z nowymi mediami "w kulturze" i "o kulturze"

Z nowymi medi@mi
„w kulturze” i „o kulturze”
SCENARIUSZE
ZAJ¢å EDUKACJI MEDIALNEJ
DLA NAUCZYCIELI
Akademia Ignatianum
Wydawnictwo WAM
Kraków 2015
M A T E R I A Ł Y
Bogusława Bodzioch-Bryła
D Y D A K T Y C Z N E
HUMANITAS-MAT-DYD_nr-1_tytulowe_Layout 1 15-12-04 11:00 Page 3
Spis treści
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Wprowadzenie – Homo internetus w @-kulturze. O wyzwaniach, jakie stawia humanistyce i edukacji
obecność nowych mediów w kulturze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Rozdział I
Nowe media a rzeczywistość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Lekcja 1: Pomiędzy rzeczywistością wirtualną a realną. Problem winy i kary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Rozdział II
Przemiany literatury pod wpływem nowych mediów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Lekcja 2: Tęsknota z „formą bardziej pojemną”. Od literatury do e-liberatury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Lekcja 3: Czy literatura w Sieci to dobry wynalazek? O zjawisku Liternetu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Lekcja 4: Niebezpieczne związki? – o zderzeniu literatury z Internetem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Lekcja 5: Internet jako nośnik powieści hipertekstowej, czyli nowe wcielenie literatury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Lekcja 6: Autor czy odbiorca? Kim jestem, tworząc własny hipertekst? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Lekcja 7: Nowa literatura wobec nowych mediów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Lekcja 8: Pan Cogito w świecie Pana Propera. O dialogu poezji współczesnej ze sferą mediów . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Rozdział III
O sztuce XIX i XX wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Lekcja 9: Carpe diem w malarstwie. O impresjonizmie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Lekcja 10: Giętka linia, płaska plama i wijąca się roślina, czyli o sztuce secesyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Lekcja 11: „Włóżcie słowa do kapelusza, zamieszajcie, wyciągnijcie kilka na chybi-trafił, złóżcie je jak popadnie
i otrzymacie w ten sposób poemat Dada”. (Tristan Tzara) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Lekcja 12: „Sztuka zapada w sen, by nowy świat mógł się narodzić” (Tristan Tzara) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Lekcja 13: Dlaczego żyrafa płonie? Surrealizm na przykładzie sztuki Salvadora Dali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Lekcja 14: Przedmiot w surrealizmie czyli proces wytoczony realnemu światu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
Rozdział IV
Muzeum a nowe media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Lekcja 15: Trumna i gablota? O współczesnym muzeum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Rozdział V
Przemiany dzieła sztuki pod wpływem nowych mediów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Lekcja 16: Wizerunek współczesnego społeczeństwa amerykańskiego w pracach hiperrealistów, czyli codzienność
zwykłych ludzi zapisana w dziełach sztuki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Lekcja 17: Zaskakująca Spirala, czyli czym jeszcze zadziwią nas współcześni artyści?
Od dzieła otwartego do dzieła – interaktywnej instalacji. Dwie godziny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
Lekcja 18: Piękno – emocje – szok: co warunkuje dzieło sztuki? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Lekcja 19: Miejsca niedookreślone czy egzemplifikacja autorskich przeżyć?
Dzieło sztuki widziane oczyma teoretyków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .130
Lekcja 20: Dzieło sztuki dawniej i dziś . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
Rozdział VI
Teatr i nowe media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Lekcja 21: Jak powstaje spektakl teatralny? O rodzajach teatru. Lekcja dwugodzinna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .137
Lekcja 22: „Próbuję dotknąć jakiegoś uniwersum”. Krzysztof Warlikowski i Jan Klata jako przedstawiciele pokolenia
współczesnych twórców teatralnych. Lekcja dwugodzinna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
Lekcja 23: Twórczość Williama Forsythe’a, czyli nowe media w teatrze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
Lekcja 24: Teatr + media. O Teatrze Telewizji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
Rozdział VII
O filmie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
Lekcja 25: Początki kina na ziemiach polskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
Lekcja 26: Biografia artysty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
Lekcja 27: „Cisza nie istnieje, wszystko jest muzyką”. (John Cage). O dźwięku w filmie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
Lekcja 28: Od kina gatunków do kina współczesnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
Lekcja 29: W świecie kina XXI wieku – klasyczny gatunek filmowy inspiracją dla współczesnych reżyserów . . . . . 192
Lekcja 30: Ucieczka z Kina „Wolność” czy „ucieczka do wolności”? Czy kino może wpływać na rzeczywistość? . . 194
Rozdział VIII
Fotografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
Lekcja 31: Nie tylko dokument… O funkcjach fotografii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
Lekcja 32: W poszukiwaniu „punctum”, czyli czy w XXI wieku może istnieć fotografia unikalna? . . . . . . . . . . . . . . 202
Lekcja 33: Fotografia – odbicie rzeczywistości czy artystyczna fikcja? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Rozdział IX
O kiczu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
Lekcja 33: „Między wstydem a zachwytem” – zjawisko kiczu w kulturze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
Lekcja 35: Kicz – świadomy zabieg artystyczny czy brak gustu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
Rozdział X
Reklama w kulturze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Lekcja 36: „Odmechacone, intensywnie owocowe” słowa. O wpływie reklamy na kulturę. Lekcja dwugodzinna . . . 235
Lekcja 37: Reklama w kulturze. Kultura w reklamie. O reklamie społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Lekcja 38: Artyści reklamy. Lekcja realizowana na dwóch godzinach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
Lekcja 39: Czym jest product placement? O niestandardowych formach reklamy. Projekt dwugodzinny . . . . . . . . . . 261
Rozdział XI
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Lekcja 40: Sprawdzian wiadomości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
Posłowie dydaktyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
Literatura zalecana do realizacji tematów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
Indeks wprowadzanych pojęć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279