biuletyn-4-z-2012-tekst.

Transkrypt

BIULETYN INFORMACYJNY
Nr 4/2012 (38)
ISSN 1733-1323
Wydawnictwo bezpłatne
Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie
www.warszawa.oia.org.pl
ul. Długa 16, 00-238 Warszawa
 22 635 45 54, 22 831 38 58, Fax: 22 635 27 72
e-mail: [email protected]
www.warszawa.oia.org.pl
>> Biuro Izby czynne jest od poniedziałku do piątku w godz. 9.00 – 15.00, w czwartki do 17.00.
>> Biuro Delegatury Izby w Radomiu, ul. Kilińskiego 15/17, 26-610 Radom,
tel./fax: (48) 363 54 47, tel. kom. 785 66 55 16,
czynne jest od poniedziałku do piątku w godz. 8.00 – 15.00.
Dyżury członków Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej:
>> Prezes – mgr farm. Alina Fornal – wtorek 10.00 – 13.00, czwartek 12.00 – 14.00
>> Zastępca Prezesa – dr n. farm. Włodzimierz Hudemowicz – poniedziałek 10.00 – 13.00
>> Zastępca Prezesa – mgr farm. Wojciech Szkopański – wtorek 12.00 – 14.00
>> Sekretarz – mgr farm. Maria Głowniak – środa 12.00 – 14.00
>> Członek Rady – mgr farm. Jakub Dorociak – czwartek 13.00 – 15.00
>> Członkowie Komisji Aptek Ogólnodostępnych – środa 9.30 – 11.00
>> Radca prawny – mgr Sylwester Majewski – czwartek w godz. 13.10 – 16.30 (II p., p. 204).
Konto bankowe: Bank Pekao S.A. XI Oddział w Warszawie
21 1240 1138 1111 0000 0209 2153
Uwaga!! Zmiana terminów dyżurów
Dyżury doradcy podatkowego odbywają się w jeden czwartek miesiąca.
Obowiązują nadal wcześniejsze zgłoszenia telefoniczne.
Na początku 2013 roku będą to terminy: 17 stycznia, 14 lutego, 14 marca, 18 kwietnia.
Dyżury konsultanta ds. farmaceutycznych; mgr farm. Anny Pławskiej, pełnione są
w godzinach: 9.00 – 13.00 we wtorki i czwartki. Uwaga!! Od stycznia 2012 dyżury te
pełnione są także w środy, w godzinach 10.00 – 11.00.
W trakcie dyżuru udzielane są informacje, dotyczące realizacji recept i innych
problemów, związanych z bieżącą działalnością aptek.
Informacje udzielane są również telefonicznie: 22 635 45 54, 22 831 38 58, 785 66 55 13.
Przewodniczący stałych komisji
Okręgowej Rady Aptekarskiej w Warszawie
Komisja Aptek Ogólnodostępnych – mgr farm. Magdalena Majewska

(0-22) 666-07-77
Komisja Hurtowni Farmaceutycznych – mgr farm. Jakub Dorociak

(0-22) 738-38-10
Komisja Aptek Szpitalnych i Zakładowych – mgr farm. Ewa Steckiewicz-Bartnicka

(0-25) 758-30-02 w.136
Komisja Właścicieli Aptek i Hurtowni – mgr farm. Wojciech Szkopański

0-601 235 705
Komisja do spraw Zawodowych i Młodych Farmaceutów – dr n. farm. Jerzy Żabiński
 0-601 914 524
Komisja Nauki i Szkolenia – prof. dr hab. n. farm. Helena Makulska-Nowak
 0-505 912 614
Komisja Monitorowania i Analiz – mgr farm. Michał Byliniak
 0-606 632 418
Komisja Wyróżnień i Odznaczeń – mgr farm. Marian Witkowski
 0- 602 572 354
Redaguje zespół:
mgr farm. Maria Głowniak – red. nacz.
mgr Edward Błażek – sekretarz
mgr Waldemar Firek
mgr farm. Emilia Gąsińska
opr. fotograficzne – Klaudiusz Kulak
projekt okładki – mgr farm. Paweł P. Peterson
Skład i druk: Print Art,
 0-22 870-07-21
Terminy zebrań aptekarzy
1. Zebrania kierowników aptek ogólnodostępnych:
Uwaga!! – nowe miejsce i terminy zebrań
Sala konferencyjna w gmachu Warszawskiego Domu Technika NOT,
ul. Czackiego 3/5,
w godzinach 10.00 – 13.00
- czwartek
- czwartek
- czwartek
- czwartek
17 stycznia 2013
28 lutego 2013
28 marca 2013
25 kwietnia 2013
2. Zebranie właścicieli aptek, członków OIA w Warszawie:
Sala im. prof. B. Koskowskiego – budynek Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego,
ul. Długa 16, budynek „B”, I piętro
w godzinach 10.00 – 13.00
- czwartek 14 lutego 2013
- czwartek 4 kwietnia 2013
- czwartek 6 czerwca 2013
3. Zebrania kierowników i pracowników aptek szpitalnych i zakładowych.
- czwartek 10 stycznia 2013
- czwartek 14 marca 2013
(zebrania odbywają się w sali „Klubowej” - budynek Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego,
ul. Długa 16, budynek „B”, parter, o godzinie 15.30)
4. Zebrania właścicieli, kierowników i pracowników hurtowni farmaceutycznych:
Uwaga!! – nowe terminy zebrań
- czwartek 17 stycznia 2013
- czwartek 21 marca 2013
(zebrania odbywają się w sali im. prof. B. Koskowskiego - budynek Polskiego Towarzystwa
Farmaceutycznego, ul. Długa 16, budynek „B”, I piętro, o godzinie 15.00)
Spis treści
Od Prezesa �� 3
Wieści zza pierwszego stołu
▪▪ Odpowiedź Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Zdrowia w sprawie
wieku umożliwiającego sprawowanie funkcji kierownika �� 4
Od redakcji – Nasze okładki�� 6
Ogólnopolski Dzień Aptekarza�� 7
Misja do spełnienia – Piotr Merks�� 10
III Seminarium Szkoleniowe Właścicieli Aptek Ogólnodostępnych w Kórniku:
▪▪ O Sesji w Kórniku – Maria Głowniak��15
▪▪ Spotkanie właścicieli aptek w Kórniku – Wojciech Szkopański��18
Spotkanie Rodzinne Aptekarzy Delegatury Siedleckiej – Dorota Staręga ��23
Spotkanie Rodzinne Aptekarzy Delegatury Radomskiej:
▪▪ Radomskie spotkanie – Edward Błażek ��25
▪▪ Dzień pełen wrażeń – Dorota Dudek��26
Aptekarze w mundurach��27
Komisja Seniorów – Seweryna Nowakowska��29
Żeglarskie Mistrzostwa Polski Aptekarzy – Maciej Drogowski�� 30
Listy do redakcji:
▪▪ Szanowna Redakcjo! – Jarosław Filipek��32
▪▪ Marża apteczna po wprowadzeniu ustawy refundacyjnej
– Eugeniusz Bukiewicz ��35
▪▪ List do „Gazety Wyborczej” w sprawie idei likwidacji NFZ
– Tadeusz J. Szuba��38
Paragraf bez recepty – redaguje Sylwester Majewski:
▪▪ Minimalne wynagrodzenie za pracę w 2013 roku�� 40
▪▪ Nowe przepisy dotyczące leków recepturowych�� 40
▪▪ Wejście w życie aktów prawnych Ministra Zdrowia��42
▪▪ Redukcja niektórych obciążeń administracyjnych związanych
z prowadzeniem działalności gospodarczej��43
Z żałobnej karty ��53
XXII Sympozjum Historii Farmacji�� 60
Okienko ze sztuką: Życie wokół ikony – Agata Słyk��61
Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń, nie zwraca materiałów nie zamówionych
i zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów
Biuletyn Informacyjny nr 4/2012
1
Na okładce:
Majolikowe naczynia apteczne typu arbarello o cylindrycznej formie, pełniące
funkcje słojów.
Naczynie po prawej wyprodukowano w Wenecji w II połowie XVI wieku.
Napis: CONF.AMECH oznacza wieloskładnikową kompozycję (m. in. chebuł,
rabarbaru, paprotki, piołunu, senesu, soku dymnicy lek.), zalecaną w chorobach
skórnych.
Naczynie obok pochodzi z Fanzy (Włochy), XVI wiek.
Napis: ALOE.PATICO – łac. aloe hepatica, po polsku zaś to „alona wątrobowa” –
środek silnie przeczyszczający, powstający w trakcie powolnego zagęszczania soku
aloesowego.
2
Od Prezesa
Przekazując Państwu
życzenia na rok 2012,
życzyłam m. in. wytrwałości i dużo optymizmu.
Po szoku pierwszych
noworocznych tygodni,
optymizm ten był bardzo
potrzebny, bowiem tryb
wprowadzania nowych
zasad refundacyjnych
i zakres uregulowań prawnych w tym zakresie, powodował, że z głębokimi
obawami spoglądaliśmy
w przyszłość. Szczęśliwie
nasza determinacja i rozważne, ale i zdecydowane
zachowanie oraz wreszcie
wykazana skuteczność
NRA doprowadziły do
względnie rozsądnej nowelizacji przepisów, odnoszących się do recept
i refundacji.
Długo zastanawiałam się, czego też życzyć na ten Nowy Rok. Wydaje się,
że nadal winien to być optymizm. Zapowiadana jest przecież kolejna nowelizacja
ustawy refundacyjnej. Myślmy więc o niej pozytywnie i z nadzieją.
Życzę też, aby przez cały 2013 rok towarzyszyło nam wszelkie dobro, pokój
serc, przyjaźń innych ludzi i miłość najbliższych. Życzę również wiele energii do
realizacji swoich pasji i marzeń, jak i zdrowia, bez którego niewiele zdziałamy.
Na koniec życzę spełnienia w życiu zawodowym, satysfakcji i pewności, że to
co robimy ma sens. Wszystkiego najlepszego!
3
4
5
Nasze okładki
Wynalazek tego naczynia, jakże użytecznego od wieków, w praktyce aptecznej,
przypisuje się islamskim rzemieślnikom – ceramikom z Syrii bądź z Persji (dzisiejszego
Iranu). To cylindryczne formy majoliki przypominające dzisiejsze słoje. Zanim
rozpoczęto ich produkcję w Europie, w XIII i XIV wieku były masowo przywożone
z krajów arabskich, głównie dla potrzeb ówczesnych aptek, ale również i gospodarstw
domowych. Tak wielka przydatność i popularność tego naczynia spowodowała,
że w dużej ilości produkowano je we Włoszech pod nazwą arbarello. Nazwa ta to
prawdopodobnie lokalne przekształcenie arabskiego określenia owego naczynia: albarani. Ceramiczne słoje wyróżniało wówczas bogate zdobnictwo, co można zauważyć
na wszystkich tego rodzaju naczyniach w „Kolekcji Grabowskiego”.
Rozstajemy się już z aptecznymi zabytkami tej Kolekcji, które ozdabiały okładki
czterech kolejnych numerów Biuletynu w 2012 r. Państwo nie musicie się z tymi
rarytasami sztuki ceramicznej żegnać – przynajmniej na przestrzeni roku 2013.
Wystarczy zamówić „Kalendarz Muzeum Farmacji Uniwersytetu Jagiellońskiego na
rok 2013”, ukazujący te dzieła na kolejnych kartach każdego z miesięcy i przynoszący
o nich wiele informacji, z których korzystała także Redakcja.
E.B.
Kalendarze można zamawiać w sekretariacie Muzeum Farmacji UJ;
cena 1 egzemplarza: 35 zł + koszt wysyłki; adres: Muzeum Farmacji UJ,
ul. Floriańska 25, 31-019 Kraków, tel./fax : 12 422 42 84, e-mail: [email protected]
6
Ogólnopolski Dzień Aptekarza 2012
Tegoroczne obchody Dnia Aptekarza zorganizowano w dniu 28 września
w Warszawie, w Teatrze Sabat, poprzedzone mszą święta w Kościele Świętego
Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu, o godz. 12-ej.
W czasie uroczystości, w której uczestniczył Minister Zdrowia – Bartosz
Arłukowicz, wręczono odznaczenia państwowe, resortowe jak również przyznawane
przez NIA Medale im. prof. Bronisława Koskowskiego. Tradycyjnie przyznano też
honorowe tytuły: „Strażnika Wielkiej Pieczęci Aptekarstwa Polskiego” i „Mecenasa
Samorządu Aptekarskiego”.
Poniżej przedstawiamy nazwiska odznaczonych i wyróżnionych (tłustym drukiem
zaznaczyliśmy reprezentantów naszej Izby), składając równocześnie wszystkim
serdeczne gratulacje!
Złoty Krzyż Zasługi
mgr farm. Alina Giewartowska (DOIA we Wrocławiu), mgr farm. Bogumiła
Bereśniewicz-Blana (OOIA w Opolu), mgr farm. Piotr Bohater (DOIA we
Wrocławiu), mgr Aleksandra Burek (OOIA w Opolu), mgr farm. Alina Fornal
(OIA w Warszawie, Warszawa), mgr farm. Jadwiga Janocha (BOIA w Białymstoku),
mgr farm. Jerzy Kałaska (OIA w Warszawie, Delegatura Siedlecka), mgr farm.
Zbigniew Karczewski (OOIA w Opolu), mgr farm. Katarzyna Kędzierska (OOIA
w Opolu), mgr farm. Ryszard Kiedrowski (LOIA w Zielonek Górze), mgr farm.
Wacław Korzeniowski (BOIA w Białymstoku), mgr farm. Genowefa Kruszec (COIA
w Częstochowie), mgr farm. Danuta Kurasz (WOIA w Poznaniu, mgr farm. Irena
Litwa-Parużyńska (DOIA we Wrocławiu), mgr farm. Paweł Łukasiński (DOIA we
Wrocławiu), mgr farm. Magdalena Majewska (OIA w Warszawie, Warszawa),
dr n. farm. Roman Plackowski (WOIA w Poznaniu), mgr farm. Anna Przybyła
(Beskidzka OIA w Bielsku-Białej), mgr farm. Wojciech Rutkowski (LOIA w Zielonej
Górze), mgr farm. Władysław Rybka (ŚOIA w Katowicach), mgr farm. Edward
Stencel (ZOIA w Szczecinie), mgr farm. Krystyna Szostak (DOIA we Wrocławiu),
mgr farm. Adam Wąsiewicz (P-KOIA w Bydgoszczy), mgr farm. Ryszard Wiśniewski
(OOIA w Opolu), mgr farm. Anna Wróblewska (BOIA w Białymstoku).
Srebrny Krzyż Zasługi
mgr farm. Barbara Przewoźna (KOIA w Kaliszu), mgr farm. Tomasz Barszcz
(LOIA w Lublinie), mgr farm. Grzegorz Demczuk (COIA w Częstochowie), mgr
farm. Jan Domański (LOIA w Zielonej Górze), mgr farm. Teodozja Holak (OIA
w Warszawie, Warszawa), mgr farm. Maria Izdebska (KOIA w Kaliszu), mgr farm.
7
Maria Kapica (LOIA w Zielonej Górze), mgr farm. Waldemar Kaźmierczak(KOIA
w Kaliszu), mgr farm. Krystyna Marzec (Beskidzka OIA w Bielsku-Białej), mgr
farm Barbara Miciuła (LOIA w Zielonej Górze), mgr farm. Danuta Napora (OIA
w Warszawie, Delegatura Radomska), mgr farm. Janusz Nowaczyński (OOIA
w Opolu), mgr farm. Stanisława Ociepa (COIA w Częstochowie), mgr farm. Zbigniew
Patkowski (OOIA w Opolu), mgr farm. Małgorzata Pietrzak (P-KOIA w Bydgoszczy),
mgr farm. Walter Pyka (OOIA w Opolu), mgr farm. Zofia Rogowska-Tylman (ORA
w Łodzi), mgr farm. Magdalena Serwatka (DOIA we Wrocławiu).
Brązowy Krzyż Zasługi
mgr farm. Bolesława Florczak (KOIA w Kaliszu), mgr farm. Natalia Hryciuk
(OIA w Warszawie, Delegatura Siedlecka), mgr farm. Katarzyna Kulińska (P-KOIA
w Bydgoszczy), mgr farm. Zyta Malewicz (LOIA w Lublinie), mgr farm. Danuta
Szydłak (ŚOIA w Katowicach), mgr farm. Grzegorz Zagórny (ŚlOIA w Katowicach)
Medal im. prof. Bronisława Koskowskiego
mgr farm. Janina Mirosława Aleksandrowicz (OIA w Olsztynie), mgr farm.
Magdalena Baścik (Beskidzka OIA), mgr Alina Barańska (ŚOIA w Katowicach),
mgr farm. Iwona Bartnicka (ZOIA w Szczecinie), mgr farm. Tadeusz Biernat
(Podk. OIA w Rzeszowie), mgr farm. Agnieszka Gabriela Bieńkowska (ŚOIA
w Koszalinie), mgr farm. Jan Bieńkowski (COIA w Częstochowie), mgr farm.
Stanisław Bloch (OIA w Olsztynie), mgr farm. Zofia Błada (COIA w Częstochowie),
mgr farm. Ewa Chrzanowska (DOIA we Wrocławiu), mgr farm. Piotr Chwiałkowski
(P-KOIA w Bydgoszczy), mgr farm. Janina Czępińska (WOIA w Poznaniu),
płk mgr farm. Jan Marian Dziura (OIA w Warszawie, Warszawa), mgr farm. Irena
Krystyna Grochalska (GOIA w Gdańsku), mgr farm. Maria Jankowska (pośmiertnie)
(OIA w Krakowie), mgr farm. Elżbieta Jankowska-Jurdziak (KOIA w Kaliszu),mgr
farm. Katarzyna Jóźwiak Kieleckiej Okręgowej Izby Aptekarskiej, mgr farm. Tomasz
Kasperkiewicz (KOIA w Kielcach), mgr farm. Renata Klimaszewska (KOIA
w Kielcach), mgr farm. Artur Komski (POIA w Rzeszowie), mgr farm. Barbara
Kołakowska (MZ), mgr farm. Dariusz Feliks Kozar (OIA w Warszawie, Delegatura
Ciechanowska), mgr farm. Izabela Kromkowska (OIA w Łodzi), dr Bożena Kwaśniak
(ŚOIA w Katowicach), mgr farm. Agnieszka Kwolek (BOIA w Białymstoku), mgr
farm. Hieronima Leszczyńska (LOIA w Lublinie), mgr farm. Irena Maria LitwaParużyńska (DOIA we Wrocławiu), mgr farm. Leokadia Łaszkiewicz (LOIA
w Lublinie), mgr farm. Janusz Ryszard Łazarczuk (OIA w Olsztynie), mgr farm.
Anna Jadwiga Łohynowicz (WOIA w Poznaniu), mgr farm. Eugenia Łotysz (ŚrOIA
w Koszalinie), mgr farm. Tamara Makarewicz (OIA w Olsztynie), mgr farm. Dorota
8
Anna Malska (WOIA w Poznaniu), mgr farm. Krystyna Maria Malinger (WOIA
w Poznaniu), mgr farm. Marek Wojciech Matysik (OOIA w Opolu), mgr farm.
