Barbara WRÓBEL

Barbara WRÓBEL
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zakad Uytków Zielonych
Al. Hrabska 3, Falenty, 05-090 Raszyn
e-mail: [email protected]
IMPACT OF THE SWARD MEADOW PRE-WILTING DEGREE ON QUALITY AND
NUTRITIVE VALUE OF THE SILAGES IN CYLINDRICAL BALES
Summary
During the years 2008-2010 the study in two farms ensilaging meadow sward in big bales was carried out. The aim of study
was to asses the influence of dry matter content in ensilaged material on quality and nutritive value of obtained silages. Appropriate concentration of dry matter in ensilaged material was important factor influencing the fermentation process and
final quality of silage. Obtaining the optimal level of dry matter in ensilaged material depended on many factors, including
among others weather conditions during the pre-wilting process, length of pre-wilting process and the use of technological
operations preceding the harvest of pre-wilted plant material. Ensilage of pre-wilted material before harvest caused the linear increase of pH value of silage with simultaneous decrease in the ammonia concentration. With dry matter content increase to level of 45-50% the decrease in the concentration of volatile fatty acids was observed. Longer drying of plant material above 55% resulted in an increase of concentration of these acids. The optimum dry matter content in ensilaged plant
material to obtain the highest proportion of lactic acid in grass silage was 25-35%. Stronger pre-wilting did not cause a
further increase in the contribution of lactic acid in sum of total fatty acids and had not any positive impact on intake, digestibility and nutritive value.
Key words: greens; meadow sward; cylindrical bales; humidity; ensilage; quality; nutritive value; experimentation
WPYW STOPNIA PRZEWIDNICIA RUNI KOWEJ NA JAKO I WARTO
POKARMOW KISZONEK W BELACH CYLINDRYCZNYCH
Streszczenie
Badania prowadzono w latach 2008-2010 w dwóch gospodarstwach produkujcych kiszonki w duych belach cylindrycznych. Celem bada bya ocena wpyw stopnia przewidnicia zakiszanej runi kowej na jako i warto pokarmow uzyskanych kiszonek. Waciwy stopie podsuszenia zakiszanej masy rolinnej by istotnym elementem ksztatujcym przebieg
procesu zakiszania runi kowej oraz jako kiszonki. Uzyskanie optymalnej zawartoci suchej masy w zakiszanym surowcu
zaleao od wielu czynników, w tym m.in. od przebiegu warunków pogodowych w trakcie podsuszania, dugoci okresu podsuszania oraz od stosowanych operacji technologicznych poprzedzajcych zbiór podsuszonej masy rolinnej. Podsuszenie
zakiszanego materiau przez zbiorem, powodowao linowy wzrost odczynu wieej masy kiszonki przy równoczesnym spadku
procentowego udziau amoniaku. Wraz ze wzrostem zawartoci suchej masy do poziomu 45-50% obserwowano spadek koncentracji lotnych kwasów tuszczowych. Dalsze podsuszenie materiau rolinnego powyej 55% powodowao wzrost koncentracji tych kwasów. W celu uzyskania kiszonek o najwikszym udziale kwasu mlekowego w produktów fermentacji, optymalna zawarto suchej masy w zakiszanym materiale rolinnym wynosia 25-35%. Silniejsze podsuszanie nie powodowao dalszego zwikszania udziau kwasu mlekowego w sumie kwasów oraz nie miao dodatniego wpywu na pobranie paszy, strawno oraz warto pokarmow pasz.
Sowa kluczowe: trawy; ru kowa; bele cylindryczne; wilgotno; kiszenie; jako; warto pokarmowa; badania
wiksza jest wilgotno zakiszanego materiau [2, 3, 6]. Ze
wieego materiau rolinnego trudno uzyska dobr kiszonk, gdy charakteryzuje si ona ma zawartoci biaka, nadmiern kwasowoci oraz du zawartoci kwasów
octowego i amoniaku, a nierzadko take obecnoci niepodanych bakterii z gatunku Clostridium [9]. Zakiszaniu
zbyt wilgotnego materiau towarzysz wycieki soku kiszonkowego, a wraz z nim straty skadników pokarmowych
[10].
