StaniSław Żyła - Mavena

broń pneumatyczna
Olimpijska konkurencja Pistolet dowolny, według nowego regulaminu ISSF nazywana po angielsku 50 m Pistol,
ma po niemiecku swoją żargonową nazwę Königsdisziplin, czyli królewska dyscyplina. Strzelanie dokładne
z pistoletu na 50 m uważane jest bowiem przez znawców za jedną z najtrudniejszych konkurencji.
Od wielu lat całkowicie dominującym pistoletem dowolnym jest model CM 84 E
szwajcarskiej firmy Morini. Nic dziwnego, że wobec coraz silniejszej ekspansji
pneumatyków wysokiej jakości firma Morini Competition Arm zaoferowała
pneumatyczną wersję pistoletu dowolnego – model CM 162 FAP.
Litery FAP oznaczają Free Air Pistol.
Stanisław Żyła
pozwala na umieszczenie
kolejnego pocisku (CM 162 FAP)
albo naboju (CM 84 E). W szkielecie znajduje się część układu
spustowego wraz z solenoidem,
ale bez modułu elektronicznego,
który jest w rękojeści.
Rękojeść
względami podobny do pistoletu
dowolnego CM 84 E.
Nie ulega wątpliwości, że pomysł
taki było najłatwiej zrealizować producentowi pistoletów dowolnego
i pneumatycznego, które są najczęściej wybierane przez panów ze
ścisłej czołówki świata. Nowy model
CM 162 FAP bazuje bowiem na
znakomitym, produkowanym od lat
pistolecie pneumatycznym CM 162
EI, ale jest przy tym pod wieloma
22
Układ konstrukcyjny
CM 162 FAP i CM 84 E mają podobny układ konstrukcyjny. W obu
przypadkach lufa osadzona jest
w szkielecie i mocowana śrubami od
góry. Prosta w konstrukcji dźwignia
ładowania znajduje się po lewej stronie
(patrząc od strony strzelca trzymającego wymierzoną broń). Uniesienie tej
dźwigni napina sprężynę bijnika oraz
Rękojeści CM 162 FAP i CM 84 E
są bardzo podobne. Obie wykonane
z drewna orzechowego, niemal identycznie wyprofilowane, obejmują dłoń
i nie mają regulacji kątów położenia.
Także zewnętrzny design obu rękojeści jest identyczny.
Nie da się ukryć, że przy pierwszym
kontakcie z CM 162 FAP to właśnie jego
rękojeść najbardziej zwraca uwagę.
Dopiero później zaczyna się zauważać
inne szczegóły, upodabniające go do
pistoletu dowolnego, a różniące od
pistoletu pneumatycznego.
Układ spustowy
Kolejnym podobieństwem są układy
spustowe. Tu bardzo istotna uwaga. Otóż jednym z najważniejszych
powodów wyboru przez czołowych
zawodników pistoletów firmy Morini są właśnie elektroniczne układy
spustowe tego producenta. Nie da
się ukryć, że pistolet dowolny CM
84 E oraz pneumatyczny CM 162 EI
mają układy spustowe o doskonałych
grudzień 2010
broń pneumatyczna
charakterystykach, możliwościach
indywidualnej regulacji oraz powtarzalności parametrów. Jest natomiast
między nimi jedna istotna różnica.
W pistolecie dowolnym nie ma określonego minimalnego oporu, natomiast
w pistolecie pneumatycznym minimum
to wynosi 500 G. Dlatego właśnie za
podstawę do stworzenia pistoletu będącego pneumatyczną wersją pistoletu
dowolnego wybrano CM 162 EI, model
wyposażony w elektroniczny układ
spustowy. Dzięki temu łatwo udało
grudzień 2010
się uzyskać opór na języku spustowym około 80 G, czyli mniej niż 1/6
w pistolecie pneumatycznym.
W rzeczywistości opór ten mierzony
w miejscu najbardziej intensywnego
naciskania palcem, czyli w 3/4 wysokości języka spustowego (odległość
mierzona od szyny, na której jest
osadzony język spustowy) wynosi tylko
60–70 G. W praktyce jest to nawet
mniej niż typowe ustawienie stosowane
w pistolecie dowolnym.
Opór języka spustowego to nie wszystko. Pistolet CM 84 E jest dostępny
w dwóch wersjach pod względem
charakterystyki układu spustowego:
może być jednooporowy (typowy dla
23
broń pneumatyczna
ny ma jednak dłuższą linię celowniczą.
Dlatego w CM 162 FAP wydłużono
linię celowniczą aż do 390 mm. Zatem
jest ona tylko o 33 mm krótsza od linii
celowniczej w CM 84 E.
