Euharistie, Spovedanie, Martiriu

SPRAWOZDANIA
223
PIOTR KOPIEC *
„EUHARISTIE, SPOVEDANIE, MARTIRIU”
(EUCHARYSTIA, SPOWIED, MCZESTWO)
Midzynarodowa Konferencja Naukowa
na Uniwersytecie Babe¸-Bolyai w Klu-Napoka (Rumunia)
w dniach 3-6 listopada 2014 roku
W dniach 3-6 listopada 2014 r. pracownicy Instytutu Ekumenicznego KUL: ks. dr
hab. Przemysaw Kantyka, prof. KUL i dr Piotr Kopiec wzili udzia w Midzynarodowej Konferencji Naukowej zatytuowanej „Euharistie, Spovedanie, Martiriu” (Eucharystia, Spowied, Mcze
stwo) w Klu-Napoka (Cluj-Napoca) w Rumunii. Organizatorami sympozjum byli Wydzia Teologii Prawosawnej Uniwersytetu BabeèBolyai oraz Metropolita Prawosawny Kluu, Maramureszu i S¹laj.
Miejsce konferencji mocno okrelio jej charakter. Uniwersytet Babeè-Bolyai jest
jedn z najstarszych i najwaniejszych uczelni rumu
skich, pocztkami sigajc
1580 r., kiedy król polski i ksi Siedmiogrodu Stefan Batory wyda dokument
o zaoeniu w Klu Kolegium Jezuickiego. Istotn dla Polaków informacj jest fakt,
e akt ten opublikowany zosta w Wilnie, a pierwszym rektorem uczelni by polski
jezuita Jakub Wujek (Vangrovitius). Jezuici przez prawie dwa wieki (z dwunastoletni
przerw, kiedy to zgromadzenie zostao wygnane z Siedmiogrodu) kontynuowali
swoj dziaalno, a do 1773 r., kiedy papie Klemens XIV rozwiza zakon. Trzy
lata póniej szko przejli pijarzy. Uczelnia skadaa si wtedy z czterech wydziaów:
filozofii, prawa, medycyny i teologii. A do 1872 r. w Kluu istniay trzy placówki
wyszego stopnia edukacji: Kolegium Pijarskie, Kolegium Reformowane oraz Gimnazjum Unitaria
skie.
Rok 1872 jest kolejnym punktem zwrotnym w historii uczelni. Na mocy ustawy
uchwalonej przez parlament wgierski i podpisanej przez cesarza Franciszka Józefa
powsta Uniwersytet w Kluu, z obowizujcym wgierskim jzykiem wykadowym.
Skada si z czterech autonomicznych wydziaów: prawa i polityki, medycyny, filozofii, literatury i historii i wreszcie matematyki i nauki przyrodniczych. W prawie
czterdziestoletnim okresie, do upadku Cesarstwa Austro-Wgierskiego, w uczelni
studiowao ponad czterdzieci tysicy studentów.
Dr PIOTR KOPIEC – adiunkt Katedry Teologii Protestanckiej w Instytucie Ekumenicznym KUL;
adres do korespondencji – e-mail: [email protected]
ROCZNIKI TEOLOGICZNE 62: 2015 z. 7
DOI: http://dx.doi.org/10.18290/rt.2015.62.7-19
224
SPRAWOZDANIA
W nowej rzeczywistoci po I wojnie wiatowej, kiedy to Klu wraz z caym
Siedmiogrodem wszed w skad pa
stwa rumu
skiego, Uniwersytet w Kluu sta si,
na mocy dekretu króla Rumunii Ferdynanda I, uczelni rumu
sk, z jzykiem wykadowym rumu
skim. Ju w pierwszych semestrach funkcjonowania liczba studentów
oscylowaa wokó dwóch tysicy. Struktura wydziaów pozostaa podobna do tej
sprzed wojny. Zmieniona zostaa natomiast jej nazwa, i w ty czasie brzmiaa ona
Narodowy Uniwersytet Dacji Wyszej, a jeszcze póniej, od 1927 r., przemianowana
zostaa ona na Uniwersytet Króla Ferdynanda I. W trakcie II wojny wiatowej prace
wydziaów przeniesiono do Sybina i Timiszoary, natomiast w Kluu wadze wgierskie zaoyy Uniwersytet Franciszka Józefa.
W powojennej rzeczywistoci, kiedy wadze w Rumunii przejli komunici,
uczelnia kilkukrotnie przechodzia gbokie zmiany strukturalne. Zreorganizowano
prac wydziaów, powstay równie nowe. W wyniku politycznych czystek wielu
wykadowców stracio prac. W latach 1945-1959 w miecie istniay dwie uczelnie:
Uniwersytet w Klu, od 1948 r. przemianowany na Uniwersytet Babeè, z rumu
skim
jzykiem wykadowym, oraz Uniwersytet Bolyai, dziaajcy od 1945 r., z wgierskim
jzykiem wykadowym. W 1959 r. obie uczelnie poczyy si, tworzc Uniwersytet
Babeè-Bolyai. Tak w trakcie funkcjonowania w systemie komunistycznym, jak i po
upadku komunizmu i przystpieniu Rumunii do Unii Europejskiej uniwersytet by
i jest jedn z najwikszych uczelni rumu
skich, zarówno pod wzgldem liczby studentów, jak i wydziaów oraz jednym z najwaniejszych orodków intelektualnych
w kraju.
