Historia parafii Grotniki - Misjonarze Oblaci

Historia powstania parafii pod wezwanie Niepokalanego Poczęcia
Najświętszej Maryi Panny w Grotnikach
Kościół
W 1929 r. małżeństwo Jungowskich rozpoczęło parcelacje swego majątku
pod nazwą „Folwark Grotnicki”, nie na cele rolne, lecz z zamiarem
stworzenia na tej ziemi siedziby letniskowej. Państwo Jungowscy zostawili
sobie wówczas tylko ok. 20 ha. Resztę wielkiego majątku szybko
rozchwytywali łódzcy fabrykanci, budując coraz to wymyślniejsze wille. W
latach 30-tych, w okresie letnim, liczba ludzi szukających tu zdrowia i
wypoczynku dochodziła do ok. 2000. Grotniki od dawien dawna uważane
były za miejscowość o bardzo zdrowym klimacie, a to za sprawą bogatej
roślinności, głównie lasów sosnowych z domieszką dębów i grabów.
Utrzymuje się tu specyficzny klimat, zwalczający nieżyty dróg
oddechowych. Urzeka malownicza rzeczka z piaszczystą plażą. Linda
wypływająca z lasu Krogulec i po 16 km wpada do Bzury koło wsi Manin.
Wykorzystywano ją nie tylko jako kąpielisko, wcześniej służyła głównie do
napędu młyna (przy ul. Brzozowej) oraz generatora prądu i urządzeń
papierniczych na Krzemieniu i Duraju. Krajobraz przełomu rzeczki
urozmaicony był wydmami sięgającymi kilku metrów wysokości.
Wypoczywający tu letnicy nie mieli jednak żadnego wsparcia duchowego.
Najbliższy kościół oddalony był o 9 km (Ozorków), 12 km (Parzęczew) i 13
km (Zgierz). Małżonkowie Jungowscy, wraz z zaprzyjaźnionym ks.
biskupem łódzkim Wincentym Tymienieckim postanowili wybudować
kościół. W 1931 r. na darowanej przez p.-twa Jungowskich działce,
przystąpiono do realizacji projektu budowy.
Sylwester Jungowski to postać niezwykła. Człowiek ten niezmiernie
religijny, znany był jako działacz społeczny. Został odznaczony przez
papieża Piusa IX - za głęboką wiarę, przywiązanie do Kościoła, przykładną
ofiarność oraz działalność na polu religijnym – złotym Krzyżem
Laterańskim. Charakteryzował się z jednej strony dostojnością właściwą
sobie dla pełnionej pozycji społecznej, a z drugiej strony wykazywał się
postawą pokory, która wymagała od każdego szacunku dla niego. P.
Jungowski miał mówić, że był czas grzeszyć, nadszedł czas pokutowania.
Plan budowy kościoła wykonał inż. architekt Antoni Begalle z Łodzi.
Roboty murarskie prowadził majster murarski p. Kujawa. Poświęcenie
kamienia węgielnego odbyło się w 1932 r. i dokonał tego ks. prałat Cesarz,
proboszcz parafii św. Katarzyny ze Zgierza. W 1933 r. zostało wykończone
prezbiterium wraz z okalającymi murami. W niedzielę 9 lipca ks. biskup
Wincenty Tymieniecki, w asyście duchowieństwa, władz oraz olbrzymiej
rzeszy
wiernych,
dokonał
uroczystego
Aktu
poświęcenia
kościoła. Świątynię wystawiono pod patronatem św. Sylwestra i pod
wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.
Małżonkowie Jungowscy opisali akt swego dzieła na pergaminie włożonym
w szkło i zamurowanym w bocznej ścianie prezbiterium.
