3D pasywne kontra 3D aktywne

PRZEGLĄD
SPRZĘT I OSPRZĘT
Technologie wyświetlania obrazu 3D
3D pasywne
kontra 3D aktywne
Amator oglądania obrazu trójwymiarowego na płaskim monitorze czy ekranie telewizora ma praktycznie do wyboru dwie
technologie, pasywną i aktywną. Którą z nich wybrać? Werdykt nie jest jednoznaczny.
Technologia pasywna
Technologia aktywna
naprzemienna
migawka
do lewego
i prawego oka
odbiornik
sygnałów
synchronizacji
lewy obraz 4
prawy obraz 4
czarny
czarny
lewy obraz 3
prawy obraz 3
czarny
prawy obraz 1
lewy obraz 2
prawy obraz 2
czarny
czarny
lewy obraz 1
prawy obraz 1
lewy obraz 1
czarny
naturze obraz przestrzenny
tworzy się w naszym mózgu
dzięki temu, że oko lewe
i prawe obserwują tę samą scenę z nieco innej perspektywy. Kiedy obrazy
oglądane przez każde oko z osobna dotrą do ośrodka wzroku, są automatycznie porównywane i z różnic między
nimi jest wytwarzana informacja co
do trzeciego wymiaru. Spróbuj pokopać piłkę z kolegą, mając jedno oko zamknięte, a zrozumiesz, jak ważne jest
drugie dla oceny odległości. Rzeczywiście, popularne metody uzyskania
wrażenia trójwymiarowości płaskiego
ekranu polegają na tym samym. Różnią się tylko sposobem dostarczania
różnego widoku tej samej sceny do jednego i drugiego oka.
Pomysł, żeby do tego celu wykorzystać
okulary, wydaje się prosty i efektywny.
Każde z oczu jest przesłonięte elementem, który przepuszcza obraz właściwy i zatrzymuje jego część przeznaczoną do drugiego oka. Dzisiaj o względy
użytkowników konkurują dwie podstawowe technologie realizujące to
zadanie: pasywna i aktywna. Okulary
W
48
marzec 2012 | www.pcworld.pl
aktywne zwykle wymagają zasilania
i są wykonane z przełączalnych elementów, które „aktywnie” zatrzymują
obraz wtedy, kiedy jest przeznaczony
do drugiego oka. W przeciwieństwie
do nich okulary pasywne nie mają jakichkolwiek ruchomych elementów.
Z reguły mają soczewki z jakiegoś optycznie czynnego materiału, który pomaga rozróżnić obrazy przeznaczone
dla każdego oka.
Aktywna migawka
Technologia wykorzystująca okulary
aktywne jest obecnie bardzo mocno
popierana przez gigantów elektroniki
konsumpcyjnej. Nic dziwnego, skoro
wymaga od produkowanych obecnie
monitorów i odbiorników HDTV tylko niewielkich modyfikacji. Dają się
one w odbiornikach wprowadzić bez
większego problemu. Podstawowy
efekt uzyskiwany jest w okularach.
Ich „szkła” są wykonane z ciekłych
kryształów i filtra polaryzacyjnego.
Kiedy zostanie przyłożone napięcie, „szkło” ciemnieje i zatrzymuje
światło. Migawka zostaje zamknięta.
W tym samym czasie droga światła do
drugiego oka może być otwarta. Jeśli
momenty naprzemiennego zamykania i otwierania zsynchronizuje się
z odświeżaniem obrazu na ekranie,
można uzyskać efekt, o który chodzi.
Do jednego i drugiego oka będą docierały różne obrazy.
Podkręcanie tempa
Ze sposobu, w jaki obraz jest wytwarzany, wynika, że ekrany muszą być odświeżane co najmniej dwa razy szybciej
niż zwykle. Dlatego odbiorniki przystosowane do technologii 3D muszą mieć
minimalną częstotliwość odświeżania
120 Hz (czyli po 60 klatek na sekundę
dla każdego oka). I to jest w zasadzie
jedyne wymaganie dotyczące monitora lub telewizora – poza drobiazgiem
w postaci nadajnika impulsów synchronizujących do okularów. W wypadku komputerów stacjonarnych odpowiednią kartę graficzną i nadajnik
dostarcza Nvidia (mamy już drugą generację produktów 3D Vision, przeznaczoną specjalnie dla graczy: omawiamy
ją w opisie monitora Asusa).
