Informacje podstawowe o nauce zawodu w rzemiośle

Strona 1 z 3
PODSTAWOWE INFORMACJE O NAUCE ZAWODU MŁODOCIANEGO
Formy przygotowania zawodowego młodocianych
Nauka zawodu ma na celu przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze wykwalifikowanego
robotnika lub czeladnika i obejmuje praktyczną naukę zawodu organizowaną u pracodawcy.
Zawody, w których odbywa się nauka zawodu oraz czas jej trwania określają przepisy dotyczące
klasyfikacji zawodów, w przypadku pracodawców będących rzemieślnikami w przepisach
dotyczących klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy.
Nauka zawodu w rzemiośle składa się z dwóch integralnych, równolegle realizowanych części:


praktycznej - realizowanej w zakładach rzemieślniczych (u pracodawcy),
teoretycznej - realizowanej w szkole zawodowej.
Podstawą realizacji nauki zawodu jest umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego,
podpisywana pomiędzy pracodawcą a uczniem - młodocianym pracownikiem.
Przygotowanie zawodowe młodocianych może prowadzić:
 pracodawca,
 osoba prowadząca zakład pracy w imieniu pracodawcy,
 osoba zatrudniona u pracodawcy.
Warunek:
posiadanie kwalifikacji wymaganych od instruktorów praktycznej nauki zawodu.
O zawarciu umowy oraz przyuczeniu do wykonywania określonej pracy w zawodzie:
 pracodawca zawiadamia wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na
miejsce zamieszkania młodocianego,
 pracodawca będący rzemieślnikiem zawiadamia również izbę rzemieślniczą właściwą ze
względu na siedzibę rzemieślnika.
W związku z zawartą umową o pracę i faktem uczęszczania do zasadniczej szkoły zawodowej, uczeń
uzyskuje podwójny status prawny, ucznia szkoły oraz młodocianego pracownika.
Podstawowym aktem prawnym regulującym sprawy zatrudniania pracowników młodocianych (w celu
nauki zawodu) jest Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku - Kodeks Pracy (z poźń. zm.) w której Dział
IX w całości określa zasady zatrudniania młodocianych pracowników.
Celem nauki zawodu jest opanowanie przez ucznia - młodocianego pracownika umiejętności
praktycznych i teoretycznych w zawodzie oraz potwierdzenie ich na egzaminie kwalifikacji
zawodowych.
Egzaminy czeladnicze przeprowadzają komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych.
Warunki zatrudnienia ucznia
Młody człowiek zamierzający podjąć naukę w zakładzie rzemieślniczym musi spełnić następujące
warunki:



mieć ukończony 16 rok życia,
mieć ukończone gimnazjum,
mieć dobre warunki fizyczne i stan zdrowia.
Na naukę zawodu mogą być przyjęci młodociani pracownicy w przedziale wiekowym od
16 - 18 lat. Kandydaci na ucznia, przed zawarciem umowy o pracę w celu nauki zawodu, mają
obowiązek poddania się badaniom lekarskim. Badanie powinno być potwierdzone odpowiednim
Zespół Szkół Nr 1 w Swarzędzu
oś. Mielżyńskiego 5A 62-020 Swarzędz
e-mail: [email protected] www.zs1-swarzedz.pl
Strona 2 z 3
zaświadczeniem lekarskim, stwierdzającym, że praca w danym zawodzie nie zagraża zdrowiu, ani
nie ma przeciwwskazań do wykonywania prac wchodzących w zakres nauczania zawodu (na
badania lekarskie kieruje pracodawca).
Uprawnienia do szkolenia uczniów
Zajęcia praktyczne z młodocianymi pracownikami mogą prowadzić pracodawcy lub zatrudnieni przez
niego pracownicy, posiadający kierunkowe kwalifikacje zawodowe i przygotowanie pedagogiczne.
Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego
Wszelkie formalności związane z zatrudnieniem młodocianego pracownika w celu nauki zawodu
załatwia pracodawca w danym Cechu.
Przepisy prawne (w załączeniu) określają jakie elementy musi zawierać umowa o pracę
z młodocianym pracownikiem.
Należą do nich:





rodzaj przygotowania zawodowego tj.: nauka zawodu lub przyuczenie do określonej pracy,
czas trwania nauki zawodu,
miejsce odbywania przygotowania zawodowego (nauki zawodu),
sposób realizacji obowiązku szkolnego,
wysokość miesięcznego wynagrodzenia.
Umowa określa także:



czy zawarta jest na czas nieokreślony, czy czas określony,
sposób ponoszenia kosztów dokształcania teoretycznego młodocianego pracownika,
rodzaj kwalifikacji zawodowych i pedagogicznych osoby szkolącej.
Umowy o pracę w celu nauki zawodu zawierane są na czas nieokreślony, ale jeśli zakład
rzemieślniczy zatrudnia więcej uczniów niż wynika to z jego potrzeb, to mogą być zawarte na czas
określony nie krótszy jak okres kształcenia w zawodzie.
Młodociani, którzy w okresie nauki zawodu ukończyli 18 lat, do czasu ukończenia nauki, traktowani
są nadal, jako młodociani pracownicy.
Zawarcie umowy
Umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego podpisuje pracodawca – właściciel, zakładu
rzemieślniczego oraz uczeń - młodociany pracownik oraz jego prawny opiekun.
Umowy należy zawierać w okresie przyjmowania kandydatów do szkół ponadgimnazjalnych.
Rozwiązanie umowy
Rozwiązanie umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego może nastąpić przez
pracodawcę za wypowiedzeniem jedynie w przypadkach:




niewypełniania przez młodocianego pracownika obowiązków wynikających z umowy o pracę
lub obowiązku dokształcania, pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych,
ogłoszenia likwidacji lub upadłości zakładu,
reorganizacji zakładu w taki sposób, że w jej wyniku niemożliwe jest zrealizowanie programu
praktycznej nauki zawodu,
stwierdzenia nieprzydatności młodocianego do pracy w danym zawodzie (np. ze względów
zdrowotnych).
Okres nauki zawodu
Nauka zawodu trwa nie mniej niż 24 miesiące i nie więcej niż 36 miesięcy. W wyjątkowych,
uzasadnionych przypadkach, na wniosek ucznia - młodocianego pracownika i za zgodą pracodawcy,
Izba Rzemieślnicza może skrócić lub przedłużyć naukę zawodu do 12 miesiecy.
Zespół Szkół Nr 1 w Swarzędzu
oś. Mielżyńskiego 5A 62-020 Swarzędz
e-mail: [email protected] www.zs1-swarzedz.pl
Strona 3 z 3
Młodocianemu pracownikowi – uczniowi przysługuje prawo do wynagrodzenia za pracę. Wysokość
miesięcznego wynagrodzenia jest zróżnicowana i zależy od roku nauki:



I rok nauki - nie mniej niż 4 %
II rok nauki - nie mniej niż 5 %
III rok nauki - nie mniej niż 6 %
przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale (wg GUS). Są to
kwoty najniższe, pracodawca może ustalić dla młodocianego pracownika wynagrodzenia wyższe.
Wypłatę wynagrodzenia młodociany potwierdza na liście płac.
ZUS - ubezpieczenia zdrowotne i emerytalno - rentowe
Przez cały okres odbywania nauki zawodu pracodawca opłaca składki do ZUS z tytułu pracy
młodocianego pracownika, okres nauki zawodu wlicza się do okresu zatrudnienia decydującego
o świadczeniach emerytalno - rentowych.
Zespół Szkół Nr 1 w Swarzędzu
oś. Mielżyńskiego 5A 62-020 Swarzędz
e-mail: [email protected] www.zs1-swarzedz.pl