Wzrost zawartoci suchej masy przez poddanie widniciu skoszonej zielonki przed zbiorem w wikszoci wypadków powoduje podniesienie pH kiszonki, zmniejszenie
ogólnej zawartoci kwasów przy korzystnym stosunku iloci kwasu mlekowego do pozostaych kwasów oraz zmniejszenie strat fermentacyjnych [11, 18]. Niektórzy autorzy
[14] donosz o braku dodatniego efektu podsuszania,
zwaszcza w przypadku zej pogody lub trudnoci z dostatecznym ugnieceniem zbyt suchego surowca.
1. Wstp
W Polsce coraz bardziej popularn metod konserwacji
runi kowej jest zakiszanie zielonek w duych belach cylindrycznych owijanych foli. Metoda ta wykorzystuje proces
kierowanego zakwaszania masy rolinnej kwasem mlekowym, produkowanym przez naturalnie wystpujce w zakiszanym surowcu bakterie kwasu mlekowego.
Jako kiszonki w duych belach zaley od wielu czynników, w tym m.in. od jakoci zakiszanego surowca,
wstpnego podsuszenia i zagszczenia zakiszanej masy
oraz skutecznego osonicia beli zapewniajcego waciwe
jej uszczelnienie i zachowanie hermetycznoci [13]. Sporód wyej wymienionych czynników najwaniejszym, decydujcym o jakoci i wartoci pokarmowej kiszonek jest
poziom suchej masy w zakiszanym surowcu [4, 12, 16].
Wyniki dowiadcze nad zakiszaniem runi kowej wykazuj, e na ogó fermentacja przebiega tym gorzej, im
B. Wróbel
199
„Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering” 2012, Vol. 57(4)
s zwijajc, która formowaa j w due bele cylindryczne.
W gospodarstwie A do zbioru stosowano pras Z 562 firmy
Metal Fach, za w gospodarstwie B pras zmiennokomorow VICON RV-2160. Do zakiszanej masy nie stosowano
adnych dodatków uatwiajcych proces zakiszania. Sprasowane bele przewoono z ki na teren gospodarstwa, na
miejsca ich owijania i ostatecznego skadowania. Uformowane bele w cigu 2-4 godzin owijano samoprzylepn foli.
W gospodarstwie A do owijania bel stosowano samozaadowcz owijark stacjonarn Z 237 Metal Fach wspópracujc z cignikiem Ursus 3512. W gospodarstwie B do
owijania bel wykorzystywano samozaadowcz owijark
McHale 991BC. Bele owijano czterema warstwami samoprzylepnej folii polietylenowej o gruboci 0,025-0,030 mm
i szerokoci 500 mm. Owinite bele transportowano za pomoc chwytaka, zamontowanego na adowaczu czoowym
lub rcznie przetaczano na miejsce skadowania.
Zwierzta na ogó chtniej i w wikszych ilociach pobieraj kiszonki o podwyszonej zawartoci suchej masy,
lepiej równie wykorzystuj zwizki azotowe kiszonek
[14], ale przy odpowiednio skomponowanych dawkach pokarmowych nie zawsze znajduje to odbicie w ich wydajnoci produkcyjnej. Dlatego te zaleca si zakiszanie runi kowej po wstpnym jej podsuszeniu na powierzchni ki do
poziomu 30-35%. Na uzyskanie takiej wilgotnoci wystarczaj 2 dni, a przy upalnej pogodzie nawet 1 dzie [17]. Na
intensywno procesu wysychania skoszonej zielonki maj
wpyw warunki atmosferyczne oraz waciwoci rolin.
W celu zintensyfikowania podsuszania zielonki z runi kowej oraz ograniczenia iloci zabiegów przetrzsania zalecana jest mechaniczna obróbka skoszonej runi (kondycjonowanie), poprzez stosowanie kosiarki z zamontowanym
spulchniaczem [5].
Ocena kiszonek z runi kowej sporzdzanych w warunkach produkcyjnych wykazuje czsto ich niezadawalajc
jako, co wynika z nieprzestrzegania reimów technologicznych procesu zakiszania. Wyniki oceny jakoci kiszonek,
zwaszcza zawartoci suchej masy w kiszonkach wiadcz,
e rolnicy czsto maj trudnoci ze zbiorem zielonki w momencie optymalnej, pod wzgldem przydatnoci do zakiszania, zawartoci suchej masy. Rezultatem tego jest zakiszanie
zbyt przesuszonej masy, co równie utrudnia odpowiednie jej
zagszczenie i uzyskanie dobrej kiszonki [18].