Janina Michalska (ŚrOIA w Koszalinie), mgr farm. Janusz Mioduszewski (OIA w Lodzi), mgr farm. Alina Nowaczyk (KOIA w Kaliszu), mgr farm. Małgorzata Olczyk
(LubOIA w Zielonej Górze), mgr farm. Teresa Olszewska (OIA w Olsztynie), dr n.
farm. Grzegorz Pakulski (KOIA w Kaliszu), mgr farm. Zbigniew Pawłowski (OIA
w Łodzi), mgr farm. Małgorzata Piłkowska (ZOIA w Szczecinie), mgr farm. Aniela
Polc (ŚląOIA w Katowicach, mgr farm. Mariusz Politowicz (KOIA w Kaliszu),
mgr farm. Elżbieta Ryńska (ŚrO IA w Koszalinie), mgr farm. Teresa Spalińska
(GOIA w Gdańsku), mgr farm. Beata Edyta Siemianowska (OIA w Olsztynie), mgr
farm. Ewa Jadwiga Stankowska (ŚrOIA w Koszalinie), mgr farm. Paweł Stelmach
(OIA w Łodzi),mgr farm. Piotr Stojek (CzOIA w Częstochowie), mgr farm. Maria
Szaciłło-Kasprzak (P-KOIA w Bydgoszczy), mgr farm. Maria Szczepańska (BOIA
w Białymstoku), mgr farm. Bożena Szymańska ( KOIA w Kaliszu), mgr farm. Artur
Śliwiński (KOIA w Kaliszu), mgr farm. Krzysztof Świgoniak (OIA w Warszawie,
Nasielsk), mgr farm. Alicja Elżbieta Wasiak (ŚrOIA w Koszalinie), mgr farm.
Ewa Wińska-Jeleniewska (BOIA w Białymstoku), mgr farm. Jerzy Zaczek (OIA
w Krakowie), mgr farm. Beata Zarycka (CzOIA w Częstochowie), mgr farm. Halina
Zięba (ŚlIA w Katowicach)
Strażnik Wielkiej Pieczęci Aptekarstwa Polskiego
mgr farm.Maria Kuciak (OIA w Olsztynie), dr Kazimierz Radecki (OIA
w Warszawie, Warszawa), mgr farm. Ryszard Seidel (OIA w Warszawie,
Warszawa), mgr farm. Maria Siedlaczek-Skakuj (GOIA w Gdańsku), dr Bożenna
Zasada lekarz medycyny pracy, pracująca w Lubelskim Oddziale Wojewódzkim
NFZ, MERIDO Spółka z o.o. z Rzeszowa, Sanofi-Aventis Spółka z o.o., Teva
Pharmaceuticals Polska Spółka z o.o.
Mecenas Samorządu Aptekarskiego
dr Maciej Bilek (OIA w Krakowie), dr Aleksander Czarniawy (PodkOIA
w Rzeszowie), dr Wojciech Giermaziak – z-ca dyr. Dep. Polityki Lekowej, mgr farm.
Anna Gołdyn (KOIA w Kaliszu), mec. Ewa Hrynkiewicz-Kacała – radca prawny
DOIA, dr Włodzimierz Hudemowicz (OIA w Warszawie, Warszawa), mgr farm.
Krzysztof Kokot (OIA w Krakowie), mgr farm. Marian Mikulski (LOIA w Lublinie),
GlaxoSmithKline Consumer Healthcare Spółka z o.o, GlaxoSmithKline Services
spółka z o.o., Krka Polska, „Aptekarz Polski” – pismo Naczelnej Izby Aptekarskiej,
„Czasopismo Aptekarskie” – miesięcznik, „Farmacja Praktyczna” – magazyn dla
farmaceutów, „Manager Apteki” – miesięcznik, „Rynek Zdrowia” – miesięcznik.
9
Misja do spełnienia.
Ocena opieki farmaceutycznej w Polsce.
Informacja o projekcie badawczym w ramach międzynarodowego
projektu, popartego m. in. przez Królewskie Towarzystwo Farmaceutyczne
(W. Brytania), zatytułowanym „Porównanie oczekiwań pacjentów w zakresie opieki
farmaceutycznej w Polsce i Anglii” (Comparison of patients’ expectations from
pharmacy service sin Poland and England).
Wstęp
Badania pokazują, że pacjenci bardzo nisko oceniają usługi apteczne.
A przecież polski rynek farmaceutyczny powinien aktywnie rozwijać system
profesjonalnej opieki farmaceutycznej, zarówno dla dobra pacjenta, jak i samych
aptek. Konkurencja na rynku usług farmaceutycznych i rosnąca świadomość
pacjenta dotycząca jego praw, wskazuje na konieczność identyfikacji kluczowych
kwestii wpływających na poziom zadowolenia konsumenckiego. Aktualny stan
wiedzy wskazuje, iż na zadowolenie z usług aptecznych składają się trzy zasadnicze
zmienne: osoba farmaceuty, wyposażenie apteki, wygląd placówki.
Apteka, podobnie jak każde przedsiębiorstwo, podlega bowiem tzw. zasadzie
4P, czyli (z angielskiego): Price (cena), Place (miejsce), Product (produkt),
Promotion (promocja). Innymi słowy, dla zadowolenia pacjenta i prężnego działania
placówki, niezbędne jest oferowanie produktu korzystnego zarówno jakościowo,
jak i cenowo. W ostatnich latach obserwuje się jednak intensywny wzrost znaczenia
jakości świadczonych w aptece usług, czyli tzw. opieki farmaceutycznej OF, ale nie
w Polsce. Opieka farmaceutyczna jest niezbędnym elementem opieki zdrowotnej.
Definicja podana przez Hepler i Strand w 1989 roku, charakteryzuje ją jako
zapewnienie pacjentowi wszelkiej pomocy w stosowaniu farmakoterapii, w celu
osiągnięcia bezpieczeństwa i pożądanych rezultatów leczniczych.
Opieka i sprzedaż
Koncepcja opieki farmaceutycznej zakłada współdziałanie farmaceuty
i pacjenta, jak również aktywny udział chorego w procesie terapeutycznym.
Uważa się, iż zapewnienie odpowiednio wysokiego poziomu OF jest jednym
z wiodących elementów w budowaniu stałej grupy wiernych pacjentów danej
apteki. Farmaceuta jest osobą pełniącą zawód pożytku i zaufania społecznego
i jako taki powinien przedkładać dobro pacjenta nad funkcje sprzedażowe. Innymi
10
słowy, pierwszoplanową misją apteki jako całości, winno być dbanie o interes
pacjenta. Tym niemniej, wiodące nurty marketingu farmaceutycznego podkreślają,
iż aktywna opieka farmaceutyczna nie tylko pozostaje w zgodności z misją zawodu
farmaceuty, ale stanowi również narzędzie uzyskania przewagi konkurencyjnej.
Pacjent przede wszystkim
Wszelkie działania podejmowane przez apteki w XXI wieku, dążyć
powinny do ukierunkowania na pacjenta, poprzez świadczenie właściwej opieki
farmaceutycznej, zapewnianie odpowiednich farmaceutyków i dbanie o prezencję
zarówno samego personelu jak i placówki. Takie działania wpływają na trwałe
przywiązanie pacjenta do konkretnej apteki. Niezmiernie istotne są również
aspekty społeczno-ekonomiczne. Usatysfakcjonowany ze świadczonych usług
farmaceutycznych pacjent lepiej odnajduje się w schematach opieki zdrowotnej,
aktywnie uczestniczy we własnym leczeniu oraz utrzymuje trwałe relacje
z dostawcami opieki zdrowotnej. Skutkuje to polepszeniem efektów leczenia
i poprawą kliniczną.
Badanie pilotażowe
Celem niniejszego badania była analiza poziomu satysfakcji z usług aptecznych
świadczonych w Polsce. Aby wskazać czynniki mające ewentualny wpływ na
poziom satysfakcji wśród pacjentów, oceniano zarówno realia funkcjonowania
pacjenta, jak i sposób postrzegania aptek, farmaceutów i usług farmaceutycznych.
Charakterystykę populacji badanych oraz satysfakcję ze świadczonych usług
aptecznych oceniono analizując wyniki badania kwestionariuszowego. Ankietę
wypełniło 417 osób w okresie luty – sierpień 2011 roku. Pacjenci pochodzili
z województw: mazowieckiego, pomorskiego oraz dolnośląskiego.
Wyniki badań
W badaniu postanowiono ocenić m. in. zachowania ankietowanych, związane
z korzystaniem z usług aptecznych, takie jak częstość wizyt w aptece oraz
preferencja w stosunku do konkretnych aptek. Największa grupa ankietowanych
(62%) pojawiała się w aptece rzadziej niż 2 razy w miesiącu, 34% – 2 razy
w miesiącu, tylko 4% – 1-2 razy w tygodniu. Przyczyny wizyt w aptekach nie
różniły się pomiędzy analizowanymi grupami. Najczęściej powodem była chęć
realizacji przepisanej recepty. Na rycinie 1 przedstawiono rozkład najczęstszych
powodów wizyty w aptece w Polsce.
11
Ryc. 1. Rozkład najczęstszych powodów wizyty w aptece.
Z analizy udzielonych odpowiedzi wyniknęło również, że około sześciu
na dziesięciu polskich ankietowanych nie odróżnia technika farmaceutycznego
od magistra farmacji.
Chcą usług i szkoleń
Większość badanych zgodnie zadeklarowało chęć skorzystania z dodatkowych
usług, gdyby były świadczone w aptekach, takich jak pomiar glukozy we
krwi, ciśnienia krwi, cholesterolu i wagi. Większość ankietowanych chętnie
uczestniczyłaby w organizowanych szkoleniach, odnośnie korzystania
z inhalatorów, glukometrów czy ciśnieniomierzy oraz skorzystałaby z porady
farmaceuty, dotyczącej sposobów zdrowego odżywiania, rzadziej aktywności
fizycznej, dostosowanej do indywidualnych potrzeb i możliwości.
Pytanie o zainteresowanie farmaceutów dodatkowymi potrzebami pacjentów
nabywających leki OTC wskazało istotne różnice wśród pacjentów. Oceniano czy
farmaceuta zapytał o objawy choroby i czas ich trwania, przyjmowane leki, choroby
towarzyszące. Większość ankietowanych nie otrzymała żadnego z powyższych zapytań.
Nie zawsze realizują
Ankietowani, zapytani o preferencje dotyczące informacji o dawkowaniu leku,
wskazali w większości formę pisemną. Badania wiedzy na temat przyjmowanych
leków wśród pacjentów wskazują, iż jest ona dobra. Co ciekawe, co trzeci badany
Polak przyznał, że nie zawsze realizuje przepisane recepty. Ankietowani wskazali,
iż głównymi przyczynami zaniechania realizacji recept są przede wszystkim zapasy
leków w domu, obawy przed zażyciem leku oraz względy finansowe. Pytanie
o źródło wiedzy o lekach wykazały, iż dominują przede wszystkim informacje
pozyskane od lekarza, farmaceuty, z ulotek i z Internetu. Tym niemniej wśród
badanej populacji przeważały te z ulotek i od lekarza (ryc. 2).
12
Ryc. 2. Źródło wiedzy o lekach
Kolejnym elementem badania była ocena zadowolenia i satysfakcji pacjentów
z szeroko pojętych usług aptecznych. Okazało się, iż dla Polaków źródłem pierwszej
porady w przypadku problemów zdrowotnych, której szukali ankietowani, była
przychodnia lekarska (35% ankietowanych). Jedynie 15% badanych udałoby się
po pierwszą poradę do apteki.
Wykazano, że dla polskiego pacjenta bardzo ważne są estetyczny wygląd
apteki, dogodna jej lokalizacja oraz promocja na leki. Ankietowani oceniali poziom
otrzymywanych usług farmaceutycznych i działań samego farmaceuty, jako
niezadowalający. W konsekwencji poziom satysfakcji ze świadczonych usług był niski.
Młodszy bardziej krytyczny
Im pacjent był starszy, tym korzystniej postrzegał obsługę apteki. Obserwowano
słabą dodatnią zależność pomiędzy częstością wizyt w konkretnej aptece,
a poziomem zadowolenia z usług placówki. Z analizy udzielonych odpowiedzi
wynika, że osoby potrafiące rozróżnić technika od magistra farmacji wyżej oceniają
usługi farmaceutyczne. Osoby zamieszkałe w mniejszych miastach lepiej oceniają
usługi farmaceutyczne.
Wiele do zrobienia
Niniejsze badanie pilotażowe wskazuje, iż w polskich aptekach brak
zainteresowania pacjentem jest zjawiskiem częstym, aby nie powiedzieć
powszechnym. Polscy ankietowani raportowali, iż zakupy leku na receptę nie
wiąże się z wywiadem chorobowym prowadzonym przez farmaceutę, aż 65%
polskich pacjentów nie usłyszało choćby jednego pytania dotyczącego objawów,
przyjmowanych leków, czy historii choroby.
Opieka farmaceutyczna mogłaby stać się, więc podstawowym czynnikiem
wyboru konkretnej placówki i źródłem zadowolenia pacjenta. Im większe jest
13
zaangażowanie farmaceuty w kontakt z pacjentem, tym wyższy będzie poziom
satysfakcji owego pacjenta, a tym samym lepsza sprzedaż. Profesjonalna opieka
farmaceuty jest również czynnikiem, najsilniej skłaniającym pacjenta do powrotu
do konkretnej apteki, gdzie został dobrze potraktowany. Odpowiednie podejście
farmaceuty do pacjenta, może warunkować budowanie zaufania i przywiązania do
konkretnej apteki. Wydaje się, więc, iż jest to parametr najsilniej wiążący pacjenta
z konkretną apteką. Model opieki farmaceutycznej, oraz narzędzia zostaną opisane
w kolejnych artykułach, aby małymi krokami wprowadzać opiekę farmaceutyczna
z prawdziwego zdarzenia.
mgr farm. Piotr Merks
Podziękowania (Acknowledgment):
We wish to express our
sincere appreciation and thanks
to the following individuals and
organisations for providing help
and guidance through our research:
Boots the Chemist, Lloyds Pharmacy,
Cox & Robinson, Tesco Ltd, Numark
Pharmacy, Beth Allen (Head of
Research at Royal Pharmaceutical
Society), Department of Health,
Alina Fornal (Chairman of the Polish
Pharmaceutical Chamber), Professor
David Wright, Professor Woody
Caan, Professor Edmund Sieradzki,
Alistair Baxton (Head of The
Pharmacy Negotiating Committee),
Dr Tuomas Kilpelainen, Dr Sabine
Walser (European Directorate of
Helen Gordon – Prezes Królewskiego
Quality of Medicines), and the Polish
Towarzystwa Farmaceutycznego oraz autor
Pharmaceutical Society.
We would also like to extend our thanks to all participants who answered our
questionnaire, and the Polish and English community pharmacists. The community
pharmacists dedicated a substantial amount of time asking patients to answer our
questionnaires.
PM
14
O Sesji w Kórniku
W dniach 28-30 września 2012 roku, w Kórniku, odbyła się III Sesja
Szkoleniowa Właścicieli Aptek Ogólnodostępnych.
Jednym z ważniejszych celów spotkania było określenie problematyki pracy
i głównych zadań Komisji Właścicieli Aptek. Konieczne jest bowiem
przygotowanie programu działania Komisji na najbliższy rok. Opracowane przez
przewodniczącego Komisji – mgr Wojciecha Szkopańskiego tematy zamieszczone
są poniżej tej relacji.
Biorący udział w sesji, oprócz dyskusji nad przyszłością, przede wszystkim
uczestniczyli w posiedzeniach naukowo-szkoleniowych. Naszymi wykładowcami
byli prof. dr hab. n. farm. Edmund Grześkowiak – kierownik Katedry i Zakładu
Farmacji Klinicznej i Biofarmacji Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu
Medycznego w Poznaniu, prof. Henryk Mruk z Katedry Handlu Międzynarodowego
Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, dr n. med. Danuta BroniarczykPawłowska, mgr farm. Zbigniew Niewójt – zastępca Głównego Inspektora
Farmaceutycznego oraz mgr fam. Jacek Krzemiński.
Wykłady cieszyły się dużym zainteresowaniem. Pan prof. Edmund Grześkowiak
mówił na temat skuteczności farmakoterapii, a prof. Henryk Mruk przybliżał
marketing apteczny w nowych warunkach prawnych. Minister Zbigniew
Niewójt, jak zwykle z dużą swadą, zapoznał słuchaczy z perspektywą zmian
w nowym prawie farmaceutycznym m. in. dotyczących zarządzania apteką,
nowych zadań inspekcji farmaceutycznej, przeciwdziałania niedozwolonej
reklamie. Pan mgr Jacek Krzemiński wraz z zespołem 3 trenerów szkolił kolegów
ze strategii komunikacji z pracownikami w codziennej pracy w aptece. Odmiennym
tematycznie wykładem było wystąpienie dr Danuty Broniarczyk-Pawłowskiej,
w którym przedstawiła ona informacje, że wg opatentowanej koncepcji
VIANESSE stan jelit i mięśni jest warunkiem zdrowia i dobrego samopoczucia.
Z uwagi na bardzo obszerny program szkoleniowy i konieczność udziału
w licznych wykładach, w trakcie trwania Sesji przewidziano również chwile
relaksu.
I tak w piątek, w Sali Kórnickiego Ośrodka Kultury, z wielką przyjemnością
wysłuchaliśmy różnorodnych utworów muzycznych, wykonywanych przez
zespół wokalny „Affabre Concinui”, śpiewający a capella. Został on założony
w 1983 roku w Poznaniu przez wychowanków słynnych poznańskich chórów:
Chłopięco-Męskiego „Poznańskie Słowiki” i Poznańskiego Chóru Chłopięcego.
Zespół koncertuje w największych ośrodkach kulturalnych kraju, a także poza jego
granicami. Nazwa „Affabre Concinui” wywodzi się z łaciny i oznacza „idealnie
15
współbrzmiąc”, co jest artystycznym credo zespołu. I takim, rzeczywiście idealnym
współbrzmieniem, mogliśmy się zachwycać.
Na koncert i spotkanie z uczestnikami Sesji przybył z Poznania prof. dr hab.
n. farm. Michał Umbreit – były Prezes Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego
– nasz dobry znajomy.
Z kolei w sobotni wieczór, na zakończenie pracowitego dnia, mieliśmy
przyjemność posłuchać włoskiego piosenkarza, równocześnie kompozytora i autora
tekstów Marco Boccino, który wszystkich wspaniale rozbawił.
Kolejną atrakcją podczas pobytu w Wielkopolsce było zwiedzanie Zamku
w Kórniku i Arboretum. Arboretum Kórnickie należy do Instytutu Dendrologii
Polskiej Akademii Nauk. Zebrano tutaj bogatą kolekcję drzew i krzewów,
pochodzących z umiarkowanej strefy półkuli północnej. Szczególnie liczne gatunki
reprezentują flory drzewiaste wschodniej Azji (Japonia, Korea, Chiny) i Ameryki
Północnej. W kolekcjach rosną także drzewa i krzewy z górskich obszarów Azji
Środkowej i Kaukazu. Liczba gatunków i odmian wynosi obecnie około 3500.
Szczególnie bogato reprezentowane są brzozy, topole, bzy-lilaki oraz drzewa
i krzewy iglaste (jodły, świerki, sosny, cisy, żywotniki, jałowce i inne).
W Arboretum zgromadzono także bogatą kolekcję krzewów ozdobnych (forsycje,
jabłonie, wiśnie, różaneczniki, żylistki, krzewuszki, magnolie, jaśminowce
i inne). Ładna pogoda umożliwiła nam podziwianie tych wspaniałości i zrobienie
paru dobrych zdjęć.
Początki Zamku w Kórniku sięgają średniowiecza, zaś jego obecny kształt
– w stylu neogotyku angielskiego, pochodzi z połowy XIX wieku. Obecnie
w Zamku mieści się muzeum z wieloma unikatowymi eksponatami, m. in. meble
różnych stylów i z wielu epok, obrazy mistrzów polskich i europejskich, rzeźby,
kolekcje numizmatyczne, militaria polskie i wschodnie, wyroby rzemiosła
artystycznego z porcelany i srebra. W pokoju pod wieżą eksponowane są także
zbiory etnograficzne i przyrodnicze przywiezione przez Władysława
Zamoyskiego z Australii i Oceanii.
Zamek w Kórniku jest też siedzibą Biblioteki Kórnickiej PAN, jednej
z największych bibliotek w Polsce.
Trzydniowy maraton, pełen szkoleniowego znoju, ale także wrażeń
poznawczych i kulturalnych, zakończyło niedzielne zwiedzanie majestatycznej,
stuletniej Poznańskiej Palmiarni. To największy tego typu obiekt w kraju i jeden
z największych w Europie, w którym prezentowanych jest około 1100 gatunków
roślin, a w akwarium 170 gatunków ryb oraz około 50 gatunków roślin wodnych.
