Kung-fu nr 2 - Hu Lung Pai Kung-Fu
Transkrypt
Kung-fu nr 2 - Hu Lung Pai Kung-Fu
KUNG FU WYDANIE 2. WRZESIEŃ 2006 KWARTALNIK KUNG-FU I VO TEMAT NUMERU: SZTUKA WALKI Z WIETNAMU NASZE GŁÓWNE CELE JAK TO CZYTAĆ? ZARYS HISTORII KUNG-FU (2) JUELI – ROGATE WĄTPLIWOŚCI TAJEMNICE SYSTEMU PIĘCIU ZWIERZĄT CHIŃSKIE KUNG-FU W WIETNAMIE HISTORIA WIETNAMSKIEJ SZTUKI WALKI VOVINAM VIET VO DAO ETAPY ROZWOJU VOVINAM VIET VO DAO HISTORIA VIET VO DAO W POLSCE ROZWÓJ VOVINAM VIET VO DAO W POLSCE VIET TAI CHI RYSZARD DUNG TIAN JÓŹWIAK VIN-XUAN – WIETNAMSKI WING CHUN O GDAŃSKIEJ SZKOLE VO SZKOŁY I ORGANIZACJE OGÓLNOPOLSKI ZLOT KUNG-FU I VO 2 3 5 8 6 15 18 28 30 33 35 38 41 42 45 46 47 Zapraszamy do lektury drugiego numeru naszego magazynu. Przedstawiamy tutaj przede wszystkim systemy pochodzące z Wietnamu oraz wietnamskie warianty szkół chińskich. Drugi odcinek historii kung-fu omawia początki pisanej historii – ilość informacji jest tutaj jeszcze skromna, ze względu na niezbyt liczne materiały źródłowe z tej epoki. Znacznie obszerniejsze będą odcinki poświęcone późniejszym erom. Na naszym pierwszym ogólnopolskim zlocie spotkamy się 21-22 października w Warszawie. Ilustrowane relacje z pokazów i warsztatów zaprezentujemy w numerze grudniowym. Redaktor naczelny: Andrzej Kalisz e-mail: [email protected] tel. 0603 427 087 Redakcja: Zespół instruktorów Kung-fu i Vo Publikowane artykuły wyrażają wiedzę i opinie poszczególnych autorów NASZE GŁÓWNE CELE W poprzednim wydaniu poinformowaliśmy Czytelników o naszej inicjatywie wspólnego działania na rzecz popularyzacji w Polsce Kung-Fu i Vo. Tym razem chcielibyśmy bardziej sprecyzować założenia i cele powstającej organizacji. • Chcemy wspólnie promować w Polsce tradycyjne sztuki walki z Chin (Kung-Fu) i z Wietnamu (Vo), • Zajmujemy się systemami tradycyjnymi, w Chinach określanymi też jako „ludowe”. Chcemy by były one wyraźnie odróżniane od systemów czysto sportowych i tzw. standaryzowanych wariantów systemów tradycyjnych, ponieważ są to zupełnie odrębne zjawiska. • Będziemy dbać, by instruktorzy poznawali dogłębnie tradycyjne systemy, aby mogli propagować rzetelną wiedzę o nich, • Będziemy dążyli do wyjaśnienia nieporozumień i rozwiania mitów, jakie narosły wokół chińskich i wietnamskich sztuk walki, • Będziemy wspólnie dbać o stały wzrost poziomu nauczania tradycyjnych chińskich i wietnamskich sztuk walki w Polsce oraz poziomu wyszkolenia adeptów, • Zamierzamy działać na rzecz pełniejszego uświadomienia naszym adeptom i społeczeństwu wielkiego bogactwa i różnorodności tradycyjnych chińskich i wietnamskich sztuki walki oraz występujących w nich różnych nurtów, by zapobiec tendencjom nadmiernie monopolistycznym i unifikacyjnym, zagrażającym temu bogactwu i różnorodności, • Chcemy by oczywiste dla wszystkich stały się walory i wartości tkwiące w uprawianiu autentycznych chińskich i wietnamskich sztuk walki, by jasne było, że to co robimy odbywa się z korzyścią dla naszego społeczeństwa. 2 JAK TO CZYTAĆ? Wykorzystując w naszych opracowaniach terminologię chińską posługujemy się transkrypcją łacińską. Pewien problem stanowi to, że ponieważ różne sztuki walki pochodzą z różnych części Chin, gdzie na co dzień mówi się różnymi dialektami (właściwiej byłoby powiedzieć różnymi językami, tak bardzo się one między sobą różnią), to autorzy piszący o swoich stylach posługują się terminologią zaczerpniętą z różnych dialektów/języków chińskich. W dodatku dla każdego z tych dialektów stosowane są różne formy transkrypcji. gdzie stosowano inne formy transkrypcji. Istniała też dawniej specyficzna transkrypcja polska, oparta na francuskiej. Sprawiało to, że jeśli ktoś nie był sinologiem, doskonale znającym różne transliteracje narodowe dla języka chińskiego, nie był w stanie odróżnić, czy różne źrodła mówiły o tym samym, czy o czymś innym. Zdarzało się, że wśród mistrzów określonej sztuki walki kilkakrotnie wymieniano tą samą osobę, której nazwisko było na różne sposoby zapisywane. Wprowadzenie w Chinach i rozpropagowanie na świecie transkrypcji pinyin przyczynia się do zmniejszenia chaosu, ponieważ autorzy z różnych krajów wreszcie zaczynają posługiwać się jednolitą terminologią. Problemem jest jednak to, że przeciętny czytelnik nie wie jak należy czytać wyrazy zapisane pinyinem. Mam nadzieję, że osoby zainteresowane chińskimi sztukami walki poświęcą nieco czasu na opanowanie podstawowych zasad. By nieco uporządkować chaos terminologiczny przedstawię tutaj zasady czytania terminów zapisanych w języku ogólnochińskim, w transkrypcji pinyin. Język, który jest w Chinach traktowany jako państwowy i nauczany jest w szkołach, opiera się w głównej mierze na dialekcie pekińskim. Jest on określany jako putonghua. Spotyka się (głównie na Tajwanie) określenie guoyu – język państwowy. Na Zachodzie mówi się o dialekcie mandaryńskim. W języku chińskim nie jest istotna opozycja dźwięczne-bezdźwięczne, a zamiast tego opozycja bezprzydechoweprzydechowe. Spółgłoski bezprzydechowe są w zasadzie bezdźwięczne, ale często są udźwięczniane w północnych Chinach. By Polakowi łatwiej było zróżnicować głoski bezprzydechowe i przydechowe, polecam udźwięcznianie głosek bezprzydechowych, czyli wymawianie b,d i g tak jak po polsku, z jak dz, a zh jak dż. Nie jest to poprawne z językoznawczego punktu widzenia, ale dla rozmówcy – Chińczyka, dla którego Do niedawna, nawet jeśli przytaczano terminologię pochodzącą z tego języka ogólnochińskiego, to stosowano bardzo różne transliteracje, co powodowało wiele nieporozumień. Wiele terminów obecnych w polskiej literaturze przedmiotu zapisywanych jest w uproszczonej lub zniekształconej transkrypcji angielskiej Wade’a i Giles’a. Jednak zdarzali się autorzy cytujący publikacje w innych językach, 3 opozycja dźwięczne-bezdźwięczne nie ma znaczenia, nie będzie to problem, a łatwiej będzie uniknąć przydechu, który często pojawia się samoistnie przy wymowie głosek bezdźwięcznych. Taka „nieprawi- dłowa” wymowa pozwala na skuteczniejsze porozumienie się z Chińczykami przez osoby, które nie mają możliwości nauki poprawnej wymowy. Litery, którymi w języku polskim zapisuje się spółgłoski dźwięczne, w transkrypcji pinyin stosowane są do zapisywania spółgłosek bezprzydechowych: B wymawia się jak p D wymawia się jak t G wymawia się jak k Z wymawia się jak c Zh wymawia się jak cz Litery, którymi w języku polskim zapisuje się spółgłoski bezdźwięczne, w transkrypcji pinyin stosowane są do zapisywania spółgłosek przydechowych: P wymawia się jak pch T wymawia się jak tch K wymawia się jak kch C wymawia się jak cch Ch wymawia się jak czch Inne zasady: Ng wymawia się jak n tylnojęzykowe Sh wymawia się jak sz Ia wymawia się jak je W wymawia się jak u Y wymawia się jak j J wymawia się jak ć (proponuję udźwięczniać: dź) Q wymawia się jak ćch X wymawia się jak ś R wymawia się jak ż (na początku wyrazu) lub jak r (na końcu) U czyta się jak u lub ü (niestety nie ma tutaj prostej reguły) Pozostałe litery czyta się tak jak w języku polskim. Proszę pamiętać, że zasady te dotyczą tylko języka ogólnochińskiego, i nie będą właściwe przy odczytywaniu wielu terminów dotyczących styli południowych, a tym bardziej wietnamskich sztuk walki, o których też piszemy w tym magazynie. Andrzej Kalisz www.yiquan.pl 4 ZARYS HISTORII KUNG-FU (2) PRZED EPOKĄ KLASYCZNĄ – DO OKOŁO VIII W P.N.E. Tradycyjna historiografia chińska mówi o postaciach władców-bóstw, którym przypisuje się stworzenie cywilizacji: Fuxi, Shennong (Boski Rolnik), Huangdi (Żółty Cesarz), Shaohao, Zhuanxu. Następnie panować mieli wielcy władcy-ludzie: Yao i Shun. Potem rozpocząć się miało przez co ocena autentyczności bywa czasem utrudniona. Bardzo ważnym źródłem są inskrypcje na kościach wróżebnych (np. kość łopatkowa jelenia, skorupa żółwia, czaszki zwierząt, a czasem i ludzi). Na kościach tych ryto pytania (dostarczają one istotnej wiedzy o zwyczajach, a także wydarzeniach historycznych), a następnie przyżegano, odczytując odpowiedź z układu pęknięć. panowanie dynastii Xia 夏 (2205-1766 p.n.e.). Do dziś nie jest ona jednak uważana za historyczną, ponieważ nie zachowały się tak wczesne źródła pisane, a informacje na ten temat pochodzą z zapisków o ponad tysiąclecie późniejszych. System pisma z tego okresu uważa się za dość rozwinięty, musiał już on mieć za sobą pewną historię rozwoju. Stąd wniosek, że teoretycznie możliwe jest odkrycie zabytków pisma wcześniejszych, i przesunięcie pisanej historii Chin w nieco dalszą przeszłość. O historii w naukowym rozumieniu można mówić dopiero od epoki określanej Shang 商 lub Shang-Yin (1766-1123 p.n.e.). Wiedzę o niej opieramy na łącznej analizie klasycznych źródeł chińskich traktujących o historii (pochodzących jak wspomniano z późniejszych czasów, więc nie można ich uznać za właściwe źródła historyczne danych czasów), wykopalisk i najwcześniejszych zapisków, pochodzących właśnie z tej epoki. Od roku 1122 p.n.e. datuje się dynastia Zhou 周. Wiemy, że jej władcy przybyli z terenów położonych nieco bardziej na zachód niż obszary Shang-Yin. Mówi się o zwycięstwie kultury prosa, uprawianego przez przodków Zhou na wyżynie lessowej, nad kulturą ryżu, uprawianego na nadmorskich nizinach przez Shang. Ciekawostką jest, że tak samo jak nazwę dynastii Shang, zapisuje się w języku chińskim także słowo oznaczające kupca. Niektórzy sądzą, iż wynika to stąd, że elita Shang po pokonaniu przez Zhou zajęła się właśnie kupiectwem. Shang-Yin, to początki epoki brązu. Wiele zapisów, które przetrwały z tamtych czasów to właśnie napisy na naczyniach z brązu. Bardzo często naczynia takie powstawały dla upamiętnienia jakiegoś wydarzenia i zawierały inskrypcje tego wydarzenia dotyczące. Można je zatem traktować jako dokumenty epoki. Ponieważ jednak od dawna w Chinach rozwinęło się kolekcjonerstwo takich przedmiotów, popularne stało się też fałszerstwo, 5 Tutaj zajmiemy się tylko pierwszą częścią epoki Zhou, ponieważ wydaje się, że wiele ją jeszcze łączy z epoką Shang, a nie ma na jej temat tak wielu źródeł, jak w przypadku późniejszych okresów tej epoki. Okresy Wiosen i Jesieni oraz Walczących Królestw potraktujemy osobno także dlatego, że uważa się je za wyjątkowo ważną, klasyczną epokę kultury Chin. przeczny ruch drzewca (tzw. dziobanie – zhuo). Ji 戟, to połączenie mao i ge. Do broni związanej ze sposobem walki przy użyciu wozów bojowych zalicza się też shu 殳, jednak nie ma zgodności co do jej funkcji. Do długiej broni drzewcowej zaliczane są też topory fu 斧 i yue 钺. Ji z epoki Shang. Po lewej rysunek znaleziska. Po prawej rekonstrukcja. W epoce Shang w użyciu były już Wizerunek stojaka z bronią – epoka Shang miecze jian 剑. Ze względu na użycie Obszar, gdzie kształtowała się kultura Chin, to w dużej mierze płaskie równiny. Sprzyjało to wykształceniu się specyficznej formy prowadzenia wojen, z wykorzystaniem wozów bojowych. Było to charakterystyczne w epokach Shang i Zhou. Zwykle obsługę wozu stanowiło trzech wojowników. Dowódcą był łucznik. Drugi wojownik wkraczał do akcji, gdy wozy zbliżały się i zahaczały się o siebie posługiwał się on bronią drzewcową, najczęściej mao lub ge. Trzeci zajmował się powożeniem. miękkiego brązu były one krótkie (20-40 cm) i faktycznie przypominały dłuższe sztylety. Istniały też szable dao 刀, o podobnej długości. Mao 矛 to broń zbliżona do dzisiejszej włóczni qiang. Służyła przede wszystkim do kłucia. Ge 戈 służyło do zahacza- Topór yue – epoka Shang nia i cięcia oraz do kłucia poprzez po6 Istotną częścią uzbrojenia były tar- Stosunkowo wiarygodnym dziełem jest Shijing - Księga Pieśni. Jest to zbiór utworów poetyckich, których język wyraźnie wskazuje na ich starsze pochodzenie, podczas gdy w innych przypadkach możemy mieć do czynienia z projekcją późniejszych poglądów i wyobrażeń na wcześniejsze czasy. cze dun 盾, które miały różne kształty i rozmiary, zależne prawdopodobnie od tego, czy używali ich piechurzy, czy też wykorzystywane były przez załogi wozów bojowych. Chociaż w epoce Shang istniały już groty strzał wykonane z brązu, to ponieważ był to materiał stosunkowo drogi, a wystrzelone strzały trudno było odzyskać, najczęściej wykorzystywano groty z kamienia lub z kości. Tańce wojenne od najdawniejszych czasów były pewnym połączeniem rytuału, zabawy i treningu wojowników. Dzieła klasyczne wspominają legendę o tańcu wojennym ganqi z przedhistorycznej epoki Xia. Uważa się, że znak fa, często powtarzający się wśród napisów na kościach wróżebnych epoki Shang oznacza właśnie taniec wojenny. W epoce Zhou W epoce Zhou łucznictwo było nie tylko elementem wyszkolenia wojskowego, ale także formą rytuału, bardziej lub mnie rozbudowanego, w zależności od rangi organizatora i uczestników. istniał wielki taniec wojenny – dawuwu 大 武舞, którego choreografia ilustrowała zwycięstwo nad Shang. W Księdze Pieśni pojawia się też termin taniec naśladowczy - xiangwu 象舞, gdzie naśladowanie Tarcze łucznicze z epoki Zhou odnosiło się do ruchów bronią stosowanych w walce. Uczono go młodzieńców, którzy ukończyli 15 lat. Walka wręcz była wykorzystywana od najdawniejszych czasów, zwykle wówczas, gdy utracono broń, lub nie było jej właśnie pod ręką. Teksty z epoki klasycznej odwołujące się do wcześniejszych czasów mówią, że walka wręcz, określana Andrzej Kalisz www.yiquan.pl jako jueli 角力 była elementem wyszkolenia i promocji żołnierzy. Wspomina się też o polowaniu bez uzbrojenia na zwierzęta. W kolejnym odcinku: epoki Wiosen i Jesieni oraz Walczących Królestw, czyli klasyczna era kultury chińskiej, tuż przed powstaniem pierwszego cesarstwa. 