z786-06 - Urząd Miasta Opola

Załącznik
do uchwały Nr LXIX/786/06
Rady Miasta Opola
z dnia 31 sierpnia 2006 r.
Lokalny program opieki
nad rodziną i dzieckiem
Wstęp
Podstawą do rozwiązywania problemów społecznych jest wsparcie rodziny
w odbudowywaniu prawidłowych relacji w rodzinie oraz we właściwym wypełnianiu ról
społecznych przez jej członków. Wsparcie rodziny powinno być w miarę możliwości wczesne
i mieć charakter profilaktyczny, ochronny.
Priorytetem wspierania rodziny jest zapewnienie odpowiednich warunków rozwoju
dzieci, młodzieży oraz kształtowania wartości i norm związanych z ich wychowaniem.
Rodzina, w pierwszej kolejności, powinna mieć możliwość samodzielnego zmierzenia
się ze swymi problemami, co pozwala zwiększyć jej szansę na prawidłowe funkcjonowanie
w środowisku oraz stymuluje aktywność własną, wyzwala potencjał i pozwala na uczenie się
nowych umiejętności.
Pomoc powinna w miarę możliwości doprowadzić do życiowego usamodzielnienia
osób i rodzin poprzez przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych przy wykorzystaniu
własnych zasobów oraz zasobów środowiska. Osoby i rodziny korzystające z pomocy
społecznej są obowiązane do współudziału w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.
Pomoc powinna być nakierowana na wykorzystanie zasobów własnych rodziny, na
wsparcie dziecka w rodzinie, w środowisku lokalnym przy wykorzystaniu grup
samopomocowych, organizacji pozarządowych i innych instytucji działających na rzecz
rodziny i dziecka; wsparcie instytucjonalne w sytuacji, gdy osoba, jej otoczenie, rodzina,
środowisko lokalne, staje przed problemami, których samodzielnie nie potrafi rozwiązać.
Formy wsparcia dziennego powinny być wykorzystane przed formami całodobowymi.
Pomoc powinna służyć odbudowie i podtrzymaniu umiejętności uczestniczenia
w życiu społeczności lokalnej i pełnieniu ról społecznych poprzez:
1. wzmocnienie i wyzwalanie zasobów tkwiących w rodzinach;
2. wspieranie rodziców w ich funkcjach opiekuńczo – wychowawczych;
3. poprawę bezpieczeństwa socjalnego rodzin;
4. poprawę jakości życia rodzin zagrożonych ubóstwem i innymi problemami
społecznymi;
5. zapewnienie równego i sprawiedliwego dostępu do socjalnej, oświatowej i kulturalnej
infrastruktury.
2/11
Z diagnozy środowiska wynika następująca mapa problemów:
1. wraz ze wzrostem bezrobocia w niepokojący sposób rośnie liczba popełnianych
czynów karalnych, a jednocześnie w niepokojący sposób rośnie liczba osób nieletnich
wchodzących w konflikt z prawem,
2. skalę problemów odzwierciedla liczba osób i rodzin znajdujących się pod nadzorem
kuratorów sądowych,
3. z uwagi na fakt, że rośnie liczba rodziców, którym Sąd Rodzinny z uwagi na rażące
zaniedbywanie obowiązków wobec dzieci ograniczył władzę rodzicielską, wzrasta
liczba dzieci kierowanych do placówek opiekuńczo – wychowawczych,
4. wskutek destrukcyjnego wpływu środowiska obserwuje się narastający problem
uzależnień,
5. brak działań motywujących dzieci do nauki ze strony rodziców, którzy są wieloletnimi
klientami ośrodków pomocy społecznej, prowadzi często młodzież na drogę
przestępstw,
6. wzrost liczby rodzin określanych przez sądy rodzinne jako „niewydolnych
wychowawczo”,
7. brak zawodowych rodzin zastępczych,
8. duży
problem
stanowi
realizacja
procesu
usamodzielniania
wychowanków
opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze i rodziny zastępcze (brak
możliwości uzyskania mieszkania oraz pracy).