Maria Głowniak
16
Tematy poruszane przez właścicieli aptek OIA w W-wie na spotkaniu
w Kórniku w dnia 28-30 września 2012 roku (kolejność i waga proponowanych
spraw wynika z dyskusji aptekarzy):
1. na spotkaniu wyjazdowym właścicieli aptek OIA w W-wie, które ma się
odbyć w przyszłym roku, pierwszym punktem porządku obrad mają być
sprawy bieżące aptekarzy i dyskusja pomiędzy właścicielami (dyskusja w
kręgu);
2. zaproponować logo dla aptek zrzeszonych w OIA w W-wie (właścicieli
farmaceutów?);
3. zorganizować konferencję prasową w celu utrzymania dobrego
wizerunku środowiska aptekarskiego; tematem przewodnim winna być
zmniejszająca się obecnie dostępność leków refundowanych w aptekach,
a co za tym idzie, coraz trudniejsza sytuacja pacjentów;
4. doprowadzić do wyceny usługi, jaką jest opieka farmaceutyczna
świadczona w aptekach ogólnodostępnych; wycena poszczególnych
procedur opieki farmaceutycznej pozwoliłaby w rozmowach naszego
środowiska z decydentami w MZ na pierwsze próby uzyskania w
przepisach branżowych możliwości otrzymania przez aptekarza zapłaty
czy zadośćuczynienia za wykonywaną przez niego dodatkową usługę;
5. udokumentować w bieżącym roku sytuację powstałą w aptekach po
wprowadzeniu ustawy refundacyjnej tj. przedstawić twarde dane
finansowe, ukazujące brak rentowności (straty) aptek w części dotyczącej
asortymentu leków refundowanych; padła propozycja zgłoszenia sprawy
do Trybunału Konstytucyjnego;
6. postulować wprowadzenie, wzorem innych krajów Unii Europejskiej,
stałej opłaty, pobieranej od pacjenta w aptece, za wydanie opakowania
leku refundowanego;
7. stworzyć od nowa organizację biznesową, reprezentującą i broniącą interesów
właścicieli aptek;
8. doprowadzić w najbliższych wyborach parlamentarnych w 2015 roku
do zdobycia mandatów przez posłów-farmaceutów, reprezentujących
interesy naszego środowiska w Sejmie;
9. zorganizować grupę zakupową dla właścicieli aptek OIA w W-wie;
10. wystąpić do firm farmaceutycznych, w celu udostępnienia list leków zalecanych
w poszczególnych terapiach, po to, aby ograniczyć ilość zamienników
w magazynie apteki;
11. postulować podniesienie marży aptecznej w części asortymentu dotyczącej
100 % Rx oraz preparatów OTC.
Wojciech Szkopański
17
Spotkanie właścicieli aptek w Kórniku pod Poznaniem,
wrzesień 2012 r.
Kórnik – nazwa miejscowości, do której przyjechaliśmy jest trafiona. Małe
wielkopolskie miasteczko, przytulne, domowa atmosfera, niska zabudowa,
łatwy dojazd autostradą i jezioro. Miasteczko wyróżnia się jednak starodawną
budowlą – zamkiem, na dodatek z fosą i ogrodami. Historia budowy sięga
czasów średniowiecznych.
Zachęcam, jeśli Państwo będziecie przejeżdżać w pobliżu, warto zwiedzić
zamek – siedzibę rodu Działyńskich. Na obecny wygląd rezydencji z biegiem
czasu miało wpływ kilka pokoleń właścicieli, z których najsłynniejszą była
Teofila z Działyńskich Szołdrska-Potulicka. Ze względu na sposób ubierania
nazywano ją Białą Damą. To ona przebudowała zamek, czyniąc z niego
barokową rezydencję wraz z otaczającym go ogrodem. Obecny wygląd
nawiązuje bardziej do rezydencji obronnej i został przebudowany przez Tytusa
Działyńskiego.
W moim przekonaniu największe wrażenie wywarła całość rezydencji,
jej harmonia i zachowane proporcje. Nie za duża, nie za mała – rodzinna
siedziba, z ładnie zaprojektowanym ogrodem i fosą. Wnętrza zamku cechuje
umiar i wygodnie zaprojektowane sale i pokoje. Słynna biblioteka kórnicka
oraz meble w różnych stylach i epokach, obrazy, dużo portretów rodzin
mieszkających w rezydencji, militaria, stara broń oraz część etnograficzna,
którą zebrał i zgromadził w swoich podróżach Władysław Zamoyski –
człowiek legenda, dzięki niemu Polska do dziś ma swoje góry Tatry. Obecnie
zamek jest muzeum, które można oglądać i zwiedzać wraz z przylegającym
ogrodem.
Nie zamieszkaliśmy na zamku – a szkoda. Na sesję szkoleniową przyjechało
nas – właścicieli wraz z osobami towarzyszącymi ponad osiemdziesiąt
osób. Jak zwykle przyjazd autokarem i zakwaterowanie w hotelu odbyły się
w miarę sprawnie. Również zaplanowane w dużym natężeniu wykłady, oprócz
szwankujących co jakiś czas mikrofonów, przebiegały poprawnie.
Najciekawszym punktem kórnickiej sesji okazało się zaplanowane na jej
koniec, w niedzielę, spotkanie samych właścicieli aptek. Jako przewodniczący
komisji właścicieli aptek w naszej izbie cieszę się z tego powodu najbardziej.
W sytuacji ekonomicznej, w jakiej znaleźli się aptekarze w 2012 roku,
18
głównie dominowały wypowiedzi związane z kondycją aptek, łamaniem zakazu
reklamy przez sieci, stałym obniżaniem się marży na lekach refundowanych
oraz chęcią zmiany przepisów, które do tych sytuacji doprowadziły i są dla
naszego środowiska niekorzystne. Mam tu na myśli przede wszystkim zmianę
sposobu liczenia marży dla leków refundowanych (nie jak obecnie jest liczona
od limitu ceny).
Podczas ożywionej wymiany zdań pan magister E. Bukiewicz przedstawił
zestawienia przygotowane ze swoich aptek, z których wynika, że marża
uzyskana ze sprzedaży preparatów refundowanych w ciągu ośmiu miesięcy
bieżącego roku nie wystarcza na pokrycie kosztów związanych z ich sprzedażą.
Krótko mówiąc w tym segmencie sprzedaży jego apteki przestały być
rentowne. Rentowność sprzedaży każdy właściciel apteki powinien policzyć
sam, znając kwotę swoich kosztów. Również część właścicieli przekazała
anonimowe dane finansowe na temat udziału w obrocie apteki segmentu
leków refundowanych i zmiany ich marży – porównując osiem miesięcy
2011 i 2012 roku. Z tych danych wynika, że zarówno wolumen obrotu dla
preparatów refundowanych oraz marża uzyskana z ich sprzedaży zmniejszyły
się w 2012 roku. W tej sprawie rozgorzała dyskusja, co należy zrobić i jakie
kroki powinien podjąć nasz samorząd? Zabierali głos między innymi magister
D. Smółkowska, dr farm. W. Hudemowicz, magister E. Góralczyk jak i inni
właściciele.
W związku z dyskusją padła propozycja udokumentowania sytuacji ekonomicznej, powstałej po wprowadzeniu ustawy refundacyjnej,
tj. przedstawienia twardych danych finansowych, ukazujących brak rentowności aptek w części dotyczącej asortymentu leków refundowanych.
Kolejnymi tematami, które omawiano były: propozycja wprowadzenia
stałej opłaty pobieranej w aptece od pacjenta za wydanie leku refundowanego,
tak jak to ma miejsce w innych krajach Unii Europejskiej (np. w niemieckich
aptekach to kwota 5 EUR). Zastanawiano się nad zmianą w tym zakresie
obowiązującego systemu refundacji. Oczywiście w naszym kraju opłata stała
płacona przez pacjenta winna być proporcjonalnie niższa. Drugą propozycją
było wprowadzenie znaku graficznego (logo) dla aptek, których właścicielami
są farmaceuci, członkowie naszej Izby. Chodziłoby o wyróżnienie tych
aptek na zewnątrz i stworzenie dodatkowych, lepszych relacji z pacjentami.
19
Jednocześnie mówiono o pewnych kryteriach jakościowych czy warunkach,
które winny spełnić apteki posiadające taki znak, oczywiście pod warunkiem,
że nie kolidowałoby to z przepisami o zakazie reklamy.
Kolejną sprawą poruszaną na spotkaniu była opieka farmaceutyczna,
której poszczególne procedury winny być zdaniem właścicieli wycenione
a następnie postulowano dokonanie zmian przepisów branżowych pod tym
względem, tak aby istniała możliwość otrzymania godziwej zapłaty przez
świadczącego opiekę farmaceutyczną w swojej aptece.
Magister J. Dorociak wypowiadał się w kwestii organizacji grupy
zakupowej, działającej wśród właścicieli aptek zrzeszonych w naszej Izbie.
Chciałoby się powiedzieć – czemu nie? Jeżeli tylko znajdą się chętni do pracy
przy organizacji i prowadzeniu takiego przedsięwzięcia. Wiemy, że grupy
zakupowe działają na terenie Mazowsza.
Podsumowując obrady stwierdzono, że na kolejnej wyjazdowej sesji
dla właścicieli, która zaplanowana jest we wrześniu 2013 roku, spotkanie,
dyskusja i wymiana myśli pomiędzy właścicielami ma być pierwszym
punktem porządku tej sesji. Pozostaje mi jedynie dopilnować spełnienia
powyższego postulatu.
W dwóch pierwszych dniach sesji w Kórniku zorganizowaliśmy cykl
wykładów i szkoleń, a jako naszych wykładowców zaprosiliśmy Panów
profesorów: Henryka Mruka z Uniwersytetu Ekonomicznego oraz Edmunda
Grześkowiaka z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego, obaj
z Poznania. Wykład i spotkanie z właścicielami miał również Pan Minister
Zbigniew Niewójt – Zastępca Głównego Inspektora Farmaceutycznego.
Profesor Mruk jak zwykle poruszał zagadnienia marketingu aptecznego,
a tytuł jego wykładu brzmiał: „Marketing apteczny w nowych warunkach
prawnych”. Słuchających wykładu przede wszystkim zainteresowały
poglądy Pana Profesora na nową sytuację, w której znaleźli się aptekarze po
wprowadzeniu przepisów dotyczących zakazu reklamy aptek. Czy uzyskali
wiążące odpowiedzi na nurtujące nasze środowisko pytania? Każdy słuchający
powinien odpowiedzieć sobie sam. Jeśli chodzi o mnie, to uczestnictwo
w wykładach Profesora sprawia mi zawsze dużo radości i pozwala nabrać
większego dystansu do codziennej pracy farmaceuty w aptece.
Profesor E. Grześkowiak prowadził wykład pod tytułem: „Skuteczność
20
farmakoterapii?” Przypomniały mi się w trakcie tego wykładu czasy
studenckie. Godziny spędzone w auli na wykładach, na naszym Warszawskim
Wydziale Farmaceutycznym. Zapamiętałem z tego wykładu trzy kluczowe
terminy: idiosynkrezja – uwarunkowana genetycznie nadwrażliwość na lek
oraz polipragmazja – duża ilość leków podawanych pacjentowi jednocześnie.
Trzecim zwrotem było słowo pharmacovigilans, tłumaczone jako uwaga czy
czujność farmaceutyczna. Muszę jeszcze dodać ciekawy adres internetowy,
który Pan profesor E. Grześkowiak raczył podać w trakcie swojego wykładu,
tj. adres Europejskiej Agencji ds. Leków: www.emea.europa.eu.
Minister Zbigniew Niewójt prowadził wykład, składający się z kilku
różnych zagadnień. Tytuł brzmiał: „Zarządzanie apteką – nowe zadania
inspekcji farmaceutycznej, przeciwdziałanie niedozwolonej reklamie –
perspektywy zmian w prawie farmaceutycznym”. Po pierwsze Minister
przedstawił obszernie, aktualną sytuację Inspekcji Farmaceutycznej
prowadzącej walkę, również sądową, z firmami czy organizacjami działającymi
na rynku farmaceutycznym, które naruszają przepisy zakazu reklamy aptek.
Uzyskaliśmy sporo aktualnych informacji na temat toczących się obecnie na
terenie kraju jak i na Mazowszu spraw sądowych.
W drugiej kolejności poruszone zostały zagadnienia związane z eksportem
leków z Polski do krajów starej Unii Europejskiej i efektami tego, związanymi
z ograniczeniem dostępu do preparatów refundowanych dla pacjentów w kraju.
Okresowe braki części asortymentu preparatów refundowanych w naszych
aptekach są spowodowane również polityką eksportową, prowadzoną przez
firmy farmaceutyczne o zasięgu międzynarodowym.
Wszyscy się zgodzili, że dystrybucja bezpośrednia (z pominięciem
hurtowni farmaceutycznych), preferowana ostatnio przez coraz to nowe
firmy, jest zjawiskiem dla aptekarzy niekorzystnym, na którym apteki tracą
logistycznie i finansowo. Braki w dostępności odpowiedniego asortymentu
leków refundowanych na naszym rynku farmaceutycznym są częstym
alibi dla koncernów we wprowadzaniu systemu dystrybucji bezpośredniej.
Jednocześnie przedstawicielstwa tych koncernów w Polsce, często same
korzystając z różnicy kursów walut, eksportują swoje preparaty z naszego
kraju zagranicę, do krajów w których można uzyskać korzystniejszy wynik
na ich sprzedaży.
21
Obszernym, kolejnym blokiem szkoleniowym były tematy związane ze
strategią komunikacji pracodawców z pracownikami w codziennej pracy
apteki. Udało się zorganizować zarówno część teoretyczną, wykładową, ale
co najważniejsze część praktyczną – ćwiczenia w małych trzyosobowych
zespołach właścicieli.
Cały blok tematyczny prowadził Pan mgr farm. Jacek Krzemiński wraz
z trenerami, którzy zostali przydzieleni do poszczególnych grup ćwiczących.
Efekt ćwiczeń w dużej mierze zależał od tego, do jakiej trójki się dostałeś.
Jeżeli zaangażowanie i pomysły były w równym stopniu oparte na trzech
właścicielach, to na pewno szkolenie należało do udanych. Umiejętności
i wiedzę zdobytą w części praktycznej zastosowałem już w kolejnym tygodniu
pracy w aptece. Wszyscy wiemy, że dobre relacje z pracownikami to jeden
z filarów powodzenia apteki odnoszącej sukces. Oczywiście jestem za tym,
aby przy najbliższej okazji powtórzyć takie praktyczne zajęcia z podziałem
na małe grupy ćwiczących.
Czwartym wykładowcą była pani dr n. med. Danuta BroniarczykPawłowska. Prowadziła wykład po tytułem „Stan jelit i mięśni warunkiem
zdrowia i dobrego samopoczucia wg opatentowanej koncepcji Vianesse”.
Był to wykład promujący zmianę stylu życia i jedzenia, w której mają pomóc
szwajcarskie preparaty, przedstawione w trakcie prezentacji.
Jako przewodniczącemu Komisji Właścicieli Aptek w Okręgowej Izbie
Aptekarskiej w Warszawie jest mi trudno obiektywnie ocenić sesję w Kórniku.
Powinni zrobić to jej uczestnicy. Ja mam jedynie nadzieję, że następna,
planowana za rok sesja, przebiegnie sprawnie organizacyjnie i będzie
merytorycznie ciekawa dla wszystkich, planujących w niej udział właścicieli.
Na koniec chciałbym serdecznie podziękować wszystkim, którzy swoją
pracą i zaangażowaniem pomogli w organizacji i przebiegu spotkania
w Kórniku.
Do zobaczenia na kolejnej wyjazdowej sesji właścicieli aptek we wrześniu
2013 roku, w Pałacu Ossolińskich w Sterdyni.
Wojciech Szkopański
22
Spotkanie Rodzinne Aptekarzy Delegatury Siedleckiej
Korczew nad Bugiem – malownicza miejscowość, położona we
wschodniej części Mazowsza. Piękne okolice pełne lasów, pagórków, łanów
zbóż i przydrożnych wierzb. Całość zdobi płynąca licznymi zakolami
rzeka Bug. W tej uroczej scenerii, na widocznym z daleka wzniesieniu,
stoi pałac Ostrowskich. Okazała budowla została wzniesiona w 1734 roku
przez kasztelana podlaskiego – Wiktora Kuczyńskiego. Sto lat później pałac
przebudowano w stylu neogotyckim, a teren otoczony został rozległym
parkiem krajobrazowym. Wśród zieleni, między alejkami znajduje się
tajemniczy dwumetrowy kamień. Legenda głosi, iż ten kto go dotknie, będzie
żył w szczęściu i dostatku.
W tej malowniczo położonej miejscowości, w sobotę 6. października
2012 roku odbyło się Spotkanie Rodzinne Aptekarzy Delegatury Siedleckiej.
Pomimo dość chłodnej, jesiennej pory, pogoda sprawiła wszystkim naprawdę
miłą niespodziankę, dzięki czemu mogliśmy bez przeszkód oddać się
atmosferze spotkania.
Oprócz pracowników aptek i ich rodzin w spotkaniu uczestniczyło wielu
zaproszonych gości. Swoją obecnością zaszczycili nas m. in.: przedstawiciele
OIA w Warszawie z Panią Prezes Aliną Fornal, Pani Małgorzata Szelachowska
– Mazowiecki Inspektor Farmaceutyczny, zastępca Prezydenta Miasta Siedlce
– Pani Anna Sochacka, przedstawiciele środowisk lekarskich z terenu powiatu
siedleckiego i wielu innych.
Zgodnie z zaplanowanym programem spotkanie rozpoczęło się
o godzinie 1330. Wtedy też zaczęli pojawiać się pierwsi goście. Już od bramy
uczestników witał ujmujący głos Pana Juliana Mere, któremu towarzyszył
dźwięczny akompaniament gitary. Podczas gdy zebrani przy grillu dorośli
żywo wymieniali poglądy, dzieci wesoło bawiły się i dokazywały na świeżym
powietrzu. Pod czujnym okiem Pana Juliana narodziły nam się młode
talenty, zarówno recytatorskie jak i wokalne, a odwaga najmłodszych została
wynagrodzona słodkimi upominkami i gromkimi brawami.
Jednak nie na samych przyjemnościach czas upływał. Jednym z głównych
punktów programu naszego spotkania było posiedzenie naukowo-szkoleniowe
pt. „Obowiązujące regulacje prawne z zakresu realizacji recept”. Ze względu
na duże zainteresowanie tematem, zarówno wśród farmaceutów jak i wśród
środowisk lekarskich, Sala Różowa Pałacu Ostrowskich wypełniła się po
brzegi a wykładowcy: mgr farm. Alina Fornal i mgr farm. Michał Byliniak
znaleźli się przez kilka chwil w krzyżowym ogniu pytań. Mimo, że wiele
23
wątpliwości dotyczących interpretacji rozporządzenia MZ z dnia 8 marca 2012
roku nie zostało tego dnia rozwianych, to spotkanie było znakomitym forum
wymiany doświadczeń w dziedzinie naszej codziennej pracy.
Po wysłuchaniu niezwykle interesującego wykładu, dalsza część pikniku
odbyła się w okazałej Sali pod Arkadami. Tam na zebranych czekało wiele
atrakcji. Po uroczystym powitaniu zaproszonych gości przez Panią Prezes Alinę
Fornal oraz Przewodniczącą Delegatury Siedleckiej – mgr farm. Małgorzatę
Chmielak, rozpoczęła się część rozrywkowa wieczoru. Powszechnie
wiadomym jest, że farmaceuci w swoim fachu znani są z przygotowywania
różnego rodzaju mikstur, wyciągów i naparów, toteż dużym zainteresowaniem,
zarówno wśród uczestników jak i jury, cieszył się konkurs na „Najlepszą
Nalewkę”. Przy akompaniamencie nastrojowej muzyki „komisja konkursowa”
w wielkim skupieniu debatowała nad przyznaniem wyróżnień twórcom
najlepszych nalewkowych produktów.