TECHNOLOGIE WYŚWIETLANIA OBRAZU 3D
Na pierwszy rzut oka technologia aktywna wydaje się najtańsza. Tak jest,
ponieważ wymaga tylko pomnożenia
częstotliwości odświeżania aktualnie
produkowanych wyświetlaczy LCD
i plazmowych. Takie powiększenie nie
jest specjalnie trudne dla dzisiejszej
technologii. Wyświetlacze są oparte
na bardzo dojrzałych technologiach
wytwarzania LCD i plazm i z ich strony raczej nie będzie nieprzyjemnych
niespodzianek.
Jakie wady ma rozwiązanie z aktywną
migawką? Po pierwsze, niektóre osoby
mogą dostrzegać migotanie ekranu.
Producenci starają się temu zapobiec,
podnosząc częstotliwość odświeżania
do 240 Hz, a nawet 480 Hz. Po drugie,
okulary są zasilane z baterii. To poważna wada, której nie sposób wyeliminować. Okularom jest potrzebna
energia do przyłożenia potencjału, który ustawia ciekły kryształ w pozycji
umożliwiającej przepuszczanie lub zatrzymywanie światła. Dodatkowa moc
jest potrzebna do uzyskania łączności
z odbiornikiem. A wyczerpywanie się
baterii podczas wyświetlania filmu
nie będzie przyjemne.
Cenne okulary
Podczas gdy trójwymiarowe ekrany
korzystające z technologii migawkowej są niewiele droższe, to okulary
będą kosztować o wiele więcej niż ich
pasywne odpowiedniki. Przyczyną jest
oczywiście ich skomplikowana budowa. Wysoka cena może być barierą nie
do pokonania: wyobraźmy sobie koszt
zaproszenia kilku przyjaciół na oglądanie trójwymiarowego filmu – tylko
z tego powodu. Spodziewaliśmy się akcji promocyjnej, sprzedawania takich
okularów taniej, ale na razie niewiele
z tego wychodzi.
W sumie technologia migawkowa
sprawia wrażenie najbardziej zaawansowanej, gwarantuje czystość efektu
i ma szanse zdominować instalacje
kina domowego.
Technologia pasywna
Najprostsze z okularów biernych, anaglifowe, są wykonane z kolorowych
czerwono-zielonych albo czerwononiebiesko-zielonych „szybek”. Ogól-
SPRZĘT I OSPRZĘT
OKULARY PASYWNE
nakładki
na szkła lecznicze
nie rzecz biorąc okulary, pasywne
nie mają żadnych „aktywnych” ani
napędzanych części. Zamiast nich do
oddzielania obrazu do każdego oka
używany jest jakiś optyczny element.
W wypadku okularów anaglifowych,
obrazy przeznaczone do lewego i prawego oka są rzucone przez dwa projektory na ten sam ekran. Różnica tkwi
w odcieniu koloru, dzięki czemu do
obojga oczu docierają różne obrazy.
Jednak ta technologia ma spore ograniczenia. Użycie przyciemnionych
filtrów powoduje stłumienie i utratę
wierności kolorów i w konsekwencji
mało rzeczywiste obrazy.
Nowsze rozwiązania opierają się na
polaryzacji światła. Dwa projektory
rzucają obrazy spolaryzowane kołowo
„
Okulary aktywne zwykle
wymagają zasilania i są wykonane
z przełączalnych elementów,
które „aktywnie” zatrzymują
obraz dla jednego oka, kiedy
jest przeznaczony do drugiego.
Okulary pasywne nie mają
jakichkolwiek ruchomych
elementów.
„
w przeciwne strony. Jeśli takie światło napotka okular, który polaryzuje
w przeciwnym kierunku, zostaje zatrzymane. Jeśli polaryzacja jest taka
sama, będzie przepuszczane. W ten sposób oddzielny obraz jest dostarczony do
okulary zasilane
baterią
odbiornik
sygnału
cewka
OKULARY
AKTYWNE
obwody
sterowania
każdego oka. Wykorzystanie polaryzacji kołowej zamiast liniowej pozwala
użytkownikowi na pochylenie głowy
bez utraty efektu. Nie trzeba dwóch
projektorów, gdyż kierunek polaryzacji
kołowej można szybko zmieniać.
Wspólne piksele
Jedną z najważniejszych zalet technologii pasywnej jest dobra separacja
widoków dla lewego i prawego oka.
Dzięki niej unikamy zakłóceń, które
osłabiają efekt 3D. Nie ma też żadnych
problemów z migotaniem, kolory są
bogate i nasycone. Pasywne okulary
są bardzo tanie. Nietrudno się zaopatrzyć w większą ich liczbę, planując
imprezę z wyświetlaniem 3D w roli
głównej.