Celem prezentowanych bada bya ocena wpywu stopnia przewidnicia zakiszanej runi kowej w duych belach cylindrycznych na jako i warto pokarmow kiszonek.
2.2. Ocena jakoci kiszonek
W cigu trzech lat przebadano 340 próby z gospodarstwa A i 178 prób z gospodarstwa B. W próbach kiszonek
oceniano poziom suchej masy (metoda suszarkowa w temperaturze 105oC), warto pH wieej masy kiszonki (metoda potencjometryczna), zawarto kwasu mlekowego
i lotnych kwasów tuszczowych oraz udzia amoniaku w N
ogólnym. W paszach oceniano równie zawarto biaka
ogólnego, frakcji wókna (NDF, ADF i ADL), popiou surowego, tuszczu surowego i cukrów. Oznaczenia parametrów jakociowych kiszonek wykonano metod NIRS na
aparacie NIRFlex N-500 z zastosowaniem gotowych kalibracji firmy INGOT®. Na podstawie zawartoci frakcji
wókna ADF i NDF, obliczono strawno suchej masy, pobranie suchej masy oraz wskanik wzgldnej wartoci pokarmowej RFV [8].
2. Metody bada
Badania prowadzono w latach 2008-2010 w dwóch gospodarstwach (A i B), które stosoway technologi zakiszania runi kowej w duych bel cylindrycznych z przeznaczeniem na pasz dla byda mlecznego. Gospodarstwa te
pooone s w dwu rónych rejonach kraju: gospodarstwo
A - w Polsce Centralnej, a gospodarstwo B – w pónocnowschodniej czci kraju. W obu gospodarstwach surowcem
do produkcji kiszonek bya ru kowa pochodzca z trzykonej ki trwaej pooonej w na glebie mineralnej (gospodarstwo A), a w gospodarstwie B na glebie organicznej.
3. Wyniki bada
3.1. Stopie podsuszenia zakiszanej runi kowej
Poziom podsuszenia zakiszonej runi kowej by zrónicowany i zalea przede wszystkim od gospodarstwa. rednia zawarto suchej masy w zakiszanej zielonce w gospodarstwie A ksztatowaa si na poziomie nieznacznie przekraczajcym 40% (od 28 do 55%), czyli w granicach wartoci optymalnych. W gospodarstwie B rednia zawarto
suchej masy w zakiszanym surowcu bya istotnie wysza
i osigaa prawie 55% (od 28% do 71%). Wynikao to
z rónic w dugoci i przebiegu procesu podsuszania runi
kowej przed zbiorem. W gospodarstwie B, gdzie stopie
podsuszenia zakiszanej zielonki by istotnie wyszy, z reguy stosowano jedno- lub 2-krotne przetrzsanie skoszonej
runi kowej przed zbiorem. W gospodarstwie A, gdzie do
koszenia runi stosowano kosiark wyposaon w kondycjoner, ilo przetrzsa ograniczano do jednego lub w ogóle rezygnowano z tego zabiegu.
Róna bya równie dugo okresu od koszenia do
zbioru. W gospodarstwie A dugo okresu podsuszania
rednio dla caego okresu bada wynosia 1,67 dnia. W gospodarstwie tym do zbioru przystpowano z reguy na drugi
dzie po skoszeniu. Tylko w dwóch przypadkach nastpia
konieczno wyduenia okresu przebywania skoszonej runi na powierzchni ki do 3 i 5 dni, ze wzgldu na wystpienie opadów atmosferycznych. W gospodarstwie B dugo okresu przebywania skoszonej runi na pokosie bya
2.1. Opis technologii zbioru i zakiszania runi kowej
w badanych gospodarstwach
W gospodarstwie A koszenie runi kowej wykonywano
kosiark dyskow Claas Disco 3050C wyposaon
w spulchniacz pokosów. W gospodarstwie B do koszenia
wykorzystywano równie kosiark dyskow Z015
SAMASZ, ale bez kondycjonera. Nastpnie skoszona masa
rolinna bya podsuszana na powierzchni ki. W zalenoci
od gospodarstwa i od przebiegu warunków pogodowych
trwao to od 1 do 8 dni (w skrajnych przypadkach). W celu
zmniejszenia wilgoci skoszona zielonka przed zbiorem bya
przetrzsana. W gospodarstwie A zabieg przetrzsania wykonywano przetrzsaczo-zgrabiark Stoll R420AS. W gospodarstwie B do przetrzsania stosowano przetrzsaczozgrabiark cignikow wyposaon w 7 kó grabicych
(w 2008 i 2009 roku) lub zgrabiark POTTINGER 691A
(w 2010 r.). Przewidnit zielonk przed zbiorem zgrabiano w way. W tym celu stosowano ten sam zestaw maszyn,
co do przetrzsania. Nastpnie, mas rolinn zbierano praB. Wróbel
200
„Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering” 2012, Vol. 57(4)
znacznie dusza (rednio 3,78 dnia), a w skrajnych przypadkach dochodzia do 8 dni przy zbiorze III pokosu
w 2009 r. (tab. 1).
