Zagadnienia na egzamin licencjacki 2015/2016

Uchwała nr 9/3/2016
Rady Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach
Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
z dnia 18.03.2016
będąca nowelizacją
Uchwały nr 9/4/2015
Rady Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach
Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
z dnia 24.04.2015
w sprawie: zakresu egzaminu licencjackiego na studiach pierwszego stopnia na kierunku Biologia.
Egzamin licencjacki na studiach pierwszego stopnia na kierunku Biologia obejmuje zagadnienia
z następujących przedmiotów: biochemii ogólnej, biochemii kwasów nukleinowych i białek,
fizjologii zwierząt, fizjologii roślin, genetyki, biologii komórki, histologii, zoologii, botaniki
oraz mikrobiologii.
____________________________________________________________________
Zagadnienia na egzamin licencjacki
dla studentów stacjonarnych kierunku BIOLOGIA studia I stopnia
BIOCHEMIA
1. Budowa i rola aminokwasów i białek
2. Budowa I, II, III i IV rz. białek – przykłady
3. Biosynteza białek
4. Cukry, budowa, rodzaje, znaczenie (przemiany węglowodanów w organizmie)
5. Budowa i rola tłuszczy (też podstawy spalania i synteza)
6. Budowa i rola enzymów, przebieg katalizy enzymatycznej
7. Budowa i rola kwasów nukleinowych
8. Centralny dogmat biologii molekularnej
9. Replikacja, transkrypcja, kod genetyczny
10. Ogólny przebieg szlaków metabolicznych, ich znaczenie, lokalizacja w komórce i powiązanie
ze sobą szlaków
11.Przepływ energii w komórce, rola ATP, mitochondria, rybosomy, lizosomy
12. Błony biologiczne, budowa i znaczenie, transport przez błony
1
FIZJOLOGIA ZWIERZĄT
1. Potencjał spoczynkowy (rola pompy Na-K), potencjał czynnościowy, działanie synapsy
chemicznej i elektrycznej
2. Skurcz mięśnia: i) poprzecznie prążkowanego (ślizgowa teoria skurczu, stężenie pośmiertne)
ii) mięśnia gładkiego
3. Charakterystyka pracy serca (cykl pracy serca, molekularny mechanizm skurczu serca,
automatyzm pracy serca, wpływ układu nerwowego na pracę serca)
4. Układ krążenia: i) przystosowanie do pełnionej funkcji tętnic, żył i naczyń włosowatych, ii)
ciśnienie krwi w dużym krwioobiegu
5. Mechanizm wdechu i wydechu
6. Charakterystyka: i) elementów morfotycznych krwi, ii) osocza krwi, iii) grup krwi
i czynnika Rh
7. Hemoglobina - budowa, funkcja, rodzaje
8. Trawienie węglowodanów, lipidów i białek (enzymy trawienne śliny, soku żołądkowego,
trzustkowego i jelitowego)
9. Funkcje wątroby (skład i rola żółci)
10. Hormony regulujące: i) gospodarkę węglowodanową, ii) gospodarkę wodno-mineralną
11. Oś podwzgórze – przysadka – tarczyca/nadnercza/gonady
12. Powstawanie i dojrzewanie komórek rozrodczych: i) spermatogeneza i budowa plemnika, ii)
oogeneza i cykl płciowy
13. Siara i mleko - skład, funkcje
14. Aparat przykłębuszkowy - budowa i funkcje
15. Mocz pierwotny i ostateczny – skład i powstawanie (wzmacniacz i wymieniacz
przeciwprądowy)
FIZJOLOGIA ROŚLIN
1. Gospodarka wodna rośliny – istota procesu, mechanizmy pobierania, przewodzenia
i wydalania wody przez roślinę, wpływ czynników zewnętrznych na stosunki wodne
w roślinie.
2. Odżywianie mineralne – istota procesu, mechanizmy pobierania i transportu jonów
(mechanizm bierny i aktywny), pierwiastki niezbędne i ich rola fizjologiczna, wpływ
czynników zewnętrznych na pobieranie jonów, antagonizm i synergizm jonów
3. Fotosynteza – znaczenie fotosyntezy dla obiegu węgla w przyrodzie, istota procesu,
barwniki fotosyntetyczne, faza świetlna procesu fotosyntezy (fosforylacja cykliczna
i niecykliczna), faza niezależna od światła (rośliny C3, C4, CAM), wpływ czynników
zewnętrznych na intensywność fotosyntezy
4. Istota i znaczenie procesu fotorespiracji
5. Oddychanie roślin – istota procesów oddechowych, etapy oddychania tlenowego, funkcja
biochemiczna i energetyczna oddychania, wpływ czynników zewnętrznych na intensywność
oddychania.
