Slajd 1

STUDIA
PODYPLOMOWE
"OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII
EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM”
1
1
2
Wykładnia prounijna oraz odpowiedzialność państw członkowskich za
naruszenie prawa UE
dr Aleksandra Sołtysińska
4 grudnia 2015 roku
2
Wykładnia prounijna
sądy państw członkowskich mają obowiązek interpretowania prawa krajowego zgodnie
z prawem unijnym, tak by zapewnić pełną skuteczność prawu UE
– wyrok TSUE w sprawie C-14/83, von Colson and Kamann
- wyrok TSUE w sprawie C-282/10, Dominguez
3
Uzasadnienie wykładni prounijnej
• zasada lojalnej współpracy państw członkowskich UE
• zasada efektywności prawa UE
• „pośrednia skuteczność dyrektyw”
4
Zakres obowiązku wykładni prawa krajowego zgodnie z prawem UE
- przepisy krajowe wydane w celu wykonania prawa UE (np. implementacja
dyrektyw) oraz inne przepisy, niezależnie od daty ich przyjęcia, w przypadku gdy
przepisy UE stanowią wzorzec dla ich interpretacji
- GRANICE:
1. wykładnia prounijna może doprowadzić do pogorszenia sytuacji prawej jednostek,
lecz nie jest dopuszczalne takie interpretowanie prawa krajowego zgodnie z prawem
UE, którego następstwem byłoby wprowadzenie lub zaostrzenie odpowiedzialności
karnej jednostek - wyrok TS w sprawie C-168/95, Arcaro
2. zakaz wykładni contra legem
5
Sposób wykładni zgodnie z prawem UE
• sąd krajowy jest zobowiązany brać pod uwagę całość norm prawa krajowego oraz
interpretować je „w najszerszym możliwym zakresie” w świetle brzmienia i celu
dyrektywy, aby osiągnąć rozwiązanie zgodne z celem przez nią wytyczonym,
• wyrok TSUE w sprawie C-397/01, Pfeiffer i inni
6
Obowiązek wykładni prounijnej
Obowiązek wykładni prawa krajowego zgodnie z prawem UE spoczywa na wszystkich
organach stosujących prawo – z perspektywy UE jest to obowiązek państwa
członkowskiego jako takiego.
- wyrok TSUE w sprawie C-129/00, Komisja przeciwko Republice Włoskiej
7
Wykładnia prounijna w praktyce SN
• Sąd krajowy rozpoznający sprawę unijną, do rozstrzygnięcia której stosuje przepisy
krajowe wchodzące w zakres prawa UE powinien tak interpretować prawo krajowe,
by zapewnić pełną skuteczność prawu UE.
- postanowienie SN z 22.02.2007 roku, IV CSK 200/06
- wyrok SN z 26.06.2013 roku, V CSK 366/12
- wyrok SN z 5.12.2006 roku, II PK 18/06
- wyrok SN z 15.02.2008 roku, I CSK 358/07
8
Wykładnia prounijna w praktyce SN
• Obowiązek wykładni zgodnej z prawem UE jest niezależny od stwierdzenia
1
7
Wykładnia prounijna w praktyce SN
• Sąd krajowy rozpoznający sprawę
do rozstrzygnięcia której stosuje przepisy
STUDIAunijną,
PODYPLOMOWE
krajowe wchodzące
w
zakres
prawa
UE
powinien
tak interpretować
prawo krajowe,
"OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE
UNII
by zapewnić pełnąEskuteczność
prawu
UE.
UROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM”
- postanowienie SN z 22.02.2007 roku, IV CSK 200/06
- wyrok SN z 26.06.2013 roku, V CSK 366/12
- wyrok SN z 5.12.2006 roku, II PK 18/06
- wyrok SN z 15.02.2008 roku, I CSK 358/07
8
Wykładnia prounijna w praktyce SN
• Obowiązek wykładni zgodnej z prawem UE jest niezależny od stwierdzenia
niezgodności pomiędzy prawem krajowym, a prawem unijnym.
