu,
pochwy i brodawek płciowych poprzez wdrożenie opisanej profilaktyki w zakresie edukacji
zdrowotnej i szczepień ochronnych przeciw wirusowi HPV. Cele szczegółowe programu są
następujące:

zwiększenie poziomu wiedzy i świadomości w zakresie zapobiegania chorobom
nowotworowym i zakażeniom wywoływanym przez wirus brodawczaka ludzkiego,

upowszechnianie nawyku systematycznego wykonywania badań profilaktycznych
w kierunku wczesnego wykrywania chorób nowotworowych,

prowadzenie systematycznych szczepień kolejnych roczników dziewcząt w wieku 14
lat.
Oczekiwane efekty programu są zbieżne z celami wymienionymi wyżej. Rzeczywisty wpływ
programu na zmniejszenie zapadalności na choroby nowotworowe i wynikającej z nich
śmiertelności znany będzie dopiero po długim czasie od zastosowania szczepionek przeciw
wirusowi HPV (około 15-20 lat). Badania potwierdzające efektywność medyczną
szczepionek prowadzone są na bieżąco w skali światowej. Mierniki efektywności będą
również do oszacowania w określonym wyżej czasie.
4. ADRESACI PROGRAMU
Adresatami programu są wszystkie dziewczęta mieszkające na terenie gminy Opalenica
i urodzone w latach 2001-2004, łącznie około 335 dziewcząt. Akcją edukacyjną zostaną
objęci również chłopcy urodzeni w latach 2001-2004. Pośrednimi adresatami programu są
także rodzice lub opiekunowie młodzieży uczestniczącej w akcji edukacyjnej.
Ustalenie listy dziewcząt zakwalifikowanych do szczepienia nastąpi na podstawie imiennych
deklaracji
podpisanych
przez
rodziców
lub
opiekunów.
Kwalifikacja
zostanie
przeprowadzona na zasadzie pełnej dobrowolności. Zgodnie z danymi ewidencji ludności na
29 stycznia 2015 r. planowane jest zaszczepienie następującej liczby dziewcząt mieszkających
w gminie Opalenica:
2015 r.
88 dziewcząt urodzonych w 2001 r.,
2016 r.
88 dziewcząt urodzonych w 2002 r.,
2017 r.
77 dziewcząt urodzonych w 2003 r.,
2018 r.
82 dziewcząt urodzonych w 2004 r.
5. ORGANIZACJA PROGRAMU
Program będzie realizowany w następujących etapach:

przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej w zakresie profilaktyki zakażeń
wirusem HPV w formie prelekcji ekspertów i materiałów edukacyjnych z zakresu
chorób nowotworowych;

przeprowadzenie kwalifikacji dziewcząt do szczepień ochronnych;

wybór realizatora programu w drodze konkursu ofert, ogłoszonego przez Burmistrza
Opalenicy na podstawie art. 48b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach
zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz.
1027 ze zmianami);

przeprowadzenie szczepień zgodnie z procedurami medycznymi, to jest trzy dawki
w cyklu 0-2-6 miesięcy.
6. KOSZT PROGRAMU
Planowane koszty całkowite programu na lata 2015-2018 określa się łącznie na kwotę
340 000,00 zł. Środki na realizację programu są zaplanowane i zabezpieczone w budżecie
Gminy Opalenica na 2015 r. oraz w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Opalenica na
lata 2015-2025 w następujących wysokościach:
2015 r.
90 000,00 zł,
2016 r.
90 000,00 zł,
2017 r.
80 000,00 zł,
2018 r.
80 000,00 zł.
Koszt akcji informacyjno-edukacyjnej zabezpieczy w każdym roku realizacji kwota 5 000,00
zł. Indywidualny koszt szczepionki wyniesie 955,00 zł, to jest 320 000,00 zł : 335 osób.
Rzeczywisty koszt programu będzie stanowił sumę kosztów akcji edukacyjnej dziewcząt,
chłopców oraz rodziców młodzieży, objętej programem oraz szczepienia dziewcząt, których
rodzice lub opiekunowie wyrażą na to zgodę. Realizator programu zostanie wyłoniony
w drodze konkursu ofert.
7. MONITOROWANIE I EWALUACJA
Realizacja programu będzie monitorowana przy użyciu następujących wskaźników:

liczba dziewcząt uczestniczących w programie,

liczba dziewcząt objętych szczepieniami,

stopień
osiągnięcia
sukcesu,
określony
procentowo:
liczba
zdeklarowanych
dziewcząt/liczba zaszczepionych dziewcząt,

opinie odbiorców bezpośrednich (dziewcząt) oraz pośrednich (rodziców) o programie.
Ocena skuteczności realizacji programu będzie możliwa po kilkunastu, bądź też dopiero po
kilkudziesięciu latach. Obecnie można przyjąć jedynie założenie hipotetyczne: stan zdrowia
kobiet na terenie gminy Opalenica znacznie się poprawi, jeżeli chodzi o zachorowalność na
raka szyjki macicy, ze względu na podjęte działania profilaktyczne w postaci szczepienia
przeciw wirusowi HPV.
8. OKRES REALIZACJI PROGRAMU
Program będzie realizowany w latach 2015-2018. Rozpoczęcie szczepień przewiduje się na
wrzesień 2015 r.
Przewodniczący
Rady Miejskiej
/-/ Eugeniusz Wojtkowiak
Przy opracowaniu programu korzystano z raportu z konferencji naukowej „Walka z rakiem szyjki
macicy w Polsce. Perspektywy, szanse, rekomendacje”, zorganizowanej w Warszawie 24 kwietnia
2008 r. przez Szkołę Nauk Społecznych i „Służbę Zdrowia”
(www.profilaktykarakaszyjkimacicy.pl/podsumowanie), ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r.
o działalności leczniczej (Dz.U. Nr 112, poz. 654 ze zm.), ustawy z 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz.
1027 ze zm.)
Załącznik Nr 2
do uchwały Rady Miejskiej
w Opalenicy
Nr VII/37/2015
z dnia 28 kwietnia 2015
………………………………………….
( miejscowość, data )
Zgoda rodzica/opiekuna prawnego osoby nieletniej
na szczepienie
Ja, ………………………………………………………………………………..
zam. ..…………………………………………………………………………….
wyrażam zgodę na objęcie Programem profilaktyki zakażeń wirusem
brodawczaka ludzkiego (HPV) na lata 2015-2018
mojej córki …………………..…………………………………………………..
(imię i nazwisko dziecka)
PESEL ……………….……………
Córka uczęszcza do ………………….........................................................
(nazwa szkoły)
…………………………………………………………………………………….
W przypadku odstąpienia od Programu po podaniu I dawki szczepionki zobowiązuję
się do pokrycia poniesionych kosztów, pochodzących ze środków publicznych.
Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych mojego dziecka i moich.
......................................................................
(czytelny podpis rodzica / opiekuna prawnego )
Przewodniczący
Rady Miejskiej
/-/ Eugeniusz Wojtkowiak
Uzasadnienie
do uchwały Nr VII/37/2015
Rady Miejskiej w Opalenicy
z dnia 28 kwietnia 2015 r.
w sprawie „Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)
na lata 2015-2018”, realizowanego przez Gminę Opalenica.
Do zadań własnych gminy w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń
opieki zdrowotnej należy w szczególności opracowanie i realizacja oraz ocena efektów
programów polityki zdrowotnej, wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu
zdrowia mieszkańców gminy. Powyższe obowiązki wynikają zarówno z ustawy z dnia 27
sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
jak i z ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, która stanowi, że zaspokajanie
zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie ochrony zdrowia należy do zadań własnych gminy.
Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) na lata 20152018 stanowi kontynuację Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego
(HPV), realizowanego w latach 2012-2014, który uzyskał pozytywną opinię Agencji Oceny
Technologii Medycznych (opinia nr 161/2012 z dnia 30 lipca 2012 r.). Jako program
zawierający zadania o charakterze tożsamym z poprzednią edycją nie podlega opiniowaniu
przez Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji.
Burmistrz
/-/ Tomasz Szulc