Wyniki ankiety Collegium Polonicum

Bartek Pytlas/Krzysztof Wojciechowski
Collegium Polonicum
ul. Kościuszki 1
69-100 Słubice
Polska
[email protected]
Na zlecenie
Investor Center Ostbrandenburg GmbH i Collegium Polonicum w Słubicach
Badanie ankietowe studentów Collegium Polonicum
w semetrze letnim 2010
Opracowanie wyników
Frankfurt n. Odrą, 11.10.2010
1. Wprowadzenie i uwagi metodyczne
Badanie ankietowe studentów zostało przeprowadzone przez kierownictwo słubickiego
Collegium Polonicum – wspólnej placówki Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we
Frankfurcie n. Odrą i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – oraz Investor
Center Ostbrandenburg GmbH w czerwcu i lipcu 2010.
Celem ankiety było zbadanie opinii i poziomu zadowolenia studentów Collegium Polonicum
w Słubicach w zakresie warunków studiowania, wyposażenia placówki i jakości nauczania.
Kluczowe znaczenie miały też postawy i oczekiwania wobec miasta Słubice jako miejsca
studiów i przyszłego miejsca zatrudnienia. Wzorem dla polskiej wersji ankiety było badanie
ankietowe studentów Uniwersytetu Europejskiego Viadrina przeprowadzone w semetrze
letnim 2009 na zlecenie Hanse Club we Frankfurcie n. Odrą i Investor Center
Ostbrandenburg
GmbH.
Odpowiednie
pytania
niemieckojęzycznego
wzoru
zostały
zmodyfikowane adekwatnie do specyfiki Collegium Polonicum jako miejsca studiów. Przed
przeprowadzeniem ankiety w Collegium Polonicum odbyło się spotkanie organizacyjne
koordynatorów badania ze starostami wszystkich roczników studiów. Przedstawiono
wówczas cel i metodę badania oraz udzielono odpowiedzi na pytania dotyczące organizacji
procesu ankietyzacji. Starości podjęli się rozdania i zebrania kwestionariuszy na swoich
latach i kierunkach studiów. Badanie pisemne przy użyciu ujednoliconego kwestionariusza
ankiety odbyło się w dniach 24.06. - 5.07.2010. Rozdano w sumie 470 kwestionariuszy, a
stopa zwrotu wyniosła 84,3% (zwrot w sumie 396 kwestionariuszy).
Ponieważ studenci Uniwersytetu Europejskiego Viadrina (UEV) zostali już ujęci we
wspomnianym, wcześniejszym badaniu, ich kierunki studiów nie były przedmiotem aktualnej
ankiety. Badaniu podlegały zatem zarówno kierunki prowadzone samodzielnie przez
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza (UAM) w Poznaniu (polonistyka, politologia, ochrona
środowiska, gospodarka przestrzenna), jak i kierunek German and Polish Law oferowany
wspólnie przez UEV i UAM. Ogólna liczba studentów powyższych kierunków w Collegium
Polonicum wynosiła w roku akademickim 2009/2010 779 osób. 396 wypełnionych ankiet
odpowiada zatem 50,8% ogółu studentów i obejmuje – z racji systematycznego
rozprowadzania kwestionariuszy – studentów wszystkich kierunków, co zapewnia badaniu
reprezentatywny charakter.
Zgromadzone dane zostałe ocenione przy pomocy programu statystycznego PASW
Statistics 18 (wcześniej: SPSS). Pytania i odpowiedzi prezentowanej ankiety zostały
powtórnie
przetłumaczone
na
niemiecki
dla
celów
niemieckiej
wersji
niniejszego
opracowania wyników.
2. Charakterystyka respondentów
Jako
że
Collegium
Polonicum
funkcjonuje
jako
wspólna
placówka
Uniwersytetu
Europejskiego Viadrina i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, określenie
1
„student / studentka Collegium Polonicum” należy rozumieć jako studenta / studentkę jednej
lub obu uczelni.
Płeć
Wiek
Kierunek studiów
Rok studiów
Obywatelstwo
kobieta
59,2%
mężczyzna
40,8%
17-20
21,2%
21-22
50,5%
23-24
17,3%
25-26
1,8%
27-28
0,8%
29-30
0,5%
31-36
1,8%
37-40
0,6%
German-Polish Law
37,9%
Gospodarka przestrzenna
25,5%
Ochrona środowiska
13,4%
Politologia
13,4%
Polonistyka
6,6%
I
19,8%
II
39,3%
III
33,5%
IV
5,8%
V
1,6%
polskie
89,2%
niemieckie
2,1%
ukraińskie
2,8%
białoruskie
2,3%
rosyjskie
1,3%
polsko-niemieckie
1,3%
litewskie
0,3%
Tabela 1. Charakterystyka respondentów, odsetek ważnych odpowiedzi (z pominięciem „brak
odpowiedzi“).
Większość badanych to osoby w wieku 17 – 22 lat (w sumie 71,7% ankietowanych),
znajdujące się przede wszystkim w trzech pierwszych latach swoich studiów (92,6%). Wiąże
się to z tym, że szereg kierunków studiów UAM prowadzonych jest w Collegium Polonicum
tylko na poziomie licencjatu (np. polonistyka, politologia i ochrona środowiska).
2
Jeśli chodzi o podział ze względu na kierunek studiów, najliczniejszą grupę stanowią
studenci kierunku German and Polish Law (37,9%). Udziały procentowe pozwalają tu na
porównanie kierunków oferowanych wspólnie przez UAM i UEV i tych prowadzonych
samodzielnie przez UAM (por. gospodarka przestrzenna 25,5%, ochrona środowiska i
politologia - po 13,4%).