Prawdziwą perełką naszego spotkania okazał się występ światowej
sławy zespołu „Rajkó” z Budapesztu. Muzycy wprawili w drżenie niejedno
serce, wykonując wiele znanych utworów m.in. J. Brahmsa, B. Bartoka czy
J. Straussa. Skoczne i zawsze żywe polki i czardasze wpadły w ucho nie
tylko znawcom tego rodzaju muzyki, a artyści z Węgier zostali uhonorowani
gromkimi brawami.
Wszyscy jednak wiemy, że to co dobre szybko się kończy. Ostatni,
Ci najbardziej wytrwali, schodzili z parkietu niepocieszeni przy dźwiękach
muzyki, jaką zapewnił zespół „The Castel Band”. Zabawa taneczna, której
towarzyszyły liczne konkursy, trwała do późnych godzin wieczornych,
a wszyscy znakomicie bawiliśmy się razem. Nie było podziału na młodych
i starych, na panie i panów, czy wreszcie na konkurencyjne dla siebie apteki.
Przez tę krótką chwilę byliśmy jedną wielką rodziną – rodziną ludzi, którzy
są sobie bliscy i mają wspólny cel. W tej miłej atmosferze, w uroczej scenerii,
spędziliśmy niezapomniane chwile.
Korzystając z okazji, w imieniu swoim i przedstawicieli Delegatury
Siedleckiej, jeszcze raz dziękuję serdecznie wszystkim Koleżankom i Kolegom
za przybycie. Domyślam się, że jako pionierzy organizacji takich imprez
mamy jeszcze wiele do nadrobienia, ale zdobyte doświadczenia z pewnością
zaowocują w przyszłości. Jednak świadomość, że wystarczy tak niewiele,
aby wzbudzić radość i szczery uśmiech u tak wielu sprawia, że naprawdę
warto czasem wyjść z apteki i spojrzeć na świat z zupełnie innej perspektywy.
Dorota Staręga
24
Spotkanie Rodzinne Aptekarzy Delegatury Radomskiej.
Być może tworzy się nowa tradycja jesiennych imprez integracyjnych
w Delegaturze Radomskiej. Jeszcze mamy bowiem w pamięci bardzo udany
finał obchodów 20-lecia reaktywowania samorządu aptekarskiego, jakim była
uroczystość, zorganizowana w dniu 9 października 2011 r. w Sali Koncertowej
wspaniałego Zespołu Szkół Muzycznych w Radomiu, z udziałem władz
miasta i licznych gości honorowych, której akcentem końcowym było
widowisko muzyczne pt. „Romans z szampanem” – a już bezsprzecznie,
równie udanym wydarzeniem, okazało się być przygotowane w niedzielę
7 października 2012 r. Spotkanie Rodzinne Aptekarzy Delegatury Radomskiej.
Przygotowano je w bardzo funkcjonalnych wnętrzach wspomnianego Zespołu
Szkół Muzycznych. Na tyle użytecznych i pojemnych, iż możliwe było
przeprowadzenie dwóch posiedzeń naukowo-szkoleniowych w ramach szkoleń
ciągłych farmaceutów (w godz. 1100 – 1430), całego bloku imprez, zarówno
dla dzieci jak i dla dorosłych, a także przygotowanie cateringu i realizacji
koncertu w Sali Koncertowej.
Ten swoisty maraton imprez rozpoczął się ok. godz. 1300 animacją zabaw
dziecięcych. Nie było zmiłuj się. Brali w nich udział wszyscy oficjalni Goście,
że wymienimy PP: posła Ziemi Radomskiej – Marka Suskiego, Wicestarostę
Radomskiego – Waldemara Trelkę, prezesa Okręgowej Rady Lekarskiej
w Warszawie – Mieczysława Szatanka, Mazowieckiego Wojewódzkiego
Inspektora Farmaceutycznego – Małgorzatę Szelachowską, a także członkowie
ORA z jej prezes Aliną Fornal i przewodniczącą Delegatury Radomskiej –
Jolantą Krawczyk na czele.
Animator całości – Julian Mere dwoił się i troił, bowiem tuż po dzieciach,
konkursowe igrce rozpoczęli dorośli. Rozbawionym dzieciakom rozdano
mnóstwo słodyczy, a zwycięzcom konkursowych zmagań kilka butelek
szlachetnego szampana i przedniego wina. Były też prezentacje artystyczne
farmaceutów. Serdecznie powitana pani mgr farm. Dorota Dudek – laureatka
wyróżnienia „Anioł Farmacji 2011” – zrewanżowała się mini-recitalem
pieśni i piosenek oraz wspólnym występem z Julianem Mere oraz refleksją
na temat Spotkania, zamieszczoną poniżej. Zaś pani mgr farm. Agata Słyk,
zaprezentowała znakomite, własnoręcznie wykonane ikony wraz z gawędą
na temat tradycji „pisania” ikon (więcej na s. 61 Biuletynu).
Zwieńczeniem pełnego wrażeń dnia był wieczorny koncert orkiestry
25
cygańskiej „Rajkó”. Wykonawcy – grupa wirtuozów w zaledwie
sześcioosobowym składzie, ale z możliwościami wykonawczymi zespołu
symfonicznego, uraczyli nas wspaniałą ucztą muzyczną, tak w repertuarze
muzyki klasycznej, jak i operetkowej, towarzysząc solistce – Sylwii Lorens
(sopran). Zakończyli występ utworem Johana Straussa – „Marsz Radeckiego”,
który tradycyjnie, od lat, brzmi w finale wszystkich koncertów naszej Izby.
Miłą niespodzianką było wykonanie, z wirtuozerską partią na klarnecie,
słynnego szlagieru Henryka Warsa – tanga „Ta ostatnia niedziela”.
Sądząc po zasłyszanych wypowiedziach i na gorąco wyrażanych opiniach,
nie była to chyba ostatnia jesienna niedziela aptekarzy Delegatury Radomskiej.
Edward Błażek
Dzień pełen wrażeń…
Tak oto minął kolejny czas spotkania aptekarzy ziemi radomskiej w ramach
ich święta – Dnia Aptekarza A.D. 2012, nazwanego Spotkaniem Rodzinnym.
Dzień 7 października, który spędziliśmy w pięknych pomieszczeniach
radomskiego Zespołu Szkół Muzycznych, był dniem pełnym wrażeń. Wrażeń
wzrokowych, słuchowych, dotykowych, artystycznych i wielu, wielu innych.
Mogliśmy się nieco dokształcić podczas wykładów, mogliśmy się nieco
posilić podczas przerw, mogliśmy się też nieco zabawić w towarzystwie
wspaniałego Juliana Mere, aby wreszcie wysłuchać na koniec cudownego
zespołu Rajkó, i sopranu Sylwii Lorens, w koncercie wieńczącym całe nasze
spotkanie. Ale nade wszystko mogliśmy się wspólnie spotkać, my – aptekarze,
którym tak wiele razy brakuje czasu na wspólne rozmowy, zabawy, wspólne
przebywanie ze sobą… My, którzy ciągle obiecujemy odwiedzić się nawzajem.
A kto najbardziej zrozumie farmaceutę jeśli nie drugi farmaceuta?
Podczas takich spotkań zawsze rodzi się we mnie ogromna tęsknota
za życiem, gdzie mimo bardzo ciężkiej i odpowiedzialnej pracy, zawsze zostanie
czas na bycie razem, na wspólne rozmowy, na przyjaźnie, na radość i uśmiech.
Przy tej okazji pragnę serdecznie podziękować za bardzo ciepłe słowa
i wspomnienia gali wręczenia wyróżnień „Aniołów Farmacji”, której gościem
miałam zaszczyt być.
W życiu nie ma przypadków i nic nie dzieje się bez przyczyny. Myślę,
że to jest właśnie ten moment, żeby podziękować tym wszystkim, którzy mnie
26
poprzez drogę mojego aptekarskiego życia poprowadzili.
Podczas gali wręczenia „Aniołów Farmacji” powiedziałam, że jedno
skrzydło Anioła zostawiam sobie, drugie dedykuję mojej siostrze-farmaceutce
– Annie Dudek, która jest dla mnie prawdziwym Aniołem.
Dzisiaj chcę dodać, że podstawę statuetki, która jest niejako jej
fundamentem, dedykuję tej osobie, z którą zaczęła się moja praca od podstaw.
Tak cudownie się składa, że jest nią Przewodnicząca Delegatury Radomskiej
– mgr farm. Jolanta Krawczyk – moja pierwsza kierowniczka i mój pierwszy
pracodawca, a nade wszystko cudowny człowiek, u boku którego dane mi było
pracować ponad 10 lat. Życzę wszystkim takiego wspaniałego pracodawcy.
Tak naprawdę to wszyscy aptekarze, których dane mi było spotkać w życiu,
to prawdziwe anioły farmacji. Takie anioły z niewidzialnymi skrzydłami, które
za swym aptekarskim stołem, każdego dnia, z uśmiechem podają na dłoni
swoje serce i robią to tak po cichu i z taką aptekarską dokładnością, że tego
serca wystarcza dla każdego.
Życzę wszystkim nam, cichym Aniołom Farmacji, abyśmy mogli
pracować w spokoju, abyśmy mieli pewność pracy każdego następnego dnia,
abyśmy się nie bali o jutro i aby nikt nie podcinał nam skrzydeł tylko dlatego,
że jest mocniejszy oraz byśmy zawsze mieli czas dla drugiego człowieka.
Dorota Dudek
Aptekarze w mundurach
Co słychać u naszych afgańskich korespondentów?
Okazuje się, że płk mgr farm.
Ryszard Stasiak, którego relacje
z Afganistanu zamieszczaliśmy
w Biuletynach nr 3 i 4 z 2009
roku, wyruszył tam po raz trzeci,
z następną zmianą naszych
wojsk i przesłał do Redakcji
kolejne zdjęcia. Jedno z nich
prezentujemy tutaj (także we
wkładce fotograficznej).
27
Miło nam również donieść, że mgr farm. Maciej Kondracki, opisujący
swoją misję w Afganistanie – pełnioną w ramach
kontraktu z Dowództwem
Operacyjnym Sił Zbrojnych RP, został odznaczony „Gwiazdą Afganistanu”
– odznaczeniem przyznaGwiazda Afganistanu
wanym wojskowym i pracownikom cywilnym, za nienaganną służbę w ramach kolejnych zmian Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Afganistanie.
płk mgr farm. Krzysztof Kondracki z synem Maciejem
Płk mgr farm. Krzysztof Kondracki, pełniący do 15 października br.
funkcję zastępcy Naczelnego Inspektora Farmaceutycznego WP odszedł
w tym dniu na emeryturę. Panu pułkownikowi – inicjatorowi rubryki
„Aptekarze w mundurach” w Biuletynie, w bieżącej kadencji władz naszej
ORA pełniącemu funkcję skarbnika Rady – życzymy na nowej, cywilnej już,
drodze życia, wszystkiego najlepszego.
Redakcja
28
W dniu 10 grudnia 2012 r odbyło się świąteczne spotkanie Seniorów naszej Izby,
w Klubie Technika NOT przy ul. Czackiego 3/5. Szczegółowa relacja w najbliższym
numerze Biuletynu.
Koncepcja działania Komisji Seniorów
Okręgowej Rady Aptekarskiej w Warszawie
Witam serdecznie Koleżanki i Kolegów na pierwszym spotkaniu,
inaugurującym powołanie Komisji Seniorów. Została ona powołana w celu
podtrzymania ciągłości pokoleń farmaceutów-aptekarzy, integracji środowiskowej,
wymiany doświadczeń i wzajemnej solidarności dla dobra naszego zawodu oraz
pomocy i wsparcia w różnej formie.
W Kodeksie Etyki Aptekarza Rzeczpospolitej Polskiej, w artykule 17
rozdziału II, czytamy: Aptekarz okazuje w każdej sytuacji należny szacunek
i pomoc dla Seniorów zawodu i kolegów, pozostających w stałej lub czasowej
niepełnosprawności. Dzisiejsze spotkanie jest wyjątkowe. Przypada bowiem na
okres przez Świętami Bożego Narodzenia i ma zdecydowanie charakter wigilijnoświąteczny.
Cieszymy się, że Okręgowa Izba Aptekarska w Warszawie pomyślała o swoich
Seniorach, przez długie lata pracujących w zawodzie i wieloletnich członkach
Izby. Czuliśmy się w pewnym sensie zapomniani i pomijani w przedsięwzięciach
Izby, ale teraz mamy możliwości działania. Zacznijmy więc działać.
Chcielibyśmy przedstawić koncepcję działania Komisji Seniorów, która
powstała na wstępnym zebraniu jej grupy założycielskiej. Proponujemy zatem:
––comiesięczne koleżeńskie spotkania w Polskim Towarzystwie Farmaceutycznym (ul. Długa 16) w klubie-kawiarni, w godzinach przedpołudniowych;
–– organizację wspólnych imprez kulturalno-oświatowych i turystyczno- krajoznawczych: spektakle, seanse, wspólne zwiedzanie, krótkie wycieczki, itp.
(oczywiście w rozsądnie małych grupach);
––samopomoc koleżeńską w trudnych sytuacjach życiowych (choroba, samotność);
––udział w zajęciach sportowo-rekreacyjnych np. basen, gimnastyka;
––organizowanie pomocy w nauce posługiwania się internetem (np. obsługa
poczty elektronicznej, zakupy przez internet, operacje bankowe itp).
W wielu placówkach kulturalno-oświatowych organizowane są zajęcia
dla seniorów, płatne w symbolicznych kwotach. Znalezienie przez nas takich
ośrodków nie powinno być trudne. Poza tym, niektórzy z nas uczestniczą
w zajęciach Uniwersytetu III Wieku.
29
Zwracam się do wszystkich Państwa o wykazanie aktywności i wszelkiej
pomocy w organizowaniu działalności Komisji. Będziemy oczekiwać także
innych propozycji działalności. Wnioski w tym zakresie prosimy zgłaszać do Pana
dr Włodzimierza Hudemowicza – z-cy prezesa ORA, który otoczył Sekcję opieką
organizacyjną.
Prosimy również o powiadomienie swoich Koleżanek i Kolegów o powołaniu
i pracy Komisji, bowiem nie bylibyśmy w stanie zawiadomić wszystkich Seniorów
(zmiany adresów, zawieszenie członkostwa w OIA, itp.).
I wielka prośba: wszelkie krytyczne uwagi zostawmy już na „po świętach”,
na następne spotkania. A dzisiaj pragnę złożyć wszystkim obecnym serdeczne
życzenia świąteczne i noworoczne, życząc za chwilę miłego, wspólnego
kolędowania.
mgr farm. Seweryna Nowakowska
Żeglarskie Mistrzostwa Polski Aptekarzy
W dniach 7-9.09.2012 r. w stanicy wodnej Kietlice nad jeziorem Mamry
odbyły się pierwsze Żeglarskie Mistrzostwa Aptekarzy, zorganizowane przez
Okręgową Izbę Aptekarską w Olsztynie. Ścigaliśmy się na jachtach turystycznych
„Tango 780”.
Pierwszego dnia, wieczorem, nastąpił przyjazd uczestników, „zaokrętowanie”
na jachtach i w hotelu, a po kolacji długie Polaków rozmowy...
W sobotę rano, po śniadaniu, idziemy na odprawę przedstartową, na której
opisano trasę regat, sygnały startowe, przypomniano niektóre przepisy regatowe,
a chwilę później – na wodę.
Pomimo, że nasza załoga nie znała się wcześniej, każdy z nas wiedział co ma
robić, więc przygotowania do biegów przebiegły bez problemu.
Do regat zgłosiło się 13 załóg, jedna załoga popłynęła turystycznie do Giżycka,
druga wycofała się ze względów technicznych. Pozostałe 11 załóg halsowało
przed linią startu starając się zająć jak najlepszą pozycję. Emocje zaczynają
sięgać zenitu: obserwujemy jacht komisji sędziowskiej i wciągane po kolei flagi
30
sygnałowe, odliczamy czas do startu, obserwujemy konkurentów, staramy się zająć
najkorzystniejszą pozycję. Robi się tłoczno, chociaż to tylko 11 jachtów. Dobrze,
że jest w załodze Tomek Uchimiak, który ma duże doświadczenie regatowe... Jest
sygnał startowy, ustawiliśmy się najlepiej ze wszystkich i prowadzimy na starcie.
Tak było już we wszystkich wyścigach. Problemy z wytrymowaniem grota
w pierwszych wyścigach spowodowały stratę kilku pozycji, które nadrabiamy
w następnych biegach.
Sporo emocji dostarczył ostatni, długodystansowy wyścig, w którym wszyscy
spodziewali się rozciągnięcia stawki i spokojnego finiszu, ale w sporcie piękne
jest to, że jest nieprzewidywalny i do ostatnich metrów walczyliśmy o III miejsce
z drugą załogą z Olsztyna „pod dowództwem” samego prezesa olsztyńskiej
Izby. Używając wszystkich regulaminowych sposobów wygrywamy zaledwie
o „centymetry”.
Po zakończeniu regat, mimo zaciętej rywalizacji i pewnych rozbieżności zdań,
dotyczących jednego z biegów – jak to w regatach czasem bywa – na lądzie panuje
przyjacielska, żeglarska atmosfera.
Po kolacji kolejne emocje – ogłoszenie wyników i wielka radość z II miejsca
w klasyfikacji generalnej. Ustępujemy tylko fantastycznej załodze z Olsztyna,
z którą już się zaprzyjaźniliśmy i – oczywiście – zapowiadamy rewanż za rok.
Następnie wręczenie nagród przez Przewodniczącą Komisji Regatowej
i Prezesa NIA – dr Grzegorza Kucharewicza. Wieczorny występ zespołu
szantowego, grill i zabawa taneczna kończą imprezę. W niedzielę wszyscy z żalem
żegnamy się i dziękujemy organizatorom za tak fantastyczne spotkanie.
Zorganizowanie takiej imprezy przez OIA w Olsztynie było świetnym
pomysłem na integrację środowiska aptekarskiego i popularyzację żeglarstwa.
Zachęcam wszystkich żeglarzy-farmaceutów do aktywizacji, być może do powrotu
do dawnej pasji i szerszego reprezentowania naszej Izby w przyszłorocznych
regatach. Być może na wiosnę zorganizujemy spotkanie na otwarcie sezonu
żeglarskiego i uda nam się zebrać co najmniej dwie załogi do kolejnych Mistrzostw
Polski Farmaceutów, których to ponowną organizację już zapowiedział Prezes
Okręgowej Rady Aptekarskiej w Olsztynie.
Z żeglarskim pozdrowieniem
– Maciek Drogowski
31
Listy do redakcji
Szanowna Redakcjo!
W ostatnim numerze biuletynu (3/2012, str. 39-44) ucieszył mnie bardzo
ciekawy artykuł Piotra Merksa pt. „Australijskie wzorce – ranga farmaceuty”. Autor
omawia różne zagadnienia związane z pracą farmaceuty szpitalnego w Australii,
ale na końcu wspomina o kursie podyplomowym dla magistrów farmacji Review
Pharmacist, który „służy temu, aby farmaceuta odwiedzał swoich pacjentów
w domach i robił przegląd (remanent) apteczek i leków przez nich używanych”.
Autor pisze dalej m. in.: „Na tej dodatkowej posadzie farmaceuta oczywiście także
zarabia (około 28 AUD na godzinę). Służy też ona poznaniu pacjentów i stworzeniu
wzajemnych więzi zaufania. W tym momencie można zacząć mówić o pojęciu
prawdziwej opieki farmaceutycznej”.
Czytając ten tekst przypomniał mi się projekt niedoszłej ustawy o zawodzie
farmaceuty i jej uzasadnienia, jaki został przygotowany z inicjatywy Zarządu
Głównego Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego 12 lat temu, opublikowany
w „Farmacji Polskiej” nr 13/1-15 lipca 2000. Ustawa nie weszła wtedy w życie,
choć jej kolejna wersja (znacznie zmieniona w niektórych punktach), firmowana
już przez Ministerstwo Zdrowia, była na etapie uzgodnień międzyresortowych.