Choć kościół jeszcze nie był skończony, w każdą niedzielę okresu letniego
odbywały się już nabożeństwa. W 1932 r. dojeżdżali na Msze księża z
parafii zgierskiej, ponieważ świątynia stawała się powoli kościołem
filialnym parafii p.w. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Zgierzu. W latach
następnych, do II wojny światowej, kuria biskupia naznaczała księży na
całe lato z siedzibą w Grotnikach. Wojna przeszkodziła w budowie wieży i
w pokryciu dachu miedzianą blachą. Front kościoła został prowizorycznie
zamknięty ścianą, która nie została zmieniona po dziś dzień.
Wybuch II wojny światowej uniemożliwił dalszą rozbudowę kościoła. W
czasie wojny zaginęły też plany architektoniczne świątyni. Kościół w czasie
II wojny światowej został zamieniony na kostnicę.
Powstanie parafii
Po zakończeniu II wojny światowej pozostała przy życiu fundatorka
tutejszego kościoła, p. Maria Leokadia Jungowska. Gdy powróciła do
Grotnik, wraz z s. Alojzą (nativitanką) w 1946 roku zaprosiły do Grotnik
zakonników – byli to Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej. Pierwszym
rektorem kościoła został o. Roman Zając OMI, który początkowo mieszkał
w Łodzi i dojeżdżał do Grotnik.
Od kwietnia 1947 roku zamieszkał w Grotnikach – w pałacu p. Jungowskiej
- na stałe. Ale już 1948 roku posługę duszpasterską przejęli ojcowie oblaci
z Konstantynowa rezydujący przy kościele św. Józefa Robotnika oo.
Mieczysław Cieślik OMI (rektor kościoła) i Pogorzelski OMI. W 1949 roku
rektorem kościoła został mianowany o. Wilhelm Stempor OMI *24.06.1913
+16.04.1990 – kapelan dywizjonu 303; urodził się 24 czerwca 1913 roku w
Piekarach-Rudnych, syn mistrza piekarskiego Wincentego i Berty z d.
Kubica, wyświęcony w N. D. des Lumieres we Francji w 1941 roku. Po
wojnie wrócił z Anglii, jako kapitan lotnictwa WP (kapelan dywizjonu 303),
w ostatnich latach życia pełnił posługę w parafii Bobrowniki, zmarł 16
kwietnia 1990 roku i został pochowany, jako pierwszy ksiądz na cmentarzu
w Borownikach).
W tamtym czasie, w coraz liczniej skupionej wokół kościoła społeczności
dojrzewała myśl o utworzeniu parafii. Trzeba wiedzieć, że w okresie
międzywojennym Grotniki należały do parafii zgierskiej pod patronatem
świętej Katarzyny, a Ustronie do parafii w Parzęczewie. W 1951 r. wierni
mieszkający w tutejszych osadach wiejskich podjęli wysiłek stworzenia
parafii w Grotnikach.
W dniu 25 lutego 1951 r. odbyła się konferencja na temat założenia nowej
parafii. Naradę rozpoczęła rozmowa o. Wilhelma Stempora OMI z
Lucjanem Cieślikiem – profesorem Politechniki Łódzkiej, szczerze
oddanego sprawie powołania grotnickiej parafii. Na spotkanie przebyli m.
in. Stefan Mirowski z Ustronia, Wawrzyn Stefaniak z Grotnik, Aleksander
Karościk z Tkaczewskiej Góry. W wyniku obrad postanowiono zwrócić się
do Kurii Biskupiej w Łodzi – celem erygowania parafii w Grotnikach. Na
wyraźną prośbę o. Prowincjała Stefana Śmigielskiego OMI i nalegania
rzeszy wiernych, którzy przedstawili listy z podpisami, ks. Bp Michał
Klepacz podpisał akt erekcyjny nowej parafii w Grotnikach.
