ARKUSZ II staro¿ytność i średniowiecze model odpowiedzi i

Egzamin maturalny z historii – maj 2002 r.
1
ARKUSZ II
staro¿ytnoœæ i œredniowiecze
model odpowiedzi i schemat oceniania
nr
zadania
26.
model odpowiedzi
- by³ pomazañcem bo¿ym, biskupem,
- nazwany zosta³ „zdrajc¹”,
- wydany zosta³ przez króla na obciêcie cz³onków,
27.
- (diecezja biskupa) biskup krakowski,
- (imiê biskupa) Stanis³aw,
- biskup odwodzi³ panuj¹cego od okrucieñstwa (nieprawoœci),
- biskup rzuci³ na króla kl¹twê,
- biskup grozi³ zag³ad¹ królestwa,
- biskup mia³ byæ porwany na polecenie w³adcy w trakcie mszy
(nabo¿eñstwa - od o³tarza),
- wykonawcy nie zdo³ali zrealizowaæ rozkazu króla (zostali
powaleni na ziemiê; biskup wzbudzi³ w nich skruchê),
- zamordowany zosta³ przez (przy udziale) króla,
- zw³oki biskupa zosta³y rozsiekane,
- ocena biskupa: œwiêty, mi³osierny, niewinny (przyznajemy punkt
za stwierdzenie, ¿e jest to opinia o biskupie i przytoczenie jednego
z okreœleñ u¿ytych przez kronikarza)
28.
29.
- (miejsce zbrodni) koœció³ œw. Micha³a na Ska³ce
schemat
oceniania
0-3 pkt
za ka¿d¹ poprawnie
wskazan¹
informacjê
po 1 punkcie
0-7 pkt
za ka¿d¹ poprawnie wskazan¹ informacjê
po 1 punkcie
1 punkt
0-4 pkt
Geneza sporu konfliktu wed³ug:
Galla: kronikarz unika podania przyczyn konfliktu, choæ nazywa
0-2 pkt
biskupa zdrajc¹; nie wyjaœnia nam czego dotyczyæ mia³a ta zdrada 1 punkt
(mo¿na odnieœæ wra¿enie, ¿e Ÿród³em konfliktu by³ spór polityczny)
Kad³ubka: kronikarz zarzuca w³adcy okrucieñstwo, prowadzenie
kraju ku zgubie, nieprawoœæ wreszcie szaleñstwo; nie precyzuje co 1 punkt
leg³o u przyczyn tego konfliktu (spór miêdzy królem a biskupem
Kad³ubek umieszcza raczej w p³aszczyŸnie moralnej)
Sposób rozwi¹zania sporu wed³ug:
Galla: król skaza³ biskupa na œmieræ,
Kad³ubka: król rozkaza³ porwaæ biskupa i zamordowaæ
0-2 pkt
1 punkt
1 punkt
2
30.
Egzamin maturalny z historii – maj 2002 r.
0-4 pkt
0-2 pkt
Gall:
1. zachowuje w ocenie konfliktu powœci¹gliwoœæ (zdaj¹cy nie musi za wskazanie
dochodziæ przyczyn takiego stanowiska kronikarza),
dwóch pierwszych ele2. próbuje wywa¿yæ winê obu stron, rezygnuje z bli¿szego wyjamentów chaœnienia okolicznoœci konfliktu,
3. daje do zrozumienia, ¿e wie wiêcej ni¿ nam chce (b¹dŸ mo¿e?) rakterystyki
stanowiska
powiedzieæ („d³ugo by³oby o tym mówiæ; tyle wszak¿e mo¿na poGalla
wiedzieæ”)
1 punkt
za dostrze¿enie 3.
1 punkt
Kad³ubek:
1. jednoznacznie potêpia króla (przedstawia go jako okrutnika i
szaleñca), biskupa przedstawia jako mêczennika (zestaw przymiotników opisuj¹cych strony sporu)
2. spór miedzy królem a biskupem ustawia w p³aszczyŸnie moralnej
3. reprezentuje punkt widzenia Koœcio³a
31.
t³umaczy je kar¹ jaka spad³a na dynastiê Piastów (i Polskê) za
zbrodniczy czyn (zabójstwo biskupa),
za dostrze¿enie analogii miêdzy rozsiekanym cia³em œwiêtego a
podzia³em kraju (pañstwa) na dzielnice
32.