Niestety, sprzeciw ówczesnej Naczelnej Rady Aptekarskiej, która chciała objąć
zakresem tej ustawy nie wszystkich farmaceutów, lecz wyłącznie aptekarzy,
spowodował w 2001 roku rezygnację Ministerstwa Zdrowia z forsowania ustawy
o zawodzie, co w konsekwencji doprowadziło do wpisania niektórych fragmentów
projektu ustawy o zawodzie farmaceuty do ustawy Prawo farmaceutyczne. Na
skutek tego ustawy o zawodzie farmaceuty nie mamy do chwili obecnej…
Projekt ustawy o zawodzie farmaceuty przygotowany przez PTFarm. miał na
celu m. in. szerokie zdefiniowanie uprawnień zawodowych farmaceutów, w tym
przygotowanie podstawy prawnej do zupełnie nowych świadczeń farmaceutycznych,
by móc objąć fachowym nadzorem farmaceutów całą drogę leku od jego powstania
(koncepcyjnego i produkcyjnego) do utylizacji. W art. 3 ust. 1, który wyszczególniał
15 czynności zawodowych, które mogą być wykonywane tylko przez farmaceutów,
proponowano m. in. punkty (zachowuję ówczesną nomenklaturę prawną dotyczącą
produktów leczniczych i wyrobów medycznych):
7) nadzorowanie utylizacji środków farmaceutycznych,
8)sprawowanie nadzoru nad warunkami przechowywania, jakością
i asortymentem środków farmaceutycznych i materiałów medycznych
32
użytkowanych przez zakłady opieki zdrowotnej nie zatrudniające farmaceuty
oraz zakłady pracy i inne podmioty użytkujące środki farmaceutyczne
i materiały medyczne,
9)dostarczanie pacjentom środków farmaceutycznych i materiałów
medycznych,
12)porządkowanie asortymentu środków farmaceutycznych i materiałów
medycznych w apteczkach domowych pacjentów.
W uzasadnieniu do projektu ustawy przeczytać natomiast możemy m. in.:
„Do czynności fachowych, zastrzeżonych dla farmaceuty powinno należeć
także świadczenie usług farmaceutycznych polegających m. in. na sprawowaniu
nadzoru nad warunkami przechowywania, jakością i asortymentem środków
farmaceutycznych i materiałów medycznych użytkowanych przez zakłady opieki
zdrowotnej nie zatrudniające farmaceuty oraz zakłady pracy i inne podmioty
użytkujące środki farmaceutyczne i materiały medyczne (pkt 8), dostarczanie
pacjentom środków farmaceutycznych i materiałów medycznych (pkt 9),
porządkowanie asortymentu środków farmaceutycznych i materiałów medycznych
w apteczkach domowych pacjentów na ich życzenie (pkt 12) oraz udzielanie
informacji o środkach farmaceutycznych podczas pełnienia tych usług (pkt 6).
Wytwarzanie środków farmaceutycznych, ich wprowadzanie do obrotu oraz
zasady wydawania z aptek podlegają ścisłej kontroli na każdym etapie produkcji
i dystrybucji, sprawowanej przez inspekcję farmaceutyczną. Natomiast od momentu
otrzymania leku przez pacjenta jego dalsze losy nie podlegają już żadnej formalnej
kontroli. Wiadomym jest, iż pacjenci nie zawsze zużywają do końca przepisaną ilość
leków, kupują także leki dostępne bez recepty, stosowane w ramach samoleczenia.
W ten sposób w apteczkach domowych pacjentów gromadzi się pewna ilość leków,
których warunki przechowywania i jakość (w tym terminy ważności) często nie
są odpowiednie do zaleceń producentów. Stosowanie takich leków może zagrażać
zdrowiu pacjentów, co jest szczególnym problemem w przypadku dzieci i ludzi
starszych oraz przewlekle chorych. Ta sama sytuacja dotyczy asortymentu środków
farmaceutycznych i materiałów medycznych użytkowanych przez zakłady opieki
zdrowotnej nie zatrudniające farmaceuty oraz zakłady pracy i inne podmioty
użytkujące środki farmaceutyczne i materiały medyczne, np. organizujące apteczki
zakładowe. Zagwarantowanie w ustawie możliwości udzielania przez farmaceutów
świadczeń farmaceutycznych wymienionych w art. 3 ust. 1 pkt 8, 9 i 12 pozwoli na
przedłużenie fachowego nadzoru nad użytkowaniem środków farmaceutycznych,
które opuściły już aptekę, a także nad właściwymi warunkami utylizacji leków
przeterminowanych (pkt 7) zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r.
o odpadach (Dz. U. Nr 96, poz. 592).
33
Do form opieki farmaceutycznej nad pacjentem zaliczyć należy także
możliwość świadczenia przez farmaceutów usług polegających na dostarczaniu
pacjentom środków farmaceutycznych do domu, na życzenie pacjenta (pkt 9).
Byłoby to szczególnym ułatwieniem w przypadku osób chorych obłożnie lub
przewlekle, które nie są w stanie udać się do apteki w celu otrzymania leku. Ponadto
zagwarantowanie tego świadczenia tylko dla farmaceutów zapewni fachowy nadzór
nad dystrybucją środków farmaceutycznych z wykorzystaniem do ich zamawiania
starych (poczta, telefon) i nowych (telefaks, Internet - poczta elektroniczna)
środków masowej komunikacji, gdyż każdy, kto będzie zainteresowany taką
formą dystrybucji leków będzie zmuszony zatrudnić w tym celu farmaceutę.
Usługi tego typu mogą też niebawem stanowić jedną z istotnych form działalności
zawodowej wykonywanej przez farmaceutów zatrudnionych w aptekach. Rozwój
nowoczesnych form dystrybucji farmaceutyków na świecie wskazuje, że już
obecnie należy wprowadzić w tej dziedzinie odpowiednie uregulowania prawne.”
Cytowane wyżej zapisy projektu ustawy o zawodzie farmaceuty nie weszły
ostatecznie do projektu ustawy firmowanego później przez Ministerstwo Zdrowia.
Nawet Naczelna Rada Aptekarska, z którą PTFarm. starał się tekst projektu
uzgodnić, nie była zainteresowana wprowadzeniem zapisów z pkt 8, 9 i 12, jako
form sprawowania opieki farmaceutycznej do tej ustawy. Być może było na to za
wcześnie… Może nie wyobrażano sobie, jak takie świadczenia zorganizować? Jak
za takie usługi pobierać wynagrodzenie? Czy apteki/farmaceuci będą zainteresowani
i znajdą czas na świadczenie tego typu dodatkowych usług farmaceutycznych?
A przecież usługi polegające na porządkowaniu apteczek domowych pacjentów
oraz apteczek w zakładach pracy mogłyby być świadczone nie tylko przez apteki,
ale także przez farmaceutów, jako forma wykonywania zawodu. Gdyby została
wprowadzona możliwość nadzoru farmaceutów nad warunkami przechowywania,
jakością i asortymentem produktów leczniczych i wyrobów medycznych
w apteczkach domowych pacjentów oraz apteczkach w zakładach pracy (w tym
kontrola dat ważności i uzupełnianie asortymentu), apteki lub farmaceuci mogliby
oferować takie odpłatne usługi dla wszystkich zainteresowanych. Wystarczyłoby
zawarcie umowy określającej zakres zadań farmaceuty i częstotliwość kontroli oraz
wysokość wynagrodzenia za taką usługę.
Nie powinno już także stanowić problemu dopuszczenie usługi polegającej na
dostarczaniu pacjentom leków z apteki do domu przez farmaceutę. Szczególnie
w dobie zamawiania leków OTC przez Internet i dostarczania ich przez
niefachowego przecież kuriera.
Jak pokazuje przykład Australii i innych krajów, wymienione formy opieki
farmaceutycznej zostały nie tylko wdrożone do praktyki aptekarskiej, ale także ujęte
34
w szkoleniu podyplomowym farmaceutów. Czas na podobne zmiany w naszym
kraju. A może doczekamy się w końcu ustawy o zawodzie farmaceuty, gdzie tego
typu zapisy się znajdą ? Naczelna Rada Aptekarska powołała komisję w celu
przygotowania projektu takiej ustawy, ale brak na razie informacji o efektach jej
pracy.
Z poważaniem,
Jarosław Filipek (farmaceuta)
Marża apteczna przy sprzedaży leków refundowanych
po wprowadzeniu Ustawy Refundacyjnej.
Mamy za sobą kilka miesięcy od wprowadzenia w życie Ustawy
Refundacyjnej. Przyszedł więc stosowny czas, aby oszacować zyski i straty. Jak
wynika z przeprowadzonych analiz rynku farmaceutycznego m. in. przez IMS jak
i w naszych własnych aptekach możemy tylko rozmawiać o skali strat i dalszych
konsekwencjach. Analizując poszczególne wskaźniki rodzi się pytanie ile aptek
przetrwa i jakim kosztem. Nie miejmy złudzeń, że kogokolwiek obchodzi to,
co stanie się z naszymi aptekami, które są w większości przypadków jedynym
źródłem utrzymania prowadzących je farmaceutów.
Moim zdaniem, sytuacja staje się na tyle krytyczna, że samorząd aptekarski –
zwłaszcza Naczelna Rada Aptekarska – powinien w trybie nadzwyczajnym podjąć
stosowne decyzje w sprawie obrony aptekarstwa polskiego.
Posłużę się przykładem umowy apteki z NFZ.
Podobnie jak każdy właściciel apteki zmuszony zostałem do podpisania umowy
z NFZ. Za świadczone zgodnie z umową usługi apteka, prowadząca działalność
gospodarczą, a nie charytatywną, powinna mieć zapewniony zwrot kosztów i godziwy
zysk. Jednak tak się nie stało ponieważ narzucona aptekom tabela marż nie tylko, że
nie daje możliwości osiągnięcia zysku, to jeszcze marża nie pokrywa kosztów obsługi
sprzedaży leków refundowanych. W tej sytuacji powinniśmy wypowiedzieć umowę
NFZ, co w przypadku pojedynczej apteki wiąże się z jej likwidacją. Jeżeli dotyczy to
wszystkich aptek to wiadomo jakie decyzje powinien podjąć samorząd aptekarski.
Z rozmów z kolegami aptekarzami wynika, że wielu zamartwia się pogarszającą
się sytuacją apteki, ale wielu z nich nie sporządziło analizy: czy uzyskana kwota marży
na sprzedaży leków refundowanych pokrywa koszty obsługi sprzedaży tej grupy leków.
Serdecznie zachęcam do sporządzenia tego typu analizy i przesłania wyniku do biura
35
Okręgowej Izby Aptekarskiej w Warszawie oraz do Naczelnej Izby Aptekarskiej.
W moich aptekach analizę taką przeprowadzam co dwa miesiące. Wyniki za 9
miesięcy 2012 r. ,w porównaniu do okresu, również za 9 miesięcy, w roku 2011,
łącznie z dwóch aptek, przedstawiają się następująco:
––kwota marży /leki refundowane/ niższa o 41%
–– marża /leki refundowane/ w 2011 r. – 374679 zł
––marża /leki refundowane/ w 2012 r. – 222598 zł
––kwota marży za 9 miesięcy w 2012 r. niższa o 152083 zł
––miesięczne mniejsza o 16900 zł
––marża /leki refundowane/ w 2011 r. 22,60%
––marża /leki refundowane/ w 2012 r. 17,22%
––spadek sprzedaży leków refundowanych w 2012 r. o 21,80%
––udział leków refundowanych w sprzedaży ogółem w 2011 r. 43%
––udział leków refundowanych w sprzedaży ogółem w 2012 r. 35%
Odpowiedź na postawione wcześniej pytanie:
–– marża na sprzedaży leków refundowanych 222598 zł
–– koszty obsługi sprzedaży leków refundowanych 239833 zł
–– strata 17235 zł, tj. 1915 zł miesięcznie.
Przedstawione wyniki powyższej analizy są zbieżne z informacjami IMS na
temat wpływu nowego prawa na rynek farmaceutyczny za 9 miesięcy 2012 r.
w relacji do 2011 r.
Pragnę przy tym podziękować firmie IMS za wyrażenie zgody na przedstawienie
części ich opracowania. Ograniczę się do kilku najistotniejszych przykładów:
1. Konsekwencje nowych list refundacyjnych:
––spadek ilościowy rynku Rx 11,2%
––spadek wartościowy 14,7% /we wrześniu Br. spadek o 18,1%/
2. Prognoza spadku sprzedaży leków Rx w 2012 r. 2,3 mld zł
3. Mniejsza refundacja w 2012 r. o 1,723 mld zł
4. Oszczędności NFZ w 2012 r 1,7 mld zł, mniejsze w stosunku do 2011 r.
o 20,4%
5. Zmniejszenie dopłat pacjentów o 258,4 mln zł
6. Spadek średniomiesięcznej kwoty marży aptecznej na lekach refundowanych
o 42.2 %, w 2011 r - 179,5 mln zł, a w 2012 r. - 103,7 mln zł
7. Zmniejszenie stanu zapasów aptecznych 15,3% /liczba opakowań/,
wartościowo 25%
8. Straty aptek związane z przeceną zapasów za 9 miesięcy br. 35,1mln zł
/cena detaliczna jest mniejsza od zeszłomiesięcznej ceny hurtowej/
36
9. Kwota marży na lekach refundowanych po 9 miesiącach 2012 r. – spadek
o 412 mln (prognoza na 2012 r – spadek marży kasowej o ponad 600 mln zł)
10. Średnia marża apteczna /kasowa netto/ na leki refundowane spadnie na 16%
Nowa ustawa w 2012 r. spowoduje całkowitą utratę marży aptecznej na
poziomie 1,2 mld zł, na lekach refundowanych ok.. 600 mln zł i dodatkowo
utrata rabatów handlowych z hurtowni ok. 600-700 mln zł. Wniosek: apteki
przy rosnących kosztach i spadku całego rynku nawet optymalizując wysokość
magazynu, redukując zatrudnienie oraz wprowadzając oszczędności nie pokryją
straty na rabatach wolumenowych!
Coraz trudniejsza sytuacja ekonomiczna pojedynczych prywatnych aptek
przyczynia się do zmian w strukturze własności. Na ogólną ilość ponad 14 tys.
aptek, 24% należy do sieci, które posiadają ok. 40% udziału w sprzedaży leków.
Prezentowane dane potwierdzają, że lobby urzędniczo-partyjne wspólnie
z urzędnikami NFZ, kreując prawo zmuszające wielu właścicieli aptek do likwidacji
działalności gospodarczej, otwiera drogę do przejmowania rynku aptecznego przez
organizacje kapitałowe i sieci apteczne.
Przyjęta w Ustawie Refundacyjnej tabela urzędowych marż aptecznych,
naliczanie jej od limitów oraz straty z tytułu przecen leków po publikacjach
nowych list leków refundowanych powodują, że uzyskiwana marża na sprzedaży
tej grupy leków nie pokrywa kosztów. W tej sytuacji jako przedsiębiorca poszukuję
odpowiedzi na pytania:
––dlaczego Państwo Polskie poprzez ustanowione przepisy prawa zmusza mnie
jako przedsiębiorcę do prowadzenia działalności ze stratą na sprzedaży leków
refundowanych oraz rozporządzania mieniem firmy ze stratą?
––jaki jest w tej sytuacji status umowy zawartej z NFZ?
––jaki jest tryb zaskarżenia takiego prawa i uzyskania odszkodowania za poniesione straty?
––czy samorząd aptekarski jest na tyle silny, by w trybie natychmiastowym
podjąć stosowne i skuteczne działania?
Mam jednak uzasadnione obawy, że w najbliższym czasie nic się nie zmieni
ponieważ decydenci, odpowiedzialni za wniesione do Ustawy Refundacyjnej
zapisy, całkowicie lekceważyli racjonalne propozycje samorządu aptekarskiego,
zgłaszane tak w trakcie procesu legislacyjnego, jak i po jego zakończeniu, pomimo
wykazania szkodliwych biznesowo i społecznie wielu rozwiązań.
mgr farm. Eugeniusz Bukiewicz
37
Warszawa, 30 października 2012 r.
„Gazeta Wyborcza” – redakcja
ul. Czerska 8/10
00-732 Warszawa
W dniu 29 października br. opublikowano felieton „Dobre kroki w złą
stronę” bardzo tęgiego umysłu, Jacka Żakowskiego, poświęcony gospodarce
prozdrowotnej. Polskie gazety (i inne media), mają tę słabość, że rzadko karmią
nas wiadomościami ludzi (zespołów ludzi) pracujących w różnych dziedzinach
życia, a przeważnie wiedzą dziennikarzy, którzy w nich nie pracują.
Dziennikarz jest z reguły inteligentem, pisze bardzo ładnie, ale o wszystkim
go interesującym, czy uczy nas dobrze? Oto przykład wątpliwości.
Red. Żakowski gorąco poleca modny obecnie pomysł likwidacji centrali
Narodowego Funduszu Zdrowia, jako dublującej pracę Ministerstwa Zdrowia,
co powoduje nieuchronne konflikty. Redaktor, bodaj amator ubezpieczeniowozdrowotny, idzie dalej i powiada: skoro centrala NFZ-tu nie jest nam potrzebna,
warto postawić pytanie, po co nam reszta tej instytucji.
W całej ogromnej redakcji nie ma jednego kolegi dziennikarza, który by
powiedział: Jacek, NFZ nie zbiera pieniędzy, a je wydaje: kto po zlikwidowaniu
NFZ-tu miałby „kupować” od dostawców i uprzystępniać odbiorcom miliardy
usług medycznych i farmaceutycznych? Nie pleć głupstw.
Nawet pomysł (nie jego) likwidacji centrali NFZ jest chory. Tam, gdzie
chodzi o prawidłowe wydatkowanie corocznie wielu dziesiątków miliardów
złotych, nie może nie być mózgu. Nie można firmy zdecentralizować. Filie
wojewódzkie, powiatowe itp. mają strzec dyscypliny pracy, zadowolenia
pacjentów i lekarzy, a nie rządzić.
38
W kraju tak warcholskim, jak Polska, decentralizacja rządzenia byłaby
śmiercią systemu lecznictwa, które mamy niezłe obecnie. Popatrzcie, to nie
jacyś przypadkowi zarozumialcy, to szczyty naszej medycyny, nie tylko
zielonogórskie lecz nawet naczelne, domagają się prawa każdego lekarza,
by mógł nie słuchać nikogo, jedynie swojej własnej wiedzy medycznej
(pochodzącej nierzadko z koncernów farmaceutycznych). Gdzie kto widział
taki kraj na świecie, choćby zamożny (np. USA, RFN, GB etc), gdzie lekarz
może dawać pacjentom, co mu się widzi, za „kasochorowe” pieniądze? Gdzie
kasę chorych może mieć w nosie? Lekarz, choć jest w pewnym sensie panem
i władcą, musi być służącym pracodawcy. By pieniądze publiczne nie były
roztrwaniane, by jak najmniej ludzi cierpiało i umierało z powodu braku
funduszy publicznych.
A więc centralę NFZ można zamieniać, przemianowywać, doskonalić,
specjalizować, ale nie likwidować. Wręcz trzeba doposażyć w sztab
mądrych ludzi, umiejących taktownie terroryzować lekarzy do postępowania
najefektywniejszego terapeutycznie i najtańszego. Zdrowie chorych jest
funkcją dobrego instruktażu rozkazodawców i dyscypliny wykonawców.
Redaktora Żakowskiego pocieszmy, że ewidencja usługobiorców już
się rodzi i nie będzie dużo kosztowała. Informacja o każdym obywatelu
uprawnionym do świadczeń będzie dostępna za naciśnięciem guzika
elektronicznego (pesel). Nieważne, gdzie głowa rodziny pracuje i ile zarabia.