Wielonarodowa i wielowyznaniowa historia odcisna szczególny rys na charakterze uczelni. Jest miejscem, gdzie natychmiast odczuwa si otwarto i dialog. Najlepiej obrazuje to struktura wydziaów: Uniwersytet Babeè-Bolyai jest prawdopodobnie jedynym na wiecie, gdzie funkcjonuj cztery autonomiczne wydziay teologii: prawosawnej, katolickiej, reformowanej i grekokatolickiej. Wspópraca ekumeniczna realizuje si w praktyce w wielu wspólnych przedsiwziciach oraz w codziennych yczliwych kontaktach midzy pracownikami.
Przebieg konferencji dostarczy równie dalszych ciekawych spostrzee
. Referaty i inne wystpienia cieszyy si du frekwencj, której towarzyszyo równie
zainteresowanie tematyk. wiadczyy o tym bardzo ywe dyskusje, które przenoszono póniej do kuluarów i restauracji, gdzie zapraszani byli uczestnicy. Temat sympozjum w zamyle by bardzo szeroki: „Eucharystia, Spowied, Mcze
stwo” i pozwoli na przedstawianie zagadnie
w rónym stopniu powizanych z sformuowanym w nim zestawieniu.
Prace odbyway si w trzech sekcjach: teologii biblijnej i systematycznej, teologii
historycznej i praktycznej, muzykologii i sztuce. Muzyka i sztuka stanowiy zreszt
istotn opraw konferencji, jednym z istotnych jej punktów by bowiem wystp chóru
metropolitarnego, który zaprezentowa zbiór utworów pt. Psalmodia Transilvanica.
Sympozjum zainaugurowane zostao uroczystym naboe
stwem Te Deum, które od-
SPRAWOZDANIA
225
byo si w nowo powstaej i jednoczenie sprawiajcej wielkie wraenie kaplicy
Wydziau Teologii Prawosawnej. Nastpnie w Aula Magna wydziau Andrei ANDREICUT, Metropolita Prawosawny Kluu, Maramureszu i S¹laj wraz z Rektorem Uniwersytetu Prof. Ioanem-Aurel POPEM i wadzami Wydziau Teologii Prawosawnej
dokonali uroczystego otwarcia. Na uroczystoci obecni byli równie przedstawiciele
pa
stwa oraz wadz samorzdowych, a take pozostaych wydziaów uczelni. Metropolita dokona równie oficjalnego zamknicia konferencji.
Wykady odbyway si przez dwa dni. Zasadniczo dominoway zagadnienia zwizane z teologi Eucharystii, liturgik, eklezjologi i histori chrzecija
stwa w Rumunii, cho zestaw ten nie wyczerpuje bogatego zbioru tematów poruszanych podczas
konferencji. Bardzo wiele referatów odnosio si do postaci Konstantyna Brâncoveanu, uznanego przez Koció rumu
ski za witego Hospodara Wooszczyzny
w latach 1688-1714, osoby zajmujcej szczególne miejsce w historii Rumunii ze
wzgldu na zasugi w rozwijaniu i umacnianiu tosamoci rumu
skiej, zwaszcza
poprzez kultur i organizacj pa
stwa i spoecze
stwa.
Pracownicy Instytutu Ekumenicznego wystpili z wykadami prezentujcymi wyniki bada
nad dziaalnoci wiatowej Rady Kocioów, podejmowanymi w ramach
projektu zatytuowanego Ekumeniczne interpretacje procesów globalizacyjnych w dziaalnoci wiatowej Rady Kocioów, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.
Ks. dr hab. Przemysaw K ANTYKA, prof. KUL w wykadzie The Arduous Way to the
Common Christian Witness on Eucharist in the Light of the Documents of the World
Council of Churches zreferowa prowadzony na onie RK dialog na temat Eucharystii, natomiast dr Piotr Kopiec w wykadzie An Ecumenical Silence: Does the World
Council of Churches Support Persecuted Christians? odniós si do wynikajcych
z globalizacji rónorakich politycznych i kulturowych uwarunkowa
postawy RK
wobec problemu przeladowania chrzecijan.
Dwa pene dni oraz wspólne niadanie w dzie
wyjazdu dostarczyy wielu okazji
do rozmów, wymiany dowiadcze
, wzajemnych inspiracji oraz nawizywania ekumenicznych relacji. Uniwersytet Babeè-Bolyai pokaza si jako miejsce dialogu i rzetelnoci naukowej, ywego zainteresowania teologi i wpywem teologii na spoecze
stwo i kultur, nie tylko ze strony wykadowców, ale i studentów, o czym wiadczya bardzo dua frekwencja. Podobnie jak uczelnia, zaprezentowa si sam KluNapoka – dynamiczne, ywe i otwarte miasto, piknie pooone u stóp Karpat i nad
brzegami Samoszu, pene piknej austro-wgierskiej architektury i dumne ze swej zarówno rumu
skiej, jak i siedmiogrodzkiej tosamoci.