- wyrok SN z 8.03.2012 roku, V CSK 102/11
9
Ustalenie wzorca unijnego
• Wykładnia prounijna powinna rozpocząć się od ustalenia wzorca unijnego, który
będzie ukierunkowywał wykładnię językową, celowościową i funkcjonalną przepisów
prawa polskiego.
• Wzorzec powinien być właściwy – zrekonstruowany na podstawie przepisów prawa
UE, które mają zastosowanie w sprawie.
- wyrok SN z 17.05.2012 roku, I PK 179/11
- uchwała SN z 13.03.2008 roku, I PZP 11/07
- uchwała SN z 19.11.2010 roku, III CZP 79/10
- wyrok SN z 26.06.2013 roku, V CSK 366/12
10
Sposób implementacji a wykładnia prounijna
• Powielenie postanowień dyrektywy powoduje usunięcie barier związanych z
dopasowaniem treści przepisów wdrażających dyrektywę do siatki pojęciowej
polskiego języka prawnego i prawniczego.
- uchwała SN z 19.11.2010 roku, III CZP 79/10
11
Spory, w których znajduje zastosowanie wykładnia prounijna
• spory między jednostką a państwem
• spory między jednostkami:
- rozszerzenie zakresu normowania prawa krajowego
- nałożenie na jednostkę obowiązku adminstracyjnego lub cywilnoprawnego
12
Granice wykładni prounijnej w świetle orzecznictwa SN
• Sąd nie może wykroczyć poza wyraźne brzmienie przepisu – np. wyrok SN z
29.01.2008 roku, II PK 143/07.
• Wykładnia prounijna nie może prowadzić do niezastosowania przepisu krajowego –
wyrok SN z 21.11.2011 roku, IV CSK 133/11.
• Wykładnia zgodna z prawem UE nie może prowadzić do nałożenia na jednostkę
sankcji o charakterze karnym, które nie zostały przewidziane w przepisach prawa
krajowego – wyrok SN z 7.07.2011 roku, III SK 52/10.
13
Odpowiedzialność odszkodowawcza państw członkowskich UE
•
•
•
•
•
roszczenie o unijnym rodowodzie
uzasadnienie w postaci zasady efektywności prawa UE
zasada efektywnej ochrony prawnej
zasady prawne wspólne dla wszystkich państw członkowskich UE
14
Geneza zasady odpowiedzialności państw członkowskich
- wyrok TSUE w sprawie C-6/90 i 9/90, Francovich i inni przeciwko Republice Włoch
- wyrok TSUE w sprawie C-46/93 i C-48/93, Brasserie du Pecheur
15
Przesłanki odpowiedzialności państwa i ich charakter
• naruszenie normy przyznającej uprawnienia
2
• zasada efektywnej ochrony prawnej
TUDIA PODYPLOMOWE
• zasady prawne wspólne dlaSwszystkich
państw członkowskich UE
"OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII
•
EUROPEJSKIEJ
I W PRAWIE POLSKIM”
14
Geneza zasady odpowiedzialności państw członkowskich
- wyrok TSUE w sprawie C-6/90 i 9/90, Francovich i inni przeciwko Republice Włoch
- wyrok TSUE w sprawie C-46/93 i C-48/93, Brasserie du Pecheur
15
Przesłanki odpowiedzialności państwa i ich charakter
• naruszenie normy przyznającej uprawnienia
• kwalifikowana bezprawność
• związek przyczynowy
• szkoda
•
- kolejność rozstrzygania o przesłankach roszczenia
- środki tymczasowe
•
•
16
Odszkodowanie
• szkoda rzeczywista i utracony zysk
• szkoda musi wystąpić i być pewna, ale może być szkodą przyszłą
• zasada pełnego wynagrodzenia szkody
• równoważność ochrony
• zakaz bezpodstawnego wzbogacenia
17
Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną działalnością władzy sądowniczej
wyrok TSUE w sprawie C-224/01, Kobler
18
Sposób dochodzenia odszkodowania
• kompetencja sądów krajowych
3