Cele programu
1. Poprawa jakości życia, zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego rodzin.
2. Przeciwdziałanie stanom grożącym degradacją społeczną i bezradnością społeczną.
3. Przechodzenie z instytucjonalnej formy opieki nad dzieckiem do różnych form
rodzinnej opieki zastępczej.
4. Budowanie wsparcia dla rodzin dysfunkcyjnych ze szczególnym uwzględnieniem
sytuacji dzieci i młodzieży.
5. Organizowanie różnych form pomocy wychowankom opuszczającym placówki
opiekuńczo-wychowawcze i rodziny zastępcze.
6. Promowanie zdrowego trybu życia wśród dzieci i młodzieży.
3/11
7. Ochrona dzieci i młodzieży przed przemocą, uzależnieniami oraz przestępczością.
8. Rozwijanie
środowiska
społecznego
sprzyjającego
wyzwalaniu
potencjału
intelektualnego, twórczego, organizacyjnego i społecznego ludzi młodych.
9. Tworzenie systemu poradnictwa rodzinnego.
Planowane działania
1. Cel operacyjny:
Poprawa jakości życia, zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego rodzin.
Zadania:
1) Inicjowanie programów służących rozwojowi młodego pokolenia i rodziny,
wzmocnieniu czynników zapobiegających dezorganizacji życia rodzinnego.
2) Rozbudowa zaplecza socjalnego wspierającego rodzinę w wypełnianiu jej funkcji
i zadań.
3) Diagnoza i monitoring warunków oraz jakości życia rodzin.
4) Rozbudowa
zintegrowanego
bezpieczeństwa
socjalnego
systemu
(wsparcie
chroniącego
dla
rodzin
rodzinę
z
przed
osobami
utratą
długotrwale
bezrobotnymi).
5) Rozwój zintegrowanego systemu wsparcia dla rodzin z niepełnosprawnymi członkami
rodziny lub mieszkających z osobami starszymi.
6) Dostarczanie usług i świadczeń pomocy społecznej rodzinom żyjącym w trudnych
warunkach materialnych.
2. Cel operacyjny:
Przeciwdziałanie
stanom
grożącym
degradacją
i
bezradnością
społeczną.
Zadania:
1) Organizowanie na terenie placówek oświatowych zajęć informacyjno-warsztatowych
rozbudowujących wiedzę rodziców na temat rozwoju dzieci i młodzieży.
2) Włączenie rodziców w proces dydaktyczno-wychowawczy dzieci.
3) Rozwijanie systemu wsparcia dla rodzin w kryzysie.
4/11
4) Zapewnienie dzieciom i młodzieży z rodzin ubogich posiłków w szkole, wyposażenia
w podręczniki i przybory szkolne, wypoczynku podczas ferii zimowych i letnich.
5) Wspieranie zajęć służących budowaniu postaw sprzyjających rozwijaniu umiejętności
społecznych oraz przedsiębiorczości młodego pokolenia.
6) Włączanie w proces dydaktyczny programów otwierających świadomość młodego
pokolenia na problemy osób starszych i ludzi niepełnosprawnych oraz zagrożenia
cywilizacyjne i zachowania prowadzące do utraty bezpieczeństwa fizycznego,
zdrowotnego i socjalnego.
7) Inicjowanie
programów
emocjonalnych,
prowadzących
socjo-ekonomicznych
do
redukcji
sprzyjających
czynników
marginalizacji
psychomłodzieży
społecznie niedostosowanej.
3. Cel operacyjny:
Przechodzenie z instytucjonalnej formy opieki nad dzieckiem do
różnych form rodzinnej opieki zastępczej.
Zadania:
1) Promowanie rodzicielstwa zastępczego, przygotowanie i prowadzenie kampanii
medialnej na rzecz rodzicielstwa zastępczego.