Jednak ta technologia ma kilka wad,
które nie sprzyjają jej upowszechnieniu. Nietrudno ją zastosować w projektorach, ale wykonanie odpowiedniego ekranu jest już dość kosztowne.
Problemy są także z wyświetlaczami
LCD i plazmowymi. To one muszą
polaryzować obraz w odpowiedni sposób, co zwiększa koszty wytworzenia
samego ekranu. A ponieważ obraz jest
wyświetlany jednocześnie dla lewego
i prawego oka, to dla jednego z nich
może mieć tylko połowę wszystkich
dostępnych pikseli (w pionie lub w poziomie). Według przeciwników technologii pasywnej takiego obrazu nie
można uznać za HD. Aktualnie toczy
się wojna na ekspertyzy, ale dla nas,
użytkowników, istotne są tylko liczby.
1920 x 1080 pikseli to nie to samo co
960 x 1080 albo 1920 x 540.
Marek Czapelski
marzec 2012 | www.pcworld.pl
49
PRZEGLĄD
SPRZĘT I OSPRZĘT
Ä
ASUS VG278H
Aktywne 3D dla graczy
C JI
WYB
RED
AK
ÓR
11/2011
6,3
Rozdzielczość matrycy
Odświeżanie
Rodzaj matrycy i podświetlenie
Czas reakcji
Technologia 3D
Złącza
CENA
1920 x 1080 pikseli
120 Hz
TN / LED
2 ms
aktywna
D-Sub, DVI, HDMI
3499 zł
MOŻLIWOŚCI
JAKOŚĆ
7,7
4,1
WYDAJNOŚĆ
6,4
OPŁACALNOŚĆ
6,7
6,3
OCENA KOŃCOWA
sus VG278H jest pierwszym monitorem korzystającym z nowej wersji technologii migawkowej wyświetlania obrazu 3D udoskonalonej z myślą
A
Ä
AOC E2352PHZ
Lekko i tanio
C JI
WYB
RED
AK
ÓR
11/2011
6,4
Rozdzielczość matrycy
Odświeżanie
Rodzaj matrycy i podświetlenie
Czas reakcji
Technologia 3D
Złącza
CENA
1920 x 1080 pikseli
60 Hz
TN / LED
5 ms
pasywna
D-Sub, DVI, HDMI
999 zł
MOŻLIWOŚCI
JAKOŚĆ
7,3
5,3
WYDAJNOŚĆ
OPŁACALNOŚĆ
6,5
4,8
OCENA KOŃCOWA
6,4
OC e2352Phz jest monitorem przystosowanym do wyświetlania obrazu 3D w technologii pasywnej. Oprócz
odbiornika w komplecie są okulary pola-
A
50
marzec 2012 | www.pcworld.pl
o graczach. Poprawiono przede wszystkim jasność i szybkość matrycy wykonanej w technologii TN – mamy 120-hercowe odświeżanie i 2-milisekundowy
czas reakcji. Powiększono pole widzenia specjalnych okularów dostarczanych z monitorem. To reakcja na skargi
użytkowników, którym przeszkadzały
różne efekty na granicy jednego i drugiego obszaru.
Matryca ma rozdzielczość Full HD
(1920 x 1080). Jest podświetlana białymi
LED-ami z bardzo dużą jasnością. W specyfikacji jest 300 cd/m2, w rzeczywistości
jest o następną setkę wyższa.
Możliwości
Asus ma większe możliwości regulacji
położenia ekranu niż zwykle. Do zmiany
kąta nachylenia dochodzi regulacja wysokości i możliwość obrotu monitora na
podstawie. Odbiornik ma komplet złączy sygnałowych w tym HDMI w wersji
1.4 z HDCP, Dual-link DVI-D oraz typowy D-Sub. W części dźwiękowej mamy
dwa głośniki i trzy gniazdka różnego
rodzaju.
ryzacyjne oraz druga para, bez nauszników, do nakładania na szkła korekcyjne.
Na dołączonym krążku jest aplikacja TriDef Media Player do odtwarzania 3D.
Monitor został wyposażony w 23-calowy
ekran z rozdzielczością 1920 x 1080 pikseli. Podświetlenie za pomocą białych
LED-ów jest umieszczone wzdłuż krawędzi. Technologia pasywna nie wymaga
częstszego odświeżania, więc w AOC zostało 60 Hz. Matryca została wykonana
w technologii TN, więc monitor ma nie
najlepsze kąty widzenia (170/160 stopni)
i przeciętny czas reakcji (5 ms).