Tadeusz J. Szuba
– prezes Zarządu
Towarzystwa Farmaceutyczno-Ekonomicznego
Kopia:
- Ministerstwo Zdrowia
- Narodowy Fundusz Zdrowia
- Izby Lekarskie i Aptekarskie
39
Minimalne wynagrodzenie za pracę w 2013 r.
Od dnia 1 stycznia 2013 roku minimalne wynagrodzenie za pracę będzie
wynosiło 1600 zł miesięcznie (poprzednio w 2012 r. – 1500 zł). Wynagrodzenie to
odnosi się do osób zatrudnionych wyłącznie na podstawie umowy o pracę w pełnym
miesięcznym wymiarze czasu pracy. Nie dotyczy osób zatrudnionych na podstawie
innych niż umowa o pracę tytułach, np. na podstawie umowy zlecenia.
1) Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia nie uwzględnia się:
2) nagrody jubileuszowej, odprawy pieniężnej, przysługującej pracownikowi
w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do
pracy,
3) wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.
Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym miesięcznym wymiarze czasu
pracy, wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej
do liczby godzin pracy, przypadającej do przepracowania przez pracownika
w danym miesiącu, biorąc za podstawę wysokość minimalnego wynagrodzenia
ustalonego przepisami.
Podstawy prawne:
ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
(Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z późn. zm.), rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
14 września 2012 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę
w 2013 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1026).
Nowe przepisy dotyczące leków recepturowych
Z dniem 1 grudnia 2012 r. weszły w życie nowe przepisy, dotyczące leków,
które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków
recepturowych. Najistotniejsze zmiany stosunku do poprzedniej regulacji prawnej
w tym zakresie, to:
1) nowa podstawa prawna do wydania nowych przepisów – poprzednio był to
art. 36 ust. 5 pkt 2, 4 i 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach
40
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r.
Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.), a obecnie jest to art. 6 ust. 10 ustawy z dnia
12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego
przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122,
poz. 696, z późn. zm.);
2) w wykazie leków, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne
pojawiły się następujące nowe pozycje: 10. Maść cynkowa (Zinci oxydati
unguentum), maść; 15. Senospasmina (Extractum fluidum compositum
ex: Crataegi fructu, Valerianae radice, Lupuli flore, Passiflorae herba),
syrop; 26. Vitaminum A (Retinoli palmitas), krople doustne, roztwór; 31.
Vitaminum E (int-rac-alfa – Tocopheroli acetas), krople doustne, roztwór;
3) jednocześnie usunięto następujące pozycje leków: 13. Passispasmin (Extractum
fluidum compositum ex: Crataegi fructu et Valerianae radice) syrop; 23. Vigantol
(Colecalciferolum/Cholecalciferolum, Retinolum) płyn doustny;
4) w § 3 pkt 6 dotyczącym ilości leku recepturowego w postaci maści kremów,
mazideł, past, dodano nową postać – żele, przy zachowaniu tej samej co
dotychczas ilości – do 100 gramów;
5) w § 3 w pkt 11 w zakresie maści doprecyzowano, że chodzi o maści do
oczu, uszu i nosa (poprzednio maści ocznych);
6) w § 3 ust. 2 doprecyzowano, że odpłatność ryczałtowa dotyczy leków
sporządzanych m.in. zgodnie z umieszczonym na recepcie wskazaniem
lekarza, lekarza dentysty, felczera lub starszego felczera; podobna zmiana
dotyczy doprecyzowania w § 4 pkt 1, lit. b;
7) zrezygnowano przy określaniu kosztu sporządzenia leku recepturowego
z informacji, że jest to koszt brutto (dawny § 5 ust. 2); podobna zmiana dotyczy
ustalenia wysokości kosztu wykonania leku recepturowego (obecnego § 6);
8) w nowym § 5 dodano zdanie: „Do wartości użytych surowców
farmaceutycznych nie wlicza się kosztów przygotowanej w aptece wody
wchodzącej w skład leków recepturowych.”;
9) pominięto dotychczasowy § 8 określający marżę detaliczną w wysokości
25% tego kosztu, z tym że wysokość tej marży obecnie wynika wprost
z ustawy refundacyjnej (art. 7 ust. 8). Tak więc zbędne było jej powtarzanie
w rozporządzeniu.
Podstawa prawna:
rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2012 r. w sprawie leków, które
mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków
recepturowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1259).
41
Wejście w życie aktu prawnego Ministra Zdrowia
W związku z pojawiającymi się wątpliwościami z ustaleniem mocy
obowiązującej aktów prawnych, wydawanych przez Ministra Zdrowia, Okręgowa
Izba Aptekarska w Warszawie przypomina, że warunkiem wejścia w życie aktu
prawnego (np. rozporządzeń wydawanych przez Ministra Zdrowia) jest jego
opublikowanie w Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej, w postaci dokumentu
elektronicznego, na stronach internetowych www.rcl.gov.pl.
Akt prawny opublikowany w Dzienniku Ustaw wchodzi w życie w terminie
wynikającym z jego treści, liczonym od daty danego Dziennika Ustaw, w którym
został opublikowany (daty Dziennika Ustaw nie należy mylić z datą podpisania
aktu prawnego).
Przykład: jeżeli rozporządzenie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw
z datą 1 października 2012 r. a jego termin wejścia w życie został określony jako
„rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia”, oznacza
to, że rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 16 października 2012 r.
Data Dziennika Ustaw jest zamieszczana w górnej środkowej części pierwszej
strony Dziennika.
Warunku ogłoszenia w Dzienniku Ustaw nie spełnia opublikowanie danego
rozporządzenia na stronach internetowych Ministerstwa Zdrowia, nawet
z informacją, że rozporządzenie zostało podpisane przez Ministra (lub z jego
upoważnienia).
W związku z powyższym, daty wejścia w życie rozporządzeń nie można liczyć
od daty ogłoszenia na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia, jak również treść
opublikowana na tych stronach nie ma mocy obowiązującej. Zamieszczenie treści
danego aktu na stronach Ministerstwa można traktować wyłącznie informacyjnie.
W związku z powyższym, za nieuzasadnione należy uznać pojawiające się
twierdzenia np. o mocy obowiązującej rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia
8 października 2012 r. w sprawie leków, które mogą być traktowane jako surowce
farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych, zamieszczonego
wyłącznie na stronach internetowych Ministerstwa Zdrowia, a nieopublikowanego
w Dzienniku Ustaw.
Powyższe zasady wynikają z przepisów ustawy z dnia 20 lipca 2000 r.
o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U.
z 2011 r., Nr 197, poz. 1192).
42
Redukcja niektórych obciążeń administracyjnych związanych
z prowadzeniem działalności gospodarczej
Ustawą z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń
administracyjnych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1342), zwaną dalej „ustawą”,
wprowadzono szereg zmian w obowiązujących przepisach, których celem jest
poprawa warunków wykonywania działalności gospodarczej. Służyć temu
ma zniesienie lub ograniczenie niektórych uciążliwych i zbędnych obciążeń
administracyjnych i uproszczenie przepisów, które są barierami rozwoju
przedsiębiorczości. W szczególności celem tych zmian jest poprawa płynności
finansowej przedsiębiorców, ograniczenie zatorów płatniczych w gospodarce
oraz zwiększenie dyscypliny płatniczej między przedsiębiorcami.
Ustawa wprowadza uproszczenia w systemie podatkowym oraz przepisy
zwiększające pewność działania przedsiębiorców dzięki jawności interpretacji
wydawanych przez organy publiczne.
1. Zmiany w ustawie z dn. 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (art. 11)
Zgodnie z nowym art. 21 ust. 1 ustawy o VAT Mały podatnik może wybrać
metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy w odniesieniu
do dokonywanych przez niego dostaw towarów i świadczenia usług powstaje:
1) z dniem otrzymania całości lub części zapłaty – w przypadku dokonania
dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika, o którym
mowa w art. 15, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny,
2) z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia,
licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi – w przypadku
dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu
innego niż wymieniony w pkt 1
– po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego
w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował
tę metodę, zwaną „metodą kasową”; otrzymanie zapłaty w części powoduje
powstanie obowiązku podatkowego w tej części. Przepis ten stosuje się do
czynności wykonanych w okresie, w którym podatnik stosuje metodę kasową.
Brak obowiązku zapłaty podatku o stronie podatnika, w sytuacji dokonania
sprzedaży na rzecz innego podatnika VAT czynnego, będzie skorelowany
z prawem do odliczenia tego podatku przez odbiorcę faktury. W konsekwencji
faktura, która nie zostanie uregulowana przez kontrahenta, nie będzie stanowiła
dla niego podstawy do odliczenia z niej podatku naliczonego
43
Z uwagi na zmianę zasad powstawania obowiązku podatkowego u małego
podatnika zmodyfikowano również zasady dokonywania przez niego odliczeń
podatku naliczonego. Nowe brzmienie ust. 16 w art. 86 zakłada możliwość
odliczenia podatku naliczonego od dokonywanych przez niego zakupów
towarów i usług w rozliczeniu za kwartał, w którym uregulowali całą należność
wynikającą z faktury. Korzystną dla przedsiębiorców zmianą w stosunku do stanu
obecnego jest umożliwienie odliczenia podatku naliczonego z faktury w części
zapłaconej. Ponadto podatek naliczony wynikający z dokumentu celnego będzie
odliczany na zasadach ogólnych, tj. w okresie rozliczeniowym, w którym
podatnik otrzymał taki dokument. Przepis art. 86 ust. 18 reguluje zasady
odliczania podatku naliczonego w sytuacji utraty przez podatnika możliwości
korzystania z metody kasowej lub rezygnacji z niej. Wprowadzone modyfikacje
w brzmieniu tego przepisu związane są z wprowadzeniem odliczania dla małych
podatników od dokumentów celnych na zasadach ogólnych oraz uzupełnieniem
tego przepisu o możliwość odliczania podatku z faktur w części zapłaconych.
Zmiana zasad powstawania obowiązku podatkowego w przypadku czynności
dokonywanych przez małych podatników wymagała wprowadzenia regulacji
przejściowych. Zgodnie zatem z art. 22 projektu czynności dokonane przed
dniem 1 stycznia 2013 r. mali podatnicy będą rozliczać na dotychczasowych
zasadach. Nowe zasady będą obowiązywać małych podatników dopiero
w stosunku do czynności dokonywanych od tego dnia (ust. 1). Wszystkie
zawiadomienia o wyborze metody kasowej, złożone przed dniem 1 stycznia
2013 r., zachowają swoją moc dla celów stosowania nowej metody kasowej
(ust. 3), przy czym, jeżeli podatnik nie będzie chciał skorzystać z rozliczania
kasowego według nowych zasad, może z tej metody zrezygnować od dnia
1 stycznia 2013 r., pod warunkiem, że zawiadomi o tej decyzji naczelnika urzędu
skarbowego do dnia 15 stycznia 2013 r. (ust. 4). Podatnicy, którzy dotychczas nie
korzystali z kasowej metody rozliczeń, a chcą ją wybrać od dnia 1 stycznia 2013 r.
– z uwagi na korzystne w niej regulacje – muszą zawiadomić o tym zamiarze
naczelnika urzędu skarbowego również do dnia 15 stycznia 2013 r. (ust. 5).
W obecnym stanie prawnym podatnik, który rozliczył podatek VAT od
należności, której faktycznie nie otrzymał, może dokonać odpowiedniej
korekty po upływie 180 dni od terminu płatności i przy spełnieniu szeregu
dodatkowych warunków. Zmiany w ust. 1 i 1a w art. 89a ustawy o VAT pozwolą
na zmniejszenie podstawy opodatkowania oraz związanego z nią podatku
należnego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju
w przypadku niezapłaconych wierzytelności, od których terminu płatności
upłynęło 150 dni. Jeżeli wierzytelność nie zostanie zapłacona w części,
44
uprawnienie do skorygowania będzie przysługiwało wierzycielowi w części
niezapłaconej. Na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej,
w której ma być dokonana korekta, dłużnik nie może pozostawać w trakcie
postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.
Dla skorzystania z ulgi na złe długi nie będzie konieczne uzyskanie
potwierdzenia odbioru przez dłużnika ww. zawiadomień.
Zgodnie z ust. 3 w art. 89a ustawy o VAT korekta podstawy opodatkowania
oraz kwoty podatku należnego może nastąpić, począwszy od okresu, w którym
nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, tj. od okresu,
w którym upłynął 150. dzień od dnia upływu terminu płatności tej wierzytelności,
pod warunkiem jednakże, że do dnia złożenia deklaracji z tą korektą płatność
nadal nie została dokonana. Podatnik (wierzyciel) nie będzie miał obowiązku
tylko prawo do dokonania takiej korekty i będzie mógł je zrealizować w terminie
późniejszym
W przypadku nieuregulowania przez dłużnika całości (lub części) należności
wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie
usług będzie on obowiązany do skorygowania całości (lub części) uprzednio
odliczonego z tego tytułu podatku naliczonego niezależnie od faktu, czy jego
wierzyciel skorzystał z możliwości obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty
podatku należnego, czy też nie. (art. 89b ustawy o VAT). Korekta powinna być
dokonana w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu
terminu płatności danej faktury. Dłużnik nie będzie zobowiązany do dokonania
korekty tylko wówczas, gdy ureguluje należność najpóźniej w ostatnim dniu
tego okresu rozliczeniowego (art. 89b ust. 1a).
Celem zmobilizowania dłużników do regulowania swoich zobowiązań oraz
zabezpieczenia interesów budżetu państwa wprowadzono możliwość nakładania
na dłużnika przez organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej dodatkowego
zobowiązania podatkowego w sytuacji naruszenia przez niego obowiązku
dokonania korekty podatku naliczonego (art. 89b ust. 6 ustawy o VAT). Sankcja
ta, w wysokości 30% kwoty podatku naliczonego podlegającego korekcie, nie
będzie nakładana jedynie w przypadku osób fizycznych, które będą podlegać
odpowiedzialności karnej na gruncie Kodeksu karnego skarbowego.
Z uwagi na znaczne opóźnienia w regulowaniu należności możliwe będą
sytuacje, w których ich uregulowanie będzie miało miejsce już po zmianie
statusu podatników, tj. z podatników VAT czynnych na podatników VAT
zwolnionych. W takim przypadku wprowadzono zmiany w art. 99 ust. 7 ustawy
o VAT, zgodnie, z którą podatnicy zwolnieni z podatku VAT po otrzymaniu
lub uregulowaniu należności będą odpowiednio obowiązani lub uprawnieni
45
do dokonania korekty podatku w złożonej, wyłącznie na tę okoliczność,
deklaracji podatkowej.
2. Zmiany w ustawie z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób
fizycznych zwana dalej UPDOF oraz ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku
dochodowym od osób prawnych, zwana dalej UPDOP (art. 3 i 4)
Zmiany zmierzające do likwidacji zatorów płatniczych polegają na
wprowadzeniu do ustaw o podatkach dochodowych rozwiązań, na podstawie
których podatnik będący dłużnikiem obowiązany będzie do dokonania
korekty kosztów uzyskania przychodów w przypadku nieuregulowania kwoty
wynikającej z faktury (innego dokumentu) w ciągu 30 dni od upływu terminu
płatności ustalonego przez strony (art. 24d w UPDOF oraz art. 15b w UPDOP).
Wprowadzenie takiej regulacji nie oznacza odstąpienia od stosowania zasady
memoriałowej, Natomiast w sytuacji, gdy nie dokonają zapłaty w odpowiednim
terminie, wówczas będą zobowiązani do dokonania stosownej korekty kosztów.
W celu uniknięcia sytuacji, gdy podatnik będzie wykorzystywał swoją
dominującą pozycję wobec dostawcy usług lub towarów przez narzucanie
długich terminów płatności, wprowadzono rozwiązanie polegające na
wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów kwot nieopłaconych w terminie
90 dni od dnia zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów.
Nowe rozwiązania będą miały odpowiednie zastosowanie do odpisów
amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych
i prawnych. Tym samym z kosztów uzyskania przychodów będą wyłączone
odpisy amortyzacyjne, w tej części, która odpowiada nieuregulowanym
płatnościom składającym się na wartość początkową.
W przypadku kiedy powyższe terminy upływają w kolejnych miesiącach
i odnoszą się do całości zobowiązania, podatnik będzie miał prawo do
uwzględnienia w kosztach odpisów amortyzacyjnych pod warunkiem
uregulowania zobowiązania we wskazanych terminach.
Przepisy regulują także sytuację, w której kwota zobowiązania jest
rozpoznawana w kosztach dopiero po upływie terminu ostatecznego
uregulowania zobowiązania (np. dotyczy kosztów bezpośrednich). Wprowadza
się zasadę, iż kwota ta nie może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów
wcześniej niż w miesiącu jej uregulowania.
Nowe przepisy będą miały zastosowanie nie tylko wtedy, gdy nie zostanie
zapłacona cała kwota, ale także wówczas, gdy dojdzie do częściowego
nieuregulowania zobowiązania. Podatnicy będą wówczas zobowiązani
46
do proporcjonalnego wyłączenia z kosztów podatkowych odpowiedniej kwoty.
Analogicznie podatnicy będą zobowiązani postąpić w przypadku „korekty”
kosztów i następnie częściowego uregulowania należności wierzyciela. Podobna
sytuacja będzie miała miejsce w przypadku nie zaliczenia kwot wynikających
z faktury (innego dokumentu) do kosztów podatkowych (zarówno bezpośrednio,
jak i przez odpisy amortyzacyjne).
Przepisy ustaw zmienianych w art. 3 oraz w art. 4, w brzmieniu nadanym
ustawą, będą miały zastosowanie do kwot wynikających z faktur (rachunków) lub
jeżeli nie istniał obowiązek wystawienia faktury (rachunku) z umów albo innych
dokumentów, zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dniem wejścia
w życie ustawy, których termin płatności upływa po dniu 31 grudnia 2012 r.
W przypadku podatników podatku dochodowego od osób prawnych,
których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy i rozpoczął się przed
dniem 1 stycznia 2013 r. i zakończy się po dniu 31 grudnia 2012 r., będą oni
stosować do końca przyjętego przez siebie roku podatkowego przepisy ustawy
o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu dotychczasowym.
Jednocześnie w odniesieniu do takich podatników projektowane regulacje będą
miały zastosowanie także do kwot, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania
przychodów w roku podatkowym, o którym mowa w zdaniu poprzednim,
i których termin płatności upływa po zakończeniu tego roku podatkowego.
Ustawa dokonuje również zmian dotyczących umów leasingu. Zmierzają
one do wprowadzenia ułatwień dla stron zawierających umowy leasingu
oraz do rozszerzenia zakresu przedmiotowego takich umów. Zaproponowane
rozwiązania wprowadzają zmiany w następującym zakresie:
a) skrócenia wymogu minimalnego czasu trwania umowy leasingu
nieruchomości z 10 lat do 5 lat,
b) umożliwienia objęcia umową leasingu prawa wieczystego użytkowania
gruntów,
c) umożliwienia zmiany stron umowy leasingu w trakcie trwania
podstawowego okresu umowy leasingu,
d) ustalenia wartości przedmiotu ponownego leasingu według jego wartości
rynkowej.
e) Z tego względu proponuje się skrócenie minimalnego czasu trwania umowy
leasingu nieruchomości podlegających amortyzacji z obecnych 10 lat
do 5 lat (art. 23b ust. 1 pkt 1 UPDOF i art. 17b ust. 1 pkt 1 UPDOP).
Zmiany mające na celu objęcie umowami leasingu prawa użytkowania
wieczystego gruntów zostały wprowadzone w art. 23a, pkt 1 i art. 23i UPDOF
oraz w art. 17a, pkt 1 i art. 17i UPDOP.
47
Uregulowano sytuację zmiany stron umowy leasingu, w przypadku gdy nie
są dokonywane inne zmiany tej umowy, np. dotyczące długości czasu trwania tej
umowy czy wartości opłat leasingowych, i określenie, że taka zmiana podmiotu
nie ma wpływu na dotychczasową umowę, ułatwi przedsiębiorcom prowadzenie
działalności przez możliwość rezygnacji z kontynuowania umowy leasingu.