2) Inicjowanie programów nakierowanych na rozwój sieci rodzin partnerskich
współpracujących z placówkami opiekuńczo – wychowawczymi.
3) Zwiększanie udziału form rodzinnej opieki zastępczej celem redukowania
instytucjonalnych form opieki nad dzieckiem.
4) Pozyskiwanie rodzin zastępczych, jako docelowej formy opieki nad dzieckiem
i młodzieżą pozbawioną możliwości wychowywania w rodzinie naturalnej.
5) Szkolenie w zakresie rodzicielstwa zastępczego.
6) Rozszerzanie sieci poradnictwa prawnego, psychologicznego i pedagogicznego dla
rodziców zastępczych.
7) Rozwijanie systemu wsparcia dla rodzin zastępczych zróżnicowanego ze względu na
różnorodność problemów i potrzeb społecznych.
5/11
4. Cel operacyjny:
Budowanie wsparcia dla rodzin dysfunkcyjnych ze szczególnym
uwzględnieniem sytuacji dzieci i młodzieży.
Zadania:
1) Budowanie systemu wsparcia oraz edukacji dla rodzin zagrożonych uzależnieniami
i przemocą.
2) Tworzenie grup wsparcia w realizacji funkcji opiekuńczych, wychowawczych
i socjalnych dla rodzin dysfunkcyjnych.
3) Wspieranie grup samopomocowych i organizacji pozarządowych działających na
rzecz dzieci z rodzin dysfunkcyjnych.
4) Oferowanie warsztatów psychologicznych dla dzieci i młodzieży oraz rodziców
z zakresu komunikacji międzyludzkiej, rozwiązywania problemów, radzenia sobie ze
stresem.
5) Angażowanie wolontariuszy do wspomagania rodziców w wychowaniu i opiece.
6) Rozwijanie grup interwencyjnych nastawionych na szybką diagnozę problemów
rodzinnych oraz pracę terapeutyczną z rodziną.
5. Cel operacyjny:
Organizowanie różnych form pomocy wychowankom opuszczającym
placówki opiekuńczo-wychowawcze i rodziny zastępcze.
Zadania:
1) Wspieranie inicjatyw służących budowaniu postaw sprzyjających rozwijaniu
umiejętności społecznych oraz przedsiębiorczości młodego pokolenia.
2) Promowanie i inicjowanie działań przygotowujących młodzież do aktywnego
i odpowiedzialnego funkcjonowania w świecie dorosłych.
3) Inicjowanie programów informujących o źródłach zagrożeń cywilizacyjnych
i kulturowych, metodach i technikach budowania odporności na manipulację
medialną, grupową, ekonomiczną, sposobach prewencji i radzenia sobie w sytuacjach
trudnych.
4) Tworzenie programów sprzyjających konstruktywnemu spędzaniu czasu wolnego,
poszerzanie uczestnictwa młodzieży w życiu kulturalnym, sporcie i rekreacji.
6/11
5) Budowanie systemu wsparcia prawnego, psychologicznego i pedagogicznego dla
byłych
wychowanków
placówek
opiekuńczo-wychowawczych
oraz
rodzin
zastępczych.
6) Tworzenie mieszkań chronionych dla wychowanków opuszczających placówki
opiekuńczo–wychowawcze i rodziny zastępcze.
6. Cel operacyjny:
Promowanie zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży.
Zadania:
1) Rozbudowa warunków służących aktywności sportowej i rekreacyjnej młodego
pokolenia oraz uczestnictwo dzieci i młodzieży w zajęciach sportowo-rekreacyjnych.
2) Promocja form spędzania czasu wolnego przez młodzież, sprzyjających rozwojowi
zainteresowań i przeciwdziałaniu nudzie.
3) Kompensowanie deficytów zdrowotnych oraz świadczeń i usług z zakresu promocji
zdrowia i zadań ze sfery zdrowia publicznego (poza pakietem ubezpieczenia
zdrowotnego).
