50. rocznica powstania 7 Łużyckiej Dywizji

50. rocznica powstania 7 Łużyckiej Dywizji Desantowej
2013-06-03
W tym roku mija pięćdziesiąt lat od czasu powstania 7 Łużyckiej Dywizji Desantowej, czyli
„Niebieskich Beretów” albo jeszcze inaczej – polskiej piechoty morskiej z prawdziwego zdarzenia.
Nie ma już dywizji, sprzętu, ćwiczeń letnich czy zimowych, zwłaszcza w ekstremalnych
warunkach. Pozostały wspomnienia.
Przed pięćdziesięciu laty ówcześni dowódcy Wojska Polskiego stwierdzili, że należy stworzyć
własne siły specjalne – w ówczesnym znaczeniu. Należały do nich „Czerwone Berety”, czyli
spadochroniarze pułkownika Edwina Rozłubirskiego, i „Niebieskie Berety” pułkownika Henryka
Rzepkowskiego. Nazwiska obydwu późniejszych generałów pełnią w tym miejscu wyłącznie
Autor: PZ
Strona: 1
funkcję symboliczną.
W 1963 roku powstała 7 Łużycka Dywizja Desantowa, inaczej rzecz ujmując – polska piechota
morska. W tamtych odległych latach żołnierze dywizji stanęli przed czymś zupełnie nowym:
wykonywaniem zadań po przejściu morzem i lądowaniu na bronionym morskim brzegu z
wykorzystaniem transporterów i czołgów pływających. Dzisiaj po dywizji nie ma śladu. W Gdańsku
powstała jednak grupa zapaleńców, która postanowiła, że półwiecze dywizji zasługuje na
zaakcentowanie i przypomnienie.
– Ktokolwiek jechał kolumną topasów jesienią z Gdańska do Przytoru za gazikiem dowódcy
dywizji z marszową 70 km na godzinę czy podążał transporterem pływającym kilkaset metrów do
brzegu na plażę w Zaspie, ten dobrze wie dlaczego tak bardzo zależy nam, by spotkać się raz
jeszcze – powiedział Józef Wąsiewski, żołnierz "Niebieskich Beretów od 1964 roku.
Główne uroczystości jubileuszowe odbędą się 13 czerwca br. w Centralnym Muzeum Morskim w
Gdańsku. Na ten dzień zaplanowano:
– konferencję popularno-naukową pt. „7 Łużycka Dywizja Desantowa 1963–1986. Miejsce, rola i
zadania Wojsk Obrony Wybrzeża w systemie obronnym Polski. Wybrzeże jako teatr działań
wojennych”;
– otwarcie wystawy czasowej poświęconej „Niebieskim Beretom”. Dwa kolejne dni (14 i 15 czerwca br.) uczestnicy obchodów spędzą w podróży historycznowojskowej do garnizonów dywizji – Słupska i Lęborka oraz na poligon w Ustce, gdzie
przewidziano:
– prezentację współczesnego uzbrojenia jednostek OPL oraz 7 Brygady Obrony Wybrzeża;
– pokaz desantu morskiego;
­– uroczyste wręczenie sztandaru 1 Lęborskiemu Batalionowi Zmechanizowanemu;
– odsłonięcie pomnika upamiętniającego 7 Łużycką Dywizję Desantową w Słupsku.
Podczas uroczystości zakończenia jubileuszu – 8 października br. – nastąpi odsłonięcie obelisku
upamiętniającego działalność „Niebieskich Beretów”.
W Komitecie Honorowym obchodów zasiadają między innymi Prezydent Miasta Gdańska Paweł
Adamowicz oraz dowódca Wojsk Lądowych gen. broni Zbigniew Głowienka. Więcej informacji o obchodach tutaj.
„Polska Zbrojna” jest patronem medialnym jubileuszu.
*
Jesienią 1958 roku, na bazie składu osobowego i sprzętu rozformowanych 3 i 5 Brygady Obrony
Wybrzeża, utworzono 23 Dywizję Piechoty, która przejęła zadania rozwiązanych brygad. W
styczniu 1963 roku przeprowadzono jej reorganizację na dywizję desantową. Początkowo
planowano, że 23 Dywizja Piechoty zostanie przeformowana na dywizję zmechanizowaną. Z
zamiaru tego jednak zrezygnowano w związku z przyjętą koncepcją utworzenia Frontu Polskiego,
przewidzianego do działań na kierunku nadmorskim. Dywizja miała być wykorzystana w
działaniach bojowych desantu morskiego. W 1963 roku 23 Dywizję Desantową przemianowano na
7 Łużycką Dywizję Desantową.
Autor: PZ
Strona: 2
W następnym roku dywizja otrzymała
pływające transportery TOPAS produkcji czechosłowackiej oraz czołgi pływające PT-76. Dywizja
szkoliła się między innymi na poligonach: Okonek, Drawsko Pomorskie i Orzysz, a w zakresie
działań desantowych na plażach: Ustki, Ognicy i Jelitkowa. 7 Dywizja Desantowa należała do
jednostek pierwszego rzutu operacyjnego WP, utrzymujących pełną gotowość bojową do działań.
Sprawdzianem jej możliwości bojowych był udział w licznych ćwiczeniach Układu Warszawskiego,
jak: „Odra – Nysa - 69”, „Braterstwo Broni - 70", „Fala - 77”, „Braterstwo Broni - 80”, „Sojusz - 81” i
„Sojusz - 83”. W 1986 roku dywizję przemianowano na 7 Łużycką Brygadę Obrony Wybrzeża,
zachowując jej dotychczasową organizację (jej stan osobowy był niższy od typowej dywizji – liczył
około 6000 żołnierzy). W strukturach Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego
występowała ona już od lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku jako brygada. Dopiero w 1989 roku
brygadę przeformowano na strukturę batalionową.
„Niebieskie Berety" były wizytówką armii na Wybrzeżu. Żołnierze dywizji tworzyli w 1974 roku II
zmianę Polskiej Specjalnej Jednostki Wojskowej ONZ na Bliskim Wschodzie, zdobywając uznanie
wojskowych całego międzynarodowego kontyngentu stacjonującego na Wzgórzach Golan.
Poza działalnością szkoleniową jednostki dywizji uczestniczyły w rozbudowie trójmiejskiej
infrastruktury komunikacyjnej, budowie lotniska w Rębiechowie, budowie fabryki domów w
Kokoszkach, Portu Północnego w Gdańsku. W zasadzie żadna większa trójmiejska inwestycja nie
odbywała się bez udziału żołnierzy w niebieskich beretach. Żołnierze brali też udział w budowie
olsztyńskiego osiedla Kortowo i w pracach przy budowie Huty Katowice.
W 1986 roku dywizję przeorganizowano w brygadę, co stanowiło wstęp do likwidacji polskiej
piechoty morskiej. Zmiany polityczne w Europie końca XX wieku i polityka odprężenia wpłynęły na
zmianę koncepcji obronnych. Brygadę uznano za relikt zimnej wojny i ostatecznie rozwiązano ją w
1994 roku. Symbolika „nieprzemakalnej dywizji” przetrwała jednak, początkowo w 8 Dywizji
Obrony Wybrzeża, a po jej likwidacji w słupskiej 7 Pomorskiej Brygadzie Obrony Wybrzeża.
Wprowadzone w 1963 roku, jako nakrycie głowy, niebieskie berety, a w 1964 roku oznaki
Autor: PZ
Strona: 3
rozpoznawcze są użytkowane przez kolejne pokolenia żołnierzy Wojsk Obrony Wybrzeża.
Autor: PZ
Strona: 4