Możliwości
Wśród przycisków do sterowania pracą
monitora i nawigacji po menu ekranowym są dwa tzw. szybkie. Jeden służy do
wyłączania efektu 3D, drugi do wyboru
źródła sygnału z trzech dostępnych możliwości (D-Sub, DVI i HDMI). Mamy także
kilka ustawień zmniejszających jasność
podświetlenia odpowiednio do wyświetlanej treści (tekst, WWW, gry, filmy
i sport) i trzy nieopisane opcje gammy.
Na liście języków obsługiwanych przez
Wydajność
Menu ekranowym steruje się za pomocą
sześciu przycisków. Większość, fabrycznie przygotowanych profili ma zbyt dużą
jasność i tak nie nadaje się do wykorzystania w kameralnych warunkach. Kąty
widzenia, szczególnie w pionie, są gorsze
niż w innych, ciemniejszych TN. Fabryczna kalibracja nie jest najlepsza, w dodatku niewiele daje się poprawić. dE zmniejszyliśmy z 12 do 5, temperaturę z 7450 K
do 6520, ale to średnia mocno zależna od
intensywności. Nieźle wypadła próba
równomierności oświetlenia (94%).
Lepiej wypada Asus w swej specjalności,
odtwarzaniu obrazu 3D. Dodatkowa jasność pozwala lepiej odseparować obrazy
do jednego i drugiego oka, poprawia się
głębia, a z nią wrażenie trójwymiarowości. Ani menu ekranowe, ani żadna
z dwóch instrukcji (instalacji i użytkowania) nie są spolonizowane.
WERDYKT PC WORLDA
najlepsze 3D • bardzo szybka matryca
wysoka cena • zbyt jasne proile
menu ekranowe brak polskiego, to samo
dotyczy instrukcji.
Wydajność
Menu ekranowe jest udziwnione
i trudne w użyciu, łatwiej skorzystać
z aplikacji, która wszystkie opcje potrafi ustawić z poziomu Windows. Fabrycznie monitor skalibrowano na zimne
światło, 8000 K, co raczej odpowiada
oświetleniu sklepowemu. W czasie testów poprawiliśmy współczynnik dE
z 19,7 na 3,9 i temperaturę barwową do
6400. Kontrast odbiega na niekorzyść
od nominalnego, na dodatek spadł z 700
do 640:1 na skutek kalibracji kolorów.
Szarości zrównoważyły się nieźle, test
ciemnych cieni wypadł marnie. Równomierność podświetlenia ekranu należy
do przeciętnych (93%). Monitor zużywa
sporo energii, nawet do 38 W w czasie
pracy i 0,3 W podczas czuwania.
WERDYKT PC WORLDA
niska cena • tanie i lekkie okulary
przeciętna jakość obrazu
TECHNOLOGIE WYŚWIETLANIA OBRAZU 3D
Ä
SONY KDL-46HX920
Telewizor aktywny
7,0
Matryca
Podświetlenie
Rozdzielczość
Odświeżanie
Technologia 3D
CENA
LCD 46 cali
LED matrycowe
1920 x 1080 pikseli
200 Hz
aktywna
8190 zł
OBRAZ
4,9
FUNKCJE
OPŁACALNOŚĆ
9,2
2,5
7,0
OCENA KOŃCOWA
ony KDL-46HX920 należy do serii najnowszych odbiorników, w których
zamieniono sposób podświetlenia ekranu
z lamp jarzeniowych na białe LED-y.
KDL-46HX920 jest telewizorem 3D korzystającym z technologii migawkowej.
S
Ä
LG 47LW570S
6,8
Matryca
Podświetlenie
Rozdzielczość
Odświeżanie
Technologia 3D
CENA
LCD 47 cali
LED krawędziowe
1920 x 1080 pikseli
100 Hz
pasywna
4399 zł
4,7
FUNKCJE
OPŁACALNOŚĆ
OCENA KOŃCOWA
8,8
4,5
6,8
G 47LW570S pochodzi z nowej serii telewizorów Cinema 3D. Obraz 3D jest
oglądany poprzez lekkie i tanie okulary
polaryzacyjne. Producent dostarcza także
oprogramowanie do konwersji normalnego, płaskiego obrazu na przestrzenny.