4) Wspieranie programów przygotowujących dzieci i młodzież niepełnosprawną do
samodzielnego i niezależnego życia.
7. Cel operacyjny:
Ochrona dzieci i młodzieży przed przemocą domową, uzależnieniami
oraz przestępczością.
Zadania:
1) Prowadzenie w gimnazjach programów profilaktyczno-edukacyjno-wychowawczych
ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki uzależnień.
2) Promocja programów profilaktyczno-edukacyjnych realizowanych z Policją.
3) Promocja programów edukacyjnych, profilaktycznych i terapeutycznych związanych
z uzależnieniami, adresowanych do dzieci i młodzieży.
4) Cykliczne szkolenia dla nauczycieli i wychowawców w kwestiach związanych
z diagnozowaniem, wczesnym rozpoznawaniem patologii wśród młodzieży oraz
sposobami zapobiegania i pomocy.
7/11
5) Kontrola zakazu dystrybucji papierosów, alkoholu i narkotyków dzieciom
i młodzieży.
6) Rozwijanie
programów
przeciwdziałania
przemocy
rówieśniczej
i
szkolnej
w środowisku lokalnym.
7) Tworzenie programów integrujących i aktywizujących społeczność lokalną na rzecz
przeciwdziałania patologiom społecznym wśród młodzieży i dzieci.
8) Opracowywanie i wdrażanie kampanii medialnych podejmujących problematykę
przemocy, upowszechnianie informacji na temat źródeł, konsekwencji i sposobów
rozwiązywania
problemów
związanych
z
przemocą,
prowadzenie
kampanii
informacyjnej dotyczącej przyczyn, konsekwencji oraz sposobów przeciwdziałania
krzywdzeniu dzieci.
9) Rozwój sieci placówek pomocy pedagogiczno-psychologicznej i terapeutycznej dla
dzieci i młodzieży - ofiar przemocy domowej.
10) Opracowanie
i
wdrożenie
programów
interwencyjnych
stabilizujących
stan
psychofizyczny oraz położenie i warunki życiowe ofiar przemocy.
11) Tworzenie systemu separowania sprawców przemocy od ich ofiar.
Rozwijanie środowiska społecznego sprzyjającego wyzwalaniu
8. Cel operacyjny:
potencjału intelektualnego, twórczego, organizacyjnego i społecznego
ludzi młodych.
Zadania:
1) Wypracowywanie
procedury
efektywnej
selekcji,
wyróżniania,
nagradzania
i monitoringu rozwoju młodzieży uzdolnionej.
2) Inicjowanie programów związanych z kreowaniem i funkcjonowaniem liderów
młodzieżowych w różnych sferach życia publicznego.
3) Wspieranie
idei
uwrażliwieniu
wolontariatu
młodzieży na
oraz
innych
potrzeby
form
innych
aktywności
ludzi
i
sprzyjających
budowaniu
postaw
prospołecznych oraz podejmowaniu działań na rzecz środowiska lokalnego
i szerszych zbiorowości.
4) Inicjowanie warsztatów psychologicznych dla dzieci i młodzieży oraz rodziców
z zakresu komunikacji interpersonalnej, rozwiązywania problemów, radzenia sobie ze
stresem.
8/11
5) Wspieranie grup samopomocowych i organizacji pozarządowych działających na
rzecz dzieci i młodzieży.
6) Wyrównywanie dysproporcji w dostępie dzieci i młodzieży do oferty sportowej,
rekreacyjnej, turystycznej i edukacyjnej.
7) Wspieranie programów sprzyjających tolerancji wobec osób niepełnosprawnych,
umożliwiających przystosowanie dzieci zdrowych do codziennego funkcjonowania
z niepełnosprawnością rówieśnika.