Obywatelstwo odgrywało w badaniu podrzędną rolę. Większość respondentów (89,2%) jest
obywatelami polskimi. 6,4% badanych pochodzi z Rosji, Ukrainy i Białorusi. W badaniu brało
też udział kilku obywateli niemieckich (2,1%) i studentów z podwójnym, polsko-niemieckim
obywatelstwem (1,3%). Jedna osoba pochodziła z Litwy.
Diagram 1. pokazuje ponadto, że większość badanych pochodzi z bezpośredniego
sąsiedztwa Słubic. Mieszkańcy województwa lubuskiego stanowią 41,2% wszystkich
respondentów. Kolejne 26,2% pochodzi z województw graniczących z lubuskim (z
zachodniopomorskiego na północ, wielkopolskiego na wschód i dolnośląskiego na południe
od lubuskiego). Osoby pochodzące z Niemiec stanowią w zgromadzonym materiale 3,5%.
woj. lubuskie
woj. wielkopolskie
woj. zachodniopomorskie
woj. dolnośląskie
Niemcy
Ukraina
woj. mazowieckie
Białoruś
woj. małopolskie
woj. podkarpackie
woj. śląskie
Rosja
woj. świętokrzyskie
woj. pomorskie
woj. warmiosko-mazurskie
woj. łódzkie
woj. kujawsko-pomorskie
woj. opolskie
woj. podlaskie
Azerbejdżan
woj. lubelskie
41,2
14,1
7,3
4,8
3,5
3,3
3,0
2,8
2,3
2,0
2,0
1,0
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
0,5
0,5
0,3
0,3
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
odsetek
Diagram 1. Pytanie 21: „Skąd Pan/Pani pochodzi? (miejscowość i województwo)“; n=396.
3
3. Skojarzenia ze Słubicami: granica i Collegium Polonicum
Pierwsze, otwarte pytanie ankiety dotyczy postrzegania miasta Słubice. Chodziło tutaj o
uchwycenie pierwszego skojarzenia wywołanego nazwą miasta Słubice. Zdecydowanie
przeważającym skojarzeniem jest granica, wymieniona przez 125 respondentów (31,6%).
Druga pod względem ilości kategoria, „Collegium Polonicum“ (68 odpowiedzi, tj. 17,2%),
obejmuje nie tylko najczęściej występujące, bezpośrednie wskazanie placówki, ale także
odpowiedzi takie jak moje studia albo akademiki w Słubicach. Kategoria „urok Słubic”
pojawiała się równolegle do kategorii „urok Frankfurtu” (ze wspomnianego, wcześniejszego
badania na UEV). Dotyczy ona postrzegania miasta poprzez pryzmat sprzedaży i przemytu
papierosów, problemów społecznych, nastawienia miasta na handel przygraniczny. Pod tę
kategorię podpadają też rzadkie, pojedynczo występujące pozytywne stwierdzenia (ładne,
spokojne miasteczko). Jest to skojarzenie, które zadeklarowało 55 osób (13,9%).
granica
125
Collegium Polonicum
68
"urok Słubic"
55
prowincja
45
Frankfurt
28
inne
20
Słubfurt
9
brak odpowiedzi
47
0
20
40
60
80
100
120
140
częstotliwośd
Diagram 2. Pytanie 1: „Jakie jest Pana/Pani pierwsze, narzucające się skojarzenie ze Słubicami?“;
n=396.
Odrębna kategoria „prowincja“ zawiera wszystkie odpowiedzi, w których respondenci o
peryferyjnym położeniu Słubic wyrażają się przeważnie w ujemny lub nawet pogardliwy
sposób (wieś, dziura, monotonia, nuda). Jako pierwsze skojarzenie wskazuje je 54
respondentów (11,4%). W kategorii „Frankfurt”, obok najczęstszych bezpośrednich
wzmianek miasta Kleista, ujęte zostały też – w synekdochalnym rozumieniu totum pro parte
– odpowiedzi takie jak Niemcy (kraj), Niemcy (mieszkańcy). Kategoria „Frankfurt” jest
pierwszą asocjacją dla 28 studentów (7,1%). Kategoria „Słubfurt“ zawiera pozytywne
wypowiedzi nt. potencjału miasta w kontekście międzynarodowej, przede wszystkim polsko-
4
niemieckiej współpracy, jak również partnerstwa obu miast. „Słubfurt“ jako pierwsze
skojarzenie został podany przez 8 badanych (2,0 %).
W analizie skojarzeń ze Słubicami jako miejscem studiów położenie graniczne miasta
okazuje się być cechą decydującą. W sumie skojarzenia nawiązujące do pobliskiego
Frankfurtu (kategorie „granica”, „Frankfurt”, „Słubfurt“), czyli nośniki tożsamości nie
odnoszące się bezpośrednio do Słubic wynoszą 40,7%. Przy tym łącząca obie części miasta
kategoria „Słubfurt“, jest najrzadziej występującą. Słubicka „tożsamość własna” wyraża się
najczęściej poprzez Collegium Polonicum i uniwersytet. Poza kategorią uczelni najczęściej
natrafia się na negatywnie zabarwione cechy własnej tożsamości (kategorie „urok Słubic”, i
„prowincja”). Udział brakujących odpowiedzi (47 razy, 11,9%) wskazuje na to, iż badani
najwyraźniej nie są w stanie przypisać miastu wyrazistego, symbolicznego atrybutu
tożsamości.