7 JUE LI – ROGATE WĄTPLIWOŚCI W wielu krótkich opracowaniach dotyczących chińskich sztuk walki, jakie ukazały się na Zachodzie i w Polsce mówi się, że w starożytnych Chinach istniała forma współzawodnictwa w której każdy z przeciwników starał się przebić drugiego rogami przymocowanymi do głowy. Czytelnicy magazynu „Kung-fu” zauważą jednak, że nie wspominam o tym w ogóle w swoim cyklu „Zarys historii kung-fu”. jak w tej, gdzie Gonggong w trakcie walki z Zhuanxu, ze złości uderzył rogiem o górę, w wyniku czego złamała się podpora Niebios i niebo się pochyliło na północny zachód, a ziemia przestała wypełniać południowy wschód – tam pojawiło się morze. Otóż nie ma solidnych materiałów źródłowych, które potwierdzałyby takie stwier- Dopiero w jednym z tekstów z epoki Song (X-XIII w. n.e.) pojawia się opowieść o tym jak mityczny Chi You walcząc z równie mitycznym Żółtym Cesarzem posługiwał się rogami. O tym, że mityczny Chi You posiadał rogi, mówiły oczywiście już najwcześniejsze dzenia. Nawet najbardziej starożytne chińskie teksty o niczym takim nie wspominają. Najwcześniejsze znane źródła, które o tym mówią pochodzą dopiero z... XX wieku. Na jakich przesłankach opierali się zatem „twórczy” historycy, tworząc ten przekaz? teksty, tak jak i o wojnie Chi You przeciwko Żółtemu Cesarzowi, natomiast nie wspominały one o takim pojedynku. Można domyślać się, że nastąpiło tu skojarzenie faktu, że Chi You był stworem z rogami z opowieścią o walce Gonggonga z Zhuanxu. Najwcześniejsze określenie chińskich I znów wiele wieków później, na podstawie takich opowieści i użycia w nazwie zapasów znaku, który oznacza nie tylko współzawodniczyć, ale i róg, zaczęto snuć domysły, że w czasach prehistorycznych mogła istnieć taka forma współzawodnictwa. Nie da się tego całkowicie wykluczyć. Jednak brak jest też dostatecznych podstaw, by bezkrytycznie włączać takie „fakty” do opracowań o historii kung-fu. zapasów to jueli 角力. Jue oznacza: współzawodniczyć, li – siła. Współzawodniczyć zapisuje się tutaj tak samo jak jiao – róg. Możnaby domyślać się, że słowo jue – współzawodniczyć wywodzi się ze słowa jiao – róg, zakładając, że istniał wczesny rodzaj współzawodnictwa o jakim wspomniałem na początku. Jednak byłaby to czysta spekulacja, pozbawiona solidnych podstaw. Pamiętać trzeba też, że bardzo często następowało Andrzej Kalisz www.yiquan.pl zapożyczanie znaków do zapisania nowych pojęć, oparte na zasadzie podobieństwa wymowy, a nie związku znaczeniowego. Najwcześniejsze źródła (z epok Wiosen i Jesieni oraz Walczących Królestw, czyli VIII-III w. p.n.e.), które wspominają o jue li, mówią o formie zapasów, nie wspominając nic o współzawodnictwie w przebijaniu rogami. Pewne odniesienie do takich walk znaleźć można tylko w opowieściach mitycznych, 8 TAJEMNICE SYSTEMU PIĘCIU ZWIERZĄT SHAOLIN " Przeszłość organizuje się wciąż na nowo wraz z teraźniejszością ” - Jean Paul Sartre Pojawienie się w XVI - wiecznych Chinach Pięści Pięciu Zwierząt (Wu Xing Quan*) podobno „wstrząsnęło” całym Państwem Środka. Dziś koncepcje strategiczne tego wielkiego systemu kung-fu odnajdujemy w popularnych na świecie stylach, takich jak: Hung Gar Kuen, Choy Lee Fut (Choy Li Fut), Chow Gar, Hei Hu Quan i wielu innych. Czy do czasów współczesnych przetrwała pierwotna wersja osławionego Wu Xing Quan? Narodziny Boksu Pięciu Zwierząt sięgają korzeniami do osławionego klasztoru z północnej prowincji Henan... Dariusz Muraszko demonstruje techniki tygrysa nia zwane Yi Jin Jing, które ich mistrz opracował na bazie hinduskiej Hatha Jogi. Wywarły one później olbrzymi wpływ na rozwój sztuki walki zwanej Shaolin Quan (Pięść Shaolin). Wraz z wprowadzeniem metod wzmacniających ciało, dbałość o kondycję fizyczną i sprawny umysł stały się dewizą kapłanów ze świątyni ''Młodego Lasu''. Po śmierci Bodhidharmy jego uczniowie doskonalili się nie tylko w walce wręcz. Szczególną biegłością odznaczali się również w opanowaniu technik kijem, co przysporzyło im olbrzymiej sławy. W latach 600-1600 n.e. mówiło się o mnichach z klasztoru Shaolin jako o nieustraszonych i niepokonanych w boju. Rys historyczny W roku 527 n.e. przybył do świątyni ''Młodego Lasu'' (Shaolin) mnich zwany Bodhidharma. Pochodził on z Indii i postanowił rozpowszechnić w Chinach naukę buddyjską. Bodhidharma spostrzegł, że mnisi z Shaolin byli ludźmi wątłymi. Podczas długich medytacji mdleli, a odbywając pielgrzymki po kraju stawali się obiektem bandyckich napaści. Mimo, iż celem buddyzmu jest zbawienie duszy, Bodhidharma wyjaśnił swoim uczniom, że ciało wraz z umysłem stanowią jedność. Z kolei jedność tę należy wzmacniać w celu osiągnięcia oświecenia. W związku z tym mnisi rozpoczęli ćwicze9 Wywarło to na młodym mnichu duże wrażenie i utwierdziło w przekonaniu, iż spotkał prawdziwego mistrza kung-fu. Zawsze jednak nauka kung-fu w tym ośrodku szła w parze z kształtowaniem u ćwiczących właściwej postawy moralnej. Należy dodać, iż sztuka ta rozwijała się także w innych miejscach na terenie Chin. Znane były klasztory Wu Dang czy Emei. Również osoby świeckie uprawiały kungfu i tworzyły coraz to nowe jego odmiany. Jednak z uwagi na holistyczne ujęcia rozwoju człowieka w świątyni Shaolin - o jego mistrzach, uczniach i absolwentach mówiło się w Chinach najczęściej. Modyfikatorem systemu Shaolin został żyjący w XVI wieku Jue Yuan (wg innych źródeł mogło to być w czasach dynastii Sung, 960-1278 r.n.e.). Owego mnicha uważa się za twórcę słynnego Hong Quan (Czerwona Pięść) i współtwórcę Wu Xing Quan. Formy Xiao Hong i Da Hong praktykowane są w Shaolin do dziś. Jue Yuan nawiązał rozmowę z nieznajomym. Starzec nazywał się Li Cheng (Li Sou) i był wielkim ekspertem sztuk walki. Li Cheng, widząc w młodym mnichu szczere zainteresowanie kung-fu, postanowił poznać go ze swoim przyjacielem. Okazał się nim 50-letni Pai Yu Feng również wytrawny mistrz chińskiego boksu. W trójkę udali się do klasztoru Shaolin, by tam doskonalić swoje umiejętności. Rozwinęli oni 72 ruchy do 128, a następnie zwiększyli ich liczbę do 170. Z kolei 170 ruchów zostało podzielonych na pięć odrębnych technik zwierząt: Smoka (Lung), Tygrysa (Hu), Lamparta (Bao), Węża (She) i Żurawia (He). Tak narodził się system Pięciu Zwierząt Shaolin, który został opisany przez Pai Yu Feng`a w księdze pt. „Esencja Pięciu Pięści”. Jue Yuan wstąpił do świątyni jako ekspert walki wręcz oraz walki mieczem. Stwierdził on, że system Pięści Shaolin był zbyt twardy i wymagał od ćwiczących olbrzymiej siły. Po przeanalizowaniu 18 metod treningowych, opracowanych przez Bodhidharmę, młody mnich poszerzył je do 72. Ten fakt podobno ''wstrząsnął'' całymi Chinami. Dodam, że uczniów ze świątyni „Młodego Lasu” obowiązywała wszechstronność, tzn. musieli oni poznawać formy wszystkich „kształtów dłoni”, natomiast mistrzowie specjalizowali się w wybranych technikach i sekwencjach. Zapoczątkowało to powstawanie nowych stylów kung-fu, jak np. Hei Hu Quan (Pięść Czarnego Tygrysa) czy She Quan (Pięść Węża). Kolejny etap rozwoju Boksu Pięciu Zwierząt przypadł na lata 1670-1674. W tym okresie część mnichów opuściła ośrodek Shaolin w Henan, by udać się do południowego klasztoru o tej samej nazwie w prowincji Fujian. Jednak Jue Yuan na tym nie poprzestał. Wyruszył on na wędrówkę po kraju, aby zgłębić tajniki innych stylów walki. Po przybyciu do miasta Lan Zhou, został świadkiem niezwykłego zdarzenia. Zobaczył walkę między niepozornym starcem a brutalnym rabusiem. Starzec, dotykając dwoma palcami ręki stopy atakującego, pozbawił go przytomności. 10 zakończeniu nauki Yuen opuścił dom i wyjechał do Hong Kongu. Hung Kuen Uważa się, że kung-fu Pięciu Kształtów Pięści znane było przez mnichów z południowego klasztoru Shaolin w prowincji Fujian za panowania dynastii Qing. Kontynuatorami przekazu i rozwoju systemu Pięciu Zwierząt na południu Chin był podobno mnich Miu Hin oraz mniszka Ng Mui z grupy tzw. Pięciu Starszych. Przez dokładną obserwację i wykorzystanie wyobraźni para ta zaczęła imitować ruchy stworzeń. Analizowali ich skoki, sposób chodzenia, posługiwanie się skrzydłami, dziobem, pyskiem i pazurami. Z czasem opracowana przez nich metoda walki została nazwana Hung Kuen. Styl Pięciu Zwierząt Hung Kuen zapewne pozostałby nieznaną „wioskową” (lub rodzinną) metodą walki, gdyby nie spektakularna działalność Yeun Yik Kai`a, którą zauważono w środowisku ludzi związanych ze sztukami walki. Poznał on w Hong Kongu wielu znanych instruktorów, m.in.: Wong Cheung`a, Hung Lau, Luk Shing`a czy Leung Ting`a. Ten ostatni stwierdził, że Hung Kuen był jednym z nielicznych stylów kung-fu, pośród tych, które zainteresowały go najbardziej. Yuen z czasem stał się cenionym mistrzem Hung Kuen Pięciu Zwierząt. Podobno nigdy nie przegrał walki, a na jego temat krążyło wiele opowieści. Pomimo sławy jaką zyskał, Yuen odwiedził swoją rodzinną wioskę i nadal doskonalił się w Hung Kuen. Później nauczał Pięciu Kształtów Pięści w wielu miejscach, dotarł także do Wietnamu. Yuen Yik Kai zmarł w grudniu 1983 roku. Inna wersja głosi, iż protoplastą tego kierunku kung-fu był Chi Shim (także z grupy Pięciu Starszych). Dziś pewnie nikt już nie wierzy w istnienie wymienionych wyżej postaci. W mojej ocenie Hung Kuen Pięciu Zwierząt oraz znany powszechnie Hung Gar Kuen wywodzą się z tego samego źródła - działającej w okresie dynastii Qing antymandżurskiej Triady Hung. Należy podkreślić, że ten pierwszy styl uważany jest za poprzednika drugiego. Nauka stylu zaczyna się od opanowania formy, która zawiera elementy wzmacniające kończyny, stawy, lędźwie i stanowi podstawę wprowadzającą w tajniki Hung Kuen. Pomimo, iż praktycy Hung Kuen potrafią wymienić nazwiska wszystkich sukcesorów swojego stylu, także tych legendarnych, to z całą pewnością autentycznym mistrzem tej odmiany Boksu Pięciu Zwierząt był żyjący w XX wieku Yuen Yik Kai. Yuen nauczył się Hung Kuen w swojej rodzinnej wiosce, położonej w dystrykcie Yeung Kong, od wieśniaka o nazwisku Yeung Shut Fu. Po Następny etap wtajemniczenia stanowi nauka pięciu małych form zwierzęcych (Smoka, Węża, Tygrysa, Lamparta i Żurawia). Warto podkreślić, że są to krótkie i nieskomplikowane ruchowo układy, powstałe w wyniku połączenia najważniejszych technik stylu. Koniec jednego układu jest wstępem do kolejnego tak, że 11 całość można ćwiczyć jako spójną formę. Techniki Hung Kuen należą do stricte imitacyjnych, co sprawia iż cały styl wydaje się „naturalny” i atrakcyjny. łeczności przez mistrza Qin Qingfeng`a – potomka rodu i sukcesora Wu Xing Ba Fa Quan. Rdzeniem stylu jest charakterystyczna dla północnego Shaolin forma, w której trudno nie dostrzec imitacyjnych technik Pięciu Zwierząt (Smok – rozwija ducha, Tygrys - wzmacnia kości, Lampart – ćwiczy siłę, Wąż – rozwija energię Qi, Żuraw – chroni esencję życiową Jing). Styl opiera się także na ośmiu metodach: W programie nauczania znajduje się też pięć dużych form, których ruchy są rozległe i silne, a więc wymagają od ćwiczącego większej wytrzymałości. Stanowią one wyzwanie dla uczniów bardziej doświadczonych i pracowitych. Warto nadmienić, że zaawansowane układy Pięciu Zwierząt Hung Kuen, np. te propagowane przez mistrza Ang Kee Kong`a z Anglii, zawierają techniki imitacyjne występujących także w Hung Gar Kuen. Potwierdza to przypuszczenie, że te dwa style kung-fu wywodzą się z tego samego źródła. 