W dniu 3 września 1951 r. Kapituła Łódzka pod przewodnictwem ks. bpa
Michała Klepacza zatwierdziła
nową
parafię
w
Grotnikach,
wyznaczając datę erygowania na 23 września 1951 r. Kronika parafialna
tak wspomina ten moment: „ Tłumy wiernych z całej okolicy wypełniły plac
przykościelny oczekując na przybycie - specjalnie na tę uroczystość
zaproszonego - ks. Bpa dra Kazimierza Tomczaka, sufragana Diecezji
Łódzkiej. Stawiło się również całe okoliczne duchowieństwo... (w liczbie
ok. 13 księży)... O godz. 11.00 ukazało się auto z ks. Biskupem
poprzedzone banderią kolarzy, którzy powitali Jego Ekscelencję na
pograniczu parafii Zgierz – Grotniki. Wręczenie kwiatów, deklamacje dzieci
i młodzieży i wprowadzenie do kościoła. Uroczystość uświetnił chór z
Ozorkowa potężnym i wspaniałym ‘Ecce Sacerdos Magnus’. W kościele
Dostojnego Gościa powitał o. proboszcz Mieczysław Cieślik OMI, kończąc
serdeczną prośbą o arcypasterskie błogosławieństwo dla nowej
parafii.” Tego dnia udzielano po raz pierwszy w naszej miejscowości
sakramentu bierzmowania, który przyjęło 88 osób. Ukoronowaniem dnia
było ogłoszenie przez dziekana ozorkowskiego ks. kan. Leona
Leszczyńskiego pierwszego proboszcza. Został nim o. Mieczysław
Cieślik. 23 września 1951 roku jest zatem dniem uroczystej erekcji
dokonanej przez sufragana łódzkiego ks. bp Kazimierza Tomczaka.
Zgodnie z umową, parafia została przekazana Polskiej Prowincji
Misjonarzy Oblatów M.N. "in perpetuum" (na wieczne czasy). 8 grudnia
1951 r. odbył się pierwszy odpust w grotnickim kościele. Początkowo
władze komunistyczne odmówiły uznania istnienia parafii w Grotnikach, nie
zgadzały się na budowę klasztoru i nie przyznawały terenu pod cmentarz.
Powiatowa Rada Narodowa w Łęczycy, na wszelkie pisma w sprawie
przyznania terenu pod cmentarz i udzielenia pozwolenia na budowę
oblackiego klasztoru, odpowiadała, że nic jej nie wiadomo o utworzeniu
parafii w Grotnikach i dlatego nie uznaje jej „status quo”. Zmiana
stanowiska nastąpiła dopiero w 1952 roku – na wyraźną i ostrą interwencję
ks. Bpa Michała Klepacza. Klasztor wybudowano w 1954 r., a użytkowanie
cmentarza rozpoczęto dopiero w 1956 roku.
Misje Święte w Grotnikach
Pierwsze Misje Św. zostały wygłoszone w 1948 r. pod koniec Wielkiego
Postu, kiedy nie było jeszcze Parafii, a rektorem kościoła grotnickiego był
o. Roman Zając. Wtedy Misje były głoszone w Zgierzu w Parafii Św.
Katarzyny i podjęli się tego Oblaci ze Świętego Krzyża.
Kolejne Misje odbyły się, gdy Grotniki były już Parafią, w dniach 29
czerwca – 7 lipca 1958 roku, gdy proboszczem był o. Jan Kasprzyk OMI, a
Misje prowadzili oblaci z Kodnia: o. Ruciński OMI i o. Kania OMI.
Peregrynacja Obrazu Matki Bożej Królowej Polski do diecezji Łódzkiej w
1974 roku była kolejną okazją do przeprowadzenia Misji Św. Maryjnych w
dniach 14 – 21 września 1974 r.. Proboszczem był o. Stanisław Toman
OMI, a głoszenie Słowa Bożego podjęli się o. Edward Kaczmarek OMI i o.
Michał Rybczyński OMI.
