prezentacja

W kierunku bazy pełnotekstowej
– inicjatywy BazTech
Lidia Derfert-Wolf
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy
w Bydgoszczy
„Bibliograficzne bazy danych : kierunki rozwoju i moŜliwości współpracy”
Bydgoszcz, 27-29 maja 2009 r.
http://baztech.icm.edu.pl
Czasopisma w BazTech i w sieci
• 1998 – powstanie bazy – w sieci tylko kilkanaście
witryn czasopism, w tym kilka udostępniających
pełne teksty
• od 2000 systematyczna analiza stron
internetowych czasopism indeksowanych w
BazTech
– czy czasopismo ma własną witrynę czy jest to tylko
wzmianka o nim na witrynie wydawcy
– czy udostępniane są streszczenia artykułów w języku
polskim i/lub angielskim
– czy udostępniane są pełne teksty artykułów i na jakich
zasadach
Czasopisma w BazTech i w sieci
• 2004 r. – wśród 300 czasopism indeksowanych w
BazTech - 7 umoŜliwia bezpłatny dostęp do
pełnych tekstów na swoich witrynach
• 2009 r. – wśród 500 czasopism indeksowanych w
BazTech – 156 umoŜliwia bezpłatny dostęp do
pełnych tekstów na swoich witrynach - 31,3 %
ogółu tytułów z bazy
– wiele z nich ukazuje się na zasadach OA
– zdecydowana większość to tzw. zdublowany OA wersja elektroniczna jest dostępna za darmo, a wersja
„papierowa” sprzedawana w prenumeracie
Czasopisma w BazTech i w sieci
W grupie tytułów indeksowanych w BazTech i
udostępnianych na własnych witrynach w wersji
pełnotekstowej (bezpłatnie!) mamy róŜne formy:
• bezpłatny dostęp do wszystkich artykułów, bez
ograniczeń
• dostęp do pełnych tekstów po upływie
określonego przez wydawcę czasu
• dostęp do wybranych przez redakcję artykułów
według kryteriów treściowych lub formalnych
Czasopisma w BazTech i w sieci
Czasopisma rejestrowane w BazTech, udostępniające wersje
pełnotekstowe na własnych witrynach:
• większość z nich to czasopisma wydawane przez jednostki
naukowe, w tym instytuty naukowo-badawcze, komitety
PAN, instytuty i katedry szkół wyŜszych
• często czasopisma, których wydawanie jest dotowane przez
MNiSzW
• liczba czasopism w tej grupie będzie rosła - parametrami
oceny czasopism naukowych przez MNiSzW są, m.in:
– istnienie strony internetowej z dostępem do streszczeń
– istnienie strony internetowej z dostępem do pełnych tekstów
Pozyskiwanie pełnych tekstów - etapy
• dyskutowano dodawanie w rekordach artykułów
linku do pełnego tekstu artykułu na stronie
czasopisma
• wady takiego rozwiązania:
– brak gwarancji wieczystego utrzymywania tekstu pod
tym samym adresem URL przez wydawcę/redakcję
– konieczność ciągłej weryfikacji linków, co przy wielkości
bazy danych nie jest moŜliwe
– bardzo zróŜnicowane formy i formaty udostępniania
tekstów przez wydawców/redakcje, np. PDF całego
zeszytu
Pozyskiwanie pełnych tekstów - etapy
• 2004 - inicjatywa rozbudowy rekordu czasopisma
o pola:
– URL witryny wydawcy i/lub redakcji
– URL witryny z pełnymi tekstami artykułów
• wprowadzenie tych informacji w rekordzie
czasopisma powoduje ujawnienie ich równieŜ:
– na liście czasopism w postaci oznaczenia Selected full
texts przy tytułach tych czasopism, których wybrane
bądź wszystkie roczniki występują w sieci w wersji
pełnotekstowej na witrynach wydawców/redakcji
– w rekordach artykułów z tych czasopism, w polu
„Czasopismo” w postaci oznaczenia Selected full texts
Pozyskiwanie pełnych tekstów - etapy
2008 - pozyskiwanie pełnych tekstów artykułów od
wydawców
• zamieszczanie plików w bazie, w systemie YADDA
• ustalona procedura współpracy z ICM UW:
– Konsorcjum BazTech zabiega u redakcji/wydawców
czasopism rejestrowanych w bazie o przekazywanie pełnych
tekstów artykułów
– pozostałe czasopisma z zakresu nauk technicznych powinny
być równieŜ zamieszczane w kolekcji BazTech
– teksty w wersji elektronicznej (w formacie pdf) przechowywane
są na serwerze ICM UW na podstawie umów pomiędzy
wydawcami czasopisma a ICM UW
– Konsorcjum BazTech opracowuje metadane (rekordy
bibliograficzne) do w/w publikacji w programie do edycji
systemu YADDA - Desk Light
Pozyskiwanie pełnych tekstów - etapy
• pismo przewodnie ICM UW kierowane do wydawców przez
osoby z BazTech
• wzór umowy pomiędzy wydawcą a ICM UW w sprawie
przekazywania tekstów publikacji
• w umowie, m.in.:
– wydawca wyraŜa zgodę na opracowanie metadanych przez
współpracujące z ICM UW konsorcjum BazTech
– szczegółowe zasady współpracy z BazTech - wydawca
przesyła drogą elektroniczną zawartość kaŜdego artykułu w
formacie pdf osobie z Konsorcjum BazTech, która jest
odpowiedzialna za opracowanie metadanych artykułów
• w praktyce - osoba z BazTech odpowiedzialna za pełne
teksty pośredniczy w uzgadnianiu szczegółów umowy z ICM
UW, a potem ustala z redakcją/wydawcą tryb przekazywania
e-tekstów, np. dostarczanie poprzez e-mail albo pobieranie
plików pdf ze strony internetowej czasopisma
Pozyskiwanie pełnych tekstów - etapy
W maju 2009 mamy pliki z tekstami artykułów z
5 czasopism (ok. 300 plików):
• Journal of Automation Mobile Robotics and
Intelligent Systems
• Polish Hyperbaric Research
• Problemy Klimatologii Polarnej
• Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki
Wojennej w Gdyni
• Zeszyty Naukowe / WyŜsza Szkoła Oficerska
Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
W kierunku bazy pełnotekstowej – zadania
• pozyskiwanie kontaktów z wydawcami skłonnymi do
zamieszczania tekstów elektronicznych w
repozytorium (BazTech)
• umowa wydawcy z ICM UW (BazTech pośredniczy)
• dołączanie plików pdf do rekordów z metadanymi
(BazTech)
• ujawnienie na liście czasopism indeksowanych
tytułów w wersji pełnotekstowej (ICM UW - YADDA)
• przeszukiwanie pełnych tekstów publikacji (ICM UW
- YADDA)
Plany
Pełne teksty w DIR
Pełne teksty w sieci
W tekście artykułu