4. Wybór uczelni: położenie na granicy i komfort studiowania
W pytaniu o powody podjęcia studiów w Collegium Polonicum znowu wyraźnie ujawnia się
podstawowe skojarzenie miasta akademickiego Słubice z granicą. Położenie na granicy
polsko-niemieckiej przez 71,2% respondentów oceniane jest jako „bardzo ważne” i „ważne”,
przy czym niemal połowa (43,2%) ocenia je jako „bardzo ważne”. Wyposażenie uniwersytetu
i akademików, nowoczesny budynek uczelni, ogólnie komfort studiowania, zajmuje równie
ważne miejsce w klasyfikacji. 54,1% badanych studentów podaje ten aspekt jako „bardzo
ważny” i „ważny”. Dla dokładnie połowy badanych szczególną wagę przy wyborze studiów
miał kontakt z międzynarodową społecznością studencką Viadriny. Aspekt ten wskazywali
przede wszystkim studenci German and Polish Law (71% odpowiedzi „bardzo ważny“), ale
także znaczna część respondentów na kierunkach ochrona środowiska (13,2%) i polonistyka
(12,9% wszystkich odpowiedzi „bardzo ważny“). Do istotnych powodów studiowania w
Słubicach należą także bliskość rodzinnej miejscowości i niskie koszty utrzymania.
(odpowiednio 43,4% i 41,9% badnych). Motywy właściwe samej uczelni okazują się
natomiast mniej istotne. Chociaż około co trzeci respondent ofertę języków obcych, ofertę
dydaktyczną i kameralną atmosferę placówki zaliczał do ważnych czynników, to
jednocześnie dla jednej trzeciej studentów te walory Collegium Polonicum odgrywały
„niewielką lub „znikomą rolę”. Wizerunek Collegium Polonicum na płaszczyźnie lokalnej i
ponadregionalnej został oceniony jako istotny przez odpowiednio 23,7% i 22,2% badanych,
ale dla niemal co drugiego respondenta wzgląd ten nie był ważny przy wyborze uczelni.
Wybór miejsca studiów przez studentów nie jest zatem - odwrotnie niż to pokazują badania
na Uniwersytecie Europejskim Viadrina – zdominowany przez czynniki właściwe samej
uczelni. Mimo iż „komfort studiowania” i „kontakt z międzynarodową społecznością
studencką” można interpretować jako immanentne atrybuty uniwersytetu, zaskakuje niska
5
wartość oceny „wizerunku placówki” (warunkowanego przecież przez powyższe czynniki), co
świadczy o tym, że kategorie te nie są łączone ze sobą. Zadaniem przyszłych kampanii
marketingowych powinno być zatem podkreślenie tego związku, tak by wzmocnić wizerunek
Collegium Polonicum.
położenie geograficzne (na granicy Polski i Niemiec)
43,2
komfort studiowania (nowoczesne budynki i …
27,3
kontakt z międzynarodową społecznością …
22,0
oferta intensywnej nauki języków obcych
opinie przyjaciół lub znajomych
14,9
23,5
10,9
20,2
8,3 14,4
29,0
wizerunek Collegium Polonicum w kraju 5,8 16,4
oferty spędzania czasu wolnego 5,8 8,6
bardzo ważną
ważną
0
trudno powiedzied
17,4
23,5
24,0
22,5
15,7
15,9
19,9
17,7
17,9
14,9
25,5
10 20 30
niewielką
32,6
15,4
28,3
19,2
17,9
16,7
31,3
wizerunek Collegium Polonicum w województwie 5,3 18,4
atmosfera w mieście
14,9 8,3
25,0
20,5
10,6 9,3
11,6
24,5
19,9
8,3
8,8
18,9
19,9
17,9
15,2 4,87,3
24,7
18,7
28,5
niskie koszty utrzymania
wielkośd placówki (kameralna atmosfera)
26,8
31,3
bliskośd rodzinnej miejscowości
oferta dydaktyczna w oparciu o listy rankingowe
28,0
18,7
21,0
22,5
26,5
31,6
32,8
33,3
40,4
40 50 60 70 80 90 100
znikomą
brak odpowiedzi
Diagram 3. Pytanie 2: „Jaką rolę przy podjęciu decyzji o studiowaniu w Collegium Polonicum w
Słubicach odgrywały następujące aspekty?“; n=396.
5. Opinie i ogólny poziom zadowolenia z miejsca studiów
Pytanie o spełnienie się oczekiwań wyrażanych przed rozpoczęciem studiów pokazuje, że
najważniejsze motywy podjęcia nauki w Collegium Polonicum znajdują swoje potwierdzenie
w rzeczywistości akademickiej. U 80,8% badanych potwierdziły się wyobrażenia dotyczące
komfortu studiowania. Także pod względem granicznego położenia placówki 73,5%
badanych deklarowało spełnienie oczekiwań. Nieco niższe, niemniej nadal pozytywne wyniki
można stwierdzić w przypadku „kameralnej atmosfery studiów“ (63,4%), jak też „niskich
kosztów utrzymania” (54,3%). Jeśli chodzi o „ofertę nauki języków obcych”, wynik jest
generalnie pozytywny (45,5%), jednak oczekiwania 39,6% badanych studentów w tym
zakresie nie zostały spełnione. Również kwestia spodziewanego kontaktu z międzynarodową
społecznością
studencką
Viadriny
daje
niejednoznaczny
obraz.