9. Cel operacyjny:
Tworzenie systemu poradnictwa rodzinnego
Zadania:
1) Rozwijanie lokalnej infrastruktury informacyjnej, edukacyjnej i terapeutycznej
wspomagającej rodzinę w rozumieniu i rozwiązywaniu problemów społecznych.
2) Konsolidacja podmiotów działających w społeczności lokalnej na rzecz rozwoju
i funkcjonowania rodziny oraz młodego pokolenia.
3) Organizowanie zajęć informacyjno-warsztatowych rozbudowujących wiedzę rodziców
na temat rozwoju dzieci i młodzieży, profilaktyki i terapii uzależnień.
4) Budowanie lokalnej infrastruktury i zasobów dla wczesnej interwencji w odniesieniu
do osób i rodzin zagrożonych uzależnieniami.
5) Promowanie programów zapobiegania uzależnieniom oraz readaptacji społecznej osób
zagrożonych wykluczeniem społecznym.
6) Wspieranie programów edukacyjnych promujących postawy abstynenckie.
Zakładane efekty realizacji programu
1. Gwarancja racjonalnego podejmowania działań w zakresie rozwiązywania problemów
rodziny i dziecka.
2. Zwiększenie możliwości na pozyskanie z budżetu państwa dodatkowych środków na
różne formy pomocy rodzinie i dziecku.
3. Przekształcenie dużych i kosztownych placówek w placówki wielofunkcyjne dostosowane
do potrzeb środowiska lokalnego.
9/11
4. Pozyskanie nowych rodzin zastępczych i zawodowych rodzin zastępczych, co gwarantuje
najbardziej korzystną zarówno pod względem psychologiczno-pedagogicznym, jak
i finansowym formę opieki.
5. Skuteczne wspieranie rodzin dysfunkcyjnych.
6. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu wychowanków placówek opiekuńczowychowawczych oraz rodzin zastępczych w momencie usamodzielniania się.
7. Rozwinięcie poradnictwa, zapobiegającego narkomanii i alkoholizmowi wśród dzieci
i młodzieży.
8. Utworzenie dodatkowych placówek wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży.
9. Zdrowszy styl życia rodzin.
10. Rozwój opiekuńczo-wychowawczych funkcji w placówkach oświatowych.
11. Nawiązanie ścisłej współpracy pomiędzy instytucjami, placówkami i służbami
społecznymi w zakresie podejmowania wspólnych działań na rzecz dobra dziecka
i rodziny, co pozwoli na efektywne rozwiązywanie problemów społecznych.
12. Ograniczenie przestępczości wśród nieletnich.
Realizatorzy programu
1. Wydziały Urzędu Miasta Opola,
2. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie,
3. Placówki opiekuńczo-wychowawcze,
4. Ośrodki Adopcyjno-Opiekuńcze,
5. Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
6. Placówki oświatowe,
7. Młodzieżowy Dom Kultury,
8. Międzyszkolny Ośrodek Sportowy,
9. Miejski Zarząd Obiektów Rekreacyjnych,
10. Komenda Miejska Policji,
11. Straż Miejska,
12. Sąd Rejonowy, Wydział Rodzinny i Nieletnich,
13. Organizacje pozarządowe i inne placówki oraz instytucje, które swoimi działaniami
wspierają dziecko i rodzinę.
10/11
Zakończenie
Prezentowany program jest zgodny ze Strategią Rozwoju Miasta Opola – Stolicy
Polskiej Piosenki na lata 2004 – 2015 oraz z kierunkami polityki prorodzinnej państwa.
W celu osiągnięcia zamierzonych celów w realizację programu będą włączone
instytucje, placówki i organizacje pozarządowe, które swoimi działaniami wspierają dziecko
i rodzinę.
Spodziewanym efektem realizacji programu ma być polepszenie stanu zdrowia
i poczucia bezpieczeństwa socjalnego, ograniczenie patologii społecznej, zminimalizowanie
negatywnych zachowań oraz stworzenie skutecznego systemu wsparcia dla rodziny i dziecka.
11/11