Zawarto suchej masy w zakiszanej runi kowej rónie ksztatowaa si w poszczególnych pokosach jak i latach (rys. 1). Najsilniej podsuszone kiszonki w obu gospodarstwach uzyskano w 2009 r., najsabiej za w 2010 r., co
wynikao z caoksztatu przebiegu warunków pogodowych
w tych okresach. Zaobserwowano równie zaleno stopnia podsuszenia od numeru pokosu, z którego pochodzia
zielonka. Najsilniej przewidnita z reguy byy ru kowa
w II pokosie (rednio 48,46%), najsabiej za w I pokosie
(rednio 42%).
Zbyt dugie przetrzymywanie skoszonej runi na powierzchni ki oraz wielokrotne przetrzsanie, jak to miao
miejsce w gospodarstwie B, nie s korzystne ze wzgldu na
ewentualne straty skadników pokarmowych w wyniku
wymywania przez deszcz lub ros oraz obamywanie i kruszenie najdrobniejszych czci rolin [7]. Z reguy na uzyskanie wystarczajcej zawartoci suchej masy w zakiszanym surowcu w naszych warunkach klimatycznych wystarczaj 2 dni, a przy upalnej pogodzie, np. przy zbiorze II pokosu, nawet 1 dzie [16].
3.2. Ocena jakoci kiszonek w badanych gospodarstwach
Próby kiszonek pobranych do bada róniy si przede
wszystkim stopniem podsuszenia. rednia zawarto suchej
masy w kiszonkach z gospodarstwa A wynosia 40,61%,
w zakresie od 23,0 do 82,0%. Kiszonki z gospodarstwa B
zawieray rednio 54,7%, tj. o 14% wicej suchej masy ni
kiszonki z pierwszego gospodarstwa (tab. 2). W gospodarstwie tym przewaay kiszonki, których zawarto suchej
masy oscylowaa w granicach 45-65%. Natomiast wikszo próbek kiszonek wyprodukowanych w gospodarstwie
A zawieraa od 25 do 45% sm. (rys. 1).
Stopie podsuszenia zakiszanego materiau rolinnego
mia bezporedni wpyw na jako uzyskanych kiszonek w
obu gospodarstwach. Kiszonki wyprodukowane w gospodarstwie A charakteryzoway si niszym pH oraz zawieray wicej kwasu mlekowego w suchej masie kiszonki.
redni udzia kwasu mlekowego w sumie kwasów w tych
kiszonkach wynosi ponad 50%. W kiszonkach z gospodarstwa B stwierdzono rednio wyszy udzia amoniaku oraz
wiksz koncentracje kwasów tuszczowych. Pasze te byy
zasobniejsze w biako ogólne, ale równoczenie zawieray
te wicej wszystkich trzech frakcji wókna (tab. 2).
Tab. 1. Charakterystyka warunków podsuszania runi kowej przed zbiorem w badanych gospodarstwach
Table 1. Characteristic of meadow sward pre-wilting conditions before harvest in examined farms
2008 r.
A
B
A
B
A
B
A
I
19.05
26.05
nie
nie
3
1
tak
II
22.07
22.07
tak
nie
1
1
nie
III
29.09
13.10
tak
nie
1
1
tak
I
25.05
3.06
tak
nie
0
2
nie
2009 r.