1. Ćwiczenia wewnętrzne 2. Ćwiczenia zewnętrzne 3. Chwyty i rzuty 4. Kopnięcia 5. Sposoby użycia ciała oraz kroków Styl Pięciu Zwierząt Hung Kuen został szczegółowo, choć nieco talmudycznie, opisany w literaturze wydanej w Hong Kongu. 6. Odpowiednie wykorzystanie oddechu i wydawanie dźwięku 7. Użycie umysłu 8. Metody pięści (uderzenia rękami) Wu Xing Ba Fa Quan Wu Xing Quan Powstanie stylu datuje się na schyłek dynastii Song i początek dynastii Yuan. W pierwszym okresie rozwoju był to styl Da Jingang Quan, a dopiero w XVII wieku, pod koniec dynastii Ming, został połączony z klasycznym shaolińskim Boksem Pięciu Zwierząt (Wu Xing Quan). W wyniku tej unifikacji powstał „amalgamat” zwany Wu Xing Ba Fa Quan (Pięść Pięciu Zwierząt i Ośmiu Metod). Ten mało znany styl nauczany był od stuleci jedynie w obrębie klanu rodziny Qin. Stosunkowo niedawno został ujawniony szerokiej spo- W kręgu mistrzów stylu Choy Li Fut z linii przekazu Lau Bun`a znana jest specyficzna forma Pięciu Zwierząt - Shaolin Wu Xing Quan. Lau Bun (1894-1967) był sławnym ekspertem Choy Li Fut, uczniem Yuen Hai`a z trzeciego pokolenia mistrzów tego stylu. Z kolei żona Yuen Hai`a specjalizowała się w Shaolin Quan. To ona wybrała Lau Bun`a na ucznia i przekazała mu formę Pięciu Zwierząt. Forma była mało znana i niedostępna dla praktyków innych stylów. Z tego powodu 12 Lau Bun uczył jej tylko swoich najlepszych podopiecznych, tych którzy zapowiadali się na przyszłych mistrzów. Xing Quan. Przyznam, iż ta mało znana odmiana Boksu Pięciu Zwierząt wywarła na mnie duże wrażenie – szczególnie drapieżna forma Leoparda (Bao Pai). Aż dziw, że tak dobrze usystematyzowany styl funkcjonuje w „cieniu” i przypuszczalnie znany jest wąskiej grupie ludzi. Lau Bun po opuszczeniu Chin osiedlił się w San Francisco i tam propagował kung-fu. Jednym z jego uczniów został 14 letni Doc Fai Wong. Wong trenował pod okiem wielkiego mistrza, aż do jego śmierci w roku 1967. Pomimo, iż młodzieniec był uczniem Choy Li Fut, to jedną z jego ulubionych form była Pięść Pięciu Zwierząt Shaolin. Inne style Czy do czasów współczesnych przetrwała pierwotna wersja osławionego Wu Xing Quan? Najprawdopodobniej nie. Faktem jest, że obecnie propagowane style Pięciu Zwierząt nawiązują w swojej koncepcji do wielkiego systemu walki, który powstał w północnym klasztorze Shaolin za sprawą Jue Yuan`a. Jego założenia odnajdujemy m.in. w stosunkowo nowych formach Hung Gar Kuen (formy: Ng Ying Kuen czy Suhp Ying Kuen), w tzw. starym stylu Hung Gar zwanym Ha Say Fu, w pochodzącym z XIX wieku Choy Lee Fut (Choy Li Fut), czy w powstałym na przełomie XIX i XX wieku Chow Gar. Forma zbudowana jest prawie wyłącznie z technik imitacyjnych. Jej pryncypia wskazują na związek z północnym, bądź z północnym i południowym klasztorem Shaolin. Sympatycy spuścizny Jue Yuan`a bez trudu odnajdą w tej formie, wspólne dla różnych gałęzi Pięciu Zwierząt, charakterystyczne techniki walki, jak np.: Złoty Smok Sprawdza Swoje Pazury, Dziki Tygrys Spogląda do Tyłu, Wąż Wychodzi z Jamy, Biały Żuraw Rozpościera Skrzydła, Czarna Pantera Wchodzi na Drzewo. Techniki i formy Pięciu Zwierząt zadomowiły się oraz ugruntowały swoją pozycję także w Wietnamie. Obecność chińskich mistrzów w tym kraju miała ogromny wpływ na ewolucję rodzimych stylów „vo”, lecz z drugiej strony niektóre odmiany kung-fu uległy w nowym środowisku procesowi tzw. wietnamizacji – jednak jest to temat na oddzielny artykuł. Opisując formę Wu Xing Quan nie można pominąć nazwiska prekursora Pięści Pięciu Zwierząt w Polsce. Jest nim Sławomir Pawłowski – instruktor Luo Han. Propaguje on kung-fu od 1982 roku, a jednej z wersji Wu Xing Quan uczył się u chińskiego nauczyciela Huang`a. Przekaz ten zawiera m.in. następujące układy: formę Żurawia, formę Białego Tygrysa, formę Leoparda, formę Węża i formę Młodej Smoczej Pięści. Wykonanie wszystkich solowych form ręcznych w wersji nieprzerwanej określane jest terminem Shaolin Wu Spośród stylów kung-fu vo, które nawiązują do tradycji Pięści Pięciu Zwierząt warto wymienić: 13 1. Chu Gia – chiński styl Chow Gar Quan. Osoby gruntownie znające Pięść Pięciu Zwierząt rzadko odczuwają potrzebę uzupełnienia swojej wiedzy o techniki pochodzące z innych sztuk walki. Proces szkolenia w Wu Xing Quan trwa kilka lat i jest realizowany poprzez swoiste „treningi przekrojowe”, choć nie we współczesnym rozumieniu tego stwierdzenia. Pomimo, iż opanowanie technik imitacyjnych stanowi nie lada wyzwanie dla uczniów kung-fu, to zdecydowana większość ćwiczących nie uważa, że straciła swój czas podążając śladami Jue Yuan`a. Zastosowania bojowe technik z form Pięciu Zwierząt są klarowne i nie pozostawiają wątpliwości co do tego, w jakim celu powstały. Nie dziwi więc fakt, że twórcy nowoczesnych systemów walki typu Combat adaptują dla swoich potrzeb wybrane ruchy ze stylów imitacyjnych kung-fu, a są to najczęściej elementy z różnych odmian Pięści Tygrysa. 2. Hong Gia – chiński styl Hung Gar 3. Hung Kuen – chiński styl propagowany przez mistrza Yuen Yik Kai`a (nie wiadomo czy jest jeszcze znany w Wietnamie) 4. Xich Minh Long Tay Son Vo Dao – styl mistrza Tran Minh Long`a (1925-1977), połączony ze stylem Czerwonego Smoka (kierunek ten powstał na bazie technik chińskich i wietnamskich) 5. Phai Long Ho (Long Ho Hoi, Long Ho) – styl Tygrysa i Smoka o korzeniach zarówno chińskich, jak i wietnamskich. Za jego „ojca” uważa się Nguyen Manh Son`a. Styl został skonstruowany z technik: Tygrysa, Żurawia, Lamparta, Smoka, Węża oraz Niedźwiedzia, Małpy i Lwa. Rodzinna wersja (Gia Phai) tej sino – wietnamskiej metody walki znana jest w Polsce pod chińską nazwą Hu Lung Pai. Dariusz Muraszko www.tygrys-kungfu.republika.pl Łączenie odmiennych stylów, czyli różnych koncepcji walki w tzw. style hybrydowe, nie jest wymysłem i potrzebą wyłącznie czasów obecnych. Już w XVI wieku (być może i wcześniej) doceniono mnogość strategicznych rozwiązań bojowych słynnego ongiś systemu Wu Xing *W tekście nazwy chińskie zostały zapisane w sposób najczęściej stosowany w środowisku osób związanych z danym stylem kung-fu (dialekt, transkrypcja). 14 WYBRANE CHIŃSKIE STYLE KUNG-FU ZNANE W WIETNAMIE Bardzo duże problemy w udokumentowaniu genealogii wietnamskich sztuk walki mają wszyscy ich badacze. Większość przekazów jest ustnych, a mnogość szkół walki przeogromna. Burzliwe dzieje tego kraju i niezliczona ilość wojen, zatargów i prześladowań skutecznie ukryły historię wielu z nich. Jak wynika z położenia geograficznego Wietnam sąsiaduje bezpośrednio z Chinami. Ta frontalna łączność dawała możliwość kontaktu tych narodów od niepamiętnych czasów. Tylko niektóre szkoły chińskiego kung-fu są oficjalnie ćwiczone na terenie Wietnamu. Większość z nich nadal ukrywa się pod płaszczykiem rodzinnych klanów. Oto wybrane linie przekazu, które są dobrze znane: Luu Phu - Thieu Lam Chu Gia (Shaolin Zhou Gar, „z rodziny Zhou”) - południowy styl, który jest syntezą charakterystycznych elementów Hung Gar, Choy Gar i Wing Chun. Luu Phu był uczniem Chu Buu jednego z braci Chu Long. W 1937 r. w czasie wojny chińsko-japońskiej wyjechał do Wietnamu i tu rozpoczął nauczanie. Największym uczniem Luu Phu był zmarły w 1991 r. mistrz Sui Dau, a obecnym przedstawicielem tej szkoły jest mistrz Tran Ngoc Dinh. Założycielem stylu Chu Gia jest mistrz Chu Long (Zhou Long), który urodził się w połowie XIX wieku w Kantonie. Przez pięć lat studiował Hung Gar u swojego wuja, a także po wyjeździe do Singapuru Choy Gar pod okiem pewnego mnicha przez lat siedem. Po powrocie do Chin otworzył swoją szkołę sztuk walki gdzie nauczał syntezy obu poznanych stylów. Kiedy wstąpił do armii, jego komendantem był mistrz Wing Chun Ly Phuc Cam, który przedstawił go swojemu nauczycielowi Trinh Hoa. Sui Dau W programie szkoły Thieu Lam Chu Gia jest dwadzieścia pięć form pięści: pierwsze trzy nie są spotykane nigdzie indziej na świecie w szkołach tego stylu, gdyż zostały stworzone przez Sui Dau, następne formy są charakterystyczne dla Styl Chu Gia przywędrował do Wietnamu dzięki mistrzowi Luu Phu, urodzonemu w Kantonie w 1909 r. a zmarłemu w Sajgonie (Ho Chi Minh) w 1971. 15 stylów Hung Gar i Choy Gar, ostatnie pięć form zawiera wysokie pozycje typowe dla Wing Chun. Naucza się także formy z kijem (Con), nożami motylkowymi (Dao) i halabardą (Dai Dao). - Thai Cuc Duong Lang (Tai Chi Tang Lang, Modliszka) - jest stylem północnym stworzonym w połowie XVII wieku przez mistrza Północnego Shaolin, w dystrykcie Shantung zwanego Duong Lang lub Vuong Lang (Zong Long lub Wong Long). Legendarny mistrz Duong Lang stworzył styl na podstawie obserwacji walki modliszki z cykadą. Tran To Nu z siedmio-członowym łańcuchem W 1968 mając siedemdziesiąt lat Trieu wyjeżdża do Hong Kongu gdzie umiera 3 sierpnia 1991 r. W Wietnamie pozostawił jednak ucznia, który dalej prowadził szkołę. Jest nim mistrzyni Tran To Nu oraz jej siostra Sau Che. Program szkoły zawiera 13 form stylu modliszki, oraz cztery formy Tai Chi, dziesięć form z mieczem (Kiem) oraz formy z długim kijem, włócznią i łańcuchem (forma That Cuoc Mai Hoa Tien). Łańcuch w tym przypadku jest siedmio, a nie dziewięcio członowy. Styl ten trafił do Wietnamu w 1945 r. dzięki mistrzowi Trieu Truc Khe (Chiu Chuk Kai), ekspertowi Tang Lang i Tai Chi Chuan. Trieu Truc Khe w formie z mieczem Przybył on do portu w Hai Phong w Północnym Wietnamie, w czasie niestabilnej sytuacji Chin po drugiej wojnie światowej. W 1954 roku w czasie separacji Północnego i Południowego Wietnamu osiadł w Sajgonie. Tu został członkiem organizacji sztuk walki „Tinh Vo Mon”. Trieu Truc Khe ostatecznie otworzył własną szkołę chińskich sztuk walki. Trieu Truc Khe z uczniami w Wietnamie - Bach Mi (Pak Mei, Nga Mi) Twórcą tego stylu był Pak Mei czyli mnich Biała Brew, zwany tak gdyż faktycznie posiadał białe brwi. Prawdziwe (wietnamskie) imię tego XVII wiecznego, taoistycznego mnicha brzmiało Chu Long Tuyen. Przez długi czas tego stylu nauczano 16 wyłącznie taoistycznych i buddyjskich mnichów. Cam, którego niezwykły temperament spowodował, że obdarzył go zaufaniem i przekazał mu styl. Dopiero jednak po śmierci Tang Hue Bac rozpoczęto nauczać oficjalnie Wietnamczyków. Szefem szkoły został Tran Ngoc Dinh, najlepszy uczeń Tai Chuc Cam. Jeden z młodych mnichów, mistrz Phap Van Thien Su (Fah Yuen) przyjął na ucznia mistrza stylu Long Hing (styl smoka), Truong Le Tuyen (Chang Lai Chuen). Przez trzy lata ćwiczyli na górze Ngor Mei łącząc te południowe style. Typową techniką dla tego stylu jest uderzenie pięścią „Oko Feniksa” (Phuong Nhan Chuy). Program w oryginalnej wersji mistrza Tang Hue Bac zawiera dziewięć form pięści. W Wietnamie znana jest także odmiana innych mistrzów Bach Mi - Lai Quy i Huynh Thieu Nong gdzie kompletny program zawiera osiemnaście form ręcznych, formy z kijem (Con) i nożami motylkowymi (Dao). Tang Hue Bac Do Wietnamu styl ten przywędrował dzięki uczniowi mistrza Truong Le Tuyen. W 1955 mistrz Tang Khai Minh zwany Tang Hue Bac zamieszkał w Cholon, chińskiej dzielnicy Sajgonu. Początkowo nauczał tylko Chińczyków. Uczeń jego Diep Quoc Luong poznał Tai Chuc Marek Beyrowski www.heilongshu.republika.pl 17 HISTORIA WIETNAMSKIEJ SZTUKI WALKI Nazwa Viet Vo Dao powstała niedawno, w XX wieku. Sztuka walki Wietnamu liczy jednak prawie 5000 lat. Jest to ogromny przedział czasu, obejmujący wzloty i upadki sztuki wojennej. Historia VVD, opisana poniżej, została opracowana przez prezydenta International Viet Vo Dao, Mistrza Phan Hoang. Uzupełniono ją opracowaniami innych mistrzów wietnamskich m.in. Phan Xuan Tong - twórcy Qwan Ky Dao oraz ekspertów Viet Vu Dao. Całą historię VVD można podzielić na 7 podstawowych etapów: 1 - Etap tworzenia technik (2879 - 111 p.n.e.); 2 - Etap tworzenia teorii (111p.n.e - 906 n.e.); 3 - Etap - okres rozwoju (906 n.e. - 1009 n.e.); 4 - Etap - okres doskonalenia technik i największego rozwoju (1010 n.e. - 1527); 5 - Etap - okres podziału (1527 - 1802); 6 - Etap - okres dekadencji (1802 - 1945); 7 - Etap - okres odrodzenia (1938 - ...). metody treningu. Z tego okresu pochodzi mit o magicznej sztuce walki Thuc An Duong Vong (walka na dystans). Obejmowała ona cały rytuał oraz realne wykorzystanie technik łuczniczych - Vien Chien