Świat Butów

PROMOCJA
Projekt wspó∏finansowany ze Êrodków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
Umowy licencyjne jako metoda komercjalizacji w∏asnoÊci intelektualnej firmy
Rodzaje umów licencyjnych
O
kreÊlony powy˝ej zakres analizy poj´cia umów licencyjnych wymaga
wst´pnego wyjaÊnienia dwóch zagadnieƒ: w∏asnoÊci intelektualnej i komercjalizacji.
W∏asnoÊç intelektualnà generalnie okreÊliç
mo˝na jako zbiór dóbr niematerialnych powsta∏ych jako efekt naukowej, innowacyjnej,
artystycznej, itp. dzia∏alnoÊci cz∏owieka. W ramach w∏asnoÊci intelektualnej ochronie prawnej podlegajà zatem utwory w rozumieniu prawa autorskiego, bazy danych – na podstawie
ustawy o ochronie baz danych, wynalazki, wzory u˝ytkowe, wzory przemys∏owe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne i topografie uk∏adów scalonych – zgodnie z przepisami prawa
w∏asnoÊci przemys∏owej, a tak˝e odmiany roÊlin uregulowane w ustawie o ochronie prawnej odmian roÊlin1. Natomiast poj´cie komercjalizacji w∏asnoÊci intelektualnej okreÊliç
mo˝na jako transfer wytworów dzia∏alnoÊci
ludzkiej w sfer´ gospodarki, tzn. gospodarcze
korzystanie z w∏asnoÊci intelektualnej. Zawieranie umów licencyjnych, obok sprzeda˝y praw
w∏asnoÊci intelektualnej stanowi g∏ównà strategi´ komercjalizacji tych uprawnieƒ, gdy˝
umo˝liwia przedsi´biorstwom wprowadzanie
na rynek szeroko rozumianych „pomys∏ów”
(np. znaki towarowe, wzory przemys∏owe, wynalazki) z pomini´ciem cz´sto d∏ugotrwa∏ego
i kosztownego procesu twórczego.
Analizujàc tematyk´ umów licencyjnych nale˝y dodatkowo zwróciç uwag´ na ró˝nic´ mi´dzy poj´ciami „umowa licencyjna” i „licencja”.
Umowa licencyjna oznacza porozumienie (kontrakt) mi´dzy licencjodawcà – podmiotem
uprawnionym (np. z patentu) i licencjobiorcà
– podmiotem uzyskujàcym upowa˝nienie do
korzystania z praw licencjodawcy, natomiast „licencja” to przedmiot umowy licencyjnej, czyli
wspomniane upowa˝nienie do korzystania z cudzego prawa. Wskutek zawarcia umowy licencyjnej licencjobiorca otrzymuje wi´c prawo do
korzystania z cudzej w∏asnoÊci intelektualnej
w granicach okreÊlonych w porozumieniu. Regulacje prawne dotyczàce umów licencyjnych
wykazujà pewne równice charakterystyczne dla
danego przedmiotu w∏asnoÊci intelektualnej,
mo˝liwe jest jednak wyodr´bnienie generalnych zasad w∏aÊciwych dla tego rodzaju kontraktów i krótkie ich omówienie na przyk∏adzie
umowy licencyjnej dotyczàcej wynalazku.
Ma∏opolska Agencja Rozwoju
Regionalnego S.A. zaprasza do
korzystania z bezp∏atnych us∏ug
Wirtualnego Rzecznika
Patentowego na stronie:
www.marr.pl/rzecznik.
Przede wszystkim umowa licencyjna, jako
porozumienie okreÊlajàce warunki korzystania
z w∏asnoÊci intelektualnej – np. wynalazku –
powinna zawieraç upowa˝nienie (licencj´) do
korzystania z tego wynalazku w okreÊlonym zakresie (terytorialnym, czasowym i przedmiotowym). Po drugie, umowa licencyjna obj´ta jest
zakresem przyj´tej w prawie cywilnym swobody umów, która w omawianym przypadku przyznaje licencjobiorcy wolnoÊç w wyborze kontrahenta i ukszta∏towania treÊci umowy, oczywiÊcie w granicach dopuszczalnych przez prawo. Nale˝y przy tym zauwa˝yç, ˝e pod poj´ciem
umowy licencyjnej w rzeczywistoÊci kryje si´
kilka jej rodzajów, tj. umowa odp∏atna i nieodp∏atna, ograniczona i nieograniczona, wy∏àczna i niewy∏àczna oraz sublicencja.