33.
wynika³o ono z wiary, ¿e tak jak zros³o siê za spraw¹ cudu cia³o
œwiêtego, tak w przysz³oœci zjednoczy siê (zroœnie siê) rozbita na
dzielnice Polska
- informacja o Krakowie i koœciele katedralnym (w Krakowie) jako
miejscu kultu ponaddzielnicowego (obejmuj¹cego ziemie
polskie) lub informacja o „licznym nap³ywie ksi¹¿¹t i ludu”,
- pierwsze s³owa tekstu raduj siê Polsko (zwraca uwagê na s³owo
Polska)
0-2 pkt
za wskazanie
dwóch pierwszych elementów charakterystyki
stanowiska
Kad³ubka
1 punkt
za
dostrze¿enie 3.
1 punkt
0-2 pkt
za wskazanie
tej interpretacji 1 punkt
za dostrze¿enie tego wyjaœnienia
1 punkt
1 punkt
0-2 pkt
po 1 punkcie
za ka¿d¹ poprawnie
podan¹
informacjê
Egzamin maturalny z historii – maj 2002 r.
34.
Ÿród³o ikonograficzne G
– scena œmierci œw. Stanis³awa,
3
0-8 pkt
0-4 pkt
za poprawn¹
identyfikacjê
1 punkt
argumentacja:
- przedstawienie wyraŸne nawi¹zuje do przekazów Kad³ubka
i Wincentego z Kielc,
- obecnoœæ króla,
- zw³oki biskupa zosta³y poæwiartowane (rozsiekane),
- widoczna w tle panorama miasta (Krakowa ?)
- z wiedzy pozaŸród³owej: cztery or³y czuwaj¹ce nad cia³em mêczennika,
0-3 pkt
po 1 punkcie
za ka¿dy poprawnie
podany
argument
Ÿród³o ikonograficzne H
– scena œmierci œw. Wojciecha,
0-4 pkt
za poprawna
identyfikacjê
1 punkt
argumentacja:
- wyraŸne nawi¹zanie do opisu zawartego w Ÿródle A,
- biskup zaatakowany przez tubylców (czytelny wygl¹d zabójców, Prusowie ?),
- napadniêty podczas odprawiania mszy,
- msza odprawiana na kamiennym o³tarzu (kamieniu?) w scenerii
leœnej (kraj Prusów)
0-3 pkt
po 1 punkcie
za ka¿dy poprawnie
podany
argument
4
35.
Egzamin maturalny z historii – maj 2002 r.
podobieñstwa np.:
w obu przypadkach (Stanis³awa i Tomasza Becketa) s¹ to:
- konflikt monarchy z hierarch¹ koœcielnym, który skoñczy³ siê
zabiciem hierarchy,
- odpowiedzialnoœæ za œmieræ hierarchy ponosi³ panuj¹cy,
- œmieræ hierarchy w œwi¹tyni (w miejscu kultu),
- kanonizacja hierarchy, (obaj jako mêczennicy zostali og³oszeni
œwiêtymi),
- powi¹zanie hierarchy z opozycj¹ antykrólewsk¹
ró¿nice np.:
- Stanis³aw by³ biskupem (krakowskim, biskupem w stolicy pañstwa), a Tomasz arcybiskupem (Canterbury – g³ow¹ Koœcio³a w
Anglii),
- na podstawie czêœci przekazów wspó³udzia³ monarchy w
zabójstwie Stanis³awa, inaczej ni¿ w Anglii,
- pod³o¿e konfliktu,
- w okresie konfliktu Tomasz opuszcza Angliê, by nastêpnie do
niej powróciæ,
- w Polsce, w wyniku zabójstwa Stanis³awa, król musi opuœciæ kraj,
- uwarunkowania miêdzynarodowe sporu w wypadku Anglii,
(rola papie¿a w sporze),
- czas jaki up³yn¹³ miêdzy œmierci¹ hierarchów-mêczenników a ich
kanonizacj¹
0-8 pkt
0-4 pkt
za poprawne
podanie czterech podobieñstw
po 1 punkcie
za ka¿de w³aœciwie wskazane podobieñstwo
0-4 pkt
za poprawne
podanie czterech ró¿nic
po 1 punkcie
za ka¿d¹ w³aœciwie wskazan¹ ró¿nicê