i technik strzelania Tien Phap. W roku 179 p.n.e po raz pierwszy Chiny podbiły królestwo Au Lac (obecny Wietnam). Podbite ziemie otrzymały nazwę Nam Viet. Z podbojem tym wiąże się duży rozwój technik z użyciem broni. Dzięki wpływom chińskim następuje rozwój walki mieczem - Kiem Phap. 1. Etap tworzenia technik (2879 111 p.n.e.) 2. Etap tworzenia teorii (111p.n.e. 906 n.e.) Rysunki odkryte na ścianach północnego Wietnamu, jak również przedmioty znalezione w Dong Son (prowincja Thanh Hoa) oraz Chapa (prowincja Loa Cai) są pierwszym świadectwem tworzenia się sztuk walki. Poza technikami walki wręcz (bardziej formami zapasów Danh Vat) ludność tych obszarów znała i opracowała metody walki takimi broniami jak Bua Riu - walka toporem, Doan Dao - walka mieczem, Guom - walka szablą, Thuong - walka lancą. Następne wieki są dla Wietnamu bardzo burzliwe. Mają miejsce powstania narodowe oraz najazdy wojsk chińskich władców. Wraz z rozwojem państwa i tworzeniem się kasty wojowników ulepszyły się techniki walki wręcz jak i 111 p.n.e. - Wietnam zostaje wcielony do Chin i podbite ziemie noszą nazwę GIAO CHI; Spójrzmy jednak do kalendarza. Pozwoli to nam na lepsze zrozumienie historii powstania wietnamskiej narodowej sztuki walki VO TA. Nazwa ta w języku archaicznym oznacza "Dumę Narodu". Dopiero parę tysięcy lat później zmieniła nazwę na VO THUAT lub VOVINAM. Wróćmy jednak do historycznego kalendarza: 18 uczeń VO TA, dzięki nieprzewidzianym reakcjom zadawał morderczy cios; 40 n.e. - Pierwsze powstanie zbrojne i odzyskanie niepodległości. Przywrócenie nazwy NAM VIET ze stolicą ME LINH. AO ANH BI PHAP - "Teoria iluzji"; 42 n.e. - Nowy podbój dokonany przez Chiny. Utrata niepodległości. Utworzona zostaje wietnamska partyzantka - DU KICH CHEIN. Bohaterami i inicjatorami ruchu partyzanckiego są wielcy mistrzowie TRIEU QUANG PHUC, TRUNG VUONG, LY NAM DE oraz BO CAI DAI VUONG. Aby lepiej stawić opór okrutnemu nieprzyjacielowi postanawiają połączyć sztukę walki ze sztuką wojenną, co daje znakomite efekty. Mistrzowie ci na specjalnym spotkaniu opracowują teorię w trzech płaszczyznach: PHAN TAQN BIEN PHAP "Metoda walki bez oporu", czyli stosowanie pułapek. Wracając do powstania z roku 40 n.e. nie wolno zapomnieć o działalności dwóch sióstr TRAC i NHI TRUNG. One to stały na czele zwycięskiego powstania. W wyniku zwycięstwa, starsza siostra TRAC TRUNG zostaje królową, wybraną przez lud, otrzymując tytuł TRUNG VUONG (królowa TRUNG). Wolność trwa jednak tylko dwa lata. Chińczycy ponownie wkraczają do Wietnamu. Po klęsce Kraju Południa, siostry Trung popełniły samobójstwo. Do dziś w Hanoi, w miejscu gdzie zginęły dwie siostry, stoi świątynia wybudowana na ich cześć przez lud Wietnamu. - doskonalenie techniki walki, - tworzenie strategii walki, - opracowanie dla strategii walki 5 podstawowych praw: DI DOANG TRUONG - "krótka technika odbija długi cios", co można porównać do skracania dystansu w czasie walki; 248 n.e. - następne powstanie pod wodzą TRIEU AU trwało tylko kilka miesięcy. 544 n.e. - powstanie pod wodzą LY BON. Zwycięski kraj otrzymuje nazwę VAN XUAN ("Wieczna Wiosna").Wolność trwała 58 lat. DI NHUOC THANG CUONG "Zręczność pokonuje siłę"; KY TAP CHIEN PHAP - "Teoria zaskoczenia". Miała ona szczególne zastosowanie w walce partyzanckiej, gdzie przywódcy powstania wraz z partyzantami, wykorzystując bagna jako schronienie, dokonywali nagłych ataków na wojska chińskie. Zastosowanie tej teorii miało również miejsce w walce wręcz, gdzie 602 n.e. - następny najazd chiński. Upadek królestwa VAN XUAN. 3. Etap - okres rozwoju (906 1009r) Chińskie wojska w Wietnamie są bezpieczne tylko w dużych garnizonach. Patrioci wietnamscy walczą z determinacją. 19 armią zawodową, armią ludzi wszechstronnie wyszkolonych. W tym okresie Wietnam nosił nazwę Dai Co Viet - Wielkie Królestwo Wietnamu. Obok sztuk walki stworzonych przez wielkich mistrzów, w każdej prowincji, w każdej wiosce, ludność opracowuje swoje własne metody walki. Powstają metody walki z przyrządami, narzędziami pracy używanymi na co dzień przez wieśniaków. Do nich należą m.in. cep - LONG GIAN, korba do mielenia ziarna - MOC CAN, kij - BONG PHAP. Dzisiaj, we współczesnym Viet Vo Dao przyrządy te są używane jako uzupełnienie treningu. 4. Etap doskonalenia technik i największego rozwoju(1010 - 1527) Od roku 1010 do 1225 w Wietnamie panowała dynastia Ly. Stolicą zostało dzisiejsze Hanoi, noszące wtedy nazwę Thang Long (wzlatujący smok). Kolejni królowie doceniając wagę sztuki walki, organizowali wielkie turnieje dla różnych mistrzów Vo. Finał odbywał się z wielką pompą w stolicy. Mistrz wolnej walki otrzymywał tytuł Thai Vo i mógł go dzierżyć trzy lata, tyle bowiem było czasu między kolejnymi turniejami. Ostateczne zwycięstwo nad najeźdźcami odnosi przyszły cesarz NGO QUYEN w słynnej bitwie na rzece BACH DANG w roku 938. Zwycięstwo to było możliwe dzięki walkom prowadzonym od roku 905 przez jednego z mistrzów VO TA - Mistrza TIET DO SU. Dzięki jego śmiałym atakom Chińczycy są stopniowo wypierani z Wietnamu, a końcowy efekt, czyli wolność, przychodzi dzięki bitwie na rzece BACH DANG. Cesarz Ngo Quyen zdając sobie sprawę z faktu jak ważne jest wyszkolenie armii, opracował strategię walki na morzu, jak i szczególne metody wyszkolenia indywidualnego. Każdy z wojowników musiał bardzo dobrze opanować walkę wręcz. Odbywały się turnieje sztuk walki. Dzięki mistrzowskiemu opanowaniu arkanów walki, wielu wojowników awansuje. Następny cesarz, który objął władzę po stłumieniu wojny domowej, która wybuchła po śmierci Ngo Quyen, cesarz Dinh Tien Hoang dokonał następnych reform. Opracował cały system walki dla kawalerii i piechoty. Powołał specjalną organizację wojskową, która była typową Największe jednak znaczenie miały sztuki walki pod rządami królów z dynastii Tran (1225 - 1341). W 1253 r. utworzony został Uniwersytet Sztuk Walki Giang Vo Duong. Absolwenci otrzymywali tytuł doktora sztuki wojennej. Absolwenci tej akademii, po jej ukończeniu, zdawali egzamin, który predysponował ich do otrzymania, w zależności od ocen, następujących stopni: - Thi Huong - ogólny dyplom uniwersytecki, - Thi Hoi - licencja sztuki walki, - Thi Dinh - doktorat sztuki walki. Otrzymanie stopnia najwyższego, czyli Thi Dinh pozwalało ubiegać się o stopień Thay Vo - stopień mistrza sztuki wojennej. Wiązało się to z możliwością zdobycia awansu i dostatniego życia. Wbrew pozorom, dostanie się do akademii 20 Giang Vo Duong było bardzo trudne. Bez względu na pochodzenie, każdy kandydat musiał przejść przez następujące egzaminy: Thuat) w miastach i na prowincji, gdzie sztuki walki należały do programu wychowania fizycznego w szkole; - obowiązek nauki Vo Thuat przez urzędników państwowych; - obowiązek nauki sztuki walki przez mnichów i praktykowanie jej w klasztorach. - perfekcyjną znajomość pisma Chu Nom (które powstało w XIII w.); - znajomość zasad Taoizmu i Konfucjanizmu; - Vat Ta - podnoszenie ciężarków lub kadzielnic z brązu; - Nhay Cao - skok w zwyż; - Nhoa Lan - sztuka upadania; - Chay Xa - bieg; - Cuoc Nguu - jazda konna; - Thap Bat Ban Vo Nge - znajomość posługiwania się 18 broniami (z położeniem głównego nacisku na walkę mieczem); - Dan Vo - tradycyjny pojedynek; - Danh Vat - znajomość ludowych zapasów; - Be Sung Trau - łamanie rogów bawolich. Egzaminy były bardzo ciężkie i trwały przez kilka dni. Obejmowały one dwa etapy: a: Phi Van - sprawdzian z teorii, gdzie m. in wymagana była doskonała znajomość: - Binh Phap - strategii wojskowej, - Ky Tap Chien Phap - taktyki ataku i obrony, - Binh Thu Dia Tue Hanh Binh znajomość topografii i odczytywania map wojskowych. b: Vo Luc - próby fizyczne: Kandydaci musieli również posiadać pisemną opinię miejscowego notabla. Nauka w akademii trwała od 3 do 5 lat. Kolejni władcy nie szczędzili pieniędzy na uniwersytet zdając sobie sprawę, że wyjdą z niego przyszli świetni dowódcy. Egzaminy przez wiele lat ulegały modyfikacjom i zmianom. Teraz trochę słów o egzaminie absolwentów Giang Vo Duong wg programu obowiązującego na tym uniwersytecie za panowania dynastii Le. Nosił on wtedy nazwę Quy Thi Vo Duoi Le Thai Top, czyli egzamin z programem oficjalnym. Towarzyszyły mu ważne aspekty: - Trau Ma - wyscig na wytrzymałość i szybkość, - Tran Luc - egzamin siły fizycznej w tym m.in: - pokonanie określonego dystansu z ciężarem; - obalenie biegnącego bawołu, - podniesienie 60-kg kadzielnicy i przeniesienie jej ponad 20 kroków; - Thao Dien - próba zręczności: - skok wzwyż; - skok o tyczce; - nurkowanie; - znajomość padów; - równoległe tworzenie się szkół sztuk walki (nosiły one wtedy nazwę Vo 21 Olbrzymie siły mongolskie ruszyły w kierunku Chin podbijając olbrzymie terytoria. W 1258 Mongołowie stoczyli pierwszą zwycięską bitwę z armią cesarza Tran Thai Tonga. Na pewien czas zajęli nawet stolicę państwa - Thang Long. Walki z najeźdźcami trwały kilka lat aż do całkowitego wypędzenia wojsk chana. W roku 1260 r. władzę nad plemionami mongolskimi przejął wnuk Dżyngis chana, Kubiłaj. Wzmocnił on rządy nomadów w Chinach, gdzie proklamował dynastię Yuan. Po 25 latach swojego panowania, w roku 1285 ponownie skierował wojska mongolskie na Wietnam. Do kraju Dai Viet została skierowana prawie półmilionowa armia. Rozstrzygająca bitwa została stoczona pod Ham Tu, nad rzeką Czerwoną. Wietnamczycy mimo przewagi napastników zadali wojskom agresora zdecydowaną klęskę. Mongołowie wraz z Chińczykami powtórnie zaatakowali Wietnam w 1287. W 1288 ponieśli jeszcze bardziej druzgocącą klęską w bitwie nad rzeką Bach Dang. Wojska Tran Hung Dao dzięki przemyślnym pułapkom unicestwiły flotę inwazyjną oraz wzięły do niewoli słynnych mongolskich i chińskich dowódców. W okresie tym powstały słynne techniki nożyc, znane pod nazwą szczęki smoka - Giao Long Cuoc (obecnie stosuje się nazwę Don Chan). Polegały one głównie na wskakiwaniu na głowę jadącego na koniu przeciwnika i zwalaniu go na ziemię. Poprzez odpowiedni skręt w biodrach, ekspert potrafił złamać kark. Inne techniki polegały na wskoczeniu na przeciwnika w ten sposób, że poprzez oplecenie jego ciała nogami tracił on - Danh Can Kiem - próba ta polegała na tym, aby kandydat uzbrojony w tarczę i miecz był w stanie odeprzeć ataki przeciwnika uzbrojonego w długą lancę, której koniec umaczany był w atramencie. - Than Bat Ban - znajomość i umiejętność posługiwania się 18 podstawowymi broniami. - Do Vat - rodzaj zapasów polegający na rzuceniu lub obaleniu przeciwnika na ziemię i przytrzymaniu go na ziemi 5 sekund. - Dan Vo - pojedynek na gołe ręce i nogi w trudnych warunkach m.in na błotnistym terenie, na pniu drzewa zawieszonego 150 cm nad ziemią. - Ky Ma Xa - strzelanie z łuku z konia. Kandydat musiał umieścić 12 strzał w środku tarczy zwanej Hong Tam. W okresie panowania dynastii Tran zostało wydanych kilka podręczników dotyczących sztuk walki. Takie pozycje jak "Binh Thy Yeu Luoc" ("Szczegóły sztuki walki"), Van Kiep Tong Bi Truyen ("Sekrety strategii") należały do najbardziej znanych w tym okresie. Jeden z wielkich mistrzów Vo Thuat - Chieu Minh Dai Voung napisał najsłynniejsze dzieło o wietnamskich sztukach walki - "Linh Nam Vo Kinh" ("Wietnamska sztuka walki"). Z jego tekstów korzystali również późniejsi mistrzowie. Dzieło stało się podstawą wiedzy przyszłego twórcy Vovinam Viet Vo Dao - Nguyen Loc. Początek XIII wieku to wzrost potęgi plemion mongolskich, które zostały zjednoczone przez Dżyngis Chana. 