Pokos
II
21.07
28.07
tak
nie
0
1
tak
B
tak
nie
nie
tak
nie
tak
tak
nie
nie
A
B
5
5
1
3
3
2
1
6
1
2
1
8
1
3
1
2
1
3
Gospodarstwo
Data koszenia
Stosowanie
kondycjonera
Krotno
przetrzasania
Wystpowanie
opadów w trakcie
podsuszania
Dugo okresu
podsuszania [dni]
2010 r.
III
22.09
23.09
tak
nie
0
2
nie
I
28.05
8.06
tak
nie
2
2
tak
II
13.07
9.08
tak
nie
0
1
nie
III
21.09
7.10
tak
nie
0
1
nie
Zawartosuchejmasy[%]
80
70
60
50
40
30
20
10
0
I
II
III
I
II
III
I
II
III
pokos pokos pokos pokos pokos pokos pokos pokos pokos
2008
2009
gospodarstwoA
2010
gospodarstwoB
Rys. 1. Zawarto suchej masy w zakiszanej runi kowej w zalenoci od pokosu i roku bada
Fig 1. Dry matter content in ensilaged meadow sward in relation to cut and year of study
B. Wróbel
201
„Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering” 2012, Vol. 57(4)
a)
b)
1%4%
9%
2%
15%
8%
<25,0%
20%
34%
9%
<25,0%
25,135,0%
25,135,0%
35,145,0%
35,145,0%
45,155,0%
45,155,0%
55,165,0%
>65,0%
55,165,0%
28%
38%
>65,0%
32%
Rys. 2. Procentowy udzia prób kiszonki mieszczcych si w przedziaach zawartoci suchej masy: a) gospodarstwo A;
b) gospodarstwo B
Fig 2. Percentage share of grass silages located in dry matter classes in a) farm A and b) farm B
Tab. 2. Ocena jakoci kiszonek w badanych gospodarstwach
Table 2. Evaluation of silage quality in examined farms
Sucha masa [g kg-1]
pH
N-NH3 [g kg-1 N]
Kwas mlekowy [g kg-1 s.m.]
Kwasy tuszczowe [g kg-1 s.m.]
Suma kwasów [g kg-1 s.m.]
Udzia kwasu mlekowego w sumie kwasów [%]
Biako ogólne [g kg-1 s.m.]
Popió surowy [g kg-1 s.m.]
Tuszcz surowy [g kg-1 s.m.]
NDF [g kg-1 s.m.]
ADF [g kg-1 s.m.]
ADL [g kg-1 s.m.]
Cukry proste [g kg-1 s.m.]
Gospodarstwo A
rednio
Zakres
406,1
230,0 - 820,0
4,67
3,95 – 6,86
90,8
12,2 – 175,9
34,65
2,33 – 85,19
32,40
3,62 – 67,17
67,05
25,91 – 125,05
50,57
4,88 – 93,06
135,5
71,1 – 160,3
78,7
40,5 – 99,5
34,9
25,2 – 41,2
484,8
410,4 – 656,6
311,6
245,8 – 389,4
55,0
46,5 – 76,5
76,5
41,9 – 127,4
3.3. Wpyw zawartoci suchej masy na jako i warto
pokarmow
kiszonek
NNH3[g/kgN]
12,0
Zawarto suchej masy w ocenianych kiszonkach bya
zrónicowana i wahaa si od 23 do 82%. W sposób istotny
(p< 0,05) wpywaa na badane parametry oceny jakociowej kiszonek. Stwierdzono dodatni korelacj (0,74) midzy zawartoci suchej masy a wartoci pH oraz ujemn
korelacj w przypadku udziau amoniaku (-0,19). Wzrost
zawartoci suchej masy w zakiszanym surowcu powodowa
linowy wzrost odczynu wieej masy kiszonki (rys. 3) przy
równoczesnym spadek procentowego udziau amoniaku
(rys. 4).
7,00
6,00
5,00
4,00
3,00
2,00
1,00
0,00
70
2
y=0,0002x 0,0521x+11,587
4,0
2
R =0,4519
2,0
30
40
50
60
zawartosuchejmasy(%)
70
80
Zawarto lotnych kwasów tuszczowych (octowy +
masowy + propionowy) bya dodatnio skorelowana (0,27)
z zawartoci suchej masy. Wraz ze wzrostem zawartoci
suchej masy do poziomu 45-55% obserwowano spadek
koncentracji lotnych kwasów tuszczowych. Dalsze podsuszenie materiau rolinnego powyej 55% powodowao
wzrost iloci tych kwasów (rys. 6).