Według
47,2%
respondentów oczekiwanie to spełniło się, ale jednocześnie aż 38,4% deklaruje odczucia
przeciwne. Należy tu jednak przyjąć, że stopień realizacji kontaktów interkulturowych zależy
od intensywności dążenia do takowych.
6
komfort studiowania (nowoczesne
budynki i akademiki)
80,8
położenie geograficzne (na granicy
Polski i Niemiec)
73,5
wielkośd placówki (kameralna
atmosfera)
18,9
54,3
kontakt z międzynarodową
społecznością studencką Viadriny
47,2
oferta intensywnej nauki języków
obcych
45,5
0%
nie
8,3
16,2
63,4
niskie koszty utrzymania
tak
9,8
8,3
15,9
35,4
38,4
39,6
20%
40%
nie dotyczy
8,8
12,6
13,6
60%
80%
brak odpowiedzi
100%
Diagram 4. Pytanie 3: „Czy Pani/Pana oczekiwania pokładane w studiach w Collegium Polonicum
spełniły się?“; n=396.
Założenie to potwierdza tabela krzyżowa (por. diagr. 5) odzwierciedlająca wagę tych
kontaktów dla respondentów i ich faktyczną realizację. Rzeczywiście u 81,2% osób, które
kontakt ze studentami UEV określiły jako „bardzo ważny” przy wyborze studiów, spełniły się
też ich oczekiwania. W grupie tej tylko 17,1% było rozczarowanych. Podobnie wśród osób,
dla których motywacja ta była „ważna”, większość (55,4%) określa swoje oczekiwania jako
spełnione, jednak odsetek niezadowolonych rośnie tu do 43,2%.
100,0
90,0
80,0
70,0
60,0
50,0
40,0
82,1
30,0
43,2
20,0
10,0
64,4
55,4
17,1 0,8
36,5
1,4
49,3
44,6
17,6
20,0
15,6
39,4
11,3
0,0
bardzo ważne
ważne
oczekiwania spełnione
trudno powiedzied
oczekiwania niespełnione
nieważne
zupełnie nieważne
nie dotyczy
Diagram 5. Spełnienie oczekiwań co do studiów w zakresie kontaktu międzynarodowego ze względu
na znaczenie tego czynnika dla podjęcia studiów w CP; n=388.
7
W grupie, w której międzynarodowe kontakty były „nieważne”, te (w zasadzie niezakładane)
zamiary u 64,4% badanych okazały się niespełnione. Dopiero przy odpowiedzi „zupełnie
nieważne”, jak można się spodziewać, rośnie liczba odpowiedzi „nie dotyczy”. Niemniej i tutaj
49,3% respondentów konstatuje niespełnienie oczekiwań. Schemat pokazuje, że osoby,
które komunikację interkulturową podają jako główną motywację studiów w Collegium
Polonicum i z własnej inicjatywy dążą do tego celu, później też pozytywnie oceniają
realizację swoich oczekiwań. Motyw granicy jest też wyraźny w szeregu wypowiedzi o
Collegium Polonicum jako miejscu studiów. Także tutaj zdecydowana większość (65,2%) jest
zdania, że Słubice poprzez swoje położenie graniczne zyskują na atrakcyjności. Była to
jednocześnie jedyna wypowiedź potwierdzona przez większość ankietowanych. Z kolei
niemal połowa (44,9%) badanych skłaniała się ku opinii, że w Collegium Polonicum panuje
kameralna atmosfera. 38,6% zgadzało się z poglądem, że w Słubicach istnieje życie
studenckie. Mimo pozytywnej oceny życia studenckiego nie wolno zapominać, że ze
stwierdzeniem, jakoby miasto miało szeroką ofertę kulturalną, raczej lub całkowicie nie
zgadzają się ponad dwie trzecie badanych (67,2%).
Jako plus należy odnotować, że zdaniem 36% badanych Collegium Polonicum zwiększa
stopień znajomości miasta i że Słubice posiadają potencjał, by stać się miastem
uniwersyteckim. Ambiwaletnie kształtuje się ocena integracji placówki z miastem. Wprawdzie
tylko 17,2% badanych stwierdza, że CP jest odizolowane od miasta (raczej lub całkowicie
zaprzecza temu 46,2%), jednakże co trzecia badana osoba (35,8%) raczej lub całkowicie nie
zgadza się z wypowiedzią, iż miasto i placówka są nierozłączne (twierdząco wypowiada się
tylko 28,3% badanych). W postawach badanych praktycznie nie odzwierciedla się znajomość
placówki ze względu na jej innowacyjny charakter i panującą w niej dynamiczną atmosferę.
W odniesieniu do tych twierdzeń pojawia się odpowiednio 41,1% i 43,6% odpowiedzi
przeczących. Można z tego wnioskować, że atrybuty te w przyszłości powinny zostać
jeszcze silniej wyeksponowane, np. przez obszerną prezentację CP jako centrum
konferencyjno-kongresowego. Podobnie, jeśli chodzi o dalszą integrację miasta i Collegium
Polonicum, istnieje – o czym świadczą spostrzeżenia ankietowanych studentów –
konieczność nadrobienia deficytow w tej sferze.
8
Dzięki położeniu nadgranicznemu Słubice zyskują na
atrakcyjności.
27,8
W Collegium Polonicum panuje kameralna atmosfera.
37,4
15,9
29
12,1
26,5
Placówka sprawia, że Słubice stają się miastem znanym.
12,9
23,5
Słubice mają potencjał by stad się „miastem
uniwersyteckim“.