Prędkość wylotowa
większości pistoletów dowolnych) albo
dwuoporowy (stosowany w pistoletach
pneumatycznych i sportowych). W pistolecie CM 162 FAP elektroniczny układ
spustowy umożliwia wybór charakterystyki nie przed zakupem, ale w trakcie eksploatacji. Wykonując nieskomplikowaną
regulację można wybrać i ustawić sobie
opcję jedno- albo dwuoporową.
Przyrządy celownicze
Pistolet dowolny CM 84 E i pneumatyczny CM 162 EI mają podobne
przyrządy celownicze. W obu mo-
24
delach znajdują się blisko osi lufy,
celowniki wyglądają bardzo podobnie
i regulowane są w identyczny sposób, a muszki mają szerokość 5 mm
i można zmieniać ich położenie na
urządzeniu wylotowym. Pistolet dowol-
Z wielu względów optymalna prędkość wylotowa do strzelania z pistoletów pneumatycznych na 10 m
wynosi 145–155 m/s. Jest to jednak
za mało przy strzelaniu na większe
odległości. Przed realizacją projektu
pneumatycznej wersji pistoletu dowolnego pojawił się zatem problem,
jaka powinna być prędkość wylotowa
do strzelania na 25 m. Zwiększanie
prędkości wylotowej stwarza wiele
problemów technicznych (zmiany
konstrukcyjne w pistolecie), eksploatacyjnych (np. zdecydowanie mniejsza
liczba strzałów z jednego napełnienia
zbiornika lub konieczność stosowania
lepszych kulochwytów) oraz prawnych (np. status broni w przypadku
przekroczenia energii wylotowej
7,5 J w Niemczech).
grudzień 2010
Podsumowanie
Od lat łatwo zauważyć pewną
ogólnoeuropejską tendencję. Prawo,
a ściślej realny wymiar tego prawa,
nie sprzyja popularyzacji strzelectwa
sportowego na bazie broni palnej.
Nie można bowiem popularyzować strzelectwa bez dostępu do
broni. Dodatkowo w niektórych
państwach istnieje zakaz strzelania
z pistoletów kulowych dla młodzieży
(np. w Hiszpanii), co utrudnia i opóźnia proces szkoleniowy z pistoletu
dowolnego. Dlatego też kupowanie
i strzelanie z pneumatyków staje się coraz bardziej popularne. Produkuje się
ich coraz więcej, nawet tych drogich,
najwyższej jakości. Z punktu widzenia
użytkownika niezwykle ważne jest to,
że pojawiają się także nowe, wyspecjalizowane wersje, które poszerzają
zakres zastosowania pneumatyków.
Obecnie wyczynowe karabiny
i pistolety palne nie mają już przewagi
celności nad swoimi konkurentami
grudzień 2010
broń pneumatyczna
Na szczęście badania wykazały,
że już prędkość wylotowa większa
o 20–30 m/s daje znakomite efekty. Po
wprowadzeniu kilku zmian w konstrukcji
i regulacji w trakcie montażu uzyskano
prędkość 175 m/s. Zapewnia ona skupienia poniżej 15 mm na 25 m dla serii
10-strzałowej z pistoletu unieruchomionego. Tym samym udało się zachować
status ogólnodostępnego pneumatyka
poniżej 7,5 J (rynek niemiecki) oraz
wystarczającą liczbę strzałów z jednego
napełnienia zbiornika.
w wydaniu pneumatycznym na dystansach nawet do 50 m. Jeśli zatem ktoś
interesuje się strzelectwem sportowym,
a celność jest dla niego najważniejsza,
wybór dobrego pneumatyka wydaje się
optymalny. W tym kontekście nie dziwi
pomysł pneumatycznej wersji pistoletu
dowolnego. Morini CM 162 FAP jest nie
tylko nowością tego typu na rynku, ale
także idealnym rozwiązaniem dla wymagających pistoleciarzy, którzy lubią
trudne wyzwania i mają dobrą technikę
oraz potrafią wykorzystać zalety braku
ograniczeń wymiarów, masy, oporu
spustu i kształtu rękojeści.
W następnym numerze podam opis
konkurencji Free Air Pistol oraz wrażenia ze strzelania z pistoletu Morini
CM 162 FAP.
Dane techniczne:
kaliber:
4,5 mm;
długość: 425 mm;
długość lufy: 240 mm;
szerokość: 68 mm;
wysokość: 148 mm;
długość linii celowniczej*: 390, 371 albo 352 mm;
masa: 1130 g;
maksymalne ciśnienie w zbiorniku: 200 atmosfer;
prędkość wylotowa**: 175 m/s.
* W zależności od położenia muszki.
** Wartość średnia uzależniona od amunicji.
25