Zawarto kwasu mlekowego oraz jego udzia w sumie
kwasów byy ujemnie skorelowane z zawartoci suchej
masy (korelacja wynosia odpowiednio -0,41 i -0,36). Najwikszy udzia kwasu mlekowego w sumie produktów fermentacji stwierdzono w kiszonkach z przedziau zawartoci
suchej masy wynoszcego 25-35%. Dalszy wzrost zawarto-
80
Rys. 3. Warto pH w zalenoci od zawartoci suchej masy w kiszonce
Fig. 3. pH value in relation to dry matter content in silage
B. Wróbel
6,0
Rys. 4. Udzia amoniaku w N ogólnym w zalenoci od
zawartoci suchej masy w kiszonce
Fig. 4. N-NH3 participation in total N in relation to dry
matter content in silage
2
40
50
60
zawartosuchejmasy(%)
8,0
20
R =0,9312
30
10,0
0,0
y=0,0265x+3,7264
20
Gospodarstwo B
rednio
Zakres
547,0
240,0 - 770,0
5,42
4,23 - 6,70
107,8
42,9 - 291,2
26,58
1,79 - 107,74
53,36
25,48 - 148,86
79,93
37,45 - 218,54
31,50
3,86 - 72,36
154,9
96,3 - 204,3
77,4
30,9 - 93,9
34,6
18,9 - 39,8
542,0
362,8 - 724,9
334,1
239,6 - 429,9
60,0
44,3 - 80,2
85,8
53,0 - 101,6
202
„Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering” 2012, Vol. 57(4)
ci suchej masy nie sprzyja wzrostowi produkcji kwasu
mlekowego. Jego udzia w sumie kwasów w kiszonkach
o najwikszym poziomie suchej masy by o poow mniejszy ni w kiszonkach z materiau wieego (rys. 5 i 7). Zawarto suchej masy miaa równie wpyw na koncentracj
cukrów prostych w kiszonce (korelacja dodatnia, 0,72), która wzrastaa wraz ze wzrostem zawartoci suchej masy
w zakiszanym surowcu (rys. 8). Wynika to z tego, e w zakiszonym materiale o podwyszonej zawartoci suchej masy przemiany fermentacyjne s znacznie ograniczone, gdy
tylko 10% epifitycznych bakterii kwasu mlekowego jest
zdolnych do rozwoju w materiale rolinnym o zawartoci
suchej masy powyej 45% [15]. Dlatego te kocowy produkt zawiera wicej cukrów prostych, mniej kwasów, ale
i zwizków bdcych rezultatem procesów proteolitycznych [1, 9]. Podobn zaleno opisa Ostrowski [14], który
stwierdzi, e jeeli z zielonki wieej moliwe jest uzyskanie kiszonki dobrej jakoci, to przewidnicie nie powoduje
jej poprawy w sensie zwikszenia udziau kwasu mlekowego w ogólnej iloci kwasów.
Cukry[g/kgs.m.]
100,0
60,0
20
0,5185
2
R =0,8889
0
20
30
40
50
60
zawartosuchejmasy(%)
70
80
2,00
1,50
1,00
y=0,014x+3,0249
2
R =0,9794
0,50
0,00
60
40
2
y=0,0272x 2,1646x+77,316
2
R =0,911
0
40
50
60
zawartosuchejmasy(%)
70
80
40
RFV
udziakwasumlekowego
wsumiekwasów[%]
50
2
y=0,0081x +0,2867x+48,784
2
R =0,9394
10
0
20
30
40
50
60
zawartosuchejmasy(%)
70
80
60
70
80
2
y=0,0006x 0,1671x+70,217
65
64
63
62
2
R =0,9607
61
60
160
140
120
100
80
60
40
20
0
30
40
50
60
zawartosuchejmasy(%)
70
80
2
y=0,0007x 0,9513x+160,59
2
R =0,9805
20
Rys. 7. Udzia kwasu mlekowego w sumie kwasów w zalenoci od zawartoci suchej masy w kiszonce
Fig. 7. Lactic acid participation in sum of acids in relation
to dry matter content in silage
B. Wróbel
50
Rys. 10. Strawno suchej masy w zalenoci od zawartoci
suchej masy w kiszonce
Fig. 10. Dry matter digestibility in relation to dry matter content in silage
60
20
40
67
66
20
Rys. 6. Koncentracja lotnych kwasów tuszczowych w zalenoci od zawartoci suchej masy w kiszonce
Fig. 6. Volatile fatty acids concentration in relation to dry
matter content in silage
30
30
Rys. 9. Pobranie suchej masy kiszonki w zalenoci od zawartoci suchej masy w kiszonce
Fig. 9. Dry matter intake in relation to dry matter content in
silage
80
30
80
zawartosuchejmasy(%)
strawnosuchejmasy
[%]
lotnekwasytuszczowe
[g/kgs.m.]
