05-narod-jednego-boga-starozytny-izrael-int

4. Naród wybrany przez jednego
Boga – starożytny Izrael
1. Hetyci
Najazd Indoeuropejczyków na tereny
południowej Europy
 Ariowie – podbili Indie, Medowie i
Persowie osiedlili się na Wyżynie
Irańskiej, Hetyci zdobyli Azję
Mniejszą i Syrię

2. Lud Goliata



jeden z „ludów
morskich” żyjący
między Gazą a górą
Karmel to Filistyni
(dawniej zwani Peleset)
byli to wojownicy,
walczący na
rydwanach, z
włóczniami, mieszcze
i sztylety oraz hełmy
z pióropuszami
Główne miasta to:
Aszdod, Aszkelon, Ekron,
Gath
3. Fenicjanie
◦ na północ od Filistynów
pojawiają się lud Kanaanu,
którzy później stworzą
Fenicję;
◦ główne miasta to Tyr, Berytos,
Sydon
◦ szybko się bogacą (rola, ryby,
handel morski)
◦ dalekie wędrówki
żeglarskie, nawet do Gwinei
w Afryce i do Brytanii
◦ produkcja purpury
◦ około 1000 pne kolonizacja;
Cypr, Sycylia, Baleary,
Hiszpania
◦ z czasem podupadają i stają się
zależne od Asyrii, Babilonu,
Persji

W 814r. pne
zakładają
najważniejszą
kolonię, Kartaginę
4. Lud Mojżesza
Około roku 2091 p.n.e. Abraham wraz z całą
rodziną wyruszył z miasta Ur w
Mezopotamii i dotarł do ziemi Kanaanu,
gdzie w mieście Sychem zawarł przymierze z
Bogiem. Tę właśnie krainę wskazał mu Bóg, jako
ziemię przeznaczoną dla niego i jego potomków.
 Według tradycji biblijnej Abraham żył 175 lat. Jego
syn Izaak i wnuk Jakub pozostali w tej
krainie, ale głód, który nawiedził Kanaan,
zmusił ich potomków do opuszczenia ziemi
obiecanej i osiedlenia się w Egipcie.

Z pobytem Żydów w Egipcie najmocniej związana jest
postać Mojżesza.
 Około 1280 r. p.n.e. Mojżesz stanął na czele buntu,
który zakończył się udaną ucieczką Izraelitów. Do
dziś trwają spory związane z liczbą Izraelitów, którzy
opuścili wtedy terytorium Egiptu.
 Przez kolejnych 40 lat wędrowali przez pustynię. W
tym okresie Mojżesz zawarł z Bogiem przymierze
na górze Synaj.
 Wówczas została objawiona Tora. Mojżesz
uważany jest za największego proroka biblijnego i
pośrednika między Bogiem a Izraelem. Jemu także
tradycja przypisuje autorstwo Pięcioksięgu (za
wyjątkiem fragmentu opisującego jego śmierć).

5. Królestwo Izraela



Pod koniec czterdziestoletniej wędrówki po
pustyni Mojżesz zmarł, a Żydzi wkroczyli
do Kanaanu pod wodzą Jozuego.
Zanim zdobyli kraj, musieli stoczyć wiele
walk z zamieszkującymi te ziemie
plemionami, wśród których najgroźniejsi byli
Filistyni. Plemiona hebrajskie łączyła
wówczas przede wszystkim religia – nie
istniał centralny ośrodek władzy.
Okres 12 pokoleń Izraela
◦ około 1080 roku
konflikt z Filistynami;
oni zajmują Negew
◦ to zagrożenie powoduje,
że trzeba wybrać króla
(do tej pory Bóg jest
królem)
Saul;
◦ zwycięzca nad
Ammonitami,
◦ walczy z Filistynami,
ale ginie pod Gilboa
Dawid;
 jednoczy królestwo;
 pokonuje Filistynów,
ale nie anektuje ich
ziemi,
 zmusza do posłuchu
Moabitów,
Ammonitów i
Edomitów,
 zdobył Jerozolimę i
uczynił stolicą
Salomon;
 wzmocnił ekonomicznie
królestwo przez
eksploatację złóż
miedzi i organizowanie
z Hiramem (królem
Tyru) wyprawy do Ofir
(pachnidła i drogie
kamienie);
 dobre kontakty z Egiptem,
 budowa świątyni
jerozolimskiej
6. Okres rozbicia i kryzysu
◦ po śmierci Salomona
podział na 2 królestwa;
◦ Izrael na północy ze stolicą
w Samarii i Juda ze stolicą
Jerozolimie
◦ VIII w. Samarię
opanowali Asyryjczycy;
◦ w 587 roku niewola
babilońska (początek
diaspory)
◦ 538 r. Cyrus uwalnia z
niewoli; pomaga w
budowaniu świątyni i mury
Jerozolimy
◦ w okresie rzymskim liczne
powstania