13,9
22,2
Mieszkaocy Słubic nie przepadają za studentami.
12,6
16,7
33,6
Miasto i placówka są nierozłączne.
11,9
16,4
33,6
Placówka jest odizolowana od miasta.
W Collegium Polonicum panuje dynamiczna atmosfera.
Słubice posiadają bogatą ofertę kulturalną.
7,6
6,1
34,3
11,9
24,2
całkowicie się zgadzam
0
10
20
raczej się zgadzam
30
raczej się nie zgadzam
zupełnie się nie zgadzam
40
9,3
17,2
19,2
21,5
13,4
17,9
17,9
27,5
13,6
24
37,1
7,8
20,7
26,8
32,1
5,1
18,4
36,6
5,1 12,1
1,5
14,9
31,3
16,2
8,8 4,5
33,6
W Słubicach istnieje życie studenckie.
Placówka słynie ze swej innowacyjności. 4,8
20,7
22,2
29
14,6
32,6
34,6
50
60
70
80
trudno powiedzied
brak odpowiedzi
Diagram 6. Pytanie 8: „Proszę ocenić następujące wypowiedzi w 5-stopniowej skali“; n=396.
5.1 Zadowolenie z warunków studiowania
Ponad połowa ankietowanych (55,5%) jest ogólnie (bardzo) zadowolona z warunków
studiowania. 9,6% jest niezadowolonych (w tym 1,5% „bardzo niezadowolonych“).
Respondenci pozytywnie oceniają liczbę uczestników zajęć (57,3%), godziny otwarcia
stołówki (44,4%), opiekę ze strony wykładowców (43,4%), a także ilość i jakość oferowanych
zajęć dydaktycznych (odpowiednio 40,4% i 43,4%). Ponad jedna trzecia badanych oceniła
jakość doradztwa dotyczącego studiów (38,2%) i ofertę języków obcych (33,8%) jako
(bardzo) dobre. Jednak w obrębie ostatniego pytania 37,1% badanych zdeklarowało się jako
(bardzo) niezadowoleni. Krytycznie oceniono przede wszystkim zbiory i godziny otwarcia
biblioteki (odpowiednio 43,7% i 44,2%), a także możliwość praktyki w regionie (38,4%)
(aczkolwiek w ostatnim punkcie 30% deklarowało zadowolenie). Może to oznaczać, że oferty
praktyki w regionie z punktu wyjścia w ogóle nie są brane pod uwagę. Niezależnie od
możliwych przyczyn nie ulega wątpliwości, że jeszcze silniejsze połączenie oferty praktyk
regionalnych ze studiami i jej zróżnicowanie przyczyniłoby się do silniejszego związku z
regionem.
9
90
100
liczebnośd grup/liczba uczestników zajęd
20,7
36,6
ogólne zadowolenie
12,9
godziny otwarcia stołówki
15,4
29,0
opieka i doradztwo ze strony wykładowców
14,9
28,5
42,4
jakośd oferowanych zajęd dydaktycznych
7,8
35,6
ilośd oferowanych zajęd dydaktycznych
8,8
31,6
oferta stołówki
jakośd doradztwa
pozostałe zaplecze gastronomiczne (kafeteria)
16,4
12,4
30,1
28,3
oferta nauki języków obcych
12,1
21,7
życie studenckie i nocne
13,9
18,7
zbiory biblioteki CP
11,4
20,2
możliwośd odbycia praktyki w regionie
9,1
21,0
godziny otwarcia biblioteki
8,8
20,7
0
10 20 30
zadowolony/a
bardzo niezadowolony/a
8,11,5
13,4
10,6
19,2
7,8
42,2
9,6 3,8
38,6
15,7 4,3
26,5
25,8
27,3
8,8 4,8
34,1
22,2
8,1
bardzo zadowolony/a
niezadowolony/a
27,5
16,9
34,6
27,8
27,3
25,3
23,2
29,3
25,0
40
17,7
7,6
17,7
17,2
22,2
14,9
18,4
22,0
22,7
21,0
19,7
21,2
50
16,2
18,7
23,0
60 70 80 90
trudno powiedzied
brak odpowiedzi
100
Diagram 7. Pytanie 4: „Na ile jest Pan/ Pani zadowolony/a z warunków studiowania?“;
n=396
5.2 Zadowolenie z warunków życia i mieszkania w mieście
Ze względu na zróżnicowaną sytuację mieszkaniową studentów (61,6% wskazało akademiki
w Słubicach, 18,5% mieszkania poza akademikami lub poza Słubicami), dane przedstawione
w diagramie 8. nie opierają się na wszystkich danych, lecz na odsetku „ważnych”
odpowiedzi. Wariant „nie potrafię odpowiedzieć” nie jest brany pod uwagę w ocenie
zadowolenia z warunków bytowo-mieszkaniowych, co pozwala na dokładniejsze przyjrzenie
się tej kwestii.
Ogólny poziom zadowolenia (40,7%) okazuje się niższy niż poziom zadowolenia z warunków
studiowania. W kwestii tej swoje niezadowolenie wyraziło 21,3% respondentów (wśród nich
7,4% „bardzo niezadowoleny/a“). Bardzo pozytywnie oceniona została infrastruktura domów
studenckich. 69,2% badanych było (bardzo) zadowolonych z dostępności akademików,
63,1%z ich wyposażenia, 33,7% zadowolonych z ceny. Pozytywnie oceniono także
możliwość robienia zakupów (57,4%).