6. Metabolity wtórne roślin i ich funkcje fizjologiczne
7. Wzrost i rozwój roślin – spoczynek, kiełkowanie, faza wegetatywna i generatywna, starzenie
8. Regulatory wzrostu i rozwoju
9. Regulacja hormonalna wzrostu i rozwoju roślin
2
10. Wpływ czynników zewnętrznych na procesy wzrostowo-rozwojowe
11. Ruchy roślin – znaczenie fizjologiczne i mechanizmy
12. Reagowanie roślin na niekorzystne czynniki środowiska, stres biotyczny i abiotyczny,
aklimatyzacja i adaptacja roślin do warunków stresowych
GENETYKA
1.
Podstawowe mechanizmy dziedziczenia
2.
Organizacja genomu wirusów, prokariotów i eukariontów
3.
Podstawowe wiadomości z zakresu budowy i organizacji genomu jądrowego
i pozajądrowego (genom mitochondrialny i chloroplastowy)
4.
Budowa chromosomu i genu
5.
Kod genetyczny
6.
Chromosomowa teoria dziedziczenia
7.
Mejoza (rekombinacja genetyczna)
8.
Mutacje genomowe i chromosomowe oraz ich wpływ na fenotyp oraz przebieg mejozy
9.
Regulacja ekspresji genów u pro- i eukariotów
10. Mutacje genowe i działanie mutagenów
11. Charakterystyka klas markerów genetycznych i ocena ich przydatności w analizie
genetycznej
12. Przykłady monogenowych chorób dziedzicznych
13. Genetyczna kontrola odporności (geny kompleksu MHC, podłoże molekularne
różnorodności przeciwciał i receptorów limfocytów T)
14. Podstawy genetyki populacji, z uwzględnieniem prawa równowagi genetycznej HardyWeinberga
15. Cechy ilościowe
16. Geny z dużym efektem działania i regiony QTL.
BIOLOGIA KOMÓRKI
1. Eukaryota i prokaryota, filogeneza, podobieństwa i różnice w budowie
2. Błony komórkowe – budowa cząsteczkowa i funkcje
3. System GERL: peroksysomy, siateczka śródplazmatyczna gładka i szorstka, aparat
Golgiego
4. Transport pęcherzykowy i udział aparatu Golgiego w sekrecji białek
5. Degradacja substratów w komórce (lizosomy, proteosomy i udział ubikwityny w sygnałowej
degradacji białek)
6. Jądro komórkowe, jąderko, organizacja chromatyny, pory jądrowe
7. Cykl komórkowy i jego regulacja
8. Podziały komórkowe (mitoza, mejoza)
9. Cytoszkielet – budowa i organizacja filamentów cytoszkieletu oraz ich funkcje
10. Receptory komórkowe i wtórne przekaźniki
11. Starzenie i śmierć komórki (nekroza i apoptoza)
12. Cytozol
13. Matriks zewnątrzkomórkowa
3
HISTOLOGIA
1. Pochodzenie, typy, funkcje i odnowa tkanki nabłonkowej
2. Budowa i funkcje specjalnych struktur nabłonkowych (błona podstawna, połączenia
międzykomórkowe, mikrokosmki, rzęski)