Następne Misje Św. o charakterze Maryjnym odbyły się w związku 1950
rocznicą Odkupienia, 600-leciem istnienia Jasnej Góry i przed II
pielgrzymką Papieża Jana Pawła II do Ojczyzny. 23 września 1983 r. do
Ozorkowa przybył Obraz Peregrynujący Matki Bożej Królowej Polski. W
dniach 18 – 22 września 1983 r. Słowo Boże głosili o. Stanisław Grzybek
OMI i o. Andrzej Madej OMI, a proboszczem był o. Stanisław Bijak OMI (na
zdjęciu).
Misje Św. w dniach 15 – 22 maja 1994 r. głosili o. Edmund Stefański OMI z
Gorzowa Wielkopolskiego i o. Henryk Stempel OMI z Poznania, a
proboszczem był o. Jan Wnuk OMI.
Misje Św. w dniach 15 – 23 września 2007 r. głosili o. Maksymilian
Wendelberger i o. Jarosław Wachowski z Kędzierzyna - Koźla, a
proboszczem był o. Tomasz Ewertowski OMI.
Druga w historii Peregrynacja Obrazu Matki Bożej Królowej Polski do
Archidiecezji Łódzkiej w latach 2009-2010 była kolejną okazją do
przeprowadzenia Misji Św. Maryjnych w dniach 15 – 20 czerwca 2010 r..
Proboszczem był o. Tomasz Ewertowski OMI, a głoszenia Słowa Bożego
podjęli się o. Superior Marcin Szafors i o. Piotr Furman z Kędzierzyna -
Koźla. Obraz Matki Bożej Królowej Polski przebywał w naszym parafialnym
kościele w dniach 22 – 23 czerwca 2010 r.
Zabudowania kościelne i wyposażenie
Wybudowany przez rodzinę Jungowskich murowany kościół został
poświęcony przez bpa Wincentego Tymienieckiego w 1933 roku. W latach
1946-51 został częściowo odnowiony przez pełniących w nim posługę
Misjonarzy Oblatów, którzy spełniali przy nim posługi religijne.
W 1974 roku zamontowane zostało w kościele nowe tabernaculum,
w 1975 wyłożono nową posadzkę, latach 1980-83 zamontowano witraże
ze scenami radosnymi Różańca i osobą św. Eugeniusza de Mazenoda,
założyciela Oblatów. W 1985 r. nastąpiła zmiana wystroju prezbiterium.
W 1985 roku zamontowano piękne żyrandole, w 1991 dobudowano z tyłu
kościoła dwie zakrystie i kaplicę przedpogrzebową, w 1995 ułożono
z kostki brukowej alejkę do bramy kościoła, a w 1996 roku zamontowano
tymczasowo ogrzewanie halowe.
Do innych znaczących inwestycji należy zaliczyć wybudowanie: kapliczki
Najświętszego Serca Pana Jezusa w Grotnikach (1996); parkingu przy
cmentarzu na Krzemieniu (1996); kaplicy letniej "Groty" na placu
kościelnym w Grotnikach (1998), gdzie latem gromadzą się na Mszy św.
parafianie i letnicy; kaplicy Matki Bożej Saletyńskiej na Ustroniu (1999);
kaplicy Chrystusa Króla przy cmentarzu parafialnym i kaplica Krzyża Św.
na Orle (2001 r.) oraz kapliczki Matki Bożej Królowej Pokoju i świata na
Orle (2004 r.), kaplicy Jezusa Konającego (2007) – z chłodnią
przeznaczona do przechowywania zwłok przed pogrzebem, kapliczki
Krzyża Św. w Tkaczewskiej Górze (2007-2011), kapliczki Matki Bożej
Wspomożenia wiernych z Jedliczu A (2009-2011) i kapliczki Krzyża Św. w
Pustkowej Górze (2011).
Rozbudowa kościoła
Najbardziej śmiałym dziełem okazała się w 2003 r. rozbudowa kościoła
parafialnego według projektu inż. Wojciecha Wycichowskiego i inż. Witolda
Pietrasa. Wszystkich prac rozbiórkowo – budowlanych podjęła się firma
„JAMAD” z Sieradza prowadzona przez panów Jan (ojciec) i Adama (syn)
Klimczaków. Firma spisała się wyśmienicie.