10
dostępnośd domów akademickich
36,2
wyposażenie domów akademickich
24,9
możliwości robienia zakupów
23,4
33
38,2
8,9
31,8
możliwości gastronomiczne
9,9
29,2
ceny domów akademickich
9,5
możliwości uprawiania sportu
9,8
25,8
37,9
24,2
34
9,1 3,1
11,4 5,3
13,9
36,1
20,1
5,8 4,1
24,6
34
ogólne zadowolenie
atmosfera w mieście
20,9
17,9
16,1
30,1
7,4
6,9
16,1
26
14,1
5,6
20,9
32,9
25,7
15
otwartośd i uprzejmośd mieszkaoców … 6,3
19,8
34,2
24,2
15,5
dostępnośd zakwaterowania poza… 7,6
17,3
36,3
ceny zakwaterowania poza osiedlem … 5
możliwości pracy dorywczej
16,6
5,5
oferty kulturalne
5
0
13,6
12,3
26,3
34
28,2
25,5
24,9
22,9
31,7
bardzo zadowolony/a
10
20
30
zadowolony/a
40
niezadowolony/a
bardzo niezadowolony/a
12,6
50
60
16,2
30,4
29,1
70
80
90 100
częściowo zadowolony/a
Diagram 8. Pytanie 5: „Na ile jest Pan/Pani zadowolony/a z warunków życia i mieszkania w mieście?”
(nie
uwzględniono:
„nie
potrafię
odpowiedzieć“
i
„brak
odpowiedzi“);
n=278-380.
Niejednoznaczna ocena wyłania się w kwestii możliwości uprawiania sportu w mieście:
prawie jednej trzeciej głosów pozytywnych przeciwstawia się 40,1% ocen negatywnych.
Podobnie ma się sprawa z atmosferą w mieście i uprzejmością mieszkańców Słubic.
Zadowolenie wykazuje tutaj odpowiednio 26,5% i 26,1%, niezadowolenie zaś deklaruje
40,7% i 39,7% ankietowanych studentów. Najgorzej postrzegane są możliwości i ceny
zakwaterowania poza osiedlem studenckim (tylko co piąty respondent jest zadowolony,
niezadowolonych jest ponad 40%). Na brak możliwości pracy dorywczej skarży się 56,3%, a
60,8% ankietowanych negatywnie ocenia ofertę kulturalną miasta.
Jeśli zatem chodzi o infrastrukturę domów studenckich i miasta (możliwość robienia
zakupów, oferta gastronomiczna) można – zwłaszcza na tle zakwaterowania poza
akademikami – założyć powszechne zadowolenie studentów. Dużo gorzej postrzegana jest
atmosfera miasta: kontakt pomiędzy studentami i innymi mieszkańcami należy nadal oceniać
jako ograniczony. Jeszcze dzisiaj można mówić o pewnej izolacji społeczności studenckiej w
obrębie Słubic. Jako niewystarczające postrzegane są zwłaszcza oferty pracy i oferta
kulturalna miasta. Jak kształtuje się poziom znajomości tej ostatniej, pokazuje kolejny
rozdział.
11
5.3 Wykorzystanie oferty kulturalnej i sportowej
W przeciwieństwie do studentów UEV większość osób ankietowanych w ramach niniejszego
badania (por. rozdz. 5.4) mieszka w Słubicach, co jednak nie oznacza, że znają one miasto i są
zorientowane w ofercie kulturalnej. Przy pytaniu o znajomość wydarzeń i instytucji kultury w
Słubicach i Frankfurcie istniała możliwość udzielenia następujących odpowiedzi: „znam i
korzystam”, „znam” oraz „nie znam”. W diagramie 9. dokonano dodatkowo podziału na rozmaite
oferty w obu miastach. W Słubicach generalnie znana jest miejscowa oferta kulturalna. 88,9%
badanych zna program koncertowy w klubie studenckim
„Witkacy” (bezpośrednio
na
campusie). 78% wie o odbywających się w Collegium Polonicum koncertach, a Słubicki Miejski
Ośrodek Kultury (SMOK) zna 55,1%. Poziom wykorzystania tych możliwości okazuje się jednak
dużo niższy. Najlepiej uczęszczane są koncerty w klubie „Witkacy“ (27% ankietowanych).
14,4% bierze udział w wydarzeniach kulturalnych w Collegium Polonicum, a 6,6%
respondentów korzysta z propozycji SMOKa. Należy zaznaczyć, że 59,1% badanych nie zna
żadnych innych możliwości udziału w kulturze w Słubicach, a dalsze 24,5% w ogóle nie udzieliło
w tym punkcie odpowiedzi. I tak oferta kulturalna miasta – choć znana – pozostaje (zwłaszcza
poza campusem) niewykorzystana.
koncerty w Klubie Witkacy
27
koncerty w Collegium Polonicum
Dom Kultury SMOK
61,9
14,4
63,6
6,6
42,2
59,1
12,1
Kleist Forum (Forum im. Kleista)
19,7
48,5
inne instytucje kulturalne w Słubicach 4,3 12,1
Kino Cinestar
8,8 2,3
2,8
24,5
31,8
9,3
2,3
52,8
27,3
60,6
3,3
2,8
Kleines Kino e.V. (pokazy filmów w ramach… 4 12,1
80,1
3,8
Theater des Lachens (Teatr Uśmiechu) 3,5 11,6
81,6
3,3
Brandenburska Orkiestra Paostwowa 2,5 11,1
82,3
4
Muzeum Kleista 2,3
27,3
67,2
Muzeum Junge Kunst 2,3 17,7
Muzeum Viadrina 1,8
77
23,2
71,5
Kabaret Die Oderhähne 1,59,6
85,4
Muzeum Sportu 1,313,1
0
korzystam
znam
10
50
3
3,5
3,5
81,8
20 30 40
nie znam
3,3
60 70 80 90
brak odpowiedzi
3,5
100
Diagram 9. Pytanie 7: „Proszę zakreślić, czy znają Państwo następujące oferty kulturalne w
Słubicach i Frankfurcie nad Odrą“; n=396.