22 równowagę. Ciężej uzbrojeni Mongołowie nie mieli szans w walce z szybkimi i sprytnymi ekspertami walki wręcz., którzy w momencie wytrącenia z równowagi oponenta wbijali mu sztylet w gardło. zwaśnionych stron, aby zyskać na znaczeniu. W wyniku długotrwałych walk ostateczną władzę zdobył ród Trinh. W okresie walk i wojen domowych do Wietnamu przybyli pierwsi misjonarze z Europy. W 1535 r. pierwsi dotarli Portugalczycy. Ród Nguyen, wyczuwając szansę dla siebie w kontaktach z jezuitami, zezwolił na utworzenie misji. Wkrótce przybyli do Wietnamu Duńczycy, którzy zaprzyjaźnili się z rodem Trinh. Na początku XVII wieku zainteresowali się Wietnamem również misjonarze francuscy. Na skutek ich intryg zostały wyrzucone z kraju misje duńskie i portugalskie. W tym czasie oba rody prowadziły politykę silnej ręki, co doprowadziło do licznych powstań, tłumionych z wielkim okrucieństwem. Dopiero w roku 1771 w prowincji Binh Dinh, znanej z najlepszych ekspertów walki wręcz, rozpoczęło się zwycięskie powstanie. Przywódcami powstania byli trzej bracia: Nguyen Nhac, Nguyen Hue oraz Nguyen Lu. Powyższą datę można przyjąć jako początek rozkwitu szkoły Vo Binh Dinh oraz Tay Son Nhanh (Feniks z gór). Ostateczne zwycięstwo odnieśli bracia nad wojskami cesarza w roku 1783. W roku 1784 armia trzech braci zniszczyła interwencyjną armię syjamską złożoną z 50 tys. ludzi i wspieraną przez flotę francuską. W roku 1786 jeden z braci Nguyen Hue wyruszył na północ kraju. Zdobył stolicę Thang Long (obecne Hanoi). Wietnam został ponownie zjednoczony. W 1788 r. zdetronizowany król poprosił o pomoc cesarza chińskiego. Ten wysłał mu na pomoc 200 tysięczną armię. Nguyen Hue ogłosił się królem, zebrał wokół siebie Koniec panowania dynastii Tran to okres w którym Wietnam został osłabiony przez chłopskie powstania oraz napady szczepów Cham. W 1407 r. Chińczycy ponownie napadli na Wietnam. W 1418 r. Le Loi właściciel ziemski sformował armię, która w 1427 r. wyzwoliła kraj. Po uzyskaniu niepodległości nowy cesarz Le Loi na nowo zorganizował sztuki walki. Znana jest do dziś sztuka walki Lam Son, która występuje również pod nazwą Vo Le Loi. Pod rządami tego mądrego władcy Wietnam znów stał się prawdziwym mocarstwem. W historii Kraju Południa ten okres nazywa się złotym wiekiem. Wiek ten wydał wielu wspaniałych pisarzy, poetów i uczonych. Został utworzony nowy kodeks prawa cywilnego i karnego tzw. kodeks Hong Duc. Armia została zreorganizowana i unowocześniona. Niestety ten szczyt potęgi trwał tylko do początku XV wieku. W 1527 nastąpił przewrót pałacowy, w wyniku którego przejął władzę generał Mac Dang Dung. 5. Etap podziału na północ i południe (1527 - 1802) Rodzina królewska uciekła na południe kraju. Po jej stronie stały dwa rody magnackie Nguyen i Trinh. Walka pomiędzy dwoma zwaśnionymi stronnictwami trwała prawie sto lat. W walki wplątane były również różne szkoły sztuk walki. Przyłączały się one do 23 armię złożoną ze 100 tysięcy żołnierzy. Chińczycy, którzy poprzednio bez oporu zajęli Thang Long, zostali w 1789 r. zaskoczeni przez Wietnamczyków. W wyniku krwawej bitwy, z wielkiego 200 tysięcznego korpusu zostało przy życiu niespełna 10 tysięcy ludzi. Było to wielkie zwycięstwo wietnamskich wojowników. Trzej bracia podzielili się władzą w królestwie. Nguyen Hue przybrał tytuł cesarza oraz imię Quang Trung. Stolica została przeniesiona do miasta Hue w środkowym Wietnamie. Cesarz sprawował władzę nad całym Wietnamem, który w tym czasie stał się znowu silnym państwem. W tym okresie zaczęły powstawać pierwsze warsztaty przemysłowe. Sztuki walki były bardzo popierane przez cesarza. On sam był wielkim specjalistą, mistrzem pojedynku Dau Vo. Jego nauczycielem był największy w owym czasie mistrz szkoły Tay Son Nhan, La Son Phu Tu. Został reaktywowany uniwersytet Giang Vo Duong. Cesarz zdawał sobie sprawę ze zdrowej rywalizacji szkół. Organizował turnieje walki dla mistrzów. Przestrzegał rygorystycznie kodeksów honorowych opartych na naukach Konfucjusza. W Wietnamie ten kodeks oparty był na dwóch zasadach: - Nhan - dobroć ludzka; - Nghia - obowiązek; - Le - grzeczność; - Tri - intelekt; - Tin - zaufanie. Za rządów cesarza Quan Trung narodziła się kasta Boa Tieu, czyli "opiekunów dóbr". Byli to eksperci sztuk wojennych - walki wręcz i walki bronią. Chronili oni m. in wieśniaków i kupców przed napadami bandytów. W czasie wojny wspierali armię. Pojawiła się również druga kasta wojowników Nhan Da lub Kieu Dung (cienie nocy). Były to służby specjalne. Przechodzili oni specjalne szkolenie, które obejmowało m. in: - Than Bat Ban - umiejętność posługiwania się każdą bronią; - Da Hanh - poruszanie się w ciemności; - Dat Hia Do Giang - przebywanie pod wodą; - Bich Ho Du Tuong - sztuka wspinania się po murze i drzewach; - Ngo Khong Danh Van - skok o tyczce przez mur; - Bay - zakładanie pułapek; - Phu Cham - sztuka rzucania nożem i strzałkami. W tym czasie sztuki walki przybierały nazwy w zależności od prowincji np. Vo Binh Dinh lub od danego miejsca, w którym były uprawiane np. Vo Tay Son - sztuka walki z gór Tay Son. Wielkość Wietnamu w tym okresie trwa tylko do roku 1793, tzn. do chwili śmierci ostatniego z braci - Nguyen Nhac. Synowie trzech braci rozpoczęli waśnie między sobą 1 - Tam Cuong - kodeks, który uczył respektować autorytety: - Quan - cesarz (boskość); - Su - mistrz lub przewodnik (wiedza i umiejętność); - Phu - ojciec (rodzina i cel życia). 2 - Ngu Thuong - 5 zasad życia: 24 o tron i przywileje. Korzystając z osłabienia państwa książę Nguyen Anh przy pomocy wojsk francuskich podbił cały Wietnam. Ogłosił się cesarzem w roku 1803 i przybrał imię Gia Long. Kraj otrzymał nazwę Wietnam (Kraj Południa). Cesarz był założycielem ostatniej dynastii Nguyen - dynastii słabej i całkowicie podporządkowanej Francuzom. mocarstw europejskich w Azji. Wielka Brytania narzuciła swoją dominację Chinom. Francja i Hiszpania ingerowały w sprawy wewnętrzne Wietnamu. W roku 1858 w Da Nang wylądowały wojska Napoleona III. Cesarz Tu Duc nie chciał toczyć walki z najeźdźcą. Ludność, mimo bohaterskiego oporu nie mogła wygrać z bardzo dobrze uzbrojoną regularną armią interwencyjną. Podobnie jak w poprzednich latach historii, w szeregach walczących nie brakło mistrzów i uczniów sztuk walki. Francja ostatecznie zawładnęła Wietnamem na mocy układu pokojowego z 1884. Między latami 1858 1884 Wietnam był widownią powstań ludowych, najazdów oddziałów powstańców chińskich, uciekinierów po nieudanym powstaniu Tai Pingów. Armie czerwonych, białych, czarnych i żółtych flag rabowały północny Wietnam. Cały ten zamęt był tylko na rękę Francuzom. Cesarz był całkowicie uzależniony od kolonizatorów. Wietnamem rządziła Rada Gubernatorów. Nowa władza zabraniała uprawiania sztuk walki. Mistrzowie byli prześladowani i mordowani. Sztuki walki uprawiane były w tajnych szkołach rodzinnych (Mon Phai). Uczestnicy treningów byli specjalnie wyselekcjonowani i zobowiązani do składania przysięgi. Zwyczaj ten jest kultywowany do dziś w Viet Vo Dao. Przysięga Viet Vo Dao Sinh (ucznia VVD) nosi nazwę Ket Nghia. 6. Etap - okres dekadencji (1802 1938) Wietnam pod rządami rodziny Nguyen tracił coraz bardziej naznaczeniu. Nowy cesarz nie czuł się mocno na swoim tronie. Zdawał sobie sprawę, że naród go nienawidził. W roku 1808 uznał się wasalem Chin. Cała jego polityka opierała się na szerokim współdziałaniu z Chinami i naśladowaniu aż do przesady kultury chińskiej i zwyczajów panujących na dworze cesarskim. W tym czasie, tzn. latach 1820 - 1841, przeprowadzane były jeszcze egzaminy ze znajomości sztuk wojennych. Egzaminy na poszczególne stopnie odbywały się w cyklu trzyletnim. Forowano ludzi z kasty arystokracji i tych, którzy bardziej byli biegli w wiedzy literackiej (Quan Vau), niż praktyków sztuki walki (Quan Vo). Ze starych sprawdzianów egzamin obejmował m.in umiejętność posługiwania się broniami tradycyjnymi (Thap Bat Ban). Do nowości należał sprawdzian ze strzelania z broni palnej (Ban Sung Hiep). Zaniechano całkowicie sztuki tradycyjnego pojedynku (Dau Vo). Jest to również okres powstawania szkół rodzinnych, gdzie wiedza przechowywana była w danej rodzinie i Druga połowa XIX wieku charakteryzowała się gwałtowną ekspansją 25 stanowiła jej tajemnicę. Sztuki walki w tym czasie zaczęły tracić u młodego pokolenia swój pierwotny sens. Młodzież uważała, że uprawianie Vo jest anachronizmem w dobie rozwoju broni palnej. Wietnam do roku 1940 był rządzony twardą ręką przez Francuzów. Mimo wielu powstań Wietnamczycy nie mogli uzyskać niepodległości. Założył on w mieście Phu Nhuan, w Południowym Wietnamie pierwszą szkołę Judo Kodokan. Równocześnie w mieście Hue, mistrz Ngo Dong uczeń mistrza Chojii Suzuki, założył pierwszy klub karate - Karate Okinawa. W mieście Cho Lon w Południowym Wietnamie mistrzowie Lai Qui, Le Nan Kien Chau Quan Ky i Long Ho Hoi utworzyli stowarzyszenie chińsko - wietnamskich sztuk walki Tinh Vo Hoi lub Tinh Wu Hui (bardziej znane pod nazwą Kakkas). W Północnym Wietnamie powstało największe stowarzyszenie sztuk walki. Utworzyli je mistrzowie Nguyen Loc i Cu Ton. Skupiało ono około 2 milionów Wietnamczyków, nosiło początkowo nazwę Vo Vietnam a później Vovinam Viet Vo Dao. 7. Okres odrodzenia (1939 - ...) W historii Viet Vo Dao jest to bardzo ważny okres. W latach 1938 - 1945 Wielki Mistrz Nguyen Loc stworzył struktury Vovinam Viet Vo Dao. Nguyen Loc Od najmłodszych lat fascynował się sztukami walki. W rodzinie poznał techniki starej metody walki Vo Ta. Chcąc dowiedzieć się o innych wietnamskich sztukach walki jeździł po różnych prowincjach, ucząc się Vo u starych mistrzów. W roku 1945, po wielu latach praktyki, dał w Hanoi pierwszy pokaz Viet Vo Dao. Lata czterdzieste dwudziestego wieku to cały ciąg walk narodowo - wyzwoleńczych. Wojny z wojskami francuskimi, a później japońskimi trwały do roku 1945.W tym roku Wietnam na krótko został wyzwolony. W tym czasie powstał na terenie Wietnamu Południowego związek sportowy - Tong Hoi The Duc The Thao Vietnam, skupiający wietnamskie i chińskie sztuki walki. Później związek ten przekształcił się w dwie niezależne od siebie federacje sztuk walki Ting Vo Hoi i Tong Cuoc Quen Thuat Vietnam. Około 1950 roku wrócił z Japonii wietnamski mistrz Judo - Ho Cam Ngac. Gdy w roku 1955 nastąpił podział Wietnamu na Wietnam Południowy i Demokratyczną Republikę Wietnamu większość stowarzyszeń i federacji sztuk walki przeniosło się na południe kraju. W latach sześdziesiątych w Wietnamie Południowym działały następujące związki sztuk walki: Tong Cuoc Vovinam VVD Federacja Vovinam VVD, która w latach 70-tych pomogła w utworzeniu Światowej Federacji Viet Vo Dao, Tong Cuoc Quyen Thuat Viet Nam – Federacja sztuk walki wietnamsko chińskich, do której należeli tacy mistrzowie jak: Lai Qui, Le Van Kien, Long Ho Hoi, Chan Quan Ky. W skład tej federacji wchodziły szkoły, które swój początek wywodziły z Chin, a więc m.in. Thieu Lam - "Szkoła dżungli", Vo Dang - 26 "Szkoła z góry Wu Tang", Nga Mi Phai "Szkoła białych brwi". W roku 1968 stowarzyszenie to przekształciło się w Stowarzyszenie Nauki Sztuk Walki Wietnamu - Tong Hoi Vu Hoc Vietnam. W jego skład weszły inne znane szkoły z Wietnamu: Vo Binh Dinh - "Szkoła z prowincji Binh Dinh", Vo Quang Binh "Szkoła z prowincji Quang Binh", Kim Ke - "Żółty kogut", Hac Ho - "Czarny tygrys". Tasteyre Tran Phuoc; oraz rodzinne szkoły mistrzów: Tranh Minh Long, Nguyen Trung Hoa, Nguyen Tien. Patriarchę VVD z Wietnamu reprezentował mistrz Phan Hoang. Obecnie International VVD zrzesza trzydzieści krajów członkowskich. Światowa Federacja VVD wypracowała swój program szkoleniowy w oparciu o doświadczenia różnych szkół wietnamskich Vo Thuat. IVVD jest ruchem otwartym dla wszystkich wietnamskich sztuk walki. Dzisiaj w Wietnamie najbardziej popularne szkoły sztuk walki to Vovinam Viet Vo Dao, Vo Binh Dinh, Thieu Lam, Nhat Nam i Hong Gia. Na świecie, poza Viet Vo Dao największe poważanie mają takie szkoły jak: Qwan Ki Dao, Viet Vu Dao (nie mylić z VVD), Vo Tu Do. W roku 1972 powstała Światowa Federacja Viet Vo Dao (International Viet Vo Dao). Rada mistrzów zgodnie postanowieniem mistrza Le Sang - II Patriarchy Ruchu VVD, objęła opiekę na innymi sztukami walki, których mistrzowie i przedstawiciele znaleźli się w Europie lub Ameryce. W początkowym okresie, w ramach IVVD działały następujące style: Vovinam Viet Vo Dao - gdzie grupę mistrzów reprezentował Hoang Duc Phi; Qwan Ki Dao - pod przewodnictwem mistrza Pham Xuan Tong; Thanh Long - pod przewodnictwem mistrza Nguyen Dan Phu; Han Bai - pod przewodnictwem mistrza Ryszard Jóźwiak www.voviet.pl Materiały z publikacji i książek : 1 - Biuletyny International VVD z lat 70 - tych i 80 - tych i 90 - tych; 2 - Viet Vo Dao, son essence, vol. Ngo Thiet Hung, Meaux - 1990; 3 - Vo Vietnam les arts martiaux, wyd. Amphora 1988; 4 - Historia Wietnamu, W. Olszewski, wyd. Ossolineum - 1991. 