Wiedza – idea – byt

Wiedza – idea – byt
Cz. 1
WIEDZA
REALIZM HIPOTETYCZNY
Dr Małgorzata Klisowska
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
GATUNKI WIEDZY LUDZKIEJ
naukowa
potoczna
artystyczno - literacka
spekulatywna
irracjonalna
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
WIEDZA POTOCZNA
Każdy człowiek rozporządza pewną wiedzą o tym,
jaki jest otaczający go świat.
Na ten fizyczny świat patrzymy z perspektywy
wycinka rzeczywistości, z jakim mamy bezpośrednio
do czynienia.
Wiedza potoczna tworzy się poprzez wymianę
doświadczeń (obserwowanych wydarzeń, autopsji).
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
CECHY WIEDZY POTOCZNEJ
Wiedzę potoczną nabywamy „samoistnie”
Wiąże się ona z ograniczonym zasięgiem ludzkiej
obserwacji i subiektywizmem oczuć
Człowiek kieruje się nie tylko rozumem, ale
emocjami, w związku z tym, rzadko jest neutralna
Związana jest z wartościowaniem (subiektywność)
Operuje podziałami dychotomicznymi (np.dobry-zły)
Cechuje ją tendencja do uogólniania
Przesiąknięta jest stereotypami, upraszcza, jest
sztywna i odporna na zmiany.
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
TWIERDZENIA WIEDZY POTOCZNEJ:
nie tworzą spójnego systemu
mogą funkcjonować jako sądy sprzeczne
(subiektywne, np. plotki)
formułowane są najczęściej na podstawie
obserwacji, chwilowego doświadczenia
subiektywnego
mają niską moc wyjaśniającą.
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
WIEDZA NAUKOWA
Podstawowym wyróżnikiem wiedzy naukowej
jest neutralność sądów i powstrzymanie się
od wartościowania
Niezadowalanie się samym opisem, lecz
wyjaśnianie poprzez odwoływanie się do
istniejących teorii i wiedzy obiektywnej
Odróżnianie twierdzeń opartych na faktach,
od tych, które są domysłami.
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
WIEDZĘ NAUKOWĄ CECHUJE:
usystematyzowanie logiczne
samokrytycyzm i samokontrola
poziom uteoretycznienia
moc wyjaśniająca
moc przewidywania ( powtarzalność)
stopień ogólności
zawartość informacyjna
stopień uzasadnienia
stopień prawdziwości
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
NAUKA CZĘŚCIĄ WIEDZY
Nauka jest częścią wiedzy,
która jest udowodniona
na podstawie tez i twierdzeń
stanowiących spójny system
logiczny (przyczynowo-skutkowy).
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
TWIERDZENIA WIEDZY NAUKOWEJ:
stanowią spójny system (całość)
muszą być racjonalne
posiadają moc wyjaśniającą
pozwalają na prognozowanie
są formułowane na podstawie badań naukowych
muszą posiadać moc heurystyczną
(pozwalają na stawianie nowych pytań, problemów)
prowadzą do rozwoju wiedzy jako spójnej całości.
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
FUNKCJE SPOŁECZNE NAUKI
cel wewnętrzny
cel poznawczy
lepsze poznanie i zrozumienie świata
(otaczającej nas rzeczywistości fizycznej)
cel zewnętrzny
potrzeby społeczne
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
Jeśli wiesz, że… (Orygenes, III w.n.e)
Jeśli… Jeśli wiesz, że umarłeś, to umarłeś
i
jeżeli wiesz, że umarłeś, to nie umarłeś
więc nie wiesz, że umarłeś.
[(p => q) ^ (p => ~q)] =>(~p)
p - wiesz, że umarłeś
q - umarłeś
Tautologia! Czyli jednak rozumowanie jest poprawne… (?) …
Tautologie to zdania a priori analityczne
– niezależne od doświadczenia
[więcej]
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
REALIZM HIPOTETYCZNY
Główne postulaty
ewolucyjnej teorii poznania
wg Gerharda Vollmera
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
POSTULATY G. VOLLMERA
obiektywności
strukturyzacji
Realizm hipotetyczny
ciągłości
innych świadomości
wzajemnego oddziaływania
mocy heurystycznej
wyjaśnialności
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
POSTULATY (1-2)
OBIEKTYWNOŚCI
istnieje realny świat niezależny od percepcji
oraz świadomości obserwatora;
STRUKTURYZACJI
świat realny ma pewną strukturę;
Struktury to różne formy symetrii, inwarianty, struktury topologiczne i metryczne, związki
wzajemne i prawa przyrody, obiekty i układy.
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
POSTULAT (3)
CIĄGŁOŚCI
wszystkie dziedziny rzeczywistości tworzą
continuum historyczne i przyczynowe;
Tzn. nie istnieją nieprzekraczalne „przegrody” pomiędzy:
materią nieożywioną a ożywioną,
człowiekiem a zwierzęciem,
między materią a duchem.
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
POSTULATY (4-5)
INNYCH ŚWIADOMOŚCI
zarówno istoty żyjące (ludzkie i zwierzęce)
mają świadomość i doznają bodźcowych
wrażeń zmysłowych;
WZAJEMNEGO ODDZIAŁYWANIA
organy zmysłowe pozostają we wzajemnym
oddziaływaniu ze światem (w efekcie ulegają
przystosowaniu);
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
POSTULATY (6-7)
MOCY HEURYSTYCZNEJ
hipotezy robocze mają pobudzać badania
nie hamować;
WYJAŚNIALNOŚCI
badany obiekt powinien być podatny na
badanie i opis intersubiektywny, niezależnie
od układu odniesienia;
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
Cdn…
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
Przemyślę to...