12
Niewielki udział studentów w kulturze potwierdza z jednej strony niezadowolenie z oferty
kulturalnej miasta, natomiast zaskakuje na tym tle wysoki poziom znajomości tejże. Widocznie
instytucje kulturalne i ich propozycje są jak najbardziej znane w mieście, ale brakuje potrzeby
dokładniejszego zapoznania się z tą ofertą. W ramach gruntownej analizy należałoby tu
wyjaśnić ten rozdźwięk i uściślić specyficzne oczekiwania.
Oferta kulturalna Frankfurtu n. Odrą pozostaje w Słubicach w dużej mierze nieznana. Ponad
80% ankietowanych nie zna: Małego Kina (Kleines Kino), Teatru Uśmiechu (Theater des
Lachens), Brandenburskiej Orkiestry Państwowej, Kaberetu „Die Oderhähne“ ani Muzeum
Sportu. Najbardziej znane są kino Cinestar (z oferty korzysta 12,1%) i Forum im. Kleista (Kleist
Forum, 9,3%), które w ten sposób osiagają wyższy respons niż oferta słubickiego SMOKa.
Informacje dotyczące korzystania z innych instytucji kultury we Frankfurcie n. Odrą utrzymują
się poniżej 4%. Ofertę sportową we Frankfurcie n. Odrą zna tymczasem 49,5% respondentów.
Ten sam odsetek nie zna żadnych możliwości uprawiania sportu w Słubicach. Podobnie jak w
przypadku propozycji kulturalnych, frankfurcka oferta sportowa też nie cieszy się zbyt dużą
popularnością. 36 osób (9,1%) korzysta ze Sportowego Klubu Uniwersyteckiego Viadriny, 38
badanych (9,6%) ćwiczy w różnych frankfurckich centrach fitness. 16 ankietowanych (4%) po
drugiej stronie Odry uprawia sport wyczynowy. Z kolei 23 osoby (5,8%) korzystają z oferty
sportowej w Berlinie. Z 396 badanych studentów 215 (54,3%) uprawia sport na własną rękę. W
świetle ostatniej liczby na miejscu byłoby pozyskanie także tych studentów poprzez celowe
oferty po obu stronach Odry.
250
200
150
215
100
50
55
0
36
38
16
woj. lubuskie Sportowy Klub Centra fitness Oferty sportu
Uniwersytecki we Frankfurcie wyczynowego
Viadriny
we Frankfurcie
23
Oferty
uprawiania
sportu w
Berlinie
Sport na własną
rękę, poza
klubem
Korzystanie z oferty …
Diagram 10. Pytanie 6b: „Czy korzysta Pan/Pani z innych ofert uprawiania sportu poza Słubicami?“;
n=396.
13
5.4 Słubice jako przystanek
2
miejsce zamieszkania 1 34
58
279
22
poza woj.
lubuskim
Berlin
Frankfurt
woj. lubuskie
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Diagram 11. Pytanie 11: „Gdzie Pan/Pani mieszka?“; n=396.
Większość ankietowanych (279, 70,5%) mieszka w Słubicach. Z innych miejscowości
województwa lubuskiego dojeżdża 58 osób (14,6%). 8,6% respondentów (34 osoby)
mieszka we Frankfurcie n. Odrą, a tylko niewielka liczba poza województwem lubuskim albo
w Berlinie. Jeśli zwrócić uwagę na to, że ponad dwie trzecie ankietowanych pochodzą z
lubuskiego lub województwa z nim sąsiadującego (por. diagr. 11), widać wyraźnie, że
społeczność studencka Collegium Polonicum zna okolicę, w której studiuje i że tę znajomość
po zakończeniu studiów mogłaby wykorzystać z korzyścią dla regionu.
Aczkolwiek, jak to prezentuje diagram 12., przeważająca większość badanych, czyli 86,5%
po zakończeniu studiów zamierza opuścić Słubice. Ta pesymistyczna pozycja wskazuje, że
Słubice są traktowane wyłącznie jako etap pośredni w życiu. Zestawienie deklarowanej
gotowości pozostania w Słubicach z miejscem pochodzenia pokazuje, że taką możliwość
rozważają praktycznie tylko studenci pochodzący z województwa lubuskiego. Ale nawet
wśród nich 78,9% chce opuścić miasto.
13,5
86,5
Chcę pozostad w Słubicach.
Chcę opuścid Słubice.
Diagram. 12. Pytanie 14: „Czy rozważa Pan/Pani pozostanie w Słubicach po ukończeniu studiów?“;
n=396.
14
70
60
50
40
30
57,3
56,7
20
46,7
27,8
10
21,2
16,2
0
Gdzie indziej znajdę Nie widzę w tym
Nie czuję się
Chciał(a)bym poznad
łatwiej pracę.
regionie perspektyw związany/a z tym inne regiony Polski.
zawodowych.
regionem.
Wyjeżdżam za
granicę.
Ze względu na
partnera/partnerkę.
odsetek odpowiedzi
twierdzących
Diagram 13. Pytanie 15: „Z jakich powodów nie pozostanie Pan/Pani w Słubicach?“; n= 387.