Przy czym gdyby oprócz zmiany strony umowy nastąpiły jeszcze inne zmiany,
wówczas umowa taka powinna być oceniana – dla celów podatkowych – jako
nowa umowa (art. 23a pkt 2 UPDOF oraz w art. 17a, pkt 2 UPDOP).
W celu umożliwienia zawierania umów leasingu w odniesieniu do środków
trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, które były już przedmiotem
leasingu, wprowadzono regulację określającej, że w przypadku ponownego
leasingu suma ustalonych przez strony opłat musi odpowiadać co najmniej
wartości rynkowej przedmiotu umowy (art. 23b, ust. 1, pkt 3 i art. 23f, ust. 1,
pkt 2 UPDOF oraz w art. 17b, ust. 1, pkt 3 i art. 17f, ust. 1, pkt 2 UPDOP).
3. Zmiany w ustawie z dn. 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (art. 5)
Zmiany w Ordynacji podatkowej polegają na zniesieniu uznaniowości
administracyjnej organów podatkowych dotyczącej możliwości ograniczenia
poboru zaliczek na podatek przez modyfikację art. 22 § 2a (wyrazy „może
ograniczać” zastąpiono wyrazem „ogranicza”). Zniesienie uznaniowości
administracyjnej w tym zakresie umożliwi wykorzystanie w większym stopniu
instrumentu ograniczenia poboru zaliczek na podatek, co przełoży się korzystnie
na warunki funkcjonowania przedsiębiorstw korzystających z tej możliwości.
Wprowadzono sukcesję podatkową przy przekształcaniu osób fizycznych
prowadzących działalność gospodarczą w jednoosobową spółkę kapitałową.
Od dnia 1 lipca 2011 r. przedsiębiorca będący osobą fizyczną może
dokonywać przekształcenia i rozpocząć wykonywanie działalności
gospodarczej w formie jednoosobowej spółki kapitałowej – spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej, przy zachowaniu sukcesji w zakresie
stosunków cywilnoprawnych. Brak jednak było przepisów, które umożliwiałyby
sukcesję podatkową w przy takiej przekształceniu. W związku z tym dokonano
zmian w prawie podatkowym, które wprowadziły również sukcesję podatkową
w przypadku przekształcania przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w spółkę
kapitałową. Sukcesja podatkowa obejmuje te prawa przekształcanej osoby
fizycznej, które są związane z wykonywaną działalnością gospodarczą.
W konsekwencji zmian w Ordynacji podatkowej w zakresie przepisów o sukcesji
podatkowej związanej z prowadzoną działalnością gospodarczą wykreślono
48
zdanie drugie w art. 5842 § 2 Kodeksu handlowego (KSH), gdzie dotychczas
z zakresu sukcesji wyłączono ulgi podatkowe przewidziane w przepisach prawa
podatkowego.
W art. 6 w pkt 4 ustawy zniesiono możliwość dokonywania wymiaru
uzupełniającego przy zwrocie sprawy organowi pierwszej instancji w toku
postępowania odwoławczego przez uchylenie art. 230 ustawy – Ordynacja
podatkowa. Zakaz reformationis in peius należy do fundamentalnych zasad
prawa procesowego i stanowi gwarancję ochrony interesów strony, której
sytuacja prawna, w przypadku skorzystania z przysługujących jej środków
odwoławczych, nie ulegnie pogorszeniu. Przełamanie tej zasady na gruncie
postępowania podatkowego powoduje, że strona odwołująca się nie ma
gwarancji utrzymania dotychczasowej sytuacji prawnej ustalonej zaskarżoną
decyzją. Uchylenie art. 230 Ordynacji podatkowej nie pozbawi organu
odwoławczego możliwości naprawienia rażących naruszeń prawa przez organ
podatkowy pierwszej instancji. Przepis art. 230 Ordynacji podatkowej jest
wyjątkiem od ogólnej zasady wyrażonej w art. 234, zgodnie z którą organ
odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się,
chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes publiczny.
W związku z tym uchylenie art. 230 Ordynacji podatkowej nie uniemożliwi
modyfikacji decyzji wymiarowych przez organ odwoławczy, jeżeli zaskarżona
decyzja rażąco narusza prawo lub interes publiczny.
4. Zmiany w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym
rolników, ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych oraz ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (art. 2, art. 6 i art. 11 ustawy)
Zmiany zaproponowane w art. 6 i art. 11 projektu mają na celu
doprecyzowanie przepisów dotyczących szczegółowego określenia zakresu
przedmiotowego interpretacji wydawanych przez odpowiednie organy na
podstawie prawa ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych, z wyraźnym
rozdzieleniem kompetencji między ZUS i NFZ. Przepisy, które obecnie
obowiązują nie wskazują w sposób wyraźny, który organ i w jakim zakresie
powinien wydawać interpretacje dotyczące prawa ubezpieczeń społecznych
i zdrowotnych. Konieczne stało się zatem doprecyzowanie przepisów o systemie
ubezpieczeń społecznych oraz przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych, które jednoznacznie wskażą obszar
uprawnień organów do dokonywania interpretacji z zakresu wymierzania
49
i pobierania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Dodatkowo
w art. 2, art. 7 i art. 12 ustawy w zmienianych tymi przepisami ustawach dodano
regulację zapewniającą publikację interpretacji indywidualnych wydawanych
na podstawie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przez ZUS,
NFZ oraz KRUS. Publikowanie interpretacji przyczyni się do postulowanego
przez środowisko przedsiębiorców upowszechnienia informacji o praktyce
stosowania prawa z zakresu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych
w sytuacjach rodzących wątpliwości przedsiębiorców, a w dalszej perspektywie
do ułatwienia im wykonywania ciążących na nich obowiązków.
5. Zmiany w ustawie z dn. 15 września 2000 – Kodeks spółek handlowych (art. 8)
Zmiana wprowadzona w art. 5842 § 2 KSH jest konsekwencją dodania art. 93a,
§ 4 w ustawie – Ordynacja podatkowa w zakresie wprowadzenia sukcesji podatkowej
przy przekształceniu jednoosobowego przedsiębiorcy w spółkę kapitałową.
W art. 584 7 KSH uregulowano sposób sporządzania sprawozdania
finansowego przy przekształceniu osób fizycznych prowadzących działalność
gospodarczą w jednoosobową spółkę kapitałową nie zobowiązanych do
prowadzenia ksiąg rachunkowych. W odniesieniu do przypadków, w których
przekształceniu w spółkę kapitałową podlega przedsiębiorca jednoosobowy,
który – zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o rachunkowości – nie jest zobowiązany
do prowadzenia ksiąg rachunkowych, wprowadzono rozwiązanie analogiczne do
przewidzianego w art. 101 KSH, mającego zastosowanie do spółek osobowych.
Brak bowiem uzasadnienia dla odmiennego traktowania znajdujących się
w takiej samej sytuacji przedsiębiorców – osób fizycznych i przedsiębiorców
działających w postaci spółek osobowych, tym bardziej że w ramach przepisów
ustawy o rachunkowości ustawodawca wymienia wskazane podmioty w jednej
grupie i przewiduje wobec nich takie same regulacje (art. 2 ust. 1 pkt 2 i ust. 2
ustawy o rachunkowości).
6. Zmiany w ustawie z dn. 27 kwietnia 2001 – Prawo ochrony środowiska (art. 9)
Zmiany zaproponowane w art. 9 ustawy dotyczą ograniczenia obowiązku
przekazywania wykazu informacji składanych przez podmioty korzystające
ze środowiska tylko do marszałka województwa, jeden raz w roku w terminie
do dnia 31 marca roku następującego po upływie roku sprawozdawczego.
Marszałek województwa będzie przekazywał wykaz do pozostałych podmiotów
w ramach zadań własnych. Wykaz zawiera informacje i dane, które służą do
50
ustalenia wysokości opłaty za korzystanie ze środowiska oraz jej wysokość.
W obecnym stanie prawnym wykaz jest przekazywany do trzech instytucji:
marszałka województwa, wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska
oraz wójta, burmistrza lub prezydenta miasta (w zakresie opłat za miejsce
składowania odpadów).
7. Zmiany w ustawie z dn. 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (art. 16)
Wprowadzono możliwość żądania odsetek podatkowych od zwrotu akcyzy
po terminie (art. 82 ust. 6a).
Wprowadzono zmianę polegającą na odstąpieniu od zakazu przekazywania
znaków akcyzy – w sytuacjach uregulowanych przepisami Ordynacji
podatkowej w zakresie praw i obowiązków następców prawnych oraz
podmiotów przekształconych. Celem powyższej zmiany przepisów jest
taka ich konstrukcja, która umożliwiałaby przekazanie znaków akcyzy
następcom prawnym i podmiotom przekształconym. Podmioty przekształcane
w sytuacjach uregulowanych w Ordynacji podatkowej nie musiałyby zwracać
niewykorzystanych znaków akcyzy, a następcy prawni wnioskować o wydanie
nowych znaków akcyzy. W celu zachowania kontroli, przekazanie znaków
akcyzy następcom prawnym powinno nastąpić protokolarnie, pod nadzorem
właściwego naczelnika urzędu celnego (art. 130 ust. 5 i 6).
8. Zmiany wprowadzone w ustawach wymienionych w art. 1, art. 10, art. 13,
art. 14 ustawy dotyczą rezygnacji z oryginałów i uwierzytelnionych kopii
dokumentów dostarczanych przez przedsiębiorców organom administracji:
1) w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji wprowadzono w art. 67c § 3 umożliwiający złożenie kopii
dyplomu ukończenia wyższej, średniej lub zasadniczej szkoły o profilu
technicznym lub artystycznym lub dyplomu mistrza, w zawodzie lub
kierunku odpowiadającym rodzajowi majątku, którego wartość podlega
oszacowaniu (art. 1 ustawy),
2) w ustawie z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne wprowadzono
w art. 21 w ust. 3 i 6 możliwość dostarczenia nie uwierzytelnionych kopii
zezwolenia na wytwarzanie produktu leczniczego homeopatycznego przy
składaniu wniosku o dopuszczenie do obrotu produktów leczniczych
homeopatycznych oraz wniosku o dopuszczenie do obrotu produktów
leczniczych homeopatycznych weterynaryjnych (art. 10 ustawy),
51
3) w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym
i elektronicznym wprowadzono w art. 8 ust. 7 możliwość dołączenia do
wniosku o wpis do rejestru nie uwierzytelnionej kopii dowodu uiszczenia
opłaty oraz wprowadzenia w ust. 8 możliwości dołączenia do wniosku
nie uwierzytelnionej kopii umowy z organizacją odzysku sprzętu
elektrycznego i elektronicznego oraz kopii dokumentu potwierdzającego
wniesienie zabezpieczenia finansowego (art. 13),
4) w ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych
w razie niewypłacalności pracodawcy w art. 14a ust. 2 wprowadzono
możliwość dołączenia do wniosku o wypłatę zaliczek przeznaczonych
na zaspokojenie niezaspokojonych świadczeń pracowniczych nie
uwierzytelnionej kopii wniosku o ogłoszenie upadłości złożonego
w sądzie (art. 14),
5) w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji
i remontów w art. 15 ust. 3 wprowadzono możliwość dołączenia do
wniosku o przyznanie premii kompensacyjnej kopii dokumentów
potwierdzających informację o lokalach kwaterunkowych, ich
powierzchni użytkowej, okresach, w jakich wynajem podlegał
ograniczeniom, oraz kopii dokumentów potwierdzających spełnienie
warunków (art. 14).
Powyższe zmiany stanowią uzupełnienie zmian w zakresie rezygnacji
z oryginałów i uwierzytelnionych kopii zawartych w ustawie z dnia 21 marca 2011 r.
o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz. U.
Nr 105, poz. 622, z późn. zm.).
Ze względu na ograniczone ramy artykułu, ich omówienie ograniczyło się
do zasygnalizowania najistotniejszych zmian w wymienionych ustawach. W celu
zapoznania się ze szczegółami nowych regulacji niezbędne jest zapoznanie się
z tekstem całej nowej regulacji prawnej.
Nowe przepisy wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2013 roku.
Sylwester Majewski
– radca prawny
52
Z ża ł o b n e j kar t y
† Andrzej Tarasiewicz (1948-2012)
Urodził się 1 czerwca
1948 roku w Warszawie.
Wychował się na Mokotowie, na ulicy Dąbrowskiego,
gdzie mieszkał prawie dwadzieścia lat ze swoją matką,
ojcem i bratem. Maturę zdał
w 1966 roku w stołecznym
Liceum im. Tadeusza Rejtana, które zawsze miło wspominał. Otrzymał tam solidne
wykształcenie i nawiązał
trwałe przyjaźnie, które towarzyszyły mu już do końca życia. W tym też okresie
zrodziła się jego wielka pasja do żeglarstwa.
Z początku nie chciał
studiować farmacji, myślał
raczej o tym, żeby pójść
śladami starszego brata
i studiować marynistykę, jednak za namową ojca zdanie zmienił, postanowił
kontynuować tradycje rodzinne i stać się farmaceutą. Dziad Taty był aptekarzem,
dyplom uzyskał w 1903 roku w Moskwie, natomiast ojciec Taty po wojnie
założył wytwórnię farmaceutyczną „Ruta”, a parę lat po jej upaństwowieniu,
najpierw był dyrektorem Zarządu Aptek, a potem „Cefarmu” Warszawa.
Z farmacją miał Tata styczność nie tylko w domu, przez swojego ojca i jego
przyjaciół po fachu, ale i na wakacjach letnich w Sopocie, gdzie mieszkała jego
kochana ciotka, która przez wiele lat pracowała w aptece „Pod Orłem”.
Studia rozpoczął na Akademii Medycznej w Warszawie, ale dyplom uzyskał
w 1973 roku na Łódzkiej Akademii, na kierunku „technologia leku”. Z początku
nie był za bardzo zadowolony ze studiów. Lubił aktywny tryb życia, na świeżym
53
powietrzu, blisko przyrody, dlatego praca w laboratoriach go męczyła, a same
studia uważał za „babskie studia”, bo na wydziale niewielu było mężczyzn.
Dopiero na trzecim roku zaczął interesować się farmacją.
Zaraz po studiach, chcąc poznać przemysł farmaceutyczny, poszedł na staż
do „Polfy” Warszawa jako mistrz produkcji. Szybko się jednak rozczarował
niskim poziomem produkcji, brakiem perspektyw i małymi zarobkami. Dlatego
po dwóch latach, z pomocą ojca, przeniósł się do Ośrodka Informacji Naukowej
ZPF „Polfa”, gdzie z zadowoleniem pracował przez trzy lata, jako przedstawiciel
naukowy. Miał tam okazję poznać cały krajowy przemysł farmaceutyczny.
Jednak przełom nastąpił w 1977 roku, gdy znalazł pracę w zagranicznej
firmie OMC (Overseas Marketing Corporation), jako przedstawiciel sześciu
koncernów (czterech farmaceutycznych i dwóch medycznych), m. in. takich, jak
SmithKlineFrench, Sterling Winthrop, 3M. Można powiedzieć, że wówczas Tata
złapał wiatr w żagle. Zaczął wprowadzać, jako pierwszy, szereg nowoczesnych
leków i szczepionek na rynek polski. Uzyskał również dostęp do informacji
o najnowszych lekach i technologiach medycznych, które często w Polsce
jeszcze w ogóle nie istniały. Zaczął uczestniczyć w szkoleniach za granicą,
m. in. w Szwajcarii i Londynie; nie tylko z zakresu farmakoterapii, ale i chirurgii,
anestezjologii czy stomatologii. Pracę w OMC, Tata wspominał przede
wszystkim jako szansę wyrwania się z szarej rzeczywistości komunistycznej,
której tak bardzo nie znosił, a także możliwość poznania realiów świata
zachodniego. Podczas swoich podróży do Londynu, często odwiedzał swojego
wuja – Aleksandra Bluma, który był historykiem polskim na uchodźstwie.
To właśnie za jego sprawą zainteresował się historią współczesną, głównie
z okresu drugiej wojny światowej. Wuj otworzył mu oczy na prawdziwe
dzieje Polski, które w rodzimym kraju były jeszcze zakłamywane przez reżim
komunistyczny. Jednak, co może ważniejsze, dzięki pracy w OMC Tata poznał
swoją przyszłą żonę, a moją Mamę, Alicję, którą bardzo kochał do końca swych
dni i z, którą w 1983 roku kupił dom w Izabelinie, gdzie już na stałe się osiedlili
- blisko przyrody, tak drogiej ojcu.
Po upadku systemu komunistycznego, na początku lat dziewięćdziesiątych,
założył swą własną firmę, hurtownię farmaceutyczną „Parafarmacja”, zajmującą
się dystrybucją i przechowywaniem leków. Jednocześnie pracował jako
konsultant firmy SmithKline Beecham (potem Glaxo SmithKline) oraz 3M.
Niedługo później został członkiem Izby Gospodarczej „Farmacja Polska”, której
od 1996 roku był wiceprezesem, aż do 2004 roku, w którym to został prezesem
Związku Pracodawców Hurtowni Farmaceutycznych (ZPHF).
54
Tata chętnie też uczestniczył w pracach organizacji międzynarodowych.
W 1992 roku przystąpił, jako przedstawiciel polskiego sektora dystrybucji
leków, do Europejskiego Stowarzyszenia Hurtowni Farmaceutycznych
GIRP, którego był członkiem przez następnych 15 lat, a parę lat później do
Międzynarodowej Federacji Farmaceutycznej FIP, do której należał przez
następnych 10 lat. Przynależność do międzynarodowych organizacji pozwalała
mu m. in. pogłębiać swą wiedzę na temat dystrybucji farmaceutyków
i polityki lekowej na świecie, przedstawiać sytuację polskich farmaceutów
i dystrybutorów leków oraz nawiązać kontakty z wybitnymi ludźmi farmacji
i medycyny z całego świata. W ramach uczestnictwa w międzynarodowych
konferencjach, sam chętnie zabierał głos, pisał wystąpienia i robił własne
prezentacje. Współorganizował też niektóre konferencje. Często pisał artykuły
do gazet fachowych, udzielał wywiadów polskim i zagranicznym dziennikarzom,
był wieloletnim współpracownikiem „Gazety Farmaceutycznej”. W 2003
roku był koordynatorem Zespołu ekonomicznego do spraw leków i wyborów
medycznych „Konferencji Okrągłego Stołu” przy Ministrze Zdrowia. Pomimo
tego, że często narzekał na stan służby zdrowia w Polsce, na brak precyzyjnych
przepisów i odpowiednich kadr, nie rozumienie rynku farmaceutycznego przez
polityków, szerzącą się korupcję, czy też częsty brak debat problemowych
i brak odpowiedzialności rządzących, to nie pozostawał obojętny na te
problemy. Tam gdzie mógł i widział potrzebę, chętnie dzielił się swoją wiedzą
i doświadczeniem. Zawsze przywiązywał dużą wagę do takich wartości jak
uczciwość, profesjonalizm, czy też otwartość na dialog.
Śledząc życiorys Taty, mogłoby się wydawać, że jest to ciąg samych
sukcesów, zdecydowane pięcie się w górę, przy jednoczesnym zachowaniu
pewnej równowagi, gdzie jest miejsce także sporty i podróże, przyjaźnie
i rodzinę. Jednak życiorys ten, to też dramatyczna historia Jego choroby.
Tata rzadko chorował, prowadził zdrowy tryb życia, alkohol spożywał
w małych ilościach, nigdy nie palił, dobrze się odżywiał, w weekendy lubił
pracować w ogrodzie. Miewał stresy, ale potrafił sobie z nimi radzić. Wydawało
mu się, że jest w znakomitej formie, że nic mu nie grozi. Niestety, mylił się…
W 2005 roku został zdiagnozowany u niego rak prostaty. Był to dla niego szok,
ale nie załamał się, szybko pogodził się ze swoim losem i bardzo dzielnie znosił
chorobę. Przez pierwsze lata w ogóle się z nią nie ujawniał, nie chciał obciążać
swoimi problemami najbliższych – tylko nieliczni wiedzieli o jego złym stanie
zdrowia. W 2008 roku był jeszcze z rodziną i przyjaciółmi w górach na nartach,
nikomu wtedy nawet przez myśl nie przeszło, że jest śmiertelnie chory.