Istnieje mo˝liwoÊç przeprowadzenia
bezp∏atnego seminarium z zakresu
w∏asnoÊci intelektualnej.
Odnoszàc si´ do pierwszego podzia∏u trzeba zaznaczyç, ˝e odp∏atnoÊç umowy zale˝y od
woli stron, brak jest bowiem przepisów prawnych kszta∏tujàcych po stronie licencjobiorcy
obowiàzek p∏acenia za korzystanie z w∏asnoÊci
intelektualnej, np. wynalazku. Podobnie, sposób uiszczania nale˝noÊci przez licencjobiorc´
pozostawiony jest porozumieniu stron – mogà
byç to zarówno op∏aty jednorazowe, jaki i okresowe, wnoszone w sta∏ej wysokoÊci albo pro-
porcjonalne do korzyÊci osiàganych przez licencjobiorc´ z wynalazku (np. procent z zysku). Przedstawione wy˝ej rozró˝nienie pozwala na dalszà charakterystyk´ umowy licencyjnej w odniesieniu do zakresu udzielonego
w niej upowa˝nienia. Strony takiej umowy mogà bowiem postanowiç, ˝e upowa˝nienie b´dzie mia∏o charakter ograniczony (licencja
ograniczona) wzgl´dem uprawnieƒ licencjodawcy, bàdê nieograniczony (licencja nieograniczona), a wi´c pokrywajàcy si´ z zakresem
uprawnieƒ udzielajàcego licencji (np. prawo
do produkowania, sprzeda˝y, a tak˝e dokonywania modyfikacji wynalazku). Inny jeszcze podzia∏ zak∏ada mo˝liwoÊç zawierania umów licencyjnych niewy∏àcznych (kilka podmiotów
jest uprawnionych do komercjalizacji wynalazku) albo wy∏àcznych, czyli przyznajàcych licencj´ wy∏àcznà jednemu licencjobiorcy i zobowiàzujàcych licencjodawc´ do nieudzielania
dalszych upowa˝nieƒ innym podmiotom. Wyró˝niç mo˝na jeszcze jeden rodzaj umowy licencyjnej, tj. dalsza umowa licencyjna, której
przedmiotem jest sublicencja. Sublicencja jest
udzielana w wyniku porozumienia zawartego
mi´dzy licencjobiorcà i kolejnym podmiotem.
Zawieranie umów licencyjnych mi´dzy podmiotami jest niewàtpliwie dzia∏aniem korzystnym zarówno z punktu widzenia licencjodawcy,
jak i licencjobiorcy. Przede wszystkim udzielanie licencji, w odró˝nieniu od sprzeda˝y praw
daje uprawnionemu mo˝liwoÊç czerpania d∏ugotrwa∏ych zysków powstajàcych w wyniku komercjalizacji, natomiast licencjobiorca zyskuje
mo˝liwoÊç gospodarczego wykorzystywania cudzych praw bez ponoszenia w∏asnych, cz´sto
znaczàcych kosztów zwiàzanych z ich opracowaniem. Ponadto, korzystanie z w∏asnoÊci intelektualnej przez licencjobiorc´ jest to˝same
z u˝ywaniem prawa przez uprawnionego, co
ma szczególne znaczenie z punktu widzenia
obowiàzku u˝ywania znaków towarowych.
Dr Mariusz Kondrat
1. Zakres proponowany przez J. Bart´ i R. Markiewicza,
J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa 2010, s. 17
WŁASNOÂå INTELEKTUALNA – NIEDOCENIONY POTENCJAŁ PRZEDSI¢BIORSTWA
Ma∏opolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
ul. Kordylewskiego 11 • 31-542 Kraków • tel.: 12 617 66 21, 417 74 22 • www.marr.pl