dockomputerowe wspomaganie zarządzania
download 
Reklamacja Transkrypt
komputerowe wspomaganie zarządzania
KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE ZARZĄDZANIA Wykład 1 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Dr inż. Mariusz Makuchowski Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Rzeczywistość wg [5] „…jest postrzegana jako zbiory obiektów i zdarzeń ich dotyczących...” Zdarzenia Zdarzenia określane są jako byty chwilowe. W odniesieniu do czasowej charakterystyki zdarzeń „…Odcinek czasu wypełniony przez dane zdarzenie będziemy nazywali chwilą tego zdarzenia..” 2 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Obiekt Dowolny byt materialny lub abstrakcyjny charakteryzowany przez cechy istotne dla otoczenia. Atrybuty przyjmują wartości należące do pewnych skończonych lub nieskończonych zbiorów, które nazywamy dziedziną atrybutów. Wartości atrybutów konkretnych obiektów lub zdarzeń stanowią wiedzę o nich. Wiedza w tym znaczeniu jest opisana jako: OBIEKT – ATRYBUT – WARTOŚĆ co można oznaczyć O, A, W, O(A1, A2, …, An, …) – opis obiektu (w nawiasie zbiór atrybutów) W(a1, a2, …, an, …) – konkretny obiekt (w nawiasie wartości cech obiektu) Dokładność odwzorowania wartości atrybutów obiektu można rozszerzyć o współczynnik pewności P: O, A, W, Komunikat zawierający taką wiedzę stanowi wiadomość. 3 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Wiadomość Nadawca wiadomości Kodowanie danych Dekodowanie danych Wiadomość to przekaz od nadawcy do odbiorcy. Nośnikiem wiadomości są dane. 4 Odbiorca wiadomości Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Wiadomość Nie ma znaczenia z jakiego medium korzystamy przesyłając sygnały będące nośnikami danych. Ważne jest żeby odbiorca potrafił prawidłowo odwzorować sytuację jaką przekazał i zrelacjonował w wiadomości nadawca. 5 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Dane Wiadomości zakodowane, sformalizowane w pewien sposób. Możliwe jest dalsze ich przetwarzanie. Dana (wg A.Nowickiego) – reprezentacja zdarzenia, procesu, zjawiska lub faktu, w postaci znakowej, cyfrowej, dźwiękowej lub graficznej, pozbawiona kontekstu, pozostająca bez związku z innymi zjawiskami, rzeczami, pozbawiona dodatkowych wyjaśnień pozwalających wyciągnąć jakiekolwiek wnioski. 6 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Kodowanie i dekodowanie Przekształcenie, które obiektom jednego zbioru przyporządkowuje obiekty drugiego zbioru nazywamy kodowaniem. Kodowanie stosujemy np. w celu: wygodniejszych oznaczeń (towar kod kreskowy, student numer ewidencyjny), mamy tu do czynienia z funkcją wzajemnie jednoznaczną; zmianą medium zastosowanych do przenoszenia danych (sygnał mechaniczny przekształcony na sygnały elektryczne, sygnał dźwiękowy przekształcony na sygnał optyczny). Zmiana medium do transmisji sygnałów nie powinna wpływać na odwzorowanie stanu wyjściowego wiadomości u odbiorcy. 7 szyfrowaniem wiadomości Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Przetwarzanie danych to proces, w którym dane wejściowe zostają przekształcone w dane wyjściowe za pomocą odpowiednich algorytmów przetwarzania, czyli ściśle określonych schematów postępowania. Opis, podany przez algorytm przetwarzania, zawiera charakterystykę danych wejściowych, określenie reguł przetwarzania i charakterystykę danych wyjściowych. 8 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Proces przetwarzania danych w informację. • Klasyfikacja danych czyli kojarzenie danych na podstawie ich charakterystycznych cech z pewną kategorią • Sortowanie czyli porządkowanie danych wg wybranego kryterium (np. rosnąco lub malejąco, wg alfabetu bądź dane z jakiegoś przedziału czasowego itp. …) • Agregacja danych to proces zestawienia, akumulowania danych względem wybranego kryterium, atrybutu, cechy. Na podstawie kilku danych tworzy się jednolity obraz • Wykorzystanie obliczeń wykonanych na zebranych danych w celu znalezienia średniej, bądź części wspólnej dla pewnych danych. 9 • Selekcja danych to wybranie spośród wszystkich danych tylko tych spełniających wymagane kryteria Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Informacja Treść wiadomości, która u odbiorcy powoduje zmniejszenie stanu niewiedzy, niepewności, nieokreśloności. Aby doszło do zrozumienia, nadawca i odbiorca muszą posiadać pewną wiedzę aprioryczną. 