Rys. 5. Koncentracja kwasu mlekowego w zalenoci od
zawartoci suchej masy w kiszonce
Fig. 5. Lactic acid concentration in relation to dry matter
content in silage
20
70
3,00
2,50
20
20
40
50
60
zawartosuchejmasy(%)
Zwikszanie zawartoci suchej masy w kiszonce nie
miao dodatniego wpywu na pobranie suchej masy (rys. 9),
strawno paszy (rys. 10) oraz warto pokarmow wyraon wskanikiem wzgldnej wartoci pokarmowej RFV
(rys. 11). Do podobnych wniosków doszed równie
Ostrowski [14], który stwierdzi, e podsuszenie zielonki
przed zakiszaniem nie wpywa wyranie na strawno
skadników pokarmowych kiszonek i na koncentracj jednostek energetycznych w suchej masie paszy.
pobraniesuchejmasy
paszy[%masyciaa]
10
30
Rys. 8. Zawarto cukrów prostych w zalenoci od zawartoci
suchej masy w kiszonce
Fig. 8. WSC content in relation to dry matter content in silage
30
y=221,54x
2
R =0,986
20,0
40
20
2
y=0,0388x +4,5994x43,046
40,0
0,0
50
kwasmlekowy[g/kg
s.m.]
80,0
30
40
50
60
zawartosuchejmasy(%)
70
80
Rys. 11. Wzgldna warto pokarmowa RFV w zalenoci od
zawartoci suchej masy w kiszonce
Fig. 11. Relative fee value (RFV) in relation to dry matter content in silage
203
„Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering” 2012, Vol. 57(4)
[4] Gach S., Korpysz K. Aspekty jakociowe kiszonek z zielonek
niskoodygowych w formie sprasowanych bel osanianych foli. Post. Nauk Roln., 2011, 2, s. 55–67.
[5] Gach S., Pintara Cz.: Zbiór zielonek z zastosowaniem kondycjonerów. Post. Nauk Roln., 2000, 4, s. 65–76.
[6] Haigh P.M.: The effect of dry matter content on the preservation of big bale grass silages made during the autumn on
commercial farms in South Wales 1983-87. Grass and Forage
Science, 1999, 45 (1), s. 29-34.
[7] Jankowska-Huflejt H., Paluch B., Zastawny J. Przyczyna strat
skadników pokarmowych w procesie zbioru i konserwacji
pasz z uytków zielonych. Falenty: Wyd. IMUZ, 1996, ss. 22.
[8] Linn J.G., Martin N.P.: Forage quality test and interpretation. Minnesota Extension Service, University of Minesota, 1989, s. 1-5.
[9] McDonald P., Henderson A.R., Heron S.J.E.: The biochemistry of silage. Chalcombe Publications, Bucks, 1991, ss. 340.
[10] Mikoajczak J.: Soki kiszonkowe a ryzyko skaenia rodowiska naturalnego. Zesz. Edukac. 2/97, Falenty: Wyd.
IMUZ 1997, s. 75-84.
[11] Nowak J.: Analiza i ocena technologii sporzdzania kiszonek
w formie bel cylindrycznych. Rozprawa habilitacyjna, Akademia Rolnicza Lublin, 1997, ss. 58.
[12] Nowak J.: Wpyw rodzaju i wilgotnoci zbieranej paszy na
jako kiszonki w belach cylindrycznych. Post. Nauk Roln.,
2000, 5, s. 119–135.