27 VOVINAM VIET VO DAO Szkoła Vovinam jest obecnie najpopularniejszą szkołą walki wręcz poza Wietnamem. Jest stosunkowo młodym systemem. Jej twórca Co Vo Su (wielki mistrz założyciel) Nguyen Loc stworzył nowoczesną sztukę walki w oparciu o najnowsze metody szkoleniowe w połączeniu z wielowiekowymi tradycjami i doświadczeniami wieli pokoleń wietnamskich mistrzów Vo Thuat. Nguyen Loc na równym poziomie z rozwojem fizycznym traktował rozwój duchowy i intelektualny ćwiczących, co ma wyraz w jednej z zasad uprawiania VVN całkowita równowaga między ciałem i umysłem. Mistrz był zafascynowany osiągnięciami kultury i myśli francuskiego oświecenia. Był otwarty na wszystkie postępowe prądy i kierunki intelektualne. Jego szkoła nie była zamkniętą szkołą sztuki walki ale ruchem opartym na wzajemnej przyjaźni i tolerancji. Wszystkie te poglądy i credo Mistrza Nguyen Loc zostały przeniesione do International VVD, dzięki mistrzowi Phan Hoang. IVVD kontynuuje dzieło i rozwija koncepcje mistrza Nguyen Loc mimo, że dzisiaj są to dwa różne nurty w sztukach walki. Mistrz Le Sang, który został następcą Co Vo Su Nguyen Loc zaadaptował do Vovinam wiele technik z innych sztuk walki, nie tylko z Wietnamu. M.in. do wielu technik kickobserskich, zapaśniczych wzbogacono technikami z Judo i Jiu jitsu. Generacja mistrzów Vovinam VVD: Wielki Mistrz - Nguyen Loc (1912 - 1960) Wielki Mistrz - Le Sang (obecny II Patriarcha) Wielki Mistrz - Tran Huy Phong (1938 - 1997) Mistrz - Manh Hoang (1938 - 1967) Mistrz - Trinh Ngoc Minh ( 1939 1998 ) Mistrz - Nguyen Van Chieu (dyrektor techniczny IVVN VVD) Techniki charakterystyczne dla Vovinam VVD to głównie techniki nożyc Don Chan (szkoła Vovinam słynie z tych technik). Jest ich ogólnie 21. Ogólny podział technik nauczanych w Vovinam VVD: pozycje - Tan Szkoła Vovinam Viet Vo Dao jako swój symbol posiada koło Am Duong, w które wpisany jest kontur Wietnamu. Z kolei ten symbol został opracowany przez II Patriarchę Vovinam VVD, Wielkiego Mistrza Le Sang w 1963 roku. techniki podstawowe (kopnięcia, uderzenia, podcięcia itp.) - Ky Thuat Can Ban pady i przewroty - Lan Lon techniki strategii - Chien Luoc techniki kontrataków - Phan Don 28 techniki podwójne - Song Luyen Dao (wietnamskiej sztuki walki) do Nhan Vo Dao (sztuki walki służącej ludzkości). Tę idee rozwinął Wielki Mistrz Phan Hoang w swojej 30 letniej pracy nad popularyzacją Viet Vo Dao i Viet Tai Chi. techniki zapaśnicze - Vat techniki nożyc - Don Chan techniki z bronią - Vu Khi W roku 1974 mistrz patriarcha Le Sang ustanowił mistrza Tran Huy Phong przedstawicielem organizacji VVD w Wietnamie, natomiast mistrza Phan Hoang prezydentem IVVD i odpowiedzialnym za rozwój tego ruchu na świecie. Z czasem na skutek różnych koncepcji rozwoju (o czym można przeczytać w historii IVVD) drogi tych dwóch dużych ruchów rozeszły się. formy - Quyen Charakterystyczne Quyen - Quyen Dao (formy bez broni): Thap Tu - 10 sekretnych listów; Long Ho - smok i tygrys; Tu Try Quyen Phap - 4 kolumny; Ngu Mon Quyen Phap - 5 bram; Viem Phuong Quyen Phap - koła w Obecnie ruch Vovinam jest praktykowany w wielu krajach. Jest kierowany m.in przez Federację Vovinam VVD w Wietnamie (Intercontinental Vovinam VVD Association) oraz Światową Federację VVN VVD z siedzibą w USA. Liczne sekcje, szczególnie we Francji są zrzeszone pod różnymi federacjami m.in. w IVVD. kwadracie; Tap The Bat Thuc Quyen Phap - forma długiej pięści; Xa Quyen - forma węża. Charakterystyczne Quyen - Vu Khi (formy z bronią): Tu Tuong Con Phap - forma 4 elementów; Najbardziej rozwinięte kluby znajdują się w USA, Kanadzie, Francji, Niemczech oraz Hiszpanii. Kluby VVN działają również w Rosji, Białorusi i Ukrainie, gdzie nauczają szkoleniowcy z Wietnamskiej Federacji VVN. W Polsce, w ramach Polskiego Zrzeszenia VVD (Viet Vo Dao Polska) nauczane są techniki tej szkoły w ramach programu IVVD jak i również powstały autonomiczne sekcje Vovinam, będące zalążkiem przyszłego stowarzyszenia w ramach naszych struktur organizacyjnych. Tinh Hoa Luong Nghi Kiem Phap - forma dwóch sił Am i Duong Thai Cuc Don Dao Phap - pojedyncza forma szerokim mieczem; Song Dao Phap - forma z dwoma nożami; Vovinam Viet Vo Dao - dzisiaj: Vovinam VVD zawsze było otwarte na nowe prądy i kierunki w rozwoju. To właśnie dzięki inicjatywie i pomysłowi mistrza Le Sang powstała Federacja International VVD. Ideą mistrza było sprowadzenie sztuki walki od Viet Vo Ryszard Jóźwiak www.voviet.pl 29 ETAPY ROZWOJU SZKOŁY VOVINAM VVD I Okres - Tworzenia i rozwoju (1938 - 1946) 10 - otwarcie dwóch klubów Vo Si Cam Tu - "Rycerze Śmierci" oraz Anh Hung Ngay Mai - "Bohaterowie jutra". 1 - utworzenie w tajemnicy podstaw nowoczesnego ruchu o nazwie Vo Vietnam (1938). 10 - otwarcie wielu nowych grup specjalizujących się w walce nożem i walce wręcz. 2 - 1939 - pierwszy publiczny pokaz szkoły. 11 - wyznaczenie instruktorów do rozwoju VVN VVD i narodowych prądów wyzwoleńczych. 3 - 1940 - utworzenie pierwszej grupy ćwiczących w Wyższej Szkole Pedagogicznej. II Okres - okres podziału (1946 - 4 - 1940 - zorganizowanie przez Mistrza Nguyen Loc specjalnego pokazu w Wyższej szkole Pedagogicznej. 1948) 5 - Twórca VVN VVD mistrz Nguyen Loc zachęca poprzez swój ruch do wystąpień przeciwko kolonialnym francuskim prawom studentów w Wyższej Szkole Pedagogicznej. 2 - Walczący uczniowie VVN VVD podzielili się na dwie grupy, jedna z Nguyen My działała na wybrzeżu a druga z Mistrzem Nguyen Loc walczyła w rejonie górskim. 6 - Organizuje ochronę w postaci militarnych grup przeciwko grupom przestępczym, które w tym czasie grasowały w Hanoi i jego przedmieściach. 3 - Mistrz dotarł do rodzinnej miejscowości Huu Bang, gdzie zorganizował kursy Vovinam dla młodzieży i wyznaczył instruktorów do szkolenia walki wręcz w Szkole wojskowej w miejscowościach Che Luu, Am Thuong, Thanh Huong, Dan Ha, Dan Phu. 1 - Uczniowie VVN VVD przystępują do walki z Francuzami. 7 - organizacja mistrza Nguyen Loc organizuje pomoc dla milionów Wietnamczyków w czasie wielkiego głodu w 1945 roku. 8 - zorganizowanie obchodów ku czci Króla Hunga i sióstr Trung (narodowych bohaterów wietnamskich). 4 - W końcu przybył do Phat Diem gdzie wyznaczył następną kadrę instruktorów do szkolenia policji w Jesuit Militarias of Commander Tran. 9 - postawienie pomnika upamiętniającego francuską kolonizację. III Okres - okres wzmocnienia (1948 - 1975) 1 - pod koniec 1948 Mistrz Nguyen Loc powrócił do Hanoi, gdzie nauczał 30 oficerów policji i oficjalnie otworzył szkołę Vovinam. Wietnamie jest objęta programem VVN VVD. 2 - w 1951 w porozumieniu z innymi mistrzami założona została Wietnamska Federacja Sztuk walki. 10 - W 1968 następnym etapem jest objęcie szkoleniem walki wręcz w oparciu o program VVN VVD wielu szkół wojskowych jak i samych jednostek wojskowych. 3 - w 1954 Mistrz wraz z rodziną i grupą przyjaciół emigruje do południowego Wietnamu. Otwiera szkołę VVN VVD w Sajgonie przy ul. Thu Khao Huan i wyznaczył instruktorów do szkolenia w Narodowej Akademii Policyjnej w Sajgonie oraz i Thu Duc oraz w Korpusie inżynieryjskim. 11 - Przed wydarzeniami Tet Mau Than w 1968 roku Szef komisji szkolenia założył przy ulicy 30 Tran Hoang Quan Street w Sajgonie centrum dwóch federacji - Viet Vo Dao Association i Viet Vo Dao Youth Association. Wielki Mistrz Le Sang wyznaczył na szefa Viet Vo Dao Youth Association mistrza Tran Huy Phong. 4 - Wielki mistrz Nguyen Loc umiera w Sajgonie 4.04 1960 roku. Przed śmiercią mianował tytułem wielkiego mistrza swojego ucznia Le Sang oraz przekazał mu szkołę VVN VVD. 12 - 1972 - 1974 - poprzez swoją działalność mistrz Phan Hoang stworzył podwaliny pod organizację międzynarodową Viet Vo Dao. Uzyskał oficjalnie zgodę patriarchy Le Sang na używanie nazwy Viet Vo Dao dla ruchu międzynarodowego wietnamskich sztuk walki oraz pomoc szkoleniowców z Federacji VVD. Mistrz Phan Hoang oparł filozofię ruchu International VVD na programie szkoleniowym i ideologicznym szkoły Vovinam VVD. 5 - 11-11-1960 nastąpił pucz generała Ngo, który osłabił ruch Vovinam. Mimo represji mistrz Le Sang potajemnie otwiera nowe kluby w Thanh Long, Ho Vu i Saint Thomas. 6 - W 1966 r upadł rząd generała Ngo i szkoła Vovinam mogła wznowić oficjalną działalność. 7 - Powstaje pierwsze Centrum treningowe Vovinam VVD przy 61 Eternal Street w centrum Sajgonu. 13 - w lipcu 1974 Wielki Mistrz wyznaczył mistrza Tran Huy Phong. na szefa komisji szkolenia a mistrza Nguyen Van Thong na szefa Viet Vo Dao Youth Association. 8 - W 1966 w wielu szkołach VVN VVD staje się oficjalnym programem nauczania w ramach lekcji wychowania fizycznego. Nauka obejmuje wiele tysięcy uczniów. 14 - W kwietniu 1975 roku Południowy Wietnam stracił niepodległość na rzecz Komunistycznego Wietnamu. Zostały wprowadzone prawa Wietnamu Północnego. Wietnam stał się jednym 9 - Podobnie jak w szkolnictwie również Policja w całym południowym 31 krajem, niestety pod komunistycznymi rządami. 4 - w 1997 umiera mistrz Tran Huy Phong. 15 - 27. Maja 1975 Wielki Mistrz Le Sang i mistrz Tran Huy Phong zostają aresztowani. VVN VVD podupada i jest zakazany w wielu klubach. Wielu mistrzów ucieka z Wietnamu do Europy, Ameryki i Australii. W tym okresie wielu z nich zasiliło International VVD, gdzie ćwiczą i nauczają VVD w różnych krajach świata do dziś pod kierownictwem mistrza Phan Hoang. 5 - Ruch Vovinam Viet Vo Dao podobnie jak International VVD rozwija się dynamicznie na całym świecie. Obecnie działa Wietnamska Federacja Vovinam Viet Vo Dao z siedzibą w Sajgonie (Thanh Pho Ho Chi Minh). Do najbardziej znanych szkoleniowców działających w Europie należą m.in. mistrzowie Nguyen Dao (6 dang), Nguyen Ngoc My (5 dang), Nguyen Tien Hoi (6 dang). Swoją działalność w IVVD od treningu Vovinam rozpoczynali mistrzowie, Do Long (Francja), Bao Lan (Włochy), Ngo Thanh Kiet (Kanada), Nguyen Van Viet, Nguyen Chin (obaj z Włoch ), Le Cao Trang (Francja) itd. Obecnie każdy z nich działa pod egidą mistrza Phan Hoang i rozwija VVD w swoich krajach, Wielu z nich jest dyrektorami technicznymi w krajowych federacjach VVD. Również Dyraktor Techniczny Viet Vo Dao na Polskę i Kraje Europy Środkowo - Wschodniej Ryszard Jóźwiak rozpoczynał swoją drogę w wietnamskich sztukach walki od treningu Vovinam. IV Okres - okres zamorskiej ekspansji (1975 - do chwili obecnej) 1 - w maju 1975 r mistrz Le Sang, przed swoim aresztowaniem wyznaczył mistrzów, których zadaniem był rozwój VVN VVD poza granicami Wietnamu. Ich działalność miała polegać na propagowaniu szkoły i jej idei na całym świecie. 2 - w połowie 1980 roku opuścił więzienie mistrz Tran Huy Phong. 3 - w 1988 upuścił więzienie mistrz Le Sang, Przewodzi on ruchem VVN VVD do dzisiaj. Należy w tym miejscu wspomnieć o działalności mistrza Nguyen Van Chieu, dzięki któremu reaktywowano działalność szkoły. Ryszard Jóźwiak www.voviet.pl 32 HISTORIA VIET VO DAO W POLSCE Do Polski wietnamska sztuka walki trafiła poprzez studentów wietnamskich, którzy studiowali głównie w Gdańsku i Warszawie. Wietnamczycy przekazywali Polakom różne elementy swoich rodzinnych szkół - Gia Phai. Były to najczęściej informacje nie usystematyzowane. Ich nauka opierała się głównie na pokazywaniu paru technik o różnym stopniu zaawansowania. Za grube pieniądze nieświadomi niczego uczniowie otrzymywali "sekrety Vo" pod różnymi nazwami np.: Vo Dao, Cong Phu, Vo Tu Do. Wietnamczycy, którzy posiadali nieraz bardzo dobrą technikę podawali siebie za "5-6-7 Dang", co u ćwiczących wywoływało zrozumiałe zainteresowanie. Również używano nazwy VVD, co nas najbardziej smuci. Niestety, wielu ludzi w Polsce nie wie, że Viet Vo Dao jest organizacją o zasięgu światowym, skupiającą w swoich szeregach 30 krajów członkowskich. Instruktorzy i mistrzowie posiadają specjalne paszporty VVD, gdzie zawarta jest cała informacja o działalności danego człowieka. W centrali IVVD w Montrealu znajduje się komputerowa lista wszystkich instruktorów VVD na świecie, w tym i Polaków. Wracając do współczesnej historii Vo w Polsce, należy wspomnieć o jej dwóch nurtach. Pierwszy związany jest z International VVD. Do Polski trafiła ona w 1980 roku po przyjeździe trenera Ryszarda Jóźwiaka z Austrii, gdzie uczył się VVD od wietnamskich instruktorów. Pierwszy klub VVD powstał w Warszawie przy Ognisku TKKF Moskit w 1981 roku. Obecnie na terenie Polski działa około 25 ośrodków VVD, skupionych w Polskim Zrzeszeniu VVD (Viet Vo Dao Polska). Ogólnie VVD ćwiczy około 2000 osób, a ponad 60 Vo Sinh (uczniów VVD) posiada uprawnienia instruktorskie. Siedemdziesiąt osób posiada czarne pasy. Jesteśmy członkami International VVD - międzynarodowej organizacji VVD oraz Intercontinental Vovinam Viet Vo Dao Association w Wietnamie. R. Jóźwiak (4 dang) jest dyrektorem technicznym z ramienia