55
W połowie 2010 roku Tata miał już przerzuty do kości. Szukał ratunku
w Europie, ale nie mogąc znaleźć nic zadowalającego, postanowił, że wraz ze
mną poleci leczyć się w Chinach, w Tianjin. Przeszedł tam dwie operacje,
wiążące się z dużym ryzykiem i liczne bardzo ciężkie zabiegi. Czasami
w drodze do szpitala skręcał się z bólu. Każdy dzień był niepewny, a pomimo
tego, kiedy ból ustępował, miał jeszcze siły na żarty. Całe swoje życie taki był.
Pogodny i pełen dystansu do siebie, nigdy – jak to sam mówił – nie obrażał się
na rzeczywistość, w jakiej przyszło mu żyć. A miałby ku temu powody.
Niestety rak u Taty został zdiagnozowany zbyt późno, w zaawansowanym
już stadium. Jednak dramat Taty to nie dramat grecki, w którym człowiek jest
z góry skazany na całkowitą klęskę, przez nieubłagane przeznaczenie (fatum).
W Jego historii, mimo wszystko, jest miejsce na nadzieję. Kiedy dowiedziałem
się o chorobie, kończyłem już studia na wydziale filozofii Uniwersytetu
Warszawskiego. Tata zawsze bardzo się cieszył, że studiuję filozofię i wspierał
mnie w tym. Nie przypuszczał chyba, że wkrótce z ową „filozofią” przyjdzie mu
się spotkać bezpośrednio. Wiedząc o Jego stanie zdrowia, chciałem mu podać
to, co grecy nazywają pharmakon – duchowe lekarstwo, które, za sprawą słowa,
niczym środek apteczny, oczyszcza duszę i ożywia ciało.
Od tamtego czasu zaczęliśmy bardzo dużo rozmawiać na temat filozofii,
w której problematyka związana z samotnością, cierpieniem i świadomością
śmierci, bardzo często się przewija. Dużo się od siebie uczyliśmy. Próbowałem
mu pokazać, jakie oparcie starożytni mędrcy widzieli w cnocie (arete),
rozumianej jako doskonałość moralna. A ponieważ najdoskonalsze wcielenie
cnoty na studiach znalazłem nie gdzie indziej jak w Jezusie Chrystusie (żywym
Słowie), to najczęściej o Nim właśnie dyskutowaliśmy.
Do kwestii wiary Tata miał podejście bardzo ostrożne, filozoficznie mówiąc
– pozytywistyczne. Zawiły język teologii biblijnej męczył go, a czasami
wręcz denerwował. Nie widział, czy też nie chciał widzieć, żadnej zależności
pomiędzy swoim życiem, a życiem bohaterów biblijnych. Jednak nie zniechęcał
się: ufał, że w tych właśnie tekstach drzemie wielka mądrość, że Słowo, jakim
się karmił Izrael na pustyni – wszyscy wielcy prorocy i święci męczennicy –
może otworzyć przed nim zupełnie nowe wymiary życia. Nie ograniczaliśmy
się do lektury samych tekstów filozoficzno-teologicznych. Często też czytałem
mu teksty słynnych psalmów, hymnów i modlitw, podsycających ducha miłości
do Stwórcy.
Występowałem przed Tatą niczym ambasador Boga. Nie było to łatwe, bo
często nawet z pomocą nauk największych filozofów, nie byłem w stanie przebić
56
się przez grube mury i potężne wewnętrzne obwarowanie, które dzieliło Jego
serce od źródła nigdy nie kończącej się i doskonałej miłości Bożej. Miałem
jednak pewną przewagę – nie działałem sam, miałem za sobą cała armię aniołów.
Podczas choroby Tata spotykał się z ogromną życzliwością ze strony
rodziny, przyjaciół, lekarzy, pielęgniarek, rehabilitantów i wielu innych osób,
często zupełnie nam obcych. Nie sposób ich wszystkich wymienić z imienia.
To właśnie te wszystkie osoby, często nieświadomie, były żywym znakiem
obecności Bożej. Dzięki wam za to! Tak duża doza bezinteresownej miłości nie
mogła pozostać bez odpowiedzi.
Ostatni tekst jaki przeczytałem Tacie, na dzień przed jego otwarciem się
na łaskę Bożą, była słynna opowieść o zbłąkanej owcy i Ojcu Niebieskim,
który do końca jest cierpliwy i skory do wybaczenia, bo nie chce, żeby zginęła
nawet najmniejsza z jego owieczek. Nazajutrz, niecały tydzień przed śmiercią,
kiedy już leżał przybity do łóżka, jak do krzyża, i spytałem Go, czy zechce się
spotkać z kapłanem. Ku mojemu zdziwieniu, bez chwili zwątpienia powiedział:
tak. Akurat szczęśliwie znajomy ksiądz Michał był w Laskach, przyjechał
w niespełna trzydzieści minut. Tata pojednał się z Bogiem i odnowił z Nim swe
przymierze.
We wtorek rano, 30 października 2012 roku, w wieku 64 lat, opuścił nas
w wielkich bólach. U siebie, we własnym domu, w otoczeniu swojej najbliższej
rodziny, odszedł obmyty z wszelkiej winy, całkowicie bezradny. Dlatego też
możemy dziś wierzyć, że gdy wyzionął ducha, a jego ciało zostało skremowane,
to – mówiąc językiem starotestamentowym –wydał woń miłą Bogu. I nawet
jeśli jeszcze gdzieś tutaj na ziemi ktoś jeszcze żywi wobec Taty jakieś pretensje,
to wolno nam wierzyć, że w dniu sądu, kiedy na czele trybunału dziejów
zasiądzie już nie pycha, pożądliwość czy zazdrość, tylko pokorny i wolny od
wszelkiej skazy Sługa Boży, wówczas wywołany z imienia, ANDRZEJ, dostąpi
miłosierdzia; uczepiony krzyża spokojnie dopłynie do bezpiecznego portu, gdzie
już będzie na niego czekać nowe, święte i wieczne miasto Jeruzalem. Amen.
Nazywam się Michał Tarasiewicz, jestem synem Andrzeja. Na okoliczność
pogrzebu napisałem tę krótką biografię Taty, abyśmy mogli sobie przypomnieć,
kogo przyszło nam pożegnać. Pragnę jeszcze, w imieniu całej rodziny,
podziękować tym wszystkim, którzy zechcieli być z nam. Wasza obecność dodaje
nam otuchy.
57
† Maria Nieżewska
Przyszła na świat 5 maja 1942 r. w Żelechowie w rodzinie nauczycielskiej. Od
V klasy szkoły podstawowej i w liceum
ogólnokształcącym w Żelechowie należała
i działała w Związku Harcerstwa Polskiego.
Maturę zdała w 1959 r. i w tym samym roku
została przyjęta na Wydział Farmaceutyczny
Akademii Medycznej w Warszawie. Studiowała w latach 1959-1964, uzyskując 26 lutego
1965 roku tytuł magistra farmacji na kierunku
aptecznym. Przygotowała pracę magisterską
p.t. „Badania trwałości aspiryny w tabletkach” w Zakładzie Farmacji Stosowanej pod
kierunkiem prof. dr W. Wiśniewskiego.
Pracę zawodową rozpoczęła 1 kwietnia 1965 roku w aptece przy ul. Wielkiej
w Szczecinie, pod kierownictwem mgr farm. B. Melion, gdzie pracowała do roku
1968. W latach 1968-1969 przeniosła się do słynnej apteki „Pod Orłem” na Starym
Rynku w Bydgoszczy.
W 1969 roku, podążając za mężem, znalazła się w Warszawie. Zaczęła pracę
w Stołecznym Zarządzie Aptek, m. in. w aptece w Józefowie, na Pradze przy
ul. Ząbkowskiej. Kierowała aptekami na Bródnie – przy ulicach Łojewskiej
i Kondratowicza.
W 1975 roku w Centrum Medycznym Szkolenia Podyplomowego uzyskała
specjalizację II stopnia w zakresie farmacji aptecznej. W latach 1977-1978
kierowała apteką w Szpitalu Wojewódzkim w Ostrołęce. W 1979 roku dyr.
T. Sikorski zaproponował jej zorganizowanie apteki i produkcji płynów infuzyjnych
w nowym Szpitalu Bródnowskim przy ul. Kondratowicza. Pracowała tam jako
kierownik apteki Szpitala Wojewódzkiego do 1992 roku.
W latach 1993-1997 prowadziła własną aptekę w Czosnowie. Od 1998 do 2001
roku pracowała w aptece dyżurnej „Cefarm” Warszawa przy ul. Kondratowicza.
W okresie 2001-2003 kierowała apteką w Zakładzie Opiekuńczym przy
ul. Mehoffera. Od 2003 do 2010 była kierownikiem apteki w Wojewódzkim Szpitalu
dla Dzieci przy ul. Kopernika. Posiadając II stopień specjalizacji była opiekunem
specjalizacji kilkunastu farmaceutów.
Była człowiekiem bardzo życzliwym i opiekuńczym, o wielkim sercu
i wyrozumiałości.
58
† mgr farm. Zenon Tokarski
W dniu 8 kwietnia zmarł nagle. Był specjalistą farmacji aptecznej,
absolwentem Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej w Lublinie.
Dyplom uzyskał w roku 1963. Po studiach pracował w aptece w Ostrowi
Mazowieckiej.
W latach siedemdziesiątych został powołany do pracy w jednostce
wojskowej w Chełmie Lubelskim. Następnie kierował apteką w Sejnach.
Po powrocie do Ostrowi pracował w aptece. Pełnił też funkcję kierownika
Działu w Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w tym mieście.
W 1989 r. wraz z żoną – mgr farm. Heleną Luterek-Tokarską założył
pierwszą prywatną aptekę w Ostrowi, przy ul. Armii Krajowej 4, w której
pracował do końca życia.
Był człowiekiem życzliwym i szanowanym. Żegnały Go władze miasta
i tłumy mieszkańców.
† mgr farm. Wanda Dąbrowska
Zmarła w dniu 27 listopada 2012 roku. Była wieloletnim inspektorem
w WZA. Pożegnaliśmy Ją na warszawskim Cmentarzu Północnym w dniu
7 grudnia. Wspomnienie o Zmarłej zamieścimy w najbliższym numerze
Biuletynu.
† mgr farm. Zbigniew Libchaber
Zmarł w dniu 5 listopada 2012 roku. Był długoletnim współwłaścicielem
i kierownikiem apteki w Krasnosielcu.
59
60
Okienko ze sztuką
Od lat, a właściwie od początku istnienia Biuletynu, staraliśmy się ukazywać
artystyczne dokonania i fascynacje członków naszej Izby i szeroko pojętego
środowiska farmaceutów. W ostatnim czasie prezentowane były przede wszystkim
różne gatunki poetyckie autorstwa PT Koleżanek i Kolegów.
Dzisiaj przedstawiamy pasje Pani mgr farm. Agaty Słyk i jej swoiste CV
związane z fascynacją ikoną.
Życie wokół ikony
Rzadko kiedy przedstawiam
się jako farmaceuta. Tu jednak,
oczywiście, przyznam się do
tego w pierwszej kolejności.
Ukończyłam studia na
Wydziale Farmaceutycznym
w 2006 roku, w Lublinie
(włączając staż apteczny).
Od tego czasu pracuję
w aptekach: przez pierwsze
lata w Warszawie, a od roku
w Garbatce, u mojej Mamy –
farmaceutki, z większym niż
moje powołaniem zawodowym.
Okres studiów farmaceutycznych i zdobywania zawodu
był w moim przypadku tym właśnie – przygotowaniem do pracy. Kiedy się skończył, powstało
pytanie o kształt życia w ogóle.
Szukanie odpowiedzi na to pytanie zaprowadziło mnie do teologii i ikon.
61
Te dwa światy, farmacja i ikony, do tej pory nie miały szczególnej płaszczyzny
spotkania. Nawet nie zrobiłam jeszcze ikony Kosmy i Damiana – patronów aptekarzy...
W ostatnim czasie miały jednak miejsce ważne dla mnie wydarzenia.
Przekazałam jedną z malowanych przeze mnie ikon na licytację na rzecz chorych
na SM, organizowaną przez Delegaturę Radomską OIA w Warszawie. Dzięki
życzliwości i entuzjazmowi Pani Elżbiety Nowakowskiej z biura Radomskiej
Delegatury, która tę darowaną ikonę wylicytowała, zostałam zaproszona do
pokazania owoców mojej pracy środowisku farmaceutycznemu. Stało się to
7 października, na rodzinnym spotkaniu integracyjnym aptekarzy, w radomskim
Zespole Szkół Muzycznych.
Można przeto powiedzieć, z przymrużeniem oka, że pierwsza indywidualna
wystawa za mną. Z przyjemnością przedstawiłam uczestnikom spotkania część
moich ikon pochodzących z lat 2010-2012. Miałam też okazję opowiedzieć o nich
i o sobie kilka słów.
Zastanawiam się jednak, na podstawie własnego doświadczenia i własnej
niewiedzy, czy ikona jest właściwie rozumiana przez odbiorcę spoza kultury
wschodu? Dziś staje się coraz bardziej popularna, wręcz modna. Grozi jej więc
spowszednienie, komercjalizacja i rola elementu wystroju wnętrza. A tym na pewno
ikona być nie powinna.
Ikona to tradycyjnie obraz sakralny malowany na drewnie w technice
temperowej, według ściśle określonego, niezmiennego od setek lat, kanonu. Mówi
się, że ikony się pisze. Poniekąd dlatego, że ikonę odczytuje się – jak opowieść.
Aby jednak to potrafić, należy poznać język, w którym jest napisana. Niewiele
w niej miejsca na dowolność, tym bardziej przypadkowość. Wszystko ma swoje
znaczenie. Światło, kolory, figury geometryczne, gesty, wielkość postaci, ich
położenie, ruch. Kontekstem dla wielu przedstawień jest Pismo Święte. Im głębiej
człowiek wnika w świat ikon, tym bardziej stają się dla niego czytelne.
Choć kanon i bizantyjskie korzenie narzucają ikonie określony styl, przez wieki
wykształcały się różne szkoły, w których malarstwo ikonowe nabierało swoistego
charakteru. Ikona współczesna również podlega modyfikacjom, a czasem nawet
deformacjom – panuje duch indywidualizmu, autorzy dążą do tego, by ich prace
były rozpoznawalne. Pojawia się pytanie: czy dany obraz jest czy przestał już być
ikoną? Ramy tego pojęcia są trudne do ustalenia i odmienne dla różnych ludzi
i środowisk.
Co jednak jest decydujące dla ikony? Nie samo piękno i szlachetność
wykonania, bogactwo złoceń czy pochodzenie. Bo ikona to przede wszystkim okno
do świata ponadzmysłowego. A więc jest nią, jeśli kontemplującego coraz głębiej
62
wprowadza w świat Boga i Jego Świętych, świat, w którym dostrzegamy odbicie
naszej rzeczywistości, ale już w pełni zbawionej, przebóstwionej.
W Kościołach Wschodnich święte wizerunki darzy się szczególną czcią
i szacunkiem. Wchodząc do cerkwi składa się przed ikonami pokłon i całuje się
je. Dla wiernych obrządku wschodniego ikona stanowi widzialny obraz obecności
Boga (w cerkwi nie przechowuje się Najświętszego Sakramentu).
Moje życie wokół ikony koncentruje się od ponad sześciu lat. Pierwsze
świadome spojrzenie miało miejsce po lekturze artykułu „Hodegetria” R. Williamsa
w „Życiu Duchowym”. Autor
opowiada o tym, co widać
w przedstawieniu Hodegetrii
(ten typ przedstawia również
nasza MB Częstochowska),
prowadzi wzrok patrzącego
i tłumaczy mu to, co widzi.
Ikona staje się czytelna
i trójwymiarowa. Wprowadza
w przestrzeń modlitwy.
Mogłam to sprawdzić,
obserwując wizerunki Hodegetrii w Kościele przy KUL-u.
Działo się to w ostatnich miesiącach studenckiego życia
w Lublinie, podczas odbywania stażu.
Nowy semestr, ale już jako
etatowy pracownik apteki, zaczęłam na studiach teologicznych u warszawskich jezuitów. Równolegle zaczęłam
się uczyć malowania ikon przy
duszpasterstwie akademickim.
„Przypadkiem” natknęłam się na ogłoszenie o warsztatach pod nazwą „Droga
Ikony” i postanowiłam wziąć w nich udział. Wtedy warsztaty tworzyło i odwiedzało
tylko kilku entuzjastów. Dziś „Droga Ikony” to duże środowisko, z wieloma inicjatywami i rozbudowaną ofertą kursów skupionych wokół ikonopisania.
Po miesiącach ćwiczeń i wprawek zaczęłam malować pierwszy wizerunek
63
na desce – oblicze Chrystusa. Było gotowe po następnych wielu miesiącach. Moim
celem uczestniczenia w kursie nie było nauczenie się warsztatu ikony. Chciałam
namalować Oblicze. Dojrzewałam do ikony.
Dziś, po kilku latach praktyki, moja ręka i moje oko nabyły już niezbędnej
wprawy, by malować tak jak chcę i tak jak uważam, że jest pięknie. Cały czas jednak
pozostaje trud odnajdywania wewnątrz siebie pierwowzoru, który mam przenieść
na deskę. Kolory, ilość światła, które wprowadza się w ikonę, łagodność i słodycz
oblicza – aby wprowadzały w świat niebiański, muszą też z niego pochodzić.
Dlatego ikonograf musi oglądać te obrazy oczyma swej duszy, zapamiętywać je
i odwzorowywać w postaci barw i kształtów. Tak więc malowanie świętych ikon
to nie tylko rzemiosło czy nawet sztuka, ale też wysiłek duchowy, kontemplacja,
modlitwa.
Wyjątkową wartość może posiadać ikona prywatna, przedstawienie wybrane
i napisane dla konkretnej osoby. Osoba ta od początku staje się obecna przy
powstawaniu obrazu – noszona w sercu ikonografa. Taka ikona ma szczególny
wymiar duchowy. Rzetelny czy raczej prawdziwy ikonopis pragnie, aby ikona
wychodząca spod jego rąk stawała się towarzyszem modlitwy, obliczem Przyjaciela,
osobistym drogowskazem ku Bogu.
Ikony, które ja piszę, trafiają zazwyczaj do moich bliskich. Pracując w aptece,
studiując i ogarniając wiele innych spraw, nie mam zbyt wiele czasu na malowanie.
Jednak stało się ono dla mnie na tyle ważne, że chyba prędzej porzuciłabym inne
sprawy niż ikony. Poza tym, zdarzają się prośby o konkretne przedstawienia. Jakże
można by odmówić?
Kilka moich ikon krążyło do niedawna w Polsce i za granicą – można było
je oglądać na zbiorowych wystawach m. in. w Krynicy, Lublinie, Warszawie,
Krakowie, Lwowie, Łucku. Dotychczas uczestniczyłam łącznie w sześciu
wystawach. W 2011 roku brałam udział w III Międzynarodowych Warsztatach
Ikonopisów w Nowicy. Spotyka się tam środowisko amatorów i profesjonalistów,
Polaków, Ukraińców, Białorusinów i Słowaków, świeckich i duchownych, wiernych
trzech chrześcijańskich wyznań. Nowica w pamięci uczestników warsztatów
staje się cudownym miejscem dzielenia się doświadczeniem, modlitwą i sobą.
Wystawę z tegorocznych IV Warsztatów można będzie oglądać od połowy grudnia
w Warszawie.
Agata Słyk
64

biuletyn-4-z-2012-tekst.

Transkrypt

Podobne dokumenty