W świetle wypowiedzi o poziomie zadowolenia z warunków bytowo-mieszkaniowych chęć
opuszczenia Słubic nie zaskakuje. Dwie najczęściej pojawiające się odpowiedzi na pytanie o
powód opuszczenia Słubic (z możliwością odpowiedzi wielokrotnych) wiążą się z
przyszłością zawodową studentów. 57,3% ankietowanych podaje, że w innnych regionach
łatwiej znaleźć oferty pracy. Kolejna, zdawałoby się zbędna, możliwość odpowiedzi nt.
przyszłości zawodowej pokazuje, że poszukiwanie pracy nie zależy tylko od wskaźników
zatrudnienia, ale też od jego struktury w regionie. 56,7% ankietowanych (w tym 52,2%
respondentów pochodzących z lubuskiego) nie widzi dla siebie na lokalnym rynku pracy
żadnej możliwości zatrudnienia. Może to wskazywać na to, że – abstrahując od nasycenia –
rynek pracy nie oferuje absolwentom szkół wyższych żadnych atrakcyjnych propozycji lub że
te zasadniczo nie są zauważane albo brane pod uwagę.Również brak związku z regionem
(46,7%) wskazuje, że respondenci najprawdopodniej nawet nie starają się poszukiwać
zatrudnienia na miejscu.
6. Życzenia studentów: kino, pływalnia, komunikacja miejska
W pytaniach otwartych o życzenia studentów w odniesieniu do Słubic jako miejsca studiów
dominuje sfera kultury i życia nocnego. Najczęściej wyrażanym życzeniem było (powtórne)
otwarcie kina w Słubicach (39 odpowiedzi). Wielu studentów życzyłoby sobie „prawdziwego”
klubu studenckiego jako alternatywy do „Witkacego” (24 odpowiedzi). 27 razy pojawiała się
propozycja zbudowania pływalni
w Słubicach.
9 osób wyraziło
życznie
bardziej
rozbudowanej komunikacji miejskiej. Wobec nowopowstałej inicjatywy „Pro Tram” na rzecz
uruchomienia linii tramwajowej do Słubic, a także akcji „transgraniczny autobus” frankfurckiej
Rady Samorządu Studenckiego AstA, wyraźna staje się potrzeba ściślejszego powiązania
15
obu miast. Wspólna komunikacja istotnie wpłynęłoby na wykorzystanie niejednej oferty
kulturalnej i sportowej po obu stronach Odry.
Bagatelizować też nie należy potencjału zaangażowania studenckiego. Mimo że 25,3%
respondentów zdecydowanie zaprzecza zainteresowaniu pracą społeczną, to w niektórych
dziedzinach istnieje gotowość zaangażowania. Ankietowani studenci chcieliby się przede
wszystkim włączyć we „współpracę polsko-niemiecką” (34,1% badanych), ale także w
„kulturę“ (27,3%) i sport (25,8%). Jedna osoba otwarcie zadeklarowała gotowość działania
na rzecz uruchomienia kina. Ale także w innych dziedzinach, takich jak rozwój miasta
(19,9%), ochrona środowiska w regionie (16,7%), rozwój ekonomiczny (15,9%) czy historia
miasta (11,4%) istnieje potencjał działania.
brak zainteresowania
25,3
współpraca polsko-niemiecka
34,1
kultura
27,3
sport
25,8
rozwój urbanistyczny miasta
19,9
ochrona środowiska
16,7
rozwój ekonomiczny
15,9
historia miasta
11,4
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Diagram 14. Pytanie 9b: „Czy miał(a)by Pan/Pani ochotę zaangażować się w pracę w którymś z
poniższych obszarów?“ Odsetek odpowiedzi twierdzących.
7. Podsumowanie
Badanie ankietowe potwierdziło graniczne położenie Collegium Polonicum jako jeden z
najważniejszych walorów placówki. Związany z tym międzynarodowy charakter oraz wysoki
komfort studiów stanowią najważniejsze powody podejmowania studiów wyższych w
Słubicach. Chociaż studenci na ogół są zadowoleni ze studiów i z campusu, nastawienie to
w mniejszym stopniu dotyczy miasta Słubice. Krytykowane jest słabe życie studenckie i
nocne, brak kultury studenckiej oraz mierna oferta kulturalna (najczęściej wspomina się brak
kina). Dane nt. gotowości zaangażowania studenckiego w pracę społeczną, jak też ich
odbiór Słubic jako miejsca o potencjale „miasta uniwersyteckiego”, skłaniają do pozytywnej
oceny i pozwalają z nadzieją patrzeć w przyszłość. Jednocześnie trzeba mieć na uwadze, że
16
przeważająca większość badanych po ukończeniu studiów nie zamierza zostać w mieście i
nawet nie rozważa możliwości przyszłości zawodowej w Słubicach. Potencjał miast
bliźniaczych Frankfurtu n. Odrą i Słubic, jak wykazuje niniejsze opracowanie, leży w ich
dalszej integracji – również, jeśli nie przede wszystkim – poprzez silniejszy związek obu
miast ze słubicką społecznością studencką. Zrealizować można to nie tylko celowo
poszerzając ofertę kulturalną i sportową, tworząc kolejne miejsca praktyki w regionie, ale
także starając się o większą otwartość Słubic na studentów. Zadanie to niewątpliwie
ułatwiłoby uruchomienie transgranicznej komunikacji miejskiej.
17