IVVD na Polskę i kraje Europy Wschodniej jak również należy do komitetu założycielskiego Europejskiej Federacji VVD. W Polsce przebywali m.in. tej klasy eksperci jak: Thay Phan Hoang, wielki mistrz i prezydent International Viet Vo Dao i World Federation Viet Tai Chi oraz: V.S Ngo Thanh Kiet (5 dan) sekretarz generalny IVVD; V.S. Do Long (6 dang) - dyrektor techniczny Europejskiej Federacji VVD; V.S. Ngo Thiet Hung (5 dang)- prezes Francuskiej Federacji VVD; V.S Le Cao Trang (5 dang). Polscy instruktorzy co rok wyjeżdżają na staże organizowane przez International VVD. Dzięki tym stażom instruktorzy zapoznali się z technikami prezentowanymi przez takich ekspertów jak: V.S. Tran Hu Ha (7 dang) z Portugalii; V.S. Bao Lan (6 dang) z Włoch; 33 V.S. Tran Viet Tung (6 dang) z Niemiec; V.S. Nguyen Van Viet (7 dang) z Włoch. Piotr Bonikowski (2 dang); Artur Paciorek (2 dang); Co roku również instruktorzy i uczniowie mają szansę uczestnictwa w treningu z Wielkim Mistrzem, twórcą ruchu International VVD, Phan Hoang, podczas obchodów jego urodzin. Na uroczystości tej spotykają się praktykujący Vo z wszystkich krajów Europy. Bernard Kawka (2 dang); Adam Ziemiński (2 dang); Roman Małkiewicz (2 dang); Tomasz Marszałek (3 dang); Robert Sułkowski (2 dang). W roku 1999 nastąpił nowy rozdział w Polskim VVD. Nawiązaliśmy kontakt z Intercontinental Vovinam Viet Vo Dao Association, federacją, której siedziba znajduje się w Wietnamie. Nasza ekipa uczestniczyła w dwumiesięcznym stażu u mistrza Nguyen Van Chieu (8 dang), dyrektora technicznego IVVNVVDA. Czołówkę polskich instruktorów, którzy od początku działają w naszym ruchu stanowią: Ryszard Gibczyński (4 dang); Andrzej Gordziewicz (4 dang); Andrzej Posiadała (4 dang); Robert Sękowski (4 dang); Ryszard Jóźwiak www.voviet.pl Zdzisław Trochonowicz (3 dang); 34 ROZWÓJ VOVINAM VIET VO DAO W POLSCE Ryszard Jóźwiak z Wielkim Mistrzem Le Sang To Duong w Sajgonie Wietnam 2000 - międzynarodowy staż VVD Polska W roku 1999 nastąpił nowy rozdział w Polskim VVD. Nawiązaliśmy kontakt z Intercontinental Vovinam Viet Vo Dao Association, federacją, której siedziba znajduje się w Wietnamie. W 2000 roku Polskę odwiedził w styczniu dyr. techniczny Rumuńskiej Federacji VVN Florin Macovei (3 dang), a następnie w czerwcu tego roku Mistrz Patrick Levet (4 dang) - ówczesny dyrektor techniczny Intercontinental VVNVVDA. Wizyta była oficjalnym zaproszeniem Polskiej Reprezentacji na Mistrzostwa Vovinam VVD do Wietnamu. W dwudziestą rocznicę naszej działalności w Polsce (od roku 1980) ekipa Polskiego VVD odwiedziła Mekkę Viet Vo Dao - Wietnam. Sytuacja jest trochę paradoksalna. Ja, który jestem prekursorem VVD w Polsce, uczyłem się VVD na całym świecie (Europa, Ameryka Południowa) u największych mistrzów, po 20 latach treningu pierwszy raz mogłem "dotknąć" VVD w Wietnamie. Przede wszystkim niezwykle serdeczne spotkanie ze strony mistrza Nguyen Van Chieu, prezydenta wietnamskiej federacji Vovinam Viet Vo Dao, niezwykle skromnego i serdecznego człowieka. Z przyjemnością stwierdzam, że podobnie jak w przypadku mistrzów z International VVD - czarne kimona (wymienię tylko niektórych m.in. moich nauczycieli braci Ngo, mistrza Phan Hoang Nasza reprezentacja uczestniczyła również w dwumiesięcznym stażu u mistrza Nguyen Van Chieu (8 dang), dyrektora technicznego IVVNVVDA. Poniżej znajduje się sprawozdanie z tej wizyty, jak również ze spotkania z Wielkim mistrzem Le Sang napisane przez Mistrza Ryszarda Jóźwiaka. 35 - prezydenta IVVD, mistrza Bao Lan, mistrza Tung) spotkaliśmy się z prawdziwymi mistrzami, nie tyko w sensie sprawności fizycznej, ogromnej wiedzy, ale przede wszystkim etyki. Long Ho Quyen - bez broni; Ngu Mon Quyen - bez broni; Tinh Hoa Luong Nghi Kiem Phap formy z mieczem; Tu Tuong Con Phap - formy z długim kijem; Trzecie Międzynarodowe Mistrzostwa Vovinam Viet Vo Dao 3.08.2000 (Hoi Dien Vovinam VVD Quoc Te) Tu Ve Ngu Gio - specjalna samoobrona dla kobiet. Dosyć specyficzna kategoria, gdzie oprócz technik trzeba popisać się zdolnościami aktorskimi. Układ wykonują kobieta i mężczyzna, z tym, że "man" jest napastnikiem. Kobieta broni się przed różnymi atakami napastnika, wykonując na nim całą gamę z bogatych technik Vovinam VVD. Sytuacja mężczyzny nie jest wesoła. Ciosy zadawane są z całą siłą, rzuty i nożyce na nie przygotowanym napastniku spowodowałyby spore spustoszenie. Były to trzecie z kolei, organizowane raz do roku międzynarodowe mistrzostwa Vovinam VVD. Tak jak w poprzednich latach miejscem zawodów był "Ho Chi Minh Sport Center" w Thanh Pho Ho Chi Minh (Sajgonie). Głównym mistrzem i organizatorem zawodów był mistrz Nguyen Van Chieu (8 dang), gościem honorowym i szefem komisji sędziowskiej był przedstawiciel Intercontinental VVN VVD w Europie, mistrz Sudo (6 dang) z Francji. W zawodach brało udział 12 ekip, w tym drużyny z Francji (3 ekipy), Polski, Niemiec, Rumunii oraz 5 reprezentacji z Wietnamu. Sportowa rywalizacja odbywała się w kilku konkurencjach, które opisuję poniżej: Don Chan Tan Cong - techniki nożyc na 4 partnerów. W tej kategorii liczyli się tylko Wietnamczycy. Ich popisy można porównać tylko do pokazów kopnięć ekspertów Tae Kwon Do czy grupy pokazowej Shaolin. To trzeba zobaczyć. Thi Dau - wolna walka, która jest podzielona na kilka kategorii wagowych. Walczy się w ochraniaczach podobnych do tych, jakie stosuje się w WTF (olimpijskim TKD). Walka trwa dwie rundy po dwie minuty. Przepisy są bardziej liberalne. Ostatnio zabroniono uderzeń łokciem i używania technik zapaśniczych. Song Luyen - formy z partnerem: Song Luyen Mot, Hai, Ba - formy z partnerem bez broni Song Luyen Ma Tau - formy z partnerem z maczetą Song Luyen Kiem - formy z partnerem - z mieczem Don Luyen - formy z bronią lub bez broni (Quyen): Song Luyen Dao - formy z partnerem z nożem 36 Nasi zawodnicy: Tomasz Marszałek, Piotr Bonikowski, Krzysztof Zaleski, Andrzej Witowski i Marcin Sobieraj wystąpili w różnych konkurencjach, zdobywając jeden srebrny oraz trzy brązowe medale. Pierwsze miejsca w większości konkurencji zajmowali Wietnamczycy. W kategorii walk, w cięższych kategoriach górą byli oczywiście Europejczycy. podczas naszej wizyty. Polska ekipa (wraz z rumuńską) spędziła ponad godzinę w historycznym miejscu. Przekazaliśmy mistrzowi informację o działalności VVD w Polsce. Naszą wizytę skończyliśmy sesją zdjęciową z mistrzem i jego najbliższymi uczniami. Dla nas uczniów Vovinam Viet Vo Dao było to wielkie i niezapomniane przeżycie. Kwatera Główna To Duong działa niezależnie od Wietnamskiej Federacji Vovinam VVD (WF VVN VVD). Paradoksem jest to, że nie wszystkie organizacje Vovinam VVD na świecie współpracują z WF VVN VVD (mimo takiego samego programu szkoleniowego), ale wszystkie są pośrednio lub bezpośrednio związane z mistrzem Le Sang i grupą mistrzów z To Duong. W sierpniu br. miał odbyć się światowy kongres zjednoczeniowy wszystkich federacji Vovinam. W Polsce działają obecnie dwa nurty, tradycyjny związany z International VVD (czarne kimona) oraz sportowy (niebieskie kimona) z Vovinam VVD. Wizyta u Wielkiego Mistrza, II Patriarchy Vovinam VVD, Le Sang (10 dang) Na tę wizytę czekaliśmy od początku naszego pobytu w Wietnamie. Ze względu jednak na nadmiar zajęć, nie tylko związanych z treningami odwiedziny mistrza doszły do skutku w dniu 14.08.br. Mistrz Le Sang mieszka obecnie w Ho Chi Minh (Sajgonie). W centrum Sajgonu jest To Duong (Kwatera Główna) Vovinam VVD. W trzypiętrowej kamienicy znajdują się m.in. na 3-cim piętrze mieszkanie mistrza, niżej sale treningowe i pokój wizyt. Na terenie To Duong mieści się również ołtarz mistrza (Ban Tho To) Nguyen Loc wraz z jego prochami. Każda ekipa, która odwiedza Kwaterę Główną najpierw składa hołd prochom mistrza, a później następuje spotkanie z mistrzem Le Sang. Podobny scenariusz odbył się Ryszard Jóźwiak www.voviet.pl 37 VIET TAI CHI Aby lepiej zrozumieć sens powstania VTC , musimy przyjrzeć się historii International Viet Vo Dao. IVVD powstała w 1972 roku z inicjatywy mistrza Phan Hoang. Światowa Federacja VVD skupiła w sobie wiele sztuk walki z Wietnamu, dzięki czemu jej program szkoleniowy jest bardzo bogaty i ciekawy. Każdy system czy sztuka walki posiada w swoim programie część wiedzy dotyczącej rozwoju energii wewnętrznej Noi Cong. Mistrz Phan Hoang będąc praktykiem i ekspertem kilku szkół Vo Thuat postanowił zebrać doświadczenia wielu pokoleń w jedną całość. Swoją pracę ukończył na początku lat 90tych. Pierwszy raz oficjalnie przedstawił koncepcję i techniki VTC na stażu z okazji XX-lecia IVVD w Kanadzie. Pamiętać należy, że VTC jest głównie systemem zdrowotnym (analogicznie jak obecnie traktowane jest Tai Chi). Wydaje się, że najpełniejszy obraz VTC będzie mógł przedstawić sam twórca systemu, mistrz Phan Hoang. Poniższe informacje pochodzą z ksiązki twórcy systemu wydanej w Kanadzie w 1995 r pt. "Viet Tai Chi - the power of quietness" oraz broszur wydanych przez World Federation Viet Tai Chi. Znaczenie nazwy Viet Tai Chi: Viet - podążać , Tai - rozwój, kultywacja, Chi - energia życia. Viet Tai Chi jest uproszczeniem nazwy Viet Chi Quyen stanowiącej gałąź dziedziny określanej jako Viet Chi Dao stworzonej przez Mistrza Phan Hoang. Techniki VTC są bardzo bogate. Opierają się na głównych formacjach Quyen (formach). Hung Quyen - formy dynamiczne; Nhu Quyen - formy miękkie; Tinh Quyen - formy spokojne. Lista głównych, programowych Quyen: TINH QUYEN Dai Lao Huu Vo Tuyet Phong Khai Hoat Truong Mien Minh Khong Van Phap Tinh Cau Tue Tinh Ngoc Dinh NHU QUYEN Le Bo - ukłon Khiem Long - szlachetny smok Van Ba - chmury i fale Tu Dieu - 4 meridiany Ngu Bo - 5 meridianów Luc Dieu - 6 cudownych połączeń Thin Mat - źródło tajemnicy Bat Khi - 8 witalnych fluidów Tue Mon - drzwi do poznania wiedzy Bat Nha - mantra 38 HUNG QUYEN Loi Ho - grzmiący tygrys Thien Long Phi Dieu - lecący żuraw Than Xa Thach Hau - małpa z marmuru Kim Loc - jeleń Sinh Lo - uczeń Khai Mon - otwarcie drzwi Mat Mon - sekretne drzwi Dai Ba - wielka ilość Aby lepiej zrozumieć cel i istotę treningu VTC, mistrz Phan Hoang nakreślił koncepcję 3 głównych kierunków uprawiania swojej sztuki: popiołów. (...) Odrębność VTC polega na tym, że każdy ruch można wykonywać oddzielnie od reszty, odpowiada on konkretnemu meridianowi i cyklowi oddychania. Każdy Quyen można wykonywać powoli - w celu uzyskania wewnętrznego spokoju lub dynamicznie w celu pobudzenia organizmu. Każdy ruch stanowi podporę psychiczną myśli filozoficznej lub główną ideę. W ten sposób kultura ciała i rozwój umysłowy są rozwijane w odpowiedniej harmonii." Każdy Quyen odpowiada 9 poziomom perfekcji (Cuu Doan). Z kolei każdy z nich odnosi się do innej formacji: "Viet Tai Chi jest Sztuką Lepszego Bycia, Drogą Człowieka Wolnego i Szczęśliwego..." Quang Lo - forma otwarta dla wszystkich; W Quyen VTC, przynajmniej tych krótkich widać pewne analogie do ćwiczeń uzupełniających w klasycznym Tai Chi, czyli Pa Tuan Chin (Osiem Części Brokatu) czy Qi Qong. Oprócz standardowych Quyen istnieją także Chieu (sekwencje), Dac Di (techniki specjalne) m.in. sekret 9 stóp, sekret 9 rąk. W programie nauczania można wybrać kilka Quyen, ktore najbardziej odpowiadają danej osobie. Na wyższym poziomie nauczania występują techniki z bronią m.in. szablą i kijem. Su Lo - formowanie mistrzów; Thuong Lo - specjalizacja. "Viet Tai Chi nie można zakwalifikować jako sztukę walki. VTC jest połączeniem ćwiczenia fizycznego z technikami oddechowymi i innymi sposobami kumulowania energii wewnętrznej. W wielu dyscyplinach tego typu techniki trzymane są w sekrecie. Jest również odzwierciedleniem połączenia najnowszych osiągnięć w dziedzinie nauki z tradycyjnymi metodami terapeutycznymi. Mistrz Phan Hoang opracował VTC po ponad 30 letnim okresie praktyki w tym 8 latach intensywnej medytacji. Jego metoda znajduje się na skrzyżowaniu sztuk walki i metod terapeutycznych, mających na celu poprawę zdrowia fizycznego i psychicznego. Jest jak róża rosnąca na śniegu, Feniks odradzający się ze swych Uwagi o oddychaniu - Khi Phap: Prawidłowy sposób oddychania jest następujący: wdech i wydech nosem, oddychamy równo i wolno (w sposób naturalny), wdech - przy wznoszeniu rąk do góry, przy ściąganiu rąk do ciała, wydech - przy opuszczaniu rąk, przy prostowaniu rąk, przy zgięciu ciała. Drugim, nie mniej ważnym obok oddychania elementem treningu jest działanie mudr. Mudry - jest to specjalny układ palców ręki wywodzący się z Indii. Poszczególne palce posiadają osobne, własne połączenia z organami 39 wewnętrznymi organizmu. Odpowiednie ich ułożenie działa stymulująco na określony organ wewnętrzny ciała. Działanie jest podobne jak w przypadku nacisków na punkty w akupresurze. W każdym Quyen występuje na początku i końcu ćwiczenia specjalna mudra. Mudrę Lotosu stosujemy przy każdym ukłonie. Działa wzmacniająco na organizm (wzmacnia Khi i umysł). Ryszard Jóźwiak www.voviet.pl Od redakcji: prosimy zwrócić uwagę, że przytoczonej tutaj interpretacji nazwy Tai Chi nie należy w żadnym wypadku odnosić do chińskiej sztuki Taijiquan (T’ai Chi Ch’uan) i pojęcia Taiji (T’ai Chi) chińskiej filozofii. 