10 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Informacja [1] – powstaje w wyniku interpretacji danych, poprzez dodanie do nich kontekstu, połączenie ich z innymi danymi lub informacjami. Dane są informacją jeśli zostały zinterpretowane i zrozumiałe przez odbiorcę. KLIENCI OTOCZENIE BIZNESOWE WEJŚCIE DANE TRANSFORMACJA DOSTAWCY WYJŚCIE INFORMACJA SPRZĘŻENIE ZWROTNE REGULACJE PRAWNE 11 WŁAŚCICIELE KONKURENCI Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Na wartość informacji w decydujący sposób wpływają następujące czynniki: » istotność, » aktualność, » dokładność. 12 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Wiedza Wiedza – połączenie doświadczenia, ocen wartości, informacji o kontekście i eksperckiego spojrzenia, które dostarcza podstaw do oceny oraz przyswajania nowych doświadczeń i informacji. wg Davenport, Prusak 1998 s. 5 Wiedza w działalności organizacji ma ogromne znaczenie, gdyż to ona stała się podstawowym czynnikiem przewagi konkurencyjnej, jest ściśle powiązana z zasobami ludzkimi. 13 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia Relacje między danymi, podstawowe informacją, wiedzą i mądrością INFORMACJE Zrozumienie i analiza relacji między danymi, zapamiętanie, wnioskowanie, dedukowanie. WIEDZA Zrozumienie reguł i zasad DANE Znajomość faktów, zrozumienie ich i interpretacja MĄDROŚĆ 14 Wprowadzone DANE Zastosowanie wiedzy w praktyce Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe System Całość złożona ze współdziałających części składowych. Powiązania części składowych określają strukturę systemu. Jest to niepusty zbiór obiektów powiązanych ze sobą S=<O, R, O ∧ R FS/CS, ES> O – obiekty, R – relacje, FS – funkcja systemu, CS – cel systemu, ES – efekt synergiczny 15 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe System to zorganizowany zbiór elementów i relacji zachodzących pomiędzy nimi i pomiędzy ich właściwościami Cechy – – – – – systemu: Jest tworem celowym Może on realizować cel na jeden lub wiele sposobów Nie występują w nim części izolowane względem siebie Części i ich wzajemne powiązania tworzą jego strukturę Powiązania części i całości polegają na tym, ze każda z części wpływa na sukces całości Istotną cechą działania poszczególnych układów jest 16 efekt synergii Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Efekt synergii oznacza uzyskiwanie zwielokrotnionych korzyści dzięki umiejętnemu połączeniu części składowych całości. Pojęcie to wykorzystywane jest głównie w kręgach menedżerskich w odniesieniu do przedsiębiorstw, jak i jednostek działających w ich wnętrzu. 17 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Przykładem systemu może być przedsiębiorstwo, które jest zbiorem podsystemów: 1. 2. 3. 4. 18 Zarządzania – spełnia rolę sterującą względem przedsiębiorstwa jako całości Wytwarzania Informacyjnego Społecznego Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Proces Celowy ciąg przekształceń (pewnego medium) od stanu wejściowego do stanu wyjściowego. 19 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Sterowanie • Takie oddziaływanie na proces, aby uzyskać jego pożądany przebieg. • Musi istnieć model procesu, aby było efektywne. • Muszą zachodzić jakieś interakcje. 20 Pojęcia podstawowe Informatyka Dziedzina nauki, techniki i działalności praktycznej zajmująca się środkami technicznymi, metodami i systemami do automatycznego zbierania, gromadzenia, przetwarzania i udostępniania danych. 21 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Logistyka Logistyka jest terminem opisującym proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, materiałów, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta. 22 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe System logistyczny System logistyczny to celowo zorganizowany i połączony zespół takich elementów (podsystemów) jak: produkcja, transport, magazynowanie, odbiorca wraz z relacjami między nimi oraz ich własnościami, warunkującymi przepływ strumieni towarów, środków finansowych i informacji. 