L
Możliwości
Wyposażenie odbiornika jest imponujące. Jest tuner analogowy i cyfrowe: DVBT (naziemny) oraz DVB-C (kablówka). Są
cztery gniazda HDMI, wejście VGA do
komputera, dwa USB, z których jedno
jest zasilane. Za pośrednictwem internetu można skorzystać z 28 portali. Nawigacja po dobrze pomyślanym interfejsie
przebiega sprawnie, ale z dwoma wyjątkami. Pierwszy – gdy jest potrzebna pomoc, okazuje się, że jest tylko w wersji
elektronicznej, a trudno na tym samym
ekranie rozwiązywać problem i jedocześnie czytać receptę. Druga przykrość
zdarza się w razie konieczności wpisania
tekstu, chociażby hasła do Youtube’a.
Możliwości
Telewizor pasywny
OBRAZ
W komplecie znajdują się dwie pary odpowiednich okularów.
Ekran ciekłokrystaliczny ma 46-calową
przekątną i panoramiczne proporcje 16:9.
Rozdzielczość jest zgodna ze standardem
Full HD i wynosi 1920 x 1080 pikseli. Matryca może odświeżać się 200 razy na
sekundę, dzięki czemu obraz 3D jest bardziej płynny.
Menu ekranowe telewizora jest łatwe
w użyciu, z logicznie pogrupowanymi
funkcjami. Wygodny i łatwy w użyciu
tryb Kreator obrazu pozwala porównać
efekty, jakie daje np. zmiana jasności czy nasycenia kolorów. Odbiornik
dysponuje dwoma portami USB 2.0
i sprawnie odtwarza z podłączonych do
niego napędów zdjęcia cyfrowe i pliki
audio oraz filmy. Ma tuner do odbioru
analogowej i cyfrowej naziemnej oraz
kablowej telewizji oraz sygnału dostarczanego z satelity.
Internet można podłączyć przewodem,
albo skorzystać z „dongla” Wi-Fi, podłączanego do USB. Za ich pośrednictwem
otrzymamy dostęp do wybranych serwisów internetowych, takich jak ipla, YouTube, AccuWeather czy Picasa. Nie ma
możliwości wyświetlenia dowolnej strony WWW, nawet w ubogiej formie.
Wydajność
Producent przygotował sześć predefiniowanych trybów, dobranych do rodzaju
sygnału wideo. Trzy z nich, Kino, Expert
SPRZĘT I OSPRZĘT
Zaczyna się koszmar mozolnego wstukiwania liter za pomocą kilkuprzyciskowej wirtualnej klawiatury, podobnej do
telefonicznej.
Wydajność
Telewizor radził sobie zarówno w szybkich, jak i wolnych scenach. Na sekwencjach 3D nie dostrzegliśmy crosstalku.
Poza ogólnym wyborem temperatury jest
także możliwość regulacji balansu bieli
za pomocą dwupunktowej korekcji. Ten
system zadziałał nie najlepiej, przydałby
się bardziej dokładny, dziesięciopunktowy. dE równe 5,1 nie jest najgorszym
wynikiem, ale od telewizora najwyższej
klasy wymaga się więcej.
Kontrast wypadł bardzo dobrze (800:1),
przeciętnie równomierność podświetlenia (91%). Błyszczący ekran podkreślał
kontrast, ale do oglądania w nasłonecznionym pokoju jest nie najlepszy.
WERDYKT PC WORLDA
dopracowana stylistyka • dobra obsługa 3D • idealna
płynność obrazu
wysoka cena • brak przeglądarki WWW • beznadziejna
klawiatura wirtualna
1 i 2, przeznaczone są do oglądania filmów.
Zwraca uwagę brak profili THX, dostępnych w najdroższych modelach. Oryginalne profile były nie najlepiej zestrojone,
dopiero ręczna korekta za pomocą systemu dwupunktowego dała obraz bliski
ideałowi. W arsenale retuszy jest jeszcze
bardziej pracochłonny system dziesięciopunktowy. Lepsze profile operują na
zmniejszonej jasności dochodzącej do 100
cd/m2. W konsekwencji kontrasty także
nie mogą być duże. Niemniej jednak poziom 200 czy 300 do jednego wystarcza do
komfortowego oglądania filmów. W trybach bardziej dynamicznych jasność
może wzrosnąć nawet trzykrotnie, podobnie jak kontrast. Podświetlenie matrycy
okazało się bardzo nierównomierne – 81
procent to jeden z najgorszych wyników.
Przyczyniły się do tego niedoświetlone
rogi, może wskutek błędnego działania
systemu stref podświetlających.
WERDYKT PC WORLDA
tanie okulary 3D • wygoda obsługi • elegancki wystrój
ograniczone funkcje internetowe • nierównomierne
podświetlenie
marzec 2012 | www.pcworld.pl
51