3. Tkanka gruczołowa – typy gruczołów i sposoby wydzielania komórkowego
4. Zróżnicowanie strukturalne i funkcjonalne typów tkanki łącznej
5. Charakterystyka komórek wolnych i włókien tkanki łącznej właściwej
6. Krew – elementy morfotyczne i osocze
7. Tkanki łączne oporowe – budowa jednostek tkanki chrzęstnej i kostnej
8. Powstawanie i modelowanie kości
9. Charakterystyka i mikrostruktura typów tkanki mięśniowej.
10. Typy neuronów i komórek glejowych.
11. Budowa mikroskopowa naczyń krwionośnych i ich funkcje
12. Budowa i funkcjonowanie grudki chłonnej i węzła chłonnego w organizmie
13. Zróżnicowanie budowy mikroskopowej narządów układu pokarmowego u zwierząt
mięsożernych i roślinożernych (jama ustna, przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube)
14. Histologia zrazika i gronka wątrobowego. Ultrastruktura hepatocytu
15. Histologia części zewnątrz-i wewnątrzwydzielniczej trzustki
16. Ultrastruktura nefronu jako jednostki funkcjonalnej nerek
17. Elementy budujące ciałko nerkowe i ich charakterystyka. Aparat przykłębuszkowy
18. Proces oogenezy ssaków
19. Proces folikulogenezy. Budowa i funkcje elementów dojrzałego pęcherzyka jajnikowego
20. Łożysko ssaków – zmienność w budowie bariery łożyskowej
21. Budowa i cykl kanalika plemnikotwórczego. Barier krew –jądro
22. Proces spermatocyto- i spermiogenezy. Fazy powstawania plemnika
ZOOLOGIA
1.
Plan budowy i fizjologia organizmu jednokomórkowego
2.
Typy rozmnażania pierwotniaków
3.
Teorie powstania zwierząt wielokomórkowych
4.
Schematy budowy ścian ciała u zwierząt wielokomórkowych
5.
Typy jam ciała
6.
Zwierzęta bezkręgowe - budowa morfologiczna i anatomiczna
7.
Rozmnażanie i rozwój stawonogów
8.
Mięczaki, przedstrunowce i szkarłupnie - budowa
9.
Strunowce - rozmnażanie, rozwój, rodzaje pokrycia ciała, budowa szkieletu
10. Budowa i funkcjonowanie układów: nerwowego, pokarmowego, oddechowego, krążenia,
wydalniczego, rozrodczego
11. Organizacja świata żywego
12. Systematyka zwierząt bezkręgowych
13. Systematyka przedstrunowców i strunowców
14. Budowa układów: nerwowego, pokarmowego, oddechowego, krążenia, wydalniczego,
rozrodczego.
15. Zjawisko pasożytnictwa, wpływ pasożytnictwa na morfologię.
16. Sieć Natura 2000 oraz rola korytarzy ekologicznych.
4
17.
18.
19.
Gatunki inwazyjne oraz konsekwencje ich wprowadzenia do środowiska.
Zapylanie roślin - charakterystyka zjawiska, znajomość głównych grup zapylaczy.
Rodzaje doboru oraz konsekwencje działania różnych typów doboru dla ewolucji
zwierząt.
BOTANIKA
1. Organella komórkowe typowe dla komórki roślinnej
2. Rodzaje i funkcje tkanek roślinnych
3. Rodzaje organów wegetatywnych i generatywnych
4. Przystosowanie roślin do różnych warunków ekologicznych (grupy ekologiczne)
5. Cele i zadania systematyki oraz jednostki systematyczne
6. Pojęcie gatunku
7. Zróżnicowanie taksonomiczne roślin
8. Glony jako grupa ekologiczna i systematyczna
9. Rośliny lądowe – główne linie rozwojowe (przewaga gametofitu, przewaga sporofitu)
10. Znaczenie przedstawicieli rodzin: Pinnaceae, Brassicaceae, Fabaceae, Apiaceae, Rosaceae,
Poaceae
MIKROBIOLOGIA
1. Klasyfikacja i charakterystyka mikroorganizmów
2. Wymagania pokarmowe mikroorganizmów; pożywki mikrobiologiczne
3. Wpływ czynników fizykochemicznych na wzrost, przeżywalność i aktywność
metaboliczną mikroorganizmów
4. Krzywa wzrostu mikroorganizmów
5. Udział mikroorganizmów w obiegu pierwiastków w przyrodzie i ochronie środowiska
6. Wzajemne stosunki między drobnoustrojami i innymi organizmami
7. Mikroflora fizjologiczna człowieka i zwierząt
8. Drobnoustroje pożądane i niepożądane w żywności i paszach
9. Zatrucia pokarmowe, choroby zakaźne i odzwierzęce
10. Wykorzystanie mikroorganizmów i produktów ich metabolizmu w przemyśle
11. Pobieranie i przygotowanie próbek do badań mikrobiologicznych
12. Schemat mikrobiologicznego postępowania diagnostycznego
13. Metody identyfikacji mikroorganizmów
Opracowała: prof. dr hab. Dorota Cieślak
18.2.2016
5