23 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe System logistyczny można rozpatrywać wyróżniając w nim trzy płaszczyzny (trzy struktury): • przestrzenną - akcentowaną w definicji poprzez połączenie elementów systemu i przepływ strumieni towarów, • organizacyjną - definicja mówi o zorganizowaniu elementów systemu, • informacyjną - w definicji przejawia się w postaci przepływu strumieni finansowych i informacji. 24 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe System logistyczny Na każdej z płaszczyzn występują przepływy oraz relacje pomiędzy elementami odpowiadających im struktur. Płaszczyzny te są ze sobą silnie powiązane i razem tworzą spójną całość opisującą wielowymiarowość systemu logistycznego. Dotyczy to w równej mierze systemów w skali makro jak i systemów logistycznych poszczególnych przedsiębiorstw. 25 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Organizacja definicja wg Stonera - to dwie lub więcej osób współpracujących ze sobą w ramach określonej struktury aby osiągnąć określone cele Model idealnej organizacji wg Leavitt’a składa się z czterech elementów powiązanych ze sobą: 1. ludzie, 2. cele i zadania, 3. struktura formalna, 4. technologia 26 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Model organizacji wg Leavitta Elementy społeczne wejście LUDZIE STRUKTURA ZADANIA I CELE wyjście TECHNOLOGIA Elementy techniczne Podzielony został na 2 człony: • psycho - społeczny - (ludzie i zadania) • techniczno - technologiczny -(struktura i technologia). 27 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Model Leavitta Pomiędzy poszczególnymi elementami tego modelu zachodzą relacje wzajemnego oddziaływania, co powoduje, że jakakolwiek zmiana wpływająca z otoczenia, chociażby na jeden element spowoduje konieczność dostosowania, zaadaptowania tej zmiany przez każdy kolejny element. Ponadto organizacja transferuje do otoczenia efekt prowadzonej działalności podstawowej, czerpiąc informacje z otoczenia, ale również jest źródłem danych dla otoczenia. 28 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Cechy współczesnej organizacji: • System otwarty – można z niej swobodnie wyjść i wejść • Elementami są ludzie • Strukturyzacja • System nastawiony na realizację celów • System, w którym może dochodzić do zmiany przyjętych celów 29 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Zarządzanie wg R.Griffina to zestaw działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie, tj. kierowanie ludźmi, i kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny. 30 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Funkcje zarządzania: 31 1. Planowanie 2. Organizowanie 3. Przewodzenie 4. Kontrolowanie Zarządzanie odbywa się na różnych poziomach: 1. Strategicznym 2. Taktycznym 3. Operacyjnym 32 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Zarządzanie strategiczne – definiuje podstawowe cele działalności, kreuje rozwój przedsiębiorstwa w długim okresie czasu. Działania w zakresie zarządzania strategicznego podejmowane są na wyższych szczeblach struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa, a dotyczą zwłaszcza efektywnego (racjonalnego) wykorzystania zasobów, w zakresie tych decyzji mieści się min. określanie wizji i misji, jej perspektyw rozwojowych (nowe rynki zbytu, nowe produkty, wejście na rynki zagraniczne itp.), formułowanie wariantów strategicznych, jak również przedsięwzięć prowadzących do ich realizacji. 33 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Zarządzanie taktyczne - dotyczy funkcjonowania przedsiębiorstwa od strony technicznej, organizacyjnej, pracowniczej i finansowej w średnim i krótkim okresie, decyzje podejmuje się zwłaszcza na średnim szczeblu zarządzania i dotyczą przełożenia celów strategicznych na metody i techniki ich realizacji, przykłady decyzji : lepsze wykorzystanie maszyn i urządzeń, surowców, obsady stanowisk, określanie różnego rodzaju norm itp. 34 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Zarządzanie operacyjne związane jest z działaniem przedsiębiorstwa w krótkich okresach, dotyczy realizacji zadań obsługowych lub usługowych, wymagających wykonania operacji technologicznych, transportowych, kontrolnych, magazynowych, manipulacyjnych itp. 35 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Zarządzanie wiedzą W obecnych czasach wiedza decyduje o przewadze konkurencyjnej przedsiębiorstw. Ciągłe zmiany w otoczeniu, a także wewnątrz firmy wymuszają na zarządzających posiadanie aktualnej informacji. Pozyskiwanie i przetwarzanie wiedzy stało się tak ważne, że powstał nowy rodzaj zarządzania – zarządzanie wiedzą, którego prekursorami byli dwaj Japończycy Nonaka i Takeuchi. 36 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Rodzaje wiedzy z punktu widzenia zarządzania: • Wiedza milcząca (ukryta) - czyli coś, co nie jest wprost dostrzegalne i wyrażalne, jest wysoce indywidualna i trudna do sformalizowania. Może być przekazana tylko przez kontakt osobisty. Do tej kategorii wiedzy zalicza się między innymi intuicję, przeczucia, kulturę organizacji. • Wiedza formalna (jawna) – jasno sprecyzowana i usystematyzowana, przedstawiona przykładowo przez: tablice decyzyjne, instrukcje, drzewa decyzyjne • Wiedza wnioskowana – powstaje w wyniku dyskusji, komunikacji między pracownikami lub zastosowania reguł wnioskujących w systemach sztucznej inteligencji. 37 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Model japoński zarządzania wiedzą został stworzony przez Japończyków: Nonaki i Takeuchiego, którzy na początku lat 90. opracowali model "spirali wiedzy". Zarządzanie wiedzą na zasadzie "spirali" to powtarzający się cykl czterech procesów konwersji wiedzy: • Internalizacji – przyswajanie wiedzy w procesie rozumienia i nauki, przekształcenie wiedzy jawnej w ukrytą • Socjalizacji – wymiana wiedzy między pracownikami, wiedza ukryta pozostaje nadal w formie ukrytej • Eksternalizacji (uzewnętrznienie) – przekazywanie, współdzielenie wiedzy milczącej, przekształcenie wiedzy ukrytej w jawną • Kombinacji – łączenie, systematyzowanie i klasyfikowanie wiedzy formalnej, przekształcenie wiedzy jawnej w inną formę wiedzy jawnej 38 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Model Nonaki i Takeuchiego Wiedza jawna Wiedza ukryta Wiedza ukryta 39 Wiedza jawna SOCJALIZACJA Praca grupowa. wymiana wiedzy między pracownikami, wiedza ukryta pozostaje nadal w formie ukrytej EKSTERNALIZACJA Współdzielenie, przekazywanie, wiedzy milczącej, przekształcenie wiedzy ukrytej w jawną Przekazywanie wiedzy. INTERNALIZACJA Uczenie się. przyswajanie wiedzy w procesie rozumienia i nauki, przekształcenie wiedzy jawnej w ukrytą KOMBINACJA Systematyzacja wiedzy – łączenie, systematyzowanie i klasyfikowanie wiedzy formalnej, przekształcenie wiedzy jawnej w inną formę wiedzy jawnej Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Luka informacyjna Informacją relewantną (pożądaną) są informacje spełniające nasze oczekiwania i zaspakajające potrzeby informacyjne, natomiast informacją posiadaną (dostępną) może być każda wiadomość na interesujący nas temat, lecz nie wyczerpująca nasze zapytanie i często nie dająca nam pewności, że posiadamy określoną, szukaną wiedzę. Właśnie różnicę między zbiorem informacji relewantnej (pożądanej i interesującej nas) a posiadanej określa się jako lukę informacyjną. 40 Luka informacyjna Luka powiększa się wraz ze wzrostem złożoności problemu i ilości informacji Ilość informacji Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Złożoność z problemu 41 Zarządzanie i informatyzacja pojęcia podstawowe Mądrość Wiedza Informacje Dane Na przykład dana o poziomie wody na rzece x nic nie mówi komuś, kto nie zna poziomu krytycznego wody, mówi natomiast temu kto zna ten poziom. Wystarczy jedna podać obie te dane, aby każdy odbiorca posiadał wiedzę. O realnym zagrożeniu wystąpienia rzeki z brzegów. 42 Człowiek jeżdżący szybko samochodem posiada wiedzę, że zagraża to jego życiu lub zdrowiu, a mimo to nie rezygnuje z szybkiej jazdy. Można uznać , ze nie korzysta z posiadanej wiedzy, a zatem nie jest mądry. Bibliografia • [1] Adam Nowicki, Komputerowe wspomaganie biznesu (2006) • [2] Karol Kukuła, Badania operacyjne w przykładach i zadaniach (2002) • [3] Czesław Smutnicki, Algorytmy szeregowania (2002) • [4] Ryszard Knosyla i Zespół, Komputerowe wspomaganie zarządzania przedsiębiorstwem –Nowe metody i systemy (2007) • [5] Zbigniew Klonowski, Systemy informatyczne zarządzania przedsiębiorstwem. Modele rozwoju i właściwości funkcjonalne (2004) • [6] M. Fertsch, K. Grzybowska, A. Stachowiak, Logistyka i zarządzanie produkcją –nowe wyzwania i odległe granice (2007) 43 Dziękuję za uwagę.