40 RYSZARD DUNG TIAN JÓŹWIAK (tytuł shihan, szef stylu), uczeń mistrza Tony Sionga (Wielka Brytania). Jiu Jitsu ćwiczy od 1974 roku 5 dang International Viet Vo Dao (tytuł Vo Su - mistrz, czerwony pas, który nobilituje na szefa szkoły) VVD ćwiczy od 1980 roku u swoich nauczycieli - mistrzów Ngo Thanh Kiet (Kanada) Ngo Thiet Hung (Francja), obecnie uczeń Wielkiego Mistrza Phan Hoang. XX-lecie International VVD, Kanada 1992 Urodzony: 10.07.1954 roku w Warszawie. Zawód: geolog, trener II kl. Jiu Jitsu. Najważniejsze osiągnięcia : - Rozwój Viet Vo Dao w Polsce (od 1980 r.) , stworzenie struktur VVD na Białorusi (od roku 1986 r. - współpraca trwa do dnia dzisiejszego) - Utworzenie klubu VVD w Londynie w latach 1990 - 1991 (półtora roku za zgodą Rady Mistrzów IVVD) - Utworzenie struktur Vovinam VVD w Polsce - Prowadzenie wielu kursów z zakresu sztuk walki, walki wręcz (combat) w Polsce, Białorusi, Wielkiej Brytanii, Włoszech, Francji, Kanadzie i Austrii - Utworzenie specjalistycznego systemu walki wręcz dla służb mundurowych Kem Vo Combat - Wychowanie w swojej ponad 30-letniej pracy trenerskiej ponad 100 czarnych pasów, w tym większości instruktorów VVD i KTJ - Opublikowanie 3 książek z zakresu sztuk walki (dwie następne w trakcie realizacji), CD - z artykułami, które ukazały się w prasie polskiej i obcojęzycznej - Autor ponad 300 artykułów o sztukach i sportach walki, współpracownik pism "Wojownik", "Samuraj", "Walka wręcz Kung Fu -Karate". Zamieścił w "Komandosie" wiele artykułów na temat systemów combat i walki wręcz. Pełnione funkcje : - Prezes International Kem Vo Combat - Wiceprezes Polskiej Unii Tradycyjnych Sztuk Walki - Dyrektor techniczny International Viet Vo Dao na kraje Europy wschodniej - Szef szkoły Dung Tien Duong VVD - Przedstawiciel Intercontinental Vovinam VVD - Szef szkoły Kempo Tai Jutsu (JuShorinKaDo), przedstawiciel WJJKO - Przedstawiciel World Federation Viet Tai Chi Droga w sztukach walki : 1970 - 1976 uprawiał Judo w W - wie (WKS Lotnik) 1972 - 1974 uprawiał zapasy, styl wolny (KS Rzemieślnik W - wa) 1974 rozpoczął trening Jukado (modern Jiu Jitsu) 1980 rozpoczął treningi Viet Vo Dao (Wiedeń, Austria) 1990 rozpoczął trening WJJKO (Londyn, Wielka Brytania) Posiadane stopnie mistrzowskie : 7 KVCdan - International Kem Vo Combat 6 dan Kempo Tai Jutsu (WJJKO) 41 VIN-XUAN – WIETNAMSKI WING CHUN W 1930 roku za zgodą Chińskiego Związku Wing-Chun emigruje do Wietnamu aby nauczać przedstawicieli arystokratycznych rodzin. W czasie II-giej wojny światowej angażuje się w działalność ruchu oporu przeciwko japońskiej okupacji w Chinach i w Wietnamie. Będąc poszukiwany przez tajne służby japońskie ukrywa swoją tożsamość -przyjmuje nazwisko Te Cong i udaje się do Hanoi. Vinh-xuan, to wietnamska nazwa szkoły kung-fu - znanego wszystkim systemu wing-chun. Rozwój tej gałęzi kung-fu w Wietnamie związany jest niewątpliwie z nazwiskiem Yuen Chai Wan’a, emigranta chińskiego, który osiadł w Wietnamie i tam nauczał tego stylu. Gałąź wietnamska łączy w sobie doświadczenia szkoły chińskiej oraz rodzimych mistrzów, którym przypisuje się rozwój tego nurtu stylowego w Wietnamie. Szkoła Vinh-xuan nierozerwalnie związana jest z przyrodą, religią oraz polityką - nabierając delikatnego narodowego kolorytu. Każdy mistrz wnosił unikalny wkład w rozwój tej gałęzi dopełniając „stylistykę”szkoły indywidualnymi cechami przy zachowaniu głównych zasad stylu. Tu w Hanoi zakłada swoją szkołę i kształci wielu swoich uczniów/mistrzów. Jego wietnamskim uczniem był zmarły w 1997r. Mistrz Ngo-Siu-Qui. W latach 50tych przenosi sie do Sajgonu, gdzie w dzielnicy Cholon żył do ostatnich swych dni jako nauczyciel vinh-xuan i „lekarz zielarz”. Zmarł w wieku 86 lat. Treść techniczna wietnamskiej gałęzi wing chun wyraźnie sugeruje wpływy lokalnych mistrzów, którym przypisuje się rozwój tego stylu szkoły w Wietnamie. Program nauczania szkoły Vinh-Xuan zdecydowanie odróżnia się od innych znanych szkół wing-chun. I tak zawartość techniczna jed- Do grona mistrzowskich „stylistów” tego nurtu stylowego zaliczyć należy: Yuen Chai Wan’a, Ho-Ha I-Longa (znanego także pod nazwiskiem Nguyen DzuiHai), Ngo-Siu-Qui, Yiu-Choi, Luc-VinhKhai czy Tran-Van-Phunga. Yuen Chai Wan (1877-1961), mistrz wietnamskiej szkoły vinh-xuan urodził się w bogatej kupieckiej rodzinie. Otrzymał-podobnie jak jego brat Yuen Kai San, tradycyjny wzorzec wychowania gdzie najistotniejszymi elementami były: skromność, pracowitość posłuszeństwo i odwaga. 42 nej ze znanych rodzinnych szkół w Wietnamie obejmuje: cyjny w przekazie tej gałęzi jest znaczny. Dlatego też, szkoły te prezentują różne, właściwe dla siebie podejście w tej dziedzinie. Siu Lim Tao (mała idea) Siu Mui Fa (mały kwiat śliwy) Ngu Hei Gung (chi-kung pięciu zwierząt) Hok Ying Sao Bo (forma kroków z dłonią w kształcie żurawia) Hong Lung Jook Fu Kuen (forma smoka i tygrysa) Muk Yan Jong (forma na drewnianym manekinie) Duży wpływ na dalszy mój rozwój w tym nurcie-wywarł wietnamski mistrz Nguyen Dang Quang, kiedyś mieszkający w Warszawie a obecnie przebywający w Wietnamie. Bart Cham Dao (forma 8-miu cięć noży motylowych) Lok Dim Boon Gwun (forma długiego kija, o długości odpowiadającej wysokości mężczyzny) Moje kontakty szkoleniowe z Walerym Martynowem, mistrzem i propagatorem wietnamskiej linii wing-chun w Rosji, wzbogaciły program nauczania mojej szkoły o techniki szkoły sajgońskiej. Kiem (forma obosiecznej szabliszpady wietnamskiej). W Wietnamie są też szkoły propagujące standardowe (wing-chunowskie) programy nauczania. Pomimo zawiłości przekazu oraz „inności” wietnamskiej szkoły wingchun,znawcy tej gałęzi wyróżniają co najmniej dwie różne linie (odmiany: szkołę hanojską oraz sajgońską) tego nurtu stylowego. Jedną z nich, obecnie najpopularniejszą w Wietnamie reprezentuje nauczyciel/mistrz Nguyen Ngoc Noi www.wingchun.com.vn. Wszystkim tym,którzy jeszcze poszukują swojej „drogi” w sztukach walki-proponuję „wietnamską ścieżkę”, którą traktuję jako pomost pomiędzy chińskimi a wietnamskimi doświadczeniami w tej dziedzinie. Poznając te szkoły-stwierdzam, iż są jak „ogień i woda”. Podobnie jak Yip Man, mistrz Te Cong nie wyznaczył swojego następcy. Chęć posiadania „sukcesorii” po mistrzu Te-Congu jak też chaos informa- 43 Wietnamska-wyciszona, dostojna a zarazem porywcza jak rzeka. rodzą się nowe gałęzie i odmiany, które ewoluują. Chińska-roziskrzona, pełna zasad i tradycji. To one nauczyły mnie, że przeciwieństwa nie muszą oznaczać konfliktu, mogą się uzupełniać. Przykładem takich zmian jest „VIET CHUN DO” - SZKOŁA KUNG FU KWIATU ŚLIWY, działająca Kędzierzynie-Koźlu, której jestem głównym instruktorem. Różnorodność sztuk walki daje praktycznie każdemu możliwość znalezienia dla siebie odpowiedniej szkoły czy stylu. Sztuki walki, podobnie jak każda dziedzina naszego życia, podlega stałym przemianom. Z tradycyjnych systemów Józef Szargut www.vcd-kozle.prv.pl 44 GARŚĆ INFORMACJI O GDAŃSKIEJ SZKOLE VO Pisząc o wietnamskich systemach w Polsce nie sposób nie pisać o tym co działo się w Gdańsku. Z moich informacji wynika, że przyjechała do Gdańska na uczelnie grupa studentów z południowego Wietnamu. Ich liczba nie przekraczała 7-8 osób. Wrzeszczu, ucząc się w jakimś stopniu mizongquan. Wietnamczycy mówili o jego stylu Vo Tuoc. Sądzę, że przekręcali słowo Vo Thuat, czyli style rodzinne. Nazewnictwo było typowo wietnamskie .Techniki w pewnym stopniu podobne do IVVD. Dlatego później szkoła ta przyłączyła się do R.Jóźwiaka, ćwicząc International Viet Vo dao. Stare techniki ćwiczył Robert Witkiewicz, u którego z kolei ja się uczyłem. Najdziwniejsze jest to, że fragment technik wygląda jak chińska technika wu lu pan da, która jest charakterystyczna dla mojej szkoły. Ćwiczyli różne rzeczy, często podpatrywali w innych szkołach. W latach 76-78 studiował tu Nam, Nguyen Viet i Vin. Tylko Vin nauczał Kung Fu. Reszta uczyła Viet Vo Dao. Były to różne szkoły rodzinne i raczej nie związane ze sobą techniki. Raczej kombinacje niż formy. Myślę, że wtedy mniej wagi przywiązywano do tego, by to co robimy było widowiskowe, a raczej skuteczne. Wiem, że dobrym w Vo był pewien robotnik kontraktowy. Jemu wszyscy się kłaniali. Podobno miał swoja bandę w Wietnamie. Uczył się u nich Ryszard Wawrzynowicz, mieszkający dziś w USA. Pobierał nauki u konsula we Oczywiście można się czepiać niedoróbek postaw, czy kopnięć. Ale to były inne czasy. Marek Flisikowski www.mizongquan.cba.pl 45 SZKOŁY I ORGANIZACJE AKADEMIA TRADYCYJNEGO WING CHUN KUNG-FU AKADEMIA YIQUAN Nauczane style: Wing Chun Miejscowości: Kraków, Bydgoszcz, Gorzów, Piotrków, Poznań, Zawiercie Internet: www.wingchunkungfu.pl E-mail: [email protected] Telefon: 0 602 259 399 Nauczane style: Yiquan Miejscowości: Warszawa, Chorzów, Gliwice, Poznań oraz Brno, Budapeszt, Lwów Internet: www.yiquan.pl E-mail: [email protected] Telefon: 0603 427 087 GDYŃSKA SZKOŁA SHAOLIN KUNG-FU CENTRUM CHOY LI FUT & TAI CHI CHUAN Nauczane style: Choy Li Fut, Yang Taijiquan Miejscowości: Szczecin, Choszczno, Goleniów, Gorzów, Gryfino, Jarocin, Kraków, Poznań, Wałbrzych oraz Wilno Internet: www.choylifut.info E-mail: [email protected] Telefon: 0 691 583 582 Nauczane style: Shaolin luohanquan Miejscowości: Gdynia E-mail: [email protected] Telefon: (0-58) 665-04-82, 0602 848 338 LĘBORSKA SZKOŁA CZARNEGO SMOKA JOW GA KUNG-FU ATHLETIC ASSOCIATION Nauczane style: Jow Ga Miejscowości: Kraków, Bielsko-Biała, Rzeszów, Sanok, Jordanów Internet: www.jowga.pl E-mail: [email protected] Telefon: 0608 036 755 Nauczane style: Hei Long Shu Miejscowości: Lębork, Strzebielino Morskie Internet: www.heilongshu.republika.pl E-mail: [email protected] Telefon: 0609 622 103 MIZONGQUAN POLSKIE STOWARZYSZENIE HUNG-GAR KUNG-FU Nauczane style: Mizongquan Miejscowości: Tczew, Wrocław Internet: www.mizongquan.cba.pl E-mail: [email protected] Telefon: 0660 372 441 Nauczane style: Hung-gar Miejscowości: Warszawa, Płock oraz Atlanta Internet: www.swiatkowski.pl/hungkuen/ E-mail: [email protected] Telefon: (022) 659 80 42 SŁUPSKIE STOWARZYSZENIE CHIŃSKICH SZTUK WALKI POLSKIE TOWARZYSTWO KUNG-FU MODLISZKI Nauczane style: Tanglangmen, Yang Taijiquan Miejscowości: Warszawa, Busko Zdrój, Lublin, Suwałki oraz Finlandia Internet: www.tanglangmen.com E-mail: [email protected] Telefon: 0602 255 107 Nauczane style: Wu Taijiquan, Hu Lung Pai Miejscowości: Słupsk, Koszalin Internet: www.wutaichi.republika.pl E-mail: [email protected] Telefon: (059) 8430 148 STOWARZYSZENIE HU LUNG PAI KUNG-FU W POLSCE Nauczane style: Hu Lung Pai Miejscowości: Słupsk, Koszalin, Szczecin Internet: www.tygrys-kungfu.republika.pl E-mail: [email protected] Telefon: (059) 8430 148 VIET VO DAO – POLSKA Nauczane style: Vovinam Viet Vo Dao, Viet Tai Chi, Kem Vo Combat Miejscowości: Warszawa, Bełchatów, Błędów, Ełk, Gdańsk, Mszczonów, Parczew, Węgorzewo, Włocławek, Wołomin, Żyrardów Internet: www.voviet.pl E-mail: [email protected] Telefon: (022) 622 19 42, 0 504 614 004 SZKOŁA VIET CHUN DO KWIATU ŚLIWY Nauczane style: Viet Chun Do Miejscowości: Koźle Internet: www.vcd-kozle.prv.pl E-mail: [email protected] Telefon: (077) 4824241, 0694 745385 46 OGÓLNOPOLSKI ZLOT KUNG-FU I VO 21-22 PAŹDZIERNIKA 2006 POKAZY I WARSZTATY DAJĄCE SZANSĘ LEPSZEGO POZNANIA TEGO, CO ROBIĄ INNI. INICJATYWA DLA LEPSZEJ INTEGRACJI ŚRODOWISKA TRADYCYJNYCH CHIŃSKICH I WIETNAMSKICH SZTUK WALKI W POLSCE. AKTUALNE INFORMACJE NA STRONIE: WWW.KUNG-FU.W.PL KOLEJNE WYDANIE MAGAZYNU KUNG-FU JUŻ W GRUDNIU! 47
Podobne dokumenty
Kung Fu - numer 5 - Hu Lung Pai Kung-Fu
NASZE SZKOŁY I ORGANIZACJE ZAPOWIEDŹ FESTIWALU 2007
Bardziej szczegółowo