Trzeba było najpierw dokonać rozbiórki dwu zakrystii, kaplicy
przedpogrzebowej i prezbiterium kościoła. Ze względu na stan istniejącego
budynku kościoła, należało dokonać „minowania” ścian. by zabezpieczyć
go przed osadzaniem i ewentualnymi pęknięciami. Następnie wywieziono
ok. 600 wywrotek ziemi pod nową część budynku sakralnego. W połowie
maja 2003 r. wylano ławy fundamentowe, a na izolacji poziomej w
ustawionych szalunkach fundamenty. W nowej części kościoła
zaprojektowane zostały pomieszczenia duszpasterskie jak np. aula im.
Jana Pawła II z podium, ubikacje, bufet, kuchnia, salki i magazyn. Toteż w
czerwcu 2003 r. w kolejności wymurowano ściany i wylano wewnętrzne
filary. W I tygodniu lipca 2003 r. na ułożonym profesjonalnie szalunku i
zbrojeniu wylano stropo-posadzkę. Następnie zatarto mechanicznie na
sposób przemysłowy wylany beton. Również w lipcu 2003 r. wymurowano
ściany zakrystii i prezbiterium w nowej części kościoła. Wszystkie ściany
były wewnętrznie ocieplane styropianem „12”. Następnie w sierpniu 2003 r.
przygotowano i zamontowano szalunki na przęsła w głównej części
kościoła. Zbrojenie tych przęseł połączono ze zbrojeniem dwu
ramołuków. Z początkiem września 2003 r. zalano dolną cześć szalunku
przęseł, które mają przejąć ciężar głównej nawy kościoła. Jednocześnie
zalane zostały zbrojenia dolnej części ramołuków, które w ostateczności
będą tworzyć monolit usztywniający całą konstrukcję kościoła. W II połowie
września zalano górną cześć przęseł głównej części kościoła - łącznie z
zalaniem ramołuków. Kolejnym etapem prac budowlanych było
zamontowanie szalunku pod strop w głównej nawie kościoła. Na tym
szalunku ułożono zbrojenie i konstrukcję stalową, przez którą przepleciono
wspomniane zbrojenie. Konstrukcja stalowa została oparta na
ramołukach. Można zauważyć na zdjęciach jak misterna było to praca. Ten
wysiłek wymagał ogromnej precyzji. Szalunek pod strop był ustawiony na
stalowych stemplach. Od tego zależał przyszły wygląd wewnętrzny
kościoła. 10 października 2003 r. zalano betonem zazbrojony strop
kościoła grubości 10 cm. Również w październiku 2003 r. rozpoczęto
układanie więźby dachowej na żelbetowych przęsłach i konstrukcji
stalowej. Na ustawionej więźbie dachowej – z początkiem listopada 2003 r.
- ułożono dach z płyt OSB. Następnie zabezpieczono dach poprzez jego
pokrycie papą bitumiczną Od razu także podjęto prace nad ułożeniem
dachu nad bocznymi nawami, nad zakrystiami i kaplicą Miłosierdzia
Bożego (spowiednicą). W nowej części kościoła firma „Lider Plast” z
Ostródy zamontowała 25 witraży i wszystkie pozostałe okna. W naszej
świątyni
zdążono
pociągnąć
instalację
elektryczną
i
nagłośnieniową. Jednocześnie
wykonano pracę
budowlane przy
częściowym wzniesieniu dzwonnicy do wysokości prawie 8 m. W Boże
Narodzenie tegoż roku (po siedmiu i pół miesiącach prac budowlanych) o.
