szeroki_margines numer strony

Piją, ale nie siusiają
Zarzuca się pani Hańskiej, że nie była obecna przy śmierci Balzaka, swojego męża; że nie
„czuwała”. To Wiktor Hugo zepsuł opinię Ewelinie. Przyszedł niby pożegnać dogorywającego
kolegę i przy łożu śmierci nie zastał nikogo. Oczywiście nie omieszkał utrwalić na papierze swoich
obserwacji. Nietrudno się domyślić, że przyświecała mu intencja zebrania tzw. tworzywa.
Ewangeliczny nakaz odwiedzania chorych był tylko pretekstem, a w gruncie rzeczy chodziło o
reportaż.
Boy-Żeleński broni pani Hańskiej. Hugo i Hańska – argumentuje polski tłumacz Balzaka – nie
lubili się wzajemnie i nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby powodowana antypatią kobieta
usunęła się do dalszych apartamentów. Mogła też odejść wskutek zmęczenia; przecież ta agonia
trwała kilkanaście godzin, jeśli nie dłużej. Boy dziwi się ludziom, że są tak niedomyślni, że nie
mają za grosz wyobraźni, że nie potrafią się wczuć w życiową sytuację. Wszak życie jest
skomplikowane i przyczyn nieobecności mogło być bez liku; nie musiała wchodzić tu w grę żonina
nieczułość. Oskarżycielską relację pana Hugo i innych francuskich literatów Boy kwituje
sarkazmem: „I to ma być historia literatury!” A na koniec, zniecierpliwiony w najwyższym stopniu,
dodaje: „Dlaczego przy Balzaku nie było jego żony? Może poszła zrobić siusiu?”
Słowem, Boy ze wszystkich sił broni rodaczki, co się związała ze sławnym Francuzem. Otóż
obawiam się, że ta dystyngowana dama nie byłaby zadowolona z takiego obrońcy. Pisanie o
romantycznej epoce z napomykaniem, że się robiło siusiu i że się to zdarzało nawet owym
heroinom – e, nie wypada.
A swoją drogą, jaki był ten klozet w paryskim mieszkaniu pani Hańskiej i Balzaka? Jeszcze
przed ślubem Honoriusz projektował urządzenie całego lokum, łącznie ze wspomnianym
przybytkiem. Mówię nie tyle o Balzaku „historycznym”, co o figurze pisarza występującej w sztuce
Iwaszkiewicza Wesele pana Balzaka. Sceniczny Balzak obwieszcza narzeczonej swój pomysł:
rączka interesu do spuszczania wody będzie z kryształu czeskiego!