[13] Nowak J., Šaec P.: Wybrane czynniki decydujce o jakoci
kiszonek w belach cylindrycznych. Post. Nauk Roln., 2001,
5, s. 95–110.
[14] Ostrowski R., Krempa T., Osigowski S., Daczewska M.:
Wpyw stopnia przewidnicia traw na jako, strawno
i warto pokarmow kiszonek oraz straty suchej masy podczas konserwacji. Roczniki Naukowe Zootechniki. Monografie i rozprawy, 1993, 32, s. 342-349.
[15] Pahlow G., Weissbach F.: Effect of numbers of epiphytic lactic acid bacteria (LAB) and of inoculation on the rate of pHdecline in direct cut and wilted grass silage. Proceedings of
the XIth International Silage Conference Aberysthwyth,
1996, p. 104-105.
[16] Wróbel B.: Czynniki wpywajce na jako konserwowanych
pasz z uytków zielonych. W: Zasady produkcji i wykorzystania pasz kowo-pastwiskowych jako bezpiecznego ogniwa w acuchu pokarmowym. Red. nauk. H. JankowskaHuflejt, J. Zastawny. Falenty: Wyd. IMUZ, 2003, s. 59-70.
[17] Wróbel B.: Wytyczne zbioru i konserwacji pasz z uytków zielonych w gospodarstwach ekologicznych. Materiay instruktaowe. Procedury 121/5. Falenty: Wyd. IMUZ, 2008, ss. 12.
[18] Wróbel B., Zastawny J., Krzywiec H.: Influence of dry matter
content on the quality and nutritive value of grass silage.
Grassland Science in Europe, 2000, vol. 5, p. 62-64.
4. Wnioski
Na podstawie przeprowadzonych bada stwierdzono, e
waciwy stopie podsuszenia zakiszanej masy rolinnej
jest istotnym elementem ksztatujcym przebieg procesu
zakiszania runi kowej oraz jako produktu kocowego,
jakim jest kiszonka.
Uzyskanie optymalnej zawartoci suchej masy w zakiszanym surowcu zaley od wielu czynników, w tym od
przebiegu warunków pogodowych w trakcie podsuszania,
dugoci okresu podsuszania oraz od stosowanych operacji
technologicznych poprzedzajcych zbiór podsuszonej masy
rolinnej.
Podsuszenie zakiszanego materiau przez zbiorem powodowao linowy wzrost odczynu wieej masy kiszonki
przy równoczesnym spadku procentowego udziau amoniaku w kiszonce.
Wraz ze wzrostem zawartoci suchej masy do poziomu
45-50% obserwowano spadek koncentracji lotnych kwasów
tuszczowych. Dalsze podsuszenie materiau rolinnego powyej 55% powodowao wzrost koncentracji tych kwasów.
Optymalna zawarto suchej masy w zakiszanym materiale rolinnym dla uzyskania kiszonek o najwikszym
udziale kwasu mlekowego wynosi 25-35%. Silniejsze podsuszanie nie powodowao dalszego zwikszania udziau
kwasu mlekowego w sumie kwasów oraz nie miao dodatniego wpywu na szacowane pobranie paszy, strawno
oraz warto pokarmow pasz.
5. Bibliografia
[1] Andrighetto I., Berzaghi P., Cozzi G., Gottardo F., Zancan
M.: Conservation of spring cut Italian ryegrass as round bale
silage: effect of stage of maturity on ensiling characteristic
and forage nutritive value. Journal of Agronomy and Crop
Science, 1997, 79 (4), s. 251-256.
[2] Beaulieu R., Seoane J.R., Savoie P., Tremblay D., Tremblay
G.F., Thériault R.: Effect of dry matter content on the nutritive value of individual wrapped round-bale timothy silage
fed to sheep. Canadian Journal of Animal Science, 1993,
73(2), s. 343-354.
[3] Dawson L.E.R., Ferris C.P. Steen R.W.J., Gordon F.J.
Kilpatrick D.J.: The effects of wilting grass before ensilage
on silage intake. Grass and Forage Science, 1999, 54(3,)
s. 237-247.
B. Wróbel
204
„Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering” 2012, Vol. 57(4)