Prowincjał Paweł Latusek OMI odprawił pierwszą pasterkę w
rozbudowanej świątyni. W 2004 roku dobudowano do kościoła dzwonnicę
o wysokości 23 m. W niej zamontowano dzwony noszące imiona:
„Niepokalana” (z 1977 r.), „Totus Tubus” (z 2004 r.), „Jezu, ufam Tobie” (z
2004 r.). Również zamontowano kuranty, które wybijają melodie: o 7.00 –
„Kiedy ranne wstają zorze”; o 12.00 – „Anioł Pański”; o 17.30 – dowolną
melodię na rozpoczęcie Mszy Św.; o 21.00 – „Apel Jasnogórski”.
W 2010 roku dokonano przebudowy starej części kościoła wg projektu inż.
Andrzeja Branta i jego małżonki Teresy oraz konstruktora inż. Janusza
Freya. Wtedy rozebrano cały dach i strop kościoła. Również rozebrano
drewniany chór. W to miejsce ułożono nowy dach, z płyt farmacel ułożono
strop. Nadto wylano żelbetowy chór znacznie większy od poprzedniego –
drewnianego. Te wszystkie prace zostały poprzedzone wzmocnieniem w
czterech miejscach ścian starej części kościoła, na których to stalowych
wzmocnieniach ustawiono stalową konstrukcję dachowo-stropową. Na
monolitycznym
chórze
zamontowano
lekką
balustradę
drewnianą. Jednocześnie dokonano renowacji witraży starej części
kościoła – w firmie „Lider Plast” w Ostródzie prowadzonej przez p. Józefa
Przyborowskiego. W 2011 r. podjęto wysiłek ocieplenia ścian starej części
kościoła łącznie z przebudową fasady – frontonu i kruchty wejściowej do
kościoła. Ściany kościoła zostały pokryte tynkiem strukturalnym.
Ozdobą kościoła jest figura Matki Bożej Fatimskiej w głównym ołtarzu
(przywieziona z Fatimy i ofiarowana przez Szwajcarkę Andree Ramuz),
figura św. o. Pio (zakupiona w San Giovanni Rotundo – Włochy, i
ofiarowana przez uczestników Jubileuszowej Pielgrzymki Narodowej 2000
r.), figura św. Eugeniusza de Mazenoda (wykonana w krakowskiej
pracowni prof. Czesława Dźwigaja, a ufundowana przez p-twa Barbarę i
Piotra Klemmów).
W posiadaniu parafii są relikwiarze relikwii św. Eugeniusza de Mazenoda (I
stopnia, ofiarowane naszej Parafii przez o. Prowincjała Pawła Latuska OMI
4 sierpnia 2003 r.) i św. o. Pio (II stopnia, przekazane naszej Parafii przez
postulatora
generalnego
zakonu
kapucynów
–
o.
Gabriela
Bartoszewskiego, a ufundowanego 9 lipca 2003 r. przez p. Bożenę Sowę z
Łodzi, p-twa Marylę i Ludwika Górników z Jedlicza A oraz Barbarę
Turschmid z Jedlicza A). Nadto w posiadaniu Parafii jest relikwiarz z
relikwiami ex osibus św. Faustyny Kowalskiej.
Proboszczowie w Grotnikach:
1951 - 1956 o. Mieczysław Cieślik OMI
1956 - 1966 o. Jan Kasprzyk OMI
1966 - 1969 o. Bolesław Glados OMI
1969 - 1972 o. Bronisław Kulpa OMI
1972 - 1982 o. Stanisław Toman OMI
1982 - 1984 o. Stanisław Bijak OMI
1984 - 1989 o. Andrzej Grzesiak OMI
1989 - 1990 o. Józef Niesporek OMI
1990 - 1992 o. Stanisław Paliński OMI
1992 - 1995 o. Jan Wnuk OMI
1995 - 2011 o. Tomasz Ewertowski OMI
2011 - 2013 o. Mirosław Skrzydło OMI
